Kraków, 27.10.

2023
Uniwersytet Jegielloński

Badanie wpływu prowadzenia dzienników na

efektywność nauki studentów II roku psychologii
stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego z objawami
ADHD

W kontekście badań naukowych, istnieją różne podejścia do poprawy zdolności koncentracji i

wyników w nauce. Jednym z przykładów jest prowadzenie dzienników jako narzędzia do
zwiększenia samoświadomości i monitorowania postępów. Dokonując przeglądu literatury
zainspirował nas fakt, iż prowadzenie dzienników przez badanych, tak silnie wpływało na

1
poprawę wyników w nauce. Dlatego też, w tym badaniu, skupimy się na roli prowadzenia
dzienników w kontekście poprawy wyników edukacyjnych w studentów z symptomami
ADHD.

Badanie (Hensley & Munn, 2020) skupia się na efektywnym zwalczaniu prokrastynacji wśród
studentów college'u za pomocą techniki prowadzenia dzienników. W ramach badania wzięło
udział 16 studentów college'u, którzy zgłosili się do udziału w eksperymencie. Głównym celem
badania było zrozumienie, jakie strategie są najskuteczniejsze w radzeniu sobie z
prokrastynacją wśród tej grupy studentów. W trakcie eksperymentu uczestnicy zostali
poproszeni o prowadzenie dzienników, a także uczestniczenie w wywiadach. Prowadzenie
dzienników trwało przez trzy tygodnie, a uczestnicy rejestrowali w nich swoje myśli dotyczące
prokrastynacji oraz dokonywali refleksji na ten temat. Następnie zebrane materiały, zarówno z
dzienników, jak i z wywiadów, były poddane analizie tematycznej z wykorzystaniem
wielokrotnych przeglądów i tworzenia tematów.W wyniku przeprowadzonych badań ustalono,
że prowadzenie pamiętników jest skuteczną strategią w zwalczaniu prokrastynacji wśród
studentów college'u. Pisanie w dziennikach pomagało uczestnikom zrozumieć przyczyny
swojego zwlekania, stwarzało motywację do podejmowania działań oraz kierowało ich ku
zmianom. Badanie wykazało, że ta prosta technika może pomóc studentom w radzeniu sobie z
prokrastynacją i poprawie wyników w nauce. Ponadto, uczestnicy badania nauczyli się
identyfikować momenty prokrastynacji, co pozwalało im podejmować skuteczne działania w
odpowiednim czasie. Wnioski z badania podkreślają potrzebę dalszych badań nad
skutecznością tej metody w różnych kontekstach oraz wśród różnych grup studentów.

Eksperyment (Brahmbhatt, 2020) przeprowadzony w niemieckiej szkole także wykazał

pozytywne skutki pisania dzienników przez uczniów. Badani prowadzili dzienniki przez 3
tygodnie, zapiski dotyczyły zajęć biologii. Wyniki pokazały, że czynność ta pozwala na lepsze
zrozumienie treści prowadzonych zajęć, refleksje oraz odniesienie nowo poznanej wiedzy do
własnego życia. Uczniowie z grupy badawczej (piszący dzienniki) po 8 tygodniach wykazali
się wiekszą ilością zapamiętanej wiedzy, z czego wnioskować można, że ich nauka była
efektywniejsza i trwalsza.

Pewne jest, że strategie naukowe nie działają na wszystkich tak samo, a więc analogicznie,
prowadzenie dzienników nie dla każdego musi być odpowiednią formą wzbogacania
efektywności i produktywności. Wyniki badań w powyższych artykułach pozwalają jednak

2
przypuszczać, że będą one działać w większości przypadków, jeśli tylko studenci wykazywać
będą chęć ich prowadzenia i będą to robić skrupulatnie.

Z uwagi na tak obiecujące wyniki postanowiłyśmy przeprowdzić podobny eksperyment jednak

na próbie osób z symptomami ADHD. Zmagają się oni z wieloma trudnościami w życiu
codziennym, najczęściej właśnie podczas nauki. Wywiady z rodzicami osób z symptomami
ADHD (Krtkova i in., 2023) wykazały, że niezmiernie potrzebna jest pomoc ze strony szkoły,
wyrozumiałość nauczycieli i sprzęt pomagający w nauce ich dzieciom co wskazuje na to, jak
często ADHD niesie za sobą wiele trudności, którym szkoły i uczelnie nie zawsze są w stanie
sprostać.

