MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

PAPER 2
1

Table 1 shows three substances and their respective formulae.

Substance

Chemical formula

Zinc

Zn

Naphthalene

C10H8

Magnesium oxide

MgO

TABLE 1

Use the information from Table 1 to answer the following questions.

(a) Which substance contains atom?

[1 mark]
(b) Which substance has the lowest melting point?

[1 mark]
(c) Which substance can conduct electricity in solid state?

[1 mark]
(d) Graph 1 shows the temperature against time when solid naphthalene is
heated.
Temperature/oC

T1
To
Time/s

GRAPH 1

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(i)

STRUCTURE OF ATOM

What is meant by melting point?

..
..
[1 mark]
(ii) Based on Graph 1, state the melting point of naphthalene.
..
[1 mark]
(e) The empirical formula of magnesium oxide can be determined in the
laboratory.
(i)

Draw the set-up of apparatus for the experiment.

[2 marks]

(ii) Can the empirical formula of copper (II) oxide be determined by using the
same reaction as in (e)(i)? Explain.
..
.
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

2.

STRUCTURE OF ATOM

Table 2 shows proton number and nucleon number for atoms P, Q and R.
Jadual 2 menunjukkan nombor proton dan nombor nukleon bagi atom-atom P, Q dan R.

Atom

Proton number

Nucleon number

Atom

Nombor Proton

Nombor nukleon

11

23

17

35

17

37
Table 2
Jadual 2

(a) What is meant by the nucleon number of an atom?

Apakah yang dimaksudkan dengan nombor nukleon bagi atom?

[1 mark]
(b) (i)

State the atoms that are isotopes.

Nyatakan atom-atom yang merupakan isotop.

.......
[1 mark]
(ii) State a reason for your answer in (b)(i).
Nyatakan sebab bagi jawapan anda di (b)(i).

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
[1 mark]
(c) Write the electron arrangement of atom P.
Tuliskan susunan elektron bagi atom P.

.............
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

(d) Draw the electron arrangement of ion Q.

Lukiskan susunan elektron bagi ion Q.

[2 marks]
(e) The information shows the composition of an organic compound S.
Maklumat menunjukkan komposisi suatu sebatian organik S.

Carbon

64.87%

13.51%

21.62%

Karbon

Hydrogen
Hidrogen

Oxygen
Oksigen

[Relative atomic mass : H=1, C=12, O=16]

Jisim atom relatif

Determine the empirical formula of compound S.

Tentukan formula empirik bagi sebatian S.

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

3.

STRUCTURE OF ATOM

Diagram 3 shows the arrangement of particles of substance X at different

temperatures.
Rajah 3 menunjukkan susunan zarah bahan X pada suhu yang berbeza.

60 oC

90 oC

Diagram 3
Rajah 3

(a) What is the physical state of substance X at

Apakah keadaan fizikal bahan X pada

60 oC

: .........................................................................

(ii) 90 oC

: .........................................................................

(i)

[2 marks]
(b) State the movement of particles of substance X at 60 oC.
o

Nyatakan pergerakan zarah bahan X pada 60 C.

............
[1 mark]
(c) Graph 3 shows the graph of temperature against time when substance X is
heated from 60 oC to 90 oC.
o

Graf 5 menunjukkan graf suhu melawan masa bila bahan X dipanaskan dari 60 C
o
kepada 90 C.
.

Temperature/oC
o
Suhu/ C
90
78
60
t0

t1

t2
Graph 3
Graf 3

t3

Time/s
Masa/s

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(i)

STRUCTURE OF ATOM

What is meant by melting point?

Apakah yang dimaksudkan dengan takat lebur?

..
..
[1 mark]
(ii) Based on Graph 5, state the melting point of substance X.
Berdasarkan Graf 5, nyatakan takat lebur bahan X.

..
[1 mark]
(iii) Explain why the temperature remains constant from t1 to t2.
Terangkan mengapa suhu tidak berubah dari t1 hingga t2.

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
[2 marks]
(d) (i)

Substance X cannot conduct electricity in any state.

State the type of particles of substance X.
Bahan X tidak mengkonduksikan elektrik dalam semua keadaan.
Nyatakan jenis zarah bagi bahan X.

...................................................................................................................................
[1 mark]
(ii) Table 3 shows two substances.
Jadual 3 menunjukkan dua bahan.

Magnesium oxide
Carbon dioxide
Table 3
Jadual 3

Which substance has the same type of particles as substance X?

Tick ( ) the correct answer.
Bahan manakah mempunyai jenis zarah yang sama dengan bahan X?
Tanda ( ) jawapan yang betul.

[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

4.

STRUCTURE OF ATOM

Diagram 4 shows the symbols which represent of four elements W, Q, R and S.

Rajah 4 menunjukkan simbol yang mewakili empat unsur W, Q, R dan S.

Diagram 4
Rajah 4

(a) (i)

What is the nucleon number for W?

Apakah nombor nukleon bagi W?

.....
[1 mark]

(ii) Write the electron arrangement of atom W.

Tuliskan susunan elektron bagi atom W.

.....
[1 mark]

(iii) State the position of element R in Periodic Table of Elements. Explain

your answer.
Nyatakan kedudukan unsur R dalam Jadual Berkala Berkala. Jelaskan jawapan
anda.

..
..
..
[3 marks]
(b) (i)

State the atoms that are isotopes.

Nyatakan atom atom yang merupakan isotop.

...................
[1 mark]

(ii) State the reason for your answer in (b)(i).

Nyatakan sebab bagi jawapan anda di (b)(i).

...
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

(c) Which elements in Diagram 4 is a monoatomic gas?

Explain your answer.
Antara unsurunsur dalam Rajah 4, yang manakah gas monoatom?
Terangkan jawapan anda.

.....
...

[2 marks]

Diagram 5.1 shows the inter-conversion of the two states of matter of substance Q.
Rajah 5.1 menunjukkan perubahan dua keadaan jirim bagi bahan Q.

Process X

Proses X

Solid Q

Process Y

Pepejal Q

Proses Y

Gas Q
Gas Q

Diagram 5.1
Rajah 5.1

(a)

Name process X.
Namakan proses X.

.
[1 mark]
(b)

When substance Q changes from gas to solid, state the change in term of :
Apabila bahan Q berubah daripada keadaan gas kepada pepejal, nyatakan perubahan
dari segi :

(i)

The energy of the particles

Tenaga kinetik zarah-zarah

...
[1 mark]
(ii)

The forces of attraction between the particles

Daya tarikan antara zarah-zarah

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

...
[1 mark]
(c)

Draw the arrangement of particles of substance Q in solid state.

Lukiskan susunan zarah-zarah bahan Q dalam keadaan pepejal.

[1 mark]

(d)

Diagram 5.2 and Diagram 5.3 shows the apparatus set up of two experiments.
Rajah 5.2 dan Rajah 5.3 menunjukkan susunan radas bagi dua eksperimen.

water
air

blue colour of copper(II)

sulphate crystal spreads
throughout the water

after 1 hour
selepas 1 jam

copper(II) sulphate
crystal

warna biru hablur kuprum(II)

sulfat merebak ke seluruh air

hablur kuprum(II) sulfat

Diagram 5.2
Rajah 5.2

gel
agaragar

after 3 days
selepas 3 hari

copper(II) sulphate
crystal

blue colour of copper(II)

sulphate crystal spreads
throughout the gel
warna biru hablur kuprum(II)
sulfat merebak ke seluruh
agar-agar

hablur kuprum(II) sulfat

Diagram 5.3
Rajah 5.3

(i)

State the name of the process involved in both experiments.

Nyatakan nama proses yang terlibat dalam kedua-dua eksperimen.

.
[1 mark]
(ii)

State the type of particles in copper(II) sulphate crystal.

Nyatakan jenis zarah yang terdapat dalam hablur kuprum(II) sulfat.

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

[1 mark]
(iii)

Based on Diagram 5.2 and Diagram 5.3, explain the differences in the
observation by using kinetic theory of matter.
Berdasarkan Rajah 5.2 dan Rajah 5.3, terangkan perbezaan dalam pemerhatian
dengan menggunakan teori kinetik jirim.

.
.
.
[3 marks]

6. Jadual 6 menunjukkan takat lebur, takat didih dan kekonduksian elektrik bagi
bahan
P, Q, R dan T.
Kekonduksian elektrik

Takat
lebur(oC)

Takat
didih(oC)

Pepejal

Larutan akueus

805

1460

Tidak boleh

Boleh

1549

2950

Boleh

Boleh

-210

-153

Tidak boleh

Tidak boleh

-7

59

Tidak boleh

Tidak boleh

Bahan

JADUAL 6
Berdasarkan Jadual 6, jawab soalan-soalan berikut:(a)

Bahan manakah sejenis logam?

.
[1 markah]
(b)

(i)

Apakah zarah yang membina bahan P?

.
[1 markah]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

STRUCTURE OF ATOM

(ii) Jelaskan mengapakah bahan P boleh mengkonduksikan arus elektrik

dalam keadaan leburan tetapi tidak dalam keadaan pepejal?
.
.

(c) (i)

[2 markah]
Apakah keadaan fizik bagi R dan T pada suhu bilik?
R : ..
T : ..
[2 markah]

(ii) Lukiskan susunan zarah bagi T pada suhu bilik.

[1 markah]

(iii) Terangkan mengapakah takat lebur dan takat didih bahan R dan T
adalah rendah?

[2 markah]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

7.

a)

STRUCTURE OF ATOM

Rajah 2.1 menunjukkan simbol bagi mewakili atom unsur Q

23
11

RAJAH 7.1
Berpandukan maklumat itu, lukiskan struktur elektron bagi atom Q dan
nyatakan kedudukan Q dalam Jadual Berkala. Jelaskan?
[4 markah]

b)

Atom Q bertindak balas dengan oksigen berlebihan untuk membentuk suatu

pepejal mengikut persamaan berikut.

4Q (p) +

O2 (g)

2Q2O (p)

Berdasarkan persamaan itu, nyatakan maklumat yang boleh diperolehi dan

berapakah jisim hasil yang terbentuk jika 2.3 g Q bertindak balas lengkap.
[Jisim atom relatif: O,16 ; Q, 23]
[6 markah]
c)

Rajah 7.2 menunjukkan keluk penyejukan naftalena.

Suhu/ oC

79 oC

Masa/minit
RAJAH 2.2

13

SET 1

MODUL JUSSA KIMIA

STRUCTURE OF ATOM

Berdasarkan Rajah 7.2, huraikan perubahan yang berlaku pada setiap

bahagian keluk dari segi keadaan fizik, susunan molekul dan daya tarikan
antara molekul apabila naftalena disejukkan daripada 90 oC kepada suhu bilik.
Kaitkan juga dengan perubahan tenaga haba yang terlibat.

[10 markah]

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

PAPER 2

1.

The information shows the chemical symbols which represent elements W, X, Y

and Z.
Maklumat menunjukkan simbol kimia yang mewakili unsur-unsur W, X, Y dan Z.

(a)

27

35

12

23

13

17

11

State three subatomic particles in an atom.

Nyatakan tiga zarah subatom dalam atom.

...................................
[1 mark]
(b)

(i)

What is the meaning of the period in the Periodic Table of

element?
Apakah yang dimaksudkan dengan kala dalam Jadual Berkala Unsur?

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

State the period of element W in the Periodic Table of element.

Explain.
Nyatakan kala bagi unsur W dalam Jadual Berkala unsur. Terangkan.

..............................................
.................................................................................................................................
[2 marks]
(c)

(i)

Compare the atomic size of element W and X.

Bandingkan saiz atom unsur W dan X.

.................................................................................................................................
[1 mark]

(ii)

Explain your answer in (c) (i).

Terangkan jawapan anda dalam (c) (i).

.................................................................................................................................

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

.................................................................................................................................
[2 marks]

(d)

Atoms of X and Z can also react to form a compound.

Atom X dan atom Z juga boleh bertindak balas untuk membentuk satu sebatian.

(i)

Write the chemical formula for the compound.

Tuliskan formula kimia bagi sebatian itu.

.................................................................................................................................
[1 mark]

(ii)

Draw the electron arrangement for the compound formed.

Lukiskan susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk.

[2 marks]

2.

Diagram 2 shows part of the Periodic Table of the Elements.

W, X, Y and Z do not represent the actual symbol of the elements.
Rajah 2 menunjukkan sebahagian daripada Jadual Berkala Unsur.
W, X, Y dan Z tidak mewakili simbol sebenar unsur berkenaan.

Diagram 2

Rajah 2
Using the letters in the Periodic Table of the Elements in Diagram 2, answer the
following questions.
Dengan menggunakan huruf yang terdapat dalam Jadual Berkala pada Rajah 2, jawab soalan
berikut :

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(a)

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

Choose an element that is an inert gas.

Pilih satu unsur gas nadir.

..........
[1 mark]
(b)

(i)

Arrange W,X, Y and Z according to the decrease in size of atoms.

Susun W,X, Y dan Z mengikut pengurangan saiz atom.

.
[1 mark]
(ii)

Explain the answer in (b) (i).

Terangkan jawapan anda dalam (b) (i).

.
.
.
[2 marks]
(c)

(i)

Which element is a transition element?

Unsur yang manakah merupakan unsur peralihan?

.
[1 mark]

(ii)

State one special characteristic of transition element.

Nyatakan satu ciri istimewa unsur peralihan.

.
[1 mark]
(d)

Draw the electron arrangement for atom X.

Lukiskan susunan elektron bagi atom X.

[1 mark]
(e)

Write the chemical equation when X reacts with oxygen.

Tuliskan persamaan kimia apabila X bertindak balas dengan oksigen.

...
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

3.

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

Rajah 3 menunjukkan empat unsur yang diwakili oleh huruf A, D, E dan L dalam
Jadual Berkala.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

D
L

RAJAH 3
Berdasarkan Jadual Berkala dalam Rajah 3 dengan menggunakan huruf-huruf A,
D, E dan L sebagai simbol, jawab semua soalan berikut:

(a)

Nyatakan unsur unsur yang berada dalam kala yang sama

.
[1 markah]
(b)

(i)

Unsur manakah merupakan unsur peralihan?

..........
[1 markah]
(ii)

Nyatakan satu ciri bagi unsur dalam (b)(i)

[1 markah]
(c) Terangkan mengapa unsur E lebih elektropositif daripada unsur A.

[2 markah]
(d) Unsur A boleh membentuk sebatian dengan unsur D.
(i)
Tuliskan formula sebatian yang terbentuk antara unsur A dan unsur D.

[1 markah]
(ii)

Nyatakan satu sifat fizik bagi sebatian yang terbentuk antara unsur A dan
unsur D.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

[1 markah]
(iii)

Lukiskan gambarajah susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk

antara A dan D.

[2 markah]

4. Table 4.1 shows the electron arrangement of elements U, V and W.

Jadual 4.1 menunjukkan susunan elektron bagi unsur U, V dan W.

Element

Electron arrangement

Unsur

Susunan elektron

2.6

2.1

2.8.1
Table 4.1
Jadual 4.1

a) Based on the Table 4.1,

Berdasarkan Jadual 4.1,

i)

Identify one metal and one non-metal element.

Kenal pasti satu unsur logam dan satu unsur bukan logam.

[2 marks]
ii)

State the group and period of element W in the Periodic Table of

Elements.
Nyatakan kumpulan dan kala bagi unsur W dalam Jadual Berkala Unsur.

[2 marks]
(iii)

The reaction between element U and W produces a compound.

Tindak balas antara unsur U dan W menghasilkan suatu sebatian.

State one property for the compound formed.

Nyatakan satu sifat sebatian yang terbentuk.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

Draw the electron arrangement for the compound formed.

Lukis susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk.

[3 marks]

b) Table 4.2 shows the observations of element V and element W when react with
water.
Jadual 4.2 menunjukkan pemerhatian bagi unsur V dan unsur W apabila bertindak balas
dengan air.

Element

Observation

Unsur

Pemerhatian

Element V
Unsur V

water
air

Element V, moves slowly at random on the water

surface with a little fizzing sound.
The solution formed turns red litmus paper to blue.
Unsur V, bergerak perlahan secara rawak di atas
permukaan air dengan menghasilkan desiran.
Larutan yang terhasil menukarkan kertas litmus merah
kepada biru.

Element W
Unsur W

water
air

Element W, moves rapidly at random on the surface

of the water with a hissing sound.
The solution formed turns red litmus paper to blue.
Unsur W, bergerak pantas secara rawak di atas
permukaan air dengan menghasikan bunyi hiss.
Larutan yang terhasil menukarkan kertas litmus merah
kepada biru.

Table 4.2
Jadual 4.2

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(i)

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

Write the chemical equation when element V reacts with water.

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas apabila unsur V bertindak
balas dengan air.

[3 marks]

(ii)

Compare the reactivity of elements V and W when react with

water. Explain your answer.
Bandingkan kereaktifan unsur V dan W apabila bertindak balas dengan
air.Terangkan jawapan anda.

[4 marks]

(c)

Diagram 4 show the set up apparatus used to compare the electrical

conductivity of solutions P and Q.
Rajah 4 menunjukkan susunan radas yang digunakan untuk membandingkan
kekonduksian elektrik larutan P dan Q.

Bulb lights up

Bulb does not light up

Mentol menyala

Mentol tak menyala

Carbon electrode
Elektrod karbon

Solution P
Larutan P

Solution Q
Larutan Q

Diagram 4
Rajah 4

Based on the observations in Diagram 4,

Berdasarkan pemerhatian dalam Jadual 4,

(i)

Identify the type of compound of solution P and solution Q.

Kenal pasti jenis sebatian bagi larutan P dan larutan Q.

[2 marks]
(ii)

Explain why there is a difference in the observations.

Terangkan mengapa terdapat perbezaan dalam pemerhatian itu.

[4 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(a)

PERIODIC TABLE OF ELEMENT

Jadual 5.1 menunjukkan kedudukan atom Q dan R dalam Jadual Berkala.

Atom

Kumpulan

Kala

16

JADUAL 5.1
(i)

Nyatakan susunan elektron bagi atom Q.

Tuliskan susunan elektron bagi ion Q, ion R dan formula kimia
bagi sebatian yang terbentuk antara ion Q dan ion R.
[4 markah]

(ii)

1.75g unsur Q telah bertindak balas dengan gas klorin yang

berlebihan untuk mebentuk satu sebatian klorida. Berapakah jisim
hasil yang terbentuk?
[Jisim atom relatif: Q, 7 ; Cl, 35.5]
[6 markah]

(b)

Jadual 5.2 menunjukkan maklumat mengenai unsur-unsur dalam satu

kala tertentu dalam jadual berkala.

Simbol

Nombor Proton

11

12

13

14

15

16

Jejari Atom

186

160

143

118

110

104

Keelektronegatifan

0.19

1.2

1.5

1.8

2.1

2.5

JADUAL 5.2
Berdasarkan Jadual di atas, terangkan perbezaan jejari atom dan
keelektronegatifan unsur-unsur apabila merentasi kala dari R ke W.
[10 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

CHEMICAL BONDS

PAPER 2
1

Table 1 shows the electron arrangement of elements P,Q, and R. The letters used
are not the actual symbols of the elements.

Element

Electron arrangement

2.1

2.4

2.6

TABLE 1
Based on Table 1, answer the following questions.
(a)

Which element is alkali metal?

..
[1 mark]
(b)

Which element exists as diatomic molecule?

[1 mark]
(c)

Elements Q and R can combine to form a compound.

(i)

Name the type of bonding present in the compound formed.

.......
[1 mark]
(ii)

Draw the electron arrangement of the compound formed.

[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

(iii)

CHEMICAL BONDS

State one of the physical properties of the compound formed.

...
[1 mark]

(d)

(i)

Element P combined with element R to form a compound.

[Relative atomic mass: P= 7; R= 16]
Write the formula of the compound.

[1 mark]
(ii)

Calculate the relative formula mass of the compound formed.

[2 marks]

2.

a)

Isotopes have important uses in our daily lives, for example in medicine,
industry, agriculture and archeology. Choose two of the above examples.
State an isotope and its purposes in each example that you have chosen.
Isotop mempunyai kegunaan yang penting dalam kehidupan harian, contohnya
dalam bidang perubatan, industri, pertanian dan arkeologi.Pilih dua contoh di
atas. Nyatakan isotop dan kegunaannya dalam setiap contoh yang anda pilih.

[4 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

b)

CHEMICAL BONDS

Table 2.1 shows the electron arrangement diagram of compound X and

Y.
Jadual 2.1 menunjukkan gambarajah susunan elektron bagi sebatian X dan Y.

Compound

Electron arrangement diagram

Sebatian

Gambarajah susunan elektron

+
X

P+

R-

Table 2.1
Jadual 2.1

(i)

Based on Table 2.1, determine the types of compound X and Y.

Berdasarkan Jadual 2.1, tentukan jenis sebatian X dan Y.

[2 marks]

(ii)

Compound X and compound Y have different physical properties.

Choose one of the physical properties that can differentiate between
compound X and Y. Explain the difference in the physical properties
between compound X and Y.
Sebatian X dan sebatian Y mempunyai sifat fizik yang berbeza.
Plih satu sifat fizik tersebut yang dapat membezakan antara sebatian X and Y.
Terangkan perbezaan sifat fizik tersebut di antara sebatian X dan Y.

