Architecture/ conservation

ÖZET

      Ahşap binlerce yıldır temel yapı malzemesi olarak genel yada bölgesel, kendine özgü yapım tekniğinin gelişmiş olduğu, günümüzde de kullanılan yapı üretim geleneğinin önemli malzemelerinden biridir.  ICOMOS hızla yok olmakta olan bu grup kültür varlıklarının korunması için 1999 yılında Mexico’da yapılan ICOMOS 12. Genel Kurulu’nda, “Ahşap Tarih Yapıların Korunması İçin İlkeler” belgesini üretmiştir.
      Geleneksel/tarihi yapılarda malzemenin kolayca tahrip edilmesi, onarımlarda bu sistemin kullanılmaması  geleneksel tasarım ve yapım tekniklerinin unutulması nedeniyle bu grup yapılar gittikçe enderleşmekte ve yanlızlaşmaktadır. Bu çalışma Anadolu’nun  farklı coğrafyalarında, farklı ibadet yapılarında-cami/kilise- geleneksel ahşap malzeme sistem, teknik ve detaylarının belgelenmesini, onarımlarda yok olmadan korunması ve ulaşılabilir bir belge olarak sunumunu amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışma bu konuda sistematik belge üretmeyi amaçlayan bir çalışmanın da başlangıcıdır. Yapıların konumları, mekânsal kurgusu genel, yapısal sistem, yapım tekniği ve malzeme kullanımının detaylandırıldıgı bu calısmada Ayvalık’da yer alan Hagia Triada Kilise’si özelinde yapılan çalışmalar ve analizler bir yöntem önerisi olarak kabul edilmektedir.
        18. ve 19. yüzyılda önemli bir Rum yerleşimi olan Ayvalık yerleşiminin en önemli mekansal unsurlarından biri kilise yapılarıdır. Yerleşmenin dini odağı olan 11 kilise yapısı, kamusal mekân olarak aynı zamanda sosyal, kültürel toplanma alanıdır. 11 mahallenin odağı konumunda, yapım tarihleri farklılaşan bu kiliseler, etraflarındaki konut dokusu ile birlikte yerleşimin tarihsel gelişiminin de göstergeleridir.
          Anahtar kelimeler: Koruma, Ahşap Yapım Sistemi, Ayvalık Kiliseleri, Hagia Triada Kilisesi

ABSTRACT

      For thousands of years, timber material has been one of the basic building materials, whose specific construction technique has been developed. Today, timber material is also the important materials of the tradition of building production. In order to protect these group cultural heritage that have rapidly disappeared, ICOMOS has produced a documentary "Principles for the Preservation of Historic Timber Structures" at the ICOMOS 12th General Assembly in Mexico.
      Timber structures are becoming increasingly rare due to easy damage to the material, the improper use , and the forgetting of traditional construction techniques. This study aims to document and discuss similarities and differences the use of traditional timber material systems, techniques and details in different geographical of Anotolia and architectural types. This study is also aimed at producing a systematic document in this context. In this context, the Hagia Triada Church in Ayvalık was chosen as a study methodology proposal.
        One of the most important components of Ayvalık, an important Greek settlement in the 18th and 19th centuries, is church buildings. The 11 church building, which is the religious center of the settlement, is also social, cultural and public areas of the settlement. The churches that differentiate their construction dates in the center of the 11 district are the representatives of the historical development of the settlement together with the urban fabric around them.
            Keywords: Conservation, Timber Frame Structural System, Ayvalık Churches, Hagia Triada  Church

