ANG KWENTO NG AKING BUHAY

Ang aking mga magulang ay si Mr. GEORGE S. AJO at CORNELIA S. AJO.

Parehas silang graduate ng elementarya at magsasaka ang ikinabubuhay namin.
Naninirahan kami sa Kumangoy Bulawan katipunan Zamboanga del Norte taong
1980’s. Lima kaming magkakapatid at ang Panganay ay si RONALD S. AJO,
Pangalawa si GEORGE S. AJO jr., Pangatlo si AILEEN S. AJO, Pang apat si ARVENIA
S. AJO at ang Bunso na si RICHARD S. AJO. Namulat ako sa payak na pamumuhay,
may takot sa Diyos at puno ng pag mamahal ng aking pamilya. Walang suliranin ang
aming pamilya, sagana ang aming ani taon-taon sa aming taniman. Ang aming bahay
ay gawa sa kahoy, Nipa at kawaya. Napapalibutan ito ng nagtataasang mga puno at
prutas na hitik sa bunga. Araw araw ang aking mga magulang ay nasa taniman, ako at
ang aking mga kapatid lamang ang kadalasan na naiiwan sa bahay. Marami naman
kaming kapit bahay subalit hindi katulad ng naninirahan sa siyudad na pader lamang
ang pagitan ng bawat bahay sa aming nayon apat na kilometro ang layo ng mga bahay
at ang iba ay nasa kabilang bundok pa. Napakatahimik ng paligid kahit saang dako ka
tumingala langit lamang ang masisilayan mo sapagkat napapalibutan kami ng mga
nagtataasan at nagagandahang mga bundok. Ang tangging maririnig mo lamang ay
ang iba’t-ibang huni ng mga hayop at halimuyak ng ilog. Masarap ang simoy ng hangin
sa aming nayon sapapagkat malayong malayo ito sa polusyon. Wala pang kuryente sa
amin noon kaya ang ginagamit naming ilaw ay lampara. Pampalipas oras namin ay
makikinig ng Radyo, maglalaro ng habul-habulan, tagu-taguan, tumbang preso, luksong
baka, shiatong at maliligo sa ilog. Tuwing lingo ay nagsisimba kaming buong pamilya at
pagkatapos mag simba ay nag titinda ang inay at itay ng ibat ibang paninda. Tuwing
miyerkules natitinda ang inay at inay sa maliit na palengke at tuwing huwebes naman
ay namili ang itay ng paninda namin, dahil wala pang kalsada samin noon naglalakad
pa itay ng 30 kilometers papuntang lungsod at gayun din pabalik sa amin isang araw
ang nailalaan sa pamimili ng paninda.

Taong 1995 ay may nagsangla ng lupain sa amin sa kabilang baryo 6 kilometro

ang layo simula sa bahay namin. Sinasaka ito ng mga magulang ko at nagtayo na rin
sila ng maliit na bahay doon. Araw araw pumupunta ang inay at itay doon at doon narin
natutulog minsan at naiwan kami sa kabilang bahay. Hindi nag laon ay lumipat na rin
kami doon mga taong 1999. Noong akoy 7 taong gulang na nagsimula na akong aaral
ng primary at kasabayan ko ang aking ate papunta sa paaralan. Hindi ko naranasan na
ihatid ng magulang sa paaralan sapagkat bata palang kami minulat na kami na tumayo
sa sariling naming paa. Gigising kami ng 4 am ng umaga maligo at mag igib ng tubig
pagkatapos ay mag agahan at gagayak na. Aalis kami ng aking kapatid sa bahay ay
5:30 ng umaga at dadating kami sa paaralan ay 7:00 ng umaga. Lalabas kami ng 4:00
ng hapon dadating kami sa bahay 5:30 ng gabi. Tuwing lunes hanggang byernes namin
tinatahak ang matarik na bundok at halos 5 kilometro ang layo papunta sa paaralan at
gayundin pabalik sa aming tahanan. Ang baon namin ay 3 piso sa isang lingo sapagkat
hindi naman kami namamahe papuntang paaralan. Ang baon naming meryenda ay tubo
minsan ay galot isang uri ng pagkain na makikita sa gitna ng kagubatan at maraming
prosseso bago ito kakainin upang hindi malalason.