[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

c)

CHEMICAL BONDS

Table 2.2 shows the electron arrangement for atoms W, X, Y and Z.

These letters are not the actual symbols of the elements.
Jadual 2.2 menunjukkan susunan elektron bagi atom-atom W, X, Y and Z.
Huruf-huruf ini bukanlah merupakan simbol sebenar unsur.

Element

Electron arrangement

Unsur

Susunan elektron

2.4

2.6

2.8.1

2.8.2
Table 2.2
Jadual 2.2

Using the information in Table 2.2, choose any two elements and explain
how ionic compund and covalent compound are formed.
Gunakan maklumat dalam Jadual 10.2, pilih mana-mana dua unsur dan
terangkan bagaimana sebatian ion dan sebatian kovalen terbentuk.

[10 marks]

Diagram 3 shows the atomic structure of four elements P, Q, R and S.

Rajah 3 menunjukkan struktur atom bagi empat unsur P, Q, R dan S.

Diagram 3

Rajah 3
(a)

Based on Diagram 3, two types of compounds can be formed between two

different atoms.
Table 3 shows the information about the compounds

Berdasarkan Rajah 3, dua jenis sebatian boleh dihasilkan antara dua

atom yang berlainan.
Jadual 3 menunjukkan maklumat sebatian tersebut.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 1

CHEMICAL BONDS

Type of compound

Jenis sebatian

..........................................................

..........................................................

......................... and

......................... and

High

Low

2 different atoms

2 atom berlainan

Electron
arrangement
diagram

Gambar rajah
susunan elektron

Melting point and

boiling point

Takat lebur dan

takat didih

Table 3

Jadual 3
(i)

Copy and complete your answer in Table 3.

Salin dan lengkapkan jawapan anda dalam Jadual 3.

[6 marks]
(ii)

Based on two atoms that you have chosen in Table 3, explain how the
formation of ionic bonding and covalent bonding are different.

Berdasarkan dua atom yang anda pilih dalam Jadual 3, terangkan

bagaimana pembentukan ikatan ionik dan ikatan kovalen berbeza.
[4 marks]
(b)
When going down Group I in the Periodic Table of Element, the reactivity of elements
increases.
Apabila menuruni Kumpulan I dalam Jadual Berkala Unsur. kereaktifan unsur-unsur
bertambah
Plan a laboratory experiment to verify the above statement.

Rancang satu eksperimen makmal untuk mengesahkan pernyataan di

atas.
[10 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

PAPER 2
1.

(a)

The equation shows the reaction to produce ammonia in industry.

N2(g)
(i)

3H2(g)

2NH3(g)

What is the catalyst used in the reaction?

..
[1 mark]
(ii)

Ammonia react with sulphuric acid to produce a fertilizer as shown in the

equation below.
2NH3 +

H2SO4

(NH4)2SO4

If 100 cm3 of sulphuric acid 1.0 mol dm-3 react with excess ammonia
solution, calculate the mass of fertilizer produced.
[Relative molecular mass of (NH4)2SO4 = 132]

[3 marks]
(b) Bronze is a kind of alloy to make the body of aeroplane because it is very light
and strong.
(i)

State the composition of bronze.

...
[1 mark]
(ii)
Draw the atomic arrangement in bronze.

[2 marks]
(iii)

Bronze is harder than its pure metal. Explain why.

..
.
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

2.

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

Table 2 shows the particulars of four different types of manufactured substances

in industry.
Rajah 2menunjukkan butiran tentang empat jenis bahan buatan dalam industri.

Type of manufactured
substance

Example

Component

Contoh

Komponen

Jenis bahan buatan

Silicon dioxide, sodium oxide,

calcium oxide and Y.

Glass

Borosilicate

Kaca

Borosilikat

Polymer

Polythene

Ethene

Polimer

Politena

Etena

Alloy
Aloi

Brass

Copper and zinc

Loyang

Kuprum dan zink

Brick

Bata

Silikon dioksida, natrium oksida,

kalsium oksida dan Y.

Silicon dioxide, aluminium oxide,

iron (III) oxide.
Silikon dioksida, aluminium oksida,
ferum(III) oksida.

Table 2
Jadual 2

(a) Name the type of manufactured substance Z.

Namakan jenis bahan buatan Z.

..
[1 mark]

(b)

(i)

Brass is harder than its pure copper. Explain.

Loyang lebih keras daripada logam kuprum tulennya.Terangkan.

....
........................................................................................................................
........................................................................................................................
[2 marks]
(ii)

Draw a labeled diagram that shows the arrangement of particles in

brass.
Lukis gambar rajah berlabel yang menunjukkan susunan zarah-zarah
dalam loyang.

[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

(c)

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

Substance Y is part of components of borosilicate glass.

Bahan Y adalah sebahagian daripada kaca borosilikat.

(i)

Name the substance Y.

Namakan bahan Y.

.......
[1 mark]
(ii)

State one characteristic of borosilicate glass compare to the other

types of glasses.
Nyatakan satu sifat kaca borosilikat berbanding dengan kaca jenis yang
lain.

.........
[1 mark]
(d)

Diagram 2 shows the structural formula of polythene.

Rajah 1 menunjukkan formula struktur bagi politena.

H H H H
|
|
|
|
CC CC
|
|
|
|
H H H H

(i)

3 monomer of polythene.
Draw the structuralDiagram
formula of
3 bagi politena.
Lukis formula struktur Rajah
monomer

[1 mark]
(ii)

State one use of polythene.

Nyatakan satu kegunaan politena.

.................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

3.

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

Diagram 3 shows a car.

Rajah 3 menunjukkan sebuah kereta.

PVC seat cover

Alas kerusi PVC

Diagram 3
Rajah 3

(a)

(i)

The car seat is covered with polyvinyl chloride, PVC which is a

polymer.
What is meant by polymer?
Kerusi kereta dibaluti dengan polivinil klorida, PVC iaitu sejenis polimer.
Apakah yang dimaksudkan dengan polimer?

...................
.......................
[1 mark]
(ii)

The monomer of polyvinyl chloride is chloroethene.

Draw a structural formula for chloroethene.
Monomer bagi polivinil klorida ialah kloroetena.
Lukis formula struktur bagi kloroetena.

[1 mark]
(iii)

Improper disposal of PVC can cause air pollution.

Explain.
Cara pembuangan PVC yang tidak betul boleh menyebabkan
pencemaran udara.
Terangkan.

.............................................................
..........
[2 marks]

(iv)

State one method to overcome the problem in 2 (a)(iii).

Nyatakan satu kaedah untuk mengatasi masalah dalam 2 (a)(iii).

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

.................
.................
[1 mark]
(b)

There are four types of glasses that are used in our daily lives.
Terdapat empat jenis kaca yang digunakan dalam kehidupan harian.

(i)

Name the major component of glass.

Namakan komponen utama kaca.

..............
[1 mark]

(ii)

Table 3 shows three types of glasses and their uses.

Complete the table.
Jadual 3 menunjukkan jenis kaca dan kegunaannya.
Lengkapkan jadual itu.

Type of glass/
Jenis kaca
Borosilicate glass
Kaca borosilikat

Uses / Kegunaan
Cookware / Alatan memasak
Laboratory glassware / Alatan kaca makmal

.............................................

Decorative lamp /Lampu hiasan

Prism / Prisma

Bottle / Botol
Mirrors / Cermin
Table 3
Jadual 3

[2 marks]

(iii)

Why is borosilicate glass suitable to make cookware and laboratory

glassware?
Mengapa kaca borosilikat sesuai digunakan untuk membuat alatan memasak
dan radas kaca makmal?

..........................

[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

H H

n C=C

H H

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

H
C C
H

Ethene

Polyethene

Etene

Polietena

Diagram 4
Rajah 4

4.

Diagram 4 shows the equation for the formation of polyethene. Polyethene is a

synthetic polymer.
Rajah 4 menunjukkan persamaan pembentukan polietena. Polietena merupakan polimer
sintetik.

a)

(i)

What is meant by polymer?

Apakah yang dimaksudkan dengan polimer?

...........................
.................................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

Name the process for the formation of polyethene.

Namakan proses bagi pembentukan polietena.

....................
[1 mark]
(iii)

State one use of polyethene in our daily live.

Nyatakan satu kegunaan polietena dalam kehidupan harian.

...............................
[1 mark]
b)

Synthetic polymers are widely used today, but they are difficult to dispose.
Polimer sintetik mempunyai banyak kegunaan pada masa kini, tetapi ia sangat
sukar untuk dilupuskan.

(i)

It is not wise to dispose synthetic polymers by open burning.

Explain why.
Adalah tidak bijak melupuskan polimer sintetik dengan kaedah
pembakaran terbuka.Terangkan mengapa.

..........
.................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

(ii)

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

State two ways to overcome the problem in b(i).

Nyatakan dua cara untuk mengatasi masalah di b(i).

.......................
...........................
[2 marks]
c)

Table 4 shows three types of glass used in our daily lives.

Jadual 4 menunjukkan tiga jenis kaca yang digunakan dalam kehidupan harian.

Complete Table 4 below.

Lengkapkan Jadual 4 di bawah.

Type of glass

Component

Example of glass

Jenis kaca

Komponen

Contoh kaca

Silica
..

Silika

Mirror
Cermin

Silica
Silika

Borosilicate glass

.......

Kaca borosilikat

Calcium oxide
Kalsium oksida

Sodium oxide
Natrium oksida

Glass lid of slow cooker

Penutup kaca alat memasak

Aluminium oxide
Aluminium oksida

Silica
Silika

Sodium oxide
Natrium oksida

Calcium oxide
Kalsium oksida

Table 4
Jadual 4

Water Jug

Glass cup

Jag air

Cawan kaca

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

(a)

Persamaan berikut mewakili suatu tindak balas penghasilan ammonia

dalam industri.

N2(g)

(i)

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

+ 3H2(g)

2NH3(g)

Nyatakan proses tersebut.

....
[1 markah]

(ii) Apakah mangkin yang digunakan?

....
[1 markah]

(iii) Ammonia bertindak balas dengan asid sulfurik untuk menghasilkan sejenis
baja seperti dalam persamaan di bawah.

2NH3 +

H2SO4

(NH4)2SO4

Jika 100 cm3 asid sulfurik 1.0 mol dm-3 ditindak balaskan dengan
ammonia berlebihan, hitung jisim baja yang terhasil.
(Jisim atom relatif : H,1 ; N, 14 ; O, 16 ; S, 32)

[4 markah]
b)

Gangsa adalah sejenis aloi yang digunakan untuk membuat duit syiling kerana
lebih keras daripada logam tulennya.
(i)

Nyatakan unsur-unsur yang terdapat dalam gangsa.

..........
[1 markah]

SET 2
INDUSTRIES

(ii)

MODUL JUSSA KIMIA

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

Lukiskan susunan atom yang terdapat dalam gangsa.

[2 markah]

(iii)

Terangkan mengapa gangsa lebih keras daripada logam tulennya.

..........
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 markah]

SET 2
INDUSTRIES

MODUL JUSSA KIMIA

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

PAPER 3
1.

Diagram 1.1 shows the apparatus set-up used in an experiment to compare the
hardness of bronze with its pure metal, copper.
Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas yang digunakan dalam satu eksperimen untuk
membandingkan kekerasan gangsa dengan logam tulennya, kuprum.

.
The experiment was carried out according to the following steps:
Eksperimen itu dijalankan mengikut langkah-langkah berikut:

Step 1

Cellophane tape was used to stick a steel ball bearing onto the copper
block.

Langkah 1

Pita selofen digunakan untuk melekatkan bebola keluli di atas bongkah kuprum.

Step 2

A one-kilogram weight was hung at the height of 50 cm above the ball

bearing as shown in Diagram 1.1

Langkah 2

Pemberat satu kilogram digantung pada ketinggian 50 cm di atas bebola

keluli itu seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 1.1

Step 3

The weight was dropped so that it hit the ball bearing.

Langkah 3

Pemberat itu dijatuhkan supaya menghentam bebola keluli tersebut.

Step 4

The diameter of dent formed on the copper block was measured and the
reading was recorded.

Langkah 4

Diameter lekuk yang terbentuk pada bongkah kuprum diukur dan bacaannya
direkodkan.

Step 5

Step 1 to step 4 were repeated by replacing the copper block with bronze
block.

Langkah 5

Langkah 1 hingga 4 diulang dengan menggantikan bongkah kuprum dengan

bongkah gangsa.

Ruler
String
Weight 1 kg

Steel ball
Block copper

Diagram 1.1
Rajah 1.1

10

SET 2
INDUSTRIES

MODUL JUSSA KIMIA

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

Copper block

Bronze block

Bongkah kuprum

Bongkah gangsa

Diameter : . mm

Diameter : . mm
Diagram 1.2
Rajah 1.2

(a) Measure the diameter of dents and record the readings in the spaces provided.
Ukur diameter lekuk dan catatkan bacaan pada ruang yang disediakan

[3 marks]

(b) Construct a table to record the diameter of dent formed on each copper block
and bronze block
Bina satu jadual untuk merekod diameter lekuk yang terbentuk pada setiap bongkah
kuprum dan bongkah gangsa.

[3 marks]
(c) (i) State one observation that can be obtained from this experiment.
Nyatakan satu pemerhatian yang dapat diperoleh daripada eksperimen ini.

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
[3 marks]

11

SET 2
INDUSTRIES

MODUL JUSSA KIMIA

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

(ii) What is your inference based on your answer in (c) (i).

Apakah inferens anda berdasarkan jawapan anda dalam (c)(i).

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
[3 marks]

(iii) Explain your answer in c(ii) according to the arrangement of particles in the
bronze and copper.
Terangkan jawapan anda dalam c(ii) berdasarkan susunan zarah-zarah
dalam gangsa dan kuprum.

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
. [3 marks]
(d) For this experiment, state :
Bagi eksperimen ini, nyatakan :

(i)

The manipulated variable

Pembolehubah dimanipulasikan

.............................................................................................................................
(ii) The responding variable
Pembolehubah bergerak balas

.............................................................................................................................
(iii) The fixed variable
Pembolehubah dimalarkan

.............................................................................................................................
[3 marks]
(e) State the hypothesis for the experiment.
Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

[3 marks]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2
INDUSTRIES

MANUFACTURED SUBSTANCES IN

(f) Based on Diagram 1.1 and 1.2, state the operational definition for the hardness
of alloy.
Berdasarkan Rajah 1.2, nyatakan definisi secara operasi bagi kekerasan aloi.

......

[3 marks]
(g) The experiment is repeated by dropping one-kilogram weight at the height of 30
cm. Predict the diameter of dent on copper block.
Eksperimen diulangi dengan menjatuhkan pemberat satu kilogram pada ketinggian
30cm. Ramalkan diameter lekuk di atas bongkah kuprum.

...
[3 marks]
(h) The following is a list of substances:
Berikut ialah senarai bahan :

Antimony

Bronze

Copper

Antimoni

Gangsa

Kuprum

Brass

Pewter

Tin

Loyang

Piuter

Timah

Classify these substances into alloy and pure metal.

Kelaskan bahan-bahan ini kepada aloi dan logam tulen.

Alloy
Aloi

Pure metal
Logam tulen

[3 marks]
(i) Steel takes a longer time to corrode compared to iron. Explain.
Keluli memerlukan masa yang lebih panjang untuk berkarat berbanding dengan besi.
Terangkan.

.......
...
...

[3 marks]

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

PAPER 2
1.

Experiments are carried out to investigate the rate of reaction between zinc and nitric
acid.
Table 1 shows the information of reactants used in each experiment.

Experiment

Reactant

Excess zinc granules and 50.0 cm3 of 0.2 mol dm-3 nitric acid.

II

Excess zinc granules and 50.0 cm3 of 0.1 mol dm-3 nitric acid.
TABLE 1

The maximum volume of gas released in Experiment II is 60 cm3. The graph for the
volume of gas against time for Experiment II is sketched as shown in Graph 2.
Volume of gas/cm3

60

Time/s

80
GRAPH 1
a)

Based on the experiment, define the meaning of the rate of reaction.

[1 mark]
b)

Write the chemical formula for the gas released in these experiments.

[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

c)

RATE OF REACTIONS

Calculate the average rate of reaction for Experiment II.

[1 mark]
d)

The chemical equation for Experiment I is shown below.

Zn + 2HNO3

Zn(NO3)2

H2

Based on Table 4, calculate the maximum volume of gas released in

Experiment I.
[1 mol of gas occupies 24 dm3 at room temperature and pressure]

[3 marks]
e)

Sketch the curve for Experiment I on the same axes in Graph 2.

[2 marks]

f)

Using the collision theory, explain why there is a difference between the
rate of reaction in Experiments I and Experiment II.

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

2.

RATE OF REACTIONS

Diagram 2 shows two experiments to investigate one factor that affects the rate of
reaction between zinc and hydrochloric acid.
Rajah 2 menunjukkan dua eksperimen untuk mengkaji satu factor yang mempengaruhi kadar
tindak balas antara zink dan asid hidroklorik.
Experiment I
Eksperimen I

Hydrogen gas
Gas hidrogen

50 cm of 1.0 mol dm
hydrochloric acid
3

-3

-3

50 cm of 1.0 mol dm asid

hidroklorik

Excess zinc granules

Butiran zink berlebihan

Experiment II
Eksperimen II

Hydrogen gas
3

Gas hidrogen

-3

50 cm of 1.0 mol dm
hydrochloric acid +
Copper (II) sulphate solution
3

-3

50 cm of 1.0 mol dm
asid hidroklorik +
Larutan kuprum (II) sulfat

Excess zinc granules

Butiran zink berlebihan

Diagram 2
Rajah 2

a)

(i)

Based on Diagram 2, state the factor that affects the rate of

reaction in this experiment.
Berdasarkan Rajah 2 nyatakan factor yang mempengaruhi kadar tindak
balas dalam eksperimen ini.

...................................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

How to determine the rate of reaction in this experiment.

Bagaimanakah kadar tindak balas ditentukan dalam eksperimen ini?

...................................................................................................................................
[1 mark]
b) In Experiment II 2.0 cm3 of 0.5 mol dm-3 copper (II) sulphate solution is added.
The maximum volume of hydrogen gas released in Experiment I is V cm3
3

-3

Dalam Eksperimen II 2.0 cm larutan kuprum(II) sulfat 0.5 mol dm ditambah. Isipadu
3
maksimum gas yang terbebas dalam Eksperimen I ialah V cm .

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(i)

RATE OF REACTIONS

What is the volume of hydrogen gas released in Experiment II compare to

Experiment I? Explain.
Apakah isipadu gas hydrogen yang dibebaskan dalam Eksperimen II berbanding
Eksperimen I.

...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
[2 marks]

(ii)

The graph for the volume of gas against time for Experiment I is sketched
as shown in Graph 2.1.
Graf isipadu gas melawan masa untuk Eksperimen I dilakarkan seperti
ditunjukkan dalam Graf 2.1
Key

Volume of hydrogen gas/cm3

Isipadu gas hidrogen/cm

Kunci

Experiment I
Ekpserimen I

Experiment I:
Eksperimen I

Experiment II:
Eksperimen II

Time/s
Masa/s

Graph 2.1
Graf 2.1

Sketch the curve for experiment II on the same axes in Graph 2.1
Lakarkan lengkung untuk Eksperimen II di atas paksi yang sama dalam Graf 2.1.

[2 marks]
(ii)

Referring to the collision theory of particles, explain how does copper (II)
sulphate solution affects the rate of reaction?
Merujuk kepada teori perlanggaran, terangkan bagaimana larutan kuprum(II)
sulfat mempengaruhi kadar tindak balas?

.....
............
...................................................................................................................................
[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

c)

RATE OF REACTIONS

Table 2 shows three experiments done by a student.

Jadual 2 menunjukkan tiga eksperimen yang telah dijalankan oleh seorang
pelajar.

Experiment

Reactants

Eksperimen

Bahan tindak balas

Excess calcium carbonate chips and 25 cm3 of 1.0 mol dm-3

hydrochloric acid.
3

-3

Ketulan kalsium karbonat berlebihan dan 25 cm asid hidroklorik 1.0 mol dm .

Excess calcium carbonate chips and 25 cm3 of 0.5 mol dm-3

hydrochloric acid.
3

-3

Ketulan kalsium karbonat berlebihan dan 25 cm asid hidroklorik 0.5 mol dm .

Excess calcium carbonate chips and 100 cm3 of 0.5 mol dm-3
hydrochloric acid.
3

-3

Ketulan kalsium karbonat berlebihan dan 100 cm asid hidroklorik 0.5 mol dm .

Table 2
Jadual 2

The graph of carbon dioxide gas produced against time is sketch as shown in Graph
2.2.
Graf bagi karbon dioksida yang terhasil melawan masa dilakarkan seperti ditunjukkan dalam
Graf 2.2.

