Szybki Start – wersja na komputer

Co to jest GeoGebra
 Łatwe w użyciu Dynamiczne oprogramowanie matematyczne

 Do uczenia się i nauczania matematyki na wszystkich poziomach

edukacyjnych

 Łączy interaktywny Widok Grafiki 2D, Widok Grafiki 3D, geometrię,

algebrę, arkusz kalkulacyjny, wykresy, analizę matematyczną i
statystykę

 Oprogramowanie Open Source, dostępne bezpłatnie na stronie

www.geogebra.org

Szybkie fakty
 GeoGebra ułatwia tworzenie konstrukcji matematycznych i modeli
przez uczniów. Umożliwia ona interaktywne odkrywanie związków i
zależności przez zmiany położenia obiektów i zmiany parametrów.

 GeoGebra jest również narzędziem do tworzenia interaktywnych kart

pracy dla nauczycieli. Skorzystaj z bezpłatnych materiałów i
udostępniaj własne na www.geogebratube.org.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 1

Pierwsze kroki

Powyższy zrzut pokazuje domyślny ekran programu GeoGebra. W zależności

od tego, którego Widoku GeoGebry chcesz używać (np. geometria, algebra,
statystyka), możesz wybrać odpowiedni Widok z menu Widok. Domyślnie w
oknie GeoGebry wyświetlane są: Widok Algebry i Widok Grafiki.

Pasek Narzędzi składa się z szeregu ikon narzędziowych zawierających zbiór

powiązanych narzędzi. Za pomocą tych narzędzi można tworzyć myszką
konstrukcje (obiekty) w Widoku Grafiki. Równocześnie odpowiadające im
współrzędne i równania są wyświetlane w Widoku Algebry. Należy pamiętać,
że każdy może dostosować swój widok Paska narzędzi, a zatem umożliwić
sobie dostęp do innego zestawu narzędzi.

Pole wprowadzania na dole okna GeoGebry jest używane do

bezpośredniego wprowadzania współrzędnych, równań, poleceń i funkcji. Po
naciśnięciu klawisza Enter, algebraiczna reprezentacja tych obiektów jest
pokazana w Widoku Algebry, a ich graficzna reprezentacja jest wyświetlana
w Widoku Grafiki.

Ponadto GeoGebra oferuje Widok Grafiki 3D oraz Widok CAS (Computer

Algebra System) do obliczeń symbolicznych, Widok Arkusza Kalkulacyjnego
do pracy z danymi i pojęciami statystycznymi, a także Kalkulator Obliczania
Prawdopodobieństwa do obliczanie i rysowania rozkładów
prawdopodobieństwa.

Wszystkie Widoki GeoGebry są dynamicznie, co oznacza, że jeśli

zmodyfikujemy obiekt w jednym z Widoków, jego reprezentacje w innych
Widokach, jeśli to możliwe, automatycznie dostosują się do tych zmian.

Kliknij w ikonę YouTube, aby otworzyć i obejrzeć samouczki wideo.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 2

Przykład 1: Okrąg opisany na trójkącie
Zadanie: Skonstruuj trójkąt ABC i opisz na nim okrąg używając GeoGebry

Przygotowanie

 Otwórz nowe okno GeoGebry.

 Kliknij strzałkę po prawej stronie Widoku Grafiki (lub wybierz z menu

Widoki) w celu otwarcia Paska Widoków i wybierz Geometrię.
 Zapoznaj się z narzędziami dostępnymi w tym Widoku Grafiki.
Podpowiedź: Możesz otworzyć przybornik, klikając na strzałkę w
prawym dolnym rogu ikon narzędzi domyślnych.

