Czerwonka jedenastokropka

Czerwonka jedenastokropka
	Hippodamia septemmaculata
	(De Geer, 1775)
	; Imago
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Rodzina	biedronkowate
Podrodzina	Coccinellinae
Plemię	Coccinellini
Rodzaj	Hippodamia
Gatunek	czerwonka jedenastokropka
Synonimy
	Coccinella septemmaculata De Geer, 1775; Coccinella 7-maculata De Geer, 1775; Coccinella oblonga Herbst, 1783; Coccinella segetalis Naëzen, 1792; Hippodamia abbreviata Meier, 1897; Hippodamia aestiva J. Weise, 1879; Hippodamia alligata L. von Heyden, 1897; Hippodamia axillaris J. Weise, 1879; Hippodamia baltica J. Weise, 1879; Hippodamia beccabungae Meier, 1897; Hippodamia bella Meier, 1897; Hippodamia berolinensis J. Weise, 1879; Hippodamia berulae J. Weise, 1879; Hippodamia calthae Meier, 1897; Hippodamia comari J. Weise, 1879; Hippodamia continua J. Weise, 1879; Hippodamia doemmlingi Meier, 1897; Hippodamia equiseti Meier, 1900; Hippodamia ericae C. Schulz, 1899; Hippodamia fontinalis J. Weise, 1879; Hippodamia frustrata L. von Heyden, 1897; Hippodamia germanica J. Weise, 1879; Hippodamia hamburgensis J. Weise, 1879; Hippodamia heydeni Meier, 1897; Hippodamia heydeniana Meier, 1899; Hippodamia holsatica J. Weise, 1879; Hippodamia hyperici Meier, 1897; Hippodamia imperfecta L. von Heyden, 1897; Hippodamia inchoata L. von Heyden, 1897; Hippodamia incompleta C. Schulz, 1899; Hippodamia inornata J. Weise, 1879; Hippodamia lapponica J. Weise, 1879; Hippodamia manca L. von Heyden, 1897; Hippodamia mendosa L. von Heyden, 1897; Hippodamia niemeyeri C. Schulz, 1899; Hippodamia omostigma L. von Heyden, 1897; Hippodamia palustris J. Weise, 1879; Hippodamia paykulli J. Weise, 1879; Hippodamia pini Meier, 1897; Hippodamia prava L. von Heyden, 1897; Hippodamia quadrimaculata C. Schulz, 1899; Hippodamia quinquemaculata C. Schulz, 1899; Hippodamia republicana L. von Heyden, 1897; Hippodamia rubi Meier, 1897; Hippodamia rubra J. Weise, 1879; Hippodamia sanguisorbae Meier, 1897; Hippodamia sarothamni Meier, 1897; Hippodamia sii J. Weise, 1879; Hippodamia submutabilis J. Weise, 1879; Hippodamia suecica J. Weise, 1879; Hippodamia supernumeraria L. von Heyden, 1897; Hippodamia tarda J. Weise, 1879; Hippodamia verna Meier, 1897; Hippodamia viadri J. Weise, 1879; Hippodamia vitiosa L. von Heyden, 1897; Hippodamia vorax J. Weise, 1879; Hippodamia wimmeli Meier, 1897; Hippodamia zetterstedti J. Weise, 1879;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czerwonka jedenastokropka^[1] (Hippodamia septemmaculata) – gatunek chrząszcza z rodziny biedronkowatych. Występuje w północnej Palearktyce, od Francji po Wyspy Japońskie. Zamieszkuje siedliska wilgotne.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1775 roku przez Charlesa De Geera pod nazwą Coccinella septemmaculata^[2].

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym i lekko grzbietobrzusznie spłaszczonym, owalnym w zarysie ciele o długości od 5 do 7 mm^[3]. Głowa jest czarna z żółtawobrunatnym czołem^[3]. Przedplecze ma nieobrzeżoną krawędź tylną, a swoją największą szerokość osiąga pośrodku długości^[4]. Krawędź przednia przedplecza ma parę zatokowatych wcięć, znacznie wyraźniej zaznaczonych niż u czerwonki trzynastokropki^[3]. Barwa przedplecza jest zdominowana przez czarną łatę, która tylko jego brzegi przedni i boczne pozostawia żółtawobiałymi do żółtych^[4]^[3], a czasem nawet obejmuje krawędź przednią^[3]. Pokrywy mają na pomarańczowym lub czerwonym tle czarny wzór, typowo złożony z dziewięciu lub jedenastu kropek^[4]^[3]. Przy przednim brzegu obu pokryw leży wspólna kropka, która obejmuje swym zasięgiem tarczkę i rozszerza się w części tylnej. Kropki na pokrywach mogą się czasem zlewać ze sobą lub zanikać^[3]. Linie udowe (zabiodrowe) na zapiersiu i pierwszym z widocznych sternitów odwłoka są całkowicie zanikłe. Widoczne sternity odwłoka (wentryty) są czarne z pomarańczowymi kropkami przy krawędziach bocznych. Odnóża mają czarne uda^[4], natomiast ich golenie są czarnobrunatne z pomarańczowym rozjaśnieniem u wierzchołka^[4]^[3].