Volume of carbon dioxide/ cm3

Isipadu karbon dioksida/cm

Experiment A

GRAPH 2.2
GRAF 2.2

Time/s
Masa/s

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

Based on Table 2 and graph 2.2 , determine which curves represent the results of
Experiment B and Experiment C. Write your answers in the boxes provided.
Berdasarkan Jadual 2 dan Graf 2.2, tentukan lengkung manakah mewakili keputusan bagi
Eksperimen B dan C. Tuliskan jawapan anda dalam kotak yang disediakan.

[2 marks]
3.

Jadual 3 menunjukkan masa tindak balas bagi dua eksperimen yang dijalankan untuk
mengkaji tindak balas antara 50 cm3 asid hidroklorik 1.0 mol dm-3 dengan kalsium
karbonat yang berlebihan.
Eksperimen

Bahan Tindak balas

Masa tindak balas/s

50.0 cm3 asid hidroklorik 1.0 mol dm-3

dan ketulan kalsium karbonat

50.0

II

50.0 cm3 asid hidroklorik 1.0 mol dm-3

dan serbuk kalsium karbonat

32.0

JADUAL 3
a)

Berdasarkan Jadual 3, nyatakan faktor yang mempengaruhi kadar tindak

balas tersebut.

[1 markah]
b)

Namakan gas yang terbebas dalam kedua-dua eksperimen itu.

[1 markah]
c)

Hitungkan isipadu maksimum gas yang terbebas dalam kedua-dua

eksperimen itu.
[1 mol gas menempati 24 dm3 pada suhu bilik]

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

d)

RATE OF REACTIONS

Berdasarkan jawapan di (c), hitungkan kadar tindak balas purata bagi

(i)

Eksperimen I

[1 markah]

(ii)

Ekperimen II

[1 markah]

e)

Bandingkan kadar tindak balas bagi Eksperimen I dan Eksperimen II.

Terangkan dengan merujuk kepada Teori Perlanggaran mengapa terdapat
perbezaan kadar tindak balas dalam eksperimen tersebut.

..
..
..
..

[4 markah]

4.

(a)

Smaller pieces of charcoal are easily burnt compare to bigger pieces of

charcoal. Explain why.
Arang bersaiz kecil lebih cepat terbakar berbanding arang yang besar.
Terangkan mengapa.

[4 marks]
(b)

A group of students carried out three experiments to investigate the

factors affecting the rate of reaction. Table 4 shows the results of the
experiments.
Sekumpulan pelajar menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor
yang mempengaruhi kadar tindak balas. Jadual 4 menunjukkan keputusan bagi
eksperimen itu.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

Experiment

Eksperimen

Set-up of
apparatus
Susunan radas

RATE OF REACTIONS

II

III

50 cm3 of 0.1 mol

dm-3 sodium
thiosulphate solution
50 cm3 larutan
natrium tiosulfat
0.1 mol dm-3
+
10 cm3 of 1.0 mol
dm-3 sulphuric acid
10 cm3 asid sulfurik
1.0 mol dm-3

50 cm3 of 0.2 mol

dm-3 sodium
thiosulphate solution
50 cm3 larutan
natrium tiosulfat
0.2 mol dm-3
+
10 cm3 of 1.0 mol
dm-3 sulphuric acid
10 cm3 asid sulfurik
1.0 mol dm-3

50 cm3 of 0.2 mol

dm-3 sodium
thiosulphate solution
50 cm3 larutan
natrium tiosulfat
0.2 mol dm-3
+
10 cm3 of 1.0 mol
-3
dm sulphuric acid
10 cm3 asid sulfurik
1.0 mol dm-3

Temperature / C
o

Suhu / C

Time taken for X

mark to
disappear from
sight / s

30

35

30

18

10

50

Masa yang diambil

untuk tanda X
tidak kelihatan / s

Table 4
Jadual 4

(i)

Calculate the average rate of reaction for Experiment I and

Experiment II.
Hitungkan kadar tindak balas purata bagi Eksperimen I dan
Eksperimen II.

[2 marks]
(ii)

The chemical equation below shows the reaction between sulphuric

acid and sodium thiosulphate solution.
Persamaan kimia di bawah menunjukkan tindak balas antara asid sulfurik
dengan larutan natrium tiosulfat.

Na2S2O3

H2SO4

Na2SO4

+ SO2 + S + H2O

Calculate the maximum mass of sulphur produced in

Experiment III. [ Relative Atomic Mass : S = 32 ]
Hitung jisim maksimum sulfur yang terhasil dalam Eksperimen III.
[ Jisim Atom Relatif : S = 32 ]

[4 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(iii)

RATE OF REACTIONS

Based on Table 4, compare the rate of reaction between

Berdasarkan Jadual 4, bandingkan kadar tindak balas antara

Experiment I and Experiment II

Eksperimen I dan Eksperimen II

Experiment I and Experiment III

Eksperimen I dan Eksperimen III

In each case, explain the difference in the rate of reaction with

reference to the Collision Theory.
Bagi setiap kes, terangkan perbezaan kadar tindak balas dengan merujuk
kepada Teori Perlanggaran.

[10 marks]

5. (a)

Food can be cooked faster when smaller pieces of charcoal are used
compare to bigger pieces of charcoal. Explain why.
Makanan akan lebih cepat masak apabila menggunakan arang yang bersaiz
kecil berbanding arang bersaiz besar. Terangkan mengapa.

[4 marks]
(b)

A group of students carried out three experiments to investigate the

factors affaecting the rate of reaction between sulphuric acid and zinc.
Table 5 shows the results of the experiments.
Sekumpulan pelajar menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor
yang mempengaruhi kadar tindak balas di antara asid sulfurik dan zink.
Jadual 5 menunjukkan keputusan bagi eksperimen itu.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

Experiment

Eksperimen

II

Hydrogen gas
Gas hidrogen

Set-up of
apparatus

RATE OF REACTIONS

III

Hydrogen gas
Gas hidrogen

Hydrogen gas
Gas hidrogen

Zinc powder

Zinc granule

Zinc granule

Serbuk zink

Ketulan zink

Ketulan zink

Susunan radas

50 cm3 of 1.0 mol dm-3 sulphuric acid

50 cm3asid sulfurik1.0 mol dm-3

50 cm3 of 1.0 mol dm-3 sulphuric acid

50 cm3asid sulfurik1.0 mol dm-3

50 cm3 of 0.5 mol dm-3 sulphuric acid

50 cm3asid sulfuric 0.5 mol dm-3

Time taken to
3
collect 40cm
of hydrogen
gas/s
Masa yang
diambil untuk
mengumpulkan
40 cm3 gas
hydrogen/s

80

160

240

Table 5
Jadual 5

(i)

Calculate the average rate of reaction for experiment II.

Hitungkan kadar tindak balas purata bagi eksperimen II.

[1 mark]

(ii)

Write the chemical equation for the reaction between zinc and
sulphuric acid.
Calculate the maximum volume of hydrogen gas produced in
Experiment III.
[ 1 mol of gas occupies the volume of 24 dm3 at room temperature
and pressure]
Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas antara zink dengan asid
sulfurik.
Hitungkan isipadu maksimum gas hidrogen yang terhasil dalam
Eksperimen III.
3
[ 1 mol gas menempati isipadu sebanyak 24 dm pada suhu dan tekanan
bilik]

[5 marks]

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(iii)

RATE OF REACTIONS

Based on Table 5, compare the rate of reaction between

Berdasarkan Jadual 5 bandingkan kadar tindak balas antara

Experiment I and experiment II

Eksperimen I and experiment II

Experiment II and experimen III

Eksperimen II dan eksperimen III

In each case, explain the difference in the rate of reaction with

reference to the Collision Theory.
Bagi setiap kes, terangkan perbezaan kadar tindak balas dengan
merujuk kepada Teori Perlanggaran.

[10 marks]
6

Table 6 shows the data from Experiment I and Experiment II that were carried
out to study the rate of reaction of zinc with two acids, hydrochloric acid and acid
P.
Jadual 6 menunjukkan data daripada Eksperimen I dan Eksperimen II yang dijalankan
untuk mengkaji kadar tindak balas antara zink dengan dua asid, asid hidroklorik dan asid
P.

Product
Experiment
Eksperimen

Reactants

Bahan tindak balas

2.6 g of zinc and 50 cm3

of hydrochloric acid,HCl
2.0 mol dm-3
I
2.6 g zink dengan 50 cm3
asid hidroklorik,HCl
-3
2.0 mol dm

2.6 g of zinc and 50 cm3

of acid P 2.0 mol dm-3
II
2.6 g zink dengan 50 cm
-3
asid P 2.0 mol dm

Zinc
chloride and
hydrogen
gas
Zink klorida
dan gas
hidrogen

Zink
ethanoate
and
hydrogen
gas

Observation

Pemerhatian

The temperature
of the mixture
increases
Suhu campuran
meningkat

The temperature
of the mixture
increases

Table 6
Jadual 6

11

Hasil
tindak
balas

Zink
ethanoate
dan gas
hidrogen

Suhu campuran
meningkat

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(a)

(i)

RATE OF REACTIONS

State the name of acid P.

Write a balanced chemical equation for the reaction of this acid with zinc.
Namakan asid P.
Tuliskan persamaan kimia yang seimbang bagi tindak balas asid ini dengan zink.

[3 marks]
(ii)

Catalyst is needed to increase the rate of reaction in Experiment I.

Draw an energy profile diagram for Experiment I.
On the energy profile diagram, show the
Activation energy without catalyst, Ea
Activation energy with catalyst, Ea
Explain the energy profile diagram.
Lukis satu gambar rajah profil tenaga untuk tindak balas dalam Eksperimen I.
Pada gambar rajah profil tenaga itu tunjukkan:
Tenaga pengaktifan tanpa mangkin,Ea.
Tenaga pengaktifan dengan mangkin, Ea
Terangkan gambar rajah profil tenaga itu.

[7 marks]

(b)

Another experiment is carried out to study the factors that affect the rate of
the reaction.
Diagram 8 shows a graph obtained from an experiment using magnesium
ribbon that reacts with dilute hydrochloric acid.
Eksperimen lain telah dijalankan untuk mengkaji faktor yang mempengaruhi kadar
tindak balas.
Rajah 8 menunjukkan graf yang diperolehi daripada eksperimen menggunakan
pita magnesium yang bertindak balas dengan asid hidroklorik cair.

Volume of hydrogen gas/cm3

Isipadu gas hydrogen/cm3

2V

III

II

Time/s
Masa/s

Diagram 6

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(i)

RATE OF REACTIONS

If curve I represents the result from the experiment using excess

magnesium ribbon reacting with 50 cm3 of 0.5 mol dm-3 hydrochloric acid,
describe briefly an experiment to obtain the curve labelled II.
Jika lengkung I mewakili keputusan eksperimen menggunakan pita magnesium
berlebihan yang bertindak balas dengan 50 cm3 0.5 mol dm-3 asid hidroklorik,
huraikan dengan ringkas suatu eksperimen untuk mendapatkan lengkung berlabel
II.

[3 marks]
(ii)

State the reason for your suggested changes in (b)(i) and explain based
on the collision theory.
Nyatakan sebab bagi cadangan perubahan dalam (b)(i) dan terangkan
berdasarkan Teori Perlanggaran.

[ 6 marks]
(iii)

Suggest one factor that influence the rate of reaction to obtain

curve III.
Cadangkan satu faktor yang mempengaruhi kadar tindak
balas untuk mendapatkan lengkung III.

[ 1 mark]

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

7.

RATE OF REACTIONS

Seorang pelajar menjalankan eksperimen I, II dan III untuk mengkaji kadar tindak
balas antara asid hidroklorik dengan pita magnesium. Masa untuk pita magnesium
habis bertindak balas direkodkan dalam Jadual 7.

Eksperimen

II

III

Asid hidroklorik
-3
1.0 moldm
+
Kuprum(II) sulfat

Asid hidroklorik
-3
1.0 moldm

Asid hidroklorik
-3
2.0 moldm

Pita
magnesium

Pita
magnesium

Susunan radas
eksperimen

Pita
magnesium

Suhu/ oC

30

30

30

Masa yang
diambil untuk
semua
magnesium
habis bertindak
balas / s

70

54

21

JADUAL 7
a) (i)

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas antara pita magnesium

dengan asid hidroklorik.
[1 markah]

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(ii)

RATE OF REACTIONS

Jika 0.12 g pita magnesium digunakan dalam ketiga-tiga eksperimen,

hitungkan isipadu maksimum gas hidrogen yang terbebas.
(Jisim Atom Relatif: Mg, 24; isipadu molar gas: 24 dm3mol-1 pada
keadaan bilik)
[3 markah]

b) (i)

Hitungkan kadar tindak balas purata bagi Eksperimen I, II dan III.

[3 markah]

(ii)

Lakarkan isipadu gas hidrogen melawan masa bagi Eksperimen I, II dan III
pada paksi yang sama.
[3 markah]

(iii)

Bandingkan kadar tindak balas bagi Eksperimen I dengan Eksperimen II

dan Eksperimen II dengan Eksperimen III. Terangkan dengan merujuk
kepada Teori Perlanggaran mengapa terdapat perbezaan kadar tindak
balas dalam eksperimen tersebut.
[8 markah]

c)

Bahan makanan menjadi cepat rosak bila disimpan pada suhu bilik. Jika
makanan disimpan dalam peti sejuk, makanan itu boleh disimpan selama
beberapa hari. Jelaskan fenomena ini.
[2 markah]

15

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

PAPER 3
1

Two experiments are conducted to study the effect of the size of reactant on the
rate of reaction between marble chips and dilute hydrochloric acid.
Experiment I : 2 g of large marble chips react with 20.0 cm3 of 0.2 mol dm-3
hydrochloric acid.
Experiment II : 2 g of small marble chips react with 20.0 cm3 of 0.2 mol dm-3
hydrochloric acid.
The volumes of gas released are recorded in Table 2.

Experiment I
Time/s
Volume of gas/ cm3

60

120

180

240

300

360

0.0

22.5

32.0

37.0

40.5

42.0

42.0

60

120

180

240

300

360

0.0

28.0

36.5

41.0

42.0

42.0

42.0

Experiment II
Time/s
Volume of gas/ cm3

TABLE 1
a)

By using the same axes, draw a graph of the volume of gas released against
time for Experiment I and II.

b)

Based on the graph plotted in (a),

(i)

state your inference for this experiment.

(ii)

calculate the rate of reaction at 90 seconds for Experiment II.

c) Based on these two experiments, complete the following table.

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

Manipulated variable

The way to manipulate variable

Responding variable

How the variable responds

Controlled variable

The way to maintain the controlled variable

d) State the hypothesis for this experiment.

...

e) One kilogramme of meat, cut into big pieces, takes a longer time to be
cooked compared to one kilogramme of meat cut into small pieces.
Explain .

.
2. Two experiments are conducted to study the effect of the size of marble chips on the
rate of reaction.
Dua eksperimen telah dijalankan untuk mengkaji kesan saiz bahan tindak balas terhadap kadar
tindak balas.

17

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

Experiment I:

2 g of large marble chips react with 20.0 cm3 of

0.2 mol dm-3 hydrochloric acid

Eksperimen I:

2 g ketulan marmar bertindak balas dengan 20.0 cm asid

-3
hidroklorik 0.2 mol dm

Experiment II:

2 g of small marble chips react with 20.0 cm3 of

0.2 mol dm-3 hydrochloric acid

Eksperimen II:

2 g cebisan marmar bertindak balas dengan 20.0 cm asid

-3
hidroklorik 0.2 mol dm

Diagram 2.1 shows the set-up of apparatus to investigate the effect of the size of
marble chips on the rate of reaction.
Rajah 2.1 menunjukkan susunan radas untuk mengkaji kesan saiz batu marmar ke atas kadar
tindak balas.

Hydrochloric acid
solution
Larutan asid hidroklorik

Water
Air

Marble chips
marmar

Diagram 2.1

Rajah 2.1
The volume of gas released is recorded in Table 2.1 and Table 2.2.
Isipadu gas yang terbebas direkodkan dalam Jadual 2.1 dan Jadual 2.2.

Experiment I
Eksperimen I

Time / s

60

120

180

240

300

360

9.50

8.00

8.00

Masa / s

18.00
Burette reading / cm3
Bacaan buret / cm

Volume of gas / cm3

Isipadu gas / cm

50.00

18.00 13.00

0.00

32.00 37.00 40.50 42.00 42.00

Table 2.1
Jadual 2.1

18

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

Experiment II
Eksperimen II

Time / s
Masa / s

60

120

180

240

300

360

9.00

8.00

8.00

8.00

Burette reading / cm3

Bacaan buret / cm

50.00 22.00 13.50

Volume of gas / cm3

Isipadu gas / cm

0.00

28.00 36.50 41.00 42.00 42.00 42.00

Table 2.2

Jadual 2.2
Diagram 2.2 shows the burette reading for Experiment I at 60 seconds.
Rajah 2.2 menunjukkan bacaan buret bagi Eksperimen I pada 60 saat.

25

24

23
Burette reading at 60 seconds
Bacaan buret pada 60 saat

Diagram 2.2
Rajah 2.2

(a) Record the burette reading and the volume of gas released at 60 seconds in
Table 1.1
Rekodkan bacaan buret dan isipadu gas yang terbebas pada 60 saat dalam Jadual 1.1.

[3 marks]
(b) By using the same axes, draw a graph of the volume of gas released against time
for Experiment I and II.
Dengan menggunakan paksi yang sama, lukiskan graf isipadu gas yang terbebas melawan
masa bagi Eksperimen I dan II.

[3 marks]

19

SET 2

MODUL JUSSA KIMIA

RATE OF REACTIONS

(c) Based on the graph in (b), which experiment has a higher rate of reaction? Explain.
Berdasarkan graf yang dilukis di (b), eksperimen manakah mempunyai kadar tindak balas
yang lebih tinggi? Terangkan.

..
...

[3 marks]
(d) What can you observe during the experiment?
Apakah yang dapat diperhatikan semasa eksperimen?

...

[3 marks]
(e) Based on the observation in (d), state the inference.
Berdasarkan pemerhatian dalam (d), nyatakan inferens.

..
[3 marks]
(f) Based on Diagram 1.1, state the operational definition for the rate of reaction.
Berdasarkan Rajah 1.1 nyatakan definasi secara operasi bagi kadar tindak balas.

...
...
[3 marks]
(g) (i) State the variables involved in this experiment.
Nyatakan pemboleh ubah yang terlibat dalam eksperimen ini.

Manipulated variable / Pemboleh ubah manipulatif:

Responding variable / Pemboleh ubah bergerak balas:

Constant variable / Pemboleh ubah dimalarkan:

[3 marks]

20

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

(ii) State how you would manipulate one variable while keeping the other
variables constant.
Nyatakan bagaimana anda memanipulasikan satu pemboleh ubah manakala
mengekalkan pemboleh ubah yang lain.

.....
.....
.
[3 marks]
(h) State the hypothesis for this experiment.
Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

...
[3 marks]
(i) Predict the volume of gas released at 420 seconds in Experiment I.
Ramalkan isipadu gas yang terbebas pada 420 saat dalam Eksperimen I.

...
[3 marks]
(j) Classify the following reaction into fast reaction and slow reaction.
Kelaskan tindak balas berikut kepada tindak balas cepat dan tindak balas lambat.

Rusting,

Fermentation, Neutralization,

Pengaratan,

Penapaian,

Peneutralan

Combustion,

Corrosion,

Displacement

Pembakaran,

Kakisan,

Penyesaran

[3 marks]
(k) Large pieces of charcoal takes a longer time to be lighted up compare to small
pieces of charcoal. Explain.
Arang kayu bersaiz besar memerlukan masa yang panjang untuk dinyalakan berbanding
dengan arang kayu besaiz kecil. Terangkan.

[3 marks]

21

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

RATE OF REACTIONS

Rajah 3 menunjukkan susunan radas bagi eksperimen yang dijalankan oleh

seorang pelajar untuk mengkaji kesan suhu terhadap kadar tindak balas antara
larutan natrium tiosulfat dan asid sulfurik.

Termometer

Larutan natrium tiosulfat

xxxxxxxxxxxxxxxxx

Larutan natrium tiosulfat +

asid sulfurik cair

panaskan
Kertas putih bertanda X

RAJAH 3
Sebuah kelalang kon 250 cm3 yang mengandungi 50 cm3 larutan natrium tiosulfat
0.05 mol dm3 pada suhu 30 oC, diletakkan di atas tanda X pada sehelai kertas
putih. 10 cm3 asid hidroklorik 1.0 mol dm3 dicampurkan kepada larutan natrium
tiosulfat tersebut dan digoncang. Pada masa yang sama, jam randik dimulakan.
Jam randik dihentikan sebaik sahaja tanda X tidak boleh kelihatan.
Langkah eksperimen yang sama diulangi bagi larutan natrium tiosulfat yang
dipanaskan sehingga suhu 35 oC, 40 oC, 45 oC, dan 50 oC.

Jadual 3 menunjukkan data yang diperolehi daripada eksperimen tersebut.

