Ekd0ifbm/ 2009

rmwdum

1? trSm(pmwnf;tzGJ@) -2
2? “cJhaomf” pOf;pm;enf;ajym+yD;æ(&JabmfnKdrif;) - 4
3? owdæa&S@rSm tcsufjyrD;eD(oef;Zifodef;) - 9
4? oifwkd@aum b,fvrfrf;vkdufr,fæ(at;+idrf;jrifh) - 14 14
5? uwdawGtwGuf ay;wJh Ekdb,fqk(pdefcsif;=unf) - 19 19
6? ppf
ppftkyfpk &Sdaeoa&G@(0oefOD;) - 21
7? pD;yGm;a&;tcuf
;a&;tcuf ppfa&;tcsuf(=unf0if;) - 29 29
8? urBmvkH;qkdif&m b¾ma&;uyf(armifoef;jra&$) - 32
9? tkdbm;rm;&J
m;rm;&J@ oHvGifcuf(&Jabmf±_,Of) - 38 38
10?
10? “ppfeJ@awmfvSefa&;”ukd ajymif
ajymif;a&$@jcif;æ(atmifyifv,f) - 43 43
11?
11? 'Da&edrfhumvtwGif;æ(&JabmfatmifvGif) - 48 48
12?
12? tar&duef - vufwiftar&du EkEkdifiHrsm;(&JabmfxGef;jrwf) - 54 54
13?
13? r[mAsL[mxdef;csKyfa&;vufwHrsm;([def;ukd) - 59 59
14?
14? rsufarSmufpD;yGm;a&; tus
tusyftwnf;æ(&Jabmf+yKH;csKd) - 63 63
15?
15? taemufwkdif;t&if
t&if;&Sifpepf(&Jabmfodef;0if;) - 75 75
16? tiftm;trmeJ
m;trmeJ@ tiftm;taysmhæ(vSay:OD;) - 86 86
17?
17? Armjynf'Drkdua&pDta&;awmfykyH(k jynfwGif;rS &JabmfwOD;) - 91
18?
18? w±kwfjynf&J@ “wm0ef,l ,pl dwf&SdwJhæ”æ(oD&d+rKdif) - 96
96
19?
19? owif;eJ@ rSwfcsufrsm;? 103 103

ArmjynfuGefjrLepfygwD A[kdokawoeXmeu xkwfa0onf?

1
 trSm
(1)

pdwf0ifpm;yHk;jcif;/ tav;xm;yHkjcif;awmh wlcsifrSwl=uygrnf?

jynfy - 21 pmpOftaeESifh t&if;&Sifpepf twuftus/ 21 &mpk
rmhufpf0g'/ urBmhuGefjrLepfv_yf&Sm;r_tajctaepwmawGrSm pdwf0ifpm;
ygonf?
'ga=umifh -
- wurBmvHk;udk udkifv_yfwJh pD;yGm;ysufuyfta=umif; rmhufpf
0g' ±_axmifhtjrifu oHk;oyfcsufrsm;?
- urBm}uD; a&S@wdk;Edkifzdk@ rmhufpf0g'udk ypfy,fxm;vdk@r& qdk
wmudk "e&Sifynm&Sifrsm;uyif zGifh[vm&wJhta=umif;?
- rmhufpf0g'wausmhjyefudpPrsm;ESifh ywfoufaom aqmif;yg;
rsm; wifjyxm;ygonf?
(2)

jynfwGif; -
- tkyfpkd;ol etz ±kef;uefae&r_rsm;/ upm;uGufrsm;?
- EdkifiHa&;ygwDrsm;. &yfwnfcsufrsm;?

- jynfyurBm (tar&duef/ tD;,l/ w±kwf/ tdENd,/ tmqD,H)

ESifhqufqHa&;tajctae/ txl;ojzifh tar&duefu tm
&Sbuf tm±Hkpdkufvmr_/ ArmjynfxJ xdk;0ifvmr_?
- jynfolrsm;. tajctaersm;udk tav;xm;=unfhygonf?
'ga=umifh ,if;ta=umif;t&mudk xif[yfwJh aqmif;yg;wcsdK@
a&G;cs,fazmfjyygonf?

2
(3)

rmhufpfudk xufjrufwJh ynm&Sif}uD;wa,muftjzpfom t

aemufurBmu todtrSwfðyae&muae awmfvSefa&;oabmw&m;
q&m}uD;tjzpf todtrSwfðyvm&vdrfhr,fvdk@ uGefjrLepfawGu ,Hk=unf
ae=ua=umif;?
rdrdwdk@wdkif;jynfrSmvnf; ykyfodk;aqG;ajr@ae+yDjzpfwJh ppftm%m
&Sifpepf òyusysufpD;vdrfhr,f/ Edk;xaewJh jynfolrsm;u taES;eJ@tjref
jynfol@tm%mudk v$Jajymif;,lEdkif=uvdrfr,fvdk@ ,Hk=unfrda=umif; wif
jyvdkufygonf?

pmwnf;tzGJ@
12/ 11/ 2009

3
 “cJhaomf”pOf;pm;enf;ajym+yD;
a0hvnfvnf rvkyfygeJ@”

&JabmfnKdrif;

twkdiftazmufnDnD yGJxGufvmwJh ocifwifjreJ@ armifpl;prf;

‘etz’u ckdif;vkd@yJ yGJxGufvmwm jzpfrSmyg? pdwf

"mwfppfqifa&;Xmeuxkwfa0wJh *sme,f(2)apmifrSm ocifwifjreJ@
armifpl;prf; yGJxGufvmw,f? wa,mufu twdwforkdif;ukdyJ yifwkdif
xm;+yD; a&;w,f? aemufwa,mufuawmh ykd@pfarmf'ef ukdifw,f? vkdif;
csif; rwl=ubl;?
'gayrJh r=umcifuawmh olwkd@(2)a,muf twkdift
azmufnDnD *Gif(cGif)cs+yD; yGJxGufvmw,f? tJ'gu “AkdvfcsKyfatmifqef;
om Auy'kwd,uGef*&uf wufcGifh&cJhaomf”qkdwJh “cJhaomf”ukd tajccH
wJh pOf;pm;enf;wckukd armifpl;prf;u wifvkdufw,f? ocifwifjru jzpf
a=umif;ukefpif jyef+yD;&Sif;w,f? Akdvfatmifqef;ukd uGef*&ufu (y)
xkwfxm;zkd@ vkyfwmu ocifoef;xGef;vkdvkd jzpfatmif a&;vkdufw,f?
'kwd,uGef*&ufrSm ocifoef;xGef; obmywdvkyf
w,fqkdwm rSefw,f? 'gayrJh ygwD&J@ t"duacgif;aqmifu olr[kwfbl;?
ocifoef;xGef;&J@ obmywdrdef@cGef;ukd=unfh&if &Sif;
w,f? olu 'Dvkd ajymcJhw,f?
“ usKyfwkd@&J@ ppfEkdifa&;uGef*&uf}uD;u usKyfwkd@ygwD&J@
atmifjrifr_rsm;ESifh ywfoufvkd@ yk*~KkdvfESpfOD;&J@vkyfief;ukd xl;xl;jcm;jcm;
rSwfwrf;wifxm;tyfw,f? 'DESpfOD;[m usKyfwkd@.&Jabmf acgif;aqmif
4
}uD; taxGaxGtwGif;a&;rSL; ocifpkd;ESifh usKyfwkd@&J@acgif;aqmif EkdifiHjcm;
ukd,fpm;vS,f ukdodef;azyJ”
'Dajym=um;csuft& acgif;aqmif}uD; taxGaxGt
wGif;a&;rSL;[m ocifpkd;yJ? ocifpkd;uyJ Akdvfatmifqef; wufcGifh rwuf
cGifhukd qkH;jzwfwm jzpfw,f? ol oabmrwl&if ocifoef;xGef;rSm ajym
ykdifcGifh r&Sdbl;?

'Dae&mrSm “v,fwJuGef*&uf” ta=umif

ta=umif;ajymrS ±kyfvkH;ay:r,f?

zuffqpfawmfvSefa&;+yD;vkd@ &efukefa&muf=u&if ygwD

uGef*&uf usif;y&r,fqkdwm ocifpkd; odw,f? tJ'DuGef*&ufuvnf; 'k
wd,t}udrfajrmuf uGef*&ufyJ jzpf&r,fqkdwm odw,f? tJ'Dawmh yx
ruGef*&uf b,fwkef;u vkyfcJhovJqkdwJh ar;cGef;ay:r,f? yxruGef*
&ufukd 1939 &efukefrSmvkyfwmyJvkd@ owfrSwf&if Akdvfatmifqef;u
(GS)taxGaxGtwGif;a&;rSL; jzpfw,f? 'kwd,uGef*&ufukd Akdvfatmif
qef;yJ }uD;rSL;usif;y&rSm jzpfw,f?
tJ'gukd acszsufzkd@ ocifpkd;u 1944 rSm usKdufvwfe,f
aus;&Gmw&Gm&J@ v,fwJrSm “yxruGef*&uf” qkdwmukd uref;uwef;
jzpfuwwfqef; usif;yvkdufw,f? ol@qufom;awGeJ@yJ usif;ywmyg?
b,folawG wufovJ? b,fESpfa,muf wufovJ? b,folawGukd A[kd
aumfrwDtjzpf ocifpkd;u wifoGif;ovJ qkdwmukdawmh ocifwifjr od
ygw,f? a&;ygvkd@ wkdufwGef;ygw,f?
wavmuyJ owif;pmq&m}uD; OD;0if;wifu usKdufr
a&mOD;oGifqDu ol rSwfom;&&Sdxm;wJhtwkdif; “v,fwJuGef*&uf”rSm
vl(50) wufw,fvkd@ ajymwm =um;vkduf&w,f? “v,fwJuGef*&uf”
rSm obmywdvkyfwm tJ'D usKdufra&mOD;oGifyJ? OD;oGifuyJ ykdykdomom
ajymovm;/ OD;0if;wifuyJ trSwfrSm;ovm;awmh rodbl;? wufa&muf
ol(50) wJh? ocifwifjryJ odrSmyg?
aemuf+yD;awmh ocifwifjryJodEkdifwmu “v,fwJuGef
*&uf”uwifwJh A[kdaumfrwDxJrSm ocifatmifqef;ygovm;/ ukdA
[def;ygovm;? *kd&S,fygovm;/ ocifvSazaum ygovm;-qkdwm olyJ
odrSmyg? twdwfukd azmfapcsifygw,f? ocifwifjrao&if ajymEkdifol r&Sd
vkd@yg? ukdukdarmif}uD;qkdwJhvlu ajymrSmr[kwfygbl;? olu ‘yg&DrSm
aomifwif’ +yD;uwnf;u pdwf"mwfppfqifa&;&J@ 0g&ifh}uD;jzpfaewmrkd@
'Dt±_yfxJ ygcsifr,frxifvkd@yg?

5
vufawG@ukd pOf;pm;=unfhygOD;

