Llanelli (etholaeth seneddol)

**Llanelli**
Etholaeth Sir

Llanelli yn siroedd Cymru
Creu:	1918
Math:	Tŷ'r Cyffredin
AS presennol:	Nia Griffith (Llafur)

Pwnc yr erthygl hon yw etholaeth seneddol Llanelli. Am ddefnydd arall o'r enw Llanelli gwelir y dudalen gwahaniaethu ar Lanelli.

Mae etholaeth Llanelli yn etholaeth seneddol sy'n cael ei chynrychioli yn Senedd San Steffan gan un Aelod Seneddol. Yr Aelod Seneddol presennol yw Nia Griffith (Llafur).

Ymestynna'r etholaeth o Dŷ-croes i lawr y Gwendraeth drwy Cross Hands, Y Tymbl, Pontyberem, Pont-iets, Trimsaran ac i Gydweli, ac o Gydweli gyda'r arfordir i'r Bynea ac i'r Hendy.

Mae Llafur wedi rheoli'r etholaeth seneddol hon ers 1922. Enillwyd y sedd i Lafur yn wreiddiol gan Dr John Henry Williams a wasanaethodd fel Aelod Seneddol am 14 mlynedd. Fe'i olynwyd gan James Griffiths (Jim Griffiths), a bu'n Aelod Seneddol am 34 mlynedd. Yna, daeth Denzil Davies i gynrychioli'r etholaeth dros Lafur, a daliodd y swydd am 35 mlynedd. Ymddeolodd Denzil Davies cyn etholiad cyffredinol 2005.

Yn hanesyddol mae Llanelli wedi bod yn etholaeth ddiwydiannol, ond gyda difodiad y gweithfeydd glo a'r gwaith tun mae pwyslais erbyn hyn ar dwristiaeth.

Yn hanesyddol dyma'r etholaeth ddiwydiannol sydd a'r mwyaf o Gymry Cymraeg ynddi. 52% yn 1981.

Ffiniau

Mae pob ward o fewn yr etholaeth yn Sir Gaerfyrddin:

Bigyn, Porth Tywyn (Tywyn Bach), Bynea, Dafen a Felin-foel, Elli, Glanymor, Glyn, Gors-las, Hendy-gwyn, Hengoed, Cydweli a Llanismel, Cydweli a Llanismel, Llangennech, Llangyndeyrn, Llan-non, Sir Gaerfyrddin, Lliedi, Llwynhendy, Pen-bre, Pontyberem, Dyffryn y Swistir, Trimsaran, Tŷ-croes a Tyisha.

Aelodau Seneddol

1918 – 1922: Josiah Towyn Jones (Ryddfrydol Clymblaid)
1922 – 1936: John Henry Williams (Llafur)
1936 – 1970: Jim Griffiths (Llafur)
1970 – 2005: Denzil Davies (Llafur)
2005 – presennol: Nia Griffith (Llafur)

Etholiadau

Etholiadau yn y 2020au

Etholiad cyffredinol 2024: Etholaeth: Llanelli^[1]
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Griffith	12,751	31.3	-8.0
	Reform UK	Gareth Beer	11,247	27.6	+18.7
	Plaid Cymru	Rhodri Davies	9,511	23.3	+2.2
	Ceidwadwyr Cymreig	Charlie Evans	4,275	10.5	-20.2
	Democratiaid Rhyddfrydol Cymreig	Chris Passmore	1,254	3.1	+3.1
	Y Blaid Werdd	Karen Laurence	1,106	2.7	+2.7
	UKIP	Stan Robinson	600	1.5	+1.5
Pleidleisiau a ddifethwyd
Mwyafrif			1,504	3.7
Nifer pleidleiswyr			40,744		-5.8
Etholwyr cofrestredig			71,536
	Llafur cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 2010au

Etholiad cyffredinol 2019: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Griffith	16,125	42.2	- 11.3
	Ceidwadwyr	Tamara Reay	11,455	30.0	+ 6.3
	Plaid Cymru	Mari Arthur	7,048	18.4	+ 0.2
	Plaid Brexit	Susan Boucher	3,605	9.4	+ 9.4
Mwyafrif			4,670
Y nifer a bleidleisiodd				63.2%	-4.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 2017: Etholaeth: Llanelli^[2]
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Griffith	21,568	53.5	+12.1
	Ceidwadwyr	Stephen Andrew Davies	9,544	23.7	+9.3
	Plaid Cymru	Mari Arthur	7,351	18.2	-4.7
	Plaid Annibyniaeth y DU	Kenneth Rees	1,331	3.3	-13.0
	Democratiaid Rhyddfrydol	Rory Daniels	548	1.4	-0.6
Mwyafrif			12,024
Y nifer a bleidleisiodd			40,342	67.88
	Llafur yn cadw		Gogwydd	1.4

