Fogo

Fogo (port.: (Groot) Füer) is een vun de negen bewahnten Eilannen vun de Republiek Kap Verde in’n Atlantik. Se tellt to de Ilhas do Sotavento („Eilannen ünnern’n Wind“ oder „Eilannen af vun’n Wind“) un liggt in’n Oosten vun Brava un in’n Westen vun dat Hööfteiland Santiago.

Geografie

Landschap

De bestimmende geologische Struktur vun Fogo is de Pico de Fogo, wat mit 2.829 m^[1] de hööchste Barg vun den helen Archipel is un ok de eenzige Vulkan, de in letzter Tiet aktiv wesen is. De letzte Eruptschoon weer 1995, de dat Binnere vun de Caldera op wiete Flachen mit Lava opfüllt hett. An de Oostflank hett sik dorbi en ne’en Neventipp (Pico Pequeno – „lütt Pico“) vun den Vulkanbarg billt.^[1] De Pico de Fogo gifft den helen Eiland en gliekmatig, kegelförmig Utsehn as dat för en Schichtvulkan tyypsch is.

Dat Relief vun’t Eiland Fogo (ut Satellitendaten), dat swarte vörn is de *Pico de Fogo* in’n Oosten

Dat Eiland Fogo sitt tohopen mit den Seamount Cadamosto un dat Navereiland Brava op en gemeensomen Sockel vun de Kapverdensüll, de dör deep Water vun dat annere Navereiland Santiago scheedt sünd. De Seebodden vun’n Atlantik liggt an disse Steed 5.300 m ünner Normalnull. De Süll un de Eilannen sünd wohrschienlich dat Produkt vun en Hotspot, de den Vulkanismus veroorsaakt hett. 1680 schall en so düchtige Eruptschoon geven hebben, dat dat Eiland in de Nacht över mehrere Hunnert Kilometer to sehn wesen hebben schall, wat för lange Tiet för de Schipperee as en Oort natürlichen Lüchttoorn deent hett. Dat hett den Eiland den Naam Ilha do Fogo („Füereiland“) inbrocht hebben schall.

Dat hele Johr gröön sünd blots de Högen un de Häng an de Noordoostsiet vun’t Eiland, woneem de Wulken, de vun den Passatwind andreven warrt hangen blievt un afregen künnt. De Rest is tomeist wösten- oder steppenoordig. Fogo is teemlich goot för den Ackerbo egent, as dat dat Eiland mit den meisten Regen is vun de Kapverden. Man, Strööm, de dat hele Johr över Water föhrt, gifft dat liekers nich. An de Barghäng warrt veel [[Koffie] anboot un ok ’n beten Wien. De Lava warrt as Bostoff verwennt.

Öörd un Städer

Hööftstadt vun dat Eiland is São Filipe mit knappe 10.000 Inwahners. De hele Distrikt São Filipe hett tohopen ruchweg 25.000 Inwahners. De Stadt liggt in’n Süüdwesten vun’t Eiland un is tomeist in’n portugeeschen Kolonialstil boot worrn. Nich wiet weg dorvun, üm un bi 4 km na Noorden liggt an de Küst de Haven vun Fogo, de Porto de Vale Cavaleiros, wat de wichtigste Verbinnen för den Hannel mit de annern Eilannen is.

En tweet groot Zentrum is de Distrikt Mosteiros, in’n Noorden vun’t Eiland. De Oort Mosteiros sülvst is gor nich mol so groot un hett blots üm un bi 500 Inwahners, man dor leegt en ganze Reeg vun Dörper un Wahnsteden ümto as Igreja, Fonsaco, Laranjo oder Fajãzinha, de inenanner övergaht un so den Indruck vun een enkelt grote Stadt maakt. Vun São Filipe ut liggt op halfen Weg noch de Oort São Jorge, en lütte unschienbore Stadt, vun de it man an de Küst na Ponta da Salina kummt, wat vun wegen sien fein antokieken Felsenküst en geern besocht Teel vör Touristen is.

In’n Oosten liggt denn noch de Stadt Cova Figueira. Se is de drüttgröttste Stadt vun Fogo, maakt aver nich jüst so en Indruck. De Hüüs sünd hier in verscheeden Pastellfarven anstreken, wat andüüdt, dat de Oort prägt is dör Emigranten, de wedder torüch kamen sünd. Mehr gifft dat hier aver kuum to sehn.

