Sieci komputerowe

Wprowadzenie
Sprawy organizacyjne
 zapisy na kurs
 strona http://moodle.ue.poznan.pl/
 klucz dostępu: SK12357#
 zespół MS Teams – kod j.w.
 sylabus:
 https://esylabus.ue.poznan.pl/pl/preview/www/866ab2b7-38af-
4fb2-b1bc-a221d2112141
 godziny konsultacji – MS Teams
 poniedziałek 12:00-13:00
 czwartek 16:30-17:30
 forma zaliczenia
 realizacja zadań w trakcie semestru
 co do zasady zadania należy zrealizować w trakcie zajęć

Krzysztof Węcel 2
Metoda: PBL
 Problem-Based Learning
 nauka poprzez praktyczne wykorzystanie narzędzi
 problemy zamknięte i otwarte
 kroki
 co wiemy
 co powinniśmy wiedzieć
 jak i gdzie znaleźć brakującą informację

Krzysztof Węcel 3
Cele uczenia się
 C1. Poznanie szczegółów protokołu HTTP oraz narzędzi
go wykorzystujących
 C2. Poznanie zasad funkcjonowania sieci
komputerowych w oparciu o TCP/IP
 C3. Poznanie podstawowych zasad bezpieczeństwa w
sieciach komputerowych

Krzysztof Węcel 4
Zagadnienia
 Adresowanie w sieciach IP
 Sieciowe narzędzia diagnostyczne
 Routing
 System DNS
 Protokół HTTP(S)
 Skanowanie sieci
 Skanowanie portów
 Zapory sieciowe
 Wykrywanie włamań
 VPN, SSH

Krzysztof Węcel 5
Punktacja
 każde zadanie ma przypisane punkty
 patrz następy slajd
 nie trzeba zrealizować wszystkich zadań na 100%
oceny, zadań jest więcej
 za 100% uznawane są 93 punkty
 reszta punktów – 23 – to tzw. ekstra kredyt
 wiele osób już w trakcie semestru osiąga zadowalającą
ocenę
 z kalkulacji wynika zaliczenie od 47 pkt.

Krzysztof Węcel 6
Punktacja

Krzysztof Węcel 7
Skala ocen

Krzysztof Węcel 8
Wprowadzenie do sieci
Sieć komputerowa
 Aby dwa systemy mogły się komunikować, muszą mieć
możliwość odnalezienia i zidentyfikowania siebie
nawzajem
 Komputer może być przyłączony do więcej niż jednej
sieci
 (dyskusja o różnych topologiach sieci)

Krzysztof Węcel 10
Adres IP
 Każdy system podłączony do Internetu musi mieć
unikalny adres
 32 bitowy adres (IPv4) lub
 128 bitowy adres (IPv6)
 Każdy z systemów posiadających interfejs do więcej niż
jednej sieci potrzebuje unikalnego adresu dla każdego
interfejsu
 w IPv4 32 bity zapisywane są jako cztery oktety
 zakres każdego oktetu: 0 – 255
 w IPv6 - osiem 16-bitowych bloków zapisanych w
systemie szesnastkowym oddzielonych dwukropkiem

Krzysztof Węcel 11
Budowa adresu IPv4
 Każdy adres składa się z dwóch części:
 numeru sieci
 numeru hosta
 Postacie adresu IP
 Dziesiętne: xxx.xxx.yyy.yyy
 Binarne: bbbbbbbb.bbbbbbbb.aaaaaaaa.aaaaaaaa
 Zgodnie z pierwotną specyfikacją adresy IP należały do
jednej z pięciu klas:
 A, B, C, D, E

Krzysztof Węcel 12
Klasy adresu IP
 Klasa A – obsługa bardzo dużych sieci
 Pierwszy bit = 0 (od 0.* do 127.*)
 Liczby 0 i 127 są zarezerwowane i nie mogą być używane
jako adresy sieci
 0bbbbbbb.aaaaaaaa.aaaaaaaa.aaaaaaaa
 Klasa B – obsługa dużych i średnich sieci
 pierwsze dwa oktety służą do identyfikacji sieci
 pierwsze dwa bity = 10 (od 128.* do 191.*)
 10bbbbbb.bbbbbbbb.aaaaaaaa.aaaaaaaa

Krzysztof Węcel 13
Klasy adresu IP
 Klasa C – przestrzeń adresowa dla małych sieci
 pierwsze trzy oktety służą do identyfikacji hosta
 najczęściej wykorzystywana klasa
 pierwsze trzy bity = 110 (od 192.* do 223.*)
 110bbbbb.bbbbbbbb.bbbbbbbb.aaaaaaaa
 254 użyteczne adresy hosta
 0 jest na maskę
 255 adres rozgłoszeniowy

Krzysztof Węcel 14
Klasy adresu IP
 Klasa D – rozsyłanie grupowe przy użyciu adresów IP
 pojedynczy komputer może przesyłać jeden strumień danych
równocześnie do wielu odbiorców
 pierwsze cztery bity = 1110
 Klasa E - adresy zarezerwowane przez Internet
Engineering Task Force (IETF)
 Pierwsze cztery bity = 1111

Krzysztof Węcel 15
Problemy z klasami
 Nie przewidziano tempa rozwoju Internetu, w związku z
czym adresy były przydzielane komukolwiek w
dowolnej liczbie
 32 bity to za mało
 Dzieląc adresy na klasy A, B i C otrzymujemy małe
wsparcie dla średnich organizacji

