Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

SCENARIUSZ LEKCJI 6
TEMAT: ZADŁAWIENIA
Osiągnięcia. Uczeń po lekcji:
•wykonuje podstawowe czynności pierwszej pomocy w zadławieniu,
•wyjaśnia pojęcie i mechanizm zadławienia,
•omawia schemat postępowania w przypadku zadławienia,
•wykonuje na fantomie tzw. rękoczyny ratunkowe w przypadku zadławienia,
•wymienia przykłady działań zapobiegających zadławieniu u małych dzieci,
•wzywa prawidłowo pomoc.
1. Cele lekcji (nauczyciel w trakcie lekcji powinien):
– zapoznać uczniów z zasadami postępowania w sytuacji zadławienia / zakrztuszenia się,
– doskonalić umiejętności uczniów w zakresie rozpoznawania zaburzeń czynności życiowych poszkodowanych,
– doskonalić na fantomie tzw. rękoczyny ratunkowe w przypadku zadławienia,
– nauczyć prawidłowego wykonywania manewru Heimlicha,
– doskonalić zasady wzywania służb ratunkowych,
– uczulić na konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa,
– kształtować wrażliwość na cierpienie drugiego człowieka,
– wdrażać do odpowiedzialności za wykonywane czynności ratunkowe.
2. Treści nauczania:
– Zadławienie osoby dorosłej.
– Zadławienie kobiety w ciąży lub osoby otyłej.
– Zadławienie / Zakrztuszenie dziecka oraz niemowlęcia.
3. Metody i techniki pracy:
– dyskusja,
– pokaz z objaśnieniem,
– ćwiczenia praktyczne,
– praca w grupach.
4. Środki dydaktyczne
Podręcznik i karty pracy, filmy dotyczące postępowania przy zadławieniach i rzutnik multimedialny, schematy, kamizelka
do nauki udzielania pierwszej pomocy w zadławieniach, fantom niemowlaka i fantom dziecka.
5. Czas realizacji – 1 godzina lekcyjna.
6. Przebieg zajęć

Uwaga!
• Można poprosić uczniów o przyniesienie na lekcję lalek typu „Bobas” (jeżeli w szkole nie ma fantomu niemowlaka).
• Przed zajęciami nauczyciel przygotuje uczniów do pełnienia funkcji instruktorów na poszczególnych stanowiskach.
Z uwagi na konieczność zapewnienia szczególnych środków ostrożności na każdym stanowisku jest dwóch instruktorów.
Nauczyciel omawia sposób symulacji z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
• Organizuje pomieszczenie do bezpiecznego przeprowadzenia ćwiczeń.

Faza wstępna
Wprowadzając w temat, nauczyciel rozpoczyna dyskusję poświęconą problematyce zadławień. Odwołuje się do
osobistych przeżyć uczniów. Uczniowie wskazują najczęstsze okoliczności, w których dochodzi do zadławień i cha-
rakteryzują objawy towarzyszące zadławieniom, zakrztuszeniom i / lub zachłyśnięciom.
Po krótkiej dyskusji nauczyciel dzieli uczniów na 4 zespoły (w przypadku braku fantomów, zespołów może być
mniej).

AUTOR: Bogusława Breitkopf

1 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Faza realizacyjna
1. Każdy zespół, pod okiem instruktorów, będzie doskonalił udzielanie pierwszej pomocy w zadławieniach,
z uwzględnieniem wieku i stanu poszkodowanego.
2. Czas pracy na stanowisku 8 min. Po wykonaniu zadania zespoły zmieniają się zgodnie z ruchem wskazówek
zegara.
– Zespół 1 – uczniowie doskonalą umiejętności postępowania w przypadku zadławienia się dorosłego.
– Zespół 2 – uczniowie doskonalą umiejętności postępowania w przypadku zadławienia się dziecka.
– Zespół 3 – uczniowie doskonalą umiejętności postępowania w przypadku zadławienia się niemowlęcia.
– Zespół 4 – uczniowie doskonalą umiejętności postępowania w przypadku zadławienia się ciężarnej lub osoby
otyłej.
W tej fazie zajęć nauczyciel jest obserwatorem i moderatorem – w razie konieczności udziela wyjaśnień.