Özet:
Kültürel peyzajlar, toplumların ve yerleşimlerin zaman ve mekân içindeki gelişimlerine ve değişimlerine tanıklık eden, fiziksel ve doğal bileşenlerin karmaşık ilişkileri tarafından biçimlendirilmiş, kültürel ve toplumsal değerler kazanmış alanlardır. Bu alanlardan tarihsel süreçte sosyo-kültürel, ekonomik ve fiziksel ilişkilere dair bilgi edinilebildiği gibi yine tarihsel bağlamda mekânsal, çevresel ve biçimsel değişimler hakkında da bilgi sahibi olunabilir. Özellikle hızlı kentleşme, üst ölçekli ulaşım ve sanayi yatırımları, turizm odaklı ekonomik baskılar, artan kültürel ve çevresel tehditler sebebiyle kentsel büyüme alanları içinde kalan, kültürel peyzajlar hızlı ve büyük ölçekte değişim süreci içindedir. Metropol kent merkezleri küreselleşme sürecinde ekonomik ve politik bağlamda edindikleri konum sebebiyle özellikle sanayi alanlarını yakın çevresindeki kentlere ve kent çeperlerine uzaklaştırmakta, kentler çeper bölgelerine doğru hızla büyümektedir. Bu çalışmada İstanbul’un çeper bölgesindeki kentlerden olan Bursa kentinin çevresel, mekansal, ekonomik bağlamlarda kentsel büyüme baskısının derinden hissedildiği bir kent ve kültürel peyzaj alanı olarak Gölyazı’nın kentsel biçimlenmesi ve mekânsal ilişkilerinde tarihsel süreçteki fiziksel, çevresel değişim süreci, ölçekler ve zamanlar arası değerlendirilecektir. Bu çalışmanın ana hedefi, söz edilen farklı dinamikler doğrultusunda değişen kentin morfolojik yapısı üzerinden bir tartışma ve düşünme ortamı geliştirmektir. Kentin tarihsel dönemler boyunca oluşumu, doğal çevre ve peyzajla birlikte nasıl var olduğu ve biçimlendiği sunulacak, bu bileşenlerin ve dinamiklerin etkileşimlerinden doğan değer, sorun ve potansiyellerin farklı süreçlerdeki değişimi tartışılacaktır.

Gölyazı, birçok doğal, kültürel, sosyal, tarihsel bileşeni barındırmakta, Bursa kentinin hızla büyümekte olduğu batı aksı yayılma alanları arasında yer almaktadır. Uluabat Gölü ile bütünleşmiş yaşamı, kıyı kültürü, doğal çevresi ve bunun yansıması olarak dönemler boyunca sürekli yerleşimin devam ettiği kentin geçirmiş olduğu süreçlerin fiziksel, sosyal ve yapısal değişimleri kentsel formda izlenebilmektedir. Gölyazı’nın ruhunu oluşturan bu bileşenler, ilişkiler ve etkileşimler kültürel habitat bütünlüğünde belirli bir denge içinde yakın geçmişe kadar varlığını sürdürebilmişken, son dönemde oluşan ve değişen dinamikler, üst ölçekli ve parçacıl kararlar sonucunda bu dengeyi kaybetme riski ile karşı karşıyadır. Doğal ve kültürel anlamda değerler ve potansiyeller taşıyan alan, yapılan planlamalarda sanayinin yeni yayılma alanı, Bursa ve İstanbul kentlerinin rekreasyon alanı olarak tariflenmektedir.

Bu çalışmada ele alınan sürdürülebilir ve bütüncül koruma yaklaşımı bölge, yerleşim ve kent ölçeklerinde kent formuna ait bileşenleri, ilişkileri ve çok boyutlu, çok ölçekli ve çok katmanlı hale gelen değişim sürecini anlayarak, bu süreçleri doğru yönetmek olarak tariflenmektedir. Kentin hem tarihsel bağlamdaki morfolojik dönüşümü ve katmanlı yapısı hem de Bursa’nın kentsel ve mekânsal olarak büyümesinden doğan baskıları ile oluşan değişim süreci, farklı ölçekler ve boyutlarıyla ele alınmalı, karmaşık kentsel çevre ve doğanın farkında olarak değerlendirmeler gerçekleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:
Kültürel Peyzaj, Kentsel Karmaşıklık, Çok Katmanlı Kent, Sürdürülebilir Bütüncül Koruma, Gölyazı/ Apolyont (Bursa)