Krzysztof Węcel 16
Podsieci
 1986 rok – wprowadzenie podsieci
 podsieć w obrębie adresu hosta
 aby odnaleźć się w utworzonych podsieciach komputery
posługują się rozszerzonym adresem sieci
 maska podsieci
 pozwala wyodrębnić z adresu IP informacje dotyczące sieci
lub podsieci
 jest 32 bitową liczbą
 komputery należące do tej samej sieci muszą mieć
przypisane takie same maski podsieci do poprawnego
funkcjonowania

Krzysztof Węcel 17
Maski sieci i podsieci
 Classless Inter-Domain Routing (CIDR)
 bezklasowa metoda przydzielania adresów IP
 wprowadzona w 1993 roku przez Internet Engineering Task
Force w celu uelastycznienia adresowania
 pozwala na efektywniejsze wykorzystywanie puli adresów IP
oraz zmniejszenie tablic routingu
 CIDR – liczba bitów przeznaczonych na maskę
 długość maski podsieci jest dostosowana do potrzeb danej
podsieci lub wpisu w tablicy routingu (variable length subnet
masks – VLSM)

Krzysztof Węcel 18
Maski sieci a klasy
 Klasa A:
 255.0.0.0
 Klasa B:
 255.255.0.0
 Klasa C:
 255.255.255.0

 Obliczanie liczby dostępnych hostów:

N = 232 - CIDR – 2

Krzysztof Węcel 19
Maski – przykłady
 Długości maski
 Liczba bitów: 4 = 268435454; Maska podsieci: 240.0.0.0
 Liczba bitów: 16 = 65534; Maska podsieci: 255.255.0.0
 Liczba bitów: 27 = 30; Maska podsieci: 255.255.255.224
 Przykładowe podsieci, do tych samych podsieci należą
pary takie jak np.:
 10.0.0.1 i 10.0.0.20 z maską 255.255.255.0 (czyli /24)
 10.0.1.10 i 10.0.0.5 z maską 255.255.0.0 (czyli /16)
 ale już nie
 10.0.1.10 i 10.0.0.5 z maską 255.255.255.0

Krzysztof Węcel 20
Jak dzielić podsieci?
 Zdefiniować liczbę potrzebnych podsieci
 Znaleźć liczbę najbliższą zdefiniowanej, jako potęgę
liczby 2 (zaokrąglenie w górę)
 Możemy też brać pod uwagę potrzebną liczbę hostów

 Przykład: potrzebujemy 13 podsieci, a więc najbliższa

liczba to 2 ^ 4 = 16

Krzysztof Węcel 21
Numeracja podsieci
 Posiadając maskę podsieci, numerujemy je następująco:
 000 → 0
 001 → 1
 010 → 2
 011 → 3
 100 → 4
 101 → 5
 110 → 6
 111 → 7

Krzysztof Węcel 22
Adresy publiczne i prywatne
 odpowiedź na duże zapotrzebowanie na adresy IP
 pozwala na wydzielanie sieci prywatnych
niedostępnych z zewnątrz
 zakresy sieci prywatnych:
 10.0.0.0 – 10.255.255.255
 172.16.0.0 – 172.31.255.255
 192.168.0.0 – 192.168.255.255
 adresy prywatne mogą powtarzać się w różnych
sieciach

Krzysztof Węcel 23
Brama sieciowa
 W sieciach komputerowych, jest to element służący do
komunikacji między komputerami należącymi do różnych
sieci
 Przykłady:
 Router w sieci domowej
 Komputer kontrolujący ruch sieciowy
 Funkcje bramy sieciowej
 Serwer proxy
 Firewall
 Tłumaczenie protokołów i adresów

Krzysztof Węcel 24
Laboratorium
System binarny
 zamiana liczb między systemami
 jest to niezbędne do operowania na maskach

 np. 1110000 na system dziesiętny

 np. 240 na system binarny

Krzysztof Węcel 26
Jak dzielić podsieci?
 Organizacji przyznano adres sieci 192.168.1.0 / 24
 Potrzeba 6 podsieci, a w największej 25 hostów.

 Czy można przy takich założeniach poprawnie

skonfigurować sieć?

Krzysztof Węcel 27
Uwagi dodatkowe
 Dotarcie do 14-go hosta czwartej podsieci
 Wykorzystanie adresu czwartej podsieci: 011
 Wykorzystanie numeru hosta: 01110

 Przykład, dla 192.168.1.0:

 1100000.10101000.00000001.00000000
 Rozwiązanie:
 1100000.10101000.00000001.01101110
 Jaki jest adres rozgłoszeniowy?

Krzysztof Węcel 28
Przykład 1
 Dla podanych danych
 Adres IP: 192.168.0.13
 Maska sieci: 255.255.255.0
 Oblicz:
 Adres sieci (ze skróconym zapisem maski)
 Liczbę hostów w sieci
 Adres pierwszego i ostatniego hosta (binarnie i dziesiętnie)
 Adres rozgłoszeniowy
 oraz podaj klasę adresu

Krzysztof Węcel 29
Przykład 2
 Dla podanych danych
 Adres IP: 175.20.65.34
 Maska podsieci: 255.255.224.0
 Oblicz:
 Klasę sieci
 Adres sieci i podsieci
 Liczbę hostów w sieci i podsieci
 Adres pierwszego i ostatniego hosta w sieci i podsieci
 Liczbę podsieci przy podanej masce

Krzysztof Węcel 30