Reitsum

	Reitsum
	PKN-tsjerke
	Bestjoer
Lân	Nederlân
Provinsje	Fryslân
Gemeente	Noardeast-Fryslân
	Sifers
Ynwennertal	135 (1 jannewaris 2023)
Oerflak	2,81 km² ; lân: 2,79 ; wetter 0,02 km²
Befolkingsticht.	44 ynw./km²
	Oar
Tiidsône	UTC +1
Simmertiid	UTC +2
Koördinaten	53° 19' N 5° 53' E
	Offisjele webside
	Side De Flieterpen
	Kaart
	;

Reitsum is in doarp dat yn de gemeente Noardeast-Fryslân leit. Reitsum leit noardlik fan Jannum, eastlik fan Ginnum en westlik fan Lichtaard. Reitsum hat 135 (1 jannewaris 2023)^[2] ynwenners. De doarpskearn leit by de krusingen fan de Flieterpsterdyk en de Terpwei en de Flieterpsterdyk en de Jannumerwei, om en op de terp fan Reitsum.

Reitsum is in doarp dat by de Flieterpen heart.

Namme

De namme kin it hiem fan Ritse of Reitse betsjutte. Oaren tinke oan it Aldfryske wurd 'rikja', dat machtich betsjut. It efterheaksel soe dan fan 'haima', wenning, komme. Faaks moat Richem út de âldste Fuldalist as Reitsum identifisearre wurde.

Skiednis

De tsjerke fan Reitsum

De Wikipedy hat ek in side Tsjerke fan Reitsum.

Reitsum waard foar de reformaasje út it kleaster Mariëngaarde by Hallum wei betsjinne. De herfoarme tsjerke dy't der no stiet is yn 1738 boud. Dêrfoar hat der in midsiuwske tsjerke mei in toer mei sealtek stien. Mei de útwreiding fan it doarp is der oan de noardkant yn 1874 in stik oanboud. Dat hat ek faaks te meitsjen om't ds. J. J. A. Ploos van Amstel nochal wat minsken luts. De âlde preekstoel út 1638 is bewarre bleaun. Yn it tuorke hinget in klok út 1622 dy't getten is troch Hendrik Wegwaert. Op de toer fan Reitsum stiet it stedswapen fan Dokkum. Reitsum is miskien ek it ienichste plak dêr't in slot op de preekstoel sit. Dy is der kommen mei de Doleânsje yn 1886. Ploos van Amstel wie in Fryske foarman fan de Doleânsje. Hy preke rêstich troch, mar de dûmnys fan de rûnte Holwert wie opdroegen om sneins yn Reitsum te preekjen. It barde dan ek dat as de ringdûmny der wie, Ploos al op 'e preekstoel stie. Om dat te foarkommen waard der in slot op de preekstoel setten en de ringdûmny hie de kaai yn 'e bûse.

Doleânsje

*De eardere grifformearde tsjerke mei de pastorij*

De Wikipedy hat ek in side Grifformearde tsjerke (Reitsum).

Yn 1888 makke de tsjerkerie bekend dat earder besletten wie om út de Nederlânsk Herfoarme Tsjerke te gean. Dat wie mei stipe fan de hiele gemeente op twa húshâldings nei. Oer hoe't dat krekt gie ferskille de mienings; wis is dat de tsjerkerie mei twa ferklearrings troch de gemeente gie. Yn de iene ferklearring stie dat de húshâlding mei út de tsjerke gie en yn de oare stie dat men bleau. Neffens guon waard der net by sein wêr't oer gie. Wa't foar Ploos wie tekene de iene ferklearring en wa't tsjin Ploos wie de oare.

Doe't de skieding in feit wie ferklearre de synoade Reitsum fakant en it klassisbestjoer fan Dokkum moast de taak fan de tsjerkerie oernimme. Dat klassisbestjoer liet de saak ynearsten gewurde; Ploos hie in protte freonen en geastessibben yn it klassisbestjoer sitten. Oan sy dea ta hat Ploos yn de tsjerke preke. Op 'en doer waard der in oplossing fûn troch de tsjerke sneins te ferhieren oan in feriening. Nei de dea van Ploos yn 1895 is der in nije grifformearde tsjerke kommen.

Nei in lang proses waard de herfoarme tsjerke wer baas yn eigen hûs. Guon minsken binne op har beslút om der út te gean weromkommen en boppedat hie Reitsum in protte pleatsen. As dêr in grifformearden ien op siet, waard dy, as de hier om wie, ferfongen troch in herfoarme boer. Wat efterbleau wie in djippe spjalt yn it doarp. Der waard, yn 'e foarm fan skoalfeesten, twa kear yn 't jier Keninginnedei fierd.

Yn de jierren 1970 rekken sawol de herfoarmen as de grifformearden sûnder dûmny. Yn 1988 is der doe in federaasje foarme. De nije dûmny kaam yn de grifformearde pastorij te wenjen en de grifformearde tsjerke waard doarpshûs. No foarmje de grifformearden en de herfoarmen wer ien PKN-gemeente.

Ferneamde dûmnys

Reitsum mei dan wat efterôf lizze, mar trije Reitsumer dûmnys hawwe namme makke. Fan 1774 oant syn dea yn 1812 hat de patriot ds. Thomas Philippus Joha yn Reitsum stien. Fan 1863 oant 1866 en fan 1876 oant syn dea yn 1895 wie ds. J.J.A. Ploos van Amstel dûmny yn Reitsum. Fan 1919 oant 1925 wenne ds. C.A. Lingbeek yn de pastorij fan Reitsum.

