A.

Wika at Kamalayan (Topic Outline)

Mga Paksa:
1. Karanasang > Suliranin > Makaagham na Pananaliksik (Scientific
Research)
2. Kamalayang dulot ng ating pag-aaral at pagsasalita ng ng Ikalawang
Wika; nanunumbalik na kamalayan tuwing ginagamit ang Unang Wika =
Nakakapagtakang Pagbabago ng Kamalayan (na depende sa wikang [=
kamalayang] ating gamit)
3. Anong nagpapabago sa ating pagkamalay sa ating daigdig tuwing
nagbabago tayo ng wikang ginagamit?
4. Ano ang kinalaman ng ating wikang ginagamit sa ating kamalayan?
5. Paghihimay ng kabuuan ng ating kamalayan at kabuuan ang ating wikang
ginagamit = Pamamaraan ng pagsisiyasat at paghahanap ng kasagutan
sa mga tanong na nasa itaas.
6. Dahil sa presensya ng mga bagay na hindi natin kayang tapatan ng salita
sa wikang atig gamit, mapatutunayan na hindi kailangan manulay sa wika
ang anumang (o ang lahat ng) pumapasok sa ating kamalayan.
7. Dalawang paraan na ginagamit upang tukuyin ang bagay na hindi natin
matapatan ng katawagan sa ating wikang ginagamit: (1) Ituro and bagay
o (2) Maaari rin tayong magsalita gamit ang Kwan o Ang bagay ay..
8. Gumagamit tayo ng kumpas ng kamay at mahahabang pangungusap
upang maisaayos ang lahat ng impresyong galing sa kapaligiran na
ibinibigay sa atin ng ating limang pandama at maihatid ang katawagan
na kinakailangan sa nasabing pagsasaayos ng ating kamalayan.
9. ^^ Kung sakaling di parin tayo makatanggap ng angkop na sagot ay
bumabalik tayo sa paglalarawan gamit ang mga salitang: Ang bagay
doon o Ang kwan..
10. Ang paguuri ayon sa mga pangalan na naturingang hindi tiyak ngunit
nagbibigay ng ideya ay isa sa mga paraan upang maisaayos ang
balangkas ng kamalayan ng isang tao sa kapaligiran.
11. Nagagawa natin nang walang patid ang mga bagay na naisaad nang kahit
hindi natin gaano namamalayan.
12. Balangkas ng kaurian sa ating kamalayan (Paguuri) = Sistema ng Etiketa
sa ating wika (Pageetiketa) // Ang dalawang ito ay magkatapat at parehas
na umaayon sa nakatakdang panuntunang nagsasaad ng relasyon o
pagkakapareho ng katangian ng mga bagay-bagay.
13. Kapag sinuri ang pageetiketa ng mga bagay-bagay na nagbibigay buhay
sa kamalayan ng isang tao, mapapansin na kayat nagiiba ang pananaw
nito kapag siya ay nagsasalita ng ibang wika ay dahil may pagkakaiba
ang mga paniniwala at paraan ng pageetiketa o pagaayon ng mga bagaybagay ng mga lahing nasa mundong ating ginagalawan. Ang pagsasaayos
ng mga tao ng mga bagay-bagay ay naiimpluwnesiyahan ng ibat ibang
pananaw at kamalayan dahil itoy nasasaklawan ng kultura, at mga
pinamana at pinangangalagaang mga paniniwala.
14. Dahil sa nasabi sa itaas, kung kayat nagkakaron ng pagkakaiba ng

