Opracowano z wykorzystaniem materiałów:

[1] Trebilcock P, Lawson M., Architectural Design in Steel, Spon Press, 2004
[2 ] Biegus A., Konstrukcje stalowe hal, Arkady , Warszawa2003
[3] Pawlak Z., Ekonomiczna rozpiętość nawy hali stalowej, Nowoczesne hale,
[4] strony www dostępne w dniu 17-11-2013
Leszek CHODOR , dr inż. bud, inż.arch. 1
[email protected] ; [email protected]
 Hale metalowe – ogólna charakterystyka
Szacuje się, że 50% walcowanej stali zużywa się na konstrukcje
parterowych hal, co stanowi ok 40% całkowitego zużycia stali w Europie.
Hale – najczęściej budynki parterowe o przeznaczeniu:
• Budynki produkcyjne i magazynowe (najliczniejsze)
• Hale obsługowe (hangary, zajezdnie, stacje obsługi)
• Hale użyteczności publicznej ( handlowe, wystawowe, sportowe, widowiskowe,
dworce kolejowe i lotnicze)
Ze względu na zastosowany transport wewnętrzny:
• Transport kołowy (wózki, podnośniki)
• Suwnice (transport podparty) lub wciągniki (transport podwieszony) - wyposażone w belki
podsuwnicowe lub tory jezdne wciągników.

Ze względu na obudowę: ocieplone, nieocieplone.

Można wprowadzać inne kryteria podziału, ale są one mniej istotne z punktu widzenia
konstrukcyjnego

Wymagania: nośność, użytkowność, niskie zużycie stali, mała pracochłonność przy

wytwarzaniu, łatwy montaż -> proste połączenia warsztatowe (spawane) i montażowe
(śrubowe), stosowanie prętowych wyrobów hutniczych (standardowych).
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 2
 Hale metalowe – widok perspektywiczny v1

Płatwie
Stężenie połaciowe poprzeczne

Rygiel

Układ poprzeczny
le

Słup
Stężenie pionowe ścian
[4]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 3

 Hale metalowe – widok perspektywiczny v2

Stężenie połaciowe podłużne

[4]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 4

 Hale metalowe – podstawowe wymiary
Inwestor i Architekt określają wymiary zewnętrzne
hali (po elewacji). Zależą one przede wszystkim od
wielkości potrzebnej powierzchni magazynowej lub
produkcyjnej, a także od wymiarów działki na której
ma powstać inwestycja.
Wysokość obiektu też wynika ze względów
funkcjonalnych, a czasami zależy od MPZP.
Gdy wymiary obiektu są znaczne, pojawia się
problem, czy wewnątrz hali potrzebne będą słupy.
Jaka jest „ekonomiczna” rozpiętość nawy ?.
Optymalizacja jest wielokryterialna. Odpowiedź
zależy od wielu czynników:
1) od czynników funkcjonalnych - użytkowych –
tutaj najbardziej praktyczne są hale bez słupów i
ścian wewnętrznych (łatwa zmiana technologii i
sposobu użytkowania) – ten aspekt w małym
stopniu zależy od projektanta konstrukcji.
2) od kryterium minimalnego kosztu konstrukcji ,
czyli od zużycia stali - wyboru dokona konstruktor
[4] analizując wiele schematów statycznych w tym
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 wariantując rozpiętości elementów. 5
 Hale metalowe – czy mogą być bez słupów wewnętrznych ?

Hale stalowe mogą osiągać znaczne rozpiętości bez konieczności stosowania słupów
wewnętrznych . Należy jednak stosować rozwiązania niestandardowe (przekrycia strukturalne,
łuki, kopuły, konstrukcje cięgnowe itp.).
Przykład: Aquapark Tropical Island pod Berlinem (2006)
- największa samonośna konstrukcja świata .