Kroki Konstrukcji
Wybierz narzędzie Wielokąt z paska narzędzi. Kliknij w Widoku Grafiki
trzy razy, aby utworzyć wierzchołki A, B, i C. Zamknij trójkąt poprzez
1
ponowne kliknięcie na punkcie A.
Wybierz narzędzie Symetralna i zbuduj dwie symetralne przez
2
kolejne kliknięcie na dwa boki trójkąta.
Wskazówka: Jeśli narzędzie nie jest wyświetlone na Pasku narzędzi
domyślnie, możesz szukać go otwierając listy rozwijane – kliknij w
tym celu na strzałkę w prawym dolnym rogu ikon narzędzi
domyślnych..
Korzystając z narzędzia Przecięcie należy kolejno kliknąć na
3
symetralne, aby utworzyć środek okręgu opisanego na trójkącie.
Wskazówka: Domyślnie punkt przecięcia zostanie nazwany D.
4 Wybierz narzędzie Okrąg o danym środku przechodzący przez

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 3

 punkt. Kliknij najpierw na punkt D, a potem na dowolny wierzchołek
trójkąta, aby utworzyć okrąg.
Po wybraniu narzędzia Przesuń przy pomocy myszki można
5 przeciągnąć wierzchołki trójkąta - Twoja konstrukcja będzie
zmieniać się dynamicznie podczas jej przesuwania.
Wskazówka: Aby przesunąć całą konstrukcję w Widoku Grafiki
wybierz narzędzie Przesuń i przeciągnij Widok.

Wskazówki

Wypróbuj przyciski Cofnij / Powtórz po prawej stronie paska narzędzi.

Aby ukryć obiekt kliknij prawym przyciskiem myszy na nim i odznacz Pokaż
obiekt w wyświetlonym menu kontekstowym.

Możesz łatwo zmienić wygląd obiektów (np. zmiana koloru lub stylu linii,
pokaż/ukryj etykiety) za pomocą Paska stylu. Wybierz obiekt, który chcesz
poprawić i kliknij na strzałkę w lewym górnym rogu Widoku Grafiki, aby
otworzyć Pasek Stylu.

Można również pokazać ukryć osie i/lub siatkę za pomocą Paska stylu.
Kliknij na białym tle Widoku Grafiki, aby upewnić się, że nie zostanie wybrany
żaden obiekt. Następnie kliknij na strzałkę w lewym górnym rogu Widoku
Grafiki, aby otworzyć Pasek Stylu.

Protokół konstrukcji (patrz menu Widok) zawiera tabelę z wykazem

wszystkich etapów konstrukcji. Używając strzałek można ponownie przejść
przez kolejne etapy konstrukcji. Ponadto, można zmienić kolejność etapów
konstrukcji, przeciągając wiersze w górę lub w dół.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 4

Przykład 2: Współczynnik kierunkowy prostej
Zadanie: Użyj suwaków, aby dynamicznie zmieniać parametry w równaniu
prostej

Przygotowania

 Otwórz nowe okno GeoGebry, używając Plik ->Nowe Okno.

 Kliknij strzałkę po prawej stronie Widoku Grafiki w celu otwarcia Paska

bocznego Widoki i wybierz Widok Algebry.

Kroki Konstrukcji

Wpisz y = 0.8*x + 3.2 w Polu wprowadzania i naciśnij klawisz Enter.

1
Poszukiwania: Które parametry mogą być zmieniane podczas
2 modyfikowania równanie prostej w widoku Algebry (użyj klawiszy
strzałek) lub prostej w Widoku Grafiki (użyj myszki)?
Wskazówka: Upewnij się, że wzór/ prosta jest wybrana, zanim
spróbujesz ją modyfikować.
W Widoku Grafiki, użyj narzędzia Usuń, aby usunąć prostą.
3 Wskazówka: Należy otworzyć przybornik w celu wybrania tego
narzędzia.