Akdvfatmifqef;u uGef*&ufwufcsifa=umif; ocif

oef;xGef;ukd yxrqkH; oGm;ajymckdif;olu AkdvfausmfaZmyg? Akdvfausmf
aZmu ‘zwyv’jzpfajrmufa&;rSm twGif;ususyg0if&if; ocifpkd;/ ocif
oef;xGef;wkd@&J@ twGif;vljzpfaewmyg? Akdvfatmifqef;u oGm;ajymckdif;
awmh ocifoef;xGef;tzkd@ *G(cG) usoGm;ygw,f? olu 1939 &efukef uGef
*&ufwkef;uvnf; (ta=umif;a=umif;a=umifh) rygbl;? 1944 v,fwJ
uGef*&ufrSmvnf; rygbl;? 'ga=umifh *G(cG)uswJh taetxm; a&mufae
ygw,f? 1939 (G/S) eJ@ 1944 (G/S) =um;rSm *G(cG) usaewmyJ? o
cifpkd;uvnf; av#mhay;rSm r[kwfbl;? ocifpkd;&J@ vlr_a&;azmufzsufr_
}uD;uvnf; uGef*&ufukd,fpm;vS,fawG=um;rSm ysH@ESH@ae+yD? ocifpkd;u
vnf; ol@xkH;pHtwkdif; ygwDeJ@rdef;r b,f[mpGef@rvJar;&if ygwDukd pGef@rSm
yJ? 'ga=umifhyJ ocifoef;xGef;u zmzmax;ax; tkyftkyfxdef;xdef; ajym
ae&ykH&ygw,f? 'guvnf; ocifwifjra&;wJh Akdvf&JxGÉfukd ocifoef;
xGef;ajymvkdufykHukd =unfh+yD; cef@rSef;=unfh&wmyg?
tvHeDawGtm;vkH; ocifwifjryg tygt0ifu v,fwJ
uGef*&ufukd ‘Auy’&J@ yxruGef*&ufvkd@yJ owfrSwfcJh=uwm r[kwf
ygvm;?
u|efawmfwkd@ wwd,uGef*&uf 1985/ yefqef;rSm vkyf
r,fjyifawmh yxruGef*&ufu b,f[mvJ/ &efukefvm;/ v,fwJvm;?
Auy pwifwnfaxmifwJhESpfu 1939 vm;/ 1944 vm;? yxrqkH;
(G/S) u ocifatmifqef;vm;/ ocifpkd;vm; qkdwmukd A[kdaumfrwD
tpnf;ta0;rSm &Sif;atmif vkyfcJhw,f? ocifpkd;uawmh ajcokwfykqkd;/
rmefpG,fusKd;+yD;uwnf;u 'DudpPukda&;wm rawG@&ygbl;?
}uKHvkd@ ajym&OD;r,f? Akdvfae0if;qDukd wifjywJh ocifpkd;
&J@pmwrf; qkdwmawGukd xv& (axmufvSrf;a&;) u u|efawmfwkd@qD ykH
rSefykd@ay;ygw,f? Akdvfae0if;uawmh zwfrSmr[kwfygbl;? “u|rf;usifol”
ocifwifjrukdyJ zwfapvdrfhr,f? rSwfcsufawGvnf; ocifwifjr ay;cJh&
ygvdrfhr,f? tJ'Dtjrifuav;ukd a&;&ifvnf; zwfcsifygw,f? (xv&)
u tJ'DpmapmifawG ‘Auy’xJ ykd@ay;vkduf&if ‘Auy’+zKdcGJa&; vkyfEdkif
vdrfhr,fxif+yD; ykd@ay;ykH&w,f? u|efawmfwkd@uvnf; “ocifpkd; tvHeD
*kd%f;&J@usqkH;cef;” ukd ygwDwGif; ynmay;zkd@ tcsuftvuf&w,f qkd+yD;
rdwWLawG trsm;}uD;yGm;+yD; wygwDvkH;u au'gawGxJ jzef@ay;ygw,f?
(pum;csyf? ? tckawmh ocifwifjr/ armifpl;prf;
a&;wm zwf&zkd@ aiGukefcH+yD; *sme,fawG 0,fzwfae&w,f?)
6
'DudpPukd 64 ESpf=umrS bma=umifh jyefESL;csif&wmvJ?

“a&G;aumufyGJOya'” xGufawmhrSmrkd@yg? “a&G;aumuf

yGJOya'” xGufvm&if NLD u a&G;aumufyGJ 0ifrvm;/ r0ifbl;vm; qkd
wmukd jywfjywfa&G;&awmhr,f? a&$*kHwkdifa=unmcsufyg pdwf"mwfukd pGJ
ukdif+yD; qufvufwkdufyGJ0ifvkdoleJ@ armifpl;prf;a&;aewJh“NLD tnH@cH
a&;vrf;”qkdwmukd pdwfnGwfaeolawG jywfjywfom;om; vrf;cGJ&
awmhrSm jzpfw,f?
‘Auy’u a&$*kHwkdifa=unmcsufvrf;pOfukd tm;ay;rSm
yJ? tJ'DbufuyJ &yfrSmyg? armifpl;prf;&J@ ynmjy+yD; t*Fvdyfpum;vkH;
awG azmazmoDoDokH;xm;wJh NLD tnH@cHa&;vrf;ukd qef@usifrSmyJ?
'gu &Sif;+yD;om;yg? ‘Auy’ajymwm em;ra,mifeJ@/ Akdvfatmifqef;ukd
awmif vkdwkef;okH;+yD; rvkdawmh y,fwmyJ-qkdwm jzpfatmif “cJhaomf”
ukd yGJxkwfvmwmyg?

ya0o%Duwnf
uwnf;u &SdcJhwJh ‘cJhaomf’ pOf;pm;enf;?

‘cJhaomf’pOf;pm;enf;u a&S;a&S;wkef;uwnf;u &Sdwm

yg? ypPKy`ef EkdifiHa&;tusKd;pD;yGm;twGuf twdwfukd tokH;cswmygyJ?
'DpOf;pm;enf;u trSef&zkd@xuf tjiif;oef &efjzpfzkd@
rsm;ygw,f? r+yD;EkdifrqkH;EkdifwJh ‘cJhaomf’awG ygvmwwfygw,f? Oyrm jy
ygr,f? “AkdvfcsKyfatmifqef;om vkyf}uHrcHcJh&aomf” qkdygawmh? vkyf}uH
wJh *VKefapm ygvmr,f? “*VKefapm aoewfypfrcH&cJhaomf”ukd ul;oGm;
r,f? tJ'Duae zqyvxJrSm OD;baz&Sdaeoa&G@ *VKefapm b,fawmhrS
rygbl;-qkdwm a&mufr,f? “OD;bazom zqyvxJ rygcJhaomf” qkdwJh
“cJhaomf”ukd ul;oGm;r,f? ckESpfpOftr#ifwef; b,fawmhrS rqkH;Ekdifbl;?
tm;vkH;vufcHwJh oabmxm;vnf; b,fawmhrS &rSmr[kwfbl;?

ocifwifjreJ@ armifpl;prf;ukd wkduf±kdufajymcsifwmeJ@ ed*kH;csKyfygr,f?

tck “cJhaomf eJ@ ‘zG’ay;/ ‘qG’ay;wm[m ‘Auy’ukd

OD;wnfwm r[kwfrSef;odygw,f? NLD a':atmifqef;pk=unfukd OD;
wnfrSef; odygw,f? tcka&;aewmvnf; ‘Auy’ukd xdvkd@ r[kwfygbl;?
“'Dtouft&G,fusrS axmifusrSm a=umufw,f” vkd@ yGifhyGifhvif;vif;
ajymoleJ@ ‘pl;’wkef;/ ‘prf;’wkef;ygyJvkd@ajymr,fholawG&J@ ‘ta=umufpdwf’
ukd em;vnfygw,f?
7
 “+idrf+idrfae=u/ 'Dtouft&G,fusrS ppfa=uma&;0if&
&if touf&Sifvsuf xGufvm&rSm r[kwfbl;” vkd@ ppfa=uma&;u t+rJ
+cdrf;ajcmufavh&Sda=umif; “‘Auy’a[mif;”rsm;qDuvnf; =um;xm;yg
w,f?
'ga=umifh aAGr,lygbl;? 'gygyJ? ?

‘cJhaomf’pOf;pm;enf;u a&S;a&S;wkef;uwnf;u &Sdwmyg? ypPKy`ef

EkdifiHa&;tusKd;pD;yGm;twGuf twdwfudk tokH;cswmygyJ?
'DpOf;pm;enf
pm;enf;u trSef&zk@d xuf tjiif;oef &ef
jzpfzkd@ rsm;ygw,f? r+yD;EkdifrqkH;EkdifwJh ‘cJhaomf’awG ygvmwwf
ygw,f? Oyrm jyygr,f? “AkdvfcsKyfatmifqef;om vkyf}uHrcHcJh
&aomf” qkdygawmh? vkyf}uHwJh *VKefapm ygvmr,f? “*VKefapm
aoewfypfrcH&cJhaomf”ukd ul;oGm;r,f? tJ'Duae zqyvxJ
rSm OD;baz&Sdaeoa&G@ *VKefapm b,fawmhrSrygbl;-qkdwm
a&mufr,f? “OD;bazom zqyvxJ rygcJhaomf” qkdwJh “cJh
aomf” ukd ul;oGm;r,f? ckESpfpOftr#ifwef; b,fawmhrS rqkH;
Ekdifbl;?

8
 owdæa&S@rSm tcsufjyrD;eD
;eD

oef;Zifodef;

