Przykłady Projektowania Żelbetowych Wsporników - T. Urban
Przykłady Projektowania Żelbetowych Wsporników - T. Urban
Przykłady Projektowania Żelbetowych Wsporników - T. Urban
PRZYKŁADY PROJEKTOWANIA
ŻELBETOWYCH WSPORNIKÓW
Zeszyt 2
Łódź 2012
2012
1
POLITECHNIKA ŁÓDZK A
SKRYPTY DLA SZKÓŁ WYŻSZYCH
KOMITET REDAKCYJNY
WYDAWNICTWA POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ
ISBN 978-83-7283-478-2
Wydanie II. Nakład 250 egz. Ark druk. 6,0. Papier offset. 80 g 70 x 100
Druk ukończono w maju 2012 r.
Wykonano w Drukarni Offsetowej „Quick-Druk” s.c. 90-562 Łódź, ul. Łąkowa 11
Nr 2020
2
Autor serdecznie dziękuje
Pani Profesor Marii Kamińskiej
za cenne uwagi, które zostały
wykorzystane przy opracowywaniu
niniejszego skryptu.
3
4
SPIS TREŚCI
1. WPROWADZENIE.………………………..……………………………………….. 7
2. OBLICZANIE KRÓTKICH WSPORNIKÓW METODĄ BELKOWĄ………….... 8
2.1. Procedura obliczeniowa.……………………………………………………….. 8
2.2. Przykład 2.1……………………..……………………………………………… 9
2.3. Przykład 2.2……………………..……………………………………………… 12
3. OBLICZANIE KRÓTKICH WSPORNIKÓW ZA POMOCĄ MODELI ST….…... 14
3.1. Procedura obliczeniowa ……………………………………...………………... 14
3.2. Przykład 3.1…………………………………………….……………..………... 17
4. OBLICZANIE WSPORNIKÓW BELEK………………………………………..…. 20
4.1. Uwagi wstępne…………………………………………………………………. 20
4.2. Modele obliczeniowe wsporników belkowych………………………………… 20
4.3. Przykład 4.1………………………………………………………………...….. 21
4.4. Przykład 4.2………………………………………………………………..…... 26
5. KONSTRUOWANIE ZBROJENIA KRÓTKICH WSPORNIKÓW……….……… 32
5.1. Kotwienie zbrojenia……………………………………………………..……... 32
5.2. Wpływ odchyłek wykonawczych na konstruowanie wsporników……………... 39
LITERATURA………………………………………………………………….……... 44
5
6
1. WPROWADZENIE
Wsporniki krótkie stanowią ważny element szkieletowych konstrukcji żelbetowych, zwłaszcza
prefabrykowanych (rys. 1). Podstawowym obciążeniem wsporników krótkich są zwykle siły
skupione: pionowe F i poziome H. Wartości tych sił są określane w wyniku obliczeń statycznych
analizowanego ustroju szkieletowego. Jeżeli w wyniku analizy statycznej otrzymujemy H = 0, co
zwykle jest wynikiem przyjętego schematu obliczeniowego (założenie podpory przesuwnej), lub
bardzo małą wartość tej siły (H < 0,2F), to do wymiarowania wspornika należy przyjąć minimalną
wartość H = 0,2F.
Przy wymiarowaniu wsporników można korzystać z dwóch modeli obliczeniowych. Pierwszy,
zaproponowany w latach 20. XX wieku przez Rauscha, to model analogii belkowej. Może być
stosowany zarówno przy wymiarowaniu wsporników długich jak i krótkich. W modelu tym element
traktuje się jak belkę wspornikową, a więc zbrojenie wymiaruje się na zginanie i ścinanie.
Preferowanym przez Rauscha zbrojeniem na ścinanie są pręty odgięte.
Drugi model to model analogii kratownicowej, może być stosowany jedynie w wypadku krótkich
wsporników. Prekursorem tego podejścia był Niedenhoff, który w 1961r. w pracy doktorskiej
przedstawił schemat prostej kratownicy, składającej się z pręta rozciąganego i krzyżulca ściskanego,
wpisanych w obrys wspornika.
Eurokod 2 [1] umożliwia wymiarowanie wsporników dwiema podstawowymi metodami:
belkową i za pomocą modeli ST (S – strut – pręt ściskany, T – tie – pręt rozciągany, cięgno). Metoda
belkowa nie ogranicza długości wsporników i może być stosowana również do wsporników
o większym wysięgu (a v > 2d ) , i w tym wypadku należy stosować podstawowe reguły
wymiarowania na zginanie i ścinanie belek żelbetowych. W przypadku wsporników o wysięgu
mniejszym od 2d, Eurokod 2 wprowadził specjalne reguły obliczeniowe, które są przedmiotem
rozważań rozdziału 2.
belki
podsuwnicowe
wspornik
belkowy
wspornik
słupowy
wsporniki
słupowe
ac < z 0
w którym ac jest odległością siły od krawędzi słupa, a z0 odległością od środka ciężkości przekroju
zbrojenia głównego do punktu przecięcia osi krzyżulca ściskanego z krawędzią słupa (patrz rys. 3.2,
s. 15). Szczegóły dotyczące tego typu wsporników są przedmiotem rozważań rozdziału 3.
7
2. OBLICZANIE KRÓTKICH WSPORNIKÓW METODĄ BELKOWĄ
w którym prawa strona nierówności wyraża obliczeniową nośność na ścinanie elementu bez zbrojenia
poprzecznego, czyli nośność betonowego rozciąganego krzyżulca. Poszczególne symbole oznaczają:
CRd ,c = 0,18 / γ c – współczynnik empiryczny, według polskich postanowień krajowych
CRd ,c = 0,18 /1, 4 = 0,1286 ,
200
k = 1+ ≤ 2,0 – współczynnik skali,
d
d – wysokość użyteczna w [mm],
As
ρl = ≤ 0,02 – stopień zbrojenia głównego w pełni zakotwionego na podporze,
bw d
bw – najmniejsza szerokość strefy rozciąganej przekroju w [mm].
Pozostałe oznaczenia wyjaśnia rys. 2.1. Jeżeli a v ≤ 0,5d , to współczynnik β = 0,25.
V Ed ≤ 0,5b w d v f cd (2.2)
f
v = 0,6 1 − ck , f ck w [MPa]. (2.3)
250
(podkładka sztywna) av
FEd =VEd
d
8
Jeżeli warunek (2.1) nie jest spełniony to można zwiększyć nośność elementu za pomocą zbrojenia
poprzecznego. Obliczona w ten sposób siła poprzeczna powinna spełniać warunek:
w którym Asw f ywd jest nośnością zbrojenia przecinającego ukośną rysę od ścinania między
obciążonymi obszarami (patrz rys. 2.2). Pod uwagę można wyłącznie brać zbrojenie na ścinanie
leżące w granicach środkowego odcinka o długości 0,75av . Zmniejszenie VEd za pomocą
współczynnika β można stosować tylko przy obliczaniu zbrojenia na ścinanie. Powyższe zasady są
właściwe tylko pod warunkiem, że zbrojenie podłużne jest w pełni zakotwione na podporze.
av
FEd = VEd
Asw
hc
d
a
0,75 a v
α cw b w zv1 f cd
V Rd ,max = , (2.5)
cot θ + tan θ
gdzie: α cw – współczynnik zależny od stanu naprężeń w pasie ściskanym, dla konstrukcji nie
sprężonych wynosi 1,0,
z – ramię sił wewnętrznych, można przyjmować z = 0,9d ,
v1 – współczynnik redukcji wytrzymałości betonu przy ścinaniu, można przyjmowa ć
zgodnie ze wzorem (2.3); jeżeli ograniczymy naprężenie w zbrojeniu na ścinanie do
80% charakterystycznej granicy plastyczności f yk to wartość v1 można
przyjmować zgodnie ze wzorami (6.10aN lub 6.10bN) normy [1].