4 Użyj narzędzia Suwak w celu utworzenia dwóch suwaków a i b

używając domyślnych ustawień suwaków.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 5

 Wskazówka: Po kliknięciu w Widoku Grafiki, pojawi się okno, w
którym można wybrać parametry swojego suwaka. Kliknij przycisk
Zastosuj, aby zamknąć okno i utworzyć suwak.
5 Wpisz w polu wprowadzania: y = a*x+b i zatwierdź klawiszem Enter.
Wybierz Narzędzie Przecięcie z Paska Narzędzi, aby utworzyć punkt
6
A - przecięcie prostej i osi y.
Użyj narzędzia Punkt na obiekcie w celu utworzenia punktu B w
7
początku układu współrzędnych.
Użyj narzędzia Odcinek w celu utworzenia odcinka między
8
punktami A i B.
Użyj narzędzia Nachylenie w celu utworzenia nachylenia prostej
9
(trójkąt nachylenia).

Wskazówka

Jeżeli chcesz poprawić wygląd swojej konstrukcji za pomocą Paska Stylu (np.
zwiększyć grubość odcinka, aby był on widoczny w górnej części osi y,
pokazać wartość nachylenia zamiast jego nazwy), wybierz obiekt, który
chcesz poprawić, a następnie kliknij strzałkę w lewym górnym rogu Widoku
Grafiki, aby otworzyć Pasek Stylu.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 6

Przykład 3: Przecięcie funkcji liniowej i wielomianu
Zadanie: Dowiedz się, czy parabola przecina się z funkcją liniową przez
znalezienie pierwiastków wielomianu, który jest różnicą danego wielomianu
(funkcji kwadratowej) i funkcji liniowej.

Przygotowanie

 Otwórz nowe okno GeoGebry, używając Plik ->Nowe Okno.

 Kliknij strzałkę po prawej stronie Widoku Grafiki w celu otwarcia Paska

bocznego Widoki i wybierz Widok CAS.

Kroki konstrukcji

W Widoku CAS utwórz funkcję kwadratową wprowadzając

1
f (x) := x^2-3/2*x+2 w pierwszym wersie i zatwierdź klawiszem Enter.

2 Wybierz narzędzie suwak z Paska Narzędzi Widoku Grafiki i utwórz

dwa suwaki a i b używając domyślnych ustawień suwaków.

Wskazówka: Po kliknięciu na Widok Grafiki, pojawi się okienko, w

którym można wybrać parametry swojego suwaka. Kliknij przycisk
Zastosuj, aby zamknąć okno i utworzyć suwak.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 7

3 W Widoku CAS, utwórz funkcję liniową, wprowadzając
g (x) := a*x+b do następnego wiersza i zatwierdź klawiszem Enter.
W Widoku Grafiki, użyj narzędzia Przesuń, aby zmienić wartość
4
suwaka a na 0,5 i wartość suwaka b na 2.

5 W widoku z CAS, wprowadź h(x) := f(x) - g(x), w celu ustalenia

różnicy pomiędzy funkcją kwadratową i liniową
Wpisz h (x) w kolejnym wierszu Widoku CAS, a następnie wybierz
6 narzędzie Czynniki z Paska Narzędzi Widoku CAS, aby rozłożyć
wielomian na czynniki.
Podpowiedź: Możesz teraz korzystać z tych czynników do ustalenia
pierwiastków funkcji h(x).
Wpisz w Widoku CAS Rozwiąż[h(x)], w celu potwierdzenia
7
pierwiastków.
Wpisz w Widoku CAS Przecięcie[f(x), g(x)], aby utworzyć punkty
8
przecięcia funkcji f (x) i g (x).
Podpowiedź: Możesz wyświetlić punkty przecięcia w Widoku Grafiki
klikając Pokaż / Ukryj przy odpowiednim numerze wiersza w Widoku
CAS.
Poszukiwania: Spróbuj dowiedzieć się, co wspólnego mają punkty
przecięcia f(x) i g(x) z pierwiastkami funkcji h(x). Zmień parametry
9
funkcji liniowej, aby dowiedzieć się, dla jakich wartości a i b są
dwa, jeden, lub nie ma punktów przecięcia prostej i paraboli.
Wskazówka: Użyj narzędzia Przesuń w celu zmiany wartości
suwaków i utworzenia nowych funkcji do zbadania.

