Żabi Staw Jaworowy

Żabi Staw Jaworowy
Žabie pleso Javorové
	; Żabi Staw Jaworowy i Jaworowe Turnie
	Położenie
Państwo	Słowacja
Region	Dolina Zadnia Jaworowa, Tatry
Wysokość lustra	1886 m n.p.m.
	Morfometria
Powierzchnia	1,11 ha
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 197 m; 80 m
Głębokość; • maksymalna	; 15,2 m
	Hydrologia
Rzeki wypływające	Jaworowy Potok
	Położenie na mapie Karpat Żabi Staw Jaworowy
	Położenie na mapie Tatr Żabi Staw Jaworowy
	49°11′29″N 20°10′07″E/49,191389 20,168611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Żabi Staw Jaworowy (słow. Žabie pleso Javorové, Žabie pleso Javorinské; niem. Krotensee; węg. Varangyos-tó) – staw znajdujący się w Dolinie Zadniej Jaworowej (górna część Doliny Jaworowej), w słowackich Tatrach Wysokich.

Opis

Położony jest na wysokości 1886 m n.p.m. (według niektórych źródeł 1900 m). Zgodnie z pomiarami TANAP-u z lat 60. XX w. staw ma powierzchnię 1,11 ha, wymiary 197 × 80 m i głębokość ok. 15,2 m. Leży na dnie karu u podnóży monumentalnych ścian Jaworowych Szczytów, które regularnie zasypują go piargami. Od strony zachodniej zamknięty jest moreną.

Żabi Staw Jaworowy otaczają:

od południa Jaworowy Szczyt,
od południowego zachodu Mały Jaworowy Szczyt,
od południowego wschodu Ostry Szczyt,
od północnego wschodu Lodowy Szczyt.

Znad brzegu stawu widok na potężne, 400-metrowej wysokości ściany Jaworowych Szczytów. Na jednej ze skał poniżej stawu umieszczono w 1911 tabliczkę upamiętniającą śmierć Stanisława Szulakiewicza i spieszącego mu na pomoc przewodnika Klimka Bachledy, którzy w 1910 zginęli w ścianach Małego Jaworowego Szczytu.

Przez wiele lat podawano w przewodnikach nieprawdziwą informację, że w 1940 r. duża lawina kamienna z Jaworowego Szczytu zmniejszyła nieco obszar stawu. Podał ją około 10 sierpnia 1940 r. Klub Słowackich Turystów i Narciarzy wraz ze stwierdzeniem, jakoby klub ten podjął akcję ratowania jeziora. Doniesienie to zostało sprostowane przez nieznanego autora (prawdopodobnie był nim Gyula Hefty) tydzień później. Sprostowanie to zostało jednak przeoczone, a zauważył je dopiero w 2010 Józef Nyka. W rzeczywistości obryw skalny nastąpił jesienią 1939 r., nie był jednak na tyle potężny, aby zmienić wymiary jeziora – do wody wpadło tylko kilka kamieni, a cała reszta zatrzymała się wyżej, na wielkim stożku piargowym ponad stawem^[1].

Osobny artykuł: Jeziora tatrzańskie.

Tragedia Kaszniców

W okolicy stawu w 1925^[2] miał miejsce niewyjaśniony wypadek. W czasie złej pogody (wiatr i siąpiący deszcz) z Lodowej Przełęczy schodził warszawski prokurator Kazimierz Kasznica (42 lata) z żoną, 12-letnim synem i młodym, ale doświadczonym już taternikiem Ryszardem Wasserbergerem (21 lat). Na przełęczy Kasznica wyciągnął koniak i nieco go popili wraz ze studentem. Podczas schodzenia z przełęczy syn zaczął się skarżyć na trudności z oddychaniem. Jego plecak wzięła matka, a przewodnik pomagał mu schodzić. Przy stawie Kazimierz Kasznica usiadł i powiedział, że dalej nie może iść. Przewodnik oświadczył, że nie zdoła mu pomóc, gdyż również czuje się bardzo słaby, i wraz z synem Kaszniców schronili się przed wiatrem pod dużym kamieniem. Kasznicowa poczęstowała ich łykiem koniaku i przeszła do męża, jemu również wlewając do ust koniak. On jednak był już nieprzytomny i wkrótce zmarł. Gdy wróciła do kamienia, zastała tu martwego syna i przewodnika, który zmarł na jej oczach. Sama, jak potem oświadczyła, koniaku nie piła. Spędziła przy zwłokach jeszcze dwie noce i jeden dzień, jednak z powodu złej pogody nikt nie szedł, więc zeszła do Jaworzyny i zaalarmowała TOPR. Przeprowadzono dochodzenie i sekcję zwłok, jednak przyczyny tragedii nie wyjaśniono^[3].

Szlaki turystyczne

– szlak zielony z Jaworzyny Tatrzańskiej dnem Doliny Jaworowej i Zadniej Doliny Jaworowej przechodzi obok Żabiego Stawu Jaworowego, a potem dalej na Lodową Przełęcz, skąd szlak wiedzie do Doliny Pięciu Stawów Spiskich.

Czas przejścia z Jaworzyny Tatrzańskiej do Żabiego Stawu Jaworowego: 3:30 h, ↓ 2:45 h
Czas przejścia od Żabiego Stawu Jaworowego na Lodową Przełęcz: 1:15 h, ↓ 1 h

Przypisy

↑ Głos Seniora 05/2010. [dostęp 2012-01-22]. (pol.).
↑ Tragedia Kaszniców w Dolinie Jaworowej [online], portaltatrzanski.pl [dostęp 2021-05-20] (pol.).
↑ Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach. Warszawa: Iskry, 2006. ISBN 83-244-0007-9.

Bibliografia

Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.

Linki zewnętrzne

Tajemnica Doliny Jaworowej. gss.abis.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-19)].
Nikt nie woła (tragedia Kaszniców)

[1] Głos Seniora 05/2010. [dostęp 2012-01-22]. (pol.).

[2] Tragedia Kaszniców w Dolinie Jaworowej [online], portaltatrzanski.pl [dostęp 2021-05-20] (pol.).

[3] Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach. Warszawa: Iskry, 2006. ISBN 83-244-0007-9.

[1]

[2]

[3]