Tuz Pazarı Hal Binası, Bursa için kent merkezi ya da tarihi merkez olarak tarif edebileceğimiz Heykel ve Hanlar Bölgesi'ne yakın bir konumda yer almaktadır. Bölge, kurulduğu 14. yüzyıldan beri kentteki ekonomik aktivitelerin merkezi olmuş ve bu bağlamdaki kültürel ve sosyal değerini tarih boyunca korumuştur. Bugün için ise yapı ve çevresi çarşı ve pazar alanı olarak yayalaştırılması sebebiyle hem turistik bir merkez hem de kent sakinleri için çekici bir kamu alanı niteliğindedir. Hanlar Bölgesi için ticari dokuyu oluşturan önemli parçalar, han ve bedesten yapılarının oluşturduğu özel doku ile birlikte, sokaklara yayılan açık, yarı açık ve kapalı çarşı ve pazarlardır. Yapının bulunduğu Hanlar Bölgesi, Heykel, Kapalı

PRINCIPLES AND STRATEGIES FOR CONSERVATION AND
MANAGEMENT OF COMPLEX MULTI-LAYERED CULTURAL
LANDSCAPES: THE CASE OF GÖLYAZI (APOLYONT) / BURSA

The main subject of the thesis is ‘multi-layered cultural landscapes’, which are formed
as a result of reciprocal relationship between ‘man’ and ‘nature’ in ‘time’. Multilayered
cultural landscapes are complex habitats shaped by continual dynamic and
complex processes with the interaction among physical, natural, social, cultural,
economic, administrative, political and legal components and factors through
continual settlement history. Hence, all these attributes, together with their dynamic
and complex interactions in time, contribute to their identity as well as their
specificity. However, they encounter various threats and forces, which can result in
the loss of their tangible and intangible values. Thus, their conservation and
sustainability becomes an important issue.
In this regard, the thesis focuses on the conservation and management of multi-layered
cultural landscapes as complex habitats. Being a good representative embodying
tangible and intangible reflections of indigenous relationships among various
components in time, Gölyazı (Apolyont) in Bursa is chosen as the case for the thesis.
Besides, Gölyazı has also many problems and challenges due to contemporary forces
of development, industrialization, urbanization, tourism as well as due to unlinked and
dispersed decision-making mechanisms and tools for its different components.
Parallel to the defined aim and scope, the thesis is structured in two main parts. The
first part is the conceptual part, where the main framework of the thesis is constructed
through a comprehensive research and discussion on the concepts of ‘multilayeredness’,
‘cultural landscapes’ and ‘urban complexity’. In the second part of the
thesis, the approach and framework proposed in first part are applied to the case of
Gölyazı so as to define specific principles and strategies for its conservation and
management based on a comprehensive understanding and assessment of various
components and factors shaping the settlement through its continual history. Besides,
it poses a general framework with a multiple scale approach ranging from territorial
to building scale; considering multiple contextual relationships including natural,
physical, socio-cultural, economic, administrative and legal contexts; concerning
historic continuity and its reflections, for understanding and assessing similar multilayered
cultural landscapes.
Keywords: Multi-Layeredness, Cultural Landscape, Urban Complexity, Conservation
and Management, Gölyazı (Apolyont), Bursa

KARMAŞIK ÇOK KATMANLI KÜLTÜREL PEYZAJ ALANLARININ
KORUNMASI VE YÖNETİLMESİ İÇİN İLKE VE STRATEJİLER:
GÖLYAZI (APOLYONT) / BURSA ÖRNEĞİ

