Gerrit Komrij
Gerrit Jan Komrij | |
|---|---|
 | |
| Gebore | 30 Maart 1944 |
| Sterf | 5 Julie 2012 |
| Nasionaliteit |  Nederland |
| Beroep | Skrywer, digter, vertaler, joernalis, kritikus, dramaturg |
Gerrit Jan Komrij (30 Maart 1944 – 5 Julie 2012[1]) was 'n Nederlandse digter, romansier, vertaler, kritikus, polemikus en dramaturg.
Hy het in die vroeë 1970's bekendheid verwerf met die skryf van poësie wat skerp verskil het van die vryevers-poësie van sy tydgenote. Hy het in die laat 1970's 'n reputasie verwerf vir die skryf van bitsige essays en rubrieke wat dikwels krities was oor skrywers, televisieprogramme en politici.
As literêre kritikus en veral as 'n bundelsamesteller het hy 'n formatiewe invloed op die Nederlandse literatuur uitgeoefen. Sy 1979-bloemlesing van die Nederlandse poësie uit die 19de en 20ste eeu het die milieu hervorm, en is gevolg deur bloemlesings van Nederlandse poësie uit die 17de en 18de eeu en Afrikaanse- en jeugpoësie.
Hierdie bloemlesings en 'n voortgesette stroom prosa- en poësiepublikasies het sy reputasie as een van die land se top skrywers en kritici verstewig. Die hoogste literêre eerbewyse in Nederland, insluitend die P.C. Hooft-prys (1993), is aan Komrij toegeken. Van 2000 tot 2004 was hy die Nederlandse Dichter des Vaderlands.[2] Komrij het in 2012 op die ouderdom van 68 jaar gesterf.[3]
Sy bloemlesing Die Elektries Gelaaide Hand is deur Protea Boekhuis uitgegee. Dit is 'n oorsigtelike keuse uit die poësie van een van Nederland se belangrikste moderne digters en is met groot noukeurigheid en 'n fyn aanvoeling deur Daniël Hugo in Afrikaans vertaal.
Biografie
[wysig | wysig bron]Gerrit Jan Komrij is op 30 Maart 1944 in die oostelike dorpie Winterswijk in Gelderland gebore. Hy het gou verhuis na Amsterdam en 'n literêre loopbaan begin. In 1968 is sy eerste poësiebundel, Maagdenburgse halve bollen en andere gedichten gepubliseer, en in 1969 het hy die redakteur geword van die literêre tydskrif Maatstaf.[4] In die sewentigerjare het hy ook 'n televisie en literatuurkritikus geword. Hy is as kritikus gevrees vir sy kleurvolle en sarkastiese taalgebruik.
In die 1970's en 1980's het hy en sy lewensmaat Charles Hofman 'n aantal Nederlandse skrywers (onder andere Boudewijn Büch, met wie hy lank sou korrespondeer) bevriend. In die vroeë 1980's het Komrij en Hofman, kort na die publikasie van sy toneelstuk Het Chemisch Huwelijk (wat die eerste keer in Amsterdam opgevoer is), na Portugal verhuis waar hy vir die res van sy lewe sou woon.[5] Komrij het die 2008 Mosse-lesing getiteld "Waarom zijn Nederlanders zo dol op homoseksuelen?" gegee.[6]
In 2012 is sy afsterwe met konsternasie maar ook wydverspreide lof vir sy werk ontvang. Die digter-laureaat Ramsey Nasr, wat Komrij opgehaal het as een van sy inspirasies, het 'n gedig vir Komrij geskryf [7] en Koningin Beatrix het haar medelye via telegram aan Charles Hofman gestuur en vermeld dat Nederland 'n groot digter verloor het. [8]
Lirieke
[wysig | wysig bron]Komrij het librettos vir twee operas geskryf: Symposium deur Peter Schat (1994) en Melodias Estranhas deur Antonio Chagas Rosa (2000). Hy het ook die lirieke voorsien vir twee samewerkingsgeleenthede met die Nederlandse vokale groep Camerata Trajectina.
Prosa
[wysig | wysig bron]Behalwe vir die feit dat hy 'n kritikus van poësie en kultuur in die algemeen was, het Komrij verskeie semi-outobiografiese werke geskryf, soos onder andere Verwoest Arcadië (1980) en Demonen (2003). Hy het ook verskeie romans geskryf soos onder andere Over de bergen, Dubbelster en De klopgeest.
Boeke oor boeke, bloemlesings
[wysig | wysig bron]Komrij was 'n kompulsiewe versamelaar van skaars en absurde boeke ('n stokperdjie wat hy gedeel het met Boudewijn Büch [5]). Ou homoseksuele literatuur, sonderlinge 18de en 19de eeuse digters en antieke literatuur oor winde-los, was slegs sommige van sy merkwaardigste onderwerpe. Sy artikels en essays is versamel in boeke soos Verzonken boeken, Averechts en Kakafonie-laasgenoemde met die subtitel "'n Ensiklopedie van Uitskot". In 1979 het Komrij 'n nuwe standaard-Nederlandse bloemlesing gepubliseer: De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, wat gou die maatstaf geword het waaraan digters gemeet word. Dit is gevolg deur 'n volume van 17de en 18de eeuse poësie, 'n bloemlesing van Afrikaanse digters en digteresse, en 'n bloemlesing oor middeleeuse gedigte. Hy het ook verskeie ander bloemlesings geredigeer, een oor moeders en een 'n keur van die poësie van Jacob Israël de Haan.
