Pafawag 5Bs/6Bs
 ED72-016 na stacji Białogard | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
1993–1997 |
| Układ osi |
2′2′+Bo’Bo’+Bo’Bo’+2’2’ |
| Układ wagonów |
r+s+s+r |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
182 t |
| Długość |
86 840 mm |
| Szerokość |
2800 mm |
| Wysokość |
3720 mm |
| Średnica kół |
napędnych: 1000 mm |
| Napęd | |
| Typ silników |
001÷007: LKf-450 |
| Liczba silników |
001÷007: 8×145 kW |
| Napięcie zasilania |
3 kV |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc ciągła |
001÷007: 1160 kW |
| Przyspieszenie rozruchu |
0,41 m/s² |
| Prędkość konstrukcyjna |
120 km/h |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
110 km/h |
| System hamulca |
Oerlikon |
| Parametry użytkowe | |
| Liczba miejsc siedzących |
232÷237 |
ED72 (typ 5Bs+6Bs+6Bs+5Bs) – normalnotorowy czterowagonowy dalekobieżny elektryczny zespół trakcyjny, wyprodukowany w zakładach Pafawag we Wrocławiu w latach 1993–1997 w liczbie 21 sztuk. Seria ta stanowi rozwinięcie najpopularniejszego polskiego zespołu trakcyjnego EN57 i jego przedłużonej wersji EN71.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1993 roku Pafawag podjął się budowy pierwszego dalekobieżnego elektrycznego zespołu trakcyjnego – ED72, zaprojektowanego z myślą o obsłudze przewozów międzyregionalnych na liniach Południowej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych[2]. Jego konstrukcja bazowała na rozwiązaniach z EN57 i jego przedłużonej wersji EN71[2].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Elektryczny zespół trakcyjny serii ED72 składa się z czterech wagonów – dwóch rozrządczych i dwóch silnikowych. Wagony rozrządcze (fabryczne oznaczenie 5Bs) są wagonami skrajnymi i oznaczane są na PKP jako ra i rb (wagon rozrządczy a i b). Wagony silnikowe (fabryczne oznaczenie 6Bs) znajdują się w środku składu i noszą oznaczenia sa i sb (wagon silnikowy a i b). Wagony są połączone ze sobą tzw. krótkim sprzęgiem „fabrycznym” (bez głowicy, nierozłączalnym w warunkach eksploatacyjnych), oraz przejściem dla pasażerów. Na czołach wagonów sterowniczych (początek i koniec zespołu) zastosowano tzw. sprzęgi długie (samoczynne sprzęgi Scharfenberga), które umożliwiają połączenie zespołów w składy. Jednostki ED72 są przystosowane do jazdy w trakcji ukrotnionej z jednostkami tej samej serii oraz z seriami EN57 i EN71. Nie ma możliwości przejścia pomiędzy połączonymi jednostkami.
W każdym z wagonów znajdują się trzy przedziały ze środkowym przejściem między siedzeniami dostępne dla podróżnych, rozdzielone dwoma przedsionkami – każdy z parą rozsuwanych automatycznie drzwi o napędzie pneumatycznym. Skrajne przedziały wagonów rozrządczych są nieco inaczej urządzone i mogą służyć za pomieszczenie dla kierownika pociągu, przedziały służbowe, bagażowe, do przewozu rowerów, wózków, większych bagaży itp. Ze skrajnych przedziałów drzwi prowadzą do kabiny maszynisty.
W ED72 zastosowano klasyczny rozruch oporowy.
Modyfikacje
[edytuj | edytuj kod]Produkując ED72 wprowadzono wiele innowacji w stosunku do starszego taboru. Należało do nich m.in. wprowadzenie w wagonie ra zespołu klasy pierwszej (z bardziej komfortowymi fotelami), a także nowej tapicerki w klasie drugiej oraz przedziału barowego. Wprowadzono przyciski indywidualnego otwierania drzwi, elektroniczne wyświetlacze kierunkowe (w miejsce tradycyjnych „filmów” – taśm z nazwami stacji) i dwuwarstwowe szyby. Ostatnia z wyprodukowanych jednostek (ED72-021) została wyposażona w drzwi odskokowo-przesuwne.