ukdvkdeDacwfu trsKd;/ bmom/ omoemukd umuG,fapmifha&Smufyg-[l

aom v_H@aqmfcsufESiftwl “Armpmonf 'kd@pm” [laom aºu;a=umfoH
ukd ocifvli,fwpku wifvm=uonf? Armpm Armpum;ukd cspfjrwf
Ekd;yg [laom t"dy`m,fukd wifjy=ujcif;yif jzpfonf? &Sif;ygonf? Arm
pm/ Armpum;xuf ukdvkdeDe,fcsJ@ t*FvdyfvlrsKd;/ t*Fvdyfpmukd txif
}uD;aom vlwef;pm;tv$mw&yf ay:aygufaeaom tajctaea=umifh
om Tv_H@aqmfcsufrsKd;ukd wifjyvm&jcif; jzpfygonf?
“u|efapmfeHonf” qkdaompum;wcGef;vnf; wGif
us,fcJhygonf? t*FvdyfvlrsKd;wkd@ukd ociftjzpf oabmxm;um t*F
vdyfvlrsKd;wkd@vkyfor# txif}uD;aompdwfjzifh tm;ustwkckd;ae=uaom
vl@tv$mtm; oa&mfwkdufckdufvkdufaom tokH;tE_ef;w&yf jzpfygonf?
t*Fvdyfe,fcsJ@orm;ukd txif}uD;aompdwfrS t*Fvdyfqefvkdaompdwf/
t*Fvdyfpum;ukd txif}uD;aompdwf/ t*Fvdyfvkd Armpum;xJn‡yfajym
rS ‘Akdvfqefonf’ xifaompdwfrsm; ay:xGufvmcJhjcif;yg?
tHh=op&mawmh aumif;ygonf? t*Fvdyfe,fcsJ@pepf
vufatmufrS Armjynf vGwfvyfa&;&cJhonfrSmvnf; ESpfaygif;rsm;pGm
=umvmcJhyg+yD? rsufarSmufacwf ArmjynfrSmxGufaeaom pme,fZif;
rsm;ukd =unfhvkdufprf;yg? tm;vkH;awmh r[kwfyg? wcsKd@emrnfawGu
txif}uD;atmif a&G;cs,fxm;ovm;awmh rajymwwf? pdwfysufp&m
tawmfaumif;ygonf? bmwJh? Eleven, Living Colour æ bmnm?
Wave wJh? Northern Star wJh? Voice wJh? 'DvkdemrnfawG renf;vSyg?
pme,fZif;awG[m tpkd;&ykdifjzpfjzpf yk*~vduyJjzpfjzpf 'DvkdemrnfawG
ay;vm=uonf? ukdvkdeDacwfu ‘Akdvfqef’csif=uovkd tckvnf; t*F
vdyf/ tar&duef qefcsifae=uwJh tokH;tE_ef;awGyg? urBmokH;pum;vkd
jzpfaeaom t*Fvdyfpm/ t*Fvdyfpum;ukd ypfy,fzkd@ qkdvkdonfr[kwfyg?
9
vkdtyfw,fxif&if t*Fvdyfvkda&;wJh pme,fZif;awG ‘tyDtjyif’ xkwf
vkduf=uaygh? ukd,fhukd,fukd wwfvS+yDxifae=u&if tJovkd vkyfvkduf=u
aygh? tyDtjyifqkdwm tqifhtwef;&Sd&Sd xkwfa0jcif;ukd qkdvkdygonf?
qef;ovdkawmh xif&ygonf? jynfwGif;pme,fZif;
awGu ukd,fhpme,fZif;awGukd t*FvdyftrnfawG v_difv_dif}uD;ay;ae=u
csdefrSm jynfypme,fZif;awGeJ@ W.S Email vdyfpmawG =unfhvkduf&if A
rmvkd emrnfay;xm;wmawGu rsm;ygonf? acwfòyif/ rkd;}uKd;/ tvif;
tdrf/ a'gif;tkd;a0/ 0uf0H}uD;/ rdk;rc pojzifh?
jynfwGif;u aoGzDr_[m onfr#omruyg? wcsKd@
aqmif;yg;awGqkdv#if t*Fvdyfpum;vkH;awG Ekdif;csif; a&mar$xm;onf?
a&;wJholuyJ rSm;wmvm;/ puf±kduform;u rSm;wmvm;awmh rod? pm
vkH;aygif;trSm;awGuvnf; 'keJ@a';?
rD'D,mawGuvnf; 'DykwfxJu 'DyJ? EkdifiHa&;avhvm
ol/ ppfa&;avhvmol qkdolawG/ ynm&SifawG/ aqmif;yg;&SifawG/ EkdifiHa&;
orm;awG/ olwkd@pm olwkd@pum;awGrSm okH;xm;vkdufwJh t*Fvdyfpum;
vkH;awGu wif;=urf;? Armjynf&J@ynma&;avmu’u t*Fvdyfpmtqifh
t wef; tvGef@ukd jrifhrm;vmvkd@vm;? ArmjynfuvlawG t*Fvdyfvkd t
awmfwwfae=uvkd@vm;? SArmjynf jynfolvlxku jynfytoHv$ifhXme
u a&'D,kdtoHawGukd tm;ukd;w}uD; em;axmifae=uwmyg? olwkd@&J@
t*Fvdyfpum;vkH;awGukd 'Djynfolvlxk trsm;pku em;vnf=uyghrvm;?
'Dvkdaqmif;yg;rsKd;awG jynfwGif;jynfolvlxktrsm;pk}uD;u em;rvnf=u
a=umif; azmfjyonfhaqmif;yg;wyk'f wavmuyJ r*~Zif;wapmifrSm zwf
vkduf&ygao;onf?
wrsKd; pOf;pm;=unfhygonf? jynfwGif;u pme,fZif;
awGa&m/ jynfyrD'D,mawGyg olwkd@‘ypfuGif;’u jynfwGif;u t*Fvdyfpm
wwfol tv$mwcktwGufyJ &nf&G,fxm;wmvm;?
txl;ojzifh ArmjynfEkdifiHa&;orm;awG onfudpP pOf;
pm;=unfh=uapcsifonf? erlemwck jycsifygonf? w&kwfjynfuGefjrLepf
ygwD acgif;aqmif}uD;awGonf t*Fvdyfpm/ t*Fvdyfpum; oifhwifh
avsmufywfpGm wwfodem;vnfygonf? okd@&mwGif b,foleJ@pum;
ajymajym t*Fvdyfpum;vkH;rsKd; n‡yfokH;wm r&Sdyg? EkdifiHjcm;om;rsm;ESifh p
um;ajym&mrSmawmif olwkd@ t*Fvdyfpum; n‡yfrokH;yg? olwkd@&J@ bm
omjyefuwqifhom pum;ajymygonf? Armjynf jynfolvlxktrsm;pk
}uD;jzpfwJh tvkyform;/ v,form;awGukd pnf;±kH;pum;ajym&r,fh Arm
jynfEkdifiHa&;orm;awGu vlrsm;pk}uD;em;rvnfwJh t*Fvdyfpum;vkH;
awG Ekdif;csif; n‡yfn‡yfokH;ae&if 'Dpnf;±kH;a&; atmifjrifEkdifyghrvm;?
10
 EkdifiHa&;udpP}uD; r[kwfaomfvnf; owdxm;zkd@aumif;
w,fxifvkd@ jynfwGif;pme,fZif;awG&J@ 'DaoGzDr_ta=umif; wifjyvkduf
jcif; jzpfygonf? 'ghxuf tav;teufjyK&rnfh EkdifiHa&;aoGzDr_wckt
a=umif;vnf; wifjyvkdygao;onf?
rsufarSmufacwf Armjynf'Drkdua&pD awmfvSefa&;o
rm;awGu 'Drkdua&pDawmfvSefa&; atmifjrifa&;vrf;a=umif;ukd &SmazG
ae=uygonf? jynfwGif;rSma&m/ jynfyrSmyg tiftm;pkawGu &SmazGae=u
wmyg?
awmfvSefa&;vrf;a=umif; &SmazGwm[m raumif;wm
r[kwfyg? aumif;ygonf? u|efawmfwkd@wkef;uvnf; 'DvkdyJ vkyfcJh&yg
onf?
u|efawmfwkd@ygwD ba&muf'g0g' wdrfov†mzkH;&muae
vGwfajrmufpu t*Fvdyfe,fcsJ@qef@usifa&;/ Armjynfvufeufukdif
awmfvSefa&;twGuf b,fvkdvrf;a=umif;vkyf&rvJ qkdwmukd &Sm}uHcJh=u
onf? rmhufpf/ vDeif/ pwmvif/ armfpDwkef; pmtkyfawGxJu &Sm=u
onf? ArmjynftajctaeeJ@ ukdufnDwm &Smr&cJhyg?
±k&Sm;awmfvSefa&;u wkduf&wJh Zmbk&ifpepfrsKd; Arm
jynfrSm r&Sdyg? w±kwfjynfvkdvnf; ppfbk&ifawGu wAkdvfwrif;vkyfae
wm ArmjynfrSm r&Sdyg? rmhufpfu Armjynfta=umif; a&;cJhzl;wmawmh
&Sdonf? “jrefrmjynfppfyGJ/ ±k&Sm;jy\em/ xl;qef;aom oHwrefqkdif&m
pmc|efrsm;”aqmif;yg;ukd e,l;a,mufx&D¹Aef;owif;pmrSm 1853 Zlvdkif
v 30 &ufxkwfrSm a&;zl;onf ? (tJ'gukd ygwDu toHv$ifhcJhzl;w,f? jr
oef;wifhuvnf; ol@“awmiforefa&$tif;uæ” pmtkyf}uD;rSm 'Dt
a=umif; a&;zl;w,f? yk*Hrif;/ rif;wkef;rif;acwfu udpPyJ?)
u|efawmfwkd@ tJovkd awmfvSefa&;vrf;a=umif; &Smae
&if;uyJ aemufqkH;usawmh t*Fvdyfukd ppfrwkdufvkduf&awmh? t*Fvdyf
u a&SmifxGufoGm;onf? &ifqkdifusef&pfwmu zqyv qkd&S,fvpf
tpkd;&eJ@ Auy? tJ'Dusawmh tpkd;&u Auy csKd;ESdrfa&;vkyfvmvkd@ ppfx
wkduf&onf? 'gu e,fcsJ@qef@usifa&;ppfyGJ r[kwfawmh? jynfwGif;ppf?
ukd,fhtrsKd;om;csif; wkduf&wJhppf? aemufqkH;rSm awmxJ ajy;cJh&wmyJ?
rD;usKd;armif;ysuf vufeufawG&Sm+yD; vufeufwyfqifwm vkyf&onf?
trsm;pku "m;ukdif&wmyg?
ajymcsifwmu awmfvSefa&;rSm ArmjynfykHpHvrf;
a=umif;ukd ukd,fhbmom &SmazG,l&jcif; jzpfonf?
EkdifiHa&;jy\emrsm;ukd ajz&Sif;&mwGif vufawG@jzpf&yf
wGif;rS trSefukd &Sm&rnf? awmfvSefa&;vrf;a=umif;ykHpHukd &SmazG&mwGif
11
jynfwGif;±kyfb0rS tpcsD&rnf? jynfwGif;±kyfb0twGuf vkdtyfaom pm
tkyfpmayrsm;ukd usm;ukwfusm;cJ avhvm&rnfjzpfaomfvnf; pmtkyf
rsm;ukd &Sdckd;OD;cs±kH/ acgif;tkH;tdyf±kHeJ@ ArmjynfawmfvSefa&; vrf;a=umif;
rSefukd r&Ekdif? qkdvkdonfrSm pmtkyf}uD;ukd;uG,fa&;0g' aoGzDr_trSm;ukd
rusL;vGefrdzkd@ vkdonf?
tck Armjynf'Drkdua&pDorm;wcsKd@u 'Drkdua&pDawmf
vSefa&; atmifjrifa&;vrf;a=umif;ukd &Sm&mwGif b,fwkdif;jynfu b,f
ygarmuQ}uD;u b,fvkda&;vkdufwmyJ-qkdwmukd &Smae=uonf? u|ef
awmfwkd@&SmcJhwkef;u trSm;vkyfcJhovkd olwkd@wawG vkyfae=uonf? rwl
wmu olwdk@u awmfvSefa&;qkdif&m pmtkyfawGxuf wkdif;wyg;ynm
&SifawG&J@ pmtkyfawGrSm &Smae=ujcif;jzpfonf? u|efawmfwkd@u vufeuf
ukdifwkdufyGJwkdufzkd@ rmhufpf0g'xJu &SmcJh=uonf? olwkd@u ppftm%m
&SifpepfatmufrS +idrf;csrf;pGm 'Drkdua&pDpepful;ajymif;a&;ukd EkdifiHjcm; y
nm&SifawG&J@ pmtkyf}uD;awGrSm acgif;xkd;&Smae=ujcif;jzpfonf? pmtkyf
}uD;ukd;uG,fa&;0g'ESifh wkdif;wyg;txif}uD;aoma&m*gwkd@ òyifwlyl;wGJ pGJ
uyfae=uonf?
Armjynf'Drkdua&pDa&;ukd pOf;pm;ae=uaom 'Drkdua&
pD tiftm;pkrsm;wGif olrsm;ESifh ykHpHrwlaom pOf;pm;csufrsKd;&Sdonfh tif
tm;pkrsm;vnf;&Sdonf? jynfyrSmu ‘A[k’wJh? jynfwGif;rSmu ‘Egress’
wJh?
u|efawmfwkd@vnf; wcgu aysmhaysmif;r_/ enf;emºu,f
r_ukd &SmcJh=uonf? &Sm&if;ESifh vufeufESifh'Drkdua&pDvJa&; axmif
acsmufESifh wkd;cJh&onf? tJ'Dvrf;u zGwfr& "m;rqkH;onfh vrf;a=umif;
yg? 20 &mpkwkef;u tJ'Dvrf;a=umif; vkdufcJh/ rSm;cJholawG renf;vSyg?
aemufqkH;awmh tJ'DvlawGtm;vkH; rqv pnf;0kdif;xJrSmyJ Zmwfodrf;
oGm;cJh=u&onf? 'DtawG@t}uKHt& owday;vkdwmwck &Sdonf?
‘Egress’yJjzpfjzpf/ ‘A[k’yJjzpfjzpf &Sm&if;&Sm&if; vrf;rSm;ra&G;rdapzkd@yJ
jzpfonf? ‘Egress’ukd tbd"mef vSef=unhfyg? xGufayguf&Smonfh o
abmrsKd; jzpfonf? ukd,fu xGufaygufvkd@xifaeayr,fh tJ'DxGufayguf
u ºuufwGif;xJ0ifwJh xGufaygufjzpfae&if a*smufusvdrfhrnf? ukd,fxif
xm;wJh xGufaygufu xGufvrf;r&SdwJh wvrf;oGm;0ifayguf jzpfaeEkdif
wmukd owdjyKzkd@vkdonf?
b,ftiftm;pkyJjzpfjzpf aemufqkH;awmh wwd,vkdif;
ukd vkdufcJhv#if ppftpkd;&pnf;0kdif;xJ a&mufoGm;rnfyJ jzpfonf? 21 &mpk
wGifvnf; wwd,vrf;vkdufolrsm;onf “2008 tajccHOya'vrf;
a=umif;” “woD;yk*~vemrnfeJ@ a&G;aumufyGJ0ifa&;vrf;a=umif;”ay:yJ
12
a&muf=urSmyg? armifpl;prf;&J@vrf;xJrSm a&mufoGm;rSmyJ jzpfonf?
awmfvSefa&;vrf;a=umif;ukd &SmazG=u&ygrnf? t"durSm ukd,fhvrf;ukd,f
xGif&rSm jzpfonf? ukd,fvrf;ukd,fxGifa&; vrf;a=umif;rSefqkdonfrSm
EkdifiHjcm;pmtkyf}uD;rsm;xJ rygEkdifyg?
ed*kH;csKyftjzpf ±k&Sm;tawG@t}uKHwckjzifh owday;vkd
ygonf?
pwmvifu 1905 rSm yifv,feuf a&wyfykefuefr_
ta=umif; a&;cJhzl;onf? a&wyfom;rsm;u AkdvfcsKyfawGukd zrf;+yD; ppf
oabFmukd tykdifpD;vkduf=uonf? olykefxwJh a&wyfom;rsm;u ‘vuf
eufukdifawmfvSefa&;vkyfzkd@ wpmpm a[majympnf;±kH;cJh=uaom “uGefjrL
epf”rsm;tm; “usKyfwkd@ a&S@bmqufvkyf&rwkef;”[k vmar;=uonf?
uGefjrLepfawGu rmhufpf/ tdef8,f pmtkyfawGxJrSm/ jyifopfawmfvSef
a&;ta=umif; a&;xm;wJh pmtkyfawGxJrSm a&wyfom;awG ykefuef&if
b,fvkdvkyf&rvJ qkdwmukd jyL;+yJvSefavSm&Sm=uonf? rawG@yg? &uf
wcsKd@ =umoGm;onf? Zmtpkd;&&J@ opPmcHa&wyfom;awG vmwkduf=u
wJhtcg olykefa&wyfom;awG rcHEkdifvkd@ yifv,feufxJ armif;xGufoGm;
&onf? aemuffqkH;rawmh blvfa*;&D;,m;wkdif;jynfrSm oGm;+yD; vufeuf
csvkduf&w,f qkdyJ? blvfa*;&D;,m;tpkd;&u Zmtpkd;&xH jyeftyf rtyf
qkdwmukdawmh (pwmvifuvnf; a&;rxm;cJhvkd@) rodawmh?
Armjynf 'Drkdua&pDtiftm;pkrsm;vnf; pmtkyfawG
xJrSm vrf;a=umif;rSef&Sm&if; yifv,feufxJrSm xGufaygufaysmufroGm;
apvkdyg? ?

b,ftiftm;pkyJjzpfzpfjzpf aemufqkH;awmh wwd,vkdif;ukd vkdufcJhv#if ppf

tpkd;&pnf;0kdif;xJ a&mufoGm;rnfyJ jzpfonf? 21 &mpk wGifvnf; wwd
,vrf;vkdufolrsm;onf “2008 tajccHOya'vrf;a=umif;” “woD;
yk*~vemrnfeJ@ a&G;aumufyGJ0if0ifa&;vrf;a=umif;”ay:yJ a&muf=urS
urSmyg?
armifpl;prf;&J@vrf;xJrSm a&muf
a&mufoGm;rSmyJ jzpfonf? awmfvSefa&;vrf
a&;vrf;
a=umif;ukd &SmazG=u&yg
u&ygrnf? t"durSm ukd,fhvrf;ukd,fxG xiG f&rSm jzpf
onf?