Wskazówki

Widok CAS pozwala na pracę z ułamkami, równaniami i wzorami (które mogą

zawierać zmienne, które nie zostały wcześniej zdefiniowane).

Wprowadzanie i automatyczne uzupełnianie

= Wpisz y = 2 x + 1 w celu zdefiniowania równania.

:= Wpisz f(x):= 2x + 1 w celu przypisania nazwy f do funkcji.

Jeśli wprowadzisz otwierający nawias okrągły lub kwadratowy,

() []
GeoGebra automatycznie wstawi odpowiedni nawias zamykający.

Podczas wpisywania polecenia w Widoku CAS, GeoGebra próbuje

automatycznie uzupełnić polecenie, aby ułatwić wprowadzenie

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 8

 poprawnej składni.
Podpowiedź: Wybierz polecenie, którego chcesz użyć z
pojawiającej się listy i zatwierdź klawiszem Enter, aby
zaakceptować propozycję.

Pasek narzędzi CAS oferuje trzy różne narzędzia do obliczenia wyniku:

"Przelicz wyrażenie" podaje dokładny wynik

"Oblicz wartość liczbową" oblicza wynik liczbowo i zwraca wynik w

notacji dziesiętnej.

"Pozostaw wprowadzone wyrażenie" pozostawia wyrażenie w

oryginalnej postaci. Jest to bardzo przydatne, jeśli nie chcesz, aby
wprowadzone wyrażenie było uproszczone automatycznie.

Można również zmieniać tylko część wyrażenia, wybierając go myszką i

klikając na narzędzie, np. Czynniki.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 9

Przykład 4: Wykres punktowy i linia trendu
Zadanie: Utwórz wykres punktowy i przeprowadź analizę regresji dwóch
zmiennych. Zbadaj, jak odchylenie wyników wpływa na linię trendu.

Przygotowania

 Otwórz nowe okno GeoGebry używając menu Plik

 Kliknij strzałkę po prawej stronie Widoku Grafiki w celu otwarcia Paska

bocznego Widoki i wybierz Widok Arkusz.

Kroki konstrukcji
W Widoku Arkusza, wpisz następujące dane do komórek w
1 kolumnie A
A1: 1 A2: 5 A3: 2 A4: 8 A5: -2
Podpowiedź: Zawsze potwierdź wprowadzanie naciskając klawisz
Enter

W Widoku Arkusza, wpisz następujące dane do komórek w

2 kolumnie B

B1: -1 B2: 2 B3: 3 B4: 4 B5: 1

Utwórz wykres punktowy z tych danych:

3 Zaznacz wszystkie komórki z kolumny A i B, które zawierają dane.

Następnie wybierz narzędzie Utwórz listę punktów, aby utworzyć
punkty z zestawu danych.

Uwaga: Wartości w kolumnie A wyznaczają odcięte (współrzędne

x), a wartości w kolumnie B – rzędne (współrzędne y) tworzonych
punktów

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 10

 Wskazówka: Możesz też użyć narzędzia Przemieszczaj obszar
roboczy w Widoku Grafiki, jeśli nie wszystkie pięć punktów jest
widocznych w Widoku Grafiki.

Wybierz narzędzie Linia trendu w Widoku Grafiki. Utworzysz linię

4 najlepszego dopasowania, czyli linię trendu dla punktów
zaznaczonych za pomocą prostokąta wyboru.

Wskazówka: Utworzysz prostokąt wyboru, klikając w lewym górnym

rogu Widok Grafiki i stopniowo przesuwając kursor myszy w kierunku
prawego dolnego rogu. Upewnij się, że wszystkie punkty znajdują
się w prostokącie wyboru.