ADHD (Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi)- według klasyfikacji DSM-V

charakteryzuje się zaburzeniami uwagi, impulsywnością i nadruchliwością, co zakłóca
funkcjonowanie i rozwój. Podczas pracy czy nauki osoba ma problem z dłuższą koncentracją
na zadaniu, z słuchaniem z uważnością przez dłuższy czas czy organizowaniem pracy. ADHD
utrudnia także odpoczynek i regenerację. Przez nadruchliwość, osobom z symptomami ADHD
ciężko nie tylko wykonywać zadania, ale także odpoczywać.
ADHD często łączone jest także z EFD (Executive Function Deficit), co w połączeniu może
prowadzić do wielu problemów w nauce, powtarzania klas i nieradzenia sobie z wymaganiami
przez studentów (Biederman i in., 2004)

Głównym celem naszego eksperymentu jest zrozumienie wpływu prowadzenia dzienników na

wyniki w nauce studentów z objawami ADHD. Chcemy zbadać, czy prowadzenie dzienników
po wykładach może poprawić wyniki akademickie tej grupy studentów. Eksperyment pozwoli
nam zbadać, czy ta prosta technika może być skuteczną strategią w radzeniu sobie z
trudnościami związanymi z ADHD w kontekście edukacji akademickiej. Nasze badanie ma na
celu dostarczyć nowe spojrzenie na strategie radzenia sobie z wyzwaniami, jakie stawia ADHD
w edukacji.

Oto cztery najważniejsze fakty, które wyniosłyśmy z artykułów dotyczących wpływu

prowadzenia dzienników na wyniki w nauce studentów:

1. Samokontrola jest kluczowym elementem samoregulacji, procesu akademickiego, który

obejmuje planowanie, monitorowanie i refleksję w odniesieniu do celów studentów.

3
 Skuteczne strategie samoregulacji są istotne dla osiągnięcia sukcesu w nauce. (Hensley &
Munn, 2020)

2. Badania wykazały, że studenci angażujący się w samokontrolę uzyskują wyższe oceny i

osiągają lepsze wyniki w nauce niż studenci, którzy nie praktykują samokontroli. To
sugeruje, że rozwijanie umiejętności samoregulacji może pomóc studentom w poprawie ich
osiągnięć akademickich. (Hensley & Munn, 2020)

3. Pisanie dzienników pomaga studentom przenosić samoświadomość do ich codziennego

życia, co pozwala im rozpoznawać i rozwiązywać problemy w nauce. Dzienniki pozwalają
studentom monitorować swoje postępy i zachowania. (Hensley & Munn, 2020)

4. Dla studentów, którzy wcześniej uważali, że nie mogą nic zrobić, aby zmienić swoją
prokrastynację, pisanie dzienników może być ważną zmianą myślenia. Dzienniki pomagają
studentom dostrzec różnice w wynikach, co sprawia, że są bardziej zmotywowani do pracy
nad swoimi celami. Motywacja i działanie tworzą "okrągłą motywację", w której postępy
motywują do dalszych działań. (Hensley & Munn, 2020)

5. Uczniowie, którzy prowadzili dzienniki, na dłużej zapamiętali treści zajęć w porównaniu z

grupą nie piszącą dzienników. (Brahmbhatt, 2020)

Stanowią one istotne podstawy teoretyczne dla naszego eksperymentu i pomagają zrozumieć,
dlaczego prowadzenie dzienników może mieć wpływ na wyniki w nauce studentów z
objawami ADHD.

Nasz eksperyment skupia się na istniejącym problemie dotyczącym studentów z objawami

ADHD, którzy doświadczają trudności w koncentracji, organizacji pracy i osiągnięciach
akademickich. A naszym głównym problemem badawczym jest zidentyfikowanie, czy
prowadzenie dzienników może stanowić skuteczną strategię w radzeniu sobie z tymi
wyzwaniami.
Główne pytanie brzmi „Czy prowadzenie dzienników wpłynie na poprawę wyników w nauce
studentów z symptomami ADHD?”

