Οι επιθέσεις του ΕΛΑΣ εναντίον του ΕΔΕΣ τον Μάιο του 1943

Η καχυποψία και οι τοπικές αψιμαχίες μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ ήταν συχνό φαινόμενο ήδη απ’τις αρχές του 1943, δηλαδή πολλούς μήνες πριν την γενική σύρραξη μεταξύ τους τον Οκτώβριο του ιδίου έτους. Κατά κύριο λόγο οι αψιμαχίες σημειώνονταν στην Ήπειρο και στην επαρχία Βάλτου στην Αιτωλοακαρνανία, όπου ήδη ήταν αρκετά ισχυρός ο ΕΔΕΣ, γι'αυτό και οι προσπάθειες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ να επικρατήσει στις περιοχές αυτές δεν στέφθηκαν με επιτυχία.

 Μπροστά στο ενδεχόμενο του να εκτραχυνθεί περισσότερο η κατάσταση και λόγω της επιχειρούμενης επίτευξης συμφωνίας μεταξύ των αντάρτικων ομάδων (που τελικά έγινε πράξη το καλοκαίρι του 1943) με την μεσολάβηση των Άγγλων, ο Ζέρβας παρενέβη στις 10/04/1943 με την παρακάτω γενική διαταγή προς τους αντάρτες και τα μέλη του ΕΔΕΣ:

 

 (Η Εθνική Αντίστασις των Ελλήνων 1941-1945 του Στυλιανού Χούτα, σελ.151-2)

 Ενώ θα περίμενε κάποιος, ότι αυτή η κίνηση του Ζέρβα προς εκτόνωση της κατάστασης θα έβρισκε ανταπόκριση απ΄την άλλη πλευρά, τελικά συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Ο ΕΛΑΣ χτύπησε και διέλυσε τα μικρότερα και λιγότερο ισχυρά τμήματα του ΕΔΕΣ που είχαν συγκροτηθεί σε γειτονικές περιοχές.

 Στις 07/05/1943 ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε και διέλυσε αιματηρώς την αντάρτικη ομάδα του ΕΔΕΣ Τριχωνίδας του γιατρού Παπαϊωάννου τον οποίο και συνέλαβαν. (στο ίδιο, σελ.173-4)

 Στις 14/05/1943 ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε και διέλυσε την αντάρτικη ομάδα του ΕΔΕΣ Ξηρομέρου του ταγματάρχη Καραμπέκιου. Μία μικρή ομάδα 30 ανδρών κατάφερε να διασπάσει τον κλοιό των ελασιτών και διέφυγε προς τον Βάλτο.  Συγχρόνως διαλύθηκε απ’τον ΕΛΑΣ και μία μικρή ομάδα του ΕΔΕΣ στην Ευρυτανία. Όσα μέλη της διέφυγαν κατέφυγαν επίσης στον Βάλτο. 

(στο ίδιο, σελ.178)

  Μετά από αυτά τα γεγονότα οι ισχυρότερες δυνάμεις του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο και στον Βάλτο πήραν τα μέτρα τους για να μην έχουν την ίδια τύχη καθώς υπήρχαν πληροφορίες για μετακίνηση μεγάλων δυνάμεων του ΕΛΑΣ προς τις περιοχές τους. Τελικώς ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε ανεπιτυχώς το βράδυ της 16^ης προς 17^η Μαϊου προς κατάληψη της γέφυρας Τατάρνης στον Βάλτο.

 (στο ίδιο σελ.186-7)

 Παρά την διαμορφωθείσα εμφυλιοπολεμική κατάσταση ο Ζέρβας έβγαλε στις 17/05/1943 την παρακάτω ενωτική προκήρυξη:

                                    (στο ίδιο, σελ.184)

  Τελικώς, οι συγκρούσεις του Μαϊου δεν γενικεύτηκαν. Αυτό οφείλεται στους εξής λόγους:

  - Στην ήπια στάση του Ζέρβα που πλέον είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των Άγγλων,

