Turkish Language and Literature

Beslenme, sağlık ve barınma başta olmak üzere çeşitli alanlarda yararlanılan bitkiler adlandırılırken kültürde var olan adlar kullanılmıştır. Türkçede bitkiadları (fitonimler) verilirken organ, hayvan, nesne adları, tür, yer adları/yetiştiği yer, gıda adları, hastalık adları ve insana özgü adlardan, benzetmelerden yararlanıldığı görülmektedir. Güçlü bir mutfak kültürü olan Türkler bitkileri adlandırırken mutfak kültürlerine ait adlardan sıklıkla yararlanmışlardır. Bu adlar arasında mutfak aletleri ve gıda adları bulunmaktadır. Gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları incelendiğinde bazı bitkiadlarının yemek adından oluştuğu ya da yemek adıyla aynı adda olduğu dikkati çekmektedir. Bu çalışmada, gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları (fitonimler) üzerinde durulacak ve bitkiadları gıda adlarıyla oluşturulan bitkiadları ve gıda adlarıyla aynı addaki bitkiadları olarak sınıflandırılıp bu adların yapıları hakkında bilgi verilecektir. Çalışmanın sonunda gıda adları ile bitkiadları sözlükleri yer alacaktır. Sözlükte önce kelimenin etimolojisi, sonrasında kelimenin anlamı verilecektir.

Bir ulusun diliyle kültürü arasında sıkı bir bağ vardır. Toplumların kültürlerine ait unsurlar dillerine, söz varlıklarına yansır. Bundan dolayı bir dilde bulunan kavramlar, sözcükler, atasözleri, deyimler ve çeşitli anlatım kalıpları incelendiğinde o toplumun kültürüyle ilgili bilgiler ortaya çıkar. Bu çalışmada "kılıç" sözcüğü ele alınarak sözcüğün öncelikle kültürümüzdeki ve sonrasında söz varlığımızdaki yeri ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Yapılan bu çalışmayla kılıcın, Türklerin yaşamında çok önemli bir yere sahip olmasının ve Türkler için sadece bir savaş aleti olmayıp onlar için gücü, adaleti, dostluğu, gençliği, hâkimiyeti, cesareti, yiğitliği, yaşamı ve ölümü simgelemesinin yanı sıra kültür ile dil arasındaki ilişkinin ne derece güçlü olduğu açıkça görülecektir.

Bitkilerle tedavi insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanlar beslenme başta olmak üzere bitkilerden çeşitli alanlarda yararlanmışlardır. Tıp da bu alanlardan biridir. Doğayı gözlemleyerek yaşamlarını kolaylaştırma yoluna giden insanlar, hastalıkları tedavi etmek ve hastalıklardan korunmak için hayvanları gözlemlemişler, deneme yanılma yoluyla bitkilerin yararlı ve zararlı yönlerini öğrenmişler ve onları tedavi amaçlı kullanmışlardır. Tedavi amaçlı kullanılan bu bitkiler arasında defne de vardır. Defne bitkisi diğer bitkilerle birlikte çeşitli ilaçların yapımında kullanılan bir bitkidir. Bu çalışmada defne bitkisi tanıtılarak defnenin XIV. ve XV. yüzyıllara ait Türkçe tıp yazmalarındaki kullanım şekilleri ile defne isminin kullanımı üzerinde durulacaktır. Çalışmada defnenin çeşitli ilaçların yapımında kullanıldığı, Yunanca bir kelime olan defnenin Türkçenin seslendirişine uydurulduğu ve dönem eserlerinin büyük çoğunluğunda bu haliyle kullanıldığı görülmüştür.

Audit reports ensure that financial statements are prepared and used with a commo accounting language and reasonable assurance for the target user groups such as company managers, investors, creditors, government and employees who are financial information users. In our country, with the entry into force of the Turkish Commercial Law numbered 6102 on July 1, 2012, independent audit has become mandatory for companies with certain qualifications. In addition, the Public Oversight Accounting and Auditing Standards Authority (KGK) was established on November 2, 2011 with the Decree Law No. 660 to regulate the audit area in line with international developments in order to carry out independent auditing under public supervision. The number of businesses subject to independent audit is increasing day by day. At the same time, in addition to legal requirements, credit institutions request independent audit reports in credit transactions, which increases the demand of companies for independe...

