Leon XIII.a
Leon XII.a[1] (latinez: Leo PP. XIII) jaiotzez Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci Prosperi Buzzi, (Carpineto Romano, Elizaren Estatuak, gaur egungo Italia, 1810eko martxoaren 2 – Erroma, 1903ko uztailaren 20a) Eliza Katolikoko Aita santu izan zen 1878ko otsailaren 20tik bere heriotza egunera arte.
Haurtzaroa eta lehen ikasketak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lazioko familia aristokratiko batean jaio zen. Ludovico Pecci eta Anna Prosperi Buzzi kondeen zazpi seme-alabetatik seigarrena zen.
Viterboko jesuiten ikastetxean ikasi zuen. Vatikanoko diplomazia akademian graduatu zen 1832an eta teologian doktoratu 1836an Collegio Romano ikastetxean. 1837an zuzenbidean doktoratu eta apaiztu zen. Horrez gainera, Aita santuaren laguntzaile izan zen, hainbat kargutan.
Gotzaintza eta kardenaltza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1843an Damietako artzapezpiku izendatu zuten eta Bruselara bidali zuten Aita Santuaren nuntzio, 1846ra arte. Perugiako gotzain izendatu zuten, eta 1856an Pio IX.ak kardenal izendatu zuen.
Aita santu
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kardenal izendatu ondoren Italiaren batasuna burutu zen, eta, ondorioz Elizak bere estatua galdu zuen. Pecci kardenala nahiko moderatua zen gai horretan, eta horregatik Italia eta Eliza Katolikoaren artean bakea lortzeko pertsona aproposa zela uste izan zuten. Konklabe labur baten ondoren Aita Santu izendatu zuten, Leon XIII.a izenaz, 1878ko otsailaren 20an.
Leon XIII.aren garaiko egintzarik garrantzitsuena Eliza gizarte arazoez arduratzen hastea izan zen. Hasieran giro akademikoko aldaketak egitera mugatu zen arren, 1891n Rerum novarum entziklika kaleratu zuen (Gauza berrien gainean). Aberats gutxi batzuek behartsuen gainean burutzen zuten zapalkuntza ekonomikoa salatzen zuen bertan. Langileen soldata duina eta sindikatuak sortzeko eskubidea aldarrikatzen zituen, nahiz eta, aldi berean, komunismoa, sozialismoa eta anarkismoa erabat gaitzetsi. Demokraziaren aurrean jarrera nahiko itxia defendatu zuen, gizakien arteko desberdintasunak berezkoak eta beharrezkoak zirela azpimarratuz. Jabetza eskubidea eskubide ukaezina zela esan zuen, eta sozialismoa ametsezkoa, gorrotozkoa eta Jainkoaren aurkakoa iruditzen zitzaion.
| « | Hauek dira langileak bete beharreko justiziazko obligazioak: hitzartutako guztia leial bete, kalterik ez eragin kapitalari ez eta ugazabei ere, bere eskubideak aldezteko indarkeriarik eta matxinadarik ez erabili eta promes zoragarriak eta gehiegizko gauzak eskaintzen dizkieten gizon maltzurrekin ez nahastu, azken batean, desengainuak eta ondasunak suntsitzea baino ez baitute lortzen. | » |
—[2]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri | ||
.
Europako hainbat gatazkatan eskuhartze erabakiorra izan zuen, besteak beste Alemaniako inperioan katolikoek jasatzen zuten diskriminazioari amaiera eman zion, Frantziako III. Errepublika onartu zuen eta Europako herrialde guztiak batzartu zituen bake konferentzia baterako (Errusiako tsarrak eta Herbehereetako erreginak eskatuta).
Europatik kanpo, aurrerapauso garrantzitsuak egin zituen. Ameriketako Estatu Batuetako eliza indartu zuen eta misio jarduera sendotu zuen, bereziki Afrikan. Ekumenismoan, lehen pausoak eman zituen anglikano eta ortodoxoengana gerturatuz.