Historie

Dat Eiland weer 1460 dör den italienschen Kapitän António da Noli opdeckt, de in portugeesche Deensten föhrt hett un dorför toeerst den Naam São Felipe funnen harr. Üm 1500 hebbt sik op dat Eiland eerste adelige Portugeesen as Lehnslüüd ansiedelt, des sik Slaven för de Arbeit op de Feller hollen un an’n internatschonalen Slavenhannel Deel harrn. De rassistisch Schichten vun de Sellschap weer op Fogo starker as op de annern Eilannen, woneem dat Tohopenleven vun Slaven un Fre’e Lüüd opletzt to dat Billn vun de Kreolsch Kultur föhrt hett.

Eestr de börgerliche Revolutschoon 1910 in Portugal hett den Adel un de Grootgrundbesittrs jemehr afsluut Heerschap wegnahmen. Börgerliche, de af 1850 al in’t Utwannern na Noordamerika jemehr Glück funnen harrn, weern op eenmol gliekstellte Konkurrenz. In São Filipe gifft dat en Museum, watt de Tosamenhäng goot verkloren deit.

Weertschap un Verkehr

De Weertschap löpt vör alln över den Haven Porto de Vale de Cavaleiros, de ruchweg veer Kilometer nöördlich vun de Hööftstadt liggt. De müss 1999 nee maakt warrn, as en Storm un de anduernde Bülgenslag de Kaimuern so dull tosett harrn, dat Dele dorvun tosamenbroken un afsackt weern. De Haven warrt regelmatig vun een groot Fährschipp anlopen, dat Fogo mit de Hööftstadt Praia op Santiago verbinnen deit. Ok de Personenverkehr löpt to’n Deel över de Fährverbinnen, dorför is aver ok de Flaaghaven São Filipe (IATA-Kood SFL) vun Bedüden. Straten gifft dat op Fogo nich övermatig veel. De wichtigsten Verbinnen loopt op verscheeden Hööch as Krinken üm dat Eiland an de Flank vun den Vulkanbarg langs.

Weertschopplich deit sik op Fogo vör all’n ok de Landweertschap, sünners de Ackerbo, in’n Vördergrund. De Kaffe vun Fogo is en vun sünnern Roop un warrt veelfach as de beste Kaffe op de helen Welt betekent, aver dat hangt seker ok vun’n persönlichen Smack af. Butendem warrt ok Wien anboot, de vun den Franzosen Armand Montrand na Fogo brocht worrn wesen schall.^[1] De Wien, de vör allen an de Häng vun’n Pico de Fogo anboot warrt is en teemlich sworen. En wieteren Tweig vun de Weertschop is de Fischeree. De Hannel un dat Warf leevt vör allen vun de Innahmen vun’t Utwannern. Deelwies warrt vun Familienanhörige ut dat Utland Geld na Fogo schickt, mitünner sogor över Generatschonen, ok wenn sik de Utwannerers un de Lüüd op Fogo ünnerenanner gor nich mehr kennen doot.

An’t Opkamen is in jüngerer Tiet ok de Tourismus, de hier aver langsom un sütje Intog hollt. Dat Eiland is för’n Strandurlaub nich so goot egent un tütt mehr de Lüüd an, de sik för’t Wannern un för de Natur begeistern künnt oder an de Kultur un de Historie intreseert sünd. För Touristen sünd vör allen dat Stadtzentrum vun São Filipe un dat Rebeed Chã das Caldeiras mit sien Dörper in’n Hööftkrater vun den Pico intressant, woneem man den Wienbo bekieken kann. In dat Dörp kann een ok över Nacht blieven, wenn een an’n neegsten Daag op’n Pico ropstiegen müch.

Borns

↑ ^a ^b ^c Kapverdische Inseln, Dumont Reisetaschenbuch, 3. Oplaag, 2007, ISBN 978-3-7701-5968-0

Weblenken

Dat Eiland Fogo. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Koordinaten:16° 56′ N, 24° 23′ W

Eilannen vun Kap Verde

[dumont-1] Kapverdische Inseln, Dumont Reisetaschenbuch, 3. Oplaag, 2007, ISBN 978-3-7701-5968-0

[1]