Poszukiwania: Używając tej konstrukcji można łatwo

5 zademonstrować, jak odchylenie wpływa na Linię trendu. Wybierz
narzędzie Przesuń i przeciągnij jeden z punktów, aby stworzyć nowe
położenie linii trendu..

Wskazówka: Możesz także zmienić początkowe dane bezpośrednio

w Widoku Arkusza.

Wskazówki

Możesz zmienić styl (np. kolor, grubość) linii i punktów. Wybierz obiekt, który
chcesz poprawić, a następnie kliknij strzałkę w lewym górnym rogu Widoku
Grafiki, aby otworzyć Pasek stylu.

GeoGebra pozwala na import danych z innych arkuszy kalkulacyjnych w

widoku arkusza kalkulacyjnego:

 Zaznacz i skopiuj dane, które chcesz zaimportować.

Podpowiedź: Na przykład, użyj skrótu klawiaturowego Ctrl - C w celu
skopiowania danych do schowka komputera.
 Otwórz okno GeoGebra i Włącz Widok Arkusza
 Kliknij na komórce arkusza kalkulacyjnego, który powinien zawierać
pierwszą wartość danych (np A1 komórki).
 Wklej dane z schowka komputera do GeoGebry w Widoku Arkusza
Podpowiedź: Na przykład, prawy przycisk myszy - kliknij na
podświetlonej komórki i wybierz opcję Wklej.

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 11

Przykład 5: Przecięcie prostej z płaszczyzną
Zadanie: Dowiedz się, w jaki sposób przecinają się płaszczyzna i prosta w
Grafice 3D

Przygotowania

 Otwórz nowe okno GeoGebry, korzystając z menu Plik.

 Kliknij strzałkę po prawej stronie Widoku Grafiki w celu otwarcia paska

Widoki i wybierz Grafika 3D.

Kroki konstrukcji

Wprowadź p: x+y=z w Polu wprowadzania i naciśnij klawisz Enter w

1
celu zdefiniowania płaszczyzny p.
Utwórz dwa punkty A i B wpisując A=(3,4,3) oraz B=(-4,-2,-1) w Polu
2
wprowadzania.
Wybierz narzędzie Prosta z paska narzędzi Grafika 3D i kliknij punkty
3
A i B w celu utworzenia prostej a przechodzącej przez te punkty.
Wybierz narzędzie Przecięcie. Następnie kliknij na płaszczyźnie i
4
prostej w celu utworzenia ich punktu przecięcia C.
Poszukiwania: Za pomocą narzędzia Przesuń zmień położenie
punktów A i B. Co się dzieje z punktem przecięcia, jeśli prosta jest
5
równoległa do płaszczyzny p, lub jeśli obydwa punkty leżą w
płaszczyźnie p?

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 12

Wskazówki

Możesz też użyć narzędzia Obróć Widok Grafiki 3D, aby uzyskać różne
widoki swojej konstrukcji.

Być może chcesz poprawić wygląd swojej konstrukcji za pomocą Paska Stylu.
Wybierz obiekt, który chcesz poprawić, a następnie kliknij strzałkę w lewym
górnym rogu widoku Grafika 3D, aby otworzyć Pasek stylu.

Można również ukryć płaszczyznę xy lub osie współrzędnych przy użyciu

Paska Stylu. Kliknij na białym tle Widoku Grafiki 3D, aby upewnić się, że nie
zostanie wybrany żaden obiekt. Następnie kliknij na strzałkę w lewym górnym
rogu Widok Grafiki, aby otworzyć Pasek stylu.

Dalsze informacje
Możesz znaleźć więcej informacji, materiałów i pomocy na naszych stronach
internetowych w www.geogebra.org.

Tłumaczenie: Edyta Pobiega, Katarzyna Pobiega

(Warszawskie Centrum GeoGebry przy SWPS Warszawa)
luty 2015

GeoGebra - Szybki start, Wersja 5 – www.geogebra.org 13