θ – kąt nachylenia krzyżulca ściskanego.
Obliczyć zbrojenie wspornika pokazanego na rys. 2.3, wykonanego z betonu klasy C30/37
( f ck = 30 MPa, f cd = 30 / 1,4 = 21,43 MPa), zbrojonego stalą o charakterystycznej granicy
plastyczności f yk = 500 MPa ( f yd = 500 / 1,15 = 435 MPa). Obciążenie obliczeniowe wspornika jest
przyłożone poprzez podkładkę neoprenową do górnej powierzchni w postaci siły skupionej o wartości
300 kN, dodatkowo uwzględniono możliwość wystąpienia poziomej siły równej 60 kN.
9
240
180 120
FEd = 300kN
HEd = 60kN
60
220
400
360
200
podkładka
400 neprenowa
340
400
120
Wspornik jest mimośrodowo rozciągany siłą HEd = 60 kN, której towarzyszy moment zginający
MEd = 0,24·300 + 0,22·60 = 85,2 kNm. Wielkość mimośrodu wynosi:
M Ed 85,2
As = = = 0 ,000605 m2 = 6,05 cm2.
z ⋅ f yd 3
0,324 ⋅ 435 ⋅10
Rys. 2.4. Wyniki analizy przekroju wspornika z górnym zbrojeniem 2Ø16+2Ø12 i dolnym 2Ø12
(analiza przeprowadzona za pomocą programu opracowanego w Katedrze Budownictwa Betonowego PŁ)
10
Na rysunku 2.4 pokazano obwiednię interakcji M – N dla analizowanego przekroju wspornika
i przyjętego zbrojenia. Wartościom sił MEd = 85,2 kNm i HEd = 60 kN odpowiada punkt znajdujący
się na krawędzi obwiedni. Stwierdzamy, że przyjęte zbrojenie jest do zaakceptowania.
Następnie obliczamy stosunek:
a v 180
= = 0,5 ,
d 360
180
z którego wynika wartość współczynnika β = = 0,25 .
2 ⋅ 360
Zakładamy, że zbrojenie główne będzie odpowiednio zakotwione. Stopień zbrojenia głównego
(patrz s. 8)
As 6, 28 ⋅10 2
ρl = = = 0, 00436 < 0, 02.
bw d 400 ⋅ 360
200 200
k = 1+ = 1+ = 1, 745 < 2, 0.
d 360
Obliczamy nośność elementu bez zbrojenia poprzecznego z warunku (2.1):
V Rd ,c = C Rd ,c k 3 100 ρ l f ck bw d = 0 ,1286 ⋅ 1,745 ⋅ 3 100 ⋅ 0,00436 ⋅ 30 ⋅ 400 ⋅ 360 = 76138 ≈ 76,1 kN.
Wobec czego
f 30
v = 0,6 1 − ck = 0,6 1 − = 0 ,528,
250 250
FEd = 300 ≤ 0 ,5bw d v f cd = 0,5 ⋅ 400 ⋅ 360 ⋅ 0 ,528 ⋅ 21,43 = 814683N ≈ 814,7 kN.
Nr 2 2 o 12 Nr 3 4 o 6
400
50 100100100 Nr 3 4 o 6
Nr 1 o 16
podkładka
400 neoprenowa
o>
Nr 1 41
6=
o 16 64m
400
Nr 2 m
o 12
11
2.3. Przykład 2.2
Obliczyć nośność wspornika pokazanego na rys. 2.5, wykonanego z betonu klasy C25/30
( f ck = 25 MPa, f cd = 25 / 1,4 = 17 ,86 MPa) i zbrojonego stalą o charakterystycznej granicy
plastyczności f yk = 500 MPa ( f yd = 500 / 1,15 = 435 MPa).
Sprawdzamy stosunek:
a v 240
= = 0,6667
d 360
240
z którego wynika wartość współczynnika β = = 0,3333.
2 ⋅ 360
Zbrojenie poprzeczne efektywne stanowią 3 strzemiona dwuramienne z prętów Ø 8. Efektywne
pole przekroju zbrojenia poprzecznego, przecinające rysę ukośną, wynosi (3·2 Ø 8) o polu przekroju
Asw = 3, 01 cm2. Obliczamy nośność wspornika ze względu na zbrojenie poprzeczne – warunek (2.4):
o8
400
300
4 o 16
f 25
v1 = 0,6 1 − ck = 0,6 1 − = 0,54
250 250
α b zv f 1 ⋅ 300 ⋅ 0,9 ⋅ 360 ⋅ 0,54 ⋅ 17 ,86
FEd ≤ V Rd ,max = cw w 1 cd = = 413853 N = 413,9 kN.
cot θ + tan θ cot 59 + tan 59
12
Zakładamy minimalną wartość siły poziomej HEd = 0,2FEd. Z poniższej zależności obliczamy siłę FEd:
W powyższych rozważaniach przyjęto szacunkową wartość ramienia sił wewnętrznych z = 0 ,9d oraz
przybliżenie polegające na tym, że przekrój jest tylko zginany. W rzeczywistości mamy do czynienia
z mimośrodowym rozciąganiem. Sprawdzamy nośność przekroju wspornika zbrojonego górą 4Ø16
i dołem 2Ø10. Wyniki tej analizy pokazano na rys. 2.7. Punkt odpowiadający MEd = 329,4·0,344 =
= 113,3 kNm i HEd = 0,2·329,4 = 65,9 kN znajduje się na zewnątrz obwiedni interakcji N - M, co
oznacza przekroczenie nośności przekroju.
Rys. 2.7
Wprowadzamy korektę siły, przyjmując FEd = 310 kN, co oznacza parę sił
MEd = 310·0,344 = 106,64 kNm i HEd = 0,2·310 = 62,0 kN. Tym razem punkt odpowiadający tej parze
sił znajduje się na krzywej obwiedni (patrz rys. 2.8).
Rys. 2.8
13
3. OBLICZANIE KRÓTKICH WSPORNIKÓW ZA POMOCĄ
MODELI ST
Schemat modelu ST przedstawia rys. 3.1. Pręt T jest rozciągany i siła w nim musi być w całości
przeniesiona przez zbrojenie. Pręt S jest ściskany i można go przyjąć jako jednorodny (gruba kreska
przerywana na rys. 3.1) lub „rozszczepiony” składający się z czterech krzyżulców ściskanych i pręta
rozciąganego Fwd.
