Wydział In ynierii Elektrycznej i Komputerowej

Katedra Maszyn Elektrycznych

Laboratorium Maszyn Elektrycznych

wiczenie A - Silnik asynchroniczny

Program wiczenia:

wiczenie A1 - Silnik asynchroniczny pier cieniowy

1. Czynno ci wst pne

Zapoznanie si z budow silnika i danymi znamionowymi. Kontrola stanu izolacji.

PN = 3 kW, UN = 220/380 V (∆/Υ), IN = 11.4/6.6 A, cosϕN = 0.81, nN = 1420 obr/min

2. Pomiary rezystancji uzwoje

Pomiary rezystancji fazowych uzwoje stojana Rs i wirnika Rr wykonuje si pr dem stałym metod
techniczn lub z u yciem mostka Wheatstonea lub Thomsona.
Zmierzona warto rezystancji fazy uzwojenia stojana - Rs =1.12 Ω

3. Wyznaczania pocz tków i ko ców uzwoje metod woltomierzow .

Ł czymy ze sob po jednym zacisku ka dej fazy uzwojenia stojana i jedn z faz zasila si obni onym
napi ciem przemiennym U 1 (rysunek poni ej). Je eli oba napi cia U 2 pomi dzy wolnym ko cem
fazy zasilanej i nie zasilanej jest wi ksze ok. 1.5 razy od napi cia U 1 , a napi cie pomi dzy wolnymi
ko cami faz nie zasilanych U 3 jest równe 0, to zwarte zostały zaciski jednoimienne faz (wszystkie
pocz tki lub ko ce faz uzwojenia). W innym przypadku zostały zwarte zaciski ró noimienne.
Nast pnie ł czymy oba uzwojenia w gwiazd .

V V
U3 U2
U1 V ~

4. Pomiar przekładni napi ciowej silnika pier cieniowego.

Pomiar przeprowadzamy przy poł czeniu uzwoje stojana i wirnika w gwiazd i przy rozwartym
obwodzie nie zahamowanego wirnika. Silnik zasilamy z regulatora indukcyjnego U s i kr cimy wałem
wirnika, znajduj c poło enie, przy którym woltomierz w wirniku poka e najwi ksze napi cie U r 0 .
Nast pnie zasilamy dwufazowo wirnik, przy rozwartym uzwojeniu stojana napi ciem U r o warto ci
zbli onej do zmierzonej uprzednio i obracaj c wirnik wyznaczamy najwi ksz warto napi cia
indukowanego w uzwojeniu stojana U s 0 . Mierzymy napi cia mi dzyfazowe, lecz ich stosunek jest
taki sam jak napi fazowych, które z definicji wyznaczaj przekładni napi ciow (ten sam układ
poł cze obu uzwoje ). Warto przekładni napi ciowej wyznaczamy jako redni arytmetyczn
napi przy zasilaniu stojana i wirnika ze wzoru:

1 1 U U
K = ( K1 + K 2 ) = ( s + s 0 )
2 2 U r0 U r

5. Pomiary biegu jałowego.

Ł czymy układ według poni szego schematu, przy zamkni tym wył czniku W (zwarte pier cienie
lizgowe). Wykonujemy rozruch napi ciowy nieobci onego silnika. Uzwojenie wirnika jest zwarte
na pier cieniach, a silnik nie jest obci ony momentem zewn trznym, Wirnik obraca si z pr dko ci
blisk synchronicznej - s ≈ 0 , wytwarzaj c moment równowa cy moment strat mechanicznych.

Pomiary przeprowadzamy obni aj c napi cie stojana od warto ci 1.05U sN do 0.3U sN . W stanie
pracy jałowej współczynnik mocy silnika jest niewielki ( ϕ > 60 0 ), st d jeden z watomierzy wychyla
si w stron przeciwn . Przed pomiarem nale y zatem przeł czy jego cewk pr dow i przy
sumowaniu mocy uwzgl dni ujemny znak mocy wskazywanej przez watomierz.

U s [V] I s 0 [A] P1 [W] P2 [W] P0 = P1 + P2 [W] cos ϕ 0

P0
gdzie: cos ϕ 0 =
3U s I s 0

5. Pomiary stanu zwarcia

Ł czymy układ według poni szego schematu, przy zamkni tym wył czniku W i zahamowanym
wirniku (blokada mechaniczna wału) - s = 1 . Przed pomiarem nagrzewamy silnik pr dem
znamionowym, a w celu utrzymania ustalonej temperatury uzwoje rozpoczynamy pomiary od
zasilenia stojana napi ciem, przy którym zwarciowy pr d stojana jest równy I sk = 1.2 I sN .
Nast pnie dokonujemy odczytów, przy napi ciu zasilania szybko zmniejszanym do zera.