Masa yang diambil untuk tanda
X tidak kelihatan (s)
33

Eksperimen

Suhu (oC)

30

35

24

40

19

45

16

50

14

1
(s-1)
masa

JADUAL 3
a)

1
Hitungkan nilai
masa

pada 3 tempat perpuluhan dan lengkapkan Jadual 2,

seterusnya lukiskan graf suhu melawan

22

1
.
masa

SET 2

MODUL JUSSA KIMIA

23

RATE OF REACTIONS

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

b)

RATE OF REACTIONS

Lengkapkan Jadual 3 berdasarkan eksperimen itu.

Pemboleh ubah

Tindakan yang perlu diambil

i) Pemboleh ubah dimanipulasikan

i) Cara mengubah pemboleh ubah

dimanipulasikan

ii) Pemboleh ubah bergerak balas

ii) Apa yang diperhatikan dalam

pemboleh ubah bergerak balas.

...

iii) Pemboleh ubah dimalarkan

iii) Cara menetapkan pemboleh ubah

dimalarkan.

..

...

..

..

JADUAL 3
c)

Nyatakan satu hipotesis bagi eksperimen ini.

..
..
...

24

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

d)

Berdasarkan graf, apakah yang diwakili oleh

RATE OF REACTIONS

1 .
masa

..............................................

e)

Susu tahan lebih lama apabila disimpan dalam peti sejuk berbanding
dengan susu yang dibiarkan pada suhu bilik. Dengan menggunakan
pengetahuan kimia anda, nyatakan hubungan antara suhu dengan kadar
kerosakkan suhu.

4.
Metal reacts with acid to form salt and hydrogen gas.
Logam bertindak balas dengan asid untuk membentuk garam dan gas hydrogen.

Referring to the situation above, plan a laboratory experiment to investigate the

effect of concentration or catalyst on the rate of reaction between a named acid
and a named metal.
Merujuk kepada situasi di atas, rancangkan satu eksperimen dalam makmal untuk
mengkaji kesan kepekatan atau kesan mangkin terhadap kadar tindak balas antara suatu
asid yang dinamakan dan suatu logam yang dinamakan

Your planning should include the following aspects:

Perancangan anda hendaklah mengandungi aspek berikut:

(a) Problem statement

Pernyataan masalah

(b) All the variables

Semua pemboleh ubah

(c) Hypothesis
Hipotesis

(d) List of materials and apparatus

Senarai bahan dan radas

(e) Procedure
Prosedur

(f) Tabulation of data

Penjadualan data

[17 marks]

25

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CARBON COMPOUNDS

PAPER 2
1.

Diagram 1 shows the structural formula of an unsaturated hydrocarbon M.

Compound M
DIAGRAM 1
(a)

What is meant by unsaturated hydrocarbon?

....................................................................
[2 marks]

(b)

(i)

Write the name of compound M.

.................................................................................................................................
[1 mark]

(ii)

Draw the structural formulae for another two isomers of compound M.

[2 marks]
(c) (i)

Compound K has 6 carbon atoms and in the same homologous series as

compound M. Write the molecular formula for compound K.

.................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(ii)

CARBON COMPOUNDS

Compound L is a saturated hydrocarbon with the same number of carbon

atoms as compound K. The quantity of soot produced during combustion
reaction is different between compound K and compound L. Explain.
[Relative atomic mass: H=1, C=12, O=16]

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

[3 marks]
(d)

A few drops of acidic potassium permanganate solution is added into a test

tube containing compound K.
(i)

State the observation for this reaction.

.................................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

Write a chemical equation for this reaction.

.................................................................................................................................
[1 mark]
2.

Diagram 2.1 shows the changes of a carbon compound involving a series of

reaction.
Rajah 2.1 menunjukkan perubahan suatu sebatian karbon yang melibatkan beberapa siri
tindak balas.

Butanol
Butanol

Porcelain
Chips
Serpihan
porselin
Heat
Panas

Butene

H2

Butane

Butena

Heat
Panas

Butana

Diagram 2.1
Rajah 2.1

(a)

Write the molecular formula of butane.

Tuliskan formula molekul bagi butana.

.............................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(b)

CARBON COMPOUNDS

Draw the structural formulae of two isomers of butane.

Lukiskan formula struktur bagi dua isomer butana.

[2 marks]

(c)

Table 2 shows the results of a test to differentiate between butane and butene.
Jadual 2 menunjukkan keputusan ujian untuk membandingkan antara butana dan
butena.

Procedure

Observation

Prosedur

Pemerhatian

Bromine water is added to butene.

Brown colour is decolourised.

Air bromin ditambahkan kepada butena.

Warna perang dinyahwarnakan.

Bromine water is added to butane.

Brown colour remains.

Air bromin ditambahkan kepada butana.

Warna perang kekal.

Table 2
Jadual 2

Based on Table 2, explain why there is a difference in these observation.

Berdasarkan Jadual 2, terangkan mengapa terdapat perbezaan dalam pemerhatian ini.

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
[2 marks]

(d)

Butene reacts with hydrogen to produce butane. Write the chemical equation of
the reaction.
Butena bertindak balas dengan hidrogen untuk menghasilkan butane.
Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas ini.

.....................................................................................................................................
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(e)

CARBON COMPOUNDS

Butene can be obtained from the reaction of butanol through dehydration

process. Draw a labeled diagram of the set-up of the apparatus for the
experiment.
Butena boleh didapati daripada tindak balas butanol melalui proses penghidratan.
Lukis gambar rajah berlabel susunan radas untuk eksperimen ini.

[2 marks]
(f)

Diagram 2.2 shows the burning of hexane and hexene in air.

Rajah 2.2 menunjukkan pembakaran heksana dan heksena dalam udara.

Soot
Jelaga

Filter paper
Kertas turas

Porcelain dish
Mangkuk pijar

Hexane

Hexene

Heksana

Heksena

Diagram 2.2
Rajah 2.2

Compare the sootiness of hexane and hexene. Explain.

Bandingkan kejelagaan bagi heksana dan heksena. Terangkan.

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CARBON COMPOUNDS

Diagram 3.1 shows the reaction of propanol to form compound R.

Rajah 3.1 menunjukkan tindak balas propanol untuk menghasilkan sebatian R.

CH3CH2CH2OH
Propanol

Process I
Proses I

C3H6
Compound Q
Sebatian Q

Hydrogenation

Penghidrogen
an

C3H8
Compound R
Sebatian R

Diagram 3.1
Rajah 3.1

(a)

Name the homologous series of propanol.

Namakan siri homolog bagi propanol.

...
[1 mark]
(b)

Compound Q,C3H6 is produced through Process I.

Draw and name the structural formula of compound Q.
Sebatian Q, C3H 6 dihasilkan melalui Proses I.
Lukis dan namakan formula struktur bagi sebatian Q.

[2 marks]
(c)

Draw the apparatus set-up for process I.

Lukis susunan radas bagi proses I.

[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(d)

CARBON COMPOUNDS

Compound Q and compound R burnt incompletely and produce soot.Calculate

the percentage of carbon for compound Q and compound R.
[Relative atomic mass : C = 12; H = 1]
Sebatian Q dan sebatian R terbakar tidak lengkap dan menghasilkan jelaga.Hitungkan
peratus karbon bagi sebatian Q dan sebatian R.
[Jisim atom relatif : C = 12; H = 1]

[2 marks]
(e)

Based on the calculation in (d),

Berdasarkan pengiraan di (d),

Compare the sootiness produced from compound Q and compound R. Explain.

Bandingkan kejelagaan yang terhasil daripada sebatian Q dan sebatian R.Terangkan.

.
.
.
[2 marks]
(f)

Compound Q undergoes hydrogenation process to produce compound R.

Sebatian Q mengalami proses penghidrogenan untuk menghasilkan sebatian R.

State the catalyst and temperature used in this process.

Nyatakan mangkin dan suhu yang digunakan dalam proses ini.

(i) Catalyst
Mangkin

: ..

(ii) Temperature
Suhu
:
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

4.

CARBON COMPOUNDS

Rajah 4 menunjukkan beberapa penukaran sebatian organik kepada sebatiansebatian yang melalui tindak balas I, II, III dan IV.

III
C2H6O

C2H6O2

II

IV
C2H4

Gas X + H2O
RAJAH 4

(a)

Namakan siri homolog bagi C2H4.

..
[1 markah]

(b)

Sebatian C2H4 terbakar lengkap melalui tindak balas IV untuk menghasilkan

gas X dan air.
(i)

Namakan gas X.
......
[1 markah]

(ii)

Tuliskan persamaan bagi tindak balas IV.

..
[1 markah]

(iii)

Hitungkan isipadu gas X yang terbebas sekiranya 0.5 mol C2H4 terbakar
dengan lengkap dalam udara.
[1 mol gas menempati 24 dm3 pada suhu dan tekanan bilik]

[2 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

CARBON COMPOUNDS

Nyatakan pemerhatian yang berlaku ke atas larutan kalium dikromat(VI) berasid

dalam proses III.
.
[1 markah]

(d)

C2H6O bertindak balas dengan C2H4O2 untuk menghasilkan Y.

(i)

Namakan Y.

.
[1 markah]
(ii)

Lukiskan formula struktur bagi Y.

[1 markah]
(e)

C2H4 dapat disediakan daripada C2H6O melalui tindak balas II.

(i)

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas itu.

..
[1 markah]

(ii)

Lukiskan gambar rajah susunan radas bagi tindak balas itu.

[2 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

5.

CARBON COMPOUNDS

Rajah 5 menunjukkan beberapa penukaran sebatian karbon melalui tindak balas

I, II, III dan IV.

Asid butanoik

Butena

III

I
II

Butan-1-ol

But-1-ena

IV

Butil etanoat

RAJAH 5
(a)

Namakan tindak balas I.

[1 markah]

(b)

Lukiskan gambar rajah susunan radas bagi tindak balas II di dalam makmal.

[2 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

(i)

CARBON COMPOUNDS

Namakan bahan uji yang digunakan bagi tindak balas III.

[1 markah]
(ii)

Nyatakan pemerhatian dalam (c)(i).

[1 markah]
(d)

But-1-ena adalah isomer bagi butena. Lukiskan formula struktur bagi isomerisomer butena selain daripada but-1-ena.

[2 markah]
(e)

Persamaan kimia di bawah menunjukkan tindak balas pembakaran but-1-ena.

C4H8 (g) +

6O2 (g)

4CO2 (g)

4H2O (ce)

Hitungkan isipadu gas karbon dioksida yang terbebas apabila 5.6 g but-1-ena
terbakar lengkap dalam oksigen berlebihan.
[Jisim atom relatif: C,12; H,1; O,16]
[1 mol gas menempati 24 dm3 pada keadaan bilik]

[3 markah]

10

SET 2

(f)

MODUL JUSSA KIMIA

CARBON COMPOUNDS

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas IV.

[1 markah]

6.
(a)

Ethanol is a solvent which undergoes a complete combustion reaction in excess

oxygen. If 0.46 g ethanol is burnt completely in oxygen, calculate the volume of
carbon dioxide gas released.
[Relative atomic mass: C=12, O=16 , 1 mole of gas occupies 24 dm3 at room
temperature and pressure]
[4 marks]

(b)

Ethanol and buthanol are two compounds in the alcohol homologous series.
Compare and contrast the properties of ethanol and buthanol in term of boiling
point and electrical conductivity. Explain.
[6 marks]

(c)

You are required to prepare one namely ester by using ethanoic acid as one of
the reactants. By using a namely alcohol, describe one experiment to prepare the
ester. In your description, include the chemical equation and observation
involved.
[10 marks]

7.
(a)

Alcohol R contains four carbon atoms and is able to show isomerism.

Draw and name the structural formulae of two isomers of alcohol R.
Alkohol R mengandungi empat karbon atom dan boleh menunjukkan keisomeran.
Lukis dan namakan dua formula struktur bagi dua isomer alkohol R.

[4 marks]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(b)

CARBON COMPOUNDS

Table 7 shows two structural formulae of carbon compounds of P and Q.

Jadual 8 menunjukkan dua formula struktur sebatian karbon P dan Q.

Carbon compound

Structural formula

Sebatian karbon

Formula struktur

H H
P

C C
H H
O

H C

O H

Table 7
Jadual 7

Based on Table 7, compare carbon compounds P and Q.

Berdasarkan Jadual 8, bandingkan sebatian karbon P dan Q.

[6 marks]
(c)

Diagram 7 shows two reagent bottles X and Y. One of the bottles contains
hexane while another bottle contains hexene.
Rajah 7 menunjukkan dua botol reagen X dan Y. Satu dari botol-botol tersebut
mengandungi heksana dan satu lagi botol mengandungi heksena.

Diagram 7
Rajah 7

Describe a chemical test that can be used to verify hexane and hexene in each
bottle. Your explanation should includes:
Huraikan satu ujian kimia yang boleh digunakan untuk mengenal pasti heksana dan
heksena dalam setiap botol.
Penerangan anda hendaklah mengandungi:

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CARBON COMPOUNDS

List of apparatus and materials

Senarai bahan dan radas

Procedure
Prosedur

Observations
Pemerhatian

[10 marks]

8.

(a)

Alkene X contains four carbon atoms and is able to show isomerism.

Draw and name the structural formulae of two isomers of alkene X.
Alkena X mengandungi empat atom karbon dan boleh menunjukkan keisomeran.
Lukis dan namakan dua formula struktur bagi dua isomer alkena X.

[4 marks]
(b)

Table 8 shows the information of compound P and compound Q.

Jadual 8 menunjukkan maklumat mengenai sebatian P dan sebatian Q.

Compound P

Compound Q

Sebatian P

Sebatian Q

Has 4 carbon atoms

Has 4 carbon atoms

Mempunyai 4 atom karbon

Mempunyai 4 atom karbon

Unsaturated hydrocarbon

Saturated hydrocarbon

Hidrokarbon tidak tepu

Hidrokarbon tepu

Table 8
Jadual 8

Based on the information in Table 8

Berdasarkan maklumat dalam Jadual 8

draw the structural formulae

lukis formula struktur

name the functional group

namakan kumpulan berfungsi

write the general formula

tulis formula am

for compound P and compound Q.

untuk sebatian P dan sebatian Q.

[6 marks]

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

CARBON COMPOUNDS

Diagram 8 shows two reagent bottles M and N. One of the bottles

contains ethanol while another bottle contains ethanoic acid.
Rajah 8 menunjukkan dua botol reagen M dan N. Satu daripada botol-botol
tersebut mengandungi etanol dan satu lagi botol mengandungi asid etanoik .

Daigram 8
Rajah 8

Describe a chemical test that can be used to verify ethanol and ethanoic acid in each
bottle. Your explanation should include:
Huraikan satu ujian kimia yang boleh digunakan untuk mengenal pasti etanol dan asid etanoik
dalam setiap botol. Penerangan anda hendaklah mengandungi:

List of apparatus and materials

Senarai bahan dan radas

Procedure
Prosedur

Observations
Pemerhatian

[10 marks]
9.

Rajah 9 menunjukkan penukaran sebatian karbon yang melibatkan beberapa siri

tindak balas.

Asid etanoik
kalium dikromat (IV)
berasid

Sebatian R

Alumina
panas

Alkena Y

RAJAH 9

14

Penghidrogenan

Alkana Z

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(a)

CARBON COMPOUNDS

Maklumat berikut adalah tentang sebatian karbon R.

Karbon 52.2%
Hidrogen 13.0%
Oksigen 34.8%
Jisim molekul relatif = 46
Jisim atom relatif bagi H=1, O=16 dan C=12

Berdasarkan maklumat tentang sebatian karbon R.

(i)

Tentukan formula molekul.

(ii)

Lukiskan formula strukturnya.

(iii)

Namakan sebatian karbon R.

(iv)

Tuliskan formula am bagi siri homolog sebatian karbon R.

[8 markah]

(b)

(i)

Lukiskan formula struktur bagi alkena Y dan alkana Z.

[2 markah]

(ii)

Apabila air bromin ditambah dalam Alkana Z, tiada perubahan

diperhatikan ke atas air bromin tetapi apabila air bromin ditambah ke
dalam Alkena Y, warna perang air bromin dilunturkan menjadi tanpa
warna. Terangkan mengapa terdapat perbezaan pemerhatian ini?
[4 markah]

15

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

CARBON COMPOUNDS

Jadual 9 menunjukkan pemerhatian bagi tindak balas ke atas susu getah.

Prosedur

Pemerhatian

Asid etanoik ditambah ke dalam

susu getah.

Susu getah menggumpal dengan serta

merta.

Ammonia akueus ditambah ke

dalam susu getah.

Susu getah tidak menggumpal.

Susu getah dibiar pada keadaan

semula jadi.

Susu getah menggumpal dengan lambat.

JADUAL 9

Berdasarkan Jadual 6, terangkan mengapa terdapat perbezaan pemerhatian ini.

[6 markah]

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CARBON COMPOUNDS

PAPER 3

Getah tervulkan lebih kenyal dan lebih kuat

berbanding getah tak tervulkan.

Rancangkan satu eksperimen untuk membanding kekenyalan kedua-dua getah

tadi. Perancangan eksperimen anda hendaklah mengandungi perkara-perkara
berikut:
a)

Pernyataan masalah

b)

Hipotesis

c)

Senarai bahan dan alat radas

d)

Prosedur

e)

Penjadualan data

17

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

PAPER 2
1.

Diagram 1 shows the energy level diagram for the combustion of methanol.
Rajah 1 menunjukkan gambar rajah aras tenaga bagi pembakaran metanol.

Energy
Tenaga

CH3OH + 3 O2
2

H = -728 kJ mol-1
CO2 + 2H2O

Diagram 1
Rajah 1

(a)

State one information that can be obtained from the energy level diagram in
Diagram 1.
Nyatakan satu maklumat yang boleh diperolehi daripada gambar rajah aras tenaga
dalam Rajah 1.

[1 mark]
(b)

Draw a labelled diagram of the set up of apparatus to determine the heat of

combustion of methanol.
Lukis gambar rajah susunan radas yang berlabel bagi menentukan haba pembakaran
metanol.

[2 marks]
(c)

Heat energy released from the complete combustion of 1.6 g methanol is

heat 200 cm3 of water.
Haba yang terbebas daripada pembakaran lengkap 1.6 g metanol digunakan untuk
3
memanaskan 200 cm air.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(i)

THERMOCHEMISTRY

Calculate the heat energy released in the reaction.

[ Molar mass of methanol, CH3OH = 32 gmol-1 ]
Hitung tenaga haba yang dibebaskan dalam tindak balas ini.
-1
[ Jisim molar metanol CH3OH = 32 gmol ]

[2 marks]
(ii)

Calculate the temperature change in the reaction.

[ Specific heat capacity of water: 4.2 J g-1 oC-1 ]
Hitung perubahan suhu dalam tindak balas ini.
-1 o -1
[ Muatan haba tentu air: 4.2 J g C ]

[2 marks]
(d)

The value of the heat of combustion of methanol obtained from the experiment
always less than the theoretical value.
Suggest one precaution step that should be taken in order to get a more accurate
result.
Nilai haba pembakaran metanol yang diperolehi daripada eksperimen biasanya lebih
rendah daripada nilai teori.
Cadangkan satu langkah berjaga-jaga yang perlu diambil untuk memperolehi keputusan
yang lebih tepat.

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
[1 mark]

(e)

Table 1 shows the molecular formula and heat of combustion of ethanol and
propanol.
Jadual 1 menunjukkan formula molekul dan haba pembakaran etanol dan propanol.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

Name of alcohol

Molecular formula

Nama alkohol

Formula molekul

Ethanol
Etanol

Propanol
Propanol

THERMOCHEMISTRY

Heat of combustion/ kJmol-1

Haba pembakaran/ kJmol

C2H5OH

-1376

C3H7OH

- 2015

-1

Table 1
Jadual 1

Based on the information in Table 1, explain why there is a difference in the

value of heat of combustion between ethanol and propanol.
Berdasarkan maklumat dalam Jadual 1, terangkan mengapa terdapat perbezaan nilai
haba pembakaran antara etanol dan propanol.

...................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 marks]

2.

The equation for combustion of propanol in excess oxygen is given below.

Persamaan tindak balas pembakaran propanol dalam oksigen berlebihan diberikan
seperti berikut.

C3H7OH

(a)

+ 9/2 O2

3CO2 + 4H2O

H= -2015 kJ mol-1

State one information that can be obtained from the given equation.
Nyatakan satu maklumat yang boleh diperolehi daripada persamaan yang diberikan.

...........................................
[1 mark]
(b)

Heat given out from the complete combustion of 1.2 g propanol is used to heat
200 cm3 of water.
Haba yang terbebas daripada pembakaran lengkap 1.2 g propanol digunakan untuk
3
memanaskan 200 cm air.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

Calculate:
Hitung:

(i)

The heat energy given out in the reaction.

Tenaga haba yang dibebaskan dalam tindak balas ini.

[Molar mass of propanol, C3H7OH = 60 gmol-1]

[Jisim molar bagi propanol, C3H7OH = 60 gmol-1]

[2 marks]

(ii)

The temperature change in the reaction.

Perubahan suhu dalam tindak balas ini.

[Spesific heat capacity of water = 4.2 Jg-1 oC-1 ;Density of water = 1 gcm-3]
[ Muatan haba tentu bagi air = 4.2 Jg

-1 o

-1

-3

; Ketumpatan air = 1 gcm ]

[2 marks]

(c)

Draw the energy level diagram for this reaction.