Nachylenie pręta S – krzyżulca ściskanego powinno spełniać warunek:
1, 0 ≤ tan θ ≤ 2,5,
co oznacza, że kąt θ powinien zawierać się w przedziale 45º ÷ ~ 68,2º.
ac
FEd
aH
HEd
Ftd
T
2
z0
hc
d
S
Fwd
1
Rd,max
FEd
Rys. 3.1. Model kratownicowy (ST) dla krótkich wsporników według Eurokodu 2 [1]
Pierwszym etapem jest ustalenie geometrii modelu obliczeniowego, który wpisujemy w kontur
zewnętrzny analizowanego elementu (patrz rys. 3.2).
Ustalamy położenie cięgna T (wymiar a H ), zachowując jego stosowne otulenie. Przesunięcie
węzła 2 względem linii działania siły FEd wynika z uwzględnienia siły poziomej H Ed . Jeśli z
obliczeń statycznych nie wynika siła pozioma, to należy ją przyjąć o wartości co najmniej 20% siły
pionowej FEd . Z geometrii modelu wynika następująca zależność (patrz rys. 3.2):
H Ed
e = aH
FEd
14
x0 FEd
Określamy ramię sił wewnętrznych jako z = d − i x1 = . W węzłach ściskanych,
2 bwσ Rd ,max
w których nie są zakotwione żadne pr ęty typu T (węzeł 1 na rys. 3.2), maksymalne naprężenie, które
może być przyłożone do brzegów węzła, określa wzór:
σ Rd ,max = k1v , f cd .
HEd
x1 ac FEd
2
FEd
aH
HEd
Ftd
aH
T
2
Ftd e 2
z0
hc
d
S
a1
1 Fc
x0
FEd 1
Rd,max
x1
Współczynnik k1 = 1,0 , jest wartością zalecaną dla tego typu węzłów. Wartość v , obliczamy jak dla
prętów typu S w zarysowanych strefach ściskanych według wzoru:
f ck
v, =1− .
250
Z podobieństwa trójkątów zauważamy, że:
z x
= 1 .
x x0 (3.2)
ac + 1 + e
2
Równanie (3.2) możemy zapisać w postaci:
x x
d − 0 x 0 = a c + 1 + e x1
2 2
i przekształcić je do postaci:
x 02 − 2d x 0 + x1 (x1 + 2(a c + e )) = 0
x0 = d − d 2 − x1 ( x1 + 2 ( ac + e ) ) .
x1
tan θ = .
x0
15
Znając położenie węzłów 1 i 2, możemy obliczyć siłę w zbrojeniu rozciąganym (pręt T) z warunku
równowagi momentów względem punktu 1:
x x
FEd a c + 1 + H Ed d + a H − 0
2 2
Ftd = . (3.3)
x
d− 0
2
Główne zbrojenie rozciągane (pr ęt T , patrz rys. 3.2) powinno być zakotwione na obydwu
końcach. Należy je zakotwić po dalszej (od wspornika) stronie elementu podpierającego, a długość
zakotwienia należy odmierzyć od zbrojenia pionowego umieszczonego przy bliższej wspornikowi
powierzchni bocznej elementu podpierającego (słupa). Zbrojenie należy zakotwić we wsporniku,
odmierzając długość zakotwienia od wewnętrznej krawędzi płyty przekazującej obciążenie. Można
stosować zakotwienia mechaniczne lub pętle.
Fc (3.4)
σc = ≤ σ Rd ,max
a1 ⋅ bw
Węzeł 2 jest typu ściskanie-rozciąganie, z zakotwionymi w węźle pr ętami, rozciąganymi
w jednym kierunku. Naprężenie, które może być przyłożone do brzegów węzła, określa wzór:
σ Rd ,max = k 2 v , f cd
σ Rd ,max = 0 ,6 v , f cd .
16
ac ac
FEd FEd
aH
aH
HEd HEd
Ftd Ftd
T T
2 2
Fcd
z0
z0
Fcd
hc
hc
d
d
S
Fwd Fwd
1 1
Rd,max Rd,max
FEd FEd
A s,main A s,main
A s,link
A s,link
Zaprojektować zbrojenie wspornika obciążonego siłami FEd = 400kN i HEd = 80kN. Beton
C30/37 fck = 30, fcd = 30/1,4 = 21,43MPa. Pozostałe dane pokazano na rys. 3.5.
170 140
FEd= 400kN
H Ed= 80kN
60
240
400
360
podkładka
400 neoprenowa
340
400
140
17
Obliczanie zbrojenia głównego
Obliczamy przesunięcie:
H Ed 80
e = aH = 60 = 12 mm
FEd 400
f ck 30
v, =1 − =1− = 0,88
250 250
x1 54
tan θ = = = 1,21 → θ = 50,44 o
x 0 44,61
x x 54 44,61
FEd ac + 1 + H Ed d + a H − 0 400 240 + + 80 360 + 60 −
2 2 2 2
Ftd = = ≈ 410,5 kN
x 44 ,61
d− 0 360 −
2 2
Fc = ( Ftd − H Ed ) cos θ + FEd sin θ = ( 410,5 − 80 ) cos 50, 44 + 400sin 50, 44o = 518,9 kN
o
a1 = x12 + x 02 = 54 2 + 44 ,612 ≈ 70 mm
Fc 518,9 ⋅ 10 3
a2 = = ≈ 81 mm
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 16,03
Fc 518,9 ⋅ 10 3
a= = ≈ 115 mm – część środkowa
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
Fc 518,9 ⋅ 10 3
σc = = = 18,53 < σ Rd ,max = 18,86 MPa
a1 ⋅ bw 70 ⋅ 400
170 140
FEd = 400kN
HEd = 80kN
60
82
z = 337,7
360
11
6
70
18
Na rysunku 3.6 pokazano szerokości krzyżulca ściskanego, wykazując poprawność przyjętego
modelu obliczeniowego.
Przekrój zbrojenia głównego:
Ftd 410,5 ⋅ 10 3
As = = = 944 mm2 = 9,44 cm2, przyjęto zbrojenie: 2φ16 + 2φ 20 → As = 10 ,30 cm2.
f yd 435
Uwaga:
Przy doborze zbrojenia należy kierować się dostępnością poszczególnych średnic pr ętów na rynku.
Obecnie najbardziej popularne są następujące średnice 6, 8, 10, 12, 16, 20, 25, 32 mm.
ac 240
= = 0, 6 > 0,5
hc 400
FEd 400 ⋅ 10 3
As ,link ≥ k 2 = 0,5 = 459,8 mm2 = 4,60 cm2,
f yd 435
420
170 140 110 kątownik
L100x100x10
40
2o8
400
360
strzemiona konstrukcyjne
4 o 10
o 8 - 6szt.
