St. Mary’s College Of Tagum Inc.

Tagum City

“ PAGSULAT SA IBA’T IBANG

DISIPLINA”
 Panimula
Ang paghahangad ng isang tao na maging
mahusay na manunulat ay isang kompleks at patuloy
na proseso, ito ang sinasabi ni Badayos (2006).
Sa aklat naman nina Villafuerte, et al. binigyan-diin
nila ang sinabi ni Russel Ritter na “Bad reports are
manuals get written not merely because the authors
don’t have the adequate control of style, but because
they don’t select, interpret, and write for people.”
 Learning andPanimula
Teaching Today
• Under
Ang pagpili ng babasahing teksto, ang
pagkakahulugan sa nilalaman nito at ang paghahatid
ng impormasyon sa mga mambabasa ay ilan lamang
sa mga kasanayang nakapaloob sa pagsulat.
Ang pagsulat ay isang prosesong sosyal o
panlipunan at bunga ng interaksyon ng taong
sumusulat at taong tumatanggap ng mensahe mula
sa ipinadalang tekstong isinulat.
 sa pamamagitan ng pagsulat,
matutuklasan ng sinumang sumusulat
ng:
– Makapipili ng mga detalye at datos na susulatin.
– Mapahuhusay ang kalinawan, kaisahan at
pagkakaugnay ng susulating teksto.
– Makabubuo ng isang mahusay ng organisayon o
pagkakasunod sunod ng mga detalye.
– Makagagamit ng iba’t ibang sitwasyong
makagaganyak sulatin.
– Makagagamit ng mapanuring pag iisip.
 Pagkakaugnay ng Pagbasa at Pagsulat

Ang pagbasa at pagsulat

magkaugnay na proseso at
kapwa nagtutulungan sa
paglilinang ng kahusayan at
kasanayan.
 Pagkakaugnay ng Pagbasa at Pagsulat

Ang mga manunulat ay gumagamit ng mga instrument upang

makabuo ng isang malinaw at kawili wiling komposisyon. Ang
pagkatuto ng pagsulat sa isang mataaas na antas na kahusayan
ay nagsisimula sa pag iisip na parang isang manunulat (new
standard primary literary Comitteee, 1999)
Ang pagkatuto ng pagsulat ay mabisang makakamit sa
proseso ng pagbasa ng manunulat. Ang pagbasa ng manunulat
ay pagbasa upang matuto.
 Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat

Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o

sa ano mang kasangkapang maaaring
magamit na mapagsasalinan ng mga
nabuong salita, simbolo, at ilustrasyon
ng isang tao o mga tao sa layuning
maipahayag ang nasa kanyang/kanilang
kaisipan(Bernales et al.)
 Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat

Ang pagsulat ay isang paraan upang

ang kaisipan ng isang tao ay kanyang
maipahayag sa pamamagitan ng mga
simbolo. Ito ay isang paraan ng
pagpapahayag kung saan naiaayos ang
iba’t ibang ideya na pumapasok sa ating
isipan.
 Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat

Para kay Ralph Waldo Emerson, may unang

hakbang sa paglikha oras para sa paghahanap ng
mga ideya, pag-eeksplor, pag- iisip kung paano
mo isusulat.
Tinukoy naman ni Fred Saberhagen “ nasa
paligid lang ang mga ideya. ang nasulat na papel
na pinag isipan at binuo sa pamamagitan ng mga
tamang salita ang talagang pinagsikapan.
 Kahulugan at Kalikasan ng Pagsulat

Sinabi ni Janet Ewig na nagiging ganap ang

development ng ideya kapag may suporta ng
lenggwahe, partikular ng wikang ginamit sa
pagsulat.
Ayon sa isang playright na si Edward Albee
“ang pagsulat ay isang discovery.” Para kay
Donald Murray, nagsusulat daw siya upang
mabigyang-hugis ang kanyang iniisip. Samantala,
si David Olson naman ay nagwikang , “ ang
lohika ang nakatagong consequence ng pagsulat.
 Kahalagahan ng Pagsulat
Kung marunong tayo sumulat makaangat
tayo sa iba dala rin ng mahigpit na
kompetisyon sa ngayon.
Makasasagot tayo sa mga pagsusulit na
pasanaysay, pagbibigay ng ulat, pagtatala ng
resulta ng mga eksperimentasyon at paglikha
ng mga papel pananaliksik dahil ito ay bahagi
ng pananagumpay.
 Kahalagahan ng Pagsulat