U s [V] I sk [A] P1 [W] P2 [W] Pk = P1 + P2 [W] cos ϕ k

Pk
gdzie: cos ϕ k = .
3U s I sk
6. Pomiary przy obci eniu.

W wiczeniu wykonuje si rozruch oporowy silnika asynchronicznego za pomoc zwieranego

rozrusznika, przy poł czeniu uzwojenia stojana w trójk t i zasileniu stojana napi ciem znamionowym
U sN . Nast pnie poprzez zmian pr du wzbudzenia sprz onej z badanym silnikiem pr dnicy
obcowzbudnej pr du stałego zmienia si obci enie i odczytuje: moc pobran z sieci P , pr d
przewodowy stojana I s , moment obci enia T , obroty silnika n , napi cie U L i pr d obci enia
pr dnicy grzałkami - I L . Moment rozwijany przez silnik jest proporcjonalny do nacisku na wag
elektroniczn łap ruchomego stojana pr dnicy.

Pomiar wykonujemy dla dwóch przypadków: przy zwartych pier cieniach wirnika i przy doł czonych
do wirnika dodatkowych rezystancjach o warto ci fazowej - Rd , w zakresie pr du stojana od pr du
biegu jałowego do warto ci 1.2 I sN .Wyniki pomiarów zapisujemy w tabeli:

I s [A] P1 [W]
-1
P1 [W] n [min ] T [Nm] U L [V] I L [A] η
Rd = 0
[Ω/faz ]

Rd = 0.58
[Ω/faz ]

π ⋅n T 0,105 ⋅ T ⋅ n
Gdzie sprawno wyznaczona metod bezpo redni wynosi: η = ⋅ =
30 P1 + P2 P1 + P2

Opracowanie sprawozdania:

W sprawozdaniu powinny by zawarte:

- dane znamionowe badanego silnika,
- opis kolejnych pomiarów, schematy układów pomiarowych,
- wyniki pomiarów w postaci tabel i wykresów,
- obliczenia parametrów schematu zast pczego silnika i narysowanie schematu zast pczego,
 - wyznaczone straty poszczególne mocy, niezb dne do wyznaczenia sprawno ci metod strat
poszczególnych i obliczenie sprawno ci znamionowej,
- wykre lone charakterystyki obci enia w funkcji mocy u ytecznej silnika ( P = TΩ )
I s , cos ϕ , η , n = f ( P ) dla ró nych warto ci rezystancji dodatkowej we wirniku - R d = 0 i
Rd ≠ 0
- obliczenia teoretyczne charakterystyki momentu w funkcji obrotów, porównane we wspólnym
zakresie po lizgów z wynikami pomiarów,
- wnioski

Pomocne procedury, schematy i wzory:

• Wyznaczanie parametrów fazowego schematu zast pczego
Rr′
I sph Rs jX σs I ′rph jX σ′r s
I0
I Fe Im
U sph RFe jX m

Obliczenia w stanie jałowym:

I sph 0 R s jX σs

I Fe Im
U sph RFe jX m

P0 = P1 + P2 , ∆Pws 0 = 3 I s 0 ⋅ R s ; ∆P0 = P0 − ∆Pws 0 ; ∆P0 = ∆PFe + ∆Pm ;

2

Rozdział strat w rdzeniu ∆PFe i strat mechanicznych ∆Pm , przy biegu jałowym silnika
przeprowadza si metod graficzn dla znamionowego napi cia zasilania stojana. Poniewa w
trakcie pomiaru biegu jałowego obroty silnika s praktycznie stałe, straty mechaniczne te
maj stał warto i nie zale od zmiany napi cia zasilania. Straty w rdzeniu, głównie stojana
(z racji niewielkiej warto ci po lizgu) zale od kwadratu napi cia zasilania, st d wykre lenie
funkcji zmian sumy obu strat wzgl dem kwadratu napi cia w postaci linii prostej, pozwala
wydzieli z tej sumy warto strat mechanicznych na przeci ciu prostej z osi rz dnych – jak
na rysunku poni ej.