400
strzemiona efektywne
czterocięte
340
400
2 o 20 podkładka
2 o 16 neoprenowa
19
4. OBLICZANIE WSPORNIKÓW BELEK
trzpień
centrujący
1
T1 T1
T5
FV,Ed T2 FV,Ed
T4
FH,Ed FH,Ed
T3
av a, dobre zakotwienie av
a) b)
Rys. 4.2. Przykładowe modele do określania zbrojenia we wspornikach belek według Eurokodu 2
W polskiej normie PN-B-03264:2002 [3] przyjęto takie same modele obliczeniowe jak
w Eurokodzie 2 [1], opisując dodatkowo wartości sił w prętach rozciąganych. Siły te wynoszą:
a v + a'
T1 ≥ FV ,Ed + 0 ,5FV ,Ed cot θ1 + FH ,Ed (model 4.2a) (4.1)
zk
20
T1 ≥ 0,5FV ,Ed + FH ,Ed (model 4.2b) (4.2)
W modelu obliczeniowym (rys. 4.2a) istotne jest wyznaczenie siły T3. Siłę tę można określić jako:
FV , Ed ( av + a ' )
T3 ≥ + 0,5 FV , Ed cot θ . (4.6)
0, 9d
8 560
400
800
= 88,34kN
380
7 800
9 000
300kN 300kN
20
380
400
200
800
20
20 400
21
Przyjęcie modelu obliczeniowego
Na rysunku 4.5 pokazano model obliczeniowy kratownicy wpisany w kontur belki. Na górne
węzły przyłożono obciążenie zewnętrzne proporcjonalnie do rozstawu węzłów (w poziomie).
Rozstaw węzłów w części środkowej belki nie ma znaczenia na obliczenia samej strefy podporowej.
Istotne znaczenie ma natomiast oszacowanie wielkości sił działających na węzły od góry, w samej
strefie podporowej. Wymiarując tylko strefę podporową belki, można model obliczeniowy ograniczyć
do fragmentu kratownicy pokazanego na rys. 4.6.
11 x 42,62kN 38,41kN
27,18kN 38,41kN 27,18kN
310
700
300kN 300kN
332 630 630 630 630 630 1 260 630 630 630 630 630 332
60kN
43,04°
700
48,01°
300kN
Rys. 4.6. Model obliczeniowy strefy podporowej belki podciętej do przykładu 4.1(kolor czerwony – rozciąganie)
Obliczenia statyczne
Na rysunku 4.7 przedstawiono wyniki obliczeń sił w modelu kratownicowym. Na rysunku tym
kolor czarny oznacza pręty ściskane, a kolor czerwony pręty rozciągane.
38,14kN 42,62kN
27,18kN
332 630
50
96,0
8
9, 26
310
39 1,8
5,
31
352,2
191,8
700
407,7
8,5
54
300kN
366,9
60kN
120
50
22
W celu porównania powyższych wyników z wynikami uzyskanymi według normy [3], obliczono
odpowiednie siły według wzorów (4.1 ÷ 4.6):
a v + a' 332
T1 = FV ,Ed + 0 ,5FV ,Ed cot θ1 + FH ,Ed = 300 + 0,5 ⋅ 60 ⋅ cot 43,04 o + 60 = 413,4 kN,
zk 310
W tablicy 4.1 porównano wyniki obliczeń według tych dwóch metod. Maksymalną różnic ę
odnotowano w odniesieniu do siły T1, która według PN-B-03264:2002 [3] jest o około 15% większa
niż według Eurokodu 2 [1].
Tablica 4.1. Porównanie sił w prętach rozciąganych
Siła Model wg rys. 4.6 [1] PN-B-03264:2002 [3]
T1 352,2kN 413,4kN
T2 407,7kN 408,0kN
T3 366,9kN 334,4kN
Norma PN [3] nakazuje rozmieszczanie zbrojenia podwieszającego na odcinku nie dłuższym niż
0,2h od krawędzi podcięcia, h jest wysokością belki. Jeżeli przyjmie się stosowną otulinę zbrojenia
podwieszającego, to na pasmo strzemion podwieszających pozostaje stosunkowo niewielki odcinek.
Należy tutaj podkreślić, że jest to dość restrykcyjny zapis, który nie występuje w Eurokodzie 2 [1].
Jeśli w modelu obliczeniowym przyjmie się odpowiednie położenie pr ęta pionowego (pokrywające
się później ze środkiem przyjętego pasma strzemion), to warunek ten nie musi być respektowany.
W analizowanym przykładzie przyjęto położenie środka zbrojenia podwieszającego (siła T2)
w odległości 0,12 m od krawędzi podcięcia.
Sprawdzenie szerokości krzyżulców ściskanych możemy wykonać, przyjmując maksymalne
naprężenia w betonie z przybliżonego wzoru:
S 399,8 ⋅ 10 3
S = 399,8 kN → a= = ≈ 88 mm,
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
S 548,5 ⋅ 103
S = 548,5 kN → a= = ≈ 121 mm,
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
S 261,8 ⋅ 10 3
S = 261,8 kN → a= = ≈ 58 mm,
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
S 315,4 ⋅ 10 3
S = 315,4 kN → a= = ≈ 70 mm,
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
23
S 96 ⋅ 10 3
S = 96,0 kN → a= = ≈ 21 mm.
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
Obliczenie zbrojenia
Zbrojenie główne wspornika (siła T1):
Ftd 352 ,2 ⋅ 10 3
As = = = 809,7 mm2 = 8,10 cm2 przyjęto: 2φ 25 → 9,82 cm2.
f yd 435
Ftd 407 ,7 ⋅ 10 3
As = = = 937 ,2 mm2 = 9,37 cm2,
f yd 435
Ftd 366 ,9 ⋅ 10 3
As = = = 843,4 mm2 = 8,43 cm2, przyjęto: 4 φ 20 → As = 12,56 cm2.
f yd 435 21
70
58
88
2 25 A
3x4 10
12
300kN
4 20
60kN
a c 200
= = 0,5 ,
hc 400
As ,link ≥ k1 As ,main = 0,5 ⋅ 8,10 = 4,05 cm2, przyjęto strzemiona: 2 x 2φ12 → As = 4 ,52 cm2.
24
Konstruowanie zbrojenia
Obliczone powyżej zbrojenie zostało pokazane na rys. 4.9. Oznaczony na tym rysunku element
nr 1 jest zbrojeniem głównym wspornika, nr 2 to strzemiona podwieszające, nr 3 – zbrojenie
uzupełniające wspornika. Zbrojenie nr 4 w kształcie litery U służy zakotwieniu zbrojenia głównego
belki, obliczonego ze względu na zginanie.
pręty montażowe
360
l bd
Nr 3 Nr 3
2 12
A Nr 1
l bd =750
Nr 1
1 25 Nr 2 l bd = 600 Nr 4
3 10
4 20 Nr 4
Nr 3 2 12 2 20
Nr 1 1 25
Nr 4 2 20 Nr 2
3 10
czterocięte
O60
Nr 9 4 12
Nr 5 4 12 Nr 2 Nr 7 400
Nr 6
Nr 3 Nr 3 Nr 3
400
Nr 1
Nr 1 Nr 1
800
380
Nr 6 3 8
Nr 2
Nr 1 1 25 3 10
Nr 4 2 20
Rys. 4.10. Kompletne zbrojenie końcówki belki, kolorem szarym oznaczono dodatkowe
zbrojenie konstrukcyjne
25
Bardzo ważną sprawą jest zapewnienie odpowiedniego zakotwienia zbrojenia. Eurokod 2 [1] nie
precyzuje w tym względzie określonych zasad. Norma PN-B-03264:2002 [3] podaje zasadę kotwienia
zbrojenia głównego wspornika (nr 1), które należy przedłużać poza krawędź podcięcia na odległość nie
mniejszą niż h − d k + lbd (h – wysokość belki, dk – wysokość użyteczna wspornika, lbd – długość
zakotwienia). Na rysunku 4.9 przyjęto zasadę przedłużania prętów poziomych o długość zakotwienia lbd
poza przekrój wyznaczony węzłem „A”, w którym przecinają się dwa krzyżulce ściskane (patrz rys. 4.9).