Faza podsumowująca
1. Podczas podsumowywania ćwiczeń należy wskazać elementy wykonane prawidłowo oraz omówić sposób elimi-
nowania błędów popełnianych w czasie zajęć.
2. Dyskusja nad przebiegiem ćwiczeń: uczniowie dzielą się swoimi refleksjami na temat zdobytej wiedzy oraz spo-
strzeżeniami i przeżyciami z odbytych ćwiczeń.
3. Nauczyciel podkreśla konieczność przestrzegania schematu postępowania ratowniczego i podchodzenia do po-
szkodowanego z dużą wrażliwością. Wyjaśnia znaczenie pierwszej pomocy i konieczność szybkiego wezwania
pomocy medycznej. Przestrzega przed możliwością utraty przytomności i zatrzymania oddechu u osoby poszko-
dowanej.

Uwaga!
• Dla zainteresowanych uczniów na stronie internetowej szkoły będą do pobrania karty postępowania ratowniczego
w poznanych sytuacjach urazowych.

AUTOR: Bogusława Breitkopf

2 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Klasa Data
Opracował zespół w składzie:

KARTA PRACY DO LEKCJI 6

TEMAT: ZADŁAWIENIA
Grupa 1

Instrukcja dla zespołu:

Stanowisko 1 – uczniowie doskonalą umiejętności usuwania ciała obcego z dróg oddechowych osoby dorosłej.
Poszkodowany jest przytomny, trzyma się za szyję i kaszle. Jego stan ulega zmianie. Po chwili przestaje kaszleć, jednak
cały czas jest przytomny.
Zmiana w zachowaniu jest dostosowana do postępowania ratującego. Poszkodowany symulując uraz, daje szansę zade-
monstrowania pełnego zakresu pierwszej pomocy w zadławieniach.
Czas pracy na stanowisku – 8 minut (cały zespół). Ćwiczenia wykonujecie w parach, z zachowaniem środków ostroż-
ności. Uderzenia i uciski symulujecie. Po wykonaniu zadania przechodzicie do kolejnego stanowiska, zgodnie z ruchem
wskazówek zegara.

Uwaga!
• Każde zachowanie zagrażające zdrowiu „ratowanego” (p. zbyt mocne uderzenie lub ucisk) skutkuje oceną niedosta-
teczną.
• Uczniowie symulują wykonanie manewru Heimlicha.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

AUTOR: Bogusława Breitkopf

3 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Karta oceny czynności ratunkowych podczas zadławienia dorosłego

Ocena wykonywanych czynności

Podejmowane działania
1 2 3 4 5 6 7 8
Bezpieczeństwo
miejsca zdarzenia (usunięcie przedmiotów raniących)
ratującego (założenie rękawiczek)
poszkodowanego (sposób zachowania ratującego)
pytano o sytuację urazową – Czy się zadławiłeś?
wołano o pomoc – wskazano konkretną osobę
Zakres pierwszej pomocy
kaszel efektywny – zachęcano do kaszlu
kaszel zanika
postawa w rozkroku – za poszkodowanym
dłoń na klatce piersiowej, pochylenie ciała do przodu
wykonanie do 5 uderzeń dłonią w okolicę międzyłopatkową
zmiana ułożenia – zaciśnięta dłoń na przeponie poszkodowanego
pochylenie poszkodowanego do przodu
wykonanie manewru Heimlicha:
5 uciśnięć nadbrzusza
naprzemienne wykonywanie czynności (uderzenia w okolicę międzyłopatkową
i manewr Heimlicha)
Wezwanie pomocy
podanie właściwego numeru telefonu
określenie miejsca zdarzenia
opisanie urazu
podanie informacji o poszkodowanym
podanie informacji o ratującym
Suma punktów

Uwaga!
• Za każdą, poprawnie wykonaną czynność, uczeń otrzymuje 1 p., za źle wykonaną czynność lub jej pominięcie – otrzy-
muje 0 p.