Wygląd zewnętrzny początkowo znacząco różnił się od starszych jednostek ze względu na odmienną kolorystykę (malowanie czerwono-żółte), a także połówkowe pantografy w liczbie dwóch (po jednym na dachu każdego z wagonów silnikowych) i odmienny wygląd czołowych ścian wagonów rozrządczych (wzorowaną podobnie jak w EN57 od numeru 1900 na EW58). Z czasem ujednolicono malowanie zespołów trakcyjnych, w części ED72 zastąpiono pantografy połówkowe tradycyjnymi. Po 2008 jednostki są poddawane modernizacjom w ramach napraw czwartego poziomu utrzymania i nadawano im malowanie interREGIO. Na jednostkach, które przeszły w ostatnim czasie naprawę rewizyjną, przywrócono malowania: czerwone lub przemalowano jednostki w nowe barwy przewoźnika.
W 2011 dwie jednostki poddano gruntownej modernizacji, zmieniając ich oznaczenie na ED72A. Jednostki zmodernizowały województwa śląskie (ED72A-005) oraz świętokrzyskie (ED72A-004)[4]. 19 kwietnia 2012 Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego ogłosił przetarg na modernizację czterech sztuk EZT serii ED72. 28 czerwca ogłoszono, że wykonawcą tej modernizacji będzie konsorcjum ZNTK „Mińsk Mazowiecki” i PESA Bydgoszcz[5]. Zmodernizowane jednostki otrzymały zmienione malowanie województw: śląskiego, kujawsko-pomorskiego i świętokrzyskiego. Jedna z jednostek – ED72A-005 została przemalowana w barwy klasyczne – czerwone po przebazowaniu do PR Kraków po likwidacji PR Katowice. 15 kwietnia 2017 spółka Polregio (wówczas Przewozy Regionalne) ogłosiła przetarg na naprawę główną z modernizacją 5 elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED72, z opcją rozszerzenia o kolejne 7 jednostek. Zostaną one poddane gruntownej modernizacji[6] Po modernizacji jednostkom nadano nowe oznaczenie ED72Ac i zmieniono im numerację, nadając numery od 101 do 105. Nowe jednostki przydzielono do zakładów: Opolskiego, Łódzkiego i Dolnośląskiego[7]. W 2025 roku ogłoszono przetarg na modernizację pozostałych pojazdów ED72[8]
Modernizacje
[edytuj | edytuj kod]| Oznaczenie serii (modernizacji) |
Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji |
Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna |
Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ED72 (ED72A) |
004 | 1 | Polregio | ZNTK MM 2011 |
    
|
8 × 250 kW 120 km/h |
[9][10], | |
| ED72 (ED72A) |
005 | 1 | Polregio | ZNTK MM 2011 |
|
8 × 250 kW 120 km/h |
[9] | |
| ED72 (ED72Ab) |
001, 003, 007, 020 | 4 | Województwo kujawsko-pomorskie/Polregio | ZNTK MM 2012-2013 |
|
8 × 175 kW 110 km/h |
[11][12][13], | |
| ED72 (ED72Ac) |
101, 102, 103, 104, 105, 106 | 6 | Polregio | ZNTK MM 2017-2018 |
|
8 × 250 kW 120 km/h |
[6][14][15][16][17], | |
| ED72 (ED72Ac) |
b.d | 0/7 | Polregio | b.d 2024- |
|
8 × 250 kW 120 km/h |
[18], | |
| Modyfikacje zewnętrzne i elektryczne: | ||||||||
| – rozruch impulsowy • – silniki asynchroniczne • – drzwi odskokowo-przesuwne
| ||||||||
| Udogodnienia dla pasażerów: | ||||||||
| – wnętrze dostosowane dla niepełnosprawnych • – stojaki na rowery • – klimatyzacja części pasażerskiej
| ||||||||
Modernizacje bez wymiany ścian czołowych
[edytuj | edytuj kod]| Oznaczenie serii (modernizacji) |
Numery boczne | Liczba sztuk | Właściciel / Użytkownik | Wykonawca Rok modernizacji |
Zakres modernizacji | Liczba i moc silników Prędkość maksymalna |
Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ED72 (ED72) |
019 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2015 |
|
8 × 175 kW 110 km/h |
[19] |
| ED72 (ED72) |
009, 011, 014 | 3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2016 |
|
8 × 175 kW 110 km/h |
[20][21] |
| ED72 (ED72) |
010 | 1 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2019 |
|
8 × 175 kW 110 km/h |
[22] |
| ED72 (ED72) |
008, 012, 013 | 3 | Przewozy Regionalne | Przewozy Regionalne Zakład Napraw Taboru w Kruszewcu 2020 |
|
8 × 175 kW 110 km/h |
[22] |
| – stojaki na rowery
| |||||||
Eksploatacja
[edytuj | edytuj kod]| Kraj | Przewoźnik | Liczba sztuk | Seria | Numery | Właściciel |
|---|---|---|---|---|---|
 Polska
