Czesław Miłosz

Czesław Miłosz (1911 nî 6 goe̍h 30 ji̍t – 2004 nî 8 goe̍h 14 ji̍t), Pho-lân-gí ê si-jîn, sàn-bûn-ka. I chhut-sì tī Lō͘-se-a Tè-kok thóng-tī ê Lietuva, Šeteniai hit-tah-á. Sui-bóng i ê poē-kéng sī Pho-lân, i it-seng kiông-tiāu i hām Lietuva ê koan-hē, chheng-hō͘ ka-kī sī "Lietuvos Grand Duchy siōng-boé-ê kong-bîn". I toà koè Vilnius chit ê thàu-lām bô-kāng cho̍k-kûn, bûn-hoà ê siâⁿ-chhī, tī hia ê seng-oa̍h éng-hióng i it-seng. I 1940 nî lī-khui Vilnius, kàu-kah 1992 nî chiah tńg--khì. Āu--lâi toà Bí-kok. I tit-tio̍h 1980 nî ê Nobel Chióng, bûn-ha̍k lūi. Hit nî Pho-lân ê Gdansk tng ū hoán Kiōng-sán-tóng ê kang-lâng ūn-tōng. Koè-sin chêng tī Pho-lân ê Kraków khiā-khí.

1944 nî ê sî-chūn, i kū-choa̍t chham-ka Warszawa Khí-gī hoán Nazi. Tek-kok chiàm Polska ê hit 5 tang, i thè Polska ê tē-hā cho͘-chit pian-siá khan-bu̍t.

Chiàn-āu i chò Pho-lân Jîn-bîn Kiōng-hô-kok tiàm Bí-kok, Hoat-kok ê goā-kau-koaⁿ, hū-chek bûn-hoà pō͘-mn̂g. M̄-koh tī 1951 nî thoat-lî koan-hē, lâu tī Hoat-kok. 1953 nî i tit-tio̍h Au-chiu Bûn-ha̍k Chióng (Prix Littéraire Européen).

1961 nî khai-sí tī Berkeley ê California Tāi-ha̍k hun-hāu chò Slavic gí-giân bûn-ha̍k ê kàu-siū, thoè-hiu liáu-āu (1978) chò Professor Emeritus.

Miłosz chú-iàu sī si-jîn, m̄-koh i hit pún sàn-bûn chi̍p, Zniewolony umysł ("Sok-pak tiâu leh ê ì-sek"), khiok-sī i siōng chhut-miâ ê tù-chok, chē lâng o-ló sī gián-kiù ke̍k-koân chi-hā, tì-sek hūn-chú ê su-sióng án-choáⁿ hông niú-khiok siōng iu-siù ê 1 ê tù-chok. I kóng, pìⁿ-chiâⁿ hoán-tùi-phài ê tì-sek hūn-chú bī-pit ū siōng kian-kiông ê ì-sek, tian-tò sī ū siōng nńg-jio̍k ê ūi. Lâng ê náu ū-hoat-tō͘ kā jīn-hô mi̍h ha̍p-lí-hoà, m̄-koh lâng ê ūi kan-na ū-hoat-tō͘ thun-jún hiah chē.

I kóng, chò 1 ê si-jîn i bô beh khì tāng-tio̍h ka-kī kok-ka ê siong-chhùi, khah bē khang-chhùi pìⁿ-chiâⁿ sîn-sèng--ê.

Czesław Miłosz ê miâ kì tī Í-sek-lia̍t ê Yad Vashem kì-liām-koán; in chun-kèng i sī "Kok-tō͘ Tang-tiong Ū-gī ê".

I 93-hoè koè-sin ê sî-chūn ū 3 ê kok-ka ê hō͘-chiàu.

I ê si-chok ū lâng kā hoan-e̍k chò Bân-lâm-gí (Tâi-oân).

Chok-phín

Kompozycja (1930)
Podróż (1930)
Poemat o czasie zastygłym (1933)
Trzy zimy (1936)
Obrachunki
Wiersze (1940)
Pieśń niepodległa (1942)
Ocalenie (1945)
Traktat moralny (1947)
Zniewolony umysł (1953, sàn-bûn)
Zdobycie władzy (1953)
Światło dzienne (1953)
Dolina Issy
Traktat poetycki (1957)
Rodzinna Europa (1958, chū-toān)
Kontynenty (1958)
Człowiek wśród skorpionów (1961)
Król Popiel i inne wiersze (1961)
Gucio zaczarowany (1965)
Widzenia nad Zatoką San Francisco (1969)
Miasto bez imienia (1969)
Prywatne obowiązki (1972)
Gdzie słońce wschodzi i kiedy zapada (1974)
Ziemia Ulro (1977)
Ogród nauk (1979)
Hymn o perle (1982)
Nieobjęta ziemio (1984)
Kroniki (1987)
Dalsze okolice (1991)
Zaczynając od moich ulic (1985)
Metafizyczna pauza (1989)
Poszukiwanie ojczyzny (1991)
Rok myśliwego (1991)
Na brzegu rzeki (1994)
Szukanie ojczyzny (1992)
Legendy nowoczesności (1996)
Życie na wyspach (1997)
Piesek przydrożny (1997)
Abecadlo Miłosza (1997)
Inne Abecadło (1998)
Wyprawa w dwudziestolecie (1999)
To (2000)
Orfeusz i Eurydyka (2003)

Goā-pō͘ liân-kiat

Ūi Miłosz chò ê bāng-chām (Polska-gí)
Tâi-gí hoan-e̍k
Kán-kài Miłosz Archived 2004-07-25 at the Wayback Machine. (Hoâ-gí)
Berkeley Daily Planet^{[íng-íng bô-hāu ê liân-kiat]} (Eng-gí)
Baltic Times (Eng-gí)