360 metrów długości, 210 metrów szerokości, 107 metrów wysokości. Kubatura 5,5 mln m3. Koszt
budowy 78 mln Euro. Głównym elementem nośnym są łuki pełnościenne
[4] Wikipedia
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 6
 Hale metalowe – dobór wymiarów , a optymalizacja

Przykładem konstrukcji stalowych niekubaturowych o dużych rozpiętościach są mosty:

Lp. Nazwa mostu Rozpiętość (m) Miejscowość Rok budowy

I Akashi Kaikyo 1991 Kobe Naruto, Japonia 1998

2 Great Belt East 1624 Halsskov Sprogo, Dania 1998

3 Humber 1410 Hull, Anglia 1981

4 Jiangyin 1385 Jiangsu Prov., Chiny 1999

5 Tsing Ma 1377 Hongkong, Chiny 1997

6 Verrazano Narrows 1298 New York, USA 1964

7 Golden Gate 1280 San Francisco, USA 1937

8 Haga Kusten 1210 Veda, Szwecja 1997

9 Mackinac 1158 Mackinaw City, USA 1957

10 Minami Bisansato 1100 Kojirna Sakaide, Japonia 1988

[4]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 7

 Elementy wpływające na ciężar konstrukcji

1. Obciążenia klimatyczne oraz technologiczne (na dachu)

2. Transport: hale z suwnicami mają znaczne ograniczenia na przemieszczenia
poziome – muszą być o wiele sztywniejsze, a co za tym idzie cięższe (nawet 3x)
3. Rozwiązania konstrukcyjne:
• rodzaj rygla: pełnościenny, czy kratowy,
• sposób zamocowania słupów w fundamencie (utwierdzone, przegubowe),
• sposób połączenia między elementami hali (gdzie wkonstruować przeguby ?),
• rozpiętość naw układu poprzecznego,
• rozstaw między układami poprzecznymi (rozpiętość płatwi),
• dach płatwiowy, czy bezpłatwiowy,
• rodzaj płatwi (walcowane, gięte na zimno, ażurowe czy kratowe),
• sposób oparcia świetlików, klap dymowych i urządzen na dachu– tzw wymiany,
• sposób stężenia hali: prętowe, ramy stężające, sztywne węzły, …
Czynniki te są wzajemnie zależne i dają w konsekwencji wiele wariantów,
które konstruktor powinien przeanalizować przed przyjęciem ostatecznego rozwiązania.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 8

 Analiza rozpiętości i schematu ramy

[3]
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 9
 Analiza rozpiętości i schematu ramy

Wnioski:
1. Najkorzystniejsze są ramy z ryglem kratowym
Uwaga: efektywne kratownice to takie, których wysokość mieści się w granicach 8 do
10% ropiętości, co powoduje zwiększenie kubatury hali (ogrzewanie, oddymianie).
Powierzchnia malowania kraty jest większa od dźwigara pełnościennego i trudniej jest
zabezpieczyć ją pożarowo (mały współczynnik masywności). Koszt robocizny przy
wykonaniu kratownicy jest większy niż rygla pełnościennego.
2. Dla dźwigarów pełnościennych warto rozbudować naroże lub zastosować rygle o
pasach zbieżnych. Zyskujemy wtedy ok. 20% na cieżarze konstrukcji (wykres „W” i
„U”.) Naroże rozbudowuje się na odcinku ok. 10% rozpiętości rygla.
3. Korzystne jest wstawienie słupa w środku ropiętości, bo korzyści z tego powodu
wahają się w granicach 20-do 30%.
4. Korzystne jest stosowanie słupów żelbetowych i stalowej konstrukcji przekrycia.
W miejsce stalowych wiązarów rozważyć również zastosowanie elementów z betonu
sprężonego lub drewnianych dźwigarów klejonych.
5. Utwierdzenie słupa jest korzystne, gdy rozpiętość ramy przekracza 20 m. Jednak
korzyść jest niewielka w porównaniu z pozostałymi rozwiązaniami.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 10