Eski Anadolu Türkçesi dönemi eserleri arasında yer alan Sultâniyye, hem Türk dili hem de tıp tarihi açısından önemli bir eserdir. Eserin yazarı döneminin önde gelen hekimlerinden biri olduğu bilinen, ancak hayatı ve eserleri hakkındaki bilgilerin kaynaklarda farklılık gösterdiği Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî'dir. XV. yüzyılda yazılan Sultâniyye'nin konusunu koruyucu hekimlik oluşturmaktadır. Yazar, Çelebi Mehmed'e (1413-1421) ithaf ettiği düşünülen eserinde sağlığı korumak için ne zaman nelerin yenilip içilmesi ve nelerin giyilmesi, bazı durumlarda nasıl davranılması gerektiği konusunda bilgiler vermektedir. On dört bölümden oluşan eserde yazar, bölümleri fasıllara ayırarak suların, hararetin, hamamın, kusmanın, ishal ve kabızlığın fayda ve zararlarına; yiyecekler ve giyecekler hakkında bilgilere ve cinsel ilişki için önerilere; göz ve kulak sağlığı ile uykunun bedene etkisine; müshil şaraplar, haplar ve hukneler hakkında bilgilere yer vermektedir. Eserin, içerisinde yer alan hastalık, bitki, hayvan, ilaç, gıda, giysi, eşya vb. adlar bakımından zenginliği dikkate değerdir. Sultâniyye, zamanının diğer tıp eserleri gibi dil tarihi, tıp tarihi, eczacılık, botanik, halk hekimliği vb. için kaynak niteliği taşımaktadır. Bu çalışma, eserin tanıtılması ve söz varlığının incelenmesinden oluşmaktadır. Eserin tanıtılması kısmında Sultaniyye'nin yazarı, eserin adı, kaynakları, ithaf edildiği kişi, yazılış sebebi, konusu ve nüshaları hakkında bilgi verilmektedir. Sonrasında eserde yer alan bitki, hayvan, gıda, giyecek, eşya vb. adlar ile eylemlerden oluşan söz varlığı üzerinde durulmaktadır. Söz varlığı incelenirken sözcüklerin kökenleri ve kullanım sıklıkları belirtilmiştir. Sonuç olarak ilk sırada Türkçe adların, ikinci sırada ise Arapça adların kullanıldığı görülmektedir.

Almond, which is originally come from the Middle
East and Asia, has been a fruit planted in Anatolia since
the ancient times. Almond was widely planted and
largely consumed in the Ottoman times as well, also it
took its place in the Ottoman food culture that is known
with its delicious courses, it was used with its oil in the
folk medicine, it became a figure with its colour and form
in the traditional clothes and it was benefited from its
crust in setting fire. Like in the Ottoman times, Almond
is still widely used by cooks, gourmets, botanists, pharmacologists,
folk doctors and beauty experts. Almond,
that is precious with its crust and oil, colour and regardless
of its sourness and bitterness, took its place in the
Ottoman poetry reflecting the societal life with its different
aspects.
In this study, in order to display how almond was used
in the Turkish literature that was portraiting the societal
and cultural life of a long-dominating Ottoman Empire,
many couplets of the poets of the era were scanned and
examplified couplets were given with the titles that were
used under. Within the scope of the couplets, almond was
not only used as a metaphor of eye, it was also used as the
food of a sufi who aimed to eat little, sometimes it was the
eye of a lover that was gouged out because of his beloved
departed to eternity and finally it was the snack of a lover
who wished to see the almond eyes of his beloved.

Teslîm Abdâl, 17. yüzyılda yaşamış Alevi-Bektaşi şairler içerisinde yer alan önemli ozanlardan biridir. Yeniçeri ocağına mensup olduğuna dair birtakım bilgiler bulunan Teslîm Abdâl’ın pek çok cönk ve mecmuada nefesleri bulunmaktadır. Şiirleri üç yüz yıllık sürede dilden dile dolaşarak, sözlü ve yazılı kültür aracılığıyla günümüze kadar ulaşmıştır. Teslîm Abdâl,  nefeslerinde insan sevgisini her zaman ön planda tutmuş, duru ve anlaşılır bir dille nefes söylemiştir. Samimiyetini nefeslerine yansıtmayı başarmış ve içinde bulunduğu meşrebin zevkini ve doktrinini yansıtacak olgunluğu hissettirmiştir. Bu çalışmada, Milli Kütüphane Yazma Eserler Kataloğu’ndan tespit edilen bir mecmua içerisinde, Teslîm Abdâl’ a ait üç nefes tespit edilmiştir. Daha önce yayımlanan nefesleri arasında bulunmayan iki nefes, metin yayını ve inceleme yöntemiyle ele alınmış ve bu şiirler ışığında Teslîm Abdâl’ın insanlığa mesajı ve düşünce dünyası öne çıkarılmaya çalışılmıştır.