Etholiad cyffredinol 2015: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Rhiannon Griffith	15,948	41.3	−1.1
	Plaid Cymru	Vaughan Williams	8,853	23.0	−7.0
	Plaid Annibyniaeth y DU	Kenneth Denver Rees	6,269	16.3	+13.5
	Ceidwadwyr	Selaine Saxby	5,534	14.3	0.0
	Democratiaid Rhyddfrydol	Cen Phillips	751	1.9	−8.5
	Gwyrdd	Guy Martin Smith	689	1.8
	Pobl yn Gyntaf	Siân Mair Caiach	407	1.1
	Trade Unionist and Socialist Coalition	Scott Jones	123	0.3
Mwyafrif			7,095	18.4
Y nifer a bleidleisiodd			38,574	65.0
	Llafur yn cadw		Gogwydd	−2.3

Etholiad cyffredinol 2010: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Griffith	15,916	42.5	-4.5
	Plaid Cymru	Myfanwy Davies	11,215	29.9	+3.5
	Ceidwadwyr	Christopher Salmon	5,381	14.4	+0.7
	Democratiaid Rhyddfrydol	Myrddin Edwards	3,902	10.4	-2.5
	Plaid Annibyniaeth y DU	Andrew Marshall	1,047	2.8	+2.8
Mwyafrif			4,701	12.5
Y nifer a bleidleisiodd			37,461	67.3	+3.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd	-4.0

Etholiadau yn y 2000au

Etholiad cyffredinol 2005: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Nia Griffith	16,592	46.9	-1.7
	Plaid Cymru	Neil Baker	9,358	26.5	-4.4
	Ceidwadwyr	Adian Phillips	4,844	13.7	+4.2
	Democratiaid Rhyddfrydol	Ken Rees	4,550	12.9	+4.4
Mwyafrif			7,234	20.5
Y nifer a bleidleisiodd			35,344	63.5	+1.2
	Llafur yn cadw		Gogwydd	+1.4

Etholiad cyffredinol 2001: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	17,586	48.6	-9.3
	Plaid Cymru	Dyfan Jones	11,183	30.9	+11.9
	Ceidwadwyr	Simon Hayes	3,442	9.5	-2.6
	Democratiaid Rhyddfrydol	Ken Rees	3,065	8.5	-0.7
	Gwyrdd	Jan Cliff	515	1.4	+1.4
	Llafur Sosialaidd	John Willock	407	1.1	-0.7
Mwyafrif			6,403	17.7
Y nifer a bleidleisiodd			36,198	62.3	-8.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd	-10.6

Etholiadau yn y 1990au

Etholiad cyffredinol 1997: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	23,851	57.9	+3.0
	Plaid Cymru	Marc Phillips	7,812	19.0	+3.4
	Ceidwadwyr	A. Hayes	5,003	12.1	-4.8
	Democratiaid Rhyddfrydol	N. Burree	3,788	9.2	-3.5
	Llafur Sosialaidd	John Willock	757	1.8	+1.8
Mwyafrif			16,039	30.9
Y nifer a bleidleisiodd			41,211	70.7	-7.1
	Llafur yn cadw		Gogwydd	-0.2

Etholiad cyffredinol 1992: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	27,802	54.9
	Ceidwadwyr	Graham Down	8,532	16.9
	Plaid Cymru	Marc Phillips	7,878	15.6
	Democratiaid Rhyddfrydol	Keith Evans	6,404	12.7
Mwyafrif			19,270	38.0
Y nifer a bleidleisiodd			50,616	77.8
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1980au

Etholiad cyffredinol 1987: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	29,506	59.2	+11.0
	Ceidwadwyr	P J Circus	8,571	17.2	-2.8
	Cyngrhair Dem Cym - Rhyddfrydol	Martyn J. Shrewsbury	6,714	13.5	-5.4
	Plaid Cymru	Adrian Price	5,088	10.2	-2.0
Y nifer a bleidleisiodd			49,879	78.1	+2.7
Mwyafrif			20,935	42.0	+13.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad Cyffredinol 1983: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	23,207	48.2	-11.3
	Ceidwadwyr	N Kennedy	9,601	20.0	-0.5
	Cyngrhair Dem Cym - Rhyddfrydol	K.D. Rees	9,076	18.9	+7.4
	Plaid Cymru	Hywel Teifi Edwards	5,880	12.2	+4.8
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	371	0.8	-0.4
Y nifer a bleidleisiodd			48,135	75.4	-4.0
Mwyafrif			13,606	28.3	-10.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd	{{{gogwydd}}}

