Sofija
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Sofija
София | |
|---|---|
 Zastava  Grb | |
| Moto: "Raste, ali ne stari"[1] | |
  Sofija  Sofija  Sofija | |
| Koordinate: 42°42′N 23°20′E / 42.70°N 23.33°E | |
| Država | Bugarska |
| Pokrajina | Sofija |
| Opština | Stolična |
| Površina | |
| • Glavni grad | 500 km2 |
| • Urbano | 5.723 km2 |
| • Metro[2] | 10.738 km2 |
| Nadmorska visina[3] | 500–699 m |
| Stanovništvo (2021)[4] | |
| • Glavni grad | 1.248.452 |
| • Gustoća | 2.496,9 /km2 |
| Veb-sajt | sofia |
Sofija (bugarski: София) jest glavni i najveći grad Republike Bugarske. Nalazi se u podnožju planine Vitoše, u zapadnom dijelu države. Budući da se nalazi u centru Balkanskog poluostrva, podjednako je udaljena i od Crnog i Egejskog mora.[5][6]
Kao glavni grad Bugarske, Sofija je sjedište mnogih lokalnih univerziteta, kulturnih institucija i komercijalnih kompanija.[7] Grad je jedan od 10 najboljih mjesta za započinjanje poslovanja u svijetu, posebno u oblasti informacionih tehnologija a proglašena je 2013. i za najpristupačniju evropsku prijestonicu koju vrijedi posjetiti.
Grad naseljava 1,23 miliona stanovnika[8] što čini 17,5% stanovništva Bugarske. U urbanoj zoni grada živi 1,54[9] a u metropolitanskom području površine oko 10.000 km oko 1,68 miliona stanovnika.[10][11]
Historija
[uredi | uredi izvor]Os svog osnivanja prije sedam hiljada godina, Sofija je drugi najstariji glavni grad u Evropi. Tokom vremena je imala više imena, a ostaci starog grada su i danas vidljivi.
Sofija je prvo bila tračka naseobina po imenu Serdika, nazvana po tračkom plemenu Serdi. Rimsko Carstvo osvaja ovaj grad 29. godine nove ere, i postala je glavni grad pokrajine Dacia Mediterranea. Huni su je uništili 447. Grad je ponovo izgradio bizantijski car Justinijan I i preimenovao u Triadica. Pod Bugarima je ime grada bilo Sredec, a promenjeno je u Sofija (što znači "mudrost") 1376. Sofiju je 1382. osvojilo Osmansko Carstvo, i postala je glavni grad turske pokrajine Rumelije. 1878. su je preuzeli Rusi, a postala je glavni grad nezavisne Bugarske 1879. Za vrijeme Drugog svjetskog rata, Rusi su osvojili Sofiju i pro-njemačku Bugarsku.
U gradu ima 16 univerziteta, među kojima je i Univerzitet u Sofiji, osnovan 1889. Ova pravoslavna metropola ima mnoštvo crkava, među kojima su značajnije crkve Svetog Đorđa, Svete Sofije, Svete Petke, Svetih Sedam Svetaca, ruska crkva Svetog Nikolaja, patrijaršijska katedrala Aleksandra Nevskog. Džamija Banja Baši jedna je od najstarijih džamija na Balkanskom poluostrvu i spomenik kulture, a u njenoj neposrednoj blizini, u strogom centru Sofije, nalazi se i druga najveća sinagoga u Evropi.
Krilatica grada je "Raste ali ne stari".
Privreda
[uredi | uredi izvor]Sofija je glavni centar bugarskog ekonomskog života. Proizvodni sektor privrede, koji predstavlja preko 800 velikih proizvodnih tvornica koje između ostalog proizvode metalske proizvode (75% ukupnog proizvoda zemlje), kao i proizvode od tekstila, gume, kože, štamparsku industriju (50% proizvoda) i elektroniku (15% proizvoda). Sofija je također financijsko središte zemlje, sjedište Bugarske nacionalne banke, bugarske berze, kao i nekih od najvećih bugarskih komercijalnih banaka (poput Bulbanke, DSK banke i Ujedinjene bugarske banke). Građevina, trgovina i saobraćaj su također važni sektori lokalne ekonomije.
Saobraćaj
[uredi | uredi izvor]Sa svojim strateškim položajem, Sofija je važan centar međunarodnih željezničkih i auto-ruta. Svi glavni tipovi saobraćaja (osim vodenog) postoje u gradu, koji ima 8 željezničkih stanica, Centar za kontrolu leta je Sofijski aerodrom. Tri trans-evropska saobraćajna koridora prolaze kroz grad: 4, 8 i 10.
Javni saobraćaj je dobro razvijen, pouzdan i važan za ekonomiju grada; postoje metro, autobusi, tramvaji, trolejbusi i linijski taksiji. Ima preko 30,000 taksija sa dozvolom.
Pojeftinjenje privatnih vozila i dotok ljudi iz unutrašnjosti zemlje i inostranstva razlog su da od 2000. godine zastoji postanu uobičajena pojava. Trenutni broj registrovanih privatnih automobila u gradu iznosi preko 1 milion, sa brojem stanovnika preko 2 miliona. Infrastruktura koja je u osnovnim crtama netaknuta od sredine 80-ih godina prošlog vijeka, u stanju je podnijeti otprilike 20 odsto današnjeg broja vozila.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Sofia through centuries". Sofia Municipality. Arhivirano s originala, 19 August 2009. Pristupljeno 16 October 2009.
- ^ "Archived copy". Arhivirano s originala, 24 November 2020. Pristupljeno 25 August 2020.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ "Nsi • National Register of Populated Places •". Arhivirano s originala, 11 July 2020. Pristupljeno 8 July 2020.
- ^ "Население по градове и пол | Национален статистически институт". www.nsi.bg (jezik: bugarski). Arhivirano s originala, 12 April 2021. Pristupljeno 29 May 2021.
- ^ Lauwerys, Joseph (1970). Education in Cities. Evan's Brothers. ISBN 0-415-39291-8.
- ^ Rogers, Clifford (2010). The Oxford Encyclopedia of Medieval Warfare and Military Technology. 1. Oxford University Press. str. 301. ISBN 9780195334036.
- ^ Internet Hostel Sofia, Tourism in Sofia. Internethostelsofia.hostel.com, Retrieved Jan 2012
- ^ 2. 2018&e=1&s1=5&c1=1&a1=492000&c=0 "NATIONAL STATISTICAL INSTITUTE - Information for the area of city of Sofia" Provjerite vrijednost parametra
|url=(pomoć). Nsi.bg. Pristupljeno 11. 4. 2018. - ^
"Funkcionalna urbana područja EU-a". http://appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. Pristupljeno 7. 1. 2019. Vanjski link u parametru
|website=(pomoć) - ^ "Eurostat - Data Explorer". appsso.eurostat.ec.europa.eu.
- ^ "Metropolitanska područja EU-a" (PDF).
