, dnia

ZATWIERDZAM

PLAN - KONSPEKT

do przeprowadzenia zajęć z Podstaw Ratownictwa Na Polu Walki

I. TEMAT 2 : Udzielanie pierwszej pomocy na polu walki

II. CELE ZAJĘĆ :

Uczyć:
- udzielać samopomocy i pomocy koleżeńskiej;
- zaopatrzyć najczęstsze rodzaje urazów na polu walki;
- rozpoznawać objawy powstałe w wyniku urazów mechanicznych,
bojowych;
- unieruchomić kończyny i kręgosłup;
- zatamować krwotok, w zależności od miejsca wystąpienia;
- rozróżniać różne rodzaje ran i sposoby ich zaopatrywania.

III. FORMA: Zajęcia praktyczne.

IV. CZAS: 2 x 45’.

V. MIEJSCE:

VI. ZAGADNIENIA:

1. Zasady udzielania pierwszej pomocy na polu walki, realizowane w ramach

samopomocy oraz pomocy koleżeńskiej na polu walki.
2. Rodzaje najczęstszych urazów bojowych i niebojowych oraz sposoby ich
zaopatrywania.
3. Udrażnianie dróg oddechowych za pomocą rurki nosowo-gardłowej.
4. Tamowanie krwotoków i sposoby zakładania opatrunków oraz opaski
uciskowej.
5. Rozpoznanie i zaopatrywanie ran klatki piersiowej.
6. Zaopatrywanie oraz stabilizacja skręceń, zwichnięć i złamań.

VII. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE:

1. Przed rozpoczęciem zajęć należy dokonać sprawdzenia stanu przygotowania
miejsca przeprowadzenia zajęć praktycznych oraz sprawdzić sprzęt
i niezbędne wyposażenie.
 2. Sprawdzić obecność.
3. Zajęcia prowadzić wykorzystując wiadomości i umiejętności nabyte przez
szkolonych podczas zajęć teoretycznych.
4. Kontrolować poprawność zrozumienia przez ćwiczących postawionego
zadania.
5. Wskazywać błędy i niedociągnięcia ćwiczącej grupy na bieżąco.
6. Szczególnie dbać o dyscyplinę ćwiczących, a na zakończenie zajęć udzielić
wyczerpujących odpowiedzi na pytania uczestników zajęć.
7. Dokonać omówienia zajęć praktycznych ze wskazaniem najlepiej ćwiczących
8. Zajęcia prowadzić metodami pokazu przedmiotów, pokazu działania, opisu
oraz ćwiczeń praktycznych.

VIII. LITERATURA:

1. DD-4.10, Zabezpieczenie Medyczne Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

Szkol, 914, 2015;
2. Podlasin A., Taktyczne ratownictwo medyczne, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, 2015;
3. Garbowski A., Aszkielaniec Z., Podlasin A., Wyposażenie medyczne żołnierzy
i personelu medycznego Sił Zbrojnych RP oraz państw członkowskich NATO,
Skrypt, WCKMed;
4. Jakubaszko J., Ratownik medyczny, Wyd. Medyczne Górnicki, Wrocław,
2010;
5. Opieka nad rannymi w warunkach pola walki-procedury dla żołnierzy, Zdr.
248/2012;
6. Jaskuła L., Siemiaszko K., Pierwsza pomoc. Indywidualne wyposażenie
medyczne żołnierza, CSWLąd wew. 75/2013;
7. Indywidualny zestaw autostrzykawek IZAS-05, Zasady użycia na polu walki,
Inspektorat Wojskowej Służby Zdrowia, poz. 719, Warszawa, 2010;
8. Zestaw Indywidualny Pakiet Medyczny (IPMed) Instrukcja eksploatacji, IWsp
SZ, 2019;
9. Sprigings D., Chambers JB, Stany nagłe w medycynie, praktyczny przewodnik
postępowania w medycynie ratunkowej, red. Muller P., Wrocław, Górnicki
Wydawnictwo Medyczne, 2012.
10. JTS/CoTCCC, Tactical Combat Casualty Care Guidelines 2021 z 15 grudnia
2021r.

