1981
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1981 (MCMLXXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye jovdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 981ma yaro di la duesma yarmilo, la 81ma yaro di la 20ma yarcento, e la 2ma yaro di la yari 1980a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 12ma di aprilo - Spaco-paromo Columbia flugas unesmafoye.
- 25ma di agosto - Voyager 2 preterflugas Saturno.
- 12ma di novembro - Spaco-paromo Columbia flugas duesmafoye.
- 30ma di novembro - Usa e Sovietia komencas negociar en Genève pri diminuto di nukleara fuzei en Europa.
- 17ma di decembro - Negocio inter Usa e Sovietia pri nukleara fuzei finas sen ula pakto.
- 1ma di januaro - Grekia membreskas Europana Ekonomiala Komunitato.
- 9ma di januaro - Francisco Pinto Balsemão divenas chefministro di Portugal.
- 4ma di februaro - Gro Harlem Brundtland divenas l'unesma muliero chefministro di Norvegia.
- 23ma di februaro - Antonio Tejero Molina kun lua armizita grupo invadas parlamento di Hispania. La povo-kapto falias.
- 24ma di februaro - Ter-tremo kun forteso 6.7 che skalo di Richter frapas Athina e produktas 16 morti.
- 13ma di mayo - Papo Ioannes Paulus la 2ma vundesas da Mehmet Ali Ağca en Roma.
- 21ma di mayo - François Mitterrand divenas prezidanto di Francia.
- 5ma di julio - En Liverpool, Anglia, 30 policisti vundesas dum strada konflikti, qui komencis pos aresto di negra motorciklisto.[1]
- 29ma di agosto til la 3ma di septembro (c.) - Ido-konfero en Jongny/Vevey, Suisia.
- 18ma di septembro - Parlamento di Francia aprobas fino di mortopuniso.
- 22ma di septembro - François Mitterrand inauguras treno di granda rapideso - TGV - inter Paris e Lyon.
- 9ma di oktobro - Lego abolisanta mortopuniso promulgesas en Francia, la lasta Europana lando qua abolisas ol.
- 26ma di oktobro - En Finlando, Urho Kekkonen renuncas pos 25-yara prezidanteso.
- 25ma di novembro - Ari Vatanen divenas l'unesma Finlandano qua vinkas mondala championkonkurso en automobila ralio*.
- 1ma di decembro - Yugoslavian aeroplano kolizionas monto proxim Ajaccio, Korsika, e produktas 178 morti.
- 13ma di decembro - En Polonia, Wojciech Jaruzelski imperas militala stando pro preventor krulo di komunista socio.
- 20ma di januaro - En Iran la 52 kidnapita Usani liberigesas, pos 14-monata kapto.
- 23ma di januaro - Ter-tremo kun forteso 6.8 che la skalo di Richter en provinco Sìchuān, Popul-Republiko Chinia, produktas 150 morti.
- 30ma di mayo - Prezidanto di Bangladesh, Ziaur Rahman, asasinesas en Chittagong.
- 7ma di junio - Milital aeroplani Israelana atakas atom-elektriferio Osiraq, en Irak.
- 16ma di julio - Mahathir bin Mohamad divenas chefministro di Malaizia.
- 17ma di julio - Israel bombardas Beirut.
- 25ma di januaro - Granda inundado en Laingsburg, Sudafrika produktas adminime 100 morti.[2]
- 24ma di aprilo - Reformo en Senegalana konstituco posibligas plurapartisala sistemo.
- 19ma di agosto - Libia sendas du milital avioni por interceptar Usan avioni super Sirte-gulfo. Amba Libian aeroplani destruktesas.
- 28ma di agosto - Sudafrikana trupi invadas Angola.
- 6ma di oktobro - Prezidanto di Egiptia, Anwar Sadat, mortigesas dum militala parado.[3]
- 14ma di oktobro - Vice-prezidanto Hosni Mubarak divenas prezidanto di Egiptia.
- 9ma di novembro - Mauritania abolisas sklaveso, la lasta lando del mondo qua abolisas ta kustumo.