Lukis gambarajah aras tenaga bagi tindak balas ini.

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(d)

THERMOCHEMISTRY

The value of the heat of combustion of propanol obtained from the experiment is
less than the theoretical value. Suggest one precaution step that should be taken
in order to get a more accurate result.
Nilai haba pembakaran propanol yang diperolehi daripada eksperimen ini lebih rendah
daripada nilai teori. Cadangkan satu langkah berjaga-jaga yang perlu diambil untuk
memperolehi keputusan yang lebih tepat.

.....................................................................................................................................
[1 mark]
(e)

Table 2 shows the molecular formula and the heat of combustion for methanol
and ethanol.
Jadual 2 menunjukkan formula molekul dan haba pembakaran bagi methanol dan etanol.

Alcohol

Molecular formula

Alkohol

Formula molekul

Methanol
Methanol

Ethanol
Etanol

Heat of combustion/kJmol-1
Haba pembakaran/kJmol

CH3OH

-728

C2H5OH

-1376

Table 2
Jadual
Based on the information in Table 2, explain
why2there is a difference in the
value of heat of combustion between methanol and ethanol.
Berdasarkan maklumat dalam Jadual 2, terangkan mengapa terdapat perbezaan nilai
haba pembakaran antara metanol dan etanol.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[3 marks]

-1

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

Diagram 3 shows the apparatus set-up to determine heat of displacement of copper by

using zinc powder.
The result of the experiment is recorded in the Table 3.
Rajah 3 menunjukkan susunan radas untuk menentukan haba penyesaran bagi kuprum
dengan menggunakan serbuk zink.
Keputusan eksperimen dicatat dalam Jadual 3.

5 g of zinc powder

5 g sebuk zink

Plastic cup

Cawan plastik
50 cm3 of 0.2 mol dm-3
copper(II) sulphate solution

50 cm3 larutan kuprum(II)

sulfat 0.2 mol dm-3
Diagram 3
Rajah 3

Initial temperature of copper(II) sulphate solution (oC)

o

Suhu awal larutan kuprum(II) sulfat ( C)

Highest temperature of the mixture (oC)

o

Suhu tertinggi campuran ( C)

30.0

38.0

Table 3

Jadual 3

(a)

What is the meaning of heat of displacement?

Apakah yang dimaksudkan dengan haba penyesaran?

...
...
[1 mark]
(b)

State the type of reaction that occurs based on the temperature change.
Nyatakan jenis tindak balas yang berlaku berdasarkan perubahan suhu.

...
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

THERMOCHEMISTRY

Calculate :
Kira :

(i)

the heat change for the reaction

[Specific heat capacity of solution = 4.2 J g-1 oC-1; Density of solution = 1 g cm-3]
perubahan haba bagi tindak balas.
-1 o -1
-3
[Muatan haba tentu larutan = 4.2 J g C ;Ketumpatan larutan = 1 g cm ]

[1 marks]
(ii)

the heat of displacement for the reaction.

haba penyesaran bagi tindak balas.

[2 marks]

(d)

Draw energy level diagram for the reaction.

Lukiskan gambar rajah aras tenaga bagi tindak balas tersebut.

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(e)

THERMOCHEMISTRY

Experiment I is repeated by using 100 cm3 of 0.2 mol dm-3 of copper(II) sulphate
solution.
3

Eksperimen I diulangi dengan menggunakan 100 cm larutan kuprum(II) sulfat 0.2 mol
-3
dm .

(i)

Based on Experiment I, predict the temperature change for the reaction.

Berdasarkan Eksperimen I, ramalkan perubahan suhu bagi tindak balas tersebut.

...
[1 mark]
(ii)

Explain your answer in (e) (i).

Terangkan jawapan dalam (e) (i).

...
...
...
[2 marks]

4.

Seorang pelajar telah menjalankan satu eksperimen untuk menentukan haba

peneutralan bagi tindak balas antara asid hidroklorik dengan larutan natrium
hidroksida. Dalam eksperimen ini 50 cm3 larutan natrium hidroksida 1 mol dm-3
dicampurkan dengan 50 cm3 asid hidroklorik 1mol dm-3 dalam cawan polistirena.
Campuran dikacau dan suhu maksimum dicatatkan.
Data bagi eksperimen di atas adalah seperti dalam Jadual 4.

Suhu awal larutan natrium hidroksida / oC

28.0

Suhu awal asid hidroklorik / oC

28.0

suhu maksimum larutan campuran / oC

34.5

JADUAL 4
[ketumpatan larutan ialah 1 g cm-3, muatan haba tentu larutan ialah 4.2 J g-1 oC-1]
(a)

Apakah yang dimaksudkan dengan haba peneutralan?

[1 markah]

(b)

Tuliskan persamaan ion bagi tindak balas yang berlaku

........
[1 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

THERMOCHEMISTRY

Berdasarkan maklumat daripada eksperimen ini, hitungkan

(i)

Perubahan haba tindak balas

[1 markah]
(ii)

Haba peneutralan bagi tindak balas itu

[2 markah]
(d)

Lukiskan gambar rajah aras tenaga bagi tindak balas dalam eksperimen itu

[2 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

Jika eksperimen diulangi dengan menggantikan asid hidroklorik dengan 50 cm3

asid etanoik 1 mol dm-3, didapati nilai haba peneutralan adalah berbeza.
Jelaskan perbezaan ini.

(e)

..
..
..
[3 markah]
(f)

Mengapakah nilai haba peneutralan tidak tepat apabila cawan polistirena

digantikan dengan bikar kaca?

[1 markah]

5.

(a)

Chemical reactions involve the breaking of bonds of the reactants and the
formation of bonds of the products. By using a suitable example, explain
the concept of endothermic reaction in term of the breaking and the
formation of bonds in a reaction.
[3 marks]

(b)

50.0 cm3 of silver nitrate solution 1.0 mol dm-3 is reacted with 50.0 cm3 of
sodium chloride solution 0.5 mol dm-3 . The data obtained is shown in
Table 5.
Initial temperature of silver nitrate solution/oC

29.0

Initial temperature of sodium chloride solution/ oC

29.0

Maximum temperature of the mixture/ oC

36.5

TABLE 5_
(i)

Write the chemical equation for the reaction.

[2 marks]

(ii)

Calculate the number of moles of the silver ions that react with the
chloride ions.
[1 mark]

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(iii)

THERMOCHEMISTRY

Calculate the heat change in this reaction.

[Specific heat capacity of solution = 4.2 Jg-1oC-1, Density of
solution = 1 gcm-3]
[2 marks]

(iv)

Calculate the heat of precipitation for this reaction.

[2 marks]

(c) Diagrams 5 shows the energy level of Reactions I and II.

Energy

Energy
CaO + CO2

Zn + CuSO4
H = -210 kJ mol-1
ZnSO4 + Cu

H = +178 kJ mol-1

CaCO3

Reaction I

Reaction II
DIAGRAM 5

Based on the energy level diagrams above, compare Reaction I and Reaction II.
[3 marks]
(d)

The information shows two equations which represent the reactions

between acid and alkali with their respective heat of neutralization .

Experiment I
HCl(aq) + KOH(aq)

NaCl(aq)

+ H2O(l)

H= -57 kJ mol-1

Experiment II
CH3COOH(aq) + NaOH(aq)

CH3COONa(aq) + H2O(l)

H= -55 kJ mol-1

Based on the information of H above, compare and contrast Reaction I and

Reaction II. Include in your answer the ionic equations for both reactions.
[4 marks]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(e)

THERMOCHEMISTRY

Table 5 shows the molecular formula and heat of combustion for

methanol and ethanol.
Alkohol

Haba Pembakaran/ kJ mol-1

Formula molekul

Metanol

CH3OH

-725

Etanol

C2H5OH

-1376

TABLE 5
Based on the information in Table 7, explain why there is a difference in the
values of the heat of combustion between methanol and ethanol.
[3 marks]
6.

(a)

Diagram 6 shows the energy level of Reaction I and II.

Rajah 6 menunjukkan aras tenaga bagi Tindaka balas I dan II.

Energy

Energy

Tenaga

Tenaga

Zn + CuSO4

CaCO3 + 2KNO3

H = -210 kJ mol-1
Ca(NO3)2 + K2CO3

H = +12.6 kJ mol-1

ZnSO4 + Cu

Reaction I

Reaction II

Tindak balas I

Tindak balas II

Diagram 6
Rajah 6

Based on Diagram 6, compare the energy level diagram in Reaction I and

reaction II.
Berdasarkan Rajah 6, bandingkan gambar rajah tenaga dalam Tindak balas I
dan II.

[3 marks]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(b)

THERMOCHEMISTRY

Table 6 shows the molecular formula and the heat of combustion for
ethane and
propane.
Jadual 6 menunjukkan formula molekul dan habe pembakaran bagi etana dan
propana.

Alkane

Molecular Formula

Heat of combustion/ kJ mol-1

Alkana

Formula molekul

Haba Pembakaran/ kJ mol

C2H6

-1602

C3H8

-2202

Ethane
Etana

Propane
Propana

-1

Table 6
Jadual 6

Based on the information in Table 6, explain why there is a difference in the

values of the heat of combustion between ethane and propane.
Berdasarkan maklumat dalam Jadual 6, terangkan mengapa nilai haba pembakaran bagi
etana dan propana berbeza.

[3 marks]
(c)

50 cm3 of 1.0 mol dm-3 hydrochloric acid is reacted with 50.0 cm3 of 1.0 mol dm-3
sodium hydroxide solution. The change in temperature of the mixture is 7 OC.
Calculate the heat of neutralization for this reaction.
[ Specific heat capacity of solution = 4.2 J g-1 OC-1 ; Density of solution = 1 g cm-3 ]
3

-3

50 cm asid hidroklorik 1.0 mol dm bertindak balas dengan 50.0 cm larutan natrium
-3
O
hidroksida 1.0 mol dm . Perubahan suhu campuran ialah 7 C.
Hitungkan haba peneutralan bagi tindak balas ini
-1 O -1
-3
[ Muatan haba tentu larutan = 4.2 J g C ; Ketumpatan larutan= 1 g cm ]

[4 marks]
(d)

Describe a laboratory experiment to determine the heat of combustion of a

namely alcohol with a number of carbon atom per molecule less than four.
In your description, include a labeled diagram and the steps involved in the
calculation.
[Relative atomic mass: C =12, O =16, H = 1]
[Specific heat capacity of solution = 4.2 J g-1 OC-1 ; Density of solution = 1 g cm-3 ]
Terangkan eksperimen makmal untuk menentukan haba pembakaran bagi alkohol yang
dinamakan dengan bilangan atom karbon per molekul kurang daripada empat. Dalam
penerangan anda sertakan gambar rajah berlabel dan langkah pengiraan yang terlibat.
[Jisim atom relatif: C =12, O =16, H = 1]
-1 O -1
-3
[Muatan haba tentu larutan = 4.2 J g C ; Ketumpatan larutan = 1 g cm ]

[10 marks]

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

7.

THERMOCHEMISTRY

Jadual 7 menunjukkan jenis alkohol, formula molekul dan haba pembakaran

masing-masing.

Alkohol

Formula Molekul

Haba Pembakaran, kJ
mol-1

Metanol

CH3OH

-715

Etanol

C3H5OH

-1376

Butan-1-ol

C4H9OH

-2675

JADUAL 7
a)

Berdasarkan maklumat dalam Jadual 7,

i)

Banding nilai haba pembakaran bagi ketiga-tiga jenis alkohol di

atas. Terang jawapan anda. Nyatakan alkohol yang paling sesuai
digunakan sebagai bahan api.
[5 markah]

ii)

Lukiskan graf haba pembakaran melawan bilangan atom karbon

per molekul alkohol. Dari graf yang dilukis, anggarkan nilai haba
pembakaran bagi propan-1-ol.
[5 markah]

b)

Dengan menggunakan bahan dan radas yang sesuai huraikan eksperimen

makmal untuk menentukan haba pembakaran etanol. Dalam huraian anda,
nyatakan langkah-langkah berjaga-jaga yang harus diambil semasa
eksperimen itu.
[10 markah]

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

PAPER 3

1.

Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas bagi eksperimen untuk menentukan

haba pembakaran.

Termometer

Bikar kuprum

Air
Pengadang
angin

Pelita
Etanol

RAJAH 1.1
Eksperimen dijalankan dengan memasukkan 200 cm3 air suling ke dalam bikar
kuprum. Suhu awal air direkod. Air dipanaskan dengan sebuah pelita berisi etanol
dan dikacau. Pemanasan dihentikan dan suhu maksimum air direkod.
Rajah 1.2 menunjukkan bacaan termometer bagi eksperimen menggunakan etanol.
30

60

20

50

Suhu awal air

Suhu maksimum air

RAJAH 1.2

15

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

a)

(i)

THERMOCHEMISTRY

Lengkapkan Jadual 1 berdasarkan Rajah 1.2.

Suhu awal air/ oC

Suhu maksimum air/ oC
Kenaikan suhu air/ oC
JADUAL 1
(ii)

Berdasarkan Jadual 1, nyatakan perubahan haba yang berlaku.

.
b)

Sekiranya 1.15 g etanol digunakan dalam eksperimen ini.

(i)

hitungkan perubahan haba bagi pembakaran etanol.

(Muatan haba tentu air = 4.2 J g-1o C-1)

(ii)

hitungkan bilangan mol etanol.

(Jisim atom relatif: C,12 ; H,1 ; O, 16)

(iii)

hitungkan haba pembakaran etanol.

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

c)

THERMOCHEMISTRY

Eksperimen diulangi dengan menggunakan propanol bagi menggantikan

etanol. Haba pembakaran dihitung berdasarkan data yang diperolehi dan
haba pembakarannya, H = -1960 kJ mol-1
(i)

Nyatakan pembolehubah-pembolehubah bagi eksperimen ini.

Pembolehubah yang dimanipulasikan

Pembolehubah bergerak balas

Pembolehubah dimalarkan

(ii)

Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

Neutralisation is a reaction between an acid and an alkali

to form salt and water.
Peneutralan ialah satu tindak balas antara asid dengan alkali
untuk membentuk garam dan air.

Referring to the situation above, plan a laboratory experiment to compare the

heat of neutralisation between a named strong acid with sodium hydroxide
solution and heat of neutralisation between a named weak acid with sodium
hydroxide solution.
Merujuk kepada situasi di atas, rancangkan satu eksperimen dalam makmal untuk
membandingkan haba peneutralan antara suatu asid kuat yang dinamakan dengan
larutan natrium hidroksida dan haba peneutralan antara suatu asid lemah yang
dinamakan dengan larutan natrium hidroksida.

17

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

THERMOCHEMISTRY

Your planning should include the following aspects:

Perancangan anda hendaklah mengandungi aspek-aspek berikut:

(a) Problem statement

Pernyataan masalah

(b) All the variables

Semua pemboleh ubah

(c) Hypothesis
Hipotesis

(d) List of materials and apparatus

Senarai bahan dan radas

(e) Procedure
Prosedur

(f) Tabulation of data

Penjadualan data

[17 marks]

The heat of combustion of propanol is

higher than ethanol.

By referring to the above statement, plan an experiment to compare the heat of

combustion of propanol and ethanol.
Your planning should include the following aspects:
a)

Statement of the problem

b)

All the variables

c)

The hypothesis

d)

List of substances and apparatus

e)

Procedure of the experiment

f)

Tabulation of data

18

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CHEMICALS FOR CONSUMER

PAPER 2
1.

(a)

Benzoic acid is an example of food additives that can be used when

processing food.
Asid benzoik adalah satu contoh bahan tambah makanan yang boleh digunakan
semasa memproses makanan.

(i)

What is meant by food additives?

Apakah yang dimaksudkan dengan bahan tambah makanan?

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

What is the function of benzoic acid?

Apakah fungsi asid benzoik?

.....................................................................................................................
[1 mark]
(iii)

What type of food additives that makes the texture of ice cream
smooth and fine?
Apakah jenis bahan tambah makanan yang menjadikan tekstur ais krim
halus dan sekata?

.....................................................................................................................
[1 mark]
(iv)

The implication of taking excess food additives can cause side

effects. State one side effect to the consumer.
Implikasi pengambilan bahan tambah makanan yang berlebihan boleh
menyebabkan kesan sampingan.
Nyatakan satu kesan sampingan kepada pengguna.

.....................................................................................................................
[1 mark]
(b)

Antibiotic, psychotherapeutic medicine and analgesic are several types of

medicine used to cure patients.
Antibiotik, ubat psikoterapeutik dan analgesik merupakan beberapa jenis ubat
yang digunakan untuk mengubati pesakit.

Table 1 shows the information about types of medicine.

Jadual 1 menunjukkan maklumat tentang jenis-jenis ubat.

Type of medicine

Example

Jenis ubat

Contoh

Antibiotic

Penicillin

Antibiotik

Penisilin

Psychotherapeutic medicine

Tranquilizer

Ubat psikoterapeutik

Trankuilizer

Table 1
Jadual 1

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(i)

CHEMICALS FOR CONSUMER

What are the functions of penicillin and tranquilizer?

Apakah fungsi penisilin dan trankuilizer?

Function of penicillin:
Fungsi penisilin:

..........................................................................................................

Function of tranquilizer:
Fungsi trankuilizer:

..........................................................................................................
[2 marks]
(ii)

Doctor advised the patient to finish all the antibiotic given. After
two days of taking antibiotic, the patient feels healthy and stops
taking the antibiotic.
What is the effect of this action to the patient?
Doktor menasihatkan pesakit untuk menghabiskan semua antibiotik yang
diberikan. Selepas dua hari mengambil antibiotik, pesakit tersebut
berasa sihat dan berhenti mengambil antibiotik itu.
Apakah kesan tindakan ini terhadap pesakit?

..........................................................................................................
..........................................................................................................
[1 mark]
(iii)

Diagram 1 shows the structural formula of aspirin.

Rajah 1 menunjukkan formula struktur bagi aspirin.

Diagram 1
Rajah 1

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

CHEMICALS FOR CONSUMER

Write the molecular formula and empirical formula of aspirin?

Tuliskan formula molekul dan formula empirik bagi aspirin?

Molecular formula:
Formula molekul: ........................................................................
Empirical formula:
Formula empirik: .....................................................................

[2 marks]
(iv)

Calculate the relative molecular mass of aspirin.

[Relative Atomic Mass: C= 12, H= 1, O= 16]
Hitung jisim molekul relatif bagi aspirin.
[Jisim atom relatif: C= 12, H= 1, O= 16]

[1 mark]
2.

The mixture of 5.0 cm3 palm oil and 50 cm3 of 5 mol dm-3 sodium hydroxide
solutions are boiled in a beaker. Glass rod is used to stir the mixture.
Then 3 spatula of solid sodium chloride and 50 cm3 of distilled water are added.
The mixture is heated for another 5 minutes and then allowed to cool.
3

Campuran 5.0 cm minyak sawit dan 50 cm larutan natrium hidroksida 5 mol dm

dididihkan dalam bikar. Rod kaca digunakan untuk mengacau campuran itu.
3
3 spatula pepejal natrium klorida dan 50 cm air suling ditambahkan.
Campuran dipanaskan lagi selama 5 minit dan kemudian disejukkan.

a)

(i)

-3

Name the process involved.

Namakan proses yang terlibat.

.........
[1 mark]
(ii)

Sodium chloride added to the mixture. Why ?

Natrium klorida ditambah kepada campuran. Mengapa ?

..
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

b)

CHEMICALS FOR CONSUMER

Diagram 2.1 shows part of the washing action of soap particles on a cloth
stained with grease.
Rajah 2.1 menunjukkan sebahagian daripada tindakan pencucian oleh zarahzarah sabun ke atas kotoran bergris pada kain.

Water
Air

Grease
Gris

Cloth
Kain

Diagram 2.1
Rajah 2.1

(i)

State the part of a soap particle that is soluble in water.

Nyatakan bahagian zarah sabun yang larut dalam gris.

.....................................................................................................................
[1 mark]

(ii)

What is the effect of soap on the surface tension of water?

Apakah kesan sabun ke atas ketegangan permukaan air?

.....................................................
[1 mark]
(iii)

Based on diagram 2.1, explain how does the anion of soap act on
grease?
Berdasarkan rajah 2.1, terangkan bagaimana anion sabun bertindak ke
atas gris?

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

Cloth

Cloth

Soap + soft water

Kain

Soap + hard water

Kain

Sabun + air lembut

Grease

CHEMICALS FOR CONSUMER

Sabun + air liat

Grease

Gris

Gris

Beaker P
Bikar P

Beaker Q
Diagram 2.2

Bikar Q

Rajah 2.2

c)

Based on Diagram 2.2

Berdasarkan Rajah 2.2

(i)

What is the difference between soft water and hard water?

Apakah perbezan antara air lembut dan air liat?

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 marks]
(ii)

In which beaker is the soap more effective as cleaning agent?

Explain why.
Dalam bikar manakah sabun bertindak lebih berkesan sebagai agen pembersih?
Terangkan mengapa.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 marks]

Diagram 3.1 shows the aloe vera plant.

Rajah 3.1 menunjukkan pokok lidah buaya.

