Jump to content

Բելգիայի գերմանախոս համայնք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գերմանալեզու համայնքի դրոշ
Գերմանալեզու համայնքը Բելգիայի քարտեզի վրա

Բելգիայի գերմանալեզու համայնք (գերմ.՝ Deutschsprachige Gemeinschaft Belgiens, ֆր.՝ Communauté germanophone, հոլ.՝ Duitstalige Gemeenschap), Բելգիայի Թագավորության ամենափոքր լեզվական համայնքը։ Բաղկացած է 9 մունիցիպալիտետից, որտեղ կոմպակտ բնակվում են գերմանախոս համայնքի ներկայացուցիչները։ Այդ համայնքների ընդհանուր բնակչությունը 71.300 մարդ է, որոնց մեծամասնությունը գերմանախոս է։ Ընդհանուր տարածքը՝ 854 կմ2։

Գերմանալեզու համայնքը գտնվում է Լիեժ նահանգում և սահմանակցում է Նիդերլանդների, Գերմանիայի և Լյուքսեմբուրգի հետ։ Մայրաքաղաքը (համայնքի կառավարության և խորհրդի նստավայր) Էյպեն քաղաքն է։

Գերմանախոս համայնքի ներկայիս տարածքը, այպես կոչված, Արևելյան Կանտոնների մասն է։ Ընդհուպ մինչև 18-րդ դարը նրանք անկախ էին, բայց 1795 թվականին Ֆրանսիան այդ տարածքները բռնակցել է։ 1815 թվականի Վիեննայի կոնգրեսի որոշմամբ՝ Արևելյան Կանտոնները փոխանցվել են Պրուսիային։

1920 թվականին Արևելյան Կանտոնները Գերմանիան փոխանցել է Բելգիային՝ որպես փոխհատուցում Առաջին համաշխարհային պատերազմում կրած վնասների։ Հարկ է նշել, որ Արևելյան Կանտոնների կազմում է մտնում ոչ միայն գերմանախոս համայնքի ներկայիս տարածքը, այլև ֆրանսախոս բնակչությամբ շրջանները։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի արդյունքում Արևելյան Կանտոնները գրավվել են Գերմանիայի կողմից և ընդգրկվել են Երրորդ Ռայխի կազմում։ Գերմանախոս բնակչության մեծ մասը իրեն համարել է գերմանացիներ, և գերմանական զորքին դիմավորել է որպես ազատարարների։ Պատերազմից հետո կանտոնների տարածքները վերադարձվել են Բելգիային։ Երկար ժամանակ իրականացվել է կանտոնների ապագերմանականացման քաղաքականություն։

1960 թվականին լեզվային սկզբունքով (Նիդերլանդախոս, Ֆրանսախոս և Գերմանախոս) Բելգիայի ամբողջ տարածքը բաժանվել է երեք մասի։

Ներկայումս համայնքի շատ բնակիչներ, հատկապես երիտասարդ սերնդից, իրենց համարում են ոչ թե գերմանացիներ, այլ բելգիացիներ։

Գերմանալեզու մունիցիպալիտետները նշված են բաց կանաչով։ Մալմեդին և Վեմը խառը համայնքներ են։

Լիազորություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչպես Բելգիայի մյուս համայնքներում (Ֆլամանդախոս և Ֆրանսախոս), գերմանախոս համայնքի լիազորությունները տարածվում են միայն մշակույթի, կրթության և «անհատի հետ կապված հարցերի» վրա։ Վերջինիս են վերաբերում զանգվածային լրատվության միջոցները, առողջապահությունը և երիտասարդական քաղաքականությունը, ինչպես նաև որոշ սոցիալական հարցեր։ Գերմանախոս համայնքը հատուկ շրջան չունի, գտնվում է Վալոնիա տարածաշրջանի տարածքում և, հետևաբար, շրջակա լիազորությունների համար պատասխանատու է Վալոնիայի շրջանը։

2005 թվականի հունվարի 1-ին Վալոնիայի շրջանի մի քանի լիազորություններ փոխանցվել են գերմանալեզու համայնքի։ Դրանց են վերաբերում․

  • արարողակարգերի կազմակերպում,
  • թաղումների և գերեզմանատների հսկողության կազմակերպում,
  • համայնքի 9 մունիցիպալիտետների տարածքում ոստիկանության ղեկավարում,
  • համայնքի 9 մունիցիպալիտետների ֆինանսավորում,

Ի տարբերություն Ֆլամանդական և Վալոնական համայնքների, Գերմանախոս համայնքը լիազորություններ չունի վարչությունում, կրթության և սոցիալական ծառայություններում լեզվի օգտագործման համար։ Գործնականում համայնքի տարածքում օգտագործվում է գրեթե բացառապես գերմաներենը (մայրենի է բնակիչների գրեթե 100%-ի համար), սակայն թույլատրվում է ֆրանսերենի սահմանափակ օգտագործում վարչական գործերում[1]։

Համայնքի տարածքում գործում է գերմաներենով գործող հեռուստա- և ռադիոհաղորդիչ կայան՝ Belgischer Rundfunk (BRF)։ Լույս է տեսնում գերմանալեզու ամենօրյա օրաթերթ՝ Grenz-Echo։

Խորհրդարան ու կառավարություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համայնքի գլխավոր օրենսդիր մարմինը Գերմանալեզու համայնքի խորհուրդն է (գերմ.՝ Rat der Deutschsprachigen Gemeinschaft (RDG)), որը հայտնի է որպես նաև Գերմանալեզու համայնքի խորհրդարան (գերմ.՝ Parlament der Deutschsprachigen Gemeinschaft)[2]։ Բաղկաղած է 25 անդամից, որոնք ընտրվում են 5 տարով։ Դեկրետների կատարմամբ զբաղվում է Գերմանալեզու համայնքի կառավարությունը (գերմ.՝ Regierung der Deutschsprachigen Gemeinschaft), որն էլ բաղկացած է վարչապետից (գերմ.՝ Ministerpräsident) և 4 նախարարից (գերմ.՝ Minister

Վարչական բաժանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանախոս համայնքը տեղակայված է հետևյալ 9 մունիցիպալիտետների (gemeinde) տարածքում․[3]

Գերմանախոս մունիցիպալիտետներ
  1. Էյպեն
  2. Կելմիս
  3. Լոնտցեն
  4. Ռարեն
  5. Ամել
  6. Բյուլինգեն
  7. Բուրգ-Ռոյլանդ
  8. Բյուտգենբախ
  9. Սեն Ֆա

Պայմանավորված նրանով, որ գերմանալեզու համայնքում չկան համալսարաններ, այն ներառված չէ Բոլոնիայի գործընթացում։ Ուսանողները սովորում են Վալոնիայում, Ֆլանդրիայում կամ էլ Գերմանիայում։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Society for Threatened Peoples : gfbv.it
  2. «German-speaking Community: The jurisdiction of the Government». Dglive.be. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 11-ին.
  3. http://www.dgstat.be/desktopdefault.aspx/tabid-2569/4686_read-32765