AUTOR: Bogusława Breitkopf

4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Klasa Data
Opracował zespół w składzie:

KARTA PRACY DO LEKCJI 6

TEMAT: ZADŁAWIENIA
Grupa 2

Instrukcja dla zespołu:

Stanowisko 2 – uczniowie doskonalą umiejętności usuwania ciała obcego z dróg oddechowych dziecka.
Poszkodowany jest przytomny, trzyma się za szyję i kaszle. Jego stan ulega zmianie. Po chwili przestaje kaszleć, jednak
cały czas jest przytomny.
Zmiana w zachowaniu jest dostosowana do postępowania ratującego. Poszkodowany symulując uraz, daje szansę zade-
monstrowania pełnego zakresu pierwszej pomocy w zadławieniach.
Czas pracy na stanowisku – 8 minut (cały zespół). Po wykonaniu zadania przechodzicie do kolejnego stanowiska, zgod-
nie z ruchem wskazówek zegara.

Uwaga!
• Każde zachowanie zagrażające zdrowiu „ratowanego” (p. zbyt mocne uderzenie lub ucisk) skutkuje oceną niedosta-
teczną.
• Uczniowie symulują wykonanie manewru Heimlicha.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

AUTOR: Bogusława Breitkopf

5 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Karta oceny czynności ratunkowych podczas zadławienia dziecka

Ocena wykonanych czynności

Podejmowane działania
1 2 3 4 5 6 7 8
Bezpieczeństwo
miejsca zdarzenia (usunięcie przedmiotów raniących)
ratującego (założenie rękawiczek)
poszkodowanego (sposób zachowania ratującego)
pytano o sytuację urazową – Czy się zadławiłeś?
wołano o pomoc – wskazano konkretną osobę
Zakres pierwszej pomocy
kaszel efektywny – zachęcano do kaszlu
kaszel zanika
pochylenie / przyklęknięcie – za poszkodowanym
dłoń na klatce piersiowej, pochylenie ciała do przodu
wykonanie do 5 uderzeń dłonią w okolicę międzyłopatkową
zmiana ułożenia – zaciśnięta dłoń na przeponie poszkodowanego
pochylenie poszkodowanego do przodu
wykonanie manewru Heimlicha:
5 uciśnięć nadbrzusza
naprzemienne wykonywanie czynności (uderzenia w okolicę międzyłopatkową
i manewr Heimlicha)
Wezwanie pomocy
podanie właściwego numeru telefonu
określenie miejsca zdarzenia
opisanie urazu
podanie informacji o poszkodowanym
podanie informacji o ratującym
Suma punktów

Uwaga!
• Za każdą, poprawnie wykonaną czynność, uczeń otrzymuje 1 p., za źle wykonaną czynność lub jej pominięcie – otrzy-
muje 0 p.

AUTOR: Bogusława Breitkopf

6 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Klasa Data
Opracował zespół w składzie:

KARTA PRACY DO LEKCJI 6

TEMAT: ZADŁAWIENIA
Grupa 3

Instrukcja dla zespołu:

Stanowisko 3 – uczniowie doskonalą umiejętności usuwania ciała obcego z dróg oddechowych niemowlęcia.
Instruktor trzyma na rękach fantom niemowlęcia (ewentualnie lalkę), przekazuje kolegom informację, że przed chwilą
wyjął z łóżeczka dziecko, które zachłysnęło się. Oddycha i jest przytomne. Prosi o pomoc. Oczekuje pełnego schematu
postępowania ratowniczego. Ratujących jest dwóch, mogą podzielić się zadaniami.
Czas pracy na stanowisku – 8 minut (cały zespół). Po wykonaniu zadania przechodzicie do kolejnego stanowiska, zgod-
nie z ruchem wskazówek zegara.