Sa daigdig ng edukasyon,
kailangang sumulat tayo ng liham ng
aplikasyon, paggawa ng balangkas
pangkaunlaran, gumawa ng
anunsyo, umapila sa paglilikom ng
pondo, sumagot sa pakiusap ng mga
kliyente at marami pang iba.
 Sosyo-Kognitibong pananaw sa
pagsulat
Ayon kay Lalunio (1990) sa pahayag
nina Villafuerte et al (2005) , isinasaad
sa teoryang sosyo-kognitibo na ang
pagkatuto ay may batayang panlipunan
at ito ay isang prosesong interaktibo.
 Sosyo-Kognitibong pananaw sa
pagsulat
Ayon kay Aroyo (2001) , malaki ang
naitutulong ng pagsulat sa paghubog ng
damdamin at isipan ng tao. Sa
pamamagitan nito, naipapahayag niya
ang kanyang damdamin, mithiin,
pangarap, agam-agam, bungang-isip at
mga pagdaramdam.
 Sosyo-Kognitibong pananaw sa pagsulat

Samantala, tinuran naman ni R.T. Kellog

(1994) ang pagiisip ay kasama ng set ng mga
kasanayang pampag-iisip na lumikha,
magmanipula at makipagtalastasan sa iba ng
personal na simbolo ng isip.
Ganito rin ang depinisyon ni Gilhooly (1982)
at sinabi niya na sa pag- iisip bilang set ng mga
proseso, ang mga tao ay bumubuo, gumagamit
at nagbabago ng panloob na simbolong modelo.
Sosyo-Kognitibong pananaw sa pagsulat

Sinabi pa ni Kellog na ang pag –iisip at

pagsulat ay kakambal ng utak . Ang pag
aaral ng pasulat ay may bentahe kaysa
sa pag-aaral ng paglutas ng mga
problema, pagbuo ng pagpapasya at
gawain sa pangangatwiran.
 Pagsulat bilang Multi-dimensional na
Proseso

Ang pagsulat ay hindi hiwalay kundi

kaugnay ng iba’t ibang gawaing
pangkomunikasyon , gaya ng pakikinig,
pagsasalita at pagbasa.
Samantala ang integrasyon at aplikasyon
naman ang mga sangkap ng pagsulat ng
komposisyon ang sinusunod ng mga
naniniwala sa organisasyong gramarsintaks.
 Iba’t Ibang Elemento sa multi-dimensyonal na
proseso ng pagsulat na iminodelo ni Villafuerte

PAGSULAT
Manunulat Mensahe Mambabasa
 Kaalaman kasanayan karanasan
 Mga layunin estilo pagpapalathala
sa epektibong sa mga tekstong
pagsulat naisulat
 Mga katangian panimula paglahok sa mga
ng epektibong katawan timpalak sa pagsulat
pagsulat wakas
 Mga simulain
sa epektibong pagsulat
• Ang mabuting pagsulat ay nakukuha sa
pamamagitan ng pagsasanay, ng
maraming pagtatangka at pag-uulit ng
manuskrito.

• Maaari ring tularan ang iba at alamin ang

kanilang pamamaraan sa pagsuuslat lalo
na at kinakailangan natin ito sa pakikipag-
ugnayan sa buong mundo
 Pamaraan ng Pagsulat
• Pag-asinta ( Triggering)
Kailangang may isang bagay na
magsisilbing daan upang tayo’y sumulat.
Kung tayo’y may paniniwala sa ating sarili ,
matutuklasan natin ang mga paraan upang
magtagumpay sa pagsulat.
 Pamaraan ng Pagsulat

Pagtipon (Gathering)
Anumang paksang napili , kailangan
pa ring magdaan sa masusing
pagsasaliksik at pagtuklas. Kailangang
makapangalap ng sapat na materyales at
ebidensyang magpapatunay.
 Pamaraan ng Pagsulat

Paghugis (Shaping)
Habang nangangalap tayo ng mga
materyales, binibigyan na natin ng
hugis ang ating paksang susulatin.
Maaari nating sulatin ang burador
na maaari ring maging batayan sa
pangangalap ng mga kagamitan.
 Pamaraan ng Pagsulat