IX. ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWO-TECHNICZNE:

- Mundur polowy na stan szkolonych

- Hełm na stan szkolonych
- Maska na stan szkolonych
- Broń etatowa na stan szkolonych
- Taktyczna opaska zaciskowa 15 szt.
- IZAS szkoleniowy 15 szt.
- IPMed 3 szt.
 - Rurka nosowo-gardłowa 3 szt.
- Fantom 3 szt.
- Manekin ewakuacyjny 3 szt.
- Szyny Kramera 3 szt.

X. ORGANIZACJA ZAJĘĆ:

INSTRUKTOR
CZĘŚĆ WSTĘPNA
CZAS: 10 min.

INSTRUKTOR
CZĘŚĆ GŁÓWNA

PUNKT NAUCZANIA nr 1
AW 3
INSTRUKTOR
Zagadnienie 1
Zagadnienie 2
Zagadnienie 3
Zagadnienie 4
Zagadnienie 5
Zagadnienie 6

CZAS: 75 min.

INSTRUKTOR
CZĘŚĆ KOŃCOWA
CZAS: 5 min.

XI. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Zabraniam:
- Kierowania wylotu lufy w kierunku ludzi, zwierząt i obiektów szkoleniowych;
- Oddalania się z miejsca prowadzenia zajęć;
- Wykonywania czynności innych niż nakazane przez instruktora/kierownika.
 Nakazuję:
- Meldować o wszelkich urazach i kontuzjach niezwłocznie;
- Stosować się do poleceń i rozkazów instruktora/kierownika;
- Pilnować własnego oporządzenia i broni.

XII. INNE:
Nie dotyczy.

XIII. WPROWADZENIE W SYTUACJĘ TAKTYCZNĄ:

Nie dotyczy.

XIV. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

CZĘŚĆ WSTĘPNA (10 min)

1) Przyjmuję meldunek o gotowości kompanii do zajęć;

2) Dokonuję przejrzenia broni;
3) Sprawdzam obecność;
4) Podaję temat i cel zajęć;
5) Podaję zagadnienia;
6) Omawiam organizację zajęć;
7) Omawiam zasady bezpieczeństwa;

CZĘŚĆ GŁÓWNA (75 min)

ZAGADNIENIE I CZYNNOŚCI
Lp.
CZAS INSTRUKTORA SZKOLONYCH
1. Zasady udzielania Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują
pierwszej pomocy „Baczność! Zasady udzielania instruktora.
na polu walki, pierwszej pomocy na polu
realizowane w walki, realizowane w ramach
ramach samopomocy oraz pomocy
samopomocy oraz koleżeńskiej na polu walki.
pomocy Spocznij!”
koleżeńskiej na polu
walki.
Pokazem przedmiotów,
Czas – 15 min. działania
i opisem przedstawia zasady
udzielania pierwszej pomocy
w ramach samopomocy na
polu walki.
Pokazuje wykonanie
samopomocy w przypadku
odniesienia ran przy pomocy
dostępnych środków
znajdujących się w
Indywidualnym Pakiecie
Medycznym (IPMed).
Powiadomia o tym zdarzeniu
dowódcę, a następnie
kontroluje stan
zastosowanych opatrunków.

Nakazuje ćwiczyć Ćwiczą zgodnie z zadaniami

praktycznie. Podaje określonymi przez
szkolonym informację o instruktora.
symulowaniu ran jakie będą
kolejno ćwiczyć.
Podaje komendę „ĆWICZ” do
ćwiczenia bez tempa.
Zwraca uwagę na prawidłowe
wykonywanie czynności,
stosując komendę ”WRÓĆ”.
Koryguje na bieżąco błędy i
wyjaśnia nieścisłości.