Diagram 3.1

Rajah 3.1
Aloe vera plant can be used as a traditional medicine.
Pokok lidah buaya boleh digunakan sebagai ubat tradisional.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(a)

(i)

CHEMICALS FOR CONSUMER

State one function of aloe vera as a traditional medicine.

Nyatakan satu fungsi pokok lidah buaya sebagai ubat tradisional.

.
[1 mark]
(ii)

Name one traditional medicine that can cure wind in the body.
Namakan satu ubat tradisional yang dapat merawat angin dalam badan.

.
[1 mark]
(b)

Table 3 shows two types of medicine and their examples.

Jadual 3 menunjukkan dua jenis ubat moden dan contohnya.

Type of medicine

Example

Jenis ubat

Contoh
Aspirin

Aspirin

Streptomycin

Sreptomisin

Table 3

Jadual 3
Based on the Table 3, answer the following questions :
Berdasarkan Jadual 3, jawab soalan-soalan berikut :

(i)

State X and Y:
Nyatakan X dan Y:

X :
Y :
[2 marks]
(ii)

Why must a patient complete all the streptomycin as prescribed by the

doctor?
Mengapa pesakit perlu mengambil hingga habis ubat streptomisin seperti yang
disarankan oleh doctor ?

.
.
[2 marks]
(iii)

A doctor found that a patient is suffered with tuberculosis and

pneumonia.
State a suitable medicine that can be prescribed by the doctor.
Seorang doktor mendapati pesakitnya mengalami penyakit tibi dan pneumonia .
Apakah jenis ubat yang sesuai disarankan oleh doktor tersebut.

.
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(c)

CHEMICALS FOR CONSUMER

Diagram 3.2 shows the apparatus set-up to prepare soap.

Rajah 3.2 menunjukkan susunan radas bagi menyediakan sabun.

Distilled water

Air suling
+
Sodium chloride

Palm oil

Minyak sawit

Natrium klorida

+
Concentrated
Sodium hydroxide
solution

Larutan natrium
hidroksida pekat

Heat

Panaskan

Diagram 3.2
Rajah 3.2

(i)

Name the process for the preparation of soap.

Namakan proses bagi penyediaan sabun.

.
[1 mark]
(ii)

Diagram 3.3 shows the structure of a soap ion.

Rajah 3.3 menunjukkan struktur satu ion sabun.

CH3

CH2
CH2

CH2
CH2

CH2
CH2

CH2
CH2

CH2
CH2

CH2
CH2

CH2
CH2

CO

O
Part X

Part Y

Bahagian X

Bahagian Y

Diagram 3.3

Rajah 3.3
State the part of the soap ion that is soluble in water.
Nyatakan bahagian ion sabun yang larut dalam air.

.
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 2

(iii)

CHEMICALS FOR CONSUMER

The oily stains on cloth cannot be removed when wash in hard water by
using soap. Explain why.
Kotoran berminyak pada pakaian tidak dapat ditanggalkan apabila dibersihkan
dalam air liat dengan menggunakan sabun. Terangkan mengapa.

.
.
.
[2 marks]

4.

(a)

Describe a laboratory experiment to prepare a soap by using a namely oil

and alkali.
State how to verify the product formed is soap.
Terangkan eksperimen makmal untuk menyediakan sabun dengan
menggunakan minyak dan alkali yang dinamakan. Nyatakan bagai mana anda
mengesahkan hasil yang terbentuk itu adalah sabun.

[10 marks]
(b)

Table 4 shows the observations for two experiments to investigate

cleansing effect of soap and detergent on oily stain in hard water.
Jadual 4 menunjukkan pemerhatian bagi dua eksperimen untuk mengkaji kesan
pencuciaan sabun dan detergen ke atas kotoran berminyak dalam air liat.

Experiment
Eksperimen

Observation
Pemerhatian

Pakaian
Cloth

Soap + hard water

Sabun + air liat

Oily stains remained

Kotoran berminyak kekal

Oily stains
Kotoran berminyak

II

Pakaian
Cloth

Detergent + hard
water
Detergen + air liat
Oily stains
Kotoran berminyak

Table 4
Jadual 4

Oily stains disappeared

Kotoran berminyak hilang

SET 2

MODUL JUSSA KIMIA

CHEMICALS FOR CONSUMER

Based on Table 4, explain why there are differences in observation by comparing

the cleansing effect of soap and detergent in hard water.
Berdasarkan Jadual 4, terangkan mengapa terdapat perbezaan dalam pemerhatian dengan
membandingkan kesan pencucian sabun dan detergen dalam air liat.

[6 marks]
(c)

A patient is suffering from tuberculosis for a period of time.

Suggest a type of medicine that should be taken and the prescription
should be followed by the patient.
Seorang pesakit mengalami batuk kering dalam suatu tempoh masa yang lama.
Cadangkan jenis ubat yang patut digunakan dan aturan yang perlu dipatuhi oleh
pesakit itu.

[4 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

PAPER 2
1.

Diagram 1 shows the set up of the apparatus to investigate the electrolysis of

1.0 mol dm-3 potassium iodide solution.

Carbon
electrode X

Carbon
electrode Y
Potassium iodide solution

DIAGRAM 1

a)

i)

What is meant by anion?

..
[1 mark]
ii)

Which electrode is cathode ?

[1 mark]
b)

i)

State all the ions present in potassium iodide solution.

..
[1 mark]
ii)

State the ion that will be discharged at

Electrode X:

..

Electrode Y:

..
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

c)

(i)

ELECTROCHEMISTRY

What is the observation at electrode X?

.
[1 mark]
(ii)

Write the half equation for the reaction at electrode X.

..
[1 mark]
(d)

(i)

Name the gas collected at electrode Y.

....
[1 mark]
(ii)

The number of moles gas collected at electrode Y is 0.1 .

Calculate the volume of the gas collected.
[1 mol of gas occupies a volume of 24.0 dm3 at room temperature
and pressure]

[1 mark]
(e)

If 0.0001 mol dm-3 potassium iodide solution is used as electrolyte

(i)

What is produced at electrode X at the beginning of the

experiment?

[1 mark]

(ii)

Write the half equation in (e)(i)

..
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

2.

ELECTROCHEMISTRY

Rajah 2, menunjukkan susunan radas bagi elektrolisis asid hidroklorik

0.0001 mol dm-3 dengan menggunakan elektrod karbon P dan Q.

elektrod P

elektrod Q
asid hidroklorik 0.0001 mol dm-3

RAJAH 2

a)

(i)

Apakah yang dimaksudkandengan anion?

..
[1 markah]
(ii)

Tuliskan semua anion yang terdapat dalam asid sulfurik cair.

..
[1 markah]
b) (i)

Namakan gas yang terkumpul di

Elektrod P :..
Elektrod Q :..
[2 markah]

(ii)

Tuliskan setengah persamaan tindak balas di elektrod P.

..
[1 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

c) Jika asid hidroklorik 0.0001 mol dm-3 digantikan dengan asid hidroklorik
1.0 mol dm-3 .
(i)

Nyatakan pemerhatian di elektrod P.

.
[1 markah]
(ii)

Namakan bahan yang terhasil di (c)(i).

.
[1 markah]

d) (i)

Isipadu gas yang terkumpul di elektrod Q ialah 15.0 cm3. Berapakah

bilangan mol gas yang terkumpul?
[1 mol gas menempati 24.0 dm3 pada suhu dan tekanan bilik]

[1 markah]
(ii)

3.

(a)

Berdasarkan jawapan anda pada (d)(i), berapakah bilangan molekul gas

yang dikumpul?
[Nombor Avogadro: 6.02 x 1023 mol-1]

[1 markah]
You have an impure silver plate. The impure silver plate can be purified
by using an electrolysis process.
Draw a labelled diagram of the set up of the apparatus for the experiment.
Anda mempunyai satu kepingan argentum tak tulen. Kepingan argentum tak
tulen tersebut boleh ditulenkan melalui proses elektrolisis.
Lukiskan gambarajah berlabel susunan radas bagi eksperimen tersebut.

[4 marks]
(b)

Table 3 shows the set up of apparatus of two experiments to investigate

electrolysis process by using different electrodes.
Jadual 3 menunjukkan susunan radas bagi dua eksperimen untuk mengkaji
proses elektrolisis dengan menggunakan elektrod yang berlainan.

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

Experiment

Apparatus set-up

Eksperimen

Susunan radas
A

Copper electrodes
Elektrod kuprum

Copper(II) sulphate solution

Larutan kuprum(II) sulfat

Carbon electrodes
Elektrod karbon

II

Copper(II) sulphate solution

Larutan kuprum(II) sulfat
A

Table 3
Jadual 3

(i)

Compare the observation and product formed at the anode for

both experiments.
Bandingkan pemerhatian dan hasil yang terbentuk di anod bagi keduadua eksperimen.

(ii)

Write the half equation at the anode for both experiments.

Tuliskan persamaan setengah di anod bagi kedua-dua eksperimen.

[6 marks]
(c)

Study the following statement.

Kaji pernyataan berikut:

Chemical energy can be changed to electrical energy.

Tenaga kimia boleh ditukarkan kepada tenaga elektrik.

Describe a laboratory experiment to prove this statement by using dilute

sulphuric acid as the electrolyte and two different metals.
Huraikan satu eksperimen untuk membuktikan pernyataan di atas dengan menggunakan
asid sulfurik cair sebagai elektrolit dan dua logam yang berlainan.

Your explanation must include:

Penerangan anda mestilah mengandungi:

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

a labelled diagram
gambar rajah berlabel

procedure
prosedur

observation
pemerhatian

half equation
setengah persamaan

[10 marks]

4.

(a)

Diagram 4.1 shows the set-up of the apparatus to study the electrolysis of
potassium iodide solution.
Rajah 4.1 menunjukkan susunan radas untuk mengkaji elektrolisis larutan kalium
iodida.

Carbon electrode P

Carbon electrode Q

Elektrod karbon P

Elektrod karbon Q

-3

0.0001 mol dm potassium iodide

solution
Larutan kalium iodida 0.0001 mol dm

Diagram 4.1
Rajah 4.1

(i)

State the ions attracted at electrode P and electrode Q.

Nyatakan ion-ion yang tertarik pada elektrod P dan elektrod Q.

[2 marks]
(ii)

Name the products formed at electrode P and electrode Q.

Namakan hasil yang terbentuk pada elektrod P dan elektrod Q.

[2 marks]
(iii)

If the experiment is repeated by using 1.0 mol dm-3 of potassium

iodide solution:
Name the products formed at electrode P and electrode Q
Write half equations for both electrodes
Describe a confirmatory test to verify the presence of the
product formed at electrode P

-3

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

Sekiranya eksperimen ini diulangi dengan menggunakan larutan kalium

-3
iodida 1.0 mol dm :
Namakan hasil yang terbentuk pada elektrod P dan elektrod Q
Tulis setengah persamaan bagi kedua-dua elektrod
Huraikan ujian pengesahan untuk mengesahkan kehadiran hasil yang
terbentuk pada elektrod P

[6 marks]

(b)

Diagram 4.2 shows two type of cells.

Rajah 4.2 menunjukkan dua jenis sel.

V
Copper
kuprum

Copper
kuprum

Aluminium

Copper(II) sulphate
solution

Aluminium

Larutan kuprum (II) sulfat

Cell X

Cell Y
Diagram 4.2
Rajah 4.2

Compare and contrast cell X and cell Y in term of:

Type of cell
The energy change
The terminals of the cells
Ions presence in the electrolyte
Observation
Half equation for both electrodes
Name of the processes occurred at the positive terminal of each
cell

Banding dan beza sel X dan sel Y dari segi:

Jenis sel

Perubahan tenaga

Terminal bagi kedua-dua sel

Ion-ion yang hadir dalm elektrolit

Pemerhatian

Setengah persamaan bagi kedua-dua elektrod

Nama proses yang berlaku pada terminal positif kedua-dua sel

[10 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(a)

ELECTROCHEMISTRY

Logam plumbum boleh mengkonduksikan elektrik dalam semua keadaan

Plumbum(II) bromida hanya boleh mengkonduksikan elektrik dalam
keadaan leburan sahaja tetapi tidak dalam keadaan pepejal. Terangkan.
[4 markah]

(b)

Rajah 5 menunjukkan dua jenis sel .

Kepingan
zink

Kepingan
kuprum

Larutan
kuprum (II)
klorida
Sel P

Kepingan
kuprum

Sel Q
RAJAH 5

Bandingkan dan bezakan sel P dengan sel Q. Sertakan dalam jawapan anda
pemerhatian dan setengah persamaan bagi tindak balas pada elektrod dalam
kedua-dua sel.
[6 markah]
(c)

Anda dibekalkan dengan kepingan logam K, L, M, dan N serta larutan

garam masing-masing. Susunan logam K, L, M dan N dalam Siri
Elektrokimia berdasarkan sifat keelektropositifan secara menaik ialah N,
M, L dan K. Huraikan satu eksperimen bagaimana anda dapat
menunjukkan susunan logam-logam ini dalam Siri Elektrokimia. Dalam
huraian anda sertakan juga gambar rajah susunan radas dan
pemerhatian eksperimen.
[10 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

PAPER 3
1. Diagram 1.1 shows the set-up of apparatus used in an experiment to construct the
electrochemical series by referring to the potential difference of four pairs of metals.
Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas yang digunakan dalam satu eksperimen untuk
membina siri elektrokimia dengan merujuk kepada beza keupayaan bagi empat pasangan
logam.

V
Copper electrode

Zinc electrode

Elektrod kuprum

Elektrod zink

Copper(II) sulphate solution

Larutan kuprum(II) sulfat

Diagram 1.1
Rajah 1.1

Diagram 1.2 shows the result obtained from the experiment after 30 minutes.
Rajah 1.2 menunjukkan keputusan yang diperoleh daripada eksperimen selepas 30 minit.

V
Copper electrode

Zinc electrode

Elektrod kuprum

Elektrod zink

Copper(II) sulphate solution

Larutan kuprum(II) sulfat

Diagram 1.2
Rajah 1.2

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

(a) State three different observations and the corresponding inferences in Table 1.1.
Nyatakan tiga pemerhatian yang berbeza dan inferens yang sepadan dalam Jadual 1.1.

Observation

Inference

Pemerhatian

Inferens

Table 1.1
Jadual 1.1

[6 marks]

(b) The experiment is repeated by replacing zinc with metals P, Q and R. Copper
electrode remains as the positive terminal in each of the experiments. Fresh
copper(II) sulphate solution is used in each of the experiments.
Eksperimen diulangi dengan menggantikan zink dengan logam P, Q dan R. Elektrod
kuprum kekal sebagai terminal positif bagi setiap eksperimen. Larutan kuprum(II) sulfat
yang baru digunakan bagi setiap eksperimen.

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

Diagram 1.3 shows the four voltmeter readings of the experiments.

Rajah 1.3 menunjukkan empat bacaan voltmeter bagi semua eksperimen.

Zinc and Copper

P and Copper

Zink dan kuprum

P dan kuprum

Reading:
Bacaan: .

Reading:
Bacaan: .

Q and Copper

R and Copper

Q dan kuprum

R dan kuprum

Reading:
Bacaan: .

Reading:
Bacaan: .

Diagram 1.3
Rajah 1.3

Record the voltmeter readings in the spaces provided in Diagram 1.3.

Catatkan bacaan voltmeter pada ruang yang disediakan dalam Rajah 1.3.

[3 marks]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

(c) Construct a table to record the voltmeter reading for four pairs of metals.
Bina satu jadual untuk merekodkan bacaan voltmeter untuk empat pasangan logam.

[3 marks]
(d) Based on the voltmeter readings and the copper electrode that acts as the
positive terminal in pair of metals, arrange metal Zn, Cu, P, Q, and R in
ascending order of electropositivity of metals in the electrochemical series.
Berdasarkan bacaan voltmeter dan elektrod kuprum yang bertindak sebagai terminal
positif, susun logam Zn, Cu, P, Q dan R secara tertib menaik keeletropositifan dalam siri
elektrokimia.

[3 marks]
(e) Based on this experiment, state the:
Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan:

i) Manipulated variable
Pemboleh ubah dimanipulasikan

...
ii) Responding variable
Pemboleh ubah bergerak balas

...
iii) Constant variable
Pemboleh ubah dimalarkan

...
[3 marks]

(f) State the hypothesis for the experiment.

Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

[3 marks]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

(g) Based on the experiment, state the operational definition for the potential
difference.
Berdasarkan eksperimen, nyatakan definisi secara operasi bagi beza upaya.

...
[3 marks]
(h) Classify all the ions present in copper(II) sulphate solution into cations and
anions.
Kelaskan ion-ion yang terdapat di dalam larutan kuprum(II) sulfat kepada kation dan
anion.

Cations
Kation

Anions
Anion

[3 marks]
(i) Predict the positive terminal and the voltage for the pair of metals P and Q.
Ramalkan terminal positif dan nilai voltan bagi pasangan logam P and logam Q.

Pair of Metals

Positive Terminal

Voltage / V

Pasangan logam

Terminal Positif

Voltan / V

P and Q
P dan Q

[3 marks]
(j) A student carried out two experiments as shown in Diagram 1.4.
In the experiments, zinc and magnesium electrodes corroded.

Copper electrode

Elektrod
kuprum

Zinc electrode

Copper electrode

Elektrod zink

Elektrod
kuprum

Copper(II) sulphate solution

Larutan kuprum(II) sulfat

Diagram 1.4
Rajah 1.4

13

Magnesium electrode

Elektrod magnesium

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

Based on the experiments, zinc electrode takes a longer time to corrode

compared to magnesium electrode. Explain why.
Seorang pelajar menjalankan dua eksperimen seperti ditunjukkan dalan rajah 1.4. Dalam
eksperimen ini, elektrod zink dan elektrod magnesium terkakis. Berdasarkan eksperimen,
elektrod zink memerlukan masa yang lebih panjang untuk terkakis berbanding dengan
elektrod magnesium. Terangkan.

[3 marks]
2.

Seorang pelajar telah menjalankan eksperimen untuk membina Siri Elektrokimia

dengan mengukur nilai voltan sel kimia ringkas antara pasangan logam R
dengan logam kuprum seperti dalam Rajah 2. Eksperimen diulangi dengan
menggantikan logam R dengan logam S, T dan U.

Logam
kuprum

Logam R

Larutan kuprum (II) sulfat

RAJAH 2
Bacaan voltmeter bagi setiap pasangan logam ditunjukkan dalam Rajah 2.

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ELECTROCHEMISTRY

Kuprum dan logam R

Kuprum dan logam S

Ekperimen I

Kuprum dan logam U

1
2

Ekperimen II

Kuprum dan logam T

+
Ekperimen III

+
Ekperimen IV

RAJAH 2
a)

Berdasarkan Rajah 2, rekodkan bacaan voltmeter bagi Eksperimen I hingga IV

ke dalam Jadual 2.

Pasangan logam

Pasangan logam

Cu/R

II

Cu/S

III

Cu/T

IV

Cu/U

Bacaan Voltmeter (V)

JADUAL 2
b)

Berdasarkan bacaan voltmeter dalam Jadual 1, susunkan logam-logam

kuprum, R, S, T dan U dalam Siri Elektrokimia mengikut ke
keelektropositifan secara menurun.

..............

15

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

c)

(i)

ELECTROCHEMISTRY

Nyatakan pemerhatian pada larutan kuprum (II) sulfat dalam

eksperimen I.

(ii)

Nyatakan inferens dalam (c)(i)

d)

Jika eksperimen diulangi dengan menggunakan pasangan logam S dan

T, ramalkan nilai voltan bagi sel kimia itu.

e)

Pepejal kuprum (II) sulfat dilarutkan dalam air untuk menghasilkan

larutan. Kelaskan ion-ion yang terdapat dalam larutan kuprum (II) sulfat
kepada anion dan kation.

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ACID, BASE AND SALT

PAPER 2
1.

Diagram 1 shows a series reaction of zinc compound.

Rajah 2 menunjukkan satu siri tindak balas bagi sebatian zink.

Sodium carbonate
Natrium karbonat

Zinc nitrate
Zink nitrat

Zinc carbonate

Zinc oxide

Zink karbonat

Zink oksida

Zinc sulphate
Zink sulfat

Diagram 1
Rajah 1

a)

Zinc nitrate solution reacts with sodium carbonate solution to form zinc
carbonate precipitate.
Larutan zink nitrat bertindak balas dengan larutan natrium karbonat untuk
membentuk mendakan zink karbonat.

(i)

What is the colour of zinc carbonate?

Apakah warna zink karbonat?

..
[1 mark]
(ii)

Name the reaction.

Namakan tindak balas ini.

...................................................................................................................................
[1 mark]
b) Heating of zinc carbonate produce zinc oxide and gas R.
Pemanasan zink karbonat menghasilkan zink oksida dan gas R.

i)

Name gas R.
Namakan gas R.

..
[1 mark]
ii)

Write the chemical equation of the reaction.

Tulis persamaan kimia bagi tindak balas ini.