Ekologia i występowanie

Owad ten zamieszkuje siedliska wilgotne, jak torfowiska, bagniska, wilgotne łąki i skraje lasów^[5]^[6]^[3]. Sięga od nizin po piętro subalpejskie. Bytuje na brzozach, sosnach, wierzbach, jak i roślinach warstwy podszytu i runa. Zarówno larwy, jak i imagines są drapieżnikami żerującymi głównie na mszycach (afidofagia). W warunkach klimatycznych Europy Środkowej owady dorosłe są aktywne od kwietnia do października. Zimę spędzają hibernując w ściółce i uschniętych roślinach^[5]

Gatunek północnopalearktyczny^[5]. W Europie znany jest z Francji (w tym z Korsyki^[7]), Belgii, Niemiec, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Białorusi, Ukrainy, Rumunii i Rosji^[2]. Dalej na wschód rozprzestrzeniony jest przez Kazachstan, Syberię, Rosyjski Daleki Wschód, Mongolię i północne Chiny po Koreę i Japonię^[4]. W Polsce jest owadem rzadko spotykanym^[6]. We Francji gatunek ten znany jest z Wogezów, Jury i Alp. Dawniej podawany był też z Masywu Centralnego. Jego występowanie w Pirenejach jest niepewne^[7]. Z Iranu podawany był błędnie^[4]. W Anglii współcześnie nie występuje, jednak żył tam dawniej – znany jest z osadów czwartorzędowych^[7].

Przypisy

↑ Hippodamia septemmaculata – Czerwonka jedenastokropka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-28].
↑ ^a ^b Hippodamia (Hemisphaerica) septemmaculata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-04-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 76 Biedronki – Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Amir Biranvand, Oldřich Nedvěd, Romain Nattier, Elizaveta Nepaeva, Danny Haelewaters. Review of the genus Hippodamia (Coleoptera: Coccinellidae) in the Palearctic region. „Oriental Insects”, 2020. DOI: 10.1080/00305316.2020.1763871. ISSN 0030-5316.
↑ ^a ^b ^c B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (13), 1986.
↑ ^a ^b Rafał Ruta, Paweł Jałoszyński, Szymon Konwerski, Tomasz Majewski, Tomasz Barłożek. Biedronkowate (Coleoptera: Coccinellidae) Polski. Część 1. Nowe dane faunistyczne. „Wiadomości entomologiczne”. 28 (2), s. 91–112, 2009.
↑ ^a ^b ^c Bernard Bal. Découverte en Haute-Savoie (F-74) d’Hippodamia (Hippodamia) septemmaculata (De Geer 1775) (Coleoptera Coccinellidae) et bilan de son statut européen et français. „Harmonia”. 10. s. 5–11.

[insektarium-1] Hippodamia septemmaculata – Czerwonka jedenastokropka. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-28].

[fe-2] Hippodamia (Hemisphaerica) septemmaculata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-04-24].

[Bielawski-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Ryszard Bielawski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze – Coleoptera: z. 76 Biedronki – Coccinellidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959.

[rev-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Amir Biranvand, Oldřich Nedvěd, Romain Nattier, Elizaveta Nepaeva, Danny Haelewaters. Review of the genus Hippodamia (Coleoptera: Coccinellidae) in the Palearctic region. „Oriental Insects”, 2020. DOI: 10.1080/00305316.2020.1763871. ISSN 0030-5316.

[Burakowskietal-5] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (13), 1986.

[Rutaetal-6] Rafał Ruta, Paweł Jałoszyński, Szymon Konwerski, Tomasz Majewski, Tomasz Barłożek. Biedronkowate (Coleoptera: Coccinellidae) Polski. Część 1. Nowe dane faunistyczne. „Wiadomości entomologiczne”. 28 (2), s. 91–112, 2009.

[Bal-7] Bernard Bal. Découverte en Haute-Savoie (F-74) d’Hippodamia (Hippodamia) septemmaculata (De Geer 1775) (Coleoptera Coccinellidae) et bilan de son statut européen et français. „Harmonia”. 10. s. 5–11.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]