- 20ma di januaro - Prezidanteso di Jimmy Carter finas e Ronald Reagan divenas Usana prezidanto.
- 30ma di marto - John Hinckley Jr. probas mortigar Ronald Reagan en Washington DC.
- 5ma di junio - Unesma AIDS-kuracati en Los Angeles, Kalifornia, Usa.
- 1ma di agosto - Muziko-televizionokanalo MTV komencas brodkastar.
- 28ma di agosto - Sudafrikan armeo invadas Angola.
- 23ma di novembro - Ronald Reagan sekrete signatas posibligo a CIA por rekrutar Contra-partizani en Nikaragua.
- 21ma di septembro - Belize nedependanteskas del Unionita Rejio.
- 1ma di novembro - Antigua e Barbuda nedependanteskas del Unionita Rejio.
- 10ma til la 12ma di decembro - En Salvador eventas masakro di civili en la vilaji El Mozote, La Joya e Los Toriles. Cirkume 900 personi mortigesas dal militisti.
- 21ma di marto - Roberto Eduardo Viola divenas prezidanto di Arjentinia.
- novembro - Modifiko en elektala lego itere posibligas populo elektar direte la guberniestri di stati en Brazilia. En 1982 eventos elekto por guberniestri unesmafoye pos 1964.
- 1ma di januaro - Palau divenas autonoma.
- 15ma di septembro - Vanuatu membreskas l'Unionita Nacioni.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 2ma di januaro - Maxi Rodríguez, Arjentiniana futbalisto
- 14ma di januaro - Jadranka Đokić, Kroata aktorino
- 20ma di januaro - David J. Peterson, Usana skriptistulo ed artistulo
- 24ma di januaro - Maria Elena Boschi, Italiana politikistino
- 25ma di januaro - Alicia Keys, Usana kantistino
- 25ma di januaro - Toše Proeski, Macedoniana kantisto (m. 2007)
- 28ma di januaro - Elijah Wood, Usan aktoro
- 31ma di januaro - Justin Timberlake, Usana kantisto ('N Sync)
- januaro - Paul-Henri Sandaogo Damiba, prezidanto di Burkina Faso
- 17ma di februaro - Paris Hilton, Usan aktorino ed heredantino di Hoteli Hilton
- 21ma di februaro - Floor Jansen, Nederlandana kantistino (Nightwish)
- 24ma di februaro - Lleyton Hewitt, Australiana tenisistulo
- 1ma di marto - Ana Hickmann, Braziliana manekinino e hostino di televiziono
- 1ma di marto - Will Power, Australian automobilisto
- 2ma di marto - Ruslan Nasibulin, Rusa skermistulo
- 15ma di marto - Brice Guyart, Franca skermisto, Olimpiala championo
- 23ma di marto - Pavel Brendl, Cheka hokeisto
- 30ma di marto - Sergei Mozyakin, Rusa hokeisto
- 31ma di marto - Maarten van der Weijden, Nederlandana natisto
- 11ma di aprilo - Alessandra Ambrosio, Braziliana manekinino
- 12ma di aprilo - Yuri Borzakovski, Rusa atleto pri 800-metra kurado
- 19ma di aprilo - Martin Havlát, Cheka hokeisto
- 19ma di aprilo - Catalina Sandino Moreno, Kolumbiana cinem-aktorino
- 25ma di aprilo - Anja Pärson, Sueda Alpala skiistino
- 25ma di aprilo - Felipe Massa, Brazilian automobilisto
- 28ma di aprilo - Jessica Alba, Usan aktorino
- 3ma di mayo - Murilo Endres, Braziliana volebalisto
- 4ma di mayo - Alexandr Kolobnev, Rusa ciklisto
- 7ma di mayo - Lorena Guréndez García, Hispana gimnastikistino
- 8ma di mayo - Dušan Frosch, Cheka hokeisto
- 17ma di mayo - Cosma Shiva Hagen, Germana aktorino
- 18ma di mayo - Matthew Yglesias, Usana politikala jurnalisto e *blogisto
