Wikipedysta:Matrek/brudnopis/Bitwa na Morzu Koralowym
| II wojna światowa, wojna na Pacyfiku | |||
 Eksplodujący lotniskowiec „Lexington” | |||
| Czas |
4–8 maja 1942 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
groźba japońskiej inwazji na Port Moresby | ||
| Wynik |
taktyczne zwycięstwo Japonii, | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa na Morzu Koralowym – stoczona w dniach 4–8 maja 1942 roku pierwsza z wielkich bitew powietrzno-morskich na wojny na Pacyfiku podczas II wojny światowej. Jedna z czterech bitew tego rodzaju stoczonych w 1942 roku na Pacyfiku, pomiędzy amerykańską i japońską marynarką wojenną. Pierwsza w historii bitwa lotniskowców i pierwsza też bitwa, w której okręty walczących stron pozostawały poza zasięgiem wzroku.
Po zdobyciu Malajów, Holenderskich Indii Wschodnich, Birmy, Singapuru, Filipin i Rabaul, celem zwiększenia swojej głębi strategicznej Cesarstwo Wielkiej Japonii rozpoczęło drugą fazę swojego planu operacyjnego, zmierzającą do zdobycia Nowej Gwinei, Nowej Brytanii, Aleutów, Fidżi i Samoa. Zgodnie z planem japońskiego sztabu generalnego marynarki, siły japońskie w pierwszej kolejności zająć miały wyspy Lae i Salamaua, Tulagi na Wyspach Salomona oraz Port Moresby we wschodniej Nowej Gwinei. Celem zajęcia Port Moresby, w operacji oznaczonej w Japonii jako „MO”, japońskie dowództwo skierowało na Morze Koralowe zespół desantowy oraz zespół dwóch lotniskowców, pod łącznym dowództwem admirała Shigeyoshi Inoue.
Celem utrudnienia Japonii podboju obszaru zachodniego Pacyfiku, dowodzący amerykańską Flotą Pacyfiku adm. Chester Nimitz skierował w obszar japońskiej operacji zespół dwóch lotniskowców pod dowództwem adm. Frank Fletchera. W wynikłej stąd bitwie lotniskowców między 4, a 8 maja 1942 roku, zatopiony został japoński lotniskowiec lekki „Shōhō” oraz amerykański lotniskowiec „Lexington”, japoński zaś lotniskowiec „Shōkaku” oraz amerykański „Yorktown” zostały uszkodzone.
Mimo większych strat materialnych po stronie amerykańskiej, bitwa zakończyła się amerykańskim zwycięstwem, spowodowała bowiem anulowanie przez adm. Inoue operacji „MO”, i podjęcie przez japońskie dowództwo decyzji o ataku na Port Moresby od strony lądu na tzw. szlaku Kokoda. Wśród strategicznych implikacji bitwy, było także wyłączenie lotniskowców „Shōkaku” i „Zuikaku” z przygotowywanej przez adm. Isoroku Yamamoto operacji „MI”, co miało duże znaczenie podczas bitwy pod Midway miesiąc później.