Omawia opisem, pokazem Słuchają i obserwują

działania i pokazem instruktora.
przedmiotów zasady
udzielania pomocy
koleżeńskiej. Podjejmuje
próbę nawiązania kontaktu z
rannym żołnierzem.
Uzyskuje zgodę od dowódcy
na podejście do
poszkodowanego.
Wykonuje bezpieczne
podejście do
poszkodowanego, dokonuje
rozbrojenia i udziela pomocy
koleżeńskiej w przypadku
odniesienia ran przy pomocy
stazy taktycznej rannego.
Powiadomia o tym zdarzeniu
dowódcę, a następnie
ewakuuje się z rannym w
bezpieczne miejsce.
Wykonać na poszkodowanym
szybkie badanie, według
akronimu MARCHE:
TACTICAL FIELD CARE
M- MASSIVE BLEEDING
Skontrolować założone stazy
taktyczne
Zapisać czas założenia stazy
taktycznej, jeżeli do tej pory
nie został zapisany
Skontrolować krwotoki w
trudno dostępnych miejscach
(pachwiny, pachy)
Ocenić stan świadomości
według skali: AVPU.
A - AIRWAY
Udrożnić drogi oddechowe.
Ocenić oddech przez 10s.:
ilość, jakość , czy oddech jest
prawidłowy.
R - RESPIRATORY
Ocenić i zbadać klatkę
piersiową pod kątem
wystąpienia otwartych ran.
Ocenić plecy pod kątem
wystąpienia otwartych ran.
C – CIRCULATION
Rozebrać poszkodowanego.
Poszukać mniejszych
krwotoków
i zaopatrzyć je.
Ocenić tętno przez 10s. na
tętnicy szyjnej i promieniowej
(jednocześnie).
H/H – HYPOTHERMIA/HEAD
Ocenić rany na głowie.
Zapewnić komfort cieplny
poszkodowanemu.
E – EVERYTHING ELSE
Zbadać pozostałe części
ciała, które do tej pory nie
zostały zbadane takie jak :
SZYJĘ: sprawdzić kręgi
i mięśnie przykręgosłupowe,
żyły szyjne, tchawicę.
KLATKĘ PIERSIOWĄ:
sprawdzić symetrie klatki
piersiowej, stabilności żeber,
stłuczenia, ruchy
paradoksalne, bolesność.
BRZUCH: zasinienia,
wytrzewienie, bolesność,
napięcie, powiększenie
obrysu.
MIEDNICĘ: bolesność,
zniekształcenia, trzeszczenia.
KOŃCZYNY DOLNE:
bolesność, zniekształcenia,
trzeszczenia, rany, czucie,
odpowiedz ruchowa.
KOŃCZYNY GÓRNE:
bolesność, zniekształcenia,
 trzeszczenia, czucie,
odpowiedz ruchowa.
PLECY: rany, zniekształcenia,
obrzęki.

Nakazać ćwiczyć praktycznie.

Podać komendę „ĆWICZ” do Ćwiczą zgodnie z zadaniami

ćwiczenia bez tempa. określonymi przez
Słuchacz rozpoczyna instruktora.
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują

zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”

2. Rodzaje Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują

najczęstszych „Baczność! Rodzaje instruktora.
urazów bojowych i najczęstszych urazów
niebojowych oraz bojowych i niebojowych oraz
sposoby ich sposoby ich zaopatrywania.
zaopatrywania. Spocznij!”
Czas – 10 min.
Omawia opisem, pokazem
działania i pokazem
przedmiotów
z wykorzystaniem zestawu do
pozoracji ran, najczęstsze
urazy bojowe i niebojowe.
Zwraca uwagę na urazy takie
jak:
- rany postrzałowe
- rany szarpane
- rany podetonacyjne
- amputacje
- oparzenia
- rany cięte
- rany kłute
- rany kąsane i ukąszenia
- rany tłuczone
- otarcia i zadrapania
 Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują
zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”
3. Udrażnianie dróg Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują
oddechowych za „Baczność! Udrażnianie dróg instruktora.
pomocą rurki oddechowych za pomocą
nosowo-gardłowej. rurki nosowo-gardłowej.
Spocznij!”
Czas – 10 min.
Omawia opisem, pokazem
działania i pokazem
przedmiotów czynności
udrażniania dróg
oddechowych za pomocą
rurki nosowo-gardłowej.
Pokazu dokonuje na
manekinie głowy:
-założyć rękawiczki
-dobrać odpowiedni rozmiar
rurki (mierząc od czubka nosa
do płatka ucha
poszkodowanego)
-nawilżyć rurkę lubrykantem
-udrożnić drogi oddechowe
-założyć rurkę nosowo-
gardłową do prawego
nozdrza, ścięciem do
przegrody nosowej (w
przypadku niepowodzenia
podjąć próbę aplikacji rurki do
lewego nozdrza)
-sprawdzić działanie rurki
i dokonać reoceny oddechu
poszkodowanego
-zabezpieczyć rurkę nosowo-
gardłową za pomocą
przylepca.