13
 oifwkd@aum
b,fvrf;vkdufr,f
pdwful;ygovJ

at;+idrf;jrifh

(1)

yGJvnf;ql trsm;uvnf; tav;xm;apmifh=unhfcH&wJh a&G;aumufyGJ w

csdK@awmh usif;y+yD;pD;oGm;cJhyg+yD? 'DtxJu EkdifiH 3 EkdifiH&J@ a&G;aumufyGJ
awGukd pdwf0ifpm;rdw,f? ArmjynftwGuf pOf;pm;p&m awG;ylp&mawG
aumuf,lEkdifvkd@yg?
tD&ef a&G;aumufyGJ - orRwavmif; awmfawmfrsm;rsm; 0if
a&muf,SOf+ydKif=uayr,fh t"duuawmh 2 a,mufyJ? vuf&SdorRw
trm'eD*sufu oabmxm;wif;rmol/ =udK;ukdifbmoma&;tzGJ@=uD;u
axmufcHxm;ol?
aemufwa,mufuawmh taemuftkyfpkt=udKuf jyKjyifajymif;
vJa&;orm;wa,mufjzpfw,f?
rJtrsm;qHk;ukd orRw trm'eD*suf &cJhw,fvkd@qkdw,f? 'gayrJh
rJrormr_awG &Sdw,fqkd+yD; uef@uGufqENjyr_awG qlylr_awG jzpfcJhw,f?
taemufrD'D,mawGu tm;ay;tm;ajr‡muf jyKcJhw,f? tpkd;&u t
=urf;zuf +zdKcGJ+yD; vlawG axmifcsDzrf;cJhw,f? 'gayrJh +idrfusroGm;cJhbl;? 'D
rSmwif bmoma&;acgif;aqmif=uD; cgareDu e,fcsJ@orm;awG&J@ tE©
&m,fukd vufn‡Kd;xkd;jy+yD; qENjyyGJawG &yf=uzkd@ trdef@ay;cJhw,f? aemuf
trm'eD*suf tEkdif&a=umif; twnfjyKay;vkdufw,f?
ckawmh trm'eD*suf usrf;opPm =udrfqkd+yD;oGm;+yD?
14
 tmz*efa&G a&G;aumufyGJ - jynfwGif;ppfjzpfaewJh EdkifiH/ tar&duef
OD;aqmifwJh aewdk;wyfawG 0if+yD; vuf&Sdtpkd;& jyKwfusroGm;atmif 0if
wkdufay;ae&wJh EkdifiH/ wmvDbefukd rwm;EdkifrqD;Ekdifjzpfaecsdef/ 'D=um;
xJ tar&duefeJ@ olwifxm;wJh orRweJ@u tjyeftvSef tpmra=u jzpf
aewJhtcsdefrSm usif;y&wJhyGJyg?
rJvdrf rJckd;udpP [kd;[kd;ausmfcJhw,f? rJyHk;xJ a&mufvmwJhrJawG
xJu 1 'or 5 oef;[m roef@&Sif;wJhrJawG jzpfaew,f? 'DtxJu rJ 1
'or 1 oef;u vuf&SdorRw *gZkdif;ukd ay;wJhrJawGvkd@ qkdw,f?
xl;jcm;wmu a&G;aumufyGJukd=uD;=uyfwJh ukvor*~ tzGJ@onf
yif 'Drormr_eJ@ ywfoufaewm jzpfw,f? rsufESmvkdufwm/ rsufESmv$J
wmawG &SdcJhw,f? wa,muf jzKwfypfvkduf&w,f?
ckcsdefxd umZkdif;yJ orRwjyefjzpfrvm;/ a&G;aumufyGJyJ jyefvkyf&
rvm; tjiif;yGm;aeqJyg?
*syefa&G
a&G;aumufyGJ-*syefppf±H_;+yD;wJhaemuf a&G;aumuf
yGJwkdif;(vkdvdk) tqufrjywfEkdifcJhwJh vpfb&,f'Drkdu&ufwpfygwD (LDP)
t±_H;=uD; &_H;cJhw,f? 'Drkdu&ufwpfygwD tjywftowf EkdifcJhw,f? ol
wkd@qDrSm rJvdrfrJckd;udpP ray:/ okd@aomf ArmjynfEkdifiHa&;rSm ta&;ygwJh
wEkdifiHjzpfaew,f?
tD&ef/ tmz*ef EkdifiHawGu ArmjynfEkdifiHa&;eJ@ wkduf&kdufywf
oufqufpyfzl;wm r&Sd/ tD&ef[m tar&duef&J@ &efbufwEkdifiH jzpfae
wmrkd@ etzu tD&efukd aumif;csD;ay;aecJhwmawmh &Sdw,f? tmz*efeJ@
usawmh qufqHa&; tvSrf;uGmygw,f? olvnf; ol@tvkyfeJ@ol±_yf/
ukd,fvnf;ukd,fhtvkyfeJ@ukd,f&_yfyJ?
*syef[m Armjynfukd aiGa=u;tultnD trsm;qHk; axmufyHhcJh
zl;wJh EkdifiHjzpfw,f? LDP tpkd;&[m Armjynf&J@ ekdifiHa&;jy\emawGrSm
ppftpkd;&tqufqufbufu cyfyif;yif;rkd@ wcsdK@u rausvnf=uygbl;?
ck *syeftpkd;& tajymif;tvJjzpfawmh 0ef=uD;csKyfopf[m 'Drkdua&pDwkd@
vl@tcGifhta&;wkd@ukd tav;xm;wJh 'Drkdu&ufwa,muf jzpfw,f/ a':
atmifqef;pk=unfukd =unfndKav;pm;oljzpfw,f? 'ga=umifh ArmjynfeJ@
qufqHa&;rSm rl0g'opfawG jzpfay:Ekdifw,fvkd@ ar#mfukd;olu ar#mf
ukd;=uw,f? xkdif;rSm 'Drkdu&ufwpfygwDu tbDqpf wufvmwkef;u
vnf; 'DvkdrSDcdkpdwfay:cJhzl;+yD/ bmrS jzpfrvmygbl;?
etz taeeJ@uawmh tD&ef/ tmz*efrSm tm%m b,fvkdxdef;
ovJ qkdwmukd pdwf0ifpm;ygvdrfhr,f?
u|efawmfwkd@uawmh 2010 a&G;aumufyGJrSm etzu tD&ef/
tmz*ef enf;emawGukd 2008 tajccHOya' twnfjyKpOfwkef;u olwkd@
15
usifhoHk;cJhwJh vkyfenf;vkyf[efawGeJ@ b,fvkdaygif;pyfrvJqkdwmukdyJ pOf;
pm;ygw,f?

(2)

2010 a&G;aumufyGJ

vkyfjzpf rvkyfjzpf jynfwGif;jynfyu oHo,&SdaecsdefrSm Akdvf

oef;a&$u vkyfr,fvkd@ a=unmoGm;yg+yD?
etz pdwfawmfod abmif;awmfndwfawGuawmh yGJjzpfajrmuf
a&;tmabmfawGukd =udKvkyfxm;ESifh=uyg+yD?
'l;wkyfa&;vrf;n¸efcsufrsm;

jynfolrsm; a&G;cs,fcGifht"du

a&G;aumufyGJrSvGJI tjcm;a&G;cs,fp&mr&Sd+yD
('gawGu etzt=udKuf xGufaygufay;wJhaqmifyk'fawG jzpf
w,f?)

a&G;aumufyGJ jrefjrefvkyfav aumif;avjzpf&m a&G;aumuf
yGJukd a&$@qdkif;vkdonfh oabmonf ^m%facgif;yg;onfhoabmukdom
azmfvSpfjyaeonf?
(jrefjrefvkyfav aumif;vkdqkdwm etztwGuf pOf;pm;ay;wm
yJ? “^m%facgif;yg;ol”b,folvJqkdwm jynfolawG od=uw,f?)

owWdESifh ol&Jaumif;[email protected]¾ armvsoGm;yg+yD? tm;ukef
oGm;yg+yD?
(jynfolawG wkduf&JolawGukd “a=umuf=uavmh”- &ifrqkdif=u
vifh/ vkyfor# 'l;wkyfcH=uavmh --- qkdwJh t"dy`m,fyJ?)

a&G;aumufyGJrSefv#if jynfhpHkonf rjynfhpHkonfukd r=unfhbJ
aumif;onf[k jrifEkdif&rnf?
(tmz*efa&G;aumufyGJ --- vkd [yfaumh=uD; jzpfae&ifaum -)
txufyg tawG;tac:vrf;n¸efcsufawG aemufuvkduf+yD; t
"dy`m,fzGifhjy/ 0dwWmcsJ@jywJholawGvnf; &Sdw,f? etzukd rsufESm&atmif
vkyf=uwmyg? 'DtxJu pHuswJh[mawGyJ xkwfjyygr,f? vufcGJw
a,mufu ---

2010 a&G;aumufyGJrSm ‘0ifrvm;-r0ifbl;vm;’ jiif;ckefae
&rnfh a&G;cs,fr_udpPr[kwf/ vkdtyfcsuf[k jrifonf?
(ajAmif=uD;ygvm;?)
16

r0ifbl;qkd&if bmvkyfrvJ/
('gu acsmufcswmyJ?)

wdwdusus tajzwckvnf; &Sdrnfrxifyg?
(txifao;vScsnfhvm;/ EkdifiHa&;ygwDawGyJ/ olwkd@enf;vrf;t
oG,foG,f pOf;pm;xm;=urSmaygh/ a&G;vrf; (option)awG &SdrSmaygh?)

48 ZmwfuGufukd jyefa&mufoGm;(vdrfhr,f)?
(ol pkd;&drfwmu 'gukd;/ tJ'g[m a&G;vrf; option wckyJav?)

t=urf;ywrf;EkdifiHa&;ukd umuG,fzdk@qkdv#if a&G;aumufyGJ
onf (taumif;qHk;enf;vrf; r[kwfv#ifaomfrS) vufcHpOf;pm;=u&rnfh
wl±lcsuf[k xifygonf?
(aemufqHk;awmh wzufacgif;ydwf‘a&G;aumufyGJ’qkdwmxJ ±kduf
oGif;aewmyguvm;/)

(3)

jrifae&wmu olwkd@wawG[m tvHk;pHktm%mukd ppftkyfpku

&moufyefcsKyfukdifxm;r,fh 2008 zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHkudpP odyfrajym/ r&Sd
wmxuf &Sdwmu ykdaumif;w,f-avmufyJ ajymw,f/ 'DudpP‘'Dbdwf’
vkyf&if -
 jzpfoifhovm;
 rjzpfoifhbl;vm;
 jynfolawG tusdK;&Sdrvm;/
ppftkyfpktusdK;&Sdovm; ---
 umuG,frvm;
 uef@uGufrvm;---
---pwmawG yk'frwckcsif;ajym=u&if jy\emawG ay:awmh
r,f? orkdif;w&m;cHjzpfrSmawmh olwkd@ a=umufyHk&w,f? 'DudpP vlvdrRm
vkyfae=uw,f?
ta&;tcif;udpPawGrSm ppftkyfpkukdifwG,faqmif&GufyHkawG ‘'D
bdwf’vkyf&ifaum olwkd@ yg&J=uyghrvm;?
'DtajccHudpPawGusawmh a&Smifae+yD; cka&G;aumufyGJudpPusrS
a&S@wef;wufvm=uwm bmoabmvJ ar;csifp&myg?
csKyfajymyghr,f/ toifwkd@ ylrae=uygeJ@/ a&S@oGm;vrf;ukd umqD;
umqD; vkyfrae=uygeJ@/ awmfvSefa&;orm;awGu awmfvSefa&;enf;
vrf;eJ@ xkd;xGuf=uvdrfhr,f? tacsmiform;awGu tacsmifvrf; vkduf
17
=uvdrfhr,f? tnHhcHa&;orm;awGu ppftm%m&Sifpepf wnfwHha&;t
wGuf tvkyftau|;jyK=uvdrfhr,f? olwkd@ukd ar;csifw,f?
“oifwkd@aum b,fvrf;vkdufr,f pdwful;ygovJ”?

awmfvSefa&;orm;awGu awmfvSefa&;enf;vrf;eJ@ xkd;xGuf=u

vdrfhr,f? tacsmifiform;awG
rm;awGu tacsmifvrf; vkduf=uvdrhfr,f
r,f?
tnHhcHa&;orm;awG
&;orm;awGu ppftm%m&Sifpepf wnfwhHa&;twG &;twGuf
tvkyftau|;jyK=uvdrhfr,f?