 Analiza rozpiętości i schematu ramy
Ważnym czynnikiem jest spadek
połaci dachowej.
Pochylenie
Ko rygla (połaci) 5%
Na wykresach pokazano ekstremalne
wartości momentów zginających dla spdku
połaci 5% i 15%. Rozważano ramę portalową
zbudowaną z profili o stałej wysokości, ze
słupami utwierdzonymi w słupach i z dachem
dwuspadkowym. Wyznaczono monety
zginające:
MN (czarne, górne) w narożu ramy,
MF (czerwone) u podstawy słupa
Mp (niebieskie, dolne) w przęśle
Wnioski:
1. W ramie o mniejszym kącie nachylenia
Pochylenie rygla (połaci) 15% rokład momentów jest zrównoważony.
Wraz ze wziększaniem rozpietości
wszystkie monety zwiększają się
proporcjonalnie
2. W przypadku większych kątów wzrost
rozpiętości powyżej 20 m daje znaczne
zwiększenie momentów w słupie.
3. Wraz ze wzrostem spadku, lepiej stosować
ramy z blachownic o pasach zbieżnych i
ramy ze wzmocnionymi narożami.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 11

 Analiza rozpiętości, rodzaju rygla oraz rozstawu ram [1]

Na wykresach pokazano
statystyczne
badania hal stosowanych w Wielkiej
Brytanii w funkcji
• rozpiętości rygla (span 10 do 45
m)
• rodzaju rygla ( pełnościenny –
portal, kratowy- lattice)
• Rozstawu układów poprzecznych
• (spacing 6,0 lub 7,5 m)
Wnioski:
1. Optymalna rozpiętość wiązara
kratowego, to ok 25 m, a rygla
pełnościnnego ok. 30m
2. W przypadku dźwigara
[1] kratowego optymalny jest
rozstaw ram 6 m.
Układy poprzeczne hal stosowane są najczęściej z
3. W przypadku rygla
ryglem kratowym dla rozpiętości ok 24 do 30 m, ale pełnościennego do ropietości 32
często również o rozpiętości większej do 60 m. m optymalny jest rozstaw 6 m, a
Powyżej stosujemy już inne rozwiązania powyżej tej rozpiętości 7,5 m
konstrukcyjne ( np. łuki- często kratowe)
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 12
 Analiza płatwi

Stosowane są płatwie:

• walcowane
najczęściej IPE
• gięte na zimno:
zetowniki, ceowniki
• ażurowe ( z otworami
w środniku)
• kratowe
• blachę fałdową (ten
przypadek nazywa się
dachem
bezpłatwiowym)
Z globalnej analizy kosztowej
wynika, że łączny koszt
(blacha+płatwie) jest większy w
przypadku dachu
bezpłatwiowego.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 13

 Płatwie walcowane, a gięte na zimno

Płatwie
pełnościenne bez
ażuru stosowane są
maksymalnie do 9 m
ze względu na zbyt
duże ugięcia po
przekroczeniu tej
rozpiętości
Powyżej 9 m stosuje
się płatwie ażurowe
lub kratowe,
a powyżej 12 m
praktycznie
wyłącznie kratowe

Przekroje gięte a zimno mają lepsze charakterystyki od walcowanych dla tej

samej masy. Wniosek: Lżejsze są przekroje gięte na zimno, choć cena 1 kg
stali jest większa. ( w większości przypadków bardziej opłacalne są płatwie gięte na zimno)