Nasze hipotezy:

4
Hipoteza 1 (ogólna) -Prowadzenie dzienników poprawi wyniki w nauce wśród studentów z
symptomami ADHD.
Hipotezy szczegółowe:
Hipoteza 1a) Pisanie dziennika pogłębia refleksje dotyczące tematyki nauki przez studentów z
symptomami ADHD
Hipoteza 1b) Pisanie dziennika wspomaga długotrwałe zapamiętanie poznanego materiału
przez studentów z symptomami ADHD
Hipoteza 1c) Pisanie dziennika motywuje do działania i systematyzuje wiedzę studentów z
symptomami ADHD

Procedura:

Na uczelni przeprowadzimy wykład dotyczący ADHD, co będzie miało na celu zapoznać

studentów z symptomami, które mogą występować. Po wykładzie ogłoszony zostanie nabór
do eksperymentu właśnie dla osób z objawami ADHD. Uczestników będziemy rekrutować
spośród studentów, którzy wykażą objawy ADHD w badaniach wstępnych. Pod uwagę
weźmiemy też średnią ocen z poprzedniego roku studiów, by wykluczyć istotne różnice w
umiejętnościach akademickich. Studenci, którzy mają już diagnozę lub podejrzewają u siebie
występowanie symptomów ADHD i chcieliby wziąć udział w eksperymencie, zostaną
poproszeni o zgłoszenie się. Przeprowadzone będą rozmowy z psychologiem i psychiatrą,
analiza wyników w nauce i problemów związanych z symptomami ADHD. Kryteria
wyłączenia obejmą brak symtomów ADHD, średnią ocen powyżej 3,5 lub odmowę udziału w
eksperymencie.

Eksperyment będzie obejmować dwie grupy studentów:

1. Grupę kontrolną -nieprowadzącą dziennika (mogą oni notować we własnym zakresie

podczas wykładów, ale nie będzie im to narzucane)
2. Grupę badawczą- prowadzącą dziennik (będą oni zobowiązani do wpisów w dzienniku
podczas przerwy w wykładach).

5
Studenci z grupy badawczej zostaną proszeni o prowadzenie dziennika w określonych
momentach każdego dnia wykładów. Zostaną oni poinstruowani i dostaną pytania pomocnicze
co do prowadzenia dziennika:

- „Co w wykładzie interesowało Panią/Pana najbardziej?”

- „Jakie ma Pani/Pan refleksje dotyczące wykładu, jak można wg Pani/ Pana wykorzystać tę
zdobytą wiedzę?”
- „Co udało się Pani/Panu najdokładniej zapamiętać?”
- „Co było niezrozumiałe, nad czym warto jeszcze się zastanowić?”

Obie grupy będą uczestniczyć w kursie „Wykorzystanie diagnozy klinicznej w wyjaśnianiu

mechanizmów zjawisk psychopatologicznych”, który wpisany jest w harmonogram zajęć na V
roku studiów. Kurs będzie przystosowany do poziomu nauczania na jakim są badani, będzie
zawierał niezbędne wprowadzenie do tematu, jednak specjalnie wybrałyśmy taki, który będzie
nowością dla wszystkich badanych, aby wykluczyć wpływ tematu wykładu na wyniki.

Studenci będą uczestniczyć w kursie trwającym trzy tygodnie, 9 godzin tygodniowo

(poniedziałek, środa, piątek). Za co otrzymają wynagrodzenie w wysokości 42zł za godzinę w
celu zachęcenia studentów do udziału. Zajęcia będą odbywały się na uczelni. Będzie to
eksperyment naturalny, jednak kontrolowany podczas trwania, a uczestnicy zostaną wybrani
losowo do grup. Badanie będzie przeprowadzone zgodnie z zasadami etycznymi badań
naukowych, a uczestnicy zostaną poinformowani o celach eksperymentu.

Po zakończeniu eksperymentu będziemy analizować zebrane dane. Sprawdzimy, czy istnieją

różnice między grupami, a więc czy prowadzenie dzienników miało wpływ na wyniki w nauce
oraz ewentualne zmiany w radzeniu sobie z symptomami ADHD podczas nauki. Analizę
danych przeprowadzimy dwukrotnie- raz w tygodniu w trakcie trwania kursu oraz 8 tygodni
po jego zakończeniu. Ta procedura pozwoli nam ocenić zarówno natychmiastowy wpływ
prowadzenia dzienników, jak i wpływ na pamięć długotrwałą.

Metody:

Do pomiaru umiejętności akademickich i ewentualnych problemów użyjemy średniej ocen z

poprzedniego roku studiów. Do oceny objawów ADHD posłuży kwestionariusz DIVA-5.

