International Relations

Büyük buhrandan sonra ikinci dünya savaşı ve tüm bu
yaşananların yıkıcı etkisi küresel yönetişimde eksiklerin olduğunu
göz önüne koyarken bir yandan da bu eksikliği giderebilmek adına
devletlerin bir araya gelmelerini sağlamıştır. Bretton Woods
kurumlarının küresel mali istikrarı sağlayamaması ve ardı ardına
yaşanan ekonomik krizler devletlerin iş birliği halinde olmalarının
gerekliliğini ortaya koymuştur. G-7 ile başlayan gelişmiş ekonomiye
sahip ülkelerin hükümet başkanlarının bir araya gelerek küresel
ticaretin güvenliği ve istikrarı üzerine konuşulan zirveler,
1990’lardan sonra yaşanan ekonomik krizlerle birlikte G-7’nin
misyonunu sorgulatarak zaman içinde evrilmesine yol açmıştır. G-7,
G-8,G-22,G-33 ve şuan G-20 olarak karşımıza çıkmakta olan
sanayileşmiş ve yükselen 20 ülke olarak adlandırılan bu ülkelerin,
1990’lardan önce bir araya gelerek küresel ekonomik yönetişimde
ortak söz sahibi olabilmek adına bir oluşumda yer alabilmeleri çok
mümkün görülmemekteydi. Küreselleşmenin üçüncü dalgası olarak
kabul edilen SSCB’nin çökmesi ve batının rakipsiz kalması, sosyalist
ekonomiden kapitalist ekonomiye geçen ülkeler ve üçüncü dünyaülkeleri için yeni bir entegrasyon dönemini beraberinde getirerek
1980’lerden itibaren neo-liberal ekonomi politikalarının bu ülkeler
için IMF, WB, WTO tarafından düzenlenmesine neden olmuştur.
Ancak küresel ekonomik yönetişimin aktörlerini oluşturan Bretton
Woods kurumlarının her ülke için aynı ve sert reçeteler sunması
batının vaat ettiği refah yerine zengin kuzey-yoksul güney
uçurumunu derinleştirmiştir. 1995 Meksika, 1997 Asya, 1998 Rusya
krizleri, tüm dünyaya ekonomik istikrarın sürdürülebilir olabilmesi
açısından devlet iş birliği gerekliliği gerçeğini ortaya çıkarmıştır. Her
ne kadar küreselleşme ile birlikte neo-liberal ekonomi politikaları
devletlere dayatılmış ve bu dayatma ile birlikte yoksul ülkeler daha
da yoksullaştırmış olsa da aynı zamanda yaşanan krizlerle mevcut
sistemi yönetmesi için oluşturulmuş olan Bretton Woods
kurumlarının başarısızlığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gelişmekte olan ve
mevcut sistemin hatalarından dolayı politik ekonomileri derinden
etkilenen ülkelerin mali istikrarsızlığı yönetebilmek adına küresel
yönetişimde, gelişmiş ekonomilerle birlikte söz sahibi olabilmeleri
sağlanmaktadır. Bu araştırmanın problematiği ise küreselleşme ile
ortaya çıkan çok kutuplu düzen de istikrarı oluşturan temel unsurun
devletlerarası iş birliği süreci olduğunun tartışılarak iş birliği
modelinin G-20’nin küresel yönetişimde ki rolü üzerinden
açıklanmaya çalışılmasıdır.

The case of Iranian Revolution can be interpreted in different ways in the light of the fact that it is still a revolution that continues to be written and discussed too much about. The study of the Iranian Revolution in literature, in general, confronts a growing resistance with the influence of the opposition people who oppose the oppression of the Pahlavi Dynasty dictatorship and grows under the influence of the Islamic phenomenon. However, in order to understand the Iranian Revolution, the perspective that is focused on the internal dynamics will not be sufficient. The external dynamics and the interaction of external dynamics with these actors must be a further perspective that needs to be focused to understand this particular revolution. In this article, the differences of the Iranian Revolution are evaluated in a different perspective from the point of view of the literature. Rather than explaining the revolution with the historical process, it focused on the external dynamics that constitute the historical process. While evaluating the external dynamics, it is explained that the anarchy created by the Cold War in the international system through the security dilemma, and that the internal dynamic effect of this dilemma in a strategic country such as Iran could be realized by developing the anti-imperialist identity building of Khomeini through discourse and integrating all opposition groups. While evaluating the external dynamics, it is explained that the anarchy created by the Cold War in the international system through the security dilemma, and that the internal dynamic effect of this dilemma in a strategic country such as Iran could be realized by developing the Anti-Imperialist identity building of Khomeini through discourse and realizing the Islamic revolution of all opposition groups.

Bu çalışma, transatlantik ortaklığın sacayağı olan, Almanya-ABD ilişkilerinin 21. yüzyılda yaşadığı dönüşümü, tarihi, siyasi ve ekonomik parametreleriyle analiz etmekte ve bu dönüşümün, Almanya ve ABD’nin gelecekte oynayacakları role dair kafa karışıklıkları kadar, küresel düzlemde gerçekleşen güç kayması ile de yakından ilişkili olduğunu savunmaktadır. Avrupa’yı birleştirmek ve Almanya’yı barışçıl bir güce dönüştürmek için ödediği bedel, bugün ABD’ye fazlasıyla kâfi gelmektedir. Ülke ekonomik olarak sıkıştıkça, Avrupa’dan daha çok uzaklaşmakta; kıtanın merkez gücü olan Almanya adeta bir ‘günah keçisine’ dönüşmektedir. Geçmişin psikolojik yükünden tam anlamıyla kurtulamayan Alman toplumu ise, küresel ekonomik gücünü askeri ve siyasi bir güce dönüştürmek konusunda tereddüt yaşamakta; ABD garantisinde yarattığı konfor alanından çıkmakta zorlanmaktadır.

