Tom Dreyer

Dreyer (2024)

Tom Dreyer (*1972-) is ’n Suid-Afrikaanse digter en skrywer. Hoewel verskeie van sy poësie in digbundels opgeneem is, is hy beter bekend vir sy prosa. Sy roman “Stinkafrikaners” word in 2001 met die Eugène Marais-prys vir letterkunde bekroon. In 2007 debuteer hy as kortverhaalskrywer met “Polaroid” en in 2023 verskyn sy eerste digbundel 'Nou in infrarooi.'

Lewe en werk

Rudolf Johannes (Tom) Dreyer is op 17 November 1972 in Kaapstad gebore as een van vier kinders. Hy is op Louw Geldenhuys in Linden in Johannesburg op laerskool en matrikuleer in 1990 aan die Paul Roos Gimnasium in Stellenbosch. Gedurende sy skooljare behaal hy verskeie akademiese prestasies. Hy slaag matriek met ’n gemiddelde A-simbool; behaal die vierde plek landwyd in die Afrikaans Olimpiade; die eerste posisie in die Suid-Afrikaanse Taalbond se Senior Tweetaligheidseksamen; en kry akademiese volkleure. Daarna studeer hy verder aan die Universiteit van Stellenbosch, waar hy eers ’n jaar ingenieurswese en toe ’n jaar B.A. Regte studeer. Weens depressie word sy studies vir twee jaar onderbreek terwyl hy behandeling ontvang. In hierdie tyd bly hy meestal op sy pa se plaas in Namibië. By sy terugkeer op Stellenbosch behaal hy die B.A.-graad met Engels en Filosofie as hoofvakke met lof. Daarna behaal hy ook die B.A. Honneurs-graad in Engels met lof. In 1998 ontvang hy die M-Net-beurs vir skeppende skryfwerk. Hy voltooi dan sy studies vir sy Meestersgraad in Kreatiewe Skryfwerk met lof aan die Universiteit van Kaapstad onder leiding van Etienne van Heerden, met die roman “Stinkafrikaners” geskryf as deel van die vereistes. In hierdie tyd woon hy in Oranjezicht in Kaapstad. Daarna is hy ’n tutor in Engels aan die Universiteit van Stellenbosch en sluit dan as rekenaarprogrammeerder in Stellenbosch eers by ViSoft aan en later by Generation 5.Hierna aanvaar hy in Kaapstad ’n betrekking as IT-projekbestuurder by die maatskappy MagmaTec. Vanaf Augustus tot November 2007 woon hy die International Writing Program by die Universiteit van Iowa by en in Desember 2007 is hy vir ’n maand lank ’n inwonende skrywer by die Sitka Island Institute in Alaska en in 2008 by die Chateau de Lavigny in Switserland.

Skryfwerk

Sy vryskut joernalistieke werk verskyn in onder andere Beeld, De Kat en Insig. As digter debuteer hy in “Nuwe stemme I” en van sy gedigte word ook deur Gerrit Komrij opgeneem in die bloemlesing “Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte”. Dit is egter sy prosa wat die belangrikste plek in sy oeuvre inneem en sy romans tref met die sterk filmiese aard daarvan. Hy erken dan ook dat hy aansluiting vind by die taal wat die kamera praat en beïndruk was deur films soos Quentin Tarantino se “Pulp fiction” en “Reservoir Dogs”.Ander invloede is die skrywers John Steinbeck en Roald Dahl. Hy debuteer met “Erdvarkfontein”, wat gebaseer is op kortverhale wat hy eers in Engels geskryf het. Dit veroorsaak dat die verhaal ’n episodiese aard het, wat tog vernuftig aaneengevleg word in die laaste hoofstuk. Die aksie vind plaas in die Noord-Kaap naby Upington waar dit woes en leeg is en korrupsie, geweld en misdaad vier hoogty.“Stinkafrikaners” word in dieselfde styl geskryf, met karakters uit die Parow-onderwêreld wie se paaie kruis in pogings om ’n casino-lisensie te bekom. Die gevolge is voorspelbaar genoeg rampspoedig vir baie van die karakters. “Stinkafrikaners” word in 2001 met die Eugène Marais-prys bekroon. Met “Equatoria” slaan hy ’n nuwe rigting in en skryf ’n roman oor die Britse dierkundige Willis Reed se soektog in 1912 na ’n blou okapi in Afrika vir die dieretuin in Antwerpen. Dit word ’n soektog na veel meer, na betekenis en ook na liefde en aanvaarding. Hierdie roman is in 2007 op die kortlys vir die toekenning van die M-Net-prys.Hy maak sy kortverhaaldebuut met die bundel verhale “Polaroid”. Die verhale speel merendeels af op klein, plattelandse dorpies, waar die alledaagse karakters (meestal middeljarige mans) op soek is na dieper betekenis en buitengewone gebeure en prestasies.Telkens raak hulle egter vasgevang in die materialisme en ontnugtering. Sy kortverhale verskyn in versamelbundels soos “Die mooiste liefde is verby”, “Stroomversnelling”, “Donker veld” en “Van spoke gepraat” en in tydskrifte soos Tydskrif vir Letterkunde.

Publikasies

• 1998 Erdvarkfontein (roman)
• 2000 Stinkafrikaners (roman)
• 2006 Equatoria (roman)
• 2007 Polaroid (kortverhale)
• 2016 Dorado (roman)
• 2016 The Long Wave (Engelse roman)
• 2022 Kodachrome (rubrieke)
• 2023 Nou in infrarooi (gedigte)

Bronne

Internet

• http://www.tomdreyer.info
• Video: bekendstelling van The Long Wave & Dorado
• Resensie van Kodachrome deur Kerneels Breytenbach: Hierdie gooislag met woorde voer leser mee
• Resensie van Kodachrome deur Louise Viljoen: Tom Dreyer se uitsonderlike in die alledaagse
• Resensie van Kodachrome deur Anschen Conradie

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en koerante

• Nieuwoudt, Stephanie “Dreyer flankeer met ‘low art’” “Plus” 20 September 2000
• Wasserman, Herman “Dreyer maak stories soos blokke staan” “Die Burger” 28 Augustus 2000
• Lategan, Leana Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2002/03/11/6/5.html
• Joan Hambidge – Resensie van Dorado