Nakazać ćwiczyć praktycznie. Ćwiczą zgodnie z zadaniami

Podać komendę „ĆWICZ” do określonymi przez
ćwiczenia bez tempa. instruktora.
Słuchacz rozpoczyna
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
 bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują

zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”
4. Tamowanie Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują
krwotoków i „Baczność! Tamowanie instruktora.
sposoby zakładania krwotoków i sposoby
opatrunków oraz zakładania opatrunków oraz
opaski uciskowej. opaski uciskowej.Spocznij!”

Czas – 15 min.

Omawia opisem, pokazem

działania i pokazem
przedmiotów czynności
zakładania opatrunków na
krwotoki. Opisać rodzaje
indywidualnych opatrunków:
- opatrunek osobisty typu „W”
- opatrunek Olaes
- opatrunek Izraelski
- opatrunek hemostatyczny
Omówić zasady opatrywania
ran
z krwotokiem. Pokazu
dokonywać na wybranym
szkolonym.
-założyć rękawiczki nitrylowe,
-odsłonić miejsce zranienia
i ocenić krwotok
-jeżeli kości są całe, unieść
kończynę do góry
-przyłożyć jałową część
opatrunku osobistego na ranę
-wykonać opatrunek uciskowy
(plastikowe części opatrunku
Olaes i Izraelskiego
zwiększają ucisk na ranę)
-jeżeli opatrunek przesiąka
dołożyć kolejny opatrunek,
jeżeli to nie pomaga założyć
stazę taktyczną.
Za pomocą opatrunków
osobistych można również
wykonać opatrunki
osłaniające np. przy złamaniu
otwartym w celu zamknięcia
wrót zakażenia.

Nakazuje ćwiczyć Ćwiczą zgodnie z zadaniami

praktycznie. określonymi przez
Podać komendę „ĆWICZ” do instruktora.
ćwiczenia bez tempa, parami.
Słuchacz rozpoczyna
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Omawia opisem, pokazem Słuchają i obserwują

działania i pokazem instruktora.
przedmiotów czynności
zakładania stazy taktycznej
w pierwszej fazie udzielania
pomocy.
Pokazu dokonuje na
wybranym szkolonym
Założyć jak najwyżej na
rannej kończynie na mundur
lub ubranie.
W drugiej fazie udzielania
pomocy, stazę założyć
powyżej rany 5-7,5 cm na
ciało osoby poszkodowanej.
Pokazać i omówić wykonanie
opaski improwizowanej, którą
można wykonać z chust
trójkątnych lub z paska.
Zwrócić uwagę na szerokość
stosowanego materiału. Jego
szerokość ma wynosić nie
mniej niż 5 cm.

Nakazuje ćwiczyć Ćwiczą zgodnie z zadaniami

praktycznie. określonymi przez
Podać komendę „ĆWICZ” do instruktora.
ćwiczenia bez tempa, parami.
Słuchacz rozpoczyna
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
 bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Omawia opisem, pokazem Słuchają i obserwują

działania i pokazem instruktora.
przedmiotów zasady
zaopatrzenia rany z
zastosowaniem opatrunku
hemostatycznego.
Zwrócić uwagę na
konieczność stosowania 3
minutowego ucisku na ranę
po zaaplikowaniu
hemostatyka.

Nakazuje ćwiczyć Ćwiczą zgodnie z zadaniami

praktycznie. określonymi przez
Podajć komendę „ĆWICZ” do instruktora.
ćwiczenia bez tempa, parami.
Słuchacz rozpoczyna
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują

zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”
5. Rozpoznanie i Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują
zaopatrywanie ran „Baczność! Rozpoznanie i instruktora.
klatki piersiowej. zaopatrywanie ran klatki
piersiowej. Spocznij!”

Czas – 10 min.
Omawia opisem, pokazem
działania i pokazem
przedmiotów zasady
rozpoznawania i
zaopatrywanie ran klatki
piersiowej. Pokazu dokonać
na wybranym szkolonym i na -
fantomie do odbarczania
odmy:
-w przypadku wykrycia rany
penetrującej klatki piersiowej
natychmiast zasłonić ją
dłonią.
-otworzyć opakowanie
zwierające opatrunek na rany
klatki piersiowej.
-oczyścić ranę gazą, która
znajduje się w opakowaniu.
-obserwować ruchy klatki
piersiowej i w trakcie fazy
wydechu poszkodowanego
nakleić opatrunek na ścianę
klatki piersiowej.
-kontynuować badanie klatki
piersiowej w poszukiwaniu
innych ran.
-po zakończeniu badania
dokonać reoceny oddechu
poszkodowanego.
-jeżeli opatrunek nie spełnia
swojej funkcji wykonać
procedurę Burpingu.