Tezin ana konusu, ‘zaman’ içinde ‘insan’ ve ‘doğa’ arasındaki karşılıklı ilişkiler
sonucu oluşan, ‘çok katmanlı kültürel peyzajlar’ dır. Çok katmanlı kültürel peyzajlar
aralıksız yerleşim tarihi boyunca fiziksel, doğal, sosyal, kültürel, ekonomik, idari,
politik ve yasal bileşenlerin ve etkenlerin arasındaki süregelen dinamikler ve karmaşık
süreçler sonucu biçimlenen karmaşık yaşam alanlarıdır. Bu nedenle, tüm bu nitelikler,
zamanla aralarındaki dinamik ve karmaşık etkileşimleriyle birlikte, bu alanların
kimlikleri ve özgünlüklerine katkıda bulunurlar. Ancak, çok katmanlı kültürel
peyzajlar somut ve somut olmayan değerlerinin kaybına neden olabilecek çeşitli
tehditlerle ve baskılarla karşı karşıyadır. Bu yüzden bu alanların korunması ve
sürdürülebilirliği önemli bir konu haline gelmektedir.
Bu bağlamda tez, çok katmanlı kültürel peyzajların karmaşık habitatlar olarak
korunması ve yönetilmesine odaklanmaktadır. Birçok bileşen ve aralarındaki
ilişkilerin zaman içindeki somut ve somut olmayan yansımalarını barındıran iyi bir
temsilci olan Bursa'daki Gölyazı (Apolyont) bu tez kapsamında örnek çalışma alanı
olarak seçilmiştir. Ayrıca, Gölyazı, kalkınma, sanayileşme, kentleşme ve turizmin
güncel baskıları, sahip olduğu farklı bileşenleri için bağlantısız ve parçacıl karar
verme mekanizmaları ve araçları nedeniyle birçok problem ve zorluğa sahiptir.
Tanımlanan amaç ve kapsam ile paralel olarak tez iki ana bölüm halinde
yapılandırılmıştır. İlk bölüm, tezin ana çerçevesinin ‘çok katmanlılık’, ‘kültürel
peyzajlar’ ve ‘kentsel karmaşıklık’ kavramları üzerine kapsamlı bir araştırma ve
tartışma yoluyla oluşturulduğu kavramsal bölümdür. Tezin ikinci bölümünde ise, ilk
bölümde önerilen yaklaşım ve çerçeve, süregelen tarihi boyunca çeşitli bileşen ve
etkenin şekillendirdiği yerleşimin, detaylı bir şekilde anlaşılması ve değerlendirilmesi
temel alınarak korunması ve yönetilmesi için alana özgü ilkeler ve stratejiler
belirlemek amacıyla Gölyazı örneğine uygulanmıştır. Ayrıca, bu çalışma benzer çok
katmanlı kültürel peyzajların anlaşılması ve değerlendirilmesi için, bölgesel ölçekten
bina ölçeğine kadar uzanan; doğal, insan üretimi olan fiziksel, sosyo-kültürel,
ekonomik, idari ve yasal bağlamlar dahil olmak üzere çok yönlü bağlamsal ilişkileri
tarihsel süreklilik ve yansımalarını da göz önünde bulundurarak; çok ölçekli bir
yaklaşımla genel bir çerçeve ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Çok Katmanlılık, Kültürel Peyzaj, Kentsel Karmaşıklık, Koruma
ve Yönetim, Gölyazı (Apolyont), Bursa

Özet: Tarihi çevrede, çeşitli referanslarla dokuyu yorumlayan / ilişkiler kuran ‘yeni yapı’ yaklaşımları çerçevesinde, yazı, Bursa Hal ve Çarşı binalarının tarihi Hanlar Bölgesi içinde ‘modern bir han’ olarak tasarım sürecine odaklanmaktadır. Yeni hal olarak da isimlendirilen yapı, kentteki ticari aktivitelerin merkezi durumundaki Hanlar Bölgesi, Kapalı Çarşı ve geleneksel köy pazarlarının içinde konumlanmaktadır. Yapı, bu bölgedeki han tipolojisi ve biçimlenmesinden referansla kurgulanmış, yapının orta mekanı açık satış alanı ve çarşı, bu ana bölümün çeperindeki sundurma çatılı mekanlar ise çeşitli dükkanlar, bürolar ve depolar olarak tasarlanmıştır. Yapının çarşı bölümü betonarme iskelet, arası tuğla dolgu olarak inşa edilmiş olup, beş yüz metrekarelik bölünmeyen bir alan oluşturmaktadır. Çarşı bölümünün üst örtüsü, birbirlerini kesen çerçevelerin taşıdığı, çapraz tonoz şeklinde betonarme plâk olarak çözümlenmiştir. Yapının tasarım sürecine ilişkin, bölgenin tarihi ve mimari karakterini, bağlamını analiz eden, yenilikçi mimari dili, strüktür ve tasarım yorumu vurgulanmaktadır. Bu çerçevede, yapının tasarım sürecini ve tarihi çevrede kurduğu ilişkileri yorumlamak hedefiyle bir mimarlık tarihi okuması yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Dokuda Yeni Yapı, Bursa Hal ve Çarşı Binaları, Bursa Tuz Pazarı, Bursa Ticaret Merkezi, Hanlar Bölgesi.

