Bitwa pod Korcem (VII 1920)
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
30 czerwca – 2 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Korcem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Płd.-Zach. | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Korcem – walki polskich 1 Dywizji Piechoty Legionów płk. Juliusza Rómmla, 3 Dywizji Piechoty Legionów gen. Leona Berbeckiego i 6 Dywizji Piechoty płk. Ottokara Brzozy-Brzeziny z sowiecką 1 Armią Konną Siemiona Budionnego toczone w okresie ofensywy Frontu Południowo-Zachodniego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
[edytuj | edytuj kod]26 maja na Ukrainie wojska sowieckiego Frontu Południowo-Zachodniego przeszły do ofensywy, a już 5 czerwca trzy dywizje sowieckiej 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego przełamały trwale polski front na odcinku obrony grupy gen. Jana Sawickiego[2][3].
Sowiecki plan kontrofensywy na Ukrainie przewidywał odcięcie polskiej 3 Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, zgrupowanej w rejonie Kijowa, poprzez opanowanie Korostenia siłami 12 Armii Siergieja Mieżeninowa, oraz Koziatyna i Żytomierza przez 1 Armię Konną[4]. 10 czerwca odwrót spod Kijowa w kierunku na Korosteń rozpoczęła polska 3 Armia[5], 16 czerwca dotarła do Uszy[6], a 22 czerwca większość sił posiadała już na Uborci[7]. W ostatnich dniach czerwca poszczególne związki operacyjne Frontu Ukraińskiego, dowodzonego już przez gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, ugrupowane były w następujący sposób: Armia Ukraińska gen. Michajła Omelianowicza-Pawlenki skupiona była nad Dniestrem, w kierunku granicy z Rumunią, 6 Armia gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego zajmowała odcinek frontu Dniestr–Chmielnik–Lubar, nowo sformowana 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego znajdowała się na linii rzek Słucz i Horyń a 3 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego rozlokowana była nad Uborcią[8][9]. 27 czerwca 1 Armia Konna przełamała polską obronę na Słuczy na południe od Zwiahla, na odcinku bronionym przez I Brygadę Piechoty (rez.). Kawaleria Budionnego wdarła się w lukę między lewym skrzydłem 6 Armii a grupą gen. Leona Berbeckiego z 2 Armii[10][11]. 28 czerwca padł Korzec, a 3 Dywizja Piechoty Legionów wycofała się za Horyń[12].
Kolejne walki pod Korcem
[edytuj | edytuj kod]29 czerwca dowództwo polskiego Frontu Ukraińskiego przygotowało plan uderzenia na sowiecką 1 Armię Konną zgrupowaną w rejonie Korca. Uderzyć miały jednocześnie 1. i 3 Dywizja Piechoty Legionów oraz 6 Dywizja Piechoty[12]. 30 czerwca 8 pułk piechoty Legionów, wzmocniony baterią 3 pułku artylerii polowej Legionów i szwadronem jazdy dywizyjnej, zaatakował Korzec. Wypad zakończył się niepowodzeniem[13].
Dwa dni później ponowiono działania i Korzec atakował 9 pułk piechoty Legionów. Otrzymał on do swojej dyspozycji kolumnę czterdziestu samochodów ciężarowych, które podwiozły piechotę na pole walki[14]. Jednak celny ogień sowieckiej artylerii zmusił legionistów do opuszczenia ich w niedogodnym dla siebie terenie. Przez kilka godzin odpierali oni ataki obchodzącej polskie ugrupowanie sowieckiej kawalerii. Po południu pułk z dużymi stratami wycofał się na pozycje wyjściowe. Pewne sukcesy taktyczne odniosła jedynie 1 Dywizja Piechoty Legionów walcząca z oddziałami sowieckiej 44 Dywizji Strzelców[12].
Oddziały Budionnego nie zamierzały jedynie biernie czekać na polskie uderzenia. Pod Daniczowem rozbiły II batalion 37 pułku piechoty. Polski batalion stracił około 60% stanu osobowego, tabory i całą broń maszynową. Zginęli między innymi porucznik Henryk Skąpski, podporucznicy Ludwik Rubner i Jan Czmil, podlekarz Leon Ende, a 6 oficerów dostało się do niewoli[15]. Podobne uderzenie na II batalion 18 pułku piechoty spowodowało jego rozbicie, a ocalało z niego zaledwie kilkudziesięciu żołnierzy[12]. Poległ między innymi dowódca batalionu porucznik Emil Młynarczyk, ranni zostali dwaj dowódcy kompanii – porucznik Eugeniusz Stec i podporucznik Emil Majewski, a trzeci dowódca kompanii podporucznik Chendyński dostał się do niewoli[16].
Bilans walk
[edytuj | edytuj kod]Polski plan pobicia 1 Armii Konnej pod Korcem nie powiódł się. Zła koordynacja działań i brak łączności między dywizjami rozbiły działania na wiele drobnych, nie powiązanych ze sobą starć piechoty z kawalerią. Strona polska ponosiła porażki i duże straty. Lokalne sukcesy 1 Dywizji Piechoty Legionów nie miały większego znaczenia wobec porażek na innych odcinkach frontu. 2 lipca strona polska zaniechała działań ofensywnych w rejonie Korca[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Arciszewski 1923 ↓.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 231.
- ↑ Biernacki 1924 ↓, s. 66.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 198.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 172.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 146.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 195.
- ↑ Wyszczelski 2008 ↓, s. 283.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 46.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 182.
- ↑ Śmigielski 1929 ↓, s. 21.
- ↑ a b c d e Odziemkowski 2004 ↓, s. 201.
- ↑ Targowski 1928 ↓, s. 27.
- ↑ Szatner 1928 ↓, s. 23.
- ↑ Kozubal 1929 ↓, s. 17.
- ↑ Roszkiewicz 1929 ↓, s. 20.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Franciszek Adam Arciszewski: Ostróg – Dubno – Brody. Walki 18 Dywizji Piechoty z konną armją Budiennego (1 lipca – 6 sierpnia 1920). Szkice. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo – Wydawniczy, 1923.
- Mieczysław Biernacki: Działania Armji Konnej Budiennego w kampanji polsko-rosyjskiej 1920 r. 26 V-20 VI 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1924.
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Adolf Kozubal: Zarys historji wojennej 37-go pułku piechoty Ziemi Łęczyckiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Mieczysław Roszkiewicz: Zarys historii wojennej 18-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Tadeusz Śmigielski: Zarys historji wojennej 8-go Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Zygmunt Szatner: Zarys historji wojennej 9-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Mieczysław Targowski: Zarys historji wojennej 8-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
- Lech Wyszczelski: Kijów 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2008. ISBN 978-83-11-11431-9.