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 14

 Stężenie konstrukcji hal {1}

W projektowaniu ustrojów hal fundamentalne znaczenie ma prawidłowe

ukształtowanie stężeń dachowych i ściennych. Stężenia łączą główne elementy
nośne w taki sposób, że powstały układ prętowy jest geometrycznie niezmienny,
przez co zapewniona jest sztywność przestrzenna układu konstrukcyjnego
poddanego działaniu przestrzennych obciążeń zewnętrznych:
ciężar własny, śnieg , wiatr, wiatr, suwnice, temperatura, obciążenia
technologiczne (użytkowe).
Ustroje poprzeczne i stężenia (tworzące razem ustrój geometrycznie niezmienny
w przestrzeni trójwymiarowej) są jednakowo ważnymi elementami konstrukcji
nośnej hali, gdyż przejmują one wspólnie wielokierunkowe obciążenia działające
na obiekt.
Analiza geometrycznej niezmienności konstrukcji jest podstawowym zadaniem
projektanta w kształtowaniu głównego ustroju nośnego hali. Zadanie to nie jest
łatwe szczególnie w nietypowych sytuacjach projektowych. Układ geometryczny,
rozmieszczenie i rodzaj tężników zależy od indywidualnych sytuacji
projektowych, np. rodzaju rygla dachowego (kratowy, pełnościenny), rozpiętości
nawy, rozstawu ram, obciążeń technologicznych itp.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 15

 Stężenie konstrukcji hal {2}

[2]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 16

 Stężenie konstrukcji hal {2} – analiza geometrycznej zmienności hali

[2]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 17

 Stężenie konstrukcji hal {3} – rozmieszczenie stężeń

Pionowe między wiązarami

Połaciowe podłużne

Połaciowe poprzeczne

T6-wiatrowe
ściany bocznej

Pionowe międzysłupowe
T5-wiatrowe
ściany czołowej T7-pionowe ściany czołowej [2]
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 18
 Stężenie konstrukcji hal {4} Warunki dla prętów stężeń

Użycie stężeń i ich rozmieszczenie zależy od rodzaju i wielkości obciążeń oraz od

układu geometrycznego i sztywności elementów i ich połączeń.
Nie wszystkie wymienione typy stężeń muszą być stosowane zawsze.
O ich zastosowaniu decyduje projektant z warunku zapewnienia geometrycznej
niezmienności i sztywności układu przestrzennego hali. Przykładem stężeń, które
nie muszą wystąpić są stężenia połaciowe podłużne, które są stosowane
praktycznie tylko wówczas, gdy płatwie są obciążone słupkami obudowy między
węzłami.

Element można uważać za podparty w płaszczyźnie prostopadłej do swej osi, jeżeli:

1) jest połączony z tarczą (prętową lub płytową), która ma zapewnioną stabilność.
Połączenie jest realizowane za pomocą co najmniej dwóch prętów, przecinających
się w osi elementu i tworzących kąt w granicach 60 do 135o. Pręty podpierające
muszą być połączone z punktami stałymi, to znaczy takimi, które nie doznają
przemieszczeń większych od granicznych (dopuszczalnych).
2) Pręty łączące zapewniają przeniesienie siły ok 1/100 siły występującej w
elemencie podpieranym. Uwaga: Dokładną wartość siły wyznacza się zgodnie z EC
z siły qd ( omówionej w dalszej części wykładu).
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 19
 Stężenia połaciowe poprzeczne {1}
[2]

[2]

Schemat zachowania się elementów konstrukcji w płaszczyźnie dachu bez stężeń (a) i ze stężeniami (b),(c )

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 20

 Stężenia połaciowe poprzeczne {2} - zasady rozmieszczanie

Poprzeczne stężenia połaciowe odgrywają bardzo znaczną rolę i zalecamy je do

obowiązkowego stosowania dla projektantów, nie bedących ekspertami. Zasady
rozmieszczania:
1) na całej szerokości hali
2) w polu skrajnym lub przedskrajnym
3) nie rzadziej niż co 8-me pole
4) w każdym oddylatowanym segmencie hali [Eurokod 3 nie podaje zasad rozmieszczania]

Przykłady
kształtowania
geometrycznego
stężeń
poprzecznych
połaciowych
Uwaga kąt
pomiędzy
prętami nie
może być
mniejszy od 30o

[2]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 21

 Stężenia połaciowe poprzeczne {3} - blacha fałdowa

Jako stężenie połaciowe można wykorzystać dachową blachę fałdową

Uwaga: W takim przypadku należy spełnić szereg szczegółowych kryteriów.