pananaw ang mga tao tuwing magbabago ang kani-kanilang wikang

ginagamit.
B. Kultura ng Wika (Topic Outline)
Mga Paksa:
a. Ugnayan ng Wika sa Kultura
b. Proseso ng Pagbibigay Buhay sa Wika gamit ang mga Tunog, Pantig,
Kataga, Salita, at mga Kayarian ng mga ito
c. Paguuri ng Wika at ang pagtatalakay sa pagbuo ng ng mga
makabuluhang parirala o pangungusap
d. Pangngalan at ang mga Kayarian at Paguuri nito
e. Panghalip (Mga uri nito)
f. Pang-uri (kayarian, kailanan at kasidhian)
g. Pandiwa (kayarian, aspekto, at pokus)
h. Pang-abay (gamit nito sa paguuri ng pandiwa)
i. Balanghay ()
1. Wika ay natatanging kultura na may kakayahang maglarawan ng
kapaligiran.
2. Balarila (Conventions) ang batas ng wika na sinusunod sa wastiong
paggamit ng kataga, salita at pangungusap sa komunikasyon.
3. Wika bilang Kultura > likha ng tao > tunog > pasulat >
4. Kultura ng Wika (bilang likhang tao) at Kultura ng Bayang
nakapaloob sa Wika (bilang pagsasama-sama ng mga pekyulyar
na pamamaraan/pagkakabuo ng wika ayon sa bayan)
5. Dalawang paghahati sa Kapaligiran: Kalikasan (natural) at Kalikhaan
(pinasinayanan ng mga tao/ginawa gagawin at ginagawa ng mga tao //
Kultura)
6. Gamit ng wika: (1) Pakikipagtalastana/Komunikasyon = Natalakay ang
paggawa ng tunog, talatunugan, pagpapantig at pagbubuo ng mga salita
==== Likha ng tao itong lahat kung kayat kinokonsiderang parte ito ng
Kultura ng tao.
C. Mulang Tagalog Hanggang Filipino (Topic Outline)
Mga Paksa:
1. Kasaysayan ng Wikang Pambansa ng Filipinas: Unang nalimbag sa
Doctrina Christiana (1593)
2. Dalawang malaking yugto ng pormalisasyon at kasalukuyang dumaranas
ng ikatlong malaking reporma: Ang kasaysayan nito ang dapat pagtuunan
ng pansin upang maintindihan at masiyasat ang nangyari at
nangyayaring transpormasyon ng ating wikang pambansa.
3. Ang deskriptibong pagsusuri ay hindi magdadala ng buong pagkaunawa
sa wika ng kasalukuyan.
4. Ang pundasyong pangwika ng Filipino ay hindi dapat basta pakialaman at
baguhin sapagkay itoy bunga ng matagal na kasaysayan. Dapat itong

5.

6.

7.
8.
9.
10.
11.
12.

ingatang lalo nat ang panahon ng modernisasyon ay nasasaatin na.

ALPABETONG ROMANO: Idinagdag sa sinaunang baybayin na ipinalagay
ng mga Espanol na may kakulangan pagdating sa paggamit nito sa
pagsulat; ito ang UNANG ESTRATEHIKONG HAKBANG PARA SA
PORMALISASYON NG MGA WIKA SA FILIPINAS. Naging mas episyente
and pagsulat kaysa sa baybayin.
Lumaganap ang katutubong baybayin na iwinasto at isinalin upang
magamit ang sariling alpabeto ng mga Romano at naging bihira ang hindi
mahusay gumamit sa paraan ng pagsusulat na ito. (Naisa-alang alang
ang sinaunang kultura ng tunay na katutubong baybayin para sa mas
episyenteng paraan ng pagsusulat at magagandang pagakataon para sa
mga naging edukado sa bagong alpabetong itinuturo ng mga misyonero)
((Dahil sa pagsulong ng makabagong alpabeto, nagsimula nang
magkaron ng diskriminasyon sa pagitan ng mga marunong magbasa at
magsulat ng sulat Romano sa mga dukha" at mangmang na nanatiling
gumagamit ng baybayin))
Dahil din sa nabanggit na pagmomodernisa ng baybayin sa Alpabetong
Romano, sumagana na rin ang mga salita at pariralang Espanyol sa loob
ng katutubong wika ng Filipinas.
ABAKADANG TAGALOG: Ikalawang repormang pangwika na nangyari
noong panahon ng Amerikano.
Paglalathala at pagtadhana ng paggamit ng isang Wikang Pambansa.
Tagalog (na kalaunay naging Pilipino)
Pagbuo ng isang sistematikong wikang pangagham na hindi humihiram sa
Ingles o Enspanyol
Nagkaron ng BILINGGUILISMO SA EDUKASYON dulot ng pagsasakatuparan
ng paggamit ng sari-saring lenggwahe sa pagaaral mula unang baitang
hanggang edukasyong tearsiyarya.
PILIPINO (purong tagalog lamang) vs FILIPINO (wikang pambansa:
representasyon ng lahat ng wika sa Filipinas): Nagsilbing sagisag ng
pagmomodernisa ng wika at ng alpabeto ang pagpapalit ng letrang F sa
dating P. Ang wikang Filipino ay naging masbukas sa pagtanggap ng mga
mapagpapayamang salita mula sa katutubong wika ng ating bansa
maging narin sa Ingles at ibang wikang internasyonal.