Bukod sa kaalaman, mahalagang

may kasanayan sa pagsulat ang
manunulat may sarili siyang estilo
sa pagsulat , at nakabalangkas na sa
kanyang isipan ang gagawin niyang
panimula, katawan at wakas sa
akdang kanyang susulatin.
 Pamaraan ng Pagsulat

Pagrebisa ( Revising)
Ang isang sulatin ay hindi nakukuha
sa isang upuan lamang. Ang isang
mabuting papel ay nagdadaan ng ilang
yugto ng pag-unlad mula sa mga di
pormal na tala tungo sa unang
burador, hanggang sa paynal na papel.
 Organisasyon ng Teksto

Mga bahagi ng Pagsulat

– Pamagat o Titulo
– Panimula o Introduksyon
– Katawan
– kongklusyon
Mga bahagi ng Pagsulat

Pamagat o Titulo
Naglalaman ito ng titulo o pamagat ng
papel,pangalan ng sumulat, petsa ng
pagkakasulat o pagpasa, at iba pang
impormasyon na maaaring tukuyin ng
guro.
 Mga bahagi ng Pagsulat

Panimula o Introduksyon
Karaniwang isinasaad dito ang
paksa, kahalagahan ng paksa, dahilan
ng pagsulat ng paksa at pambungad na
tatalakay sa daloy ng papel.
 Mga bahagi ng Pagsulat

Katawan
Dito matatagpuan ang pagtatalakay
sa paksa. Ang pangangatwiran,
pagpapaliwanag, paglalarawan at
paglalahad ay matatagpuan sa
bahaging ito.
 Mga bahagi ng Pagsulat

Kongklusyon
Dito nilalagom ang mga
mahahalagang puntos ng papel.
Isinasaad din sa bahaging ito ang
napatunayan o napag-alaman batay sa
paglalahad at pagsusuri ng mga
impormasyong ginagamit sa papel o sa
pananaliksik.
 Mga uri ng gawaing pagsulat
Dalawa ang pangkalahatang uri ng
pagsusulat- ang sulating pormal at ang
sulating di-pormal. Ang sulating pormal
ay galing o bunga ng leksyon na pina-
aralan at tinalakay sa klase, forum,
seminar. Maaaring magkaroon o
magsasagawa ng pagsasanay sa pagbuo
ng kathang pasalita.
 Uri at anyo ayon sa Layunin

1.Paglalahad.
– Tinatawag itong pagpapaliwanagna
nakasentro sa pagbibigay ng mga
pangyayari, sanhi at bunga, at
magkaugnay na ideya at pagbibigay ng
mga halimbawa.
• Halimbawa:
• Pagluluto ng Bola-Bola
2. Pagsasalaysay (narration)
• Nakapukos ito sa kronolohikal o
pagkasunod-sunod na daloy ng
pangyayaring aktwal na naganap. Isa
pa ring pokus ang lohika na ayos ang
pangyayari sa naratibong malikhaing
pagsulat.
3.pangatwiran/paghikayat.
Ipinapahayag ditto ang katwiran, opinion o
argumentong pumapanig o sumasalungat
sa isang isyung nakahain sa manunulat.
• Hal. May mga sitwasyong pangyayari na
kailangan idepensa bago magkaroon ng
kaganapan. Payag ka ba o hindi?
4. Paglalarawan.
Isinasaad sa panulat na ito ang
obserbasyon, uri, kondisyon, palagay,
damdamin ng isang manunulat hinggil
sa isang bagay, tao, lugar at
kapaligiran.
Pagkakaiba ng pagsasalita at pagsulat

Hindi sapat na dahilan ang kahusayan

at kakayahan sa pagsalita ng isang mag-
aaral upang maging mahusay rin sa
pagsulat. Ang pagsulat ay hindi simpleng
talupating isnusulat sa papel. Ang
pagkatuto ng pagsulat ay hindi isang
“natural”na pinalawak na pagsasalita ng
isang wika.
 Pagkakaiba sa Pagitan ng Pagsulat at
pagsasalita
• Ang pagsasalita ay unibersal ,
nakakamit ng bawat isa ang
katutubong wika sa mga unang taon ng
buhay.
• Ang wika sinsalita ay may diyalektong
pagkakaiba. Ang wikang pasulat ay
humihingi ng pamantayang kaanyuhan
ng bararila, sintaks at bokabularyo.
 Pagkakaiba sa Pagitan ng Pagsulat at
pagsasalita