Etholiadau yn y 1970au

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1979: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	30,416	59.5	+0.1
	Ceidwadwyr	G D J Richards	10,471	20.5	+8.1
	Rhyddfrydol	K D Rees	5,856	11.5	-3.0
	Plaid Cymru	H Roberts	3,793	7.4	-6.3
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	617	1.2
Y nifer a bleidleisiodd			51,153	79.4	+2.6
Mwyafrif			19,945	39.0	-6.0
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, Hydref 1974: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	29,474	59.4	+2.6
	Rhyddfrydol	E J Evans	7,173	14.5	+0.2
	Plaid Cymru	R Williams	6,797	13.7	+1.7
	Ceidwadwyr	G Richards	6,141	12.4	-2.6
Y nifer a bleidleisiodd			49,585	76.9	-0.4
Mwyafrif			22,301	45.0	-1.0
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, Chwefror 1974: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	28,941	57.8	-5.0
	Ceidwadwyr	G Richards	7,496	15.0	+3.4
	Rhyddfrydol	E J Evans	7,140	14.3	+6.6
	Plaid Cymru	R Williams	6,060	12.0	-4.8
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	507	1.0	-0.2
Y nifer a bleidleisiodd			49,999	77.3	+1.1
Mwyafrif			23,011	46.0	-10.3
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1970: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Denzil Davies	31,398	62.8	-8.6
	Plaid Cymru	Carwyn James	8,387	16.8	+5.9
	Ceidwadwyr	M A Jones	5,777	11.6	-3.6
	Rhyddfrydol	D Lewis	3,834	7.7
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	603	1.2	-1.4
Y nifer a bleidleisiodd			49,999	77.3	+1.1
Mwyafrif			23,011	46.0	-10.3
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1960au

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1966: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	33,674	71.4	+5.9
	Ceidwadwyr	J C Peel	7,143	15.2	+2.4
	Plaid Cymru	Pennar Davies	5,132	10.9	+3.9
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	1,211	2.6	+0.4
Y nifer a bleidleisiodd			47,160	76.2	-3.2
Mwyafrif			26,531	56.3	+3.2
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1964: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	32,546	65.9	+0.8
	Ceidwadwyr	P A Maybury	6,300	12.8	-6.7
	Rhyddfrydol	E G Lewis	6,031	12.2
	Plaid Cymru	Pennar Davies	3,469	7.0	-6.8
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	R E Hitchon	1,061	2.2
Y nifer a bleidleisiodd			59,407	79.4	-1.7
Mwyafrif			26,246	53.1	+5.9
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1950au

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1959: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	34,625	66.7	+0.1
	Ceidwadwyr	Henry Gardner	10,128	19.5	-0.7
	Plaid Cymru	Parch. D Eirwyn Morgan	7,176	13.8	+1.3
Y nifer a bleidleisiodd			51,929	81.1	-0.5
Mwyafrif			24,497	47.2	-4.6
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1955: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	34,021	66.6	-5.9
	Ceidwadwyr	Trevor Herbert Harry Skeet	10,640	20.8	+0.2
	Plaid Cymru	Parch. D Eirwyn Morgan	6,398	12.5	+5.6
Y nifer a bleidleisiodd			51,059	78.7	-2.9
Mwyafrif			23,381	45.8	-6.0
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1951: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	39,731	72.5	+1.7
	Ceidwadwyr	Henry Gardner	11,315	20.6	+9.1
	Plaid Cymru	Parch. D Eirwyn Morgan	3,765	6.9	+3.1
Y nifer a bleidleisiodd			54,811	81.6	+0.7
Mwyafrif			28,416	51.8	-5.2
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1950: Llanelli
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	39,326	70.8	-10.3
	Rhyddfrydol	H G Thomas	7,700	13.9
	Ceidwadwyr	D P Owen	16,362	11.5	-7.4
	Plaid Cymru	Parch. D Eirwyn Morgan	2,134	3.8
Y nifer a bleidleisiodd			55,522	80.9	+6
Mwyafrif			31,626	57.0	-5.1
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1940au

Etholiad Cyffredinol, 1945: Llanelli Nifer y pleidleiswyr 73,385
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	44,514	81.1	+14.2
	Ceidwadwyr	G O George	10,397	18.9
Y nifer a bleidleisiodd			54,911	74.9
Mwyafrif			34,117	62.2	+28.3
Y nifer a bleidleisiodd				74.8
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1930au