Bitxikeria
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Leon XIII.a izan zen historian ahotsa grabatu zitzaion lehen Aita santua. Interneteko helbide honetan ikus eta entzun daiteke Aita santu hura Agur Maria otoitza esaten.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea] |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Leon XIII.a  |
Petri · Lino • Kleto • Klemente I.a • Evaristo • Alexandro I.a • Sisto I.a • Telesforo • Higino • Pio I.a • Anizeto • Sotero • Eleuterio • Viktor I.a • Zeferino • Kalisto I.a • Urbano I.a • Pontziano • Antero • Fabian • Kornelio • Luzio I.a • Eztebe I.a • Sisto II.a • Dionisio • Felix I.a • Eutikiano • Kaio • Martzelino • Martzelo I.a • Eusebio • Melkiades • Silvestre I.a • Marko • Julio I.a • Liberio • Damaso I.a • Sirizio • Anastasio I.a • Inozentzio I.a • Zosimo • Bonifazio I.a • Zelestino I.a • Sisto III.a • Leon I.a • Hilario • Sinplizio • Felix III.a • Gelasio I.a • Anastasio II.a • Simako • Hormisdas • Joan I.a • Felix IV.a • Bonifazio II.a • Joan II.a • Agapeto I.a • Silverio • Vigilio • Pelagio I.a • Joan III.a • Benedikto I.a • Pelagio II.a • Gregorio I.a • Sabiniano • Bonifazio III.a • Bonifazio IV.a • Adeodato I.a • Bonifazio V.a • Honorio I.a • Severino • Joan IV.a • Teodoro I.a • Martin I.a • Eugenio I.a • Vitaliano • Adeodato II.a • Dono • Agaton • Leon II.a • Benedikto II.a • Joan V.a • Konon • Sergio I.a • Joan VI.a • Joan VII.a • Sisinio • Konstantino • Gregorio II.a • Gregorio III.a • Zakarias • Eztebe II.a • Paulo I.a • Eztebe III.a • Adrian I.a • Leon III.a • Eztebe IV.a • Paskoal I.a • Eugenio II.a • Valentin • Gregorio IV.a • Sergio II.a • Leon IV.a • Benedikto III.a • Nikolas I.a • Adrian II.a • Joan VIII.a • Marino I.a • Adrian III.a • Eztebe V.a • Formoso • Bonifazio VI.a • Eztebe VI.a • Erroman • Teodoro II.a • Joan IX.a • Benedikto IV.a • Leon V.a • Sergio III.a • Anastasio III.a • Lando • Joan X.a • Leon VI.a • Eztebe VII.a • Joan XI.a • Leon VII.a • Eztebe VIII.a • Marino II.a • Agapeto II.a • Joan XII.a • Leon VIII.a • Benedikto V.a • Joan XIII.a • Benedikto VI.a • Benedikto VII.a • Joan XIV.a • Joan XV.a • Gregorio V.a • Silvestre II.a • Joan XVII.a • Joan XVIII.a • Sergio IV.a • Benedikto VIII.a • Joan XIX.a • Benedikto IX.a • Silvestre III.a • Benedikto IX.a • Gregorio VI.a • Klemente II.a • Benedikto IX.a • Damaso II.a • Leon IX.a • Viktor II.a • Eztebe IX.a • Nikolas II.a • Alexandro II.a • Gregorio VII.a • Viktor III.a • Urbano II.a • Paskoal II.a • Gelasio II.a • Kalisto II.a • Honorio II.a • Inozentzio II.a • Zelestino II.a • Luzio II.a • Eugenio III.a • Anastasio IV.a • Adrian IV.a • Alexandro III.a • Luzio III.a • Urbano III.a • Gregorio VIII.a • Klemente III.a • Zelestino III.a • Inozentzio III.a • Honorio III.a • Gregorio IX.a • Zelestino IV.a • Inozentzio IV.a • Alexandro IV.a • Urbano IV.a • Klemente IV.a • Gregorio X.a • Inozentzio V.a • Adrian V.a • Joan XXI.a • Nikolas III.a • Martin IV.a • Honorio IV.a • Nikolas IV.a • Zelestino V.a • Bonifazio VIII.a • Benedikto XI.a • Klemente V.a • Joan XXII.a • Benedikto XII.a • Klemente VI.a • Inozentzio VI.a • Urbano V.a • Gregorio XI.a • Urbano VI.a • Bonifazio IX.a • Inozentzio VII.a • Gregorio XII.a • Martin V.a • Eugenio IV.a • Nikolas V.a • Kalisto III.a • Pio II.a • Paulo II.a • Sisto IV.a • Inozentzio VIII.a • Alexandro VI.a • Pio III.a • Julio II.a • Leon X.a • Adrian VI.a • Klemente VII.a • Paulo III.a • Julio III.a • Martzelo II.a • Paulo IV.a • Pio IV.a • Pio V.a • Gregorio XIII.a • Sisto V.a • Urbano VII.a • Gregorio XIV.a • Inozentzio IX.a • Klemente VIII.a • Leon XI.a • Paulo V.a • Gregorio XV.a • Urbano VIII.a • Inozentzio X.a • Alexandro VII.a • Klemente IX.a • Klemente X.a • Inozentzio XI.a • Alexandro VIII.a • Inozentzio XII.a • Klemente XI.a • Inozentzio XIII.a • Benedikto XIII.a • Klemente XII.a • Benedikto XIV.a • Klemente XIII.a • Klemente XIV.a • Pio VI.a • Pio VII.a • Leon XII.a • Pio VIII.a • Gregorio XVI.a • Pio IX.a • Leon XIII.a • Pio X.a • Benedikto XV.a • Pio XI.a • Pio XII.a • Joan XXIII.a • Paulo VI.a • Joan Paulo I.a • Joan Paulo II.a • Benedikto XVI.a Oraingoa: Frantzisko |  | |
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