Ang nagsasalita ay gumagamit ng

boses at katawan upang matulungang
ipahayag ang kanyang kaisipan . Ang
mga sumusulat ay umaasa sa mga
salita sa pahina upang maipahayag ang
kanilang kahulugan.
 Pagkakaiba sa Pagitan ng Pagsulat at
pagsasalita

• Ang nagsasalita ay gumagamit ng

hinto at intonasyon. Ang sumusulat
ay gumagamit ng pagbigkas.
• Ang nagsasalita at bumibigkas. Ang
sumusulat ay bumabaybay.
• Sa pagsasalita madalas ay daglian at
hindi pinaplano. Ang mga pagsulat ay
ngangailangan ng panahon.
 Pagkakaiba sa Pagitan ng Pagsulat at
pagsasalita

Ang tagapagsalita ay nakikipag – usap sa

mga takapakinig, na naririyang tumatango,
sumisimangot at nagtatanong. Para sa
manunulat, ang tugon ay maaring huli na o
wala. Ang manunulat ay may isa lamang
pagkakataon na magpahayag ng
impormasyon at maging kawili-wili at
tagumpay na makuha ang atensyon ng
mambabasa.
 Pagkakaiba sa Pagitan ng Pagsulat at
pagsasalita
• Sa pagsasalita ay madalas ay impormal at
pauli-ulit. Ang pagsusulit ay higit na pormal at
malaman. Lohikal na umuunlad na may
kaunting paglihis at paliwanang.
• Sa pagsasalita ay gumagamit ng payak na mga
pangungusap na pinag –uugnay ng mga
pangatnig at iba pang mga pang-ugnay. Ang
pagsusulat ay gumagamit ng mga hugnayang
pangungusap na may mga salitang nag-
uugnay.
 Ang kalikasan ng Teksto
Ang isang teksto ay may nilalaman at
organisayon . Ang mga mag-aaral ay nakahanda
para sa nilalaman kapag inaaktibeyt ng guro ang
kanilang schema o kapag nagbibigay siya ng mga
kaugnay na kaalaman, organisasyon, mga
kaugnay na kaalaman at schema ay may
pakikipag ugnayan sa estruktura ng teksto o
komposisyon.
 Ang kalikasan ng Teksto

Ang proposisyon ay pagsasama,

pagkakaltas at pagsasanib ng mga
ideya na inayos sa anyong
hayrarkiya . Ang panglahat na
pahayag ay tungo sa pinakamataas
na bahagi ng hayrarkiya.
 Dapat taglay ng isang teksto ang mga
mahahalgang katangian ito:
• Kalinawan (clarity)
– Ang teksto ba ay malinaw at maayos na
pagkakabuo at madaling maintindihan.
• Kawili –wili (interest, Appeal)
– Ang sulatin o komposisyon ba ay kawili- wili sa
mambabasa.
• Kawastuhan (correctness)
– Ang komposisyon ba aymay kawastuhan sa
mekaniks( pagbaybay, estrukturang pangungusap
at gramatika).
 Paghahanda sa Pagsulat
Bago magsulat kailangang nalilinang ang
kasanayang saykomotor upang maihanda ang
mga mag-aaral sa pagsulat , ng isang gawaing
pisikal. Kailangan taglayin ang mga
sumusunod.
 Paghahanda sa Pagsulat
– Sapat na kaalaman sa wikang Filipino
• May diskusyun o pagpapalitan ng kaisipan ukol sa
paksang sususlatin. Mahalagang maunawaan ang
anumang sususlatin oo kokopyahin.
• Makapili ng mga angkop na salita na gagagmitin sa
pagsulat.
– Hilig at interes sa pagsulat
– Makilala ang kabuluhan ngl limbag na salita na
iba kaysa mga larawan
– Makilala ang iba’t ibang hugis ng letra at ang
pagkakaiba ng mga titik.
 Paghahanda sa Pagsulat
• Makilala ang mga mekaniks at kumbensyung
mahalaga sa pagsulat:
– Pormat ng sulatin
– Pagbabaybay
– Pagbababantas
– Pagtatalaan
• Kaalaman sa wika tulad ng:
– Bararila
– Talasalitaan
– Pagbuo ng pangungusap
 Paghahanda sa Pagsulat
• Kaalaman sa pag –
oorganisa/pagdevelop
– Pagpili ng paksa
– Paggawa ng draft o balangkas
– Pagpili ng genre o isusulat
– Pagpili ng diskors o pagpapahayag.
 Mga hakbang sa Pagsulat