Kentsel biçimlenmeye ilişkin tartışmaların
çoğalması ve görünürlük kazanmasında önemli
rol oynayan Türkiye Kentsel Morfoloji Araştırma
Ağı Kentsel Morfoloji Sempozyumu’nun üçüncüsü
geçtiğimiz aylarda yapıldı. Bu yıl pandeminin
etkisi ve ‘katkısıyla’ çevrimiçi gerçekleştirilen
sempozyum, çok daha uzak noktalardaki
ilgililerle buluşma imkanı buldu. Sempozyumla
ilgili ayrıntılı bilgi almak ve oturumların bazılarına
ulaşmak için etkinliğin web sitesi ziyaret edilebilir:
kentselmorfolojisempozyumu2021.wordpress.com

Tarihi dokular her dönemin bir öncekine eklemlenmesiyle "sürekli değişen ve yeniden biçimlenen
bir bütünü" oluştururlar. Bu bütün farklı dönem ve kültürlerin değişen yaşam biçimleri,
estetik anlayışları ve teknolojik gelişmelerinin somut bir yansımasıdır. Yeni kullanımlar ve müdahaleler
gibi farklı dinamiklerin yapılı çevreye etkisiyle oluşan değişim süreci, tarihi dokuda
eski-yeni ilişkisinin bir koruma problemi olarak ortaya çıkmasına neden olur. Hem var olan
özgünlüğün yeni müdahalelerle değişimi hem de yeni yapı inşası bu kapsamda değerlendirilebilir.
"Tarihsel sürekliliğin ve süreçlerin son katmanı" olarak ‘yeni’ müdahalelerin/yapıların tarihi dokuyla
morfolojik olarak uyum ya da uyumsuzluğu ile ilgili kesin tanımlar ve kurallar olmasa da çeşitli
yaklaşımlarla farklı ölçütler geliştirilmiştir.
Bu kapsamda, bu yazıda, örnek çalışma alanı olarak seçilen, Geleneksel Osmanlı Konut
Mimarisi’nin Amasya kentine özgü coğrafi ve topografik verilere göre şekillenmiş özgün örneklerinin
bulunduğu, Yalıboyu Bölgesi’ne odaklanılmıştır. Yeşilırmak’ın güney kıyısı boyunca
tarihi sur duvarları üzerinde nehre doğu uzanan ince uzun parseller düzenine sahip olan Yalıboyu
Evleri nehir kenarında bitişik düzende konumlanır. Bu tarihi doku doğal peyzaj ile birlikte
özel bir kentsel form ve cephe oluşturur. Amasya kentinin sembolü haline gelen Yalıboyu Evleri
ve Cephesi, özellikle 1960 ve 70’li yıllardan itibaren ortaya çıkan etkenler, yapılaşma talepleri
ve artan restorasyon çalışmalarıyla hızlı bir değişime maruz kalmıştır.
Bu çerçevede, çalışma, Yalıboyu Evleri’nin doku ve cephe özelliklerindeki değişim-dönüşüm
sürecini morfolojik perspektiften bakarak anlamayı, ‘yeni’nin kentsel formdaki özgün niteliklerle
uyum-uyumsuzluğunu ölçmeyi amaçlar. Bu ölçme sistemiyle Yalıboyu Cephesi’ndeki
yapıların, kütle (ölçek, kütle ritmi) ve cephe özelliklerinin (dolu-boş oranı, cephe düzeni ve
elemanları) incelenmesi amaçlanmaktadır.
Yalıboyu’nun tarihi, kütle ve cephe özellikleri kısaca tanımlandıktan sonra değişim süreci, dört
dönemde (1930-1950, 1950-1970, 1970-2000, 2000 sonrası ve bugün) aktarılarak; sürecin tarihi
doku düzeni ve yapıların kütle/cephe özelliklerini nasıl etkilediğini değerlendirilecektir.
Çalışmada 1953-1969-1990 ve 2000 yılı sonrasına ait hava fotoğrafları ile Yalıboyu’nu içeren
eski fotoğraflar ve alanda daha önce yapılmış araştırmalara ait tespitlerden yararlanılarak, bu
belgelerle güncel durum karşılaştırılacaktır. Yazı, tüm bu çalışmalar ışığında Tarihi Yalıboyu
Evleri’nin değişim sürecinin belirlenen ölçütler aracılığı ile zamansal ve mekânsal olarak yorumlanması
ile sona ermektedir.