Pawis at dugyot na kami bago pumasok sa paaralan minsan nahuhuli din kami
sa klase. Kapag umuulan tuwing uwian iniiwan namin sa loob paaralan ang aming mga
bag at iba pang gamit upang hindi mababasa sa ulan sapagkat mahirap gumamit ng
paragwas dahil matataas ang damo ng aming dadaanan at maraming parang na
pwedeng dahilan ng pagkasira ng paragwas. Tuwing sabado lahat kami nagagapas sa
aming taniman. Taong 2000 ay nagdesisyon ang aking mga magulang na
mangungupahan ng lupa na malapit sa paaralan upang magtayo ng bahay at lalagyan
ng mga paninda.

Ang pansamantalang nakatira sa bahay na iyon ay ang aming panganay na

kapatid na kasalukuyan nag aaral sa secondarya na malayo din sa amin sa pagkat wala
pang secondary na paaralan sa amin sa kapanahunan na yun naglalakad siya ng halos
8 kilometro ang layo at gayundin pabalik sa bahay at tatawid pa ng isang ilog bago
makarating sa kanyang paaralan. Dahil na rin sa kalayuan hindi nagtagal tumigil siya sa
pag aaral at nagtatrabaho nalang sa Maynila.

Taong 2003 lumipat kami sa kabilang bahay na mas malapit sa paaralan at

kasalukuyan nasa ikatlong baitang na ako. Sobrang tuwa ko at hindi na ako maglalakad
ng napakalayo makapasok lamang sa paaralan. Padalaw dalaw nalang kami sa dalawa
naming bahay tuwing walang pasok. Maayos naman ang takbo ng aming pamumuhay
hanggang sa maka nakagraduate ako ng elementarya.

Noong naka graduate ang ate ko ng elementarya kasalukuyang ding wala pang
paaralan ng secondary samin noon. Meron sa kabilang baryo pa at tatawid pa ilog na
kung minsan kapag umuulan ng malakas ay di kayang tawirin sapagkat malaki at
malakas ang agos ng ilog. Kaya minsan hindi siya nakaka uwi at sa paaralan nalang
natutulog hinahatiran nalang ng damit at pagkain kinabukasan sapagkat wala pang
tulay sa kapanahunan na yaon. Kaya nung natapos niya ang first year nag desisyon
nalang siyang mag working student upang hindi na siya maglalakad ng malayo at
maiwasan din ang piligro sa sitwasyon na ganun.

Noong naka graduate na ko ng elementarya at kasalukuyang bakasyon dinala

ako ng pinsan ko sa isang seminar sa parokya ng isang lingo doon ko napagtanto ang
kahalagahan ng buo ang pamilya. Doon nakapag muni muni ako na saan mang sulok
ng daigdig dapat ay may takot tayo sa diyos at higit sa lahat dapat ginagalang at
minamahal natin an gating mga magulang. Marunong tayong tumanaw ng utang na
loob at tumulong sa mga nangagailangan. Pangarap ko dati na makakain ako ng tatlong
beses sa isang araw okay na sa akin. Ngunit nag iba ito nung nakapag seminar ako
kaya pag uwi ko sa amin tuwang tuwa ako at nag mano ako sa nanay at tatay ko sabay
sabi na mag Madre ako dahil doon ako masaya. Ngunit hindi sila sang ayon sa sinabi
kung iyon kaya sabi ko sa sarili ko hahanap ako ng ibang paraan na makapg silbi at
makatulong sa kapwas sa ibang pamamaraan.

Taong 2007 nasa first year high school na ako at dahil malayo ang paaralang ng
secondary sa amin naglalakad ako ng 3 tatlong oras at tatawid ng ilog bago makarating
sa paaralan ng secondary. Doon ko naranasan na makikisalamuha ng ibang tao,
naranasan ko na tinutukso na taong bundok kaya minsan yun ang pasimuno ng gulo
sapagkat sapagkat di naman ako papagyag na tinutukso at inaapi. Doon ko natutunan
na habaan ang pasensiya at marunong makikipag kapwa. Ngunit matapos ang isang
linggong paglalakbay napagod na rin ako kaya hindi na ako pumapasok pati na ang
aking mga kaklase na nanggagaling rin sa aming barangay nasa 30 kami lahat.
Nagdesisyon ang local na pamahalaan na magtayo ng pansamantalang paaralan ng
secondary sa barangay namin. Sobrang tuwa ko nang mabalitaan ko iyon sapagkat
malapit na ulit sa amin ang paaralan ng secondarya na gawa sa kahoy at nipa. Dahil
pansamantala palang wala pa itong pader (Open Area), kaya pag umuulan at malakas
ang hangin tigil muna aming klase. Minsan kapag umuulan ng malakas wala kaming
pasok dahil malaki ang ilog at hindi makakatawid ang mga guro papunta sa amin
sapagkat nangagaling pa sila sa siyudad. Ganun ang sitwasyon hanggang sa
nadagdagan pa ang silid aralan ng 2 nd year, 3rd hanggang. Taong 2010 nakapagtayo na
ng kongkretong silid paaralan at kasalukuyang nasa 4rth year na ako.