Geneza i cele starcia
edytuj
7 grudnia 1942 roku japońska Kidō-Butai (siły mobilne, siły uderzeniowe) przeprowadziła atak lotniczy na amerykańskie bazy lotnicze i morskie na Hawajach (Hawaii sakusen)[1][2]. Niemal równocześnie przeprowadzili symultaniczne operacje zajęcia Guam i Wake, wkrótce potem dokonali inwazji na Hongkong, a następnie wylądowali na Półwyspie Malajskim oraz na Filipinach, pod Kuantanem zaś zatopili HMS „Prince of Wales” i „Repulse”, rozpoczynając marsz w kierunku Singapuru. Sukces tych przeprowadzonych w ciągu kilku dni operacji, spowodował przyśpieszenie ich drugiej serii, które skutkowały zająciem Rabaul w Archipelagu Bismarcka, serią bitew na Morzu Jawajskim i rajdem na Darwin w Północnej Australii. W połowie lutego 1942 roku upadł Singapur i na przełomie lutego i marca, było oczywiste, iż Japonia osiągnie wszystkie swoje ekonomiczne cele wojny[2]. Dotychczasowe zdobycze terytorialne zapewniały bowiem Japonii swobodny dostęp do ropy naftowej, kauczuku i innych surowców naturalnych. Z polityczno-ekonomiczno-ideologicznego punktu widzenia, Japończycy byli na najlepszej drodze do zniszczenia „białego kolonializmu” na obszarze ich operacji. Japońskie dowództwo wojskowe zaczęło wówczas rozważać dalsze kroki, rozważając różnorakie operacje zastanawiano się nad inwazją na Australię, skierowaniem się na obszar Oceanu Indyjskiego, uderzenia na południe – na Wyspy Salomona w kierunku Fiji i Samoa, celem odcięcia od zaopatrzenia Australiie[2].
Pierwsze kroki podjęto, gdy w pierwszej części drugiego planu operacyjnego, 8 marca wojska japońskie zajęły Lae i Salamaua. Już jednak 10 marca amerykańskie lotniskowce USS „Lexington” (CV-2) i USS „Yorktown” (CV-5) uderzyły na zgromadzone tam siły inwazyjne, a samoloty ich grup lotniczych zatopiły krążownik pomocniczy, transportowiec i trałowiec[3][4]. Uświadomiło to japońskiemu dowództwu, że dalsza ofensywa na południe nie jest możliwa bez wsparcia ze strony lotniskowców Połączonej Floty i opóźniło operację lądowania w Port Moresby[5]. Dowódca Połączonej Floty adm. Isoroku Yamamoto faworyzował w tym czasie opóźnienie operacji „MO” do czasu zniszczenia amerykańskich lotniskowców w planowanej przez siebie walnej bitwie na centralnym Pacyfiku[5]. W pierwszym tygodniu kwietnia Yamamoto uzyskał zgodę na przeprowadzenie operacji na Midway oznaczonej jako „MI”, zaś przeprowadzony 18 kwietnia przez lotniskowce USS „Hornet” (CV-8) i USS „Enterprise” (CV-6) i rajd na Tokio przyśpieszył planowaną przez niego akcję. Gen. Shinichi Tanaka nie tylko zaaprobował wówczas operację „MI” ze strony Armii, ale i wyznaczył jednostki Armii do tej operacji[6]. Operacja „MO” w Port Moresby, miała jednak pierwszeństwo przed operacją „MI” na Midway, a admirał Yamamoto musiał wyznaczyć lotniskowce „Shōkaku” i „Zuikaku” z 5. dywizjonu lotniskowców do tej operacji. Oznaczało to że 5. dywizjon lotniskowców będzie udzielał wsparcia inwazji na Port Moresby, zanim ponownie popłynie na Hawaje[5].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytujBibliografia
edytuj- Mark Stille: Pacific Carrier War: Carrier Combat from Pearl Harbor to Okinawa. Osprey. ISBN 1-4728-2633-7.
- Jonathan Parshall, Anthony Tully: Shattered Sword: The Untold Story of the Battle of Midway. Potomac Books, 2005. ISBN 1-57488-923-0.
- Craig Symonds: The Battle of Midway. Nowy Jork: Oxford University Press, 2011. ISBN 0-19-539793-2.
- Ian W. Toll: Pacific Crucible. T. War at Sea in the Pacific, 1941-1942. Nowy Jork: Norton & Company, November 14, 2011, seria: Pacific War Trilogy. ISBN 978-0393068139.
- Thomas Wildenberg, Norman Polmar: Ship killer: a history of the American torpedo. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 2010. ISBN 978-1-59114-688-9.
- Alan Zimm: The Attack on Pearl Harbor: Strategy, Combat, Myths, Deceptions. Casemate Publishers, 2011. ISBN 978-1-61200-010-7.