The Ottoman Empire, which hosts a multinational structure in the basis of its society, attracted the attention of other states and nations from the date of establishment, especially in the era of rise it has also hosted a number of individuals and communities from outside its borders. Due to social and economic conditions, religious preferences, migrations and factors as the extention of the borders in cause of wars, changes in the structure of the society of the Ottoman Empire occured from time to time. With the participation of different communities the social structure of the Ottoman Empire took on a colourful structure and various groups arised. One of these groups which is subject of our works are the outcasts. Together with the outcasts the projection in the Classical Turkish Poetry of the existence of types as roughneck, haneberduş, vagabond and the vagrants, who sustain their lifes in a way in the Ottoman Empire,  is to be examined. The identification of these mentioned types by scanning the divan poetry their location in the Classical Turkish Poerty and in the  Ottoman society  will be tried to be explained with  other works dealing with the social structure of the period and based on the  impressions of both domestic and foreign travelers and  with couplets and accompanying visual elements.

Klasik Türk şiiri, bütün boyutlarıyla değerlendirildiğinde birbiriyle ilintili ve aslında iç içe geçmiş bir parçalar yığınıdır / bütünüdür. Birbiriyle alakalı olan söz konusu parçalar, birlikte değerlendirildikleri takdirde daha da anlamlı hale gelirler. Salt kelime yığınından ibaret göremeyeceğimiz bu parça / parçalar, tarihsel ve kültürel bütünlük içinde değerlendirilmek durumundadırlar. Kelimeye anlam yükleyebilmek ve onu bir kavram haline getirebilmek için özelden genele ve sonra genelden özele doğru bir yol izlemek gerekir. Bu yolun sonunda birlikte anlam kazanan ve bir bütünsellik ifade eden bazı kavramlar, tip olarak tanımlayabileceğimiz bazı ögeleri ortaya çıkarır. Bunun sonucunda ise mesajını şiir aracılığıyla iletmek isteyen şairin, bazen kendini yerine koyduğu bazen ise eleştirdiği ve hatta yerden yere vurduğu bazı tip ya da tipler, şiirin başrolünü üstlenir. Bizler tipler aracılığıyla mitoloji, halk bilimi, estetik algı, aşk anlayışı, tarihî ve coğrafî etmenler, iktidar ve devlet mekanizması, toplumsal konular, gelenek, görenek ve âdetler, ekonomik yapı, normatif değerler, Türk kültür hayatı ve kültür üzerindeki Fars ve Arap etkisi, fetih hareketleri, tasavvuf ve dinî yapı gibi çok sayıda unsur hakkında bilgi sahibi olabiliriz. Ancak bunun için yalnızca metin odaklı bir çalışma yeterli olmayabilir. Metinlerdeki tipleri, teorik bilgi ve belgelerle desteklemek, tiplerin dayanak noktasının sağlam bir temele dayanmasını sağlar. Bu konuda farklı disiplinlerden destek almak da oldukça önemlidir. Çalışmamız kapsamında bu konuya dikkat çekilmekle birlikte terminolojik bir ifade olarak tip kavramı ve bu kavramın klasik Türk şiirindeki karşılığı farklı araştırmacıların görüşleriyle birlikte ele alınmaya çalışılmıştır.

When we evaluate Classical Turkish Poetry with its dimensions, it is seen that it is entirely composed of pieces that are interfered within each other. Aforementioned pieces, that are related with each other, become more meaningful when they are evaluated together. These pieces, that cannot be taken into account as if they are a pile of words, should be taken as a whole historically and culturally. It is essential to follow a method from particular to general and then vice versa in order to give a meaning to the word and convert it to a concept. After this way, some concepts, that can gain meaning and be mentioned as a whole, reveal some components called type. All in all, type or types, by which the poet tries to convey his message through poem with criticizing and acts with, takes the leading roles of the poem. We learn many things such as the mythology, folklore, perception of aesthetics, intellect of love, historical and geographical elements, mechanism of power and state, issues of society, tradition, economical structure, normative values, Arabic and Persian influences on Turkish culture and cultural life, travels of conquests, sufism and religious structure with the help of types. However, only the text-based study cannot be sufficient for this. To support the types in the text with theoretical knowledge and documents help types to be based on their firm basis. To consult other references is also important for this subject. In the scope of our work, this subject is taken into account and concept of type is elobrated as a terminological meaning and its reflection in Turkish poetry is analyzed within the views of different researchers.