- 20ma di mayo - Iker Casillas, Hispana futbalistulo
- 21ma di mayo - David Appel, Cheka hokeistulo
- 2ma di junio - Nikolai Davidenko, Rusa tenisistulo
- 7ma di junio - Anna Kurnikova, Rusa tenisistino
- 9ma di junio - Natalie Portman, Israelan-Usan aktorino
- 12ma di junio - Adriana Lima, Braziliana manekinino
- 26ma di junio - Natalya Antyuh, Rusa atletino pri 400-metra kurado
- 5ma di julio - Gianne Albertoni, Braziliana manekinino
- 9ma di julio - Dado Cavalcanti, Braziliana futbalo-entrenisto
- 13ma di julio - Martin Adamský, Cheka hokeisto
- 23ma di julio - Dmïtrïý Karpov, Kazakstanan atleto pri dekatlo
- 24ma di julio - Nayib Bukele, prezidanto di Salvador
- 27ma di julio - Fernando Alonso, Hispana automobilisto di Formulo 1
- 30ma di julio - Dado Cavalcanti, Braziliana entrenisto di futbalo
- 8ma di agosto - Roger Federer, Suisa tenisisto
- 20ma di agosto - Alexandr Blinov, Rusa sporta pafistulo
- 28ma di agosto - Jessica Alba, Usan aktorino
- 29ma di agosto - Martin Erat, Cheka hokeisto
- 4ma di septembro - Beyoncé Knowles, Usana kantistino
- 26ma di septembro - Serena Williams, Usana tenisistino
- 26ma di septembro - David Weigel, Usana jurnalisto
- 29ma di septembro - Tomoka Nakagawa, Japoniana luktistino
- 3ma di oktobro - Zlatan Ibrahimović, Sueda futbalisto
- 14ma di oktobro - Mihail Yelgin, Rusa tenisistulo
- 15ma di oktobro - Yelena Dementyeva, Rusa tenisistino
- 30ma di oktobro - Ivanka Trump, Usana manekinino, spozino di Donald Trump
- 2ma di novembro - Monica Iozzi, Brazilian aktorino e raportistino
- 10ma di novembro - Lukáš Havel, Cheka hokeisto
- 22ma di novembro - Michal Důras, Cheka hokeisto
- 25ma di novembro - Xabi Alonso, Hispana futbalisto
- 2ma di decembro - Britney Spears, Usana kantistino
- 2ma di decembro - Andrea Lehotská, Slovakiana manekino ed aktorino kun civitaneso italiana
- 11ma di decembro - Saviola, Arjentiniana futbalisto
- 27ma di decembro - Emilie de Ravin, Australian aktorino
Morti
[redaktar | redaktar fonto]
- 5ma di januaro - Harold Clayton Urey, Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1894)
- 19ma di januaro - Alberto Héber Usher, prezidanto di Uruguay (n. 1918)
- 31ma di januaro - William Gopallawa, prezidanto di Sri-Lanka (m. 1896)
- 9ma di februaro - Bill Haley, Usana kantisto (n. 1925)
- 28ma di februaro - Álvaro Cunqueiro, Hispana skriptisto (n. 1911)
- 1ma di marto - Roberto Francisco Chiari Remón, prezidanto di Panama (n. 1905)
- 9ma di marto - Max Delbrück, Germana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1906)
- 29ma di marto - Eric Eustace Williams, chefministro di Trinidad e Tobago (n. 1911)
- 5ma di aprilo - Pinchus Kremegne, Lituana-Franciana skultisto e piktisto (n. 1890)
- 12ma di aprilo - Joe Louis, Usana boxisto, mondala championo 1937-1949 (n. 1914)
- 23ma di aprilo - Josep Pla i Casadevall, Kataluniana skriptisto (n. 1897)
- 3ma di mayo - Boris Kobe, Sloveniana piktisto (n. 1905)
- 11ma di mayo - Bob Marley, Jamaikana reggae-muzikisto (n. 1945)
- 11ma di mayo - Odd Hassel, Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1897)