Paghahahanda sa pagsulat. Hindi

biro ang pagsulat. Kailangang dumaan
sa isang proseso ang baguhang
manunulat upang makapaghanda siya
ng susulatin, maging to at sulatin o
teksto.
 Mga hakbang sa Pagsulat

Wala na yatang pinakamabisang

paraan ng paghahanda ng susulatin
kundi ang pagpaplano. Sa hakbang na
ito, ang layunin sa pagsulat ang pag-
uusapan ng mga taong kasangkot sa
pagsulat.
 Mga Layunin ng Pagsulat

May limang kategoriya ng

pagsulat na nagiging rason kung
bakit nagsusulat ang tao na
tinukoy ni James Kinneavy(1971).
 Mga Layunin ng Pagsulat
• Ekspresib
– Pagsulat na personal upang maipahayag ang
sarili
– Halimabawa:
talaarawan, listahan ng mga bibilhin, liham
pangkaibigan.
 Mga Layunin ng Pagsulat
• Pormulari
– Mataas at istandardisadong pagsulat ay
may sinusunod na pormat katulad ng mga
kasulatan/kasunduan sa negosyo/bisnes at
iba pang transaksyong legal, politika, at
pang ekonomiya
– Halimabawa
Subpoena, temporary Restraining Order,
Memorandom of Agreement
 Mga Layunin ng Pagsulat

• Imaginatib
– Pagsulat upang mabigyang-
ekspresyon ang mapanlikhang
imahinayon ng manunulat.
– Halimbawa:
Pagsulat ng dula, awit , tula,iskrip at iba pa
 Mga Layunin ng Pagsulat

• Impormatib
– Magbigay ng mahahalagang
impormasyon datos at ebidensya.
– Halimbawa:
State Of The Nation Adress (SONA)
Ulat pamanahon , adbertisment
 Mga Layunin ng Pagsulat

• Persweysib
– Pagsulat upang makapanghikayat,
mapaniwala ang mga mambabasa
dahil sa mga ebidesya o katibayang
inihayag.
– Halimbawa:
Talumpati ng kandidato, talumpati sa
debate.
 Mga Uri ng Pagsulat
• Teknikal na Pagsulat
– Ang teknikal na maunulat ay isang tao na
lumikha ng dokumentasyon para sa teknolohiya.
Kailangang ito ay tama, nababasa ,nauunawaan
at nakatulong sa target na mambabasa.
– Ang teknikal na pagsulat ay isang uri ng
ekspositori na nagbibigay ng impormasyon para
sa teknikal o komersyal na layunin.
 Mga Uri ng Pagsulat
– Referensyal na pagsulat ang referensyal na
pagsulat ay may kaugnayan sa malinaw at
wastong presentasyon ng paksa. Ito ay isang uri
ng pagsulat na nagpapaliwanag, nagbibigay ng
impormasyon o nagsusuri.
– Ang layunin ng referensayal na pagsulat ay
maiharap ang impormasyon batay sa
katotohanang ito
 Mga Uri ng Pagsulat
• Jornalistik na pagsulat naiiba ang pagsulat
na jornalisytik sa iba pang uri ng pagsulat.
Ang pagsulat ng balita ay tuwiran at hindi
paligoy-ligoy. Ang pangunahing punto ay
inilalagay sa unahan at ang ibang
impormasyon ay isinisiwalat mula sa
pinakamahalaga patungo sa di- gaanong
mahahalaga.
 Mga katangian ng akademikong pagsulat

• Pormal- sa pagsulat ng sanaysay,

iwasan ang mga kolokyal na salita at
mga ekpresyon. Pormal ang
paggamit ng wika dito.
 Mga katangian ng akademikong pagsulat

• Obhektibo – ang pagsulat dito ay hindi

personal o sarili. Kaunti lamang ang
salitang tumutukoy sa manunulat at sa
mambabasa. Binibigyang diin dito ang
impormasyong gustong ibigay at ang
argumento sa mga ideya na
sumusuporta sa paksa.
 Mga katangian ng akademikong pagsulat

• Maliwanag – ang manunulat dito ay

kailangang may sariling pagpapasya at
paninindigan sa particular na paksa na
isusulat. Mapangangatwiran mo kung
anuman ang bresulta ng iyong
pananaliksik na iyong ginawa.
 Mga katangian ng akademikong pagsulat