Tarih boyunca jeopolitik ve stratejik konumu nedeniyle siyasal olarak hep ön planda olmuş olan Kafkasya, içerisinde birçok topluluğu barındırır. Bu toplulukların çok ve çeşitli olması, beraberinde zengin bir kültürü getirmiştir. Bölgedeki kültürel zenginliğin yanı sıra, konuşulan diller açısından da oldukça çeşitlilik vardır. Coğrafi olarak küçük bir bölge olmasına rağmen, içerisindeki dil ve kültür çeşitliliği ile hep dikkat çeken Kafkasya bölgesi, dil ve kültür bakımından amatör ve akademik düzeydeki çeşitli çalışmalara konu olmuştur. Bölgenin Türkiye’ye komşu olması ve bölgedeki çeşitli topluluklarla Türkler arasında kan bağı olması dolayısıyla bölge ile ilgili ülkemizde birtakım araştırmalar ve çalışmalar yapılmıştır.

Information that we collected with the help of resources show that, Azmizade Haleti’s (birth: 1570) real name is Mustafa. Azmizade Haleti, who had a sophisticated medresseh education and became qadi and military judge, was one of the important artists of the classical Turkish poetry in the 17. century. In the biographical resources, he is portraited as an avid reader, culture and science lover. Also, he came into prominence by writing the ghazals with the type of aşıkane, rindane and hakimane. In Haleti’s poems, melâmî tradition (melâmîlik) is worth to mention. In some part of his poems in his divan, he mentioned this concept and used it in different contexts. To define, in the dictionary, melâmîlik means ‘to condemn, blame, and reproach’. It is derived from word levm which is Arabic. Melâmet passengers who likes to be blamed and condemned are called melâmî. In this work, melâmet concept is defined and explained its reflections in Azmizade Haleti Divan because melâmet is seen as lover type in the classical Turkish poetry. By this token, Azmizade Haleti’s life and melâmet and melâmîlik concepts which is seen in Haleti’s literary character will be expolored. On the other hand, it is aimed to explain melâmîlik concept’s reflections in 17. century classical Turkish poetry, poet’s lover type in his poems and its link with melâmî tradition through this study.

Türk Edebiyatı Tarihi içerisinde Osmanlı İmparatorlu Dönemi, Klasik Türk Edebiyatının zirve şâirlerinin yetiştiği bir dönemdir. Bu şâirlerden birisi de tartışmasız Fuzûlî’dir. Bu çalışmada büyük bir cevher olan Fuzûlî’nin “melâmet’’ kavramını - Divân ve Rind ü Zahid’de- işleyişini değerlendirdik. Melâmet kavramı birçok şair ve mutasavvıf tarafından işlenmiş ve bu kavram kimi zaman şâirler için bir amaç olurken kimi zaman da sevgiliye ulaşma yolunda bir araç olmuştur. Fuzûlî, bazen sevgiliye ulaşmada halkın kınaması olarak işlediği melâmet kavramını bazen de bir makam, mertebe olarak işlemiştir.

This study titled Ahmet Hamdi Tanpınar's Conception of Human and Culture, will try to reveal the perceptions of the concepts in our country, by making the definitions of the concepts of human and culture a problem at the beginning by giving place to the Westerrn-centered definitions and scopes of these concepts. In addition, the concepts of civilization and art, which are thought to be related to people and culture, will be explained and the relationsship between the concepts will be examined. The subject of the study. Ahmet Hamdi Tanpınar is an artist and thinker who has an important place in Turkish literature. Being the first chair of the new Turkish literature, Tanpınar's view of people and culture is important for our World of thought, because the artist who was born in the last period of the Ottoman Empire experienced the transition of Turkey from the imperial era to the republican era. This experience affected the artist's relationship with the past and the future; enabled him to constructhis thought with the cultural elements he received from the past. Since the focus of our study is Ahmet Hamdi Tanpınar, his views on culture and people in his novels, stories essays and other writings will be discussed by revaaling the sources he feeds on the thinkers and artists he was influenced by. In addition, Tanpınar's perception of culture and people the way in which these concepts are used in his Works and the sources he references while using them, will be presented and Tanpınar's definition of human and culture will be made with the result obtained.