Oprócz zbrojenia obliczeniowo niezbędnego, w elemencie umieszcza się również zbrojenie
„montażowe” umożliwiające wykonanie stabilnego szkieletu zbrojeniowego. Na rysunku 4.10
pokazano kompletne zbrojenie fragmentu podporowego belki. Szczególną uwagę należy zwrócić na
skuteczne zakotwienie strzemion podwieszających – nr 2. Pręty nr 8 należy obliczyć ze względu na
zginanie belki. Są potrzebne co najmniej 4 pręty dla zakotwienia czterociętych strzemion nr 2.
Zaprojektować zbrojenie wspornika belkowego dla danych, jak w przykładzie 4.1, ale z wy-
korzystaniem drugiego modelu z rys. 4.2. Na rysunku 4.11 pokazano przyjęty do obliczeń model
kratownicowy belki wraz z obciążeniami przypadającymi na węzły pasa górnego (proporcjonalnie do
rozstawu słupków).
60kN
700
47,5491° 47,5031°
300kN 53,6908° 44,9727°
Rys. 4.11. Model kratownicowy belki do przykładu 4.2 (kolor czerwony – rozciąganie)
Do analizy statycznej można przyjąć model tylko strefy podporowej, pokazany na rys. 4.12.
Konstruując ten model, kierowano się zasadą usytuowania ukośnego pr ęta rozciąganego maksymalnie
blisko krawędzi podcięcia. Oś tego pręta przebiega w odległości około 50 mm od krawędzi podcięcia.
Kąt nachylenia tego krzyżulca wynika z tego właśnie założenia. Rozmieszczenie pozostałych węzłów
kratownicy przyjęto tak, aby nachylenie krzyżulców było zbliżone do kąta 45º.
,5
60kN 50
700
47,5491°
300kN 53,6908° 44,9727°
Rys. 4.12. Model obliczeniowy strefy podporowej do przykładu 4.2 (kolor czerwony – rozciąganie)
26
Na rysunku 4.13 pokazano wyniki obliczeń statycznych. Dwa pręty z siłami oznaczonymi
kółkami, mają przeciwny znak w stosunku do sugestii przedstawionej na rys. 4.2, sporządzonym
według Eurkodu 2 [1].
300,0
34,8
12
0 ,3
60kN
60,0
105,8
3
,4
8,
195,1
4
21
26
32
4,6
300kN
347,6 526,0
60kN
700
45° 48,1755° 48,0128°
300kN
Rys. 4.14. Zmodyfikowany model kratownicowy do przykładu 4.2 (kolor czerwony – rozciąganie)
60kN
700
45°
300kN
Rys. 4.15. Zmodyfikowany model strefy podporowej do przykładu 4.2 (kolor czerwony – rozciąganie)
27
42,55kN 32,54kN 33,12kN
613 349
50
87
304,2
227,7
33,1
10
300,0
223
5 ,3
60,0
700
70,45
31
8,0
300kN
191,8
8,
20
8
45°
364,2
50
60kN
Tym razem wyniki obliczeń wykazały znaczne różnice pomiędzy modelami kratownicowymi
według rys. 4.12 i 4.15, a wzorami obliczeniowymi polskiej normy. Zwłaszcza wartość siły T1 według
PN-B-03264 budzi zastrzeżenia. W wypadku ukośnej siły rozciągającej T4, można zauważyć, że jeśli
zsumuje się wartości dwóch sił rozciągających w modelach przedstawionych na rysunkach
to suma tych sił zbliża się do oszacowania według polskiej normy [3].
Maksymalna siła ściskająca wynosi 304,2kN i jest ona zlokalizowana w pasie górnym.
Niezbędna szerokość krzyżulca w tym wypadku wynosi:
S 304,2 ⋅ 10 3
a= = ≈ 67 mm
bw ⋅ σ Rd ,max 400 ⋅ 11,32
Obliczenie zbrojenia
28
Ftd 424,1 ⋅ 10 3
As = = = 974,9 mm2 = 9,75 cm2 przyjęto: 2φ 25 → 9,82 cm2.
f yd 435
Ftd 60 ⋅ 10 3
As = = = 137 ,9 mm2 = 1,38 cm2 przyjęto: 2 φ 12 → 2,26 cm2.
f yd 435
Ftd 191,8 ⋅ 10 3
Asw = = = 441 mm2 = 4,41 cm2 przyjęto strzemiona dwucięte: 8φ 10 → 6,28 cm2.
f yd 435
Uwaga
Na odcinku od podcięcia belki do miejsca zagięcia krzyżulca rozcią ganego (pręt nr 1 na rys. 4.18)
należy rozmieścić strzemiona konstrukcyjne – nr 4. Na rysunku 4.17 pokazano niezbędne zbrojenie
obliczone zgodnie z modelem pokazanym na rys. 4.15. Na kolejnym rys. 4.18 pokazano kompletne
zbrojenie końca belki. Strzemiona nr 5 należy wymiarować na ścinanie.
Nr 3 3 12
zbrojenie montażowe
400
Nr 4 4 10 co 100mm
Nr 3 Nr 3
A
800
Nr 1 lbd =360 Nr 4
25
45°
Nr 4 250
Dodatkowo rozważono jeszcze dwa modele obliczeniowe pokazane na rys. 4.19 i 4.20.
W modelach tych przyjęto pochylenie krzyżulca podporowego pod kątami 60º i 45º, zachowano jednak w
obu przypadkach kąt nachylenia krzyżulca rozciąganego wynoszący 45º. Zmiana geometrii modeli
pociągnęła za sobą również korektę obciążenia przypisanego do poszczególnych węzłów kratownicy.
Wyniki obliczeń tych modeli przedstawiono na rys. 4.21. Porównując uzyskane wyniki obliczeń
z modelem z rys. 4.15, można zauważyć zasadnicze różnice. Przede wszystkim w poziomym pręcie
rozciąganym wspornika (T1) wzrosła siła z 60 kN do 218,4 i 333,6 kN, w zależności od kąta
pochylenia krzyżulca ściskanego. Wzrostowi siły w tym elemencie towarzyszy redukcja siły
w krzyżulcu rozcią ganym (T4) z 318,8 kN do 219,5 lub 147,3 kN. Zmniejszeniu siły w krzyżulcu
rozciąganym towarzyszy wzrost siły w elemencie pionowym (T5 – rys. 4.2b). W wypadku modeli
według rys. 4.12 i 4.15 mamy w nim ściskanie, a pochylenie krzyżulca podporowego powoduje
zmianę znaku na rozciąganie. Zwiększa się rola strzemion pionowych.