• May pananagutan – ang manunulat

ay may pananagutan sa pagkilala sa
mga awtoridad na ginagamit na
sanggunian sa papel na pang
akademiko. Kailangan mo ring ilatag
ang ginamit mong katibayan at ang
pangangatwiran na iyong ginawa.
 Mga kasanayan sa akademikong pagsulat

• Pagsulat ng konseptong papel

• Ang konseptong papel ay tinatawag na
prospectus, panimulang pag-aaral o
panukalang pananliksik. Nakakatulong ito sa
paglilinaw at pag oorganisa ng mga ideya sa
pagsulat na anyo.
• Ang konseptong papel o panimulang pag-
aaral ay mas maikli kaysa sa pormal na
panukalang pananaliksik.
 Mga kasanayan sa akademikong pagsulat

Ang konseptong papel ay binubuo rin ng apat

(4) na bahagi: 1) rasyonal, 2) layunin, 3)
metodolohiya at 4) inaasahang resulta
( Constantino, Zafra at Open University, na
tinutukoy nina Austero et al. (2012).
Ayon kay badayos na tinutukoy ni Villafuerte
(2005), ang konseptong papel ay isang
paglalagom ng kabuuang ideya o kaisipan na
tumatalakay sa ibig tuklasin, linawin o tukuyin.
 Isang paghahanda sa pagbibigay ng pormal
na panukalang pananaliksik
Ang Hampto University ay nagmungkahi ng
mga hakbang na magagamit na gabay sa
paggawa ng pananaliksik.
Hakbang 1
Magpasya kung anong gusto mong pag-arala
sa gagawing proyekto. Isaalang-alang ang
pagpapasya ang iyong kakayahan, interes,
karanasan, at mga materyales at instrument na
gagamitin.
 Isang paghahanda sa pagbibigay ng pormal
na panukalang pananaliksik

Hakbang 2
Isiping mabuti ang paksang pag-aaralan.
Bumuo ng konseptong papel na
nagbibigay ng buod sa gagawaing
proyekto. Upang makabuo nito,
kompletuhin na ang sumusunod na mga
pangungusap.
 Isang paghahanda sa pagbibigay ng pormal
na panukalang pananaliksik

Hakbang 3
Magtipon ng ilang sangguniang tumatalakay
sa pinaghanguan ng batayang konseptwal/
teoritikal na nagpapakita ng pinakabalangkas ng
pag-aaral na iyong gagawin.
 Isang paghahanda sa pagbibigay ng pormal
na panukalang pananaliksik

Hakbang 4
Alamin ang proseso na pinaiiral sa
inyong unibersidad o kolihiyo para sa
pagpapahintulot o pagsang-ayon sa
iyong konseptong papel.
 Katangian at simulain

Ang konseptong papel ay

mahalagang bahagi ng proseso sa
paglalahat o aplikasyon upang
matutuhan ang mga saklaw na
programang pangunahing interes ng
isang aplikante, at mapalawak ang
kanyang napapanahong ideya.
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod

1. Pabalat – ito ay naglalaman ng

mga sumusunod:
(1)Pamagat – na naglalarawan ng
pinanukalang proyekto
(2) Pangala at adres ng
organisasyon o indibidwal mna
nagsumite ng papel,
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod
(3)Pangalan, titulo, adres (kung naiiba sa bilang
2), bilang ng telepono ng tao na
makapagbibigay ng impormasyon tungkol sa
papel.
(4) Pangalan o bilang ng ipinakaloob na
programa,
(5) Estimang habang ipinanukalang proyekto at
Petsa ng sisimulan ang proyekto.
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod
2. Naratib na programa – maikli lamang ang
nakapaloob na naratib sa konseptong papel,
kung maaari ay hindi lalagpas ng walong pahina
sa 8.5 x 11 ang pagkakalimbag sa bawat letra o
bilang. Sa bahaging ito ang mga sumusunod ay
dapat ilahad ng manunulat.
1) Ang dahilan ng isasagawang proyekto at ang
mga benepisyong maibibigay nito sa
kinauukulan,
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod

2)Ang mga hakbang na isasagawa

kung maipagkaloob ang
hinihinging panukalang proyekto,
3) Ang magiging resulta nito.
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod

3. Badyet napakaloob sa badyet ang ilang

impormasyon kabilang ang personal na
serbisyo, benepisyong salapi at
benepisyong di- salapi.
4. Liham pagsuporta- nakasaad dito ang
mga liham na humihingi ng ng suporta sa
iba’t- ibang ahensya na makatutulong sa
pagtatagumpayng panukalang proyekto.
 Ang konseptong papel ay dapat magtaglay
ng mga sumusunod

5.Limitasyon ng pahina – kung

hindi rin lamang mahalaga o
kailangan, ang ilang
karagdagang impormasyon ay
hindi dapat isama sa pahina ng
konseptong papel.
 Pagkuha, paggamit at pagsasaayos ng mga
Datos

Ang pagkuha, paggamit at

pagsasaayos ng mga datos ay
kailangan sapagkat Malaki ang
naitutuong nito sa paksang pag-
aaralan. Kailangang malaman mo kung
ano- anu ang mga uri ng sangguniang
gagamitin at kung paano ito inaayos.
 Konsiderasyon sa pangangalap at
paggamit ng mga datos
1. Layunin - higit na makakabuti ang pagtatala ng
mga layunin kaysa paglilista ng mga haypotesis.
2. Panukat– mahalaga rin ang pag-aaral ang
gagamiting panukat, gayundin ng sangguniang
gagamitin para rito.
3. Paksa – ang paksang madaling mahanapan ng
impormasyon ukol dito ay mahalaga sa pag-
aaral. Higit na mahirap sumulat ng pagsaliksik
na walang mababasang kaugnay na pag-aaral
4. Pamaraan – ang pamaraang susundin ay
dapat maging malinaw. Kailangan din dito ang
wastong pagkakasunod-sunod ng mga gawain.
Ang pangangalap ng datos ang matagal na
Gawain sa paghahanda ng pananaliksik. Ito’y
nangangailangan ng sapat na panahon para
makakuha ng datos na gagamitin sa pag-aaral
Tinukoy sa aklat nina Alejo, et al. (2005) na may
dalawang uri na mapaghahanguan ng mga
datos na magagamit sa pananaliksik: ang
pangunahin at sekundaryang datos.
1. Pangunahing datos
Ang mga datos na matatagpuan dito ay
nagmumula sa tuwirang pinangagalingan ng
impormasyon na maaaring indibidwal na tao,
iba’t ibang organisasayon pribado man o
publiko.
2. Sekundaryang datos
Tumutukoy ito sa mga datos na
kinalap ,mula sa mga aklat,
diksyunaryo, ensayklopidya, almanac,
tesis, disertasyon, manuskrito, at mga
artikulong mababasa sa mga
pahayagan at magasin.
 Pagkuha ng mga datos
1. Konsiderasyon sa pangalan at paggamit ng
mga datos
Ang pagkilala sa ideya ng isang tao ay
mahalaga. Nakatutulong ito sa kredibilidad ng
isnag teksto o anumang sulating pananaliksik.
Hindi pweding angkinin ng isang indibidwal ang
ideya ng ibang tao. Dapat kilalanin kung
kaninong ideya ang impormasyong gagamitin sa
pananaliksik.
 Pagkuha ng mga datos

2. Direktang sipi
Ginagamit ang direktang sipi kapag nais
bigyang diin sa sulating pananaliksik ang
ideya at pakakapahayag ng manunulat
nais din ng mananaliksik na mapanatili
sang kaisipang kailangan niya sa
isasagawang pag-aaral.
 May tatlong layunin ang paggamit ng mga
direktang sipi.
1. Makapaghatid ng impomasyon
2. Mapatunayan ang puntong inilalahad sa
pamamagitan ng paggamit ng mga salitang
nagmula sa may awtoridad, at
3. Mapasimulan ang diskusyon sa
pamamagitan ng paglalahad ng mga
kaisipang nakatulad o naiiba sa
impormasyon.
 Dalawang paraan ng paggawa ng
direktang sipi