Podaje komendę „ĆWICZ” do Ćwiczą zgodnie z zadaniami

ćwiczenia bez tempa, parami. określonymi przez
Słuchacz rozpoczyna instruktora.
ćwiczenie. Zwracać uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Korygować na
bieżąco błędy i wyjaśniać
nieścisłości.

Dokonuje pokazu: Słuchają i obserwują

w przypadku nie posiadania instruktora.
dedykowanych opatrunków,
wykonać trójstronny
opatrunek improwizowany na
ranę klatki piersiowej.
-do tego celu wykorzystać
folię i przylepiec.
-szczelnie zakleić trzy rogi folii
zostawiając czwarty dolny
zewnętrzny nie zaklejony
przylepcem.
-zwrócić uwagę na 5 cm
margines bezpieczeństwa dla
materiału stosowanego
w trójstronnym opatrunku
improwizowanym.

Podaje komendę „ĆWICZ” do Ćwiczą zgodnie z zadaniami

ćwiczenia bez tempa, parami. określonymi przez
Słuchacz rozpoczyna instruktora.
ćwiczenie. Zwraca uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Koryguje na bieżąco
błędy i wyjaśniam nieścisłości.

Dokonuje pokazu: Słuchają i obserwują

odbarczania odmy prężnej, z instruktora.
zaprezentowaniem metod
wyznaczania 2 przestrzeni
międzyżebrowej w linii
środkowo-obojczykowej oraz
5 linii pachowej przedniej.
Do tego celu wykorzystać igłę
do odbarczania odmy oraz
przylepiec bez opatrunku.
Pokazu dokonać na fantomie
Wyznaczyć miejsce
odbarczenia odmy, oznaczyć
je markerem.
Wykonać nakłucie opłucnej.
Zaznaczyć konieczność
kontroli odbarczenia 5-10 s.
przed usunięciem mandrynu.
Podkreślić, że nakłuwa się
tylko tę strone po której jest
rozpoznana odma.

Podaje komendę „ĆWICZ” do Ćwiczą zgodnie z zadaniami

ćwiczenia bez tempa, parami. określonymi przez
Słuchacz rozpoczyna instruktora.
ćwiczenie. Zwraca uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Koryguje na bieżąco
błędy i wyjaśniam nieścisłości.

Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują

zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”
6. Zaopatrywanie oraz Podaje treść zagadnienia Słuchają i obserwują
stabilizacja skręceń, „Baczność! Zaopatrywanie instruktora.
zwichnięć i złamań. oraz stabilizacja skręceń,
zwichnięć i złamań. Spocznij!”

Czas – 15 min.
Omawia opisem, pokazem
działania i pokazem
przedmiotów zasady
i sposoby zaopatrywania
i stabilizacji skręceń,
zwichnięć
i złamań.
Zwraca uwagę na zasadę
Potta.

Zwraca uwagę na
konieczność przywrócenia
kończyny do położenia jak
najbardziej fizjologicznego.
Jeżeli wyczuwalny jest opór,
należy zaniechać wykonania
czynności.

Podaje komendę „ĆWICZ” do Ćwiczą zgodnie z zadaniami

ćwiczenia bez tempa, parami. określonymi przez
Słuchacz rozpoczyna instruktora.
ćwiczenie. Zwraca uwagę na
prawidłowe wykonywanie
czynności, stosując komendę
”WRÓĆ”. Koryguje na bieżąco
błędy i wyjaśniać nieścisłości.

Omawia zrealizowane Słuchają i obserwują

zagadnienie, wskazuje instruktora.
zadania i czynności do pracy
samodzielnej.
Kończy realizację zagadnienia
„Baczność! Koniec
zagadnienia. Spocznij.”
CZĘŚĆ KOŃCOWA (5 min.)

1) Ustawiam szkolonych w miejscu rozpoczęcia zajęć;

2) Omawiam przebieg zajęć;
3) Podaję stopień realizacji celu zajęć;
4) Stawiam zadania do wykonania podczas nauki własnej;
5) Dokonuję przejrzenia broni;

OPRACOWAŁ