|
Polregio | 10 | ED72 | 009 ÷ 015, 018 ÷ 019, 021 | Polregio |
| ED72A | 004, 005 | Polregio | |||
| Delegacja: Arriva RP (2013-2015), Polregio (od 2015)[23][24] | 4 | ED72A | 001, 003, 007, 020 | Województwo kujawsko-pomorskie | |
| Polregio (od 2018)[25] | 6 | ED72Ac | 101, 102, 103, 104, 105, 106 | Polregio |
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Pozostałe pojazdy z rodziny 5B/6B
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Paweł Terczyński: Atlas Lokomotyw 2007. Wyd. III. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 91. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
- ↑ a b c Paweł Terczyński. Elektryczny zespół trakcyjny ED72. „Świat Kolei”. 8/2001, s. 37. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Jacek Goździewicz. Zmodernizowane ED72 dla Kujawsko-Pomorskiego. „Świat Kolei”. 3/2013, s. 12–13. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. (pol.).
- ↑ Karol Wach: ED72 po modernizacji. 2011-08-29. [dostęp 2012-08-02].
- ↑ Postępowanie WZP.272.16.2012 – Modernizacja czterech sztuk elektrycznych zespołów trakcyjnych serii ED 72. 2012-04-19. [dostęp 2012-08-02]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2012-11-01)].
- ↑ a b PZP1-25-60/2017 Modernizacja elektrycznych zespołów trakcyjnych [online], polregio.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ PR: Przełomowa modernizacja ED72 [aktualizacja] - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-12-23].
- ↑ https://polregio.eb2b.com.pl/open-preview-auction.html/455468/naprawa-piatego-poziomu-utrzymania-wraz-z-modernizacja-pojazdow
- ↑ a b ED72 po modernizacji [online], inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Nowoczesne oblicze kolei w Świętokrzyskiem | Przewozy Regionalne [online], przewozyregionalne.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-10] (pol.).
- ↑ Kujawsko-pomorskie zaprezentowało zmodernizowany ED72 – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Kujawsko-Pomorskie ED72 po remoncie wyruszają na trasy [online], inforail.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ http://archiwum.kujawsko-pomorskie.pl/files/przetargi/20120419_przetarg_16/20120528_wyjasnienie_formularz.pdf.
- ↑ PolRegio wysyła do modernizacji ED72 – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP, Kolej [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ http://polregio.pl/media/4657/12-wynik-postepowania.pdf.
- ↑ Jeden bilet na autobus i pociąg | Samorząd Województwa Opolskiego. [dostęp 2017-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-16)].
- ↑ odnalazl-sie-trzeci-elfopodobny-ed72 [online], inforail.pl [dostęp 2018-07-02] (pol.).
- ↑ https://polregio.eb2b.com.pl/open-preview-auction.html/455468/naprawa-piatego-poziomu-utrzymania-wraz-z-modernizacja-pojazdow
- ↑ Postępowanie: Wykładzina podłogowa PCV – 12,20mb, listwy wykończeniowe, narożnik wklęsły i wypukły, zakończenie, łączenie, klej kontaktowy. – Platforma Zakupowa [online], platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ente dostarczy Przewozom Regionalnym systemy informacji pasażerskiej – Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady ja... [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
- ↑ Postępowanie: Zakup szyb pakietowych do elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57/71, ED72 itp. – Platforma Zakupowa [online], platformazakupowa.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ a b Naprawa ślizgacza odbieraka prądu AKP4E/5ZL. – Platforma Zakupowa [online], platformazakupowa.pl [dostęp 2019-09-25] (pol.).
- ↑ Informacja dotycząca bezpośredniego zawarcia umowy o świadczenie usług publicznych w zakresie transportu kolejowego | BIP Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pom... [online], bip.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Ryszard Rusak. Nowe i zmodernizowane ezt w kujawsko-pomorskim. „Świat Kolei”. 2/2016, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Modernizacja ED72 do standardu ED72Ac [online], rynek-kolejowy.pl [dostęp 2018-06-14] (pol.).