Аманбай — Уикипедия

Аманбай — қазақ халқының құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Орта жүздегі Қоңырат тайпасынан таратылады. Көтеншінің ұрпағы, Қарақұдайбердінің екінші баласы. Қарақұдайбердінің қарындасы Қанымкүл көп уақыт бала көтермей, інісі А-ды бауырына салады. А-дың Қожамберді атты ұлы болған. Қожамберді есейген соң туыстарын іздеп шыққанда атына құйысқан салмай мінеді. Соған орай ел оны “құйысқансыз” деп атап кетеді. Бұл аңыз 19 ғ. зерттеушісі Сайдаққожа Жүсіпұлының бір кезде найман хандығы құрамында болған құрықандардың көптеген түрік тайпаларына сіңіп кеткені туралы дерегіне жақын келеді. Аумалы-төкпелі кезеңдерде құрықандар “құйысқансыз” деген атпен қазақтың Қоңыраттан басқа да Қаңлы, Найман, Жағалбайлы руларының құрамына сіңген. Құйысқансыздардан тарайтын: Арыстан, Дүрет, Тоқтыбай, Кеурек, Бидалы, Қызтуған аталарын “Алты ата Аманбай” деп атайды.

Қазақ рулары

Ұлы жүз	Сіргелі: · Айтбозым · Кеңірдек · Байжігіт · Батыр · Елібай · Жайдақ · Жаңабай · Қайшылы · Қарабатыр · Тутаңбалы · Шалдар Жалайыр: Сырманақ · (Ақбұйым · Арықтыным · Байшегір · Балғалы · Қайшылы · Күшік) · Шуманақ · (Андас · Қалпе · Қарашапан · Мырза · Орақты · Сыпатай) · Бірманақ · (Сиыршы) Қаңлы: · Қара қаңлы · Қызыл қаңлы · Қапсан қаңлы · Сары қаңлы Шанышқылы: · Құрбақа · ( Балық · Саңырау · Мамыт) · Дархан · Қырықсадақ · Бектау · ( Қырпық · Арапшы · Сырдым )· Жойсын · Бағыс Шақшам: · Үйсін рулары: Сары Үйсін: · Қалша · Жақып Дулат: · Ботбай · Жаныс · Сиқым · Шымыр Албан: Сары:· (Айт · Қожбанбет · Қыстық · Бозым · Алжан · Жарты · Құрман · Шоған · Досалы )· Шыбыл: · (Қоңырбөрік · Қызылбөрік) Суан: · Байтүгей · Тоқарыстан · Бағыс · Сартай · Нартай Шапырашты: · Айқым · Асыл · Екей · Есқожа · Кебенек · Шыбыл Ошақты: · Аталық · Байыл · Қоңыр · Тасжүрек Ысты: · Ойық · Тiлiк	Шаңырақ

Орта жүз	Арғын: Мейрам: · ( Қуандық · Сүйіндік · Бегендік · Шегендік · Қаракесек) · Момын: · (Қанжығалы · Тобықты · Атығай · Бәсентиін · Қарауыл · Шақшақ · Саржетім) · Жоғары шекті · Төмен шекті · Тарақты (жиен) Қыпшақ: Құлан қыпшақ · Қытайқыпшақ · Сарықыпшақ · Қарақыпшақ: (Ұзын · Бұлтың · Қарабалық · Көлденең · Торықыпшақ) Найман: Саржомарт: (Бура, Қаратай, Көкжарлы) · Төлегатай: (Қаракерей, Матай, Садыр, Төртуыл) · Терістаңбалы: ( Бағаналы, Балталы) Қоңырат: Көтенші: · (Саңғыл · Божбан · Жетімдер · Маңғытай · Аманбай · Жаманбай) · Көктіңұлы: · (Байлар-Жандар · Құлыншақ · Оразкелді · Қарасирақ · Тоқболат · Құлшығаш · Алғи) Керей: Тұрғақ, Ашамайлы: · (Балта · Тарышы · Көшебе · Сибан · ақсары) · Абақ: · (Жәдік · Жәнтекей · Шұбарайғыр · Шимойын · Меркіт · Шеруші · Сарбас · Молқы · Ителі · Қарақаc · Жастабан · Көнсадақ ) Уақ: Бетке · Ерқосай · Сарман · Шоға · Байназар · Еренші · Бидалы · Баржақсы · Жансары · Шайгөз

Кіші жүз	Әлімұлы: Кете · Қаракесек · Қарасақал · Төртқара · Шекті · Шөмекей Байұлы: Адай · Алаша · Алтын · Байбақты · Беріш · Есентемір · Жаппас · Қызылқұрт · Масқар · Таз · Тана · Шеркеш · Ысық Жетіру: Жағалбайлы · Кердері · Керейіт · Табын · Тама · Телеу · Рамадан

Ақсүйек	Төре: Абылай хан әулеті · Әбілқайыр әулеті · Бөкей әулеті · Жәдік әулеті · Қаратай әулеті Қожа: Аққорған · Қорасан · Дуана · Қарахан · Бақсайыс қожа · Қылышты қожа · Сейіт

Жүзге кірмейді	Сунақ: Қайғақтық · Сыйық · Аташ · Бессары · Қалмырза-Тоқпан Төлеңгіт: Ноғай-Қазақ: Үйсін ноғай · Қояс · Қазан құлақ · Қос таңбалы Қияттар: Қырғыз руы:

Басқа	· Қазақ шежіресі · Қазақ жүздері · Шалақазақтар · Қазақ шежірелерінің тізімі · Жеті ата · Туыстық · Туыстық атаулары · Кірме · Ноқта ағасы · Құрама · Болыстар · Қазақ генофонды (орыс.)