Sa panahon na yaon pumapasok na rin sa isip ko kung ano ang magiging

kinabukasan nagkakaroon na ako ng pangarap sa buhay. At gusto ko rin makapag
koliheyo at makatapos sa pag-aaral katulad ng ate ko. Dahil sa kapos pera at
pangtustus ang mga magulang ko naghahanap ako ng paraan na kumita ng pera.
Nagkukopras ako, nag gagapas at nagbubuhat ng mga kahoy na para may pera akong
pangastos at hindi na hihingi sa magulang. Pinagbutihan ko rin ang aking pag-aaral na
makakuha ng mataas na marka upang makapasok ako sa Skolarship na binigay ng
gobyerno. Sa awa ng diyos ay nakapasok ako sa Top 10 at nakapag aral ako sa
siyudad public School na libre sa kursong Agricultural tinanggap ko kahit hindi yun ang
kurso na gusto ko sapagkat yun lang ang inu offer nila. Ngunit ng nakalipas ang
dalalang lingo tumigil ako dahil hindi ako komporatble sa tinitirhan kung boarding house
naninibago ako at maingay, namamahay ang puwet ko at dahil na rin siguro na sanay
ako na lagi kung kasama ang aking mga magulang sa bahay. Isa na rin na dahilan ay
ang pulitika dahil walang kasiguraduhan kung sasagutin nila ang aming tuition fee.

At dahil doon tuluyan na akong tumigil at umuwi ako sa amin sa bukid. Hindi
naman ako mapakali sa amin at may mga manliligaw sa bahay hindi ko naman sila
hinarap. Dahil doon natatakot din ako na baka makapag asawa ako ng maaga at hindi
nag laon bumalik ulit ako sa siyudad upang maka iwas sa gaanong sitwasyon at
namamasukan bilang isang katulong upang makapag-ipon ng pera. Dahil plano ko na
mag aaral ulit sa susunod na semester. Ngunit dahil hindi maganda ang ugali ng amo
kung babae umalis ako, Kalahating buwan lang ang itinagal ko sa kanila at naghanap
ako ng ibang mapapasukan. Hindi alam ng mga magulang ko na palipat lipat ako ng
pinagtratrabaho-an dahil ayaw kung mag alala sila sa akin.

Yong nagiging pangalawa kung amo wala namang problema mabait sila
tinuturing nila akong pamilya nila sakto ang sweldo at pagkain. Pagdating ko sa kanila
malakas ang ulan noon at sinundo ako ng apo ng amo ko na lalake at magkasing edad
kami. Unang gabi ko palang doon iba na ang radar ko. May dala dala kasi akong rosary
na kulay blue kasi yun ang paborito kung kulay. Nakaramdam ako ng takot, dahil
parang may mga ibang spirit na nakatira doon sa bahay at iba talaga ang pakiramdam
ko sa lugar nila. Patay na ang asawa ng amo ko may anak siyang tatlo dalwang babae
na may mga asawa na at isang lalake na seaman at binata pa. Natatakot din ako dahil
napapaligiran ng mga lalaki sa bahay nila anak, apo at pamangkin ng amo ko. Minsan
kami naiiwan sa bahay nung anak niyang lalaki at apo niya. Syempre bilang isang
babae nakakatakot talaga. Hindi nagtagal nag offer sila na papasukin nila ako sa private
school kung saan pumapasok ang apo niya. Pero hindi ako pumayag dahil
magkakasabay kami nung apo niyang lalake. Naramdaman ko kasi na parang may iba
sa kanila. Kitang kita ko na parang pinag kaisahan nila ako. Nakalipas ang ilang mga
araw pinupuri ako ng amo kung babae ganun ganyan, tapos iginala nila ako sa malaki
nilang lupain at palayan. Naininis lang ako dahil tinutukso nila ako doon sa anak niya at
sa apo niyang lalake.