1- rygiel dachowy
2- płatew
3- blacha fałdowa
4- łączniki główne
blachy fałdowej
5- łączniki
uszczelniające
6- elementy
pośrednie

[2]

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 22

 Stężenia połaciowe poprzeczne {4} - model obliczeniowy

[2]

Jako schemat statyczny stężenia połaciowego przyjmuje się kratownicę o

rozpiętości równej szerokości dachu. Pasy kratownicy stanowią pasy górne
wiązarów. Płatwie są słupkami, a stężenia krzyżulcami. Obciążenia kratownicy, to :
1) siły od wiatru na ścianę czołową, 2) siły zastępcze od imperfekcji wywołane
niedoskonałościami geometrycznymi, montażowymi i innymi.

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 23

 Stężenia połaciowe poprzeczne {5} - formuła obliczeniowa

Według Eurokodu 3 siły imperfekcji stanowią obciążenie poprzeczne

gdzie:
NEd – maksymalna siła ściskająca w stężanym pręcie,
dq – ugięcie stężenia od odziaływania q i wszystkich obciążeń zewnętrznych, uzyskane
z analizy I rzędu.
Gdy w analizie ustroju stosuje się teorię II rzędu, to można przyjąć dq=0.
Zastępcze imperfekcje geometryczne można obliczać ze wzoru dla ściskanego pręta z
wstępnymi wygięciami łukowymi ,

L- rozpiętość kratownicy stężanej, m- liczba stężanych prętów (rygli).

W przypadku, gdy stężenia stabilizuje rygiel o stałej wysokości H, zginany momentem
MEd , to NEd = MEd/ H
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 24
 Stężenia pionowe międzysłupowe {1} - zasady rozmieszczania

Pionowe stężenia międzysłupowe umieszcza się w linii słupów głównych w kierunku

podłużnej osi hali. Umieszczane są nie tylko wzdłuż podłużnych ścian
zewnętrznych, ale również w linii słupów wewnętrznych hal wielonawowych (w
każdym rzędzie słupów głównych).
Zapewniają one przede wszystkim stateczność płaskich poprzecznych układów
głównych wzdłuż osi podłużnej budynku, gdyż słupy w tym kierunku zwykle traktuje
się jako przegubowo połączone z fundamentami. Stężenia zapewniają stateczność
podłużną i ogólną szkieletu nośnego hali zarówno w trakcie montażu jak i
użytkowania.
Projektanci nie będący ekspertami powinni stosować zasadę rozmieszczania stężeń
pionowych międzysłupowych w tych samych polach, co stężenia połaciowe
poprzeczne. [Eurokod 3 nie podaje zasad rozmieszczania].
Usztywnienia pionowe podłużne słupów hal stosuje się najczęściej w postaci
ustrojów kratowych, rzadziej zaś jako konstrukcje kratowo-ramowe lub ramowe.
Kratowe stężenia umieszcza się między sąsiednimi słupami hali . Są to kratownice o
schemacie wspornika. Ich pasami są pasy sąsiednich słupów lub słupy.
Wykratowanie stanowią dodatkowe pręty skośne (krzyżulce), a słupkami mogą być
rygle ścienne.
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 25
 Stężenia pionowe międzysłupowe {2} - model obliczeniowy
Model obliczeniowy stężeń
międzysłupowych jest
sprzężony z modelem stężeń
połaciowych poprzecznych
( rys.)
Reakcja pozioma R ze
stężenia połaciowego
poprzecznego (od wiatru
działającego na ścianę
szczytową Wi oraz obciążenia
od imperfekcji qd) jest
przekazywana na stężenie
pionowe międzysłupowe .
Przejmuje ono również siłę
poziomą Hm(1) od imperfekcji
przechyłowych m-
podpieranych słupów
głównych w płaszczyźnie
podłużnej i siłę Hm(2) - reakcję
od imperfekcji łukowych
słupów w płaszczyźnie ściany
podłużnej.
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 26
 Stężenia pionowe międzysłupowe {3} - formuły obliczeniowe
Jeżeli siła podłużna u góry w i-tym słupie ramy wynosi Ni, to poziomą siłę od
imperfekcji przechyłowej wyznacza się ze wzorów:

gdzie: Ni – siła osiowa w i-tym słupie, h- wysokość słupa, m – liczba stężonych słupów
Siłę Hm oblicza siłę podobnie jak reakcję R od obciążenia qd.
Korzysta się więc ze wzoru na qd, zamieniając w nim rozpiętość przęsła ramy L na
wysokość słupa h, sumę sił ściskających – na siłę podłużną N u góry słupa oraz
przyjmując strzałkę wygięcia skorelowaną z krzywą wyboczeniową przekroju słupa (dla
przekrojów dwuteowych jest to krzywa c, dla której e0/h=1/200, lub krzywa d, dla której
e0/h=1/150 , zaś dla słupów skratowanych w płaszczyźnie ściany podłużnej e0/h=1/500.
Reakcję od imperfekcji łukowych słupów w płaszczyźnie ściany podłużnej oblicza się ze
wzoru: Jeżeli rygle ściany podłużnej nie są połączone
z pionowymi stężeniem międzysłupowym, to słupy są
podpierane w kierunku podłużnym i Hm(2)=0

Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 27

 Stężenia międzywiązarowe {1} - zasady działania
Pionowe stężenia podłużne dachów
hal stosuje się przede wszystkim wtedy,
gdy ich rygiel jest kratownicą.
Kratowe dźwigary dachowe mają bardzo
małą sztywność (giętną ze swojej
płaszczyzny oraz skrętną). Ponadto w
przypadku przegubowego połączenia ze
słupami są podatne na obrót wzdłuż osi
podłużnej. Głównym zadaniem
konstrukcyjnym pionowych stężeń
podłużnych jest zabezpieczyć kratownicę
przed skręcaniem, pochyleniem,
wywróceniem zarówno w trakcie montażu
jak i podczas eksploatacji.
Stężenie pionowe dachów kratowych
stosuje się jako skratowania ST między
sąsiednimi wiązarami (stąd są nazywane
miedzywiązarowymi). Przede wszystkim
stabilizują one i usztywniają przestrzenny
układ kratowy dachu hali w kierunku
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 podłużnym. 28
 Stężenia międzywiązarowe {1} - zasady rozmieszczania
Mają one zabezpieczyć rygle ram głównych przed deformacjami skrętnymi (przed
zwichrzeniem). Ponadto służą do zapewnienia prawidłowego, wzajemnego ustawienia
wiązarów podczas montażu (uniemożliwając skręcanie, przechylenie i wywrócenie).
Zadaniem pionowych tęzników dachowych może być również zabezpieczenie drgań i
poziomych przemiszczeń pasów dolnych wiązrów podczas pracy suwnicy i
wciągników.
Spełniają również rolę usztywnień zapewniających potrzebną długość wyboczeniową
ściskanych części rygla dachowego.
Mimo, ze Eurokod 3 nie podaje zasad rozmieszczania, to projektantom, nie będących
ekspertami zaleca się, by stężenia międzywiązarowe (rys. 4) :
1) Stosować w odległości nie większej niż co 15 m, a w przypadku dźwigarów ze
słupkami podporowymi również w linii podpór. Ponadto stosujemy róenież w
miejscach załamania pasów górnych.
2) Stężenia międzywiązarowe „pełne” (rys.4d,e,f) dajemy w polach w których
występują stężenia połaciowe poprzeczne. W pozostałych polach pasy górne
powinny być usztywnione w tych samych liniach podłużnych, w których znajdują
się stężenia pionowe - za pomocą prętów sztywnych o smukłości <=250. W
przypadku hal z suwnicami o dużym udźwigu stężenia międzywiązarowe stosować
na całej długości hali.
Politechnika Świętokrzyska , Leszek CHODOR Konstrukcje metalowe 2 29