bu Anadolu kenti, ticaret ve göç yolları üzerinde bulunması nedeni ile tarihin her döneminde, dışarıdan izleyenleri kıskandıracak ölçüde kültür ve uygarlık örnekleri barındıragelmektedir. Böyle bir kentte yaşayanların belli bir sorumluluk ve görevleri olması gerekir. Çevremizdeki zenginlikleri, kaybolmasına fırsat vermeden bulup çıkarmak ve üzerine bir şeyler eklemek kaçınılmaz bir zorunluluk. Bu bağlamda Nilüfer Akkılıç Kütüphanesi olarak, kütüphanemiz kurucularından, Bursa konusunda çok sayıda yapıta imza atmış, araştırmacı yazar M. Yılmaz Akkılıç anısına her yıl yinelenecek ödüllü bir yarışma düzenledik; Yılmaz Akkılıç Bursa Araştırmaları Ödülü. Bu yarışmayla kente ilgi duyanların, kentle ilgili araştırmalar yapmalarına bir ölçüde katkıda bulunabildikse, ne mutlu bizlere... R. Yener Akkılıç Gökhan Okumuş 1992 yılında Bursa'da doğdu. İlk ve ortaöğrenimini aynı ilde tamamladı. 2010 yılında girdiği Uludağ Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nü bölüm birinciliği ile 2014'te bitirdi. Bu süreçte çeşitli mimari tasarım yarışmalarında ödüller de kazanan Okumuş, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü Kültürel Mirası Koruma Programı'nda yüksek lisans derecesini "Karmaşık Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanlarının Korunması ve Yönetilmesi İçin İlke ve Stratejiler: Gölyazı (Apolyont) / Bursa Örneği" (Principles and Strategies for Conservation and Management of Complex Multi-Layered Cultural Landscapes: The Case of Gölyazı (Apolyont) / Bursa) başlıklı teziyle 2019 yılında aldı. Ayrıca ulusal ve uluslararası çalıştay, sempozyum, panel ve sergi organizasyonlarında çeşitli görevler yürüttü. Okumuş'un araştırma konuları olan doğal ve kültürel miras alanlarının korunması, çok katmanlı kültürel peyzajların korunması ve yönetilmesi, modern mirasın korunması, tarihi çevrede yeni yapı, kentsel morfoloji, geleneksel konut dokusu ve yapım sistemleri gibi konularda çeşitli uluslararası ve ulusal çalışmaları ve yayınları bulunmaktadır. Halen ODTÜ Mimarlık Bölümü'nde araştırma görevlisi olarak çalışmakta ve doktora araştırmalarını sürdürmektedir.