........................................................
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(iii)

ACID, BASE AND SALT

Draw a labeled diagram for the heating of zinc carbonate to produce zinc
oxide and gas R. In your diagram show how gas R is tested.
Lukis gambar rajah berlabel bagi pemanasan zink karbonat untuk menghasilkan
zink oksida dan gas R. Dalam gambar rajah anda, tunjukkan bagaimana gas R
itu diuji.

[2 marks]
(c) Zinc carbonate reacts with sulphuric acid to produce zinc sulphate. The
chemical equation is shown below.
Zink karbonat bertindak balas dengan asid sulfuric untuk menghasilkan zink sulfat.
Persamaan kimia untuk tindak balas ini ditunjukkan di bawah.

ZnCO3 +

H2SO4

ZnSO4 + CO2 + H2O

6.5 g Zinc carbonate reacts completely with excess sulphuric acid.

Calculate the mass of zinc sulphate produced.
6.5 g zink karbonat bertindak balas lengkap dengan asid sulfuric berlebihan.
Hitungkan jisim zink sulfat yang terbentuk.

[Relative molecular mass: ZnCO3 = 125, ZnSO4 = 148]

[Jisim molekul relative: ZnCO3 = 125, ZnSO4 = 148]

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

2.

ACID, BASE AND SALT

Diagram 2.1 shows the set up of apparatus for the preparation of copper (II)
sulphate. Copper (II) oxide powder is added into acid until in excess.
Rajah 2.1 menunjukkan susunan radas bagi penyediaan kuprum (II) sulfat.
Serbuk kuprum (II) oksida ditambahkan kepada asid sehingga berlebihan.

Excess copper (II) oxide powder

Serbuk kuprum (II) oksida berlebihan

Acid
Asid
xxxxxxxxxxxxxx

Heat
Panas

Diagram 2.1
Rajah 2.1

(a)

State the colour of copper (II) sulphate solution.

Nyatakan warna larutan kuprum (II) sulfat.

.................................................................................................................................
[1 mark]
(b)

Based on Diagram 2.1, name the acid used to prepare copper (II)
sulphate.
Berdasarkan Rajah 2.1, namakan asid yang digunakan bagi menyediakan
kuprum (II) sulfat.

..............
[1 mark]
(c)

Write the chemical equation for the preparation of copper (II) sulphate.
Tulis persamaan kimia bagi penyediaan kuprum (II) sulfat.

.................................................................................................................................
[2 marks]
(d)

State the reason why copper (II) oxide powder is added until in excess.
Nyatakan sebab mengapa serbuk kuprum (II) oksida ditambah sehingga
berlebihan.

..............
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(e)

ACID, BASE AND SALT

0.1 mol of copper (II) sulphate is produced from the reaction between acid
and excess copper (II) oxide. Calculate the mass of copper (II) sulphate
formed.
0.1 mol kuprum (II) sulfat dihasilkan daripada tindak balas antara asid dan
kuprum (II) oksida berlebihan. Hitung jisim kuprum (II) sulfat yang terbentuk.

[Relative Atomic Mass: Cu = 64, S = 32, O = 16]

[Jisim Atom Relatif: Cu = 64, S = 32, O = 16]

[2 marks]
(f)

Describe a chemical test to verify the present of cation in copper (II)

sulphate solution.
Huraikan satu ujian kimia bagi mengesahkan kehadiran kation dalam larutan
kuprum (II) sulfat.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 marks]
(g)

Diagram 3.2 shows the decomposition of compound X to form copper (II)

oxide and gas Q.
Rajah 3.2 menunjukkan penguraian sebatian X bagi menghasilkan kuprum (II)
oksida dan gas Q.

Compound X
Sebatian X

Copper (II) oxide

Kuprum (II) oksida

logam

Diagram 3.2
Rajah 3.2

Gas Q turns the limewater chalky.

Compound X is another copper compound.
Gas Q mengeruhkan air kapur.
Sebatian X adalah sebatian kuprum yang lain.

Gas Q
Gas Q

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ACID, BASE AND SALT

Based on the observation of limewater,

Berdasarkan pemerhatian ke atas air kapur,

(i)

Name gas Q.
Namakan gas Q.

.................................................................................................................................
[1 mark]
(ii)
Write the formula of compound X.
Tulis formula bagi sebatian X.

.................................................................................................................................
[1 mark]

3.

A student carried out an experiment to construct an ionic equation for the

formation of barium chromate(VI).
Seorang pelajar telah menjalankan satu eksperimen untuk membina persamaan ion bagi
pembentukan barium kromat(VI).

Step I

5.0 cm3 of 0.5 mol dm-3 of potassium chromate(VI) solution is

poured into each test tube labeled 1 to 8.

Step II

1.0 cm3 of 0.5 mol dm-3 of barium chloride solution is added into
test tube 1.

Step III

Step II is repeated by using test tube 2 to test tube 8 using the

volume of barium chloride solution as shown in Table 4.

Step IV

All the test tube are shaken and put in the rack to allow barium
chromate(VI) to precipitate. The height of the precipitate is
measured and recorded.

Langkah I

5.0 cm larutan kalium kromat (VI) 0.5 mol dm dimasukkan ke dalam

setiap tabung uji yang berlabel 1 hingga 8.

Langkah II

1.0 cm larutan barium klorida 0.5 mol dm

uji 1.

Langkah III

Langkah 2 diulangi bagi tabung uji 2 hingga 8 dengan menggunakan

isipadu larutan barium klorida seperti dalam Jadual 4

Langkah IV

Semua tabung uji digoncangkan dan diletakkan dalam rak supaya

barium kromat(VI) termendak. Tinggi mendakan yang terbentuk diukur
dan dicatatkan.

-3

-3

ditambah ke dalam tabung

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ACID, BASE AND SALT

The result of the experiment is shown in Table 3.

Keputusan eksperimen ditunjukkan dalan Jadual 3.

Test tube
Tabung uji

1.0

2.0

3.0

4.0

5.0

6.0

7.0

8.0

1.2

1.4

1.6

1.8

2.0

2.0

2.0

2.0

Volume of barium
chloride/ cm3
Isipadu barium
3
klorida/ cm

Height of
precipitate/ cm
Tinggi mendakan/cm

Table 3
Jadual 3

a)

What is the colour of the precipitate formed?

Apakah warna mendakan yang terbentuk?

.................................................................................................................................
[1 mark]
b)

Based on Table 4, plot a graph of the height of precipitate against the

volume of barium chloride solution.
Berdasarkan Jadual 4, lukis graf tinggi mendakan melawan isipadu barium
klorida.

[3 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

c)

ACID, BASE AND SALT

Based on the plotted graph in (b)

Berdasarkan graf yang telah dilukis di (b),

(i)

Determine the minimum volume of barium chloride solution

needed to react completely with 5.0 cm3 of 1.0 mol dm-3 potassium
chromate (VI) solution.
Tentukan isipadu minimum larutan barium klorida yang diperlukan untuk
3
bertindakbalas lengkap dengan 5.0 cm larutan kalium kromat (VI)
-3
1.0 mol dm .

[1 mark]
(ii)

Calculate the number of moles of barium ions, Ba2+.

2+

Hitungkan bilangan mol bagi ion barium, Ba .

[1 mark]
(iii)

Calculate the number of moles of chromate(VI) ions, CrO42-.

2-

Hitungkan bilangan mol bagi ion kromat(VI), CrO 4 .

[1 mark]

(iv)

Calculate the number of moles of chromate(VI) ions, CrO42- that has

reacted with 1 mole of barium ions, Ba2+ .
2-

Hitungkan bilangan mol bagi ion kromat(VI), CrO 4 yang telah bertindakbalas
2+
dengan 1 mol ion barium, Ba .

[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(v)

ACID, BASE AND SALT

Based on your answer in (iv), write the ionic equation for the formation of
barium chromate(VI).
Berdasarkan jawapan anda dalam (iv), tuliskan persamaan ion bagi
pembentukan barium kromat(VI).

.................................................................................................................................
[1 mark]
d)

The height of precipitate in test tubes 5,6,7 and 8 remains unchanged.

Explain why.
Tinggi mendakan dalam tabung uji 5,6,7 dan 8 tidak berubah. Terangkan
mengapa.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[1 mark]

Diagram 4.1 shows the apparatus set-up for the neutralisation reaction between nitric
acid and potassium hydroxide solution for preparation of salt X.
Rajah 4.1 menunjukkan susunan radas untuk tindak balas peneutralan antara asid nitrik dan
larutan kalium hidroksida untuk penyediaan garam X.

20.0 cm3 of 0.5 mol dm-3 nitric

acid
3

20.0 cm asid nitrik 0.5 mol dm

-3

20.0 cm3 of 0.5 mol dm 3

potassium hydroxide
solution + phenolphthalein
indicator
3

20.0 cm larutan kalium

-3
hidroksida 0.5 mol dm +
penunjuk fenolftalein

Diagram 4.1
Rajah 4.1

(a)

State the colour change of the solution in the conical flask at the end point.
Nyatakan perubahan warna larutan dalam kelalang kon pada takat akhir.

.
.
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(b)

(i)

ACID, BASE AND SALT

State the name of salt X.

Namakan garam X.

.
[1 mark]
(ii)

Write a chemical equation for the above reaction.

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas di atas.

.
[1 mark]
(iii)

Calculate the maximum mass of salt X formed.

[Molar mass of salt X = 101 g mol-1]
Hitungkan jisim maksimum garam X yang terbentuk.
[Jisim molar garam X = 101 g mol-1]

[3 marks]
(c)

(i)

The experiment is repeated with 0.5 mol dm-3 sulphuric acid to replace
nitric acid. Predict the volume of sulphuric acid needed to neutralize
completely.
3

Eksperimen itu diulangi dengan menggunakan 0.5 mol dm- asid sulfurik bagi
menggantikan asid nitrik. Ramalkan isipadu asid sulfurik yang diperlukan untuk
peneutralan lengkap.

.
[1 mark]
(ii)

Explain your answer in (c) (i).

Terangkan jawapan anda dalam (c) (i).

.
.
.
[2 marks]
(iii)

Write the ionic equation for the reaction in (c) (i).

Tuliskan persamaan ion bagi tindak balas dalam (c) (i).

.
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

5.

ACID, BASE AND SALT

Rajah 5, menunjukkan beberapa siri tindak balas yang melibatkan garam plumbum.

Plumbum (II) nitrat

Larutan kalium
karbonat

Plumbum (II) karbonat

Pepejal Q

Gas W

dipanaskan
RAJAH 5
a) (i)

Namakan gas W.

..
[1 markah]
(ii)

Nyatakan satu ujian kimia untuk mengenali gas W.

..
..
[2 markah]
b) Tuliskan formula kimia bagi pepejal Q.

[1 markah]
c) (i)

Apakah yang diperhatikan pada baki, apabila plumbum (II) karbonat

dipanaskan dengan kuat?

.........
..
[1 markah]
(ii)

Jika 2.67 g plumbum (II) karbonat dipanaskan, berapakah jisim baki yang
terhasil.
[Jisim atom relatif: Pb, 207; C,12; O,16]

[2 markah]

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

d) (i)

ACID, BASE AND SALT

Plumbum (II) nitrat bertindak balas dengan larutan kalium karbonat untuk
menghasilkan plumbum (II) karbonat . Namakan tindak balas yang
terlibat.

..
[1 markah]
(ii)

Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas di (d)(i)

..
[1 markah]
5

(a)

The following information is about two solution of ammonia.

Maklumat berikut adalah tentang dua larutan ammonia.

Solution A

: Ammonia dissolve in water.

Larutan A

: Ammonia dilarutkan dalam air.

Solution B

: Ammonia dissolve in methylbenzene

Larutan B

: Ammonia dilarutkan dalam metilbenzena.

Explain why dry red litmus paper turns blue in solution A and remain red in
solution B.
Terangkan mengapa kertas litmus merah bertukar biru dalam larutan A dan kekal tidak
berubah dalam larutan B.

[4 marks]
(b)

In a tiration, 22.00 cm3 of 0.1 mol dm-3 hydrochloric acid is required to neutralise
25.00 cm3 of potassium hydroxide solution.
3

Dalam satu pentitratan 22.00 cm asid hidroklorik diperlukan untuk meneutralkan 25.00
3
cm larutan kalium hidroksida.

(i)

Write the chemical equation of the reaction.

Tulis persamaan kimia bagi tindak balas ini.

(ii)

Calculate the concentration of potassium hydroxide used in this

experiment.
Hitung kepekatan larutan kalium hidroksida yang digunakan dalam eksperimen ini.

[4 marks]
(c)

The sting of a jelly-fish is alkaline and caused pain.

Suggest one substance that can applied to the skin to relieve the pain without
causing further injury. Explain your answer.
Sengatan obor-obor adalah beralkali dan menyebabkan kesakitan.
Cadangkan satu bahan yang boleh disapu pada kulit untuk mengurangkan sakit tanpa
menyebabkan kecederaan seterusnya.Terangkan jawapan anda.

[2 marks]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(d)

ACID, BASE AND SALT

Table 5 shows the information and pH value of sulphuric acid and ethanoic acid.
Jadual 5 menunjukkan maklumat dan nilai pH bagi asid sulfurik dan asid etanoik.

Acid

pH

Asid
1.0 mol dm-3 sulphuric acid

Asid sulfuric 1.0 mol dm-3

1.0 mol dm-3 ethanoic acid

Asid etanoik 1.0 mol dm-3

1
5

Table 5

Jadual 5
Based on information in Table 6, compare between sulphuric acid and ethanoic
acid. Your comparison should refer to the following aspects:
chemical formula,
basicity,
the ions formed when ionised in water,
ionisation equation,
degree of ionisation and
the strength of both acids.
Berdasarkan maklumat dalam Jadual 6, bandingkan antara asid sulfurik dan asid
etanoik. Perbandingan anda hendaklah merujuk kepada aspek-aspek berikut:
Formula kimia,
kebesan,
ion-ion yang terbentuk apabila mengion dalam air,
persamaan pengionan,
darjah pengionan dan
kekuatan untuk kedua-dua asid.

[10 marks]

6.

(a)

Table 6 shows the pH values of two alkalis solution.

Concentration/mol dm-3

pH Value

Ammonia solution

0.1

11

Sodium hydroxide solution

0.1

13

Alkali

TABLE 6
Explain why these two solutions have different pH values.
[4 marks]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(b)

ACID, BASE AND SALT

You are given lead (II) nitrate solution and aluminium nitrate solution.
Describe chemical tests that can be used to verify the cations and anion
in each solutions.
[6 marks]

(c)

Solid copper (II) oxide is added little by little to 25 cm3 of 1.0 mol dm-3
sulphuric acid to form copper (II) sulphate until it excess. The mixture
solution is stirred. The solution is filtered. After that the filtrate is heated
until it saturate. Finally it is cooled at room temperature. Copper (II)
sulphate crystals is formed.
[Relative atomic mass, Cu=64, S=32, O=16]
(i)

Write the chemical equation for the reaction

(ii)

Calculate the mass of copper (II) sulphate

[4 marks]

(d)
Acid rain increases the acidity of the soil.
Most plants cannot grow well in acidic soil

Suggest one chemical that can be used to overcome this situation.

Explain your answer.
[2 marks]
7.

(a)

The following information is about two solution of ethanoic acid.

Maklumat berikut adalah tentang dua larutan asid etanoik.

Solution A
Larutan A

:
:

Ethanoic acid dissolve in water.

Asid etanoik dilarutkan dalam air

Solution B :

Ethanoic acid dissolve in propanone

Larutan B

Asid etanoik dilarutkan dalam propanon

Explain why dry blue litmus paper turns red in solution A and remain blue
in solution B.
Terangkan mengapa kertas litmus biru bertukar merah dalam larutan A dan kekal
biru dalam larutan B.

[4 marks]
(b)

In a titration, 22.00 cm3 of 0.1 mol dm-3 sulphuric acid is required to

neutralize 25.00 cm3 of sodium hydroxide.
3

-3

Dalam satu pentitratan 22.00 cm asid sulfuric 0.1 mol dm diperlukan untuk
3
menuetralkan 25 cm larutan natrium hidroksida.

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(i)

ACID, BASE AND SALT

Write the chemical equation of the reaction.

Tulis persamaan kimia bagi tindak balas ini.

(ii)

Calculate the concentration of sodium hydroxide used in this

experiment.
Hitung kepekatan larutan natrium hidroksida yang digunakan dalam
eksperimen ini.

[6 marks]
(c)

Describe the chemical tests that can be used to verify the cation and
anion in magnesium nitrate.
Huraikan ujian-ujian kimia yang boleh digunakan untuk mengenal kation dan
anion dalam magnesium nitrat.

[10 marks]
8.(a)

Satu eksperimen telah dijalankan di dalam makmal bagi mentukan takat

akhir tindak balas peneutralan antara larutan asid sulfurik cair 1.0 mol dm-3
dengan 25 cm3 larutan natrium hidroksida menggunakan penunjuk fenolftalein.
Keputusan eksperimen ditunjukkan dalam Jadual 8.

Eksperimen

II

III

Bacaan akhir buret / cm3

26.35

30.00

29.40

Bacaan awal buret / cm3

1.25

5.00

4.50

Isipadu asid sulfurik yang

digunakan / cm3
JADUAL 8
Berdasarkan keputusan dalam Jadual 8, hitungkan isipadu asid sulfurik yang
digunakan.
Persamaan bagi tindak balas adalah seperti berikut:

H2SO4

2NaOH

Na2SO4

2H2O

Hitungkan kepekatan larutan natrium hidroksida dalam eksperimen ini.

[4 markah]

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(b)

(i)

ACID, BASE AND SALT

Huraikan satu eksperimen untuk menyediakan hablur garam

plumbum(II) nitrat dengan menggunakan asid nitrik dan bahan
kimia lain serta radas yang diperlukan.
[10 markah]

(ii)

Nyatakan ujian kimia untuk mengenal kation dan anion dalam

hablur plumbum(II) nitrat.
[6 markah]

9.

a)

Dengan menggunakan konsep keterlarutan garam dalam air, nyatakan

bahan yang sesuai untuk menyediakan garam plumbum (II) sulfat
bermula daripada plumbum (II) nitrat. Seterusnya tuliskan persamaan ion
dan nyatakan bagaimana garam plumbum (II) sulfat kering itu diperolehi.
[4 markah]

b)

Pepejal zink oksida berlebihan dilarutkan dalam asid sulfurik. Hasil

campuran dituras untuk menyingkirkan zink oksida berlebihan. Nyatakan
ujian kimia untuk mengenal pasti kation dan anion yang terdapat dalam
hasil turasan tersebut.
[6 markah]

c)

Huraikan satu eksperimen untuk menyediakan hablur garam kuprum (II)

klorida dengan menggunakan bahan kimia yang dinamakan serta radas
yang diperlukan.
10 markah]

15

SET 3

MODUL JUSSA KIMIA

ACID, BASE AND SALT

PAPER 3
1.

A student carried out an experiment to determine the end point in the titration of
sulphuric acid and sodium hydroxide solution. 25 cm3 of 2.0 mol dm-3 sodium
hydroxide solution is titrated with 1.0 mol dm-3 of sulphuric acid using
phenolphthalein indicator.
Diagram 1 shows the initial and the final burette readings of the titration.

Initial burette reading

25

26

Final burette reading

Sodium hydroxide
solution

DIAGRAM 1

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

a)

ACID, BASE AND SALT

Complete Table 1.
Final burette reading/cm3
Initial burette reading/cm3
Volume of sulphuric acid/ cm3
TABLE 1
b)

State the colour change of the solution at the end point.

..............
c)

Write the formulae of ions in the solution.

Cation
Anion

d)

A few drops of sulphuric acid are added after the end point of titration.
Predict the pH value of the solution.
..

2.

Seorang pelajar telah menjalankan satu eksperimen untuk membina persamaan

ion bagi pembentukan plumbum (II) iodida. Eksperimen itu dijalankan mengikut
langkah-langkah berikut:

Langkah I:

50 cm3 larutan kalium iodida 1.0 mol dm-3 dimasukkan ke dalam

setiap tabung uji

Langkah II:

Isipadu larutan plumbum (II) nitrat 1.0 mol dm-3 ditambah

dalam setiap tabung uji seperti dalam Jadual 2.

Langkah III:

Tabung uji digoncang dan dibiarkan beberapa ketika.

Langkah IV:

Tinggi mendakan plumbum (II) iodida yang diukur, direkodkan

Seperti dalam Jadual 2.

17

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

Tabung uji

ACID, BASE AND SALT

Isipadu larutan
plumbum (II) nitrat
1.0 moldm-3/ cm3

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

Tinggi mendakan
plumbum (II)
iodida/ cm

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

2.5

2.5

JADUAL 2

a)

Berdasarkan Jadual 2, lukiskan graf tinggi mendakan plumbum (II) iodida

melawan isipadu larutan plumbum (II) nitrat pada kertas graf.

b)

(i)

Apakah yang diperhatikan pada perubahan tinggi mendakan?

(ii)

Apakah inferens yang boleh dibuat berdasarkan b(i)?

c)

Kelaskan ion-ion yang terdapat dalam larutan plumbum (II) nitrat dan larutan
kalium iodida yang digunakan dalam eksperimen ini kepada kation dan anion.