D. Wikang Filipino Bilang Konsepto (Topic Outline)

Mga Paksa:
1. Pagkakaiba ng Tagalog sa Pilipino, at sa Filipino
2. 1937 Constitution: Batay sa isang wika ang wikang pambansa; 1937:
Tagalog ang naging batayan; 1959: Pilipino; 1973: hindi na isa, kundi
lahat ng wika ng Pilipinas, kasama ang Ingles at Kastila, ang batayan ng
Wikang Pambansa; 1987: tatawaging Filipino ang nabanggit sa 1973
3. Politikal ang pangunahin dahilan ng pagbabago ng wikang pambansa

4. Mayroong mga di-Tagalog na hindi matanggap na namumuno at

dominante ang paggamit ng Tagalog bilang Wikang Pambansa.
5. KONSEPTUWAL NA BATAYAN NG FILIPINO: Maipapaliwanag at
mailalarawan ang esensiya at katangian ng wikang pambansa ng
Filipinas.
6. (cont) konsepto: (diksiyonaryo) ideya of abstraktong prinsipyo kaugnay
ng isang partikular na paksa o pananaw sa paksa; (depinisyon) isang
pahayag na nagpapaliwanag ng kahulugan ng salita o ekspresyon.
7. Paguugnay ng Lingua Franca (pinagbabatayan ng bagong wikang
pambansa; itoy isang wikang nagagamit ng dalawang taong magkaiba
ang unang wika) at Diyalekto ng Wikang Filipino sa wikang Filipino
8. Ang Lingua Franca ay nagiging posible dahil sa tatlong bagay na komon
sa mga Filipino: (1) Pagkakahawig ng mga wika ng Filipinas at komon na
katawagan sa mga bagay (2) karanasang pangkalakalan at kolonyal (3)
pag-unlad ng gamit ng Pilipino (batay sa Tagalog) mula sa mass media at
mga eskwelahan
9. Uri ng pagbabago: Konseptwal [atityud sa wika] (horizontal) at Historikal
[panahon] (vertical)
10. Mga Diyalekto ng Filipino at Pagkilala sa Mga Katutubong Wika ng
Filipinas: Pagdedebelop ng Diyalekto ng Filipino
11. Filipino to Katutubong Tagapagsalita ng Ibang Wika: Ang simpleng
paggamit ng Filipino sa pangungusap sa isang taong may ibang
katutubong wika ay isang mabisang paraan upang maipakalat at mabuo
ang isang tunay at nagagamit na pangkalahatang wikang pambansa.
Dahil sa paggamit pinaka-epektibong maiipluwensiyahan ng bawat isa
ang epektibong paggamit ng isang komon na wika nang hindi
isinasaalang-alang ang kanilang unang wika.
E. Ukol sa Wika at Kulturang Pilipino
Mga Paksa:
1. Ang kultura ay ang kolektibong kabuuan ng pagkakakilanlan at katauhan
ng isang kalipunan ng tao.
2. Sa wika namumuhay ang Kultura at ito ang bumubuo, humuhubog at
nagbibigay diwa sa kulturang ito.

3.