Halit Femir ve Feridun Akozan’ın dönemin mimarlık ortamı ve Akademi’deki mimar/eğitimcilerin birlikte çalışma geleneği çerçevesinde bir araya gelişi, projelerinin temelini oluşturmaktadır. Dönemin mimarlık pratiğindeki iş birliği kültürü, pek çok ortaklığa ve kolektif üretimler gerçekleştirilmesine olanak tanır. 1942-1954 yılları arasındaki Femir- Akozan ortaklık süreci de çeşitli yapı tipolojilerinden, mimarlık ve tasarım pratiğindeki farklı yaklaşımlara kadar geniş bir mimari üretim yelpazesini kapsamaktadır. Konut, ticaret ve endüstri yapısı, toplu konut yerleşkesi, deniz feneri, kentsel planlama, tarihi dokuda yeni tasarım gibi farklı konularda olmak üzere ikilinin farklı bağlamlarda birçok çalışması bulunmaktadır. Bu çalışma, Cumhuriyet sonrası dönemde modern mimarlığın Bursa’ya yansımalarını, dönemin mimarlık pratiği ve yapı üretme kültürüne dair verilerle Halit Femir-Feridun Akozan iş birliği üzerinden irdelemeyi hedeflemektedir. İkilinin mimarlık yaklaşımları ve iş birliği süreci birlikte ele alınırken, Bursa’daki farklı bağlam ve ölçeklerdeki İpekçilik Kolektif Şirketi Dokuma Fabrikası, Bay Selim Süter Evi ve Bursa Hal ve Çarşı Binalarına odaklanılmaktadır. Seçilen bu örnekler, ikilinin mimarlık ve tasarım yaklaşımını farklı ölçeklerde irdelemeyi ve dönemiyle kurduğu referansları sunmayı sağlarken; bu yazıda yapıların tasarım yaklaşımları, kentsel çevredeki tarihsel ve bağlamsal özellikleri, arşiv ve alan çalışmaları ve sözlü görüşmeler aracılığıyla aktarılmaktadır. Bu kapsamda, sınırlı bir bilgiye sahip olunan mimarlar ve çalışmaları hakkında literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

The aim of this study is to establish the earthquake behaviour of traditional timber-framed houses in Turkey and their technical features to serve as a guide in their conservation. This paper first discusses the destructive effects of changing settlement patterns on the traditional building stock and explores earthquake damage on traditional Turkish buildings, analysing the 1894-İstanbul, 1970-Gediz and finally 1999-Kocaeli earthquakes. A short definition is then provided of timber-framed building methods in Anatolia, and the earthquake damages occurring in them are given. The following section briefly discusses the earthquake behaviour of timber-framed constructions in different countries. The paper concludes with the interpretation of features that increase the earthquake resistance of timber-framed buildings, which are related to the selection of land and the use of the lath and plaster technique, timber lintels, braces and nails.

The focus of this study is on the Nemrut Dağ monuments, which were constructed approximately 2000 years ago at the peak of Mount Nemrut, 2206 meters elevation, are among the most valuable historical heritage sites in Turkey. Since the discovery of Nemrut monuments in 1881, many questions are unresolved, such as how the monuments were destroyed and why the damage level is very different between the symmetric east and west terraces. Natural causes, such as earthquakes, snow, or wind or manmade damages in the case of grave theft attempts with explosives or digging might have caused the damage. This study presents reversed engineering (forensic) approaches for the evaluation of different damage scenarios. The region being approximately 5 km away from East Anatolian Fault zone, the possibility of damaging earthquake occurrence in the past two millennia is quite high. Snow-load evaluations were carried out using the Swiss Guidelines for the Design of Snow Supporting Structures. The nonlinear blast-loading calculations were carried out using LS-DYNA software for the documented crater sizes located on the tumulus. Wind loading was investigated using on-site 4-year monitoring and statistical analysis. Conclusions include the results regarding the failure modes of the monuments and anastylosis/strengthening methods were discussed.