20, 21

POZIOMA STRUKTURA SYSTEMU PRAWA
Wyróżnia się trzy przymioty uporządkowanego systemu prawa (hierarchiczność, zupełność i

niesprzeczność).
podział na:
 prawo cywilne,
 prawo karne i prawo
 Administracyjne.
 kryterium podmiotowe
 kryterium metody regulacji
 prawo publiczne i prawo prywatne;
 prawo materialne i prawo proceduralne.
Prawo publiczne, prawo prywatne, prawo materialne, prawo formalne należą do poziomej
struktury systemu prawa.
Prawo publiczne – zespół norm regulujących interes zbiorowy, powszechny. Normuje ustrój
organów władzy publicznej i relacje państwo – społeczeństwo. Służy przede wszystkim ochronie
interesów zbiorowych, ogólnych, społecznych, a nie indywidualnych. Chodzi o ochronę państwa i
innych dóbr publicznych.
 Celem jest zaspokojenie interesów zbiorowych społeczeństwa, poprzez organizację służby

publicznej,
 Charakter imperatywny, element władczy względem jednostek; niemożliwość uchylenia się
jednostki od obowiązków stąd wynikłych,
 Odnosi się do organizacji, struktury i elementów składowych państwa, tzw. publicznych osób
prawnych,
 Przepisy najczęściej mają charakter ius cogens,
 Z władztwa wynika nierównorzędność stosunków prawnych publicznych (podporządkowanie
podmiotów władzy). Chodzi o stosunek podległości kompetencyjnej (wyrażony w normach
kompetencyjnych) ze strony podmiotów wchodzących w relacje z podmiotami publicznymi,
które są w tym stosunku nadrzędne
Prawo prywatne – zespół norm regulujących interes prywatny, indywidualny. Prawo prywatne jest
tworzone przez państwo w celu ułatwienia nawiązania wzajemnych relacji pomiędzy podmiotami
prawa i w celu ochrony ich interesów.
Jako cechy charakterystyczne prawa prywatnego możemy podać:
 Celem jest zaspokojenie interesów indywidualnych,

 Pozostawia względnie szeroką sferę wolności indywidualnej,
 Reguluje stosunki między jednostkami i osobami prawnymi powstałymi z ich inicjatywy,
 Przepisy przybierają w dużej mierze postać ius dispositivum,
 Z braku władztwa wynika równorzędność podmiotów. Kluczowe jest swobodne
ukształtowanie stosunków prawnych. Podmioty dysponują równymi prawami.
Stosunki prawa prywatnego charakteryzują się równorzędnością stron. Regulacje prywatnoprawne
opierają się na przepisach względnie obowiązujących (iusdispositivum). Stosunki cywilno-prawne.
Prawo materialne, to przepisy prawne, na podstawie których możemy zrekonstruować normy
prawne przyznające podmiotom stosunków prawnych prawa i obowiązki. Systemowość prawa
pozwala spojrzeć na to zagadnienie również w ten sposób, że nie tylko prawa i obowiązki wyrażone
wprost, lecz również wszelkie inne, które możemy wyprowadzić przy pomocy wnioskowań
prawniczych, stanowić będą materię (treść) prawa.
Prawo proceduralne (formalne) wyróżnia się, jako mające służyć realizacji materii (treści) prawa, a
zatem uprawnień i obowiązków podmiotów stosunku prawnego. Oznacza to, że prawo proceduralne
pełni rolę służebną wobec prawa materialnego. Umożliwia rzeczywiste egzekwowanie uprawnień i
obowiązków podmiotów stosunków prawnych. Służebność, nie oznacza bycia „mniej ważnym”, jako
że brak przepisów proceduralnych może stać na przeszkodzie skutecznego dochodzenia praw
podmiotów stosunków prawnych.
Prawo materialne zawiera informacje o tym, (co?, jakie zachowanie?) jest przedmiotem stosunku
prawnego (jakie prawa i obowiązki), natomiast prawo proceduralne przewiduje sposób (jak?)
dochodzenia tychże treści w postępowaniu przed właściwymi organami. Rozstrzygnięcie prawne
zawiera zarówno aspekt materialny i formalny.
Gałąź prawa – zespół norm prawnych regulujących stosunkowo szeroką grupę jednorodnych
stosunków społecznych. W systemie prawa RP wyodrębnia się następujące gałęzie: prawo
konstytucyjne, administracyjne, finansowe, karne, cywilne, rodzinne, pracy
 Konstytucyjne
 zajmuje szczególną pozycję wśród wszystkich gałęzi
 jego podstawowym źródłem jest konstytucji
 zawiera normy określające zasady ustroju politycznego i społeczno – gospodarczego,
kompetencje podstawowych instytucji państwa i relacje między nimi oraz katalog wolności,
praw, obowiązków jednostki
 Administracyjne stanowi swoiste „przedłużenie” niektórych norm prawa konstytucyjnego:
materialne i formalne
 Finansowe
 związane ściśle z prawem konstytucyjnym i administracyjnym
 normy regulują stosunki społeczne, powstałe na tle urzeczywistnienia władczych uprawnień
organów finansowych administracji
 Karne stanowi zespół norm określających, które czyny są przestępstwami, jakie kary
powinny być stosowane za ich popełnienie i według jakich zasad wymierzona jest
odpowiedzialność karna
 Pracy
 obejmuje normy regulujące stosunki pracy powstające między pracownikiem a pracodawcą
(zakładem pracy) w ramach świadczenia pracy przez pracownika
 reguluje sposoby nawiązywania i tryb rozwiązywania stosunku pracy, prawa i obowiązki
pracownika i zakładu pracy, czas pracy, zasady wynagrodzenia, urlopy pracownicze, tryb
rozstrzygania sporów wynikłych na tle stosunku pracy, ochronę kobiet i pracowników
młodocianych
 główne źródło to kodeks pracy
 Cywilne
 reguluje stosunki cywilnoprawne i sposób dochodzenia roszczeń na drodze sądowej w
związku z trudnościami wynikłymi w trakcie ich realizacji

20, 21

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

20, 21

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

20, 21

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POZIOMA STRUKTURA SYSTEMU PRAWA

Wyróżnia się trzy przymioty uporządkowanego systemu prawa (hierarchiczność, zupełność i

 Celem jest zaspokojenie interesów zbiorowych społeczeństwa, poprzez organizację służby

 Celem jest zaspokojenie interesów indywidualnych,

You might also like