- 12ma di mayo - Benjamin Henry Sheares, prezidanto di Singapur (n. 1907)
- 12ma di mayo - Helmut Andreas Paul Grieshaber, Germana piktisto e skultisto (n. 1908)
- 24ma di mayo - Jaime Roldós Aguilera, prezidanto di Equador (n. 1940)
- 30ma di mayo - Ziaur Rahman, prezidanto di Bangladesh (n. 1936)
- 31ma di mayo - Giuseppe Pella, chefministro di Italia (n. 1902)
- 11ma di junio - Eppo Doeve, Nederlandana piktisto (n. 1907)
- 13ma di junio - Amácio Mazzaropi, Brazilian aktoro e filmifisto (n. 1912)
- 23ma di junio - Zarah Leander, Sueda aktorino e kantisto (n. 1907)
- 27ma di julio - William Wyler, Usana filmifisto (n. 1902)
- 29ma di julio - Russell Drysdale, Australiana piktisto (n. 1912)
- 31ma di julio - Omar Torrijos Herrera, prezidanto di Panama (n. 1929)
- 2ma di agosto - Delfo Cabrera, Arjentinian atleto (n. 1919)
- 10ma di agosto - Erich Weferling, Germana linguisto e tradukisto ad Ido ed Interlingue (n. 1889)
- 22ma di agosto - Glauber Rocha, Braziliana filmifisto (n. 1938)
- 27ma di agosto - Valeri Harlamov, Rusa e Sovietiana hokeisto (n. 1948)
- 30ma di agosto - Mohammad-Ali Rajai, prezidanto di Iran (n. 1933)
- 1ma di septembro - Albert Speer, nacional-socialista politikisto, arkitekto (n. 1905)
- 8ma di septembro - Hideki Yukawa, Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1907)
- 9ma di septembro - Jacques Lacan, Franca psikiatriisto (n. 1901)
- 12ma di septembro - Eugenio Montale, Italiana poeto, Nobel-laureato (n. 1896)
- 17ma di septembro - Raimundo Rolón, prezidanto di paraguay (n. 1903)
- 28ma di septembro - Rómulo Betancourt, prezidanto di Venezuela (n. 1908)
- 6ma di oktobro - Anwar Sadat, prezidanto di Egiptia, Nobel-laureato pri paco[3] (n. 1918)
- 16ma di oktobro - Moshe Dayan, Israelana generalo (n. 1915)
- 29ma di oktobro - Georges Brassens, Franca kantisto e kompozisto (n. 1921)
- 22ma di novembro - Hans Adolf Krebs, Germana mediko e biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1900)
- 29ma di novembro - Natalie Wood, Usan aktorino (n. 1938)
- 8ma di decembro - Ferruccio Parri, Chefministro di Italia (n. 1890)
- 17ma di decembro - Mehmet Shehu, chefministro di Albania (n. 1913)
- 27ma di decembro - Suat Hayri Ürgüplü, chefministro di Turkia (n. 1903)
- Art Frahm, Usana piktisto (n. 1907)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Nicolaas Bloembergen, Arthur Leonard Schawlow, Kai Siegbahn
- Kemio: Kenichi Fukui e Roald Hoffmann
- Fiziologio o Medicino: Roger W. Sperry, David H. Hubel, Torsten N. Wiesel
- Literaturo: Elias Canetti
- Paco: Supra Komitato dil Unionita Nacioni pri Refujanti
- Ekonomiko: James Tobin
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1981: Police attacked in Liverpool riots - Publikigita da BBC. URL vidita ye 15ma di oktobro 2018.
- ↑ At least 100 people drown in a flood at Laingsburg - Publikigita da SAHO - South African History Online. URL vidita ye 24ma di februaro 2019. Idiomo: Angla.
- ↑ 3,0 3,1 1981: Egypt's President Sadat assassinated - Publikigita da BBC. URL vidita ye 6ma di oktobro 2016.