29
Nr 3 3 12
Nr 7 2 12
Nr 7 2 12 400
Nr 1 Nr 6
Nr 3 Nr 3 Nr 3
Nr 3
800
Nr 1 Nr 4
Nr 6 400
25
Nr 6 3 8 Nr 4
10
60100 100 100 100 100 100 100 100 150 150 150
Nr 2
Nr 1 25 2 25
Nr 4 Nr 5
Nr 5 8 8 Nr 4 4 10 co 100mm
10
0
50
0
25
Nr 1 25
60kN 45°
700
111,5
45°
300kN
111,5 501,5 349 630
Rys. 4.19. Zmodyfikowany model z kątem pochylenia krzyżulca podporowego 45º (kolor czerwony – rozciąganie)
60kN 60°
700
141,4
45°
300kN
81,6 531,4 349 630
Rys. 4.20. Zmodyfikowany model z kątem pochylenia krzyżulca podporowego 60º (kolor czerwony – rozciąganie)
30
26,40kN 28,77kN 33,12kN 29,78kN 33,12kN
19,92kN 25,47kN 19,84kN
111,5 501,5 349 81,6 531,4 349
,3 304,0 304,1
168,6
198,5
0
406 329,
98 12
9 ,6 2 ,8
6,
0 ,
317
38 333,6 218,4
700
700
111,5
186,2
141,4
78,2
9,7
191,8
191,8
3,2
14
21
38
31
7 ,3
9,
5
364,0 364,1
Rys. 4.21. Wyniki obliczeń modeli z kątem pochylenia krzyżulca podporowego 45º i 60º (kolor czerwony –
rozciąganie)
31
5. KONSTRUOWANIE ZBROJENIA KRÓTKICH WSPORNIKÓW
Główne zbrojenie rozciągane powinno być zakotwione na obydwu końcach. O ile z za-
kotwieniem po dalszej (od wspornika) stronie elementu podpierającego na ogół nie ma większego
problemu, to zwykle mamy kłopot ze spełnieniem stosownych wymagań z drugiej strony (od końca
wspornika). W tym wypadku zbrojenie należy zakotwić we wsporniku, odmierzając długość
zakotwienia od wewnętrznej krawędzi płyty przekazującej obciążenie. Można stosować zakotwienia
mechaniczne lub pętle. Na rysunku 5.1 długość zakotwienia lbd, jest uzyskana za pomocą
przyspojonych prętów poprzecznych.
420
220
lbd
400kN
2 o 16
400
5o8
strzemiona
czterocięte
140
90 90 90
340
400
2 o 16 2 o 20 50 30
Rys. 5.1. Wspornik z przykładu 3.1 z zakotwieniem zbrojenia głównego za pomocą przyspojonych prętów
(kolor czerwony)
Długość zakotwienia zbrojenia głównego zostanie sprawdzona według zasad Eurokodu 2 [1]
zawartych w p. 8.6. Wykorzystamy w tym celu wyniki obliczeń zbrojenia głównego z przykładu 3.1,
którego przekrój ustalono o powierzchni 9,44 cm2, a przyjęto 2 Ø 16 + 2 Ø 20, czyli As = 10,30 cm2.
W przykładzie 3.1 zastosowano zakotwienie mechaniczne za pomocą kątownika, które teraz zostanie
zastąpione pr ętami poprzecznymi. Jeżeli przyjąć gabaryty wspornika takie same, jak w przykładzie
3.1, to długość zakotwienia zbrojenia głównego, możliwa do osiągnięcia, wynosi tylko 220 mm (patrz
rys. 5.1).
Obliczamy obliczeniową wartość graniczną naprężenia przyczepności ze wzoru:
w którym: η1 = 0,7 – złe warunki przyczepności (patrz rys. 8.2c [1]), η 2 = 1,0 – Ø ≤ 32 mm,
0,7 f ctm 0,7 ⋅ 2 ,9
f ctd = = = 1,45 MPa – obliczeniowa wytrzymałość betonu na rozciąganie dla klasy
1,4 1,4
C30/37.
32
Następnie obliczamy podstawowe długości zakotwienia dla obu średnic zbrojenia głównego Ø 16
i Ø 20, wykorzystując wzór (8.3) [1]:
φ ⋅ σ sd
16 ⋅ 408
lb ,rqd (φ 16 ) = = = 715 mm,
4 f bd 4 ⋅ 2,284
φ ⋅ σ sd 20 ⋅ 408
lb ,rqd (φ 20) = = = 893 mm,
4 f bd 4 ⋅ 2 ,284
As − wymagane 9,66
w którym σ sd = f yd = 435 = 408,0 MPa.
As − przyjęt e 10,30
Eurokod 2 [1] w p. 8.6 umożliwia uzyskać dodatkową siłę kotwiącą za pomocą przyspojonych
prętów poprzecznych przenoszących tę siłę na beton. Jeden pręt poprzeczny (o średnicy od 14 do 32
mm), przyspojony od wewnętrznej strony pręta głównego, zwiększa siłę kotwiącą o Fbtd. Wartość σsd
φ σ sd F
w wyrażeniu na podstawową długość zakotwienia ( lb ,rqd = ) można zatem zmniejszyć o btd ,
4 f bd As
(As oznacza tu pole przekroju pręta głównego).
Fbtd = ltd φ t σ td ≤ Fwd
Fwd – nośność obliczeniowa spoiny na ścinanie, którą można obliczyć ze wzoru Fwd = 0,5 As f yd ,
w którym As oznacza pole przekroju kotwionego pręta,
ltd – długość obliczeniowa pręta poprzecznego, wyznaczona ze wzoru:
f yd
ltd = 1,16 φt ≤ lt ,
σ td
f cd + σ cm
σ td = ≤ 3 f cd ,
y
33
φt
Fbtd = Fwd ≤ 16 As f cd
φl
c 30
x=2 +1= 2 + 1 = 4,75 ,
φt 16
y = 0 ,015 + 0,14e −0 ,18 x = 0 ,015 + 0,14e −0 ,18⋅4 ,75 ≈ 0,0745 ,
400 ⋅ 10 3
σ cm = = 5,35 MPa – średnie naprężenia dociskające na długości zakotwienia,
340 ⋅ 220
220 – długość zakotwienia, 340 – wymiar podkładki, patrz rys. 5.1,
f cd + σ cm 21,43 + 5,35
σ td = = = 359 > 3 f cd = 3 ⋅ 21,43 ≈ 64,3 MPa, decyduje wartość mniejsza;
y 0 ,0745
f yd 435
ltd = 1,16 φ t = 1,16 ⋅ 16 ≈ 125,6 > lt = 90 mm, przyjmujemy wartość mniejszą;
σ td 64,3
Fbtd = ltd φt σ td = 90 ⋅ 16 ⋅ 64,3 = 92592 N = 92,6 kN ≤ Fwd ,
1,41 ∑ Fbtd =
301700
≈ 293 MPa,
∑ As 1030
φ ⋅ σ sd 20 ⋅ (408 − 293)
lb ,rqd (φ 20) = = ≈ 252 mm,
4 f bd 4 ⋅ 2,284
Dla prętów φ16 podstawowa długość zakotwienia jest mniejsza, dalej obliczenia prowadzimy dla
wartości bardziej niekorzystnej, czyli prętów o średnicy 20 mm.