Lumipas ang ilang lingo nagdesisyon ako na mag paalam at aalis. Maghanap
nalang ako ng ibang mapapasukan dahil wala naman akong balak mag asawa at mag
boyfriend sa panahon na yun ang gusto ko lang makapag aral ulit. Ngunit hindi ako
pinayagan kaya naghanap ako ng paraan upang tuluyan na akong makaalis. Nag
drama ako na pupunta akong maynila kukunin ako ng kapatid ko at doon ako papa
aralin kahit hindi naman yun na ata ang pinakamalaking kasinungalingan ko na nagawa
ko sa tanang buhay ko. Naawa naman ako sa mo kung babae at umiiyak siya habang
paalis na ako. Isang buwan ang itinagal ko sa kanila.

Pagdating ko sa amin sakto na nabalitaan ko na may scholarship kaya

nagbabasakali ulit ako mag apply. Sa awa ng diyos natanggap ako at nakapasok ulit
ako sa isang private school sa siyudad sa kursong Computer Technecian ngunit hindi
ito full tuition fee kalahating gastusin ay sa amin nagagaling. Nakalipas ang ilang buwan
ng aking pag pasok ay okay naman kahit kapos sa pangangailangan. Isang umaga
noon akoy naglalakad sa kalsada ng lumiko na ako sa kanto may humarurot na
sasakyan sinandya talaga akong bangain. Napaatras naman ako huminto at narinig
sinasabi ng driver na nandito ka lang pala. Pagtingin ko ay yong pangalawa kung amo
at anak niya at apo kaya hindi ako naka imik. Patuloy nalang ako naglakad papuntang
pa-aralan. Ng matapos ko ang unang semester tumigil ulit ako dahil naawa na ako sa
nanay ko hirap na maghanap buhay kakalap ng pera pangastos sa akin.

Mga ilang ara may tumawag sa kaklase na tiyahin niya daw ay nangangailangan
ng kasambahay sa maynila urgent. At inu offer sa akin ngunit naalala ko na sinabi ng
mga magulang ko na wag na wag daw ako pumunta ng maynila dahil nadala na sila sa
ate ko na pumunta ng maynila pag uwi wala namang na ipon na pera. Tapos nag aral
ulit at ginastusan naman ng mga magulang ko hanggang sa bumagsak ang kaunti
naming negosyo at na sangla na rin ang ibang tanim at lupain. Nabaon pa kami sa
utang kaya pahirapan ang mga magulang ko kung ano ang uunahin ang pag aaral ko
ba o yong mga utang muna. Sa awa ng diyos nakatapos naman ang ate ko. Ngunit ang
masaklap hindi nagbalik ng utang na loob at hindi na nagparamdam ng nakapunta ulit
ng manynila pagkatapos paaralin. Ni hi, hello o kumusta wala.

Kaya ang ginawa ko ay pinatos ko na ang offer na yaon na pagiging

kasambahay kahit wala akong alam sa gawaing bahay. Kesa naman mag tatrabaho ako
sa labas o sa mga store di naman ako makaka-ipon dahil sa nagtataasang mga
gastusin. Kung magkasambahay ako libre na lahat safe pa ako. Dahil na rin sa
kagustuhan kung makasakay ng eroplano tinanggap ko ang alok na yun at kinabukasan
at lumipat na akong pa maynila at hindi alam ng mga magulang ko. Nasurpresa nalang
ang nanay at tatay na nasa maynila na ako. Masakit man sa loob nila ngunit kailangan
kung gawin para na rin sa ikakabuti ko at ng aking buong pamilya. Na destino ako sa
Quezon City mabait naman aking nagging amo at mga kasamahan ko sa bahay.
Nahirapan ako mag adjust dahil hindi ko gamay ang salitang tagalog noon. Bisaya at
English lang ang gamay ko buti nalang yong kasama kung kasambahay din ay taga sa
amin kaya medyo madali ang pag aaral ko ng tagalog. Nagtagal ako ng isang taon
kalahati doon at nabayaran ko lahat ng utang namin taong 2013. Tuwang tuwa ako
noon dahil wala ng problemahin ang mga magulang ko at ang lahat ng sasahudin ko ay
maibigay ko na sa kanila ng buong buo. Ngunit sa hindi inaasahang pagnyayari
nagkasakit ang itay at tuluyan ng kinuha ni Lord taong 2013 october 24. Sobrang
nasakatan akon noon at dumating sap unto na tinatanong ko na ang panginoon kung
bakit nangyayari to sa akin at bakit ngayon pa na kung saan mabibigyan ko n asana ng
katas ng pinag hihirapan ko. Para akong tinakpan ng langit at lupa noon at di ako maka
usap ng maayos nasa sulok lang ako. Kinabukasan naka uwi na ako sa amin upang
dadalo sa burol ng tatay ko at talong araw ay bumalik na ulit ako sa maynila upang mag
trabaho. Dahil doon parang nawalan na ako ng ganang mabuhay. Naisip ko noon na
mag umalis nalang sa mundong ibabaw. Pero kalaunan ay tinaggap ko nalang nasa
mundong ito ay walang permanente at ang lahat ay lilipas din aki kilangan laging handa
sa posibling mangyayari.
 Sa isang taon at kalahati kung pamamaskuan, doon ko nararanasan ang
masasakit na salita bakit daw ako nangangatulong e nakapag koliheyo naman ako.
Hindi kasi nila alam kung ano ang mga plano ko sa buhay kaya hindi ko nalang
pinapansin. Sapagkat alam ko na wala naman akong pakialam sa sinasabi nila at isa
pa hindi sila kasama sa mga plano ko.