Kation

d)

Anion

Sekiranya eksperimen diulangi dengan menggunakan larutan plumbum (II)

nitrat 2.0 mol dm-3, ramalkan isipadu larutan plumbum (II) nitrat yang
diperlukan untuk tindak balas lengkap.

e)

Apakah hubungan antara isipadu larutan plumbum (II) nitrat dengan tinggi
mendakan plumbum (II) iodida?

18

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

ACID, BASE AND SALT

..

3.
Acid shows its acidic properties only in the presence of water but
cannot show its acidic properties in organic solvent.
Asid hanya menunjukkan sifat-sifat asid apabila larut dalam air tetapi tidak
menunjukkan sifat-sifat asid apabila larut dalam pelarut organik.

Based on the statement above, plan a laboratory experiment to investigate the

role of water in showing the properties of acid.
Berdasarkan pernyataan di atas, rancang satu eksperimen makmal untuk mengkaji
peranan air untuk menunjukkan sifat asid.

Your planning should include the following aspects:

Perancangan anda hendaklah mengandungi aspek berikut:

(a) Problem statement

Pernyataan masalah

(b) All the variables

Semua pemboleh ubah

(c) Hypothesis
Hipotesis

(d) List of materials and apparatus

Senarai bahan dan radas

(e) Procedure
Prosedur

(f) Tabulation of data

Penjadualan data

19

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

PAPER 2
1.

Diagram 1 shows the set-up of apparatus to study the transfer of electrons at a

distance. Carbon electrode P is dipped into potassium iodide solution whereas
carbon electrode Q is dipped into acidified potassium dichromate (VI) solution.
Rajah 1 menunjukkan susunan radas untuk mengkaji pemindahan elektron pada satu
jarak.Elektrod karbon P dicelup ke dalam larutan kalium iodida manakala elektrod karbon
Q dicelup ke
dalam larutan kalium dikromat (VI) berasid.

Carbon electrode Q

Carbon electrode P

Elektrod karbon Q

Elektrod karbon P

Acidified potassium
dichromate (VI) solution

Potassium iodide solution

Larutan kalium iodida

Larutan kalium dikromat (VI)

berasid

Sulphuric acid
Asid sulfurik

Diagram 1
Rajah 1

(a)

Transfer of electrons at a distance is a redox reaction.

What is redox reaction?
Pemindahan elektron pada satu jarak merupakan satu tindak balas redoks.
Apakah tindak balas redoks?

[1 mark]
(b)
What is the function of sulphuric acid in this experiment?
Apakah fungsi asid sulfurik dalam eksperimen ini?

..
[1 mark]
(c)

Draw an arrow to show the direction of electrons flow in Diagram 1.

Lukiskan anak panah untuk menunjukkan arah pengaliran elektron dalam
Rajah 1.

[1 mark]

(d)

Write the half equation for the reaction occurred at electrode P.

Tulis setengah persamaan bagi tindak balas yang berlaku pada elektrod P.

[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(e)

REDOX

After 10 minutes, a few drops of starch solution are added to the solution at
electrode P.
Selepas 10 minit, beberapa titis larutan kanji ditambahkan ke dalam larutan pada
elektrod P.

What is the colour change of the solution?

Apakah perubahan warna larutan itu?

....
[1 mark]
(f)

The following equation shows the half equation for the reaction at
electrode Q.
Persamaan berikut menunjukkan setengah persamaan bagi tindak balas pada
elektrod Q.

Cr2O7 2 (aq) + 14H+ (aq) + 6e 2Cr 3+ (aq) + 7H2O (l)

(i)

Calculate the oxidation number of chromium in Cr2O7 2 ion.

Hitungkan nombor pengoksidaan bagi kromium dalam ion Cr 2O7 .

[1 mark]
(ii)

State the process occurs at electrode Q.

Nyatakan proses yang berlaku pada elektrod Q.

..
[1 mark]
(iii)

Explain the process at 1(e)(ii) in terms of change in oxidation

number.
Terangkan proses di 1(e)(ii) dari segi perubahan nombor pengoksidaan.

..

.
[2 marks]
(iv)

Name another chemical that can be used to replace acidified

potassium dichromate (VI) solution.
Namakan bahan kimia lain yang boleh digunakan bagi menggantikan
larutan kalium dikromat (VI) berasid.

.................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

2.

REDOX

Diagram 5 shows the set-up of apparatus to investigate the reaction occurred in

test tubes A and B.
Rajah 5 menunjukkan susunan radas bagi mengkaji tindak balas yang berlaku di dalam
tabung uji A dan B.

Agar-agar solution
Larutan agar-agar
+

Chlorine water

Potassium
hexacyanoferrate(III)
solution

Air klorin

Larutan kalium
heksasianoferat (III)

+
Phenolphthalein
Fenolftalein

Iron nail coiled with zinc

Iron(II) sulphate
solution

Paku besi yang dililit

dengan zink

Larutan ferum(II)
sulfat

Test tube A

Test tube B

Tabung uji A

Tabung uji B

Diagram 2
Rajah 2

(a)

Based on test tube A,

Berdasarkan tabung uji A,

(i)

name the reaction occurred.

namakan tindak balas yang berlaku.

.....................................................................................................................
[1 mark]
(ii)

write the ionic equation for the reaction.

tuliskan persamaan ion bagi tindak balas tersebut.

.....................................................................................................................
[2 marks]
(iii)

state a chemical test to verify the product formed.

nyatakan satu ujian kimia untuk mengesahkan hasil yang terbentuk.

.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
[2 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(b)

REDOX

Based on test tube B,

Berdasarkan tabung uji B,

(i)

state the observation involved.

nyatakan pemerhatian yang terlibat.

.................................................................................................................................
..
[1 mark]
(ii)

Experiment is repeated by using copper to replace zinc.

State the observation involved.
Eksperimen diulangi dengan menggunakan kuprum bagi menggantikan
zink. Nyatakan pemerhatian yang terlibat.

.................................................................................................................................
..
[1 mark]
(c) Compare the answer in (b)(i) and (b) (ii) and explain why there is a difference in
the observation.
Bandingkan jawapan di (b)(i) dan (b) (ii) dan terangkan kenapa terdapat perbezaan
dalam pemerhatian.

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
[2 marks]

(d) When iron is exposed to water and oxygen, it rusts easily. State one method to
prevent the rusting of iron.
Apabila besi terdedah kepada air dan oksigen, ia mudah berkarat. Nyatakan satu kaedah
untuk mengelakkan besi daripada berkarat.

.................................................................................................................................
[1 mark]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

3.

REDOX

Rajah 2 menunjukkan susunan radas bagi suatu eksperimen untuk mengkaji tindak
balas di antara larutan ferum(II) sulfat dengan air bromin.

Elektrod karbon
P

Larutan ferum (II)

sulfat

Air Bromin

Asid sulfurik cair

RAJAH 3

(a)

Apakah fungsi asid sulfurik cair?

.................
[1 markah]

(b) (i)

Apakah yang diperhatikan pada larutan di sekeliling elektrod P selepas

beberapa minit?
.
[1 markah]

(ii)

Tuliskan setengah persamaan tindak balas di (b)(i).

.......................
[1 markah]

(iii)

Nyatakan satu ujian untuk mengesahkan hasil di (b)(ii).

[2 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(c)

(i)

REDOX

Apakah peranan air bromin dalam tindak balas di atas?

..
[1 markah]
(ii)

Terangkan jawapan anda di (c)(i).

..
[1 markah]
(d)

Tuliskan persamaan ion keseluruhan bagi tindak balas tersebut.

[1 markah]

(e)

Apakah bahan lain yang boleh menggantikan air bromin supaya tindak
balas boleh berlaku?

[1 markah]

4.

Rajah 5 menunjukkan susunan radas bagi mengkaji tindak balas yang berlaku di
dalam tabung uji A dan B.

Air bromin

Agar-agar +
larutan heksasianoferat (III)
+ fenolftalein

Paku besi dililit

dengan magnesium
Larutan ferum (II)
sulfat

Tabung uji A

Tabung uji B

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

a)

(i)

REDOX

Namakan tindak balas dalam tabung uji A.

[1 markah]
(ii)

Tuliskan persamaan ion bagi tindak balas dalam tabung uji A.

[1 markah]
(iii)

Nyatakan satu ujian untuk mengesahkan bahan yang terhasil

dalam tabung uji A.

[2 markah]
b)

(i)

Apakah yang diperhatikan dalam tabung uji B.

[1 markah]
(ii)

Nyatakan perubahan nombor pengoksidaan bagi magnesium.

[1 markah]
c)

Sekiranya magnesium dalam tabung uji B digantikan dengan kuprum.

(i)

Apakah yang diperhatikan?

[1 markah]
(ii)

Berdasarkan jawapan di (b) (i) dan (c) (i), terangkan perbezaan

kesan sentuhan logam terhadap paku besi.

[3 markah]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

d)

REDOX

Nyatakan satu kaedah untuk mengelakkan besi daripada berkarat.

[1 markah]

5.

Electroplating of metal is a redox reaction. It involves of depositing a

layer of metal on another substance.

(a)

Using one suitable example of half equations at the anode and the cathode for
electroplating of metal, state and explain this redox reaction in terms of:
(i).

Transfer of electrons

(ii).

Changes in oxidation number

[4 marks]
(b) Table 5 shows the observations for Experiment I and Experiment II for studying
redox reaction.
Experiment

Observation

Experiment I
Excess zinc
powder
Copper (II) sulphate
solution

Experiment II

Blue solution turns

colourless.
Brown deposit is
produced.

Lead (II) nitrate solution

Yellow precipitate is
formed.

Potassium iodide
solution

TABLE 5
Explain the observations in Experiment I and Experiment II based on redox
reaction. Determine which experiment involves redox reaction. Your explaination
should include
ionic equations.
[6 marks]

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(c)

REDOX

You are required to prepare a voltaic cell. Chemicals supplied are

Magnesium sulphate solution

Magnesium stripe

Copper (II) sulphate solution

Copper stripe

Describe a laboratory experiment to prepare the voltaic cell. In your

description include the set-up of apparatus, observations and half
equations involved by relating to redox reaction.
[10 marks]

6.

(a)

Ethanol is a solvent which undergoes a complete combustion reaction in

excess oxygen. If 0.46 g ethanol is burnt completely in oxygen, calculate
the volume of carbon dioxide gas released.
[Relative atomic mass: C=12, O=16 , 1 mole of gas occupies 24 dm3 at
room temperature and pressure]
[4 marks]
(b)

(c)

Ethanol and buthanol are two compounds in the alcohol homologous

series. Compare and contrast the properties of ethanol and buthanol in
term of boiling point and electrical conductivity. Explain.
[6 marks]
You are required to prepare one namely ester by using ethanoic acid as
one of the reactants. By using a namely alcohol, describe one experiment
to prepare the ester. In your description, include the chemical equation
and observation involved.
[10 marks]

7.

(a)

The following are the equations of two reactions:

Berikut adalah persamaan bagi dua tindak balas:

Reaction I

NaOH

Mg

HCl

NaCl

H2O

Tindak balas I

Reaction II

Tindak balas I I

Zn(NO3)2

Mg(NO3)2

Zn

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

Determine which reaction is a redox reaction. Explain your answer in term of

oxidation number.
Tentukan tindak balas manakah tindak balas redoks. Terangkan jawapan anda dari segi
nombor pengoksidaan.

[4 marks]
(b)

Diagram 7 shows two redox reactions that take place in test tubes P
and Q.
Rajah 7, menunjukkan dua tindak balas redoks yang berlaku dalan tabung uji P
dan Q.

Chlorine
Klorin

Iron (II) sulphate

Potassium iodide

Ferum (II) sulfat

Kalium iodida

Test tube P
Tabung uji P

Test tube Q
Diagram 7

Tabung uji Q

Rajah 7

Write the ionic equation for the redox reaction in test tubes P and Q.
Tuliskan persamaan ion untuk tindak balas redoks dalam tabung uji P dan Q

[6 marks]

10

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(c)

REDOX

Table 7 shows the observations of two experiments to determine the

position of carbon the reactivity series of metal.
Jadual 7menununjukkan pemerhatian bagi dua eksperimen untuk menentukan
kedudukan karbon dalam siri kereaktifan logam.

Experiment

Reactants

Observation

Carbon + oxide of metal

P
Karbon + oksida logam P

A flame spreads to the whole

mixture. A brown residue is
formed.
Nyalaan merebak ke ke seluruhan
campuran. Baki berwarna perang
terbentuk.

II

Carbon + oxide of metal

Q

No change
Tiada perubahan

Karbon + oksida logam Q

III

Carbon + oxide of metal

R

A glow spreads to the whole

mixture. A grey residue is formed.

Karbon + oksida logam R

Baraan merebak ke keseluruhan
campuran. Baki berwarna kelabu
terbentuk.

Table 7
Jadual 7

Based on observations in Table 8, arrange the reactivity of metals P, Q,

and R in descending order. Explain your answer.
Suggest one metal for Q.
Berdasarkan pemerhatian dalam Jadual 8, susun kereaktifan logam-logam P, Q
dan R dalam turutan menurun. Terangkan jawapan anda.
Cadangkan satu logam bagi Q.

[10 marks]

11

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(a)

REDOX

Diagram 8 shows the apparatus set-up for an experiment to investigate electron

transfer in a redox reaction.
Rajah 8 menunjukkan susunan radas bagi satu eksperimen untuk mengkaji pemindahan
elektron dalam satu tindak balas redoks.

G
Carbon electrode P

Carbon electrode Q

Elektrod karbon P

Elektrod karbon Q

Solution X

Potassium iodide solution

Larutan X

Larutan kalium iodida

Dilute sulphuric acid

Asid sulfurik cair

Diagram 8
Rajah 8

(i)

Suggest one possible solution for X.

Cadangkan satu larutan yang mungkin bagi X.

(ii)

Describe the redox reaction in term of the electron transfer at electrodes P

and Q. Your answer should be based on the following aspects:
The direction of the flow of electron
Observation at electrode Q
Half equations at electrodes P and Q
Redox equation
The type of processes that occurs at electrodes P and Q
Huraikan tindak balas redoks dari segi pemindahan elektron pada kedua-dua
elektrod P dan Q. Jawapan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:
Arah pengaliran elektron
Pemerhatian di elektrod Q
Setengah persamaan pada elektrod P dan elektrod Q
Persamaan redoks
Jenis proses yang berlaku pada elektrod P dan Q

[10 marks]

12

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

(b)

REDOX

The information shows the position of metal R, iron and metal S in the
Electrochemical Series.
Maklumat berikut menunjukkan kedudukan logam R, besi dan logam S dalam Siri
Elektrokimia.

R
Fe
S

Electropositivity of metal decreases

Keelektropositifan logam
berkurang

By naming R and S, describe a laboratory experiment to study the effect of

metal R and S on the rusting of iron.
Your answer should include:
A labelled diagram
Apparatus and materials
Procedure
Observation
Conclusion

Dengan menamakan R dan S, huraikan suatu eksperimen makmal untuk mengkaji

kesan logam R dan S pada pengaratan besi.
Jawapan anda haruslah mengandungi:
Gambar rajah berlabel
Radas dan bahan
Prosedur
Pemerhatian
Kesimpulan

[10 marks]

13

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

PAPER 3
1. Diagram 1.1 shows the set-up of apparatus for an experiment to determine the order
of the metals in the reactivity series.
Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas bagi satu eksperimen untuk menentukan susunan
logam-logam dalam siri kereaktifan.

Diagram 1.1

Rajah 1.1
Potassium manganate (VII) is heated to release oxygen gas which is used to react
with metal powder.
This experiment is carried out using magnesium powder, zinc powder, lead powder
and copper powder to react with oxygen gas respectively.
Kalium manganat (VII) dipanaskan untuk membebaskan gas oksigen bagi bertindak balas
dengan serbuk logam.
Eksperimen ini dijalankan dengan menggunakan serbuk magnesium, serbuk zink, serbuk
plumbum dan serbuk kuprum yang masing-masing ditindak balas dengan gas oksigen.

Table 1.2 shows the observations on the brightness of glow or flame when the metal
powders react with oxygen gas.
Jadual 1.2 menunjukkan pemerhatian tentang keamatan baraan atau nyalaan apabila serbuk
logam bertindak balas dengan gas oksigen.

Metal / logam
Magnesium / magnesium

Observation / pemerhatian
Magnesium burns brightly
Magnesium terbakar dengan nyalaan berkilau

Zinc / zink

Zinc burns fairly bright

Zink menyala dengan terang

Lead / plumbum

Lead glows brightly

Plumbum membara dengan terang

Copper / kuprum

Copper glows faintly

Kuprum membara dengan malap

Table 1.2
Jadual 1.2

(a) State the operational definition for the reactivity of metal.

Nyatakan definisi secara operasi bagi kereaktifan logam.

[3 marks]

14

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

(b) What can be observed to the residue after heating the lead powder?
Apakah yang diperhatikan ke atas baki selepas memanaskan serbuk plumbum?

[3 marks]

(c) Based on the observation in Table 1.2, state the inference for the reaction
between magnesium powder and oxygen gas.
Berdasarkan pemerhatian dalam Jadual 1.2, nyatakan inferens bagi tindak balas antara
magnesium dan oksigen.

.......
[3 marks]

(d) Based on this experiment, state the:

Berdasarkan eksperimen ini, nyatakan:

i) Manipulated variable
Pemboleh ubah dimanipulasikan

...
ii) Responding variable
Pemboleh ubah bergerak balas

...
iii) Constant variable
Pemboleh ubah dimalarkan

...
[3 marks]

(e) State the hypothesis for the experiment.

Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini.

[3 marks]
(f) Based on the observations in Table 1.2, arrange zinc, copper, lead and
magnesium in ascending order of reactivity of metal towards oxygen.
Berdasarkan pemerhatian dalam Jadual 1.2, susunkan logam zink, kuprum, plumbum
dan magnesium mengikut tertib kereaktifan logam terhadap oksigen secara menaik.

___________, ___________, ___________, ___________

[3 marks]

15

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

Metal /

Observation /

logam

pemerhatian

Iron /

Glow very brightly

Besi

Membara dengan sangat terang

REDOX

(g) Predict the position of iron in the reactivity series of metals.

Ramalkan kedudukan logam ferum dalam siri kereaktifan logam.
...
[3 marks]

(h) In this experiment, zinc takes a longer time to start burning compared to
magnesium. Explain.
Dalam eksperimen ini, zink memerlukan masa yang lebih panjang untuk mula menyala
berbanding dengan magnesium. Terangkan.

...
...
...
[3 marks]

Lead
Zinc

Copper
Magnesium

(i) Classify the metals into more reactive metals than iron and less reactive metals
than iron when react with oxygen.
Kelaskan logam-logam di atas kepada dua kumpulan iaitu kumpulan logam yang lebih
reaktif daripada besi dan kumpulan logam yang kurang reaktif daripada besi apabila
bertindak balas dengan oksigen.

More reactive metal than iron /

logam yang lebih reaktif daripada
besi

Less reactive metal than iron /

logam yang kurang reaktif
daripadda besi

[3 marks]

16

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

(j) Another experiment is carried out to determine the empirical formula of

magnesium oxide.
Diagram 1.3 shows the results of the experiment.
Satu eksperimen yang lain dijalankan untuk menentukan formula empirik bagi
magnesium oksida.
Rajah 1.3 menunjukkan keputusan bagi eksperimen tersebut.

14.6303 g

17.0303 g

Electronic balance

Electronic balance

Magnesium oxide
18.6303 g

Electronic balance

Diagram 1.3
Rajah 1.3

(i) Record the readings of the experiment with two decimal places.
Rekod bacaan bagi eksperimen dengan dua titik perpuluhan.

Mass of crucible + lid

: ..

Jisim mangkuk pijar + penutup

Mass of crucible + lid + magnesium ribbon

Jisim mangkuk pijar + penutup + pita magnesium

: .

Mass of crucible + lid + magnesium oxide

Jisim mangkuk pijar + penutup + magnesium oksida :

[3 marks]

17

MODUL JUSSA KIMIA

SET 3

REDOX

(ii) Based on (j) (i), construct a table to record the readings of the experiment.
Berdasarkan (j) (i), bina satu jadual untuk merekodkan bacaan bagi eksperiment
tersebut.

[3 marks]

2
Metal P is more electropositive than iron.
Metal Q is less electropositive than iron.
Logam P lebih elektropositif daripada besi.
Logam Q kurang elektropositif daripada besi.

Referring to the above statements, plan a laboratory experiment to investigate

the effect of rusting of iron when in contact with metal P and metal Q.
Merujuk kepada pernyataan di atas, rancangkan satu eksperimen makmal untuk
mengkaji kesan sentuhan logam P dan Q ke atas pengaratan besi.

Your planning should include the following aspects:

Perancangan anda hendaklah mengandungi aspek berikut:

(a) Problem statement

Pernyataan masalah

(b) All the variables

Semua pemboleh ubah

(c) Hypothesis
Hipotesis

(d) List of materials and apparatus

Senarai bahan dan radas

(e) Experimental procedure

Prosedur eksperimen

(f) Tabulation of data

Penjadualan data

[17 marks]

18