Komrij het vertalings uit 'n groot verskeidenheid tale gemaak, waaronder die volledige toneelstukke deur Shakespeare.
Pryse
[wysig | wysig bron]
Komrij se prosakuns is in 1979 erken toe die Busken Huet-prys aan hom toegeken is.[9] In 1993 het Komrij die P.C. Hooft-prys vir sy prosa gewen.[10] Komrij het in 1970 die poësieprys van die Stad van Amsterdam ontvang vir sy bundel Alle vlees is als gras, en in 1982 die Herman Gorter-prys vir De os op de klokketoren.[9]
Keur uit sy bibliografie
[wysig | wysig bron]Outobiografieë
[wysig | wysig bron]- Verwoest Arcadië. Privé-Domein 59. Amsterdam: Arbeiderspers, 1980. ISBN 90-295-2694-7.
- Intimiteiten. Amsterdam: Arbeiderspers, 1993. ISBN 978-90-295-2684-5.
- Demonen. Amsterdam: De Bezige Bij, 2003. ISBN 978-90-234-1159-8.
- Eendagsvliegen. Amsterdam: De Bezige Bij, 2005. ISBN 978-90-234-1768-2.
Prosafiksie
[wysig | wysig bron]- Een zakenlunch in Sintra en andere Portuguese verhalen. Amsterdam: Arbeiderspers, 1995. ISBN 90-295-2700-5.
- De klopgeest. Amsterdam: De Bezige Bij, 2001. ISBN 90-234-6244-0.
Prosakritiek
[wysig | wysig bron]- Lood en hagel. Amsterdam: Arbeiderspers, 1998. ISBN 978-90-295-2452-0.
- Vreemd pakhuis. Amsterdam: De Bezige Bij, 2001. ISBN 978-90-234-7037-3.
Poësie
[wysig | wysig bron]- Twee werelden. Amsterdam: Arbeiderspers, 1987. ISBN 90-295-2720-X.
- Rook zonder vuur. Den Haag: Stupers Van der Heijden, 1998. ISBN 90-75618-09-3.
- 52 Sonnetten bij het Verglijden van de Eeuw. Amsterdam: Bert Bakker, 2000. ISBN 90-351-2145-7.
- Luchtspiegelingen: Gedichten, voornamelijk elegisch. Amsterdam: De Bezige Bij, 2001. ISBN 978-90-234-4819-8.
- Komrij's patentwekker. Illustrasies deur Dick Matena. Oorspronklik gepubliseer in 1974. Amsterdam: De Bezige Bij, 2007. ISBN 978-90-234-2262-4.
Ensiklopedie
[wysig | wysig bron]- Komrij's Kakafonie: Encyclopedie van de stront. Amsterdam: De Bezige Bij, 2006. ISBN 90-234-1907-3.
Bloemlesings
[wysig | wysig bron]- De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten. Amsterdam: Bert Bakker, 1999. ISBN 978-90-351-2041-9.
- De Afrikaanse poëzie, 10 gedichten en een lexicon. Amsterdam: Bert Bakker, 1999. ISBN 978-90-351-2094-5.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Peters, Arjan (6 Julie 2012). "Gerrit Komrij; een vitale pessimist, een gelukkige schizo". de Volkskrant (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 September 2017. Besoek op 6 Julie 2012.
- ↑ Daan, Tatjana (18 Julie 2007). "Gerrit Komrij". Poetry International Web. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Julie 2011. Besoek op 5 Mei 2010.
- ↑ Writer Gerrit Komrij dies after a long illness
- ↑ Fortuin, Arjen (Augustus 1999). "De poëtische tegendraadsheid van Gerrit Komrij". NRC Handelsblad (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Mei 2015. Besoek op 29 November 2010.
- ↑ 5,0 5,1 Blom, Onno (2 Maart 2004). "'Deze waereld is niet voor mijn plezier ingericht' of: 'Hier irrt Komrij!'". Trouw (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 29 November 2010.
- ↑ Komrij, Gerrit (26 September 2008). "Waarom zijn Nederlanders zo dol op homoseksuelen?". De Groene Amsterdammer (in Nederlands). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Desember 2019. Besoek op 6 Februarie 2019.
- ↑ "Ramsey Nasr maakt gedicht voor Gerrit Komrij". de Volkskrant (in Nederlands). 6 Julie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 7 Julie 2012.
- ↑ "Beatrix betuigt nabestaanden Komrij medeleven-boeken-VK". de Volkskrant (in Nederlands). 6 Julie 2012. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 4 Maart 2016. Besoek op 7 Julie 2012.
- ↑ 9,0 9,1 "Gerrit Komrij: Profiel" (in Nederlands). Koninklijke Bibliotheek. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Mei 2019. Besoek op 20 Januarie 2009.
- ↑ "Archief P.C. Hooftprijs" (in Nederlands). Stichting P.C. Hooft Prijs. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2016. Besoek op 20 Januarie 2009.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Bom, Onno. Het fabeldier dat Komrij heet. Den Haag/Amsterdam: Letterkundig Museum/De Bezige Bij, 2004. ISBN 90-234-1235-4.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron] |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Gerrit Komrij. |
Normdata  |
|
|---|