Doon ko rin naranasan na sinampal ako ng matangdang guro na byenan ng

kapatid ng amo ko. Sinampal niya ako ng walang dahilan kaya napaiyak ako at
sinasagot sagot ko talaga siya kasi unang beses ko yun naranasan na may sumampal
sa akin. Basagulera ako sa amin pero hindi ko hinahayaan na masaktan ang aking
pisge. Siya din ang dahilan kung bakit nagkakagulo sa bahay na yun. Siya din ang
dahilan kung lalo ko pang pang pinag-igihan ang aking trabaho at lalong tatagan ang
loob sapagkat siya lagi ang nang da down sa akin. Dahil sa pangyayaring iyon nawalan
na akong respeto sa matatanda at mga guro. Dahil anong say say ng pagiging edukado
kung kaya mo namang manakit kalang ng kapwa mo pisikal, mental and emosyonal.
Dahil sa pangyayaring iyon nag desisyon akong umalis at bumalik na muna sa amin
taong 2013 december, dahil wala pa akong ipon noon dahil sariwa pa ang pangyayari
sa tatay ko. Nagbarko ako kahit akoy sobrang takot na magbyahe sa dagat. Hindi ko
akalain na masama pala ang pahanon padating ko sa amin umulan ng malakas.
Inabutan na kami ng gabi sa byahe papunta sa amin pag dating ko sa ilog na kilangan
tawirin upang makarating sa bahay namin, ang laki at ang lakas ng agos ng tubig kaya
sa jeep nalang ako natulog. Na stock ako sa isang barangay na wala akong kakilala na
kahit isa sobrang tako ko noon. Buti nalang at natanggap ng kapatid ko na sunduin ako.
Kaya sapilitan kaming tumawid ng kapatid ko at isa kung pinsan inaalalayan nila ako
kilangan naming lumanggoy. Muntikan na akong malunod at madala ng agos ng tubig
buti at nahabol ako ng pinsan kung lalake. Kaya nagpapasalamat ako sa diyos na
walang masamang nangyayari sa amin.

Taong 2014 january, bumalik ulit ako sa maynila at nakipagsapalaran ulit

mamamasukan bilang kasambahay. Nadestino ako sa pasig isang buwan lang ako
doon at umalis dahil hindi maganda ang pakikitungo ng amo kung babae. Lumipat ako
sa Quezon City Cirlce kalahating buwan at umalis din ako dahil laging wala ang amo at
walang iniiwan na pagkain. Lumipat ulit ako sa pasig at hindi ako inabot ng isang araw
doon at hindi ako komportable sa bahay ang sikip at para kaming nasa bodega ang init.
Bumalik ako sa tiyahin ko sa taguig at tumamabay ako doon ng isang buwan mahigit
kaya sabi k okay Lord last na talaga to pag hindi pa rin ako palarin na makahap ng
matinong amo uuwi nalang ako sa amin. Pag lipas ng isang buwan tinawagan ako ng
pinsan ko at sinabi na may naghahanap na kakilala ng amo niya. Pumasok ulit ako at
sa awa ng Diyos nagtagal ako sa kanila. Ang alaga ko ay mga aso sila ang lagi kung
kasama ko sa bahay. Nadestino ako sa Batangas, sa poder nabuhayan ulit ako at may
maganda ng dereksyon ang aking buhay. Pagkalipas ng isang taon nakag-ipon na ako
ng kaunti kaya nagpasya akong mag aral ulit. Sa awa ng diyos nakatapos ako ng
dalawang taon sa kursong Business Information Management taong 2017. Nag ipon
ulit ako ng isang taon at kumuha ulit ako ng panibagong kurso na Bachelor of Science
and Tourism Management. Mag aanim na taon na ako sa kanila hanggang sa ngayon.
Ending.