Obliczeniową długość zakotwienia lbd wyznaczamy ze wzoru:
cd − φ
0,7 ≤ α 2 = 1 − 0 ,15 ≤1
φ
34
w którym: cd – wielkość otuliny betonem – 30 mm,
30 − 20
0,7 ≤ α 2 = 1 − 0,15 ≤ 1 → α 2 = 0 ,925 ,
20
0,7 ≤ α 3 = 1 − Kλ ≤ 1,0
As As As Ast
Ast Ast
λ=
∑ Ast − ∑ Ast ,min
As
∑ Ast – pole przekroju zbrojenia poprzecznego wzdłuż obliczeniowej długości zakotwienia lbd,
∑ Ast ,min – 0,25As – dla belek, 0 – dla płyt,
As – pole przekroju pojedynczego kotwionego pręta (dotyczy pręta o największej średnicy),
W rozważanym przykładzie dla dwóch strzemion czteroramiennych φ 8 wartości współczynników
wynoszą:
λ=
∑ Ast − ∑ Ast ,min = 4 − 0,25 ⋅ 3,14 = 3,215 = 1,024
As 3,14 3,14
0,7 ≤ α 3 = 1 − Kλ = 1 − 0 ,1 ⋅ 1,024 = 0,899 ≤ 1,0
Na rysunku 5.1 długość zakotwienia została przyjęta ze znacznym zapasem – 220 mm.
35
Kotwienie za pomocą pętli według Eurokodu 2
Średnica wewnętrznego zagięcia pętli ze względu na zniszczenie betonu powinna spełniać
warunek:
Fbt 1 1
φ m ,min ≥
f cd a + 2φ (5.1)
b
w którym: Fbt – jest siłą rozciągającą w stanie granicznym nośności w pręcie na początku zagięcia,
ab – jest dla rozpatrywanego pr ęta połową odległości między osiami prętów odmierzonej
prostopadle do płaszczyzny zagięcia: dla pręta bezpośrednio sąsiadującego z
powierzchnią elementu należy przyjmowa ć ab równe grubości otulenia plus 0,5Ø
(patrz rys. 5.3).
Fbt
Fbt
ab
ab
c+0,5
W rozważanym przykładzie siła w zbrojeniu głównym wynosi Ftd = 410,5 kN. Rozdzielając ją
proporcjonalnie do pól powierzchni przekrojów prętów o średnicy 16 i 20 mm, otrzymamy:
– dla pętli Ø16 siły Fbt = 2,01/10,30·410,5 = 80,1 kN,
– dla pętli Ø20 siły Fbt = 3,14/10,30·410,5 = 125,1 kN.
Ustalamy wartości ab:
Fbt 1 1 80100 1 1
φ m ,min ≥
f cd a + 2φ = 21,43 38 + 2 ⋅ 16 = 215,2 mm – dla pętli Ø16,
b
F 1 1 125100 1 1
φ m ,min ≥ bt + = + = 291,9 mm – dla pętli Ø20.
f cd ab 2φ 21,43 40 2 ⋅ 20
Okazuje się, że ze względów geometrycznych nie można ich umieścić w przyjętych gabarytach
wspornika (patrz rys. 5.4). Maksymalna średnica wewnętrzna pętli wykonana z prętów Ø20, jaką
można zmieścić we wsporniku wynosi tylko 260 mm. Chcąc wykorzystać w pełni zbrojenie pętlowe,
należałoby zwiększyć wymiary wspornika.
36
400
O2
60
Rys. 5.4. Wspornik z przykładu 3.1 z próbą zakotwienia zbrojenia głównego za pomocą pętli z pręta Ø20
Dla przyjętej pętli, jak na rys. 5.4 ustalono maksymalną siłę kotwiącą, wykorzystując
przekształconą zależność (5.1).
φ m f cd
Fbt ≤
1 1
+
ab 2φ
260 ⋅ 21,43
Fbt ≤ = 111436 N = 111,4 kN – dla pętli Ø20.
1 1
+
40 2 ⋅ 20
Nośność zakotwienia generowana przez dwie pętle Ø20 wynosi: 4 ⋅ 111,4 = 445,6 kN jest większa
od wymaganej siły Ftd = 410,5 kN. Należy jednak zauważyć, że dwie pętle muszą być umieszczone
w wsporniku w dwóch warstwach, co spowoduje zmniejszenie ramienia sił wewnętrznych i wzrost
siły w zbrojeniu głównym. Żeby uniknąć ponownego obliczania sił należy zwiększyć wysokość
wspornika, tak aby zachować ten sam kąt nachylenia krzyżulca ściskanego 50,44º, co wymusza
zwiększenie wysokości wspornika o około 25 mm. Na rysunku 5.5 zwiększono wysokość z pewnym
zapasem o 30 mm.
420
140
60
40
16
50,
430
370
44°
70
70
400
Rys. 5.5. Wymiary wspornika ze zbrojeniem głównym w postaci dwóch pętli z prętów Ø20
37
420 o 20
o 20 140
40
o 20
430
o 10
o 10 - 4szt.
o 8 - 6szt. o 10 - 2szt.
strzemiona efektywne
czterocięte
400
o 10 o8 o 8 - 2szt.
o 8 - 6szt. strzemiona
strzemiona
konstrukcyjne konstrukcyjne
Kotwienie zbrojenia od strony końca wspornika nastręcza znaczne trudności konstrukcyjne, stąd
bardzo często jedynym skutecznym sposobem jest stosowanie mechanicznych płytek kotwiących, tak
jak to pokazano na rys. 5.7 dla wspornika belkowego. To alternatywne rozwiązanie konstrukcji
zbrojenia z przykładu 4.1, polega na zastąpieniu części strzemion podwieszających zbrojeniem
o większej średnicy. Pozwala to na zrezygnowanie z kłopotliwych w montażu strzemion
czteroramiennych i zastąpieniu ich dwuramiennymi. Można również w tym wypadku wykorzystać
zbrojenie główne, odginając część prętów do góry pod kątem prostym.