Staniastate

Tsjin Lichtaard oan leit de pleats Staniahûs. Yn de 15e iuw stie dêr Staniastate. De Stania's hienen in protte ynfloed. Fan ien fan harren, Abbe, wurdt tocht dat hy grytman fan Ferwerderadiel west hat. Syn soan Jeppe troude mei Margaret Heemstra yn Oentsjerk. It pear liet dêr ek in Staniastate bouwe. Yn 1544 is it laach Stania útstoarn.

Bestjoer

Sûnt 2019 leit Reitsum yn de gemeente Noardeast-Fryslân, dêrfoar lei it doarp yn sawol de gritenij as de gemeente Ferwerderadiel.

Mienskip

Yn Reitsum stiet it doarpshûs De Fjouwer, dat ek it doarpshûs fan de oare trije Flieterper doarpen Jannum, Ginnum en Lichtaard is. De Fjouwer sit yn de yn 2019 sletten basisskoalle De Flieterpen. Foar dy tiid siet it doarpshûs yn de eardere grifformearde tsjerke fan it doarp. De doarpskrante ferskynt 11 kear yn 't jier.

Tsjerke

PKN De Flieterpen.

Skoalle

Noch yn 2005 waard yn it doarp in nije basisskoalle boud: De Flieterpen, dy't yn 2019 al wer sletten waard.^[3]

Ferienings

Doarpsbelang de Flieterpen
Seed to sow - koar
Blau Moandei - toaniel
Heak yn 't bekje - fiskklup
Nea Kwea - keatsferiening
De Tûke Griemers - Jeu de Boulesklup
God is mijn lied - sjongferiening
De laatste eer - begraffenisferiening

Befolkingsferrin

Yn it ferline wie Reitsum it lytste doarp fan de eardere gemeente Ferwerderadiel. De oare Flieterpen wienen net folle grutter, mar Reitsum bleau in tsiental ynwenners efter. It tal Reitsumers skommele lang tusken de 60 en 70. Reitsum wie in plak mei in tsjerke, pastorij mei wat pleatsen der om hinne. Bij de folkstelling fan 1830 waard der ek noch in timmerman en in skuonmakker neamd. Reitsum hat hiel lang in timmerman hâlde kinnen. Fan de Flieterpen is Reitsum no (2022) wat ynwennertal oanbelanget it grutste doarp.

Jier	1954	1959	1964	1969	1973	2003	2008
Ynwenners	151	135	107	119	95	141	139
Jier	2015	2022
Ynwenners	152	124

Strjitten

De Houwen, Ds. Ploos van Amstelstrjitte, Flieterpsterdyk, Grienereed, Jannumerwei, Terpwei.

Keppeling om utens

Foto's fan De Flieterpen

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Reitsum fan Wikimedia Commons.

53° 19' NB, 5° 53' EL

	Noardeast-Fryslân
Stêd: Dokkum
Doarpen en útbuorrens: Aldwâld • Burdaard • Blije • Boarnwert • Boerum • Brantgum • Ealsum • Eanjum • Easternijtsjerk • Eastrum • Feankleaster • Ferwert • Foudgum • Ginnum • Hallum • Hantum • Hantumerútbuorren • Hantumhuzen • Hegebeintum • Holwert • Ie • Ingwierrum • Jannum • Jislum • Jouswier • Kollum • Kollumersweach • Lichtaard • Lytsewâld • De Lytse Jouwer • Ljussens • Marrum • Mitselwier • Moarre • Moddergat • Muntsjesyl • Nes • Nijewier • Peazens • De Pomp • Raard • Reitsum • De Skâns • Sweagerbosk • Ternaard • De Trieme • Waaksens • Wânswert • Warfstermûne • Westergeast • Wetsens • Wierum
Buorskippen: Ald Terp • Aldwâldmersyl • Bartlehiem (foar in part) • Beintemahûs • Betterwurd • Boarnwerterhoeke • Boarnwerthuzen • Boatebuorren • Bollingwier • Brânbuorren • Bûnte Hûn • De Dellen • Dykshoarne • Dokkumer Nije Silen • Easterbeintum • Farebuorren • Fiifhuzen (Hallum) • Fiifhuzen (Ternaard) • Fiskbuorren • Fjildbuorren • Grut Midhuzen • Hallumerhoeke • Hanenburch • Hantumerhoeke • Healwei • Hústernoard • Iesumasyl • Jewier • Keatlingwier • De Kegen • Kletterbuorren • Kollumer Aldsyl • De Kolk • Krabbuorren • Leechlân • De Leechte • Lyts Midhuzen • Lytse Leard • Lytse Wier • Meddert • Mûnebuorren • Nijlân • It Paradyske • De Reidswâl • De Ryp • Sânbulten • Sânhuzen • Sibrandahûs • De Skâns • Skernehuzen • 't Skoar • Stienharst • It Stienfek • Stiem • Teard • Teyebuorren • Tergrêft (foar in part) • Ter Lune • De Tibben • Tilbuorren • Tiltsjebuorren • Trijeboerehuzen • Weardebuorren • Westerbuorren • Westernijtsjerk • Wie • De Wygeast • De Wurden
· ·

[1] ttps://opendata.cbs.nl/statline

[2] ttps://opendata.cbs.nl/statline

[3] Omrop Fryslân, 12 maaie 2020

[1]

[2]

[3]