18
 uwdawGtwGufay;wJhEdkb,fqk
a[m0yf
a[m0yfZif (Howard Zinn)
2009ckESpf/ atmufwdkbm 10&uf?

pdefcsif;=unf

orRwtdkbm;rm;udk Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk ay;vdkufw,fvdk@

=um;&awmh u|efawmftawmfpdwfysufoGm;ygw,f? wu,fawmh EdkifiH
ESpfckrSm ppfqifae+yD; aemufwwd,EdkifiH(ygupPwef)wckxJrSmvnf; ppf
a&;t& 0ifwdkufaewJh orRwwa,mufudk +idrf;csrf;a&;qk ay;&w,f
&,fvdk@ qufawG;vdkufawmh wkefv_yfoGm;w,fvdk@qdk&if ydkrSefygvdrfhr,f?
'gayrJh orRw0k'±l;0DvqifeJ@ upfqif;*g;wdk@vnf;Edkb,fqkawG&cJhwmyJ
qdkwmudk jyefpOf;pm;rdygw,f? Edkb,fqkay;aumfrwD[m urBmh+idrf;csrf;
a&;udk ajAmiftwdtvif;zsufqD;wmawGudk vspfvsL±_+yD; wzufrSmawmh
tay:,HuswJh cef@rSef;wGufcsufr_awGeJ@ tESpfryg/ av}uD;rdk;}uD;vkyf&yf
awGudk tvG,fwul vufcH,Hk=unfwwfwmawGtwGuf emrnf}uD;
w,f r[kwfygvm;?
0k'±l;0Dvqif[m ppfudkwm;qD;zdk@bmrS rvkyfcJhwJh/ bmrS xd
a&mufr_r±SdwJh EdkifiHaygif;pHktzGJ@}uD; (League of Nations) twGuf t
rSwfawG&cJhygw,f? 'gayrJh rufqDudkurf;ajcudk tajrmufawGeJ@xk/ a[
wDeJ@ 'dkrDeDueforwEdkifiHwdk@udk ppfwyfawGapv$wf+yD;odrf;ydkuf/ tar&d
uefEdkifiHudk Oa&myuom;owf±HkjzpfwJh yxrurBmppfyGJ(urBmhordkif;rSm
19
trdkufrJqHk;eJ@ taota=utrsm;qHk;ppfyGJwck)xJudkqGJoGif;wmawG vkyf
cJhwm[mvnf;olygyJ?
trSefyJ/ oDtdk'dk±kpAJh[m *syefeJ@±k±Sm;t=um;rSm +idrf;csrf;a&;yGJ
pm; vkyfcJhygw,f? 'gayrJh olu ppfudkcspfwJhvlyg? usL;bm;udk pydefvuf
atmufu vGwfajrmufapr,fqdk+yD; odrf;ydkufcJh+yD; tJ'Du|ef;i,fuav;
udk tar&duefaESmifóud;awGeJ@ txyfxyf&pfywfcJhygw,f? orRw w
a,muftjzpfeJ@ ol[m zdvdydkifEdkifiHudk odrf;ydkuf&mrSm wm0ef±SdcJh+yD; zdvd
ydkifu tjypfrJh ±Gmom; 600 udk owf+yD;ump AdkvfcsKyfwOD;qDudkawmif
csD;usL;*k%fðypm ydk@cJhygao;w,f? Edkb,fqkaumfrwDu ±kpAJheJ@ tJ'DppfyGJ
udk qef@usifuef@uGufcJhwJh pma&;q&m}uD;rmhcfwGdef; (Mark Twain) udk
qkray;ovdk e,fcsJ@qef@usifa&;tzGJ@}uD;(Anti-Imperialist League) &J@
acgif;aqmifjzpfwJh urBmausmftbd"rRmq&meJ@ pma&;q&m}uD;jzpfwJh 0D
vsH*sdrfpf (William James) udkvnf; qkray;cJhygbl;?
a=omf/ [kwfyg&J@? olwdk@[m AD,uferfppfyGJtqHk;owfwJh pmcsKyf
rSm vufrSwfa&;xdk;cJhwJh [ife&Dupfqif;*g;udk 'Dqkay;zdk@ owd&cJh=u/ ay;
cJh=uygw,f? 'gayrJh 'Dvlu tJ'DppfyGJ&J@ydokumwa,muf jzpfaeygw,f?
ol[m epfqifaemufyg;u usdK;EGHpGmvdkufyg+yD; AD,uferf/ vmtdkeJ@ uarŠm
'D;,m;EdkifiHawGrSm aus;vufawGudk AHk;rsdK;pHk}uJcscJhw,fav? ppfw&m;cH
qdkwJh*k%fyk'feJ@ vHk;0[yfpyfwJh upfqif;*g;[m Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk±Sif
}uD;aygh?
vlawGudk olwdk@ay;wJhuwdawGtay: tajccH+yD; Edkb,fqk r
ay;oifhygbl;? (tdkbm;rm;u uwday;&mrSmawmh tifrwef E_wf±$ifol
yg)? ppf+yD;qHk;a&;twGuf olwdk@&J@ vkyf&yfawGtay:rlwnf+yD; ay;wmjzpf
oifhygw,f? tdkbm;rm;[m tdD&wf/ tmz*efepPwefeJ@ ygupPwefwdk@rSm
vlrqefwJh/ vlawGudkowfjzwfwJhppfyGJawG qufvufo,faqmifaeol
jzpfygw,f?
Edkb,fqkay;aumfrwD}uD;[m tem;,loifhyg+yD? olwdk@&J@&efyHkaiG
awGudk ol&Jaumif;qefr_eJ@av}uD;rdk;}uD;pum;vHk;awGaemuf arsmygr
oGm;wwfwJh/ ordkif;em;vnfwJh +idrf;csrf;a&;tzGJ@tpnf;wckckudk ay;
vdkufoihfyg+yD?

20
 စစ္Aုပ္စုရွိေနသေရ
ေရြ ့
နသေရြ
Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရး၊
ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္ေရး ရရွိ ႏိုင္မွာမဟုတ္
0oefOD;
နAဖ စစ္Aစုိးရဟာ တုိင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရး၊ Aမ်ိုးသားျပန္
လည္သင့္ျမတ္ေရး၊ ျပည္ေထာင္စုမျပိဳကြဲေရးတုိ႔ကို ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တာၾကာ
ပါျပီ။ ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုက ျပည္ေထာင္စုျပဳိကြဲမယ့္Aႏၱရာယ္ရွိလုိ႔ဆုိျပီး
Aာဏာသိမ္းခဲ့တာက စခဲ့တာပါပဲ။ ဒါေတြဟာ လူၾကားေကာင္းရုံ စစ္Aုပ္စု
Aာဏာသိမ္းရာမွာ Aေၾကာင္းျပခ်က္လုပ္ဖုိ႔ေလာက္သာ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တာ
ျဖစ္္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔မွာ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစုေတြ Aစိတ္စိတ္Aျ̧မြာျ̧မြာ ျပိဳ
ကြဲသာြ းေAာင္ စစ္Aုပ္စုAဆက္ဆက္ လုပ္ေနတာသာ ျဖစ္္ပါတယ္။

ေခတ္သစ္ဗမာျပည္သမုိင္းမွာ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို
နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္
တယ္။ Aဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားရဲ႕ ေသြးခြဲAုပ္ခ်ဳပ္ကၽြန္ျပဳမႈကုိ ဆန္႔က်င္တဲ့
တုိက္ပဲြေတြက ရရွိခဲ့တဲ့ Aေတြ႔Aၾကဳံ သခၤန္းစာေတြAရ နယ္ခ်ဲ႕ဖက္ဆစ္
ဂ်ပန္ကုိ ေတာ္လွန္တုိက္ဖ်က္ျပီး လြတ္လပ္ေရးAရယူမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ဓာတ္
နဲ႔ တမ်ိဳးသားလုံးကို စည္းရုံးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဗမာျပည္သမိုင္းမွာ တခါမွ
မရွိခ့ဖ
ဲ ူးတဲ့ တမ်ိဳးသားလုံးစည္းလုံးညီညြတ္မႈကုိ ရရွိလုိက္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးAင္AားစုAားလုံးဟာ မတူတဲ့စည္းရုံးမႈ၊ မတူတဲ့ႏိုင္ငံ
ေရးAျမင္ေတြ ဘယ္လုိပဲရွိရွိ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရးဆုိတဲ့ တ
မ်ိဳးသားလုံးနဲ႕ဆုိင္တဲ့ Aေရးကိစၥၾကီးမွာ စည္းလုံးမိၾကပါတယ္။ ဖဆပလ
Aဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီးမွာ တမ်ိဳးသားလုံး၊ ႏိုင္ငံေရးAင္AားစုAားလုံး တစိတ္တ၀မ္း
တည္း ရွိၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ပရိယာယ္ၾကြယ္၀တဲ့ Aဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕သမားရဲ႕Aႏၱရာယ္

ကို ေလွ်ာ့တြက္ခဲ့တာရယ္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ေAာင္ပြဲAရွိန္နဲ႔ မာ
နတက္ေနျပီး မုိးမျမင္၊ေလမျမင္ ျဖစ္ေနၾကတာေၾကာင့္ Aင္AားစုAသီး
သီးဟာ Aမိ်ဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို ထိန္းသိမ္းေရး၊ လုံး၀လြတ္လပ္
ေရးကိစၥကို Aေလးထားရေကာင္းမွန္းမသိဘဲ သတိေပါ့ေလ်ာ့လာခဲ့ၾကပါ
တယ္။ ကြလ
ဲ ြဲမႈေတြကို ဒီမုိကေရစီနည္းက်က် စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ေဆြးေႏြး
21
ေျဖရွင္းတာလုပ္ဖုိ႔ Aားမသန္ဘ၊ဲ ခြဲမယ္၊ ခ်မယ္၊ တုိက္မယ္၊ ခုိက္မယ္ပဲ ျဖစ္
လာၾကပါတယ္။ Aဲဒီစိတ္ေတြ Aျမင္ေတြ မႊန္ထူလာတဲ့Aခါမွာ Aမ်ိဳးသား
စည္းလုံးညီညြတ္ေရးဟာ ယိုင္နဲ႔လာခဲ့တယ္။ ဒါကိုျမင္တဲ့ Aဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕
သမားဟာ Aမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ေတြကို လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ျပီး စတင္ဖရုိ
ဖရဲျဖစ္လာတဲ့ ဖဆပလAဖြဲ႔ကုိ ႏိုင္ငံေရးAာဏာ လႊဲလိုက္ပါတယ္္။ ဗမာ
ျပည္ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖဆပလAဖြဲ႕ထဲက ထစ္ကနဲဆုိ
လက္Uီးမႈယူ ခ်မယ္ဆုိသူေတြလက္ထဲ ႏိုင္ငံေရးAာဏာေရာက္တာနဲ႔
ျပႆနာစပါေတာ့တယ္။ ဒီမုိကေရစီနည္းက်က် ေျဖရွင္းေရးဆုိတာ စကား
ထဲေတာင္ ထည့္မေျပာေတာ့တာေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္မီးၾကီးလည္းေတာက္
ေလာင္ခ့ေ
ဲ တာ့တာပဲ။ Aဲဒီကစျပီး ဗမာျပည္ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးမႈဟာ ျပိဳကြဲ
သြားပါေတာ့တယ္။ ဗမာျပည္မွာ ဒီမုိကေရစီမရွိ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလည္းမရွိခဲ့တာ
Aဲဒီကတည္းကပါပဲ။