Bu çalışma son yıllarda demokrasi talepleriyle gündeme gelen Hong Kong’un statüsünü incelemeyi hedeflemektedir. Hong Kong’un statüsünü, tarihsel arka planda “eşitsizlik anlaşmaları” olarak ele alınan anlaşmalar oluşturmaktadır. Bunlardan ilk üçü Nanjing Anlaşması (1842), Tianjin Anlaşması (1858) ve Pekin Sözleşmeleri (1860-1898) olmak üzere Çin ve Birleşik Krallık arasında yapılan ve Hong Kong’un İngiltere hakimiyetine geçmesiyle sonuçlanan antlaşmalar silsilesini ifade etmektedir. Nanjing Antlaşması’yla Hong Kong, İngiltere’nin vesayeti altına girmiştir. Sonrasında ise, Pekin Sözleşmesi ile Hong Kong’a yakın Kowloon Yarımadası’nın bir kısmı İngiliz yönetimine geçmiştir. Daha sonra ise, Kowloon Yarımadası’nın geri kalan kısmı ve Yeni Bölgeler olarak isimlendirilen takımadalar 99 yıllığına İngiltere tarafından kiralanmıştır. Son olarak ise, 19 Aralık 1984 tarihinde imzalanarak, her iki tarafın da onaylamasıyla yürürlüğe giren Çin-İngiliz Ortak Deklarasyonu kabul edilmiştir. Kowloon, Hong Kong Adası ve Yeni Bölgeler’den oluşan günümüz Hong Kong’u 1997 tarihinde Çin Halk Cumhuriyeti’nin egemenliğine bırakılmıştır.

Merkezi Halk Hükümeti’nin komünist yapısından ayrı olarak onun liberal yapısının ve tarihsel süreç içerisinde sahip olduğu liberal ekonomik düzenin korunması koşulu ile komünist kimliğe sahip Çin ile liberal kimliğe sahip Hong Kong arasında “tek devlet, iki sistem” politikası çerçevesinde bir statü belirlenmiştir. “Tek devlet, iki sistem” politikası Hong Kong’un sahip olduğu Temel Yasa (Basic Law) ile hukuki bir zemin kazanmıştır. Ancak zaman içerisinde Merkezi Halk Hükümeti’nin siyasi ve hukuki müdahalesiyle teori ve pratiğin çatıştığı bu politika “tek devlet, tek sisteme” doğru ilerlemektedir. Bu bağlamda betimleyici (deskriptif) bir metodoloji benimseyen bu çalışma, Hong Kong’un tarihsel arka planını ele alarak, statüsüyle ilgili tartışmaları self-determinasyon hakkı (kendi geleceğini tayin hakkı), otoriter yasalcılık ve demokratik mücadele çerçevesinde inceleyecektir. Böylece, onun self- determinasyon hakkını ne ölçüde kullandığını sorgulayarak, bu hakkın sınırlarını tartışacaktır. Merkezi Halk Hükümeti tarafından yapılan bu siyasi ve hukuki müdahaleler “otoriter yasalcılık” zemininde kavramsallaştırılmıştır. Nihayetinde çalışmada, 1949’dan sonra komünist Çin ulus kimliğinden ayrı bir ulusal kimliğe sahip olan Hong Kongluların kolektif insan hakkı olarak bir halkın kendi yönetim biçimini seçme ve temel özgürlüklerin korunması bağlamında içsel boyutunu oluşturan iç self-determinasyon hakkının, otoriter yasalcılıkla engellendiği belirtilmekte ve böylece toplumsal düzeyde bir demokrasi mücadelesine doğru gidildiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Tek devlet iki sistem, Çin, Hong-Kong, Otoriter yasalcılık, Self- determinasyon hakkı.

Güney Çin Denizi'inde yer alan ve Çin'den Tayvan Boğazı ile ayrılan Tayvan Adası geçmişten günümüze ticari ve askeri bir merkez olmuştur. Stratejik konumu gereği bölgesel ve küresel aktörlerin de gündeminde olan Tayvan, kendi uluslararası kimliğini oluşturma çabası içindedir. Bu bölüm, Çin tarafından geliştirilen ve "tek Çin" ilkesi kapsamında ortaya atılan "tek devlet, iki sistem" politikasının Tayvan'a uygulanamamasının sebeplerini incelemektedir. Bu kapsamda ilk olarak Tayvan ve Çin ilişkileri tarihsel zeminde ele alınmaktadır. Ardından Tayvan'daki süreç; tek devlet, iki sistem politikasının uygulanabildiği Hong Kong ve Macau'daki süreçler ile kıyaslanmaktadır. Tayvan Adası'na ilişkin sorunlarda Çin dışında öne çıkan en önemli aktör olan ABD'nin bu başarısızlıktaki etkisi de çalışmada değinilecek bir diğer konudur. Çalışma; tek devlet, iki sistem politikasının Tayvan'a uygulanamamasının nedenini Çin'le ABD'nin politikaları ve Tayvan Boğazı'nın stratejik önemi doğrultusunda analiz etmekte ve bu politikasının Çin-Tayvan sorunu olmanın yanında ABD'nin güç ve çıkar politikaları kapsamında de şekillendiğini ortaya koymaktadır.