Uwaga!
• Każde zachowanie zagrażające zdrowiu „ratowanego” (p. zbyt mocne uderzenie lub ucisk) skutkuje oceną niedosta-
teczną.
• Uczniowie symulują wykonanie czynności ratowniczych na fantomie / lalce.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

AUTOR: Bogusława Breitkopf

7 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Karta oceny czynności ratunkowych podczas zadławienia niemowlęcia

Ocena wykonanych czynności

Podejmowane działania
1 2 3 4 5 6 7 8
Bezpieczeństwo
miejsca zdarzenia (usunięcie przedmiotów raniących)
ratującego (założenie rękawiczek)
poszkodowanego (podtrzymywanie głowy)
wołano o pomoc – wskazano konkretną osoby
usunięto widoczne ciała obce
Zakres pierwszej pomocy
ułożono niemowlę na przedramieniu twarzą ku dołowi
stabilizowano niemowlęciu głowę wraz z tułowiem
ułożono: głowa niżej niż pośladki
wykonano 5 uderzeń dłonią w okolicę międzyłopatkową
odwrócono na drugie przedramię – twarzą ku górze i sprawdzono, czy coś jest
w buzi niemowlęcia
wykonano 5 uciśnięć mostka
wykonywano czynności naprzemiennie
Wezwanie pomocy
podanie właściwego numeru
określenie miejsca zdarzenia
opisanie urazu
podanie informacji o poszkodowanym
podanie informacji o ratującym
Suma punktów

Uwaga!
• Za każdą, poprawnie wykonaną czynność, uczeń otrzymuje 1 p., za źle wykonaną czynność lub jej pominięcie – otrzy-
muje 0 p.

AUTOR: Bogusława Breitkopf

8 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Klasa Data
Opracował zespół w składzie:

KARTA PRACY DO LEKCJI 6

TEMAT: ZADŁAWIENIA
Grupa 4

Instrukcja dla zespołu:

Stanowisko 4 – uczniowie doskonalą umiejętności usuwania ciała obcego z dróg oddechowych osoby dorosłej
otyłej lub kobiety ciężarnej.
Poszkodowany jest przytomny, trzyma się za szyję i kaszle. Jego stan ulega zmianie. Po chwili przestaje kaszleć, jednak
cały czas jest przytomny.
Zmiana w zachowaniu jest dostosowana do postępowania ratującego. Poszkodowany symulując uraz, daje szansę zade-
monstrowania pełnego zakresu pierwszej pomocy w zadławieniach.
Na wykonanie zadania macie 8 minut (cały zespół). Po wykonaniu zadania przechodzicie do kolejnego stanowiska,
zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Uwaga!
• Każde zachowanie zagrażające zdrowiu „ratowanego” (p. zbyt mocne uderzenie lub ucisk) skutkuje oceną niedosta-
teczną.
• Uczniowie symulują wykonanie czynności ratowniczych.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

AUTOR: Bogusława Breitkopf

9 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022

 Edukacja dla bezpieczeństwa | Nowa edycja | Klasa 1 Szkoła ponadpodstawowa

Ocena wykonanych czynności

Podejmowane działania
1 2 3 4 5 6 7 8
Bezpieczeństwo
miejsca zdarzenia (usunięcie przedmiotów raniących)
ratującego (założenie rękawiczek)
poszkodowanego (sposób zachowania ratownika)
pytanie o sytuację urazową – Czy się zadławiłeś / zadławiłaś?
wołanie o pomoc – wskazanie konkretnej osoby
udrożnienie dróg oddechowych – unieść brodę poszkodowanego
usunięcie widocznych ciał obcych
Zakres pierwszej pomocy
kaszel efektywny – zachęcano do kaszlu
postawa w rozkroku – z boku poszkodowanego
dłoń na klatce piersiowej, pochylenie ciała do przodu
wykonanie do 5 uderzeń dłonią w okolicę międzyłopatkową
sprawdzenie skuteczności działania
powtarzanie uderzeń dłonią (aż do skutku)
Wezwanie pomocy
podanie właściwego numeru
określenie miejsca zdarzenia
opisanie urazu
podanie informacji o poszkodowanym
podanie informacji o ratującym
Suma punktów

Uwaga!
• Za każdą, poprawnie wykonaną czynność, uczeń otrzymuje 1 p., za źle wykonaną czynność lub jej pominięcie – otrzy-
muje 0 p.

AUTOR: Bogusława Breitkopf

10 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2022