1. Direktang sipi na nasa isang

talata
2. Sinipi na buong pangungusap o
talataan at inilagay sa ilalim ang
pangalang nagsabi.
3. Paggamit ng ellipsis(…)
Ang elipsis ay karaniwang gumagamit
ng tatlong tuldok na sunod-sunod na
nagpapakitang may bahaging hindi
sinipi sa isang pangungusap o talata.
Nangyari lamang ito kapag hindi
gaanong mahalaga o kailangan ang
bahaging inalis sa pangugusap o
talata.
 Pagkuha ng mga Datos
4. Sinopsis (buod) ito ay maiikling
buod ng isang paksa.Maiikling buod
ito subalit malaman. Karaniwang
ginagamit iton na panimula sa mga
akdang pampanitikan para maipakita
ang pangunahing daloy ng banghay sa
simpleng pamamaraan.
 Pagkuha ng Datos
5. Prese (precis)
Ito ay isang maikling pagbubuod o paglalagom
ng mahalagang ideya ng isang mahabang
teksto. Binibigyang-diin nito ang
pinakamahalagang detalye. Ang layunin ng
prese ay muling maipahayag ang pinaka
importanteng detalye lamang para malaman ng
mambabasa ang pangunahing nilalaman ng
akda.
• Itinuturing ding isang bersyon ng
pinaikling sinopsis o buod ang prese
o précis, bagamat bihira itong
gamitin at isama sa pag-aaral ng
wika. Higit na gamitin ang paggawa
ng sisopsisbo buod sa loob at labas
ng klasrum kaysa sa prese.
Halimbawa ng prese
• Teksto:
Likas sa mga Pilipinoang pagiging malikhain
kaya di-kataka-taka kung makalikha tayo ng
mga terminolohiyang maaangkin natin bilang
orohinal na wikang nagging bahagi ng ating
kultura.
Prese: Malikhain ang mga Pilipino kaya
nakalilikha ng mga katawagang orihinal na
wikang bahagi ng kultura.
 Pagkuha ng Datos
6. Parapreys (paraphrase) (hawig)
Ang parapreys ay muling pag-uulit ng
talata sa sariling pangugnusap ana hindi
gaano teknikal subalit kasinghaba rin sa
orihinal na talata. Dapat Makita rito ang
sariling estilo ng paggamit ng salita.
Mahalagang maunawaan ang teksto
upang hindi mabago ang kaisipang
ipinahihiwatig ng orihinal.
 Pagkuha ng Datos
5. Abstrak
ito ay isang maikling buod na inilalagay
sa unahan ng panimula o introduksiyon ng
isang tesis o desirtasyon . Nakatutulong
ito sa mambabasa na malaman agad ang
mga layunin sa isinagawang pag aaral.
 Pagkuha ng Datos
Ang abstrak ay binubuo ng mga
sumusunod na mga bahagi:
• Pangalan ng mananaliksik, nakasulat ang
buong pangalan ng mananaliksik. Ito’y
madalas nakasulat sa malaking titik
• Pamagat ng tesis ang buong pamagat ng tesis
ay nakasulat ng buo at malinaw.
• Mga pangalan ng tagapayo. Ang buong
pangalan ng tagapayo ay dapat nakatala ayon
sa pagkaka- sunod sunod
ang abstrak ay binubuo ng mga sumusunod na
mga bahagi:
• Layunin ang pag aaral ay mahahati sa dalawa
pangkalahatan at tiyak.
• Metodolohiya nakalahad sa bahaging ito ang
uri ng pananaliksik na ginagamit sa pag-
aaral.
• Resulta ang buod ang kinalabasan ng pag –
aaral ay nakalahad sa bahaging ito.
 Pagkuha ng Datos

8. Sintesis
Ang sintesis ay isang ebalwayson o
pagsusuri sa ebidensya ng isang
pananaliksik at sa opinion ng isang
eksperto ng isang pananaliksik
particular na paksa na ginamit upang
makatulong sa pagpapasya sa pagbuo
ng mga patakaran.
 Pagkuha ng Datos

9. Pagsasalin sa Filipino ng mga Sipi

ang pagsasalin ay paglalahad sa
ibang wika ng katumbas at kahulugan
sa isang wika. Ito ay isa pa ring paraan
ng pagpapalit ng diwang ipinahayag sa
isang wika ng katapat na diwa sa ibang
wika.
 Dalawang paraan ng paggawa ng
direktang sipi

9. Pagsasalin sa Filipino ng mga Sipi

sinabi ni Peter Newmark (2003) na
ang diwa ng pagsasalin ay ang
paglilipat ng buong kahulugan ng
teksto mula sa orihinal na wika
patungo sa ibang wika.
Salamat po sa
pakikinig:)