DIVA-5 to strukturalny wywiad diagnostyczny służący do identyfikacji ADHD (Zespołu

Nadpobudliwości Psychoruchowej) u dorosłych. To narzędzie opracowane przez DIVA

6
Foundation, które ma na celu ułatwienie diagnozy ADHD u dorosłych na całym świecie,
spełniając międzynarodowe standardy. Wywiad ten jest kontynuacją wcześniejszego
półstrukturalnego wywiadu do diagnozy ADHD u dorosłych.

DIVA-5 opiera się na kryteriach objawowych dla zaburzeń koncentracji uwagi i

nadpobudliwości psychoruchowej. Składa się z trzech części, które uwzględniają objawy
ADHD w okresie dzieciństwa i dorosłości oraz wiek, w którym te objawy pojawiły się po raz
pierwszy.

W trakcie eksperymentu, regularnie będziemy zbierać dane dotyczące wyników w nauce

poprzez testy i wywiady z eksperymentatorem pod koniec każdego tygodnia trwającego kursu.
Wywiad będzie zawierał też pytania dotyczące refleksji na temat kursu oraz motywacji do
nauki. Dokonamy też ponownego (czwartego) pomiaru wiedzy u badanych obu grup po 8
tygodniach od zakończenia eksperymentu, by sprawdzić jak trwała jest zdobyta przez nich
wiedza.

Legenda:

- Grupa kontrolna (1) nie będzie prowadzić dziennika.

- Grupa badawcza (2) będzie prowadzić dziennik

Schemat eksperymentu:

Zmienna niezależna:

X- prowadzenie dziennika

Zmienne zależne:

Y- wyniki w nauce

M- motywacja do nauki

R- refleksyjność

~X Y1P M1P R1P. ~X Y1P M1Ś R1Ś ~X Y1K M1K R1K Y1Od M1Od R1Od Grupa1

X Y1P M1P R1P X Y1P M1Ś R1Ś X Y1K M1K R1K Y1Od M1Od R1Od Grupa2

Eksperyment wielo –jednozmiennowy; 2 wartościowy

7
Podsumowanie i wnioski:

Nasze badanie opiera się na teoretycznych założeniach, jednak eksperyment, który planujemy
przeprowadzić, ma również znaczące implikacje praktyczne, szczególnie dla studentów
borykających się z ADHD i jego symptomami, które wpływają na koncentrację podczas nauki.
Jeżeli nasza eksperymentalna analiza wykaże, że prowadzenie dzienników jest skuteczną
strategią, może to znacząco przyczynić się do poprawy wyników w nauce i zaradzenia
problemom związanym z ADHD.

Wyniki naszego badania mają szanse, by wpłynąć na praktyki edukacyjne i psychologiczne, a

także dostarczyć nowych spojrzeń na znaczenie prowadzenia dzienników w kontekście procesu
nauki i osobistego rozwoju. Dlatego też, nasza praca ma nie tylko aspekt teoretyczny, ale
również praktyczny, ponieważ może przyczynić się do skuteczniejszego radzenia sobie ze
specyficznymi wyzwaniami związanymi z ADHD w środowisku akademickim.

8
Bibliografia

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental

disorders (5th ed.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425596

Biederman, J., Monuteaux, M. C., Doyle, A. E., Seidman, L. J., Wilens, T. E., Ferrero, F., …
Faraone, S. V. (2004). Impact of executive function deficits and attention-deficit/hyperactivity
disorder (ADHD) on academic outcomes in children. Journal of Consulting and Clinical
Psychology, 72(5), 757–766. https://doi.org/10.1037/0022-006X.72.5.757

Brahmbhatt, M. (2020). Journaling: A powerful Academic Writing Learning Tool.

International Peer Reviewed E Journal of English Language & Literature Studies, 2 (2), 01–
32. https://doi.org/10.58213/ell.v2i2.23

Hensley, L. C., & Munn, K. J. (2020). The power of writing about procrastination: journaling
as a tool for change. Journal of Further and Higher Education, 44 (10), 1450-1465. DOI:
10.1080/0309877X.2019.1702154
Krtkova,R., Krtek, A., Pesoutova,M., Meier, Z., Tavel, P.,Malinakova,K., Trnka,R.
(2023). What influences do parents perceive as supportive of school well-being and the
inclusion of children with ADHD?: A qualitative study, European Journal of Special Needs
Education, 38:2, 218-232, DOI: 10.1080/08856257.2022.2050972