  - Στην έντονη πρόθεση των τελευταίων να επιτύχουν κάποια συνεργασία μεταξύ των ελληνικών οργανώσεων, προκειμένου να είναι πιο αποτελεσματικός ο αντάρτικος αγώνας σε βάρος των κατακτητών,

 - Στην αποτυχία του ΕΛΑΣ στον Βάλτο, που έδειξε ότι δεν ήταν ακόμη έτοιμος να καταφέρει αποφασιστικό χτύπημα στον ΕΔΕΣ,

- Στο ότι ο ΕΛΑΣ είχε ήδη εκτεθεί πέραν του δέοντως αφού τις ίδιες μέρες διέλυε αναίτια (για πρώτη φορά, ακολούθησαν άλλες δύο διαλύσεις) το Σύνταγμα 5/42 του Ψαρρού στην Στρώμνη στις 13/05/1943, είχε συλλάβει τον ίδιο και τον είχε κρατούμενο μαζί με τον Παπαϊωάννου του ΕΔΕΣ Τριχωνίδας. Αν σε αυτά προστεθεί και η διάλυση της ομάδας Σαράφη-Κωστόπουλου τον Μάρτιο του ιδίου έτους που είχε προκαλέσει αλγεινή εντύπωση, τότε όλοι αντιλαμβάνονται το πόσο είχαν εκτεθεί οι προθέσεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

  

 Έτσι, οι συμπλοκές του Μαϊου μεταξύ ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ τελείωσαν χωρίς κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ήταν όμως ενδεικτικές των προθέσεων των κομμουνιστών και απλά ο προάγγελος των όσων θα επακολουθούσαν στην ίδια περιοχή απ’τον Οκτώβριο και μετά…

Οι σχέσεις του κομμουνιστή Δημήτρη Γληνού με τους εκπροσώπους των ελληνικών κατοχικών κυβερνήσεων

Ο Δημήτρης Γληνός ήταν κομμουνιστής διαννοούμενος με έντονη δράση απ’την εποχή του Μεσοπολέμου. Το 1936 είχε εκλεγεί βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου και κατά την διάρκεια της Κατόχης ανέπτυξε δράση στα πλαίσια του ΕΑΜ. Είναι αυτός που έγραψε το βιβλιαράκι Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ όπου αναπτυσσόνταν με προσεκτικό τρόπο οι πολιτικές θέσεις του ΕΑΜ προκειμένου να γίνουν αποδεκτές από ευρύτατα λαϊκά στρώματα και όχι μόνο απ΄τους κομμουνιστές. Τον Δεκέμβριο του 1942 στην Β΄πανελλαδική συνδιάσκεψη του ΚΚΕ εξελέγη στην Γραμματεία και στο Πολιτικό Γραφείο. Πέθανε ένα χρόνο αργότερα τον Δεκέμβριο του 1943 μετά από εγχείρηση στο συκώτι.

 Γενικότερα θεωρείται απ’τους αριστερούς ως σημαντική πνευματική και πολιτική προσωπικότητα. Ενδεικτικά παραθέτουμε κάποια δημοσιεύματα του Ριζοσπάστη:

 http://www1.rizospastis.gr/story.do?id=3710203&publDate=4/1/1998

http://www1.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=3858785&publDate=6/1/2007

 Ο θάνατός του προκάλεσε βαθιά συγκίνηση στις τάξεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ καθώς τον θεωρούσαν μεγάλο αγωνιστή και δάσκαλο και έναν απ’τους ηγέτες του αγώνα τους.

 ("Το 30^ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ" του Θαν.Μητσόπουλο, σελ.211-2)

 Εξίσου κολακευτικά σχόλια για τον Γληνό έγραφε και ο Αλέκος Παπαπαναγιώτου που τον χαρακτήριζε κορυφαίο διανοητή και αγωνιστή για την λαϊκή παιδεία και κατά του φασισμού      

      ("Αναμνήσεις" του Γ.Ιωαννίδη, σελ.542-3)

 Γενικότερα λοιπόν εθεωρείτο σαν μία κορυφαία μορφή του ΚΚΕ και κα’επέκταση του ΕΑΜ.

 Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο κρυστάλλινα. Ο Ιωαννίδης, οργανωτικός γραμματέας του ΚΚΕ, αναφέρει ότι όταν ήρθε στην Αθήνα μετά την απόδρασή του απ΄την Πέτρα, τα στελέχη του ΚΚΕ του έλεγαν ότι δεν έχουν εμπιστοσύνη στον Γληνό και τον έχουν απομονώσει επειδή τον είχαν συλλάβει οι Ιταλοί και τον είχαν αφήσει ελεύθερο. Για να τον αφήσουν λοιπόν οι Ιταλοί ελεύθερο, σημαίνει ότι ο Γληνός θα έκανε κάποια υποχώρηση. 

("Αναμνήσεις" του Γ.Ιωαννίδη, σελ.101-2)

Στην συνέχεια προφανώς θα αναθεώρησαν (ίσως κατόπιν προτροπής και του Ιωαννίδη ο οποίος σύμφωνα με τα λεγόμενά του δεν συμφωνούσε με την περιθωριοποίηση του Γληνού) εφόσον τον εξέλεξαν και στο Πολιτικό Γραφείο του κόμματος.

 Για το συγκεκριμένο ζήτημα έχει γράψει και ο κατοχικός υπουργός, και για λίγο πρωθυπουργός, Κ.Λογοθετόπουλος που ισχυρίζεται ότι μεσολάβησε ο ίδιος προσωπικά στους Ιταλούς για να απελευθερωθεί ο κομμουνιστής ηγέτης Δ.Γληνός.

 ("Ιδού η Αλήθεια" του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου σελ.140-1).

 Αυτό βέβαια καταδεικνύει ότι ο μεγάλος διανοητής και κομμουνιστής αγωνιστής Δημήτρης Γληνός διατηρούσε επαφές και καλές σχέσεις με εκπροσώπους των ελληνικών κατοχικών αρχών.  

 Τον ρόλο του Λογοθετόπουλου στην προστασία (δεν μιλάει για απελευθέρωση αλλά για μη-σύλληψη με την εγγύηση του Λογοθετόπουλου) του Γληνού απ’τους Ιταλούς τον επιβεβαιώνει και ο γνωστός (συνεργάτης του Ράλλη, σπουδαγμένος στην Γερμανία και παντρεμένος με την κόρη του Ζήμενς, διευθυντικό στέλεχος του γερμανικού συγκροτήματος Siemens-AEG-Telefunken, διευθυντής της Ραδιοφωνικής Εταιρείας, εκ των εμπνευστών της ιδρύσεως των Ταγμάτων Ασφαλείας) Ιωάννης Βουλπιώτης σε επιστολή του προς τον κατοχικό πρωθυπουργό Ιωάννη Ράλλη στις 25/05/1943:

 

   "Οι μυστικές διαπραγματεύσεις του ΕΑΜ με την κυβέρνηση Ιωάννη Ράλλη" του Δημ.Κούκουνα, σελ.24

  Παρακάτω ο Βουλπιώτης αναφέρεται στις άριστες προσωπικές σχέσεις του με τον Γληνό: 

 

  στο ίδιο, σελ.24

 Για τις καλές του σχέσεις με τον Γληνό μιλάει και ο Ράλλης σε απάντησή του προς τον Βουλπιώτη, λέγοντας πως τον τιμά ως άνθρωπο:

 

    στο ίδιο, σελ.27

 

  Βλέπουμε λοιπόν πως ο μεγάλος αντιφασίστας και κομμουνιστής διανοητής δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να διατηρεί άριστες σχέσεις με ορκισμένους αντικομμουνιστές όπως οι Ράλλης, Βουλπιώτης, Λογοθετόπουλος και τις οποίες μάλιστα αξιοποιούσε για να την βγάζει καθαρή όταν είχε μπλεξίματα με τις κατοχικές αρχές. Δεν ήταν βέβαια ο μόνος…

 Κατά τ'άλλα οι κομμουνιστές καθύβριζαν με τα χειρότερα λόγια τους Ράλληδες και τους Βουλπιώτηδες...