Protaktinio

Protaktinioa elementu kimikoa da, Pa ikurra eta 91 zenbaki atomikoa dituena.

Protaktinioa
91 Torioa ← Protaktinioa → Uranioa
91 Pa                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Protaktinioa, Pa, 91
Serie kimikoa	aktinidoak
Taldea, periodoa, orbitala	-, 7, f
Masa atomikoa	231,03588(2) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Rn] 5f2 6d1 7s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 32, 20, 9, 2
Propietate fisikoak
Egoera	ustez solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 15,37 g/L
Urtze-puntua	1.841 K (1.568 °C, 2.854 °F)
Irakite-puntua	? 4.300 K (? 4.027 °C, ? °F)
Urtze-entalpia	12,34 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	481 kJ·mol−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	ortoerronbikoa
Oxidazio-zenbakia(k)	2, 3, 4, 5 (oxido basiko ahula)
Elektronegatibotasuna	1,5 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 568 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	180 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 47
Isotopo egonkorrenak
Protaktinioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 229Pa Sintetikoa 1,4 e α 5,58 225Ac 230Pa Sintetikoa 17,4 e ε 1,310 230Th β- 0,563 230U 231Pa ~%100 32.760 u α 5,149 227Ac 232Pa Sintetikoa 1,31 e β- 0,31 232U 233Pa Sintetikoa 26,967 e β- 0,571 233U 234mPa Sintetikoa 1,17 m β- 2,29 234U IT 0,0694 234Pa 234Pa Sintetikoa 6,75 o β- 0,23 234U

Ezaugarri nagusiak

Protaktinioa aktinidoen taldeko elementu metaliko zilarkara eta lustre distiraduna da. Supereroalea da -271,45 °C (1,4 K) tenperatura azpitik. 4 eta 5 ditu balentziak; 13 isotopo ditu, baina ez dira egonkorrak; bi naturan aurkitzen dira. Protaktinioa uranioaren mea guztietan dago eta 340 mg ateratzen dira uranio-mea tona bakoitzeko. Torio 230en desintegrazioaz ere lor daiteke protaktinioa. Isotoporik handiena Pa-231 da, alfa igorpenen bidez endekatzen da, eta 33.000 urteko semidesintegrazio-periodoa du. Protaktinioa gogorra eta zuria da, eta 1.600 °C-tan urtzen da. Konposatu batzuk eratzen ditu halogenoekin.

Aplikazioak

Oso urria, erradioaktiboa eta toxikoa denez, egun protaktinioak ez dauka erabilerarik, oinarrizko ikerketa zientifikoa ez bada.

Erreferentziak

• Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak

• Datuak: Q1109
• Multimedia: Protactinium / Q1109