Bu farw Dr J. H. Williams ym 1936 a chynhaliwyd isetholiad:

Isetholiad Llanelli, 1936 Nifer y pleidleiswyr 70,380
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Jim Griffiths	32,188	66.8
	Rhyddfrydol	Syr William Albert Jenkins	15,967	33.3
Mwyafrif			16,221	33.5
Y nifer a bleidleisiodd				68.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol, 1935: Llanelli Nifer y pleidleiswyr
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	diwrthwynebiad	'	'
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol y Deyrnas Unedig, 1931: Llanelli Nifer y pleidleiswyr 67,047
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	34,196	65.3	+5.2
	Ceidwadwyr	Frank J Rees	18,163	34.7	+26.5
Mwyafrif			16,033	30.6	+2.6
Y nifer a bleidleisiodd				78.1
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1920au

Etholiad Cyffredinol 1929: Llanelli^[3] Nifer y pleidleiswyr 65,255
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	28,595	55.4	+2.5
	Rhyddfrydol	Richard Thomas Evans	19,075	36.9
	Unoliaethwr	James Purdon Lewes Thomas	3,969	7.7	N/A
Mwyafrif			9,520	18.5
Y nifer a bleidleisiodd				79.1	+3.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad Cyffredinol, 1924: Llanelli^[3] Nifer y pleidleiswyr 51,213
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	20,516	52.9	-2.8
	Rhyddfrydol	Richard Thomas Evans	18,259	47.1	+16.8
Mwyafrif			2,259	5.8	-18.2
Y nifer a bleidleisiodd				75.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad Cyffredinol, 1923: Llanelli^[3] Nifer y pleidleiswyr 49,825
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	21,603	55.1	-3.6
	Rhyddfrydol	Richard Thomas Evans	11,765	30.7	-10.4
	Unoliaethwr	Lionel Beaumont Thomas	5,442	14.2	N/A
Mwyafrif			9,298	24.4	+5.8
Y nifer a bleidleisiodd				76.8
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad Cyffredinol, 1922: Llanelli^[3] Nifer y pleidleiswyr 48,795
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Dr. John Henry Williams	23,213	59.3	+6.2
	Rhyddfrydwr Cenedlaethol	G Clarke Williams	15,947	40.7	-6.2
Mwyafrif			7,266	18.6
Y nifer a bleidleisiodd				80.3	+11.4
	Llafur yn disodli Rhyddfrydwr Cenedlaethol		Gogwydd

Etholiadau yn y 1910au

Parch J Towyn Jones adeg diwygiad 1904-05

Etholiad Cyffredinol 1918: Llanelli Nifer y pleidleiswyr 44,657
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Rhyddfrydwr Cenedlaethol	Josiah Towyn Jones	16,344	53.1
	Llafur	Dr. John Henry Williams	14,409	46.9
Mwyafrif			1,935	6.3
Y nifer a bleidleisiodd			30,753	68.9

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

↑ BBC Cymru Fyw Canlyniadau Llanelli adalwyd 6 Gorff 2024
↑ Daily Post 10 Mehefin 2017 How Wales Voted - results in detail
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 British Parliamentary Election Results 1918-1949, FWS Craig

gw • sg • go

Etholaethau seneddol i Dŷ'r Cyffredin yng Nghymru (2024 ymlaen)

Aberafan Maesteg · Aberhonddu, Maesyfed a Chwm Tawe · Alun a Glannau Dyfrdwy · Bangor Aberconwy · Blaenau Gwent a Rhymni · Bro Morgannwg · Caerfyrddin · Caerffili · Canol a De Sir Benfro · Castell-nedd a Dwyrain Abertawe · Ceredigion Preseli · De Caerdydd a Phenarth · Dwyfor Meirionnydd · Dwyrain Caerdydd · Dwyrain Casnewydd · Dwyrain Clwyd · Gogledd Caerdydd · Gogledd Clwyd · Gorllewin Abertawe · Gorllewin Caerdydd · Gorllewin Casnewydd ac Islwyn · Gŵyr · Llanelli · Maldwyn a Glyndŵr · Merthyr Tudful ac Aberdâr · Pen-y-bont ar Ogwr · Pontypridd · Rhondda ac Ogwr · Sir Fynwy · Torfaen · Wrecsam · Ynys Môn

[1] BBC Cymru Fyw Canlyniadau Llanelli adalwyd 6 Gorff 2024

[2] Daily Post 10 Mehefin 2017 How Wales Voted - results in detail

[ReferenceA-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 British Parliamentary Election Results 1918-1949, FWS Craig

[1]

[2]

[3]