∆P0 = ∆PFe + ∆Pm

∆PFe

∆Pm U s2
U sN
Parametry gał zi poprzecznej schematu zast pczego wyznaczamy ze wzorów:
 3(U sphN ) 2 U sphN U sphN
R Fe = ; I Fe = ; Im = 2
I sph 0 − I Fe ;
2
Xm =
∆PFe R Fe Im
Obliczenia w stanie zwarcia:

I sphk Rs jX σs jX σ′ r Rr′

U sphk

W obliczeniach przybli onych dla stanu zwarcia silnika pier cieniowego mo na pomin
gał poprzeczn schematu zast pczego maszyny, z uwagi na relatywnie znaczn warto
jej impedancji, w porównaniu z impedancj gał zi podłu nej. Parametry wyznaczamy dla
pr du zwarcia równego pr dowi znamionowego stojana.

U sphk Pk
Zk = ; Rk = 2
; Xk = Z k2 − Rk2 ;
I sphN 3I sphN

R k = R s + Rr′ = R s + K 2 Rr , st d mo na oszacowa rzeczywist warto rezystancji

fazowej wirnika jako: R r = ( R k − R s ) / K . 2

Na podstawie pomiaru biegu jałowego i zwarcia, przy znajomo ci napi cia indukowanego w
wirniku przy pomiarze przekładni napi ciowej (stan pracy transformatorowej silnika) mo na
oszacowa reaktancje rozprosze stojana i wirnika:

U sphN − K ⋅ U rph0
X σs = ; X σ′ r = X k − X σs
I sph 0

Parametry fazowego schematu zast pczego zapisujemy w tabeli:

Zestawienie parametrów:
R s [Ω] R r′ [Ω] X σs [Ω] X σ′ r [Ω] R Fe [Ω] X m [Ω]

• Wyznaczanie sprawno ci znamionowej metod strat poszczególnych.

PpN − ∆PN
ηN = ; PpN = 3U sphN I sphN cos ϕ N ;
PpN
∆PN = ∆PwsN + ∆PFe + ∆PwrN + ∆Pm + ∆Pdod

∆PwsN = 3R s I sphN
2
; ∆PwrN = (PpN − ∆PwsN − ∆PFe ) ⋅ s ; ∆Pdod = 0,5% ⋅ PN

• Wyznaczanie teoretycznej charakterystyki mechanicznej silnika (wzór Klossa)

Obliczy charakterystyki momentu w funkcji po lizgu s od 0 do 1 i wrysowa na ni

charakterystyki zmierzone przy braku i przy obecno ci w obwodzie wirnika dodatkowej
rezystancji. Przyj do wzorów parametry wyznaczonego schematu zast pczego silnika.
 2
2Tb 3 (C S U sphN ) Xm 60 f s
T= , Tb = p , p = 2 , ω 0 = 2πf s = 100π , C S = , n0 =
s sb 2 ω0 X k X σs + X m p
+
sb s
n −n R′ R′ + Rd′ π ⋅n
X k = C s X σs + X σ′r , s = 0 , sb = r albo sb = r , Rd′ = K 2 Rd , Ω =
n0 Xk Xk 30

wiczenieA2 - Silnik asynchroniczny klatkowy

1. Wyznaczania pocz tków i ko ców uzwoje metod impulsów pr du stałego

Przed przyst pieniem do pomiaru nale y za pomoc omomierza dobra parami zaciski odpowiadaj ce
poszczególnym fazom. Ł czymy układ według poni szego schematu.

mV

Pocz tek i koniec jednej z faz przyjmuje si dowolnie, a nast pnie zasila si t faz niewielkim
napi ciem stałym. Do innej fazy uzwojenia stojana przył cza si woltomierz
i obserwuje si jego wychylenie przy zał czaniu napi cia stałego, uzyskanego np. z prostownika
jednofazowego, zasilanego z autotransformatora. Je eli dodatni biegun ródła został przył czony do
zacisku przyj tego za pocz tek danej fazy, to przy impulsowym zał czeniu napi cia minus
woltomierza wskazuje na pocz tek drugiej fazy, je li woltomierz wychyla si prawidłowo.

2. Rozruch silnika za pomoc przeł cznika „gwiazda – trójk t”.

Po wyznaczeniu pocz tków i ko ców faz uzwojenia stojana, ł czymy je zgodnie z poni szym
schematem.

Wykonuj c rozruch z u yciem przeł cznika „gwiazda – trójk t” obserwujemy na amperomierzu

zmiany pr du przewodowego stojana, w obu pozycjach przeł cznika.

W sprawozdaniu nale y przedstawi : schematy układów pomiarowych, opis stosowanych metod

pomiarowych i przeprowadzonych bada , obja nienie przyczyn obserwowanych zjawisk.