Nr 3 2 12
O60
Nr 5 4 12 Nr 6 Nr 2 Nr 7 400
Nr 3 Nr 3 Nr 3
400
Nr 1
Nr 1 Nr 1
800
380
Nr 6 3 8 Nr 9
60 6060 150 150 150 150 150 150 150
Nr 8
płytka kotwiąca
100 x 20 x 280
Nr 1 1 25
Nr 2
3 10
0
30 Nr 4 2 20
Nr 7 8 Nr 8 2 20
Rys. 5.7. Alternatywny sposób zbrojenia wspornika z przykładu 4.1 (por. rys .4.9)
38
Innym możliwym rozwiązaniem skracającym długość zakotwienia jest wykorzystanie
specjalnych systemów firmowych. Na rysunku 5.8 pokazano specjalny typ zbrojenia firmy HALFEN
[4], do stosowania jako zbrojenie główne krótkich wsporników. Zakotwienie zbrojenia jest tutaj
osią gane za pomocą główki, stanowiącej element zakotwienia mechanicznego. Rozwiązanie to
znacznie ułatwia konstruowanie zbrojenia krótkich wsporników (rys. 5.9) i ostatnio jest przedmiotem
badań ośrodków naukowych między innymi [5].
ØdA
Rys. 5.8. Elementy zbrojenia głównego systemu HSC firmy HALFEN ze specjalnie dobraną główką kotwiącą
a = a1 + a 2 + a3 + ∆a 22 + ∆a32
w którym:
a1 – długość podparcia netto wyznaczona ze względu na naprężenie na powierzchni podparcia:
a1 = FEd / (b1 ⋅ f Rd ) , ale nie mniej niż minimum według tablicy 10.2EN [1],
FEd – obliczeniowa wartość reakcji podporowej,
b1 – szerokość podparcia netto,
f Rd – obliczeniowa wytrzymałość na docisk,
a 2 , a 3 – patrz rys. 5.10,
∆a 2 – poprawka ze względu na odchyłki odległości między elementami podpierającymi (patrz
tablica 10.5EN [1]),
∆a3 – l n / 250 ( l n – długość elementu).
39
b1
a 3+ a 3 a1 a 2+ a 2
a
a1
Pręty proste, pętle poziome blisko końca elementu 5 15, ale nie mniej niż otulenie końca
Tablica 10.5EN. Poprawki ∆a2 ze względu na odchylenia w świetle między licami podpór (l = rozpiętość)
Materiał podpory ∆ a2
l
Stal lub beton prefabrykowany 10 ≤ ≤ 30 mm
1200
l
Mur lub beton układany na budowie 15 ≤ + 5 ≤ 40 mm
1200
40
Jeżeli nie ma innych ustaleń, to za wytrzymałość obliczeniową betonu w strefie podparcia można
przyjmować:
f Rd = 0 ,4 f cd w przypadku połączeń suchych,
f Rd = f bed ≤ 0,85 f cd we wszystkich pozostałych przypadkach.
Jeżeli w celu uzyskania równomiernego nacisku na podporze zastosowano podkładki z zaprawy,
neoprenu lub inne podobne, to za obliczeniową szerokość podpory można przyjąć jej szerokość
rzeczywistą.
d 2 >a1+ a2 c3
r3
r2
c2 >a1+ a2 d3
FEd 300
a1 = = ≈ 103 mm,
b1 ⋅ f Rd 340 ⋅ 0 ,4 ⋅ 21,43
300 ⋅ 10 3
σ Ed = = 7 ,35 MPa,
120 ⋅ 340
a względne naprężenie jest:
σ Ed 7,35
= = 0,34,
f cd 21, 43
dla którego z tablicy 10.2EN odczytujemy minimalny wymiar podkładki a1 = 110 mm i stwierdzamy,
że przyjęty wymiar 120 mm spełnia również wymagania normowe (patrz rys. 4.4).
Z tablicy 10.3EN odczytujemy wartość a 2 = 15 mm dla przyjętego betonu C30 i naprężeń
względnych 0,34. Z tablicy 10.4EN ustalamy minimalną wartość a3 , która dla analizowanego
przypadku wynosi co najmniej 15 mm i nie mniej niż otulenie końca, które przyjęto – c = 30 mm. Te
ustalenia dotyczą zastosowanego zbrojenia w postaci pętli. Na podstawie tablicy 10.5EN ustalamy
możliwą odchyłkę montażową, która dla belki o długości 9 m powinna spełniać warunek:
l 9000
10 ≤ = = 7 ,5 ≤ 30 ,
1200 1200
41
decydująca jest wartość minimalna ∆a 2 = 10 mm.
Obliczamy odchyłkę ∆a3 :
9000
∆a3 = = 36 mm.
250
Obliczamy:
co oznaczałoby, że przyjęte wymiary nie spełniały wymagań normowych. Wniosek stąd płynący –
kotwienie za pomocą pętli poziomych jest korzystniejsze ze względów konstrukcyjnych.
Jakie skutki może rodzić nieuwzględnienie odchyłek montażowych pokazuje rys. 5.12, na
którym kolorem czerwonym zaznaczono pęknięcie betonu w górnym fragmencie wspornika.
Rys. 5.12. Przykład wadliwego zakotwienia zbrojenia głównego od strony końca wspornika
Inny możliwy sposób uszkodzenia krótkiego wspornika na jego górnej zewnętrznej krawędzi
może być wynikiem koncentracji naprężeń wskutek obrotu podpieranej belki na podporze (patrz
rys. 5.13). Reakcja podporowa jest w takiej sytuacji przekazywana na krawędź wspornika, czego
końcowym efektem jest miażdżenie betonu. Tego typu błędy należy eliminować podkładkami
centrującymi usytuowanymi w miejscach ustalonych według wcześniej przedstawionych zasad.
42
miażdżenie
betonu
Rys. 5.13. Przykład uszkodzenia wspornika (zmiażdżenia betonu) w wyniku obrotu elementu podpieranego
Bardzo ważny jest również odpowiedni dobór podkładki, pod względem jej odkształcalności. Na
rysunku 5.14 przedstawiono wyniki analizy skuteczności podkładek o różnym module
odkształcalności. Podkładka stalowa generuje przekazywanie reakcji w postaci siły skupionej
(rys. 5.14a). Dopiero podkładka o module odkształcalności 100 MPa (rys. 5.14d) powoduje w miarę
równomierny rozkład naprężeń. Stosunek modułów sprężystości betonu do podkładki wynosi
w tym wypadku ponad 300. Chcąc chronić konstrukcję przed przypadkowymi uszkodzeniami
miażdżenia betonu, należy zatem dobierać odpowiednio „miękkie” podkładki neoprenowe.
43
LITERATURA
[1] PN-EN 1992-1-1:2008, Eurokod 2, Projektowanie konstrukcji z betonu, Część 1-1: Reguły
ogólne i reguły dla budynków.
[2] Nagrodzka-Godycka K.: Wsporniki żelbetowe. Badania, teoria, projektowanie. Wydawnictwo
Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2001, s. 263.
[3] PN-B-03264:2002 – Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. Obliczenia statyczne
i projektowanie.
[4] Materiały reklamowe firmy HALFEN.
[5] Nagrodzka-Godycka K., Seroka D., Sikora M.: Krótkie wsporniki słupa w dwuetapowej
realizacji konstrukcji wsporczych. 56 Konferencja Naukowa KILiW PAN i KN PZITB –
Krynica 2010, s. 571÷578.
44