ဗမာျပည္မွာ ပေဒသရာဇ္ေခတ္လြန္ ကုိလိုနီဘ၀စတင္ကတည္းက

Aမ်ိဳးသားစုဖြဲ႔မႈဟာ ေပၚေပါက္ထင္ရွားလာပါတယ္။ ဒီAမ်ိဳးသားတရပ္ ဖြဲ႔
တည္မႈမွာ လူမ်ိဳးမ်ားစြာပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဗမာလူမ်ိဳးဟာ Aမ်ိဳးသားလူမ်ားစု
ျဖစ္လာျပီး တျခားလူမ်ိဳးစုေတြက လူနည္းစုေတြAျဖစ္နဲ႔ ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါ
တယ္။ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ကာလေတြလက္ထက္တုန္းက မြန္၊ ဗမာ၊ ရခုိင္
လူမ်ိဳးေတြမွာ Aင္Aားၾကီးတဲ့ ပေဒသရာဇ္မင္းတပါးပါးရဲ႕လက္ေAာက္မွာ
စုစည္းမိေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ရွမ္းနဲ႔ကခ်င္ေတြမွာေတာ့ နယ္ပယ္Aမ်ားမွာ
ပေဒသရာဇ္Aမ်ားက သီးျခားစီ မင္းမူေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ရွမ္းမွာ ေစာ္
ဘြား Aမ်ားAျပားနဲ႔ ေစာ္ဘြားနယ္Aမ်ားAျပားရွိသလို ကခ်င္မွာလည္း ဒူး
၀ါးAမ်ားAျပားနဲ႔ နယ္ပယ္Aမ်ားAျပားရွိခဲ့ပါတယ္။ ကရင္၊ ၀၊ ခ်င္း၊ နာဂ၊
ပAုိ၀္း စတဲ့Aျခားလူမ်ိဳးေတြကေတာ့ Aုပ္စုAၾကီးAကဲေတြ Aုပ္စုAၾကီး
Aကဲသာသာေတြေလာက္ပဲ ဖြဲ႔တည္ႏိုင္ျပီး ပေဒသရာဇ္ေခတ္ကုိ ျဖတ္သန္း
ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပေလာင္၊ ၀ေတြမွာ ေစာ္ဘြားေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ကရင္နီမွာ
ေတာ့ ေစာျဖာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ မႏူဟာမင္းဟာ ပAုိ၀္းလုိ႔လည္း တခ်ိဳ႕က
ဆုိၾကပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ ပေဒသရာဇ္ေခတ္တေလွ်ာက္္မွာ လူမ်ိဳး
Aလုိက္မတူတဲ့ တန္ခိုးAရွိန္ၾသဇာနဲ႔ ပေဒသရာဇ္ေတြက လူ႕Aဖြဲ႔Aစည္း
ေလးေတြကုိ သူ႔A၀န္းA၀ိုင္းနဲ႔သူ ထူေထာင္မင္းမူေလ့့ရွိၾကပါတယ္္။ ပေဒ
သရာဇ္ တပါးနဲ႔တပါးဟာလည္း မၾကာမၾကာ ၾသဇာျပိဳင္စစ္ခင္းေလ့ရွိၾကပါ
တယ္။ တပါးက တပါးAေပၚ ၾသဇာလႊမ္းေAာင္ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ၁၈ ရာ
စုေရာက္တ့A
ဲ ခါမွာေတာ့ ဗမာျပည္Aလယ္ပုိင္း Eရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းနဲ႔ခ်င္းတြင္း
ျမစ္၀ွမ္းAဆုံ ေဒသၾကီးကုိ ဗဟုိျပဳထားတဲ့ ဗမာပေဒသရာဇ္ေတြဟာ မြန္၊ ရ
ခုိင္၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္စတဲ့ ပေဒသရာဇ္ေတြAေပၚ လုံး၀ ၾသဇာလႊမ္းထားႏိုင္ျပီ
22
ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေတာင္တန္းေဒသ ပေဒသရာဇ္ငယ္ေလးေတြကA
စ ႏိႈင္းယွU္ခ်က္Aရ ပိုမိုဖြံ႔ျဖိဳးတဲ့ေျမျပန္႔ေဒသေတြက ပေဒသရာဇ္ေတြAား
လုံးဟာ Eရာ၀တီ၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္၀ွမ္းေဒသကုိ ဗဟုိျပဳထားတဲ့ ပေဒသရာဇ္
ေတြရဲ႕ ၾသဇာခံ သစၥာေတာ္ခံေတြြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဗမာျပည္ကုိ Aဂၤလိပ္
နယ္ခ်ဲ႕သမား လာျပီး ထိေတြ႔ဆက္ဆံ စစ္ျပဳတဲ့Aခ်ိန္မွာေတာ့ Aင္း၀၊ Aမ
ရပူရ၊ မႏၱေလး(ရတနာပု)ံ ဗဟုိျပဳပေဒသရာဇ္ေတြဟာ ၾသဇာAရွိဆုံး မင္း
ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မင္းဆက္Aားျဖင့္ ေျပာရရင္ေတာ့ ကုန္းေဘာင္မင္း
ဆက္ေပါ့။ ပေဒသရာဇ္ေတြဟာ ပေဒသရာဇ္ တပါးပါးကုိ သစၥာခံတယ္ဆုိ
ေပမယ့္ သူပုိင္ရာဆုိင္ရာနယ္ပယ္မွာေတာ့ သူ႔ဘာသာသူ သက္Uီးဆံပုိင္စ
နစ္န႔ပ
ဲ ဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ Aုပ္ခ်ဳပ္ေနပါတယ္။ ဒီAခ်က္ကုိ Aဂၤလိပ္ နယ္
ခ်ဲ႕သမားက သူ႔Aတြက္ Aသုံးခ်ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာပေဒသရာဇ္ကို
ျဖဳတ္ခ်လုိက္ျပီး က်န္တဲ့ ရွမ္းတို႔ကခ်င္တို႔၊ ကရင္နီတို႔ရဲ႕ ပေဒသရာဇ္ေတြကုိ
Aဂၤလိပ္Aစုိးရကို သစၥာခံခုိင္းျပီး ႏိုင္ငံျခားေရး၊ စီးပြားေရးကို ျခယ္လွယ္ျခင္္း
ျဖင့္ ပေဒသရာဇ္စနစ္ကို မူလAတိုင္းပဲ ထားလုိက္တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ Aဂၤလိပ္
နယ္ခ်ဲ႕သမားဟာ ေသြးခြဲAုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္ကို Aေကာင္Aထည္ ေဖာ္လုိက္
တယ္။

ပေဒသရာဇ္စနစ္ေAာက္မွာ ႏိႈင္းယွU္ခ်က္Aရ ေျမျပန္႔ေဒသမွာ

ေနထုိင္သူေတြဟာ ေတာင္တန္းေဒသမွာ ေနထုိင္သူေတြထက္ စီးပြားေရး၊
လူမႈေရး၊ လူေနမႈAဆင့္Aတန္း ျမင့္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္မႈမာွ
ေတာင္ေပၚေဒသနဲ႔ ေျမျပန္႔ေဒသ တေျပးညီ မရွိခဲ့ပါ။ ဒီAခ်က္ကုိ Aဂၤလိပ္
ကုိလိုနီနယ္ခ်ဲ႕သမားက ေသြးခဲြAုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔Aုပ္ခ်ဳပ္ျပီး စီးပြားေရးAရ
ေသြးစုပ္မႈကို ျမွင့္တင္လုိက္တဲ့Aခါ ေျမျပန္႔ေဒသနဲ႔ ေတာင္တန္းေဒသ ကြာ
ဟမႈဟာ ပုိဆုိးသြားပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ ႏိႈင္းယွU္ခ်က္Aရ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ ပုိမုိရွိပါ
တယ္ဆုိတ့ဲ ေျမျပန္႔ေဒသေတြမွာလည္း Aရင္းရွင္ကုန္ထုတ္စနစ္ Aစားထုိး
၀င္လာတဲ့Aခါမွာ ပေဒသရာဇ္ကုန္ထုတ္စနစ္နဲ႔ က်င္လည္ခဲ့တဲ့ ေဒသေတြ
က လူေတြ ပုိျပီးAေျခပ်က္ကုန္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ပေဒသရာဇ္စနစ္
ျပိဳကြျဲ ပီး ကုိလိုနီစနစ္ေAာက္မွာ ဖြဲ႔တည္လာရတဲ့ လူမ်ိဳးစုံပါ၀င္တဲ့ Aမ်ိဳး
သားတရပ္ဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈတညီတညာတည္းရွိတဲ့ တစည္းတလုံးတည္းရွိတဲ့ A
မ်ိဳးသားတရပ္Aျဖစ္ မဖြဲ႔တည္ႏိုင္ခဲ့ဘူးဆုိတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသူနဲ႔
ဆင္းရဲသူAၾကားပဋိပကၡ၊ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိသူနဲ႔ Aလုိေတာ္ရိေတြ Aၾကား ပဋိ
ပကၡ၊ Aမ်ိဳးသားလူမ်ားစုနဲ႔Aမ်ိဳးသားလူနည္းစုၾကား ပဋိပကၡ၊ Aမ်ိဳးသား
လူမ်ားစုAတြင္းပဋိပကၡ၊ Aမ်ိဳးသားလူနည္းစုAတြင္းပဋိပကၡ စတဲ့ပဋိပကၡ
ျပႆနာ ကိစၥA၀၀ဟာ ေန႔စU္နဲ႔Aမွ် ေပၚေပါက္ေနတာပါပဲ။
23
 ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံတကာ Aျဖစ္Aပ်က္၊ Aေတြ႔AၾကဳံေတြAရ မိမိျပည္
တြင္းဘ၀ Aေတြ႕AၾကဳံAရ တုိးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးAျမင္ရွိသူေတြဟာ တ
မ်ိဳးသားလုံးစည္းလုံးဖုိ႔၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကုိယ္ဖန္တီးႏိုင္ဘုိ႔ Aားလုံးတန္းတူ
ရည္တူ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔ တရားမွ်တတဲ့Aခြင့္Aေရးေတြ ခံစားရရွိဖုိ႔ဆုိရင္
လြတ္လပ္ေရးရမွ ျဖစ္မယ္ဆုိတာကို သိျမင္နားလည္လာၾကပါတယ္။ လြတ္
လပ္ေရးရဖုိ႔ဆုိရင္ ကိုလုိနီဆန္႔က်င္ေရး၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးလုပ္မွ ရမယ္
ဆုိတာ ပုိျပီးရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိျမင္လာၾကတဲ့Aခါမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးAင္
AားစုAသီးသီးဟာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္က်င္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရးဆုိတာနဲ႔ လူမ်ိဳးစုံ
ျပည္သူလူထုၾကီးကို စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္လုိက္တဲ့Aခါမွာ တမ်ိဳးသားလုံး တ
စိတ္တည္းတ၀မ္းတည္း ရွိလာပါတယ္။ ဒီလုိတစိတ္တ၀မ္းတည္း ရွိလာမႈကို
ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရးနဲ႔ Aစမ္းသပ္ခံျပီး တမ်ိဳးသားလုံးကုိ စည္းရုံးမိ
လုိက္တ့A
ဲ ခါမွာ မၾကဳံဖူးတဲ့ Aမ်ိဳးသားစည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ရရွိလုိက္ပါ
ေတာ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ လြတ္လပ္ေရးကို ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကား
ေAာင္လုပ္ဖုိ႔ဆုိတာကို ေကာင္းေAာင္မလုပ္ႏိုင္တဲ့Aခါမွာေတာ့ Aမ်ိဳးသား
စည္းလုံးညီညြတ္မႈဟာ ျပိဳကြဲသြားျပီး ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တယ္။

လူမ်ိဳးစုံျပည္သူလူထုAတြက္ တကယ္တမ္္းလြတ္လပ္မႈ မရွိေတာ့

ဒီမုိကေရစီ မထြန္းကားတာေၾကာင့္ တန္းတူေရး၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီး
ေရးဆုိတာ ဘယ္လုိမွ မျဖစ္လာတဲ့Aခါမွာ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈ ျပဳိ
ကြဲသာြ းပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိAမ်ိဳးသား စည္းလုံးညီညြတ္မႈျပဳိကြဲတဲ့Aခါမွာ
တမ်ိဳးသားလုံး လူမ်ိဳးစုံျပည္သူတရပ္လုံးဆုိတဲ့ က်ယ္ျပန္႔တဲ့Aျမင္ေတြ မ
ထည့္ႏိုင္ေတာ့တဲ့Aခါမွာ ဂိုဏ္းဂဏစိတ္၊ ေဒသစြဲစိတ္၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲစိတ္၊ လူမ်ိဳး
ေရးစိတ္ေတြ ေပၚေပါက္လာေတာ့တာပဲ။ ဒီတခါမွာ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု တစု
နဲ႔တစု ဆက္ဆံေရးေတြဟာ မွန္တန္းမက်ေတာ့တာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။
နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ေနရာမွာ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒနဲ႔ က်U္းေျမာင္းတဲ့
လူမ်ိဳးေရးAျမင္ေတြ Aစားထုိးလာတယ္။ လူမ်ိဳးေရးမုန္းတီးစိတ္ေတြ ၀င္
လာတယ္။ သံသယစိတ္ေတြ ၾကီးထြားလာတယ္။ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု တခု
နဲ႔တခု ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့စိတ္ဓာတ္ ဆိတ္သုU္းလာျပီး ရန္လုိတဲ့သ
ေဘာေတြ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။

ဖဆပလ Aစိုးရဟာ ရန္လုိတဲ့သေဘာထားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု

ေတြကုိ ဆက္ဆံAၾကမ္းဖက္လာတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစုေတြဟာ
ကုိယ့္ရပ္တည္ေရး ကိုယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ခုခံကာကြယ္ေရးAတြက္ လက္နက္
စြက
ဲ ုိင္ၾကရေတာ့တာပါပဲ၊ တျပည္လုံးလကၡဏာေဆာင္တဲ့ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴ
နစ္ပါတီတုိ႔လုိ ျပည္သူ႔ရဲေဘာ္တို႔လုိ ေတာ္လွန္တဲ့ ဗမာ့တပ္မေတာ္တို႔လုိ
Aင္Aားစုေတြဟာ လက္နက္ကုိငၿ္ပီး ျပန္ခုခံရတာပါပဲ။ ေဒသႏၱရလကၡဏာ
24
ေဆာင္တ့ဲ Aမ်ိဳးသားလူနည္းစုေတြဟာလည္း တဖြဲ႔ျပီးတဖြဲ႔ လက္နက္ကိုင္
ေတာ္လွန္ေရးလုပ္လာၾကရေတာ့တာပါပဲ။ ဒီနည္းနဲ႔ ဗမာျပည္မွာ လက္နက္
ကိုင္တပ္ေတြ မိႈလုိေပါက္လာေတာ့တယ္။
ဒီလုိျဖစ္လာတဲ့Aခါမွာ ဖဆပလ Aစုိးရဟာ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု
ေတြကုိ Uပေဒတြင္းပါတီ၊ Uပေဒပပါတီေတြဆုိျပီး ခြဲျခားဆက္ဆံတာ လုပ္
လာတယ္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြကုိလည္း လက္နက္ခ်Aညံ့ခံေရးနဲ႔
Aစားထုိးတယ္။ Aျပဳတ္တုိက္ေရး လမ္းစU္ပဲက်င့္သုံးတယ္။ ဖဆပလ A
စုိးရဟာ ဒီလုိေသြးခြဲဖိႏွိပ္တဲ့စနစ္နဲ႔ Aုပ္ခ်ဳပ္လာေတာ့ ဖဆပလAဖြဲ႔ ကိုယ္
တိုင္လည္းကြဲျပဲတယ္။ Uပေဒတြင္းပါတီေတြလည္း ကြဲျပဲတယ္။ Uပေဒပပါ
တီAင္Aားစုေတြလည္း ဒီဂယက္ဒဏ္ခံရတာပါပဲ။ ဖဆပလAစိုးရ စစ္တပ္
ထဲမွာလည္း AကြဲAျပဲေတြ ေပၚတာပါပဲ။ ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စု မင္းမူနိုင္တဲ့
Aထိ ကြျဲ ပဲျဖဳတ္ထုတ္ခဲ့တာပါပဲ။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မတ္ ၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုဟာ Aာ
ဏာသိမ္းယူလုိက္ေတာ့တယ္။ AဲဒီAခ်ိန္ကစျပီး Uပေဒတြင္းရွိ တျပည္လုံး
လကၡဏာေဆာင္တဲ့ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစုေရာ ေဒသႏၱရလကၡဏာေဆာင္တဲ့
ႏိုင္ငံေရးAင္AားစုAားလုံး ဖ်က္သိမ္းတာခံလုိက္ရတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ျပိဳ
ကြမ
ဲ ယ့္Aႏၱရာယ္ရွိလုိ႔ Aာဏာသိမ္းတယ္။ တျပည္လုံး တစည္းတလုံး
တည္းရွိေAာင္ Aင္AားစုAားလုံး တစည္းတလုံးတည္းရွိေAာင္ မဆလ
ပါတီဆုိတာ ထူေထာင္ျပီး ၁၉၇၄ AေျခခံUပေဒနဲ႔ Aုပ္ခ်ဳပ္ဖုိ႔လုပ္လာပါ
တယ္။ ၾကားေန၀ါဒက်င့္သုံးတဲ့ ဆုိရွယ္လစ္ႏိုင္ငံလုိ႔ေတာင္ ေၾကညာလုိက္
ပါေသးတယ္။ လက္၀ဲ၊ လက်္ာAစြန္းမေရာက္ေစတဲ့၀ါဒ ဆုိတာလည္း ေျပာ
တယ္။ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးမႈပ်က္ျပားတာ ၀ါဒေရးရာေၾကာင့့္ဆုိျပီးေတာ့
လည္း ေျပာတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုဟာ ေသြးခြဲဖိႏွိပ္Aုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စစ္Aစုိး
ရပဲျဖစ္တာေၾကာင့္ Uပေဒတြင္းAင္Aားစုေတြကို ကာလတခု ဖ်က္သိမ္း
ထားႏိုင္ေပမယ့္ UပေဒပAင္Aားစုေတြကို ဘယ္လုိမွ မေခ်မႈန္း မဖ်က္သိမ္း
ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္တာနဲ႔ သပ္လွ်ိဳေသြးခဲြတာေတြေတာ့
ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုက မျပတ္လုပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗုိလ္ေန၀င္း စစ္Aုပ္
စုဟာ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကုိ မလုပ္ႏိုင္သလုိ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္
ကုိလည္း မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ဘဲ လူမ်ိဳးစုံျပည္သူလူထုရဲ႕ နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႔ ဆန္႔
က်င္တာကုိခံရပါတယ္။ ဗိုလ္ေန၀င္းရဲ႕စစ္Aုပ္စုမွာလည္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ Aာ
ဏာသိမ္းကတည္းက ျဖဳတ္ဟ၊ ထုတ္ဟနဲ႔ လုပ္လာလုိက္ရတာ ေနာက္ဆုံး
ေန၀င္းကိုယ္တုိင္ ေနAိမ္Aက်ယ္ခ်ဳပ္ဘ၀နဲ႔ လူ႔ဘ၀ကုိ Aဆုံးသတ္သြား
ရပါတယ္။

25
 ၈၈ လူထုAုံၾကြမႈၾကီးဟာ တကယ္ပဲ ဒီမုိကေရစီရရွိဖုိ႔ Aမ်ိဳးသား
စည္းလုံးညီညြတ္မႈ ျပန္လည္ရရွိဖုိ႔ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိဖုိ႔ လက္တ
ကမ္းAလိုကို ေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္Aုပ္စုကုိ တကယ္မဖ်က္သိမ္း
လုိက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေAာင္ပြဲပန္းတုိင္Aထိ မေရာက္ခဲ့ႏိုင္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ဒါ
ေပမဲ့ ေAာင္သီးေAာင္ပြင့္ေတြေတာ့ Aေတာ္ရခဲ့ပါတယ္။ မဆလပ်က္ တာ၊
စစ္Aုပ္စုမွာ လူAားလုံးကုိ လဲပစ္လုိက္ရတာ၊ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစုေတြ
တရား၀င္ဖ႔တ
ဲြ ည္ႏိုင္တာ၊ ၉၀ ခုႏွစ္ပါတီစုံAေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ရ
တာ၊ ဒီမုိကေရစီစကားေတြ ေျပာလာႏုိင္တာ၊ စစ္Aစိုးရ၊ စစ္Aုပ္စုဆုိတာ
ေတြကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ဖြင့္ခ်ေျပာဆုိႏို္င္တာ စတဲ့ ေAာင္သီး
ေAာင္ပြင့္ေတြေတာ့ ရရွိလုိက္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ န၀တစစ္Aုပ္စု Aထူးသျဖင့္ ဗိုလ္သန္းေရႊရဲ႕ နAဖစစ္
Aုပ္စုဟာ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြကို Aၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းတာ၊ ၉၀ ခုႏွစ္ေရြး
ေကာက္ပဲြရလဒ္ကို နင္းေခ်ဖ်က္ဆီးေနတာ ကတိေတြကုိ တခုျပီးတခု ခ်ိဳး
ဖ်က္တာေတြ လုပ္ေနတာေၾကာင့္ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံေရးAက်ပ္Aတည္းဟာ
ထြက္ေပါက္မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနတယ္။
နAဖဟာ ဒုိ႕တာ၀န္Aေရး ၃ ပါးတုိ႔၊ ႏိုင္ငံေရးUီးတည္ခ်က္ ၄
ရပ္တုိ႔၊ စီးပြားေရးUီးတည္ခ်က္ ၄ ရပ္တုိ႔။ လူမႈေရးUီးတည္ ခ်က္ ၄ ရပ္တို႔ကုိ
လူၾကားေကာင္းေAာင္ ေၾကြးေၾကာ္တာပဲျဖစ္ျပီး လက္ေတြ႔မွာ ႏိုင္ငံေရး
Aင္AားစုAားလုံးကုိ ေခ်မႈန္းပစ္ႏိုင္ေရးနဲ႔ စစ္Aုပ္စုစုိးမိုးမႈ တရား၀င္ျဖစ္
ေရး လုပ္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။
န၀တ- နAဖ တက္လာကတည္းက ဗမာျပည္ ႏိုင္ငံေရးေလာက
မွာ Aင္Aားစုေတြ Aၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ ခြဲျဖဲတာခံရပါတယ္။ Uပေဒတြင္း Aင္
Aားစုေတြ။ UပေဒပAင္Aားစုေတြ လက္နက္ကိုင္တုိက္ေနတဲ့ Aင္Aားစု
ေတြ ျပည္ပေရာက္Aင္Aားစုေတြဆုိျပီး Aမ်ားၾကီးျဖစ္ကုန္ပါတယ္။ ေနာက္
ေတာ့ Uပေဒတြင္းAင္Aားစု ဟုတ္သလုိလုိ မဟုတ္သလုိလုိ ဖားတပိုင္း
ငါးတပိုင္း Aပစ္ရပ္Aဖြဲ႔ေတြAျဖစ္ လက္နက္ကုိင္Aင္Aားစုတခ်ိဳ႕ကုိ ဖန္
တီး လိုက္ပါတယ္။ ဒီAင္Aားစုေတြကုိ တခုနဲ႔တခု Aျပန္Aလွန္ ဆက္ဆံ
ခြင့္ မေပးပါဘူး။ တရား၀င္Uပေဒတြင္းပါတီ Aခ်င္းခ်င္းေတာင္ ဆက္ဆံခြင့္
ေတြ တားဆီးေႏွာင့္ယွက္တာခံရပါတယ္၊ Aခုဆုိ ျပည္သူလူထုက တခဲနက္
ေထာက္ခံမဲေပးထားတဲ့ Aမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီAဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကုိေတာင္ ဖုတ္လႈိက္
ဖုတ္လႈိက္ Aသက္ရွဴေနရုံေလာက္ပဲ လုပ္ထားပါတယ္။ တျခားUပေဒတြင္း
တရား၀င္ပါတီAဖြဲ႔Aစည္းေတြAားလုံးလည္း မေသရုံဘဲ လုပ္ထားပါတယ္။
လႈပ္ရွားခြင့္ဘာမွမရွိပါဘူး။ ဒီၾကားထဲ တျဖဳတ္ျဖဳတ္နဲ႔ Aမွည့္ေျခြ ေျခြေန
ျပန္ပါတယ္။ AခုAပစ္ရပ္Aဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ကို Aစိတ္စိတ္Aျ̧မြာျ̧မြာ ကြဲေAာင္
26
လုပၿ္ပီး လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းတာ လုပ္ေနျပန္ပါျပီ။ နAဖကိုယ္တုိင္လည္း
Aက်ပ္ Aတည္းမ်ိဳးစုံ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါေတြၾကည့္ရင္ နAဖစစ္Aစုိးရ
ဟာ သူ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္AေျခခံUပေဒ Aသက္၀င္ေရးနဲ႕ စစ္Aုပ္စုAာဏာ
တည္ျမဲေရးကလြဲျပီး ဘာမွစိတ္မ၀င္စားဘူးဆုိတာ ရွင္းပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕Aာ
ဏာ တည္ျမဲေလေလ ေသြးခြဲAုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္က ပိုမိုျပင္းထန္ထန္ေလေလ
ျဖစ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။
Aုပ္စုိးသူAဆက္ဆက္ ကေန႔ နAဖစစ္AစုိးရAထိ ဒီလုိေသြးခြဲ
ဖိႏွိပ္Aုပ္ခ်ဳပ္မႈကုိ တြန္းလွန္တိုက္ခိုက္ေနသူေတြဘက္မွာလည္း ခ်ိဳ႕ယြင္း
ခ်က္ Aားနည္းခ်က္ေတြရွိတယ္။ ဒီAားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္လည္း နAဖ
စစ္Aစုိးရ Aသက္ရွည္ခဲ့ျပန္ပါတယ္။ စစ္Aစိုးရကိုဆန္႔က်င္ေနတဲ့ Aင္Aား
စုေတြမွာ တျပည္လုံးလကၡဏာေဆာင္တဲ့ Aင္Aားစုနဲ႔ ေဒသႏၱရလကၡဏာ
ေဆာင္တ့ဲ Aင္Aားစုေတြဆုိျပီး ရွိၾကပါတယ္။ ဒီAင္Aားစုေတြမွာ တဖြဲ႔ခ်င္း
Aတြင္းမွာ ပဋိပကၡရွိသလုိ တဖြဲ႔နဲ႔တဖြဲ႔ၾကားမွာလည္း ပဋိပကၡရွိၾကတယ္။ Aဲ
ဒါေၾကာင့္ ဂိုဏ္းဂဏစိတ္ေတြ၊ မာန္မာနေတြ၊ Aာဃာတေတြ မုိးမႊန္လာပါ
တယ္။ တျပည္လုံးလကၡဏာရွိတဲ့Aင္Aားစုေတြမွာ Aဲဒီစိတ္ေတြAျပင္ လူ
မ်ိဳးၾကီး၀ါဒစိတ္လည္း ေပၚတတ္သလို ေဒသႏၱရလကၡဏာရွိတဲ့ Aင္Aားစု
ေတြမွာေတာ့ ေဒသစြဲစိတ္၊ က်U္းေျမာင္းတဲ့ လူမ်ိဳးေရးAျမင္စိတ္ေတြလည္း
ေပၚတတ္တယ္။ ဒီAားနည္းခ်က္ကို Aုပ္စုိးသူAစိုးရ Aဆက္ဆက္က
“ခ်က္ေကာင္း”Aျဖစ္္ Aသုံးခ်တာပါပဲ။ ကေန႔ နAဖAစုိးရဆုိရင္ ဒီAခ်က္
ကို ပုိျပီးထိထိမိမိနဲ႔ ရက္ရက္စက္စက္ကုိ Aသုံးခ်ေနပါတယ္။
ဒီကေန႔ တျပည္လုံးလကၡဏာနဲ႔ လႈပ္ရွားတဲ့Aင္Aားစုေတြမွာ Uပ
ေဒတြင္းAင္Aားစုနဲ႔ UပေဒပAင္AားစုေတြAျဖစ္ကြဲထြက္သြားျပီး Aျပန္
Aလွန္ဆက္သယ
ြ ္မႈ၊ Aျပန္Aလွန္ေထာက္ကူလႈပ္ရွားမႈ Aေတာ္Aားနည္း
ေနၾကတယ္။ ေဒသလကၡဏာနဲ႔လႈပ္ရွားေနတဲ့ Aမ်ိဳးသားလူနည္းစုAင္
Aားစုေတြလည္း Uပေဒတြင္းAင္Aားစု၊ UပေဒပAင္Aားစု၊ လက္နက္ကိုင္
တုိက္ပဲြဆင္ႏႊဲတဲ့Aင္Aားစု၊ Aပစ္Aခတ္ရပ္တဲ့Aင္AားစုေတြAျဖစ္ ကြဲ
ျပားေနတယ္။ Aခု Aပစ္Aခတ္ရပ္တဲ့Aဖြဲ႕ေတြထဲမွာေတာင္ လက္နက္ A
ျဖဳတ္ခံရသူခံရ၊ Aဖြဲ႔တြင္းကြဲျပဲမႈေတြ ေပၚလုိေပၚနဲ႔ AေနAထားAမ်ိဳးမ်ိဳး
ေတြ ျဖစ္ေပၚေနတယ္။ Aင္AားစုAေနနဲ႔ Aခု Aျပန္Aလွန္ခ်ိတ္ဆက္
ဆက္သယ
ြ ္မႈ Aေထာက္Aကူျပဳလႈပ္ရွားမႈေတြ Aျပန္Aလွန္မလုပ္ႏိုင္ဘဲ
ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
Uပေဒတြင္းAင္Aားစုေတြနဲ႔ UပေဒပAင္AားစုေတြAခ်င္းခ်င္း
ျဖစ္တ့န
ဲ ည္းေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ျပီး ယုံၾကည္မႈ၊ စာနာစိတ္ေတြနဲ႔ Aျပန္Aလွန္
Aေထာက္Aကူျဖစ္ေစတဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ရပါမယ္။ တျပည္လုံးလကၡ
27
ဏာရွိတ့ဲ Aင္Aားစုေတြနဲ႔ ေဒသႏၱရလကၡဏာနဲ႔လႈပ္ရွားေနတဲ့ Aင္Aားစု
ေတြ၊ လက္နက္ကိုင္တုိက္တဲ့ Aင္Aားစုေတြနဲ႔ လက္နက္ကိုင္မတုိက္တဲ့
Aင္Aားစုေတြ။ လက္နက္ကိုင္တိုက္တဲ့Aင္Aားစုေတြ Aခ်င္းခ်င္း Aျပန္
Aလွန္ နည္းမ်ိဳးစုံနဲ႔ ဆက္သြယ္ၾက၊ Aျပန္Aလွန္ Aေထာက္Aကူစိတ္၊
စာနာစိတ္၊ ယုံၾကည္မႈနဲ႔ လႈပ္ရွားၾကဖုိ႔လုိေနပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ၾကမွသာ
တက္ညီလက္ညီနဲ႔ နAဖကို ရင္ဆုိင္တာ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ Aဲဒီလုိ Aင္
Aားစုေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ကြဲျပားေနပါေစ လႈပ္ရွားမႈလက္ညီလာရင္
လူထုၾကီးတရပ္လုံးကုိ Aင္ၾကီးAားၾကီးျဖစ္ေAာင္ စုစည္းလာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါ
တယ္။ Aဲဒီလို စုစည္းလာႏိုင္မွသာ နAဖ ရဲ႕ ၂၀၀၈ AေျခခံUပေဒကို တုိက္
ဖ်က္ႏိုင္ျပီး စစ္Aုပ္စုကုိလည္း ဖ်က္သိမ္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာ စစ္
Aာဏာရွင္စနစ္၊ စစ္Aုပ္စု၊ စစ္Aစိုးရကို မဖ်က္သိမ္းႏိုင္မခ်င္း Aမ်ိဳးသား
စည္းလုံးညီညြတ္မႈ ရရိွမွာမဟုတ္ပါ။ စစ္Aုပ္စုရွိေနသေရြ ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဒီမို
ကေရစီေရး မရွိႏိုင္ပါ။
ဒီကေန႔ ၂၀၀၈ AေျခခံUပေဒကို Aတည္ျပဳျပီး တရား၀င္ သက္
၀င္္လႈပ္ရွားဖုိ႔ ၂၀၁၀ မွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္္ဆုိျပီး နAဖက လုပ္လာ
တယ္။ Aဲဒါဟာ ႏုိင္ငံေရးAင္Aားစုေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ မ်က္စိလည္
စရာ ေတြျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒါဟာ တဖက္မွာ ႏိုင္ငံေရးAင္ Aားစုေတြ
ႏိုင္ငံေရးသမားေတြAတြင္းမွာ သေဘာထားကြဲျပားမႈေတြြ ျဖစ္ေAာင္လုပ္
တာပဲဆုိတာ ျမင္ထားသင့္ပါတယ္။ နAဖရဲ႕ေထာင္ေခ်ာက္ျဖစ္တယ္ဆုိတာ
ျမင္ထားသင့္ပါတယ္။ AဲဒီAျမင္သာ ၾကံ့ခိုင္မယ္ဆုိရင္ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု
ေတြဟာ ကိုယ့္AေနAထားAရ ကိုယ့္Aခန္းက႑Aလုိက္ တက္ညီလက္
္ညီ လႈပ္ရွားၾကမယ္ဆုိရင္ နAဖရဲ႕ AစီAမံAားလုံးကုိ တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ျပီး
နAဖ စစ္Aုပ္စုကိုပါ လူထုAားနဲ႔ ဖ်က္သိမ္းပစ္တာ လုပ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
ဗမာျပည္မွာ စစ္Aုပ္စုရွိေနသေရြ႕ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္
ေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရး၊ တန္းတူေရး၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကိုယ္ဖန္တီးေရး၊ ျငိမ္းခ်မ္း
ေရး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္ေရးဆုိတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစု
Aားလုံး Aျပန္Aလွန္ေလးစား၊ Aျပန္Aလွန္နားလည္မႈယူ၊ Aျပန္Aလွန္
ဆက္သယ
ြ ္ျပီး ကိုယ့္က႑နဲ႔ကုိယ္ တက္ညီလက္ညီ မလႈပ္ရွားႏိုင္သေရြ႕
စစ္Aုပ္စု သက္ဆုိးရွည္ေနမွာAမွန္ပဲ။ စစ္Aစုိးရရဲ႕ ေသြးခြဲAုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာ
လည္း ထိေရာက္ေနUီးမွာလည္း Aမွန္ပါပဲ။
0oefOD;
စက္တင္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၀၉ ။

28
 pD;yGm;a&;tcuf ppfa&;tcsuf

=unf0if;

pD;yGm;a&;tusyftwnf;qdkufae&mu jyefemvefxlvm+yDvdk@ wcsdK@ynm

&SifawGu oHk;oyfajymqdkae=uygw,f? tvkyftudkif&&Sdr_awGvnf; wdk;
rsm;vmr,fvdk@ t"dupD;yGm;a&;ynm&Sif}uD;awGu cef@rSef;cJh=uw,f? 'g
ayrJh tar&duefEdkifiH&J@ r=umao;cifu xkwfjyefvdkufwJh tvkyfvufrJh
udef;*%ef;awGu 'DoHk;oyfcsufudk acszsufypfvdkufygw,f? +yD;cJhwJh puf
wifbmvrSm tvkyftudkifqHk;±H_;r_pkpkaygif;[m 263˜000 &Sdw,f? 'g[m
=o*kwfvxufpm&if 62˜000 ydkrsm;vmwm jzpfw,f? 6 vxuf
ausmf+yD; tvkyfvufrJhjzpfaeolaygif;[m 5²4 oef;&Sd+yD; qufwdk;aeqJ
jzpfw,f? 'geJ@ywfouf+yD; orRwtdkbm;rm;uawmh “tvkyfvufrJh
jy\em[m pD;yGm;a&;wHk@qdkif;r_uae+yD; aemufqHk;rS jyefemvefxlr,fh
udpP jzpfw,f? emvefxr_[m wvSrf;csif; jznf;jznf;oGm;&r,fh jzpfpOf
yg” vdk@ ajymcJhw,f?
'Dvdk tvkyfvufrJhxlajymr_uae avmavmq,f csufaumif;
awG@aewmuawmh tar&duefppfbufu jzpfygw,f? pD;yGm;a&;tcuf
ppfa&;tcsufvkd@ ajym&awmhr,feJ@wlygw,f? tar&duefwyfom;opf pk
aqmif;a&;[m +yD;cJhwJh 35 ESpftwGif;rSm wcgrS owfrSwf&mcdkifE_ef;
rjynfhrDcJhyg? 'DESpfrSmawmh owfrSwf&mE_ef;jynfh±Hkru ausmfvGefcJhw,f qdk
yJ? yifwm*GefppfXmecsKyf a=unmcsufrSmawmh pD;yGm;a&;usqif;r_eJ@ t
vkyfvufrJhwdk;rsm;vmr_wdk@a=umifha&m/ wjcm;rufvHk; pwmawGa=umifhyg
ydkrsm;wJh vli,fawG[m ppfajrjyifoGm;=u&r,fqdkwmudk odvsufeJ@ ppf
wyfxJ 0ifvm=uwmvdk@ qdkygw,f?
1973 ckESpfrSm qENtavsmufppfr_xrf;Oya' jyÏmef;+yD;aemuf
ppfom;pkaqmif;a&;rSm tckvdkatmifjrifr_&wm yxrqHk;t}udrf jzpfyg
w,f? +yD;cJhwJhESpfawGwkef;uqdk&if owfrSwfxm;wJh wyfom;opf ta&
29
twGuf jynfhrDatmif r&cJhygbl;? txl;ojzifh =unf;wyf[mqdk&if ta&
twGufjynfhrDzdk@twGuf txufwef;ausmif;r+yD;bJ xGufvmolawGudk
ydkvufcHcJh&w,f? 'ghtjyif owfrSwftav;csdefxuf ydkaeolawGeJ@ jypfr_
usL;vGefcJhzl;olawGudkawmif vufcHcJhw,f?
tck pufwifbm 30 &ufrSm ukefqHk;r,fh b¾ma&;ESpftwGuf
awmh owfrSwfta&twGufaum/ owfrSwft&nftcsif;awGyg jynfhrD
atmif&cJhw,fqdkw,f? t+rJwrf;wyftwGufaum/ t&efwyftwGufyg
&cJhwm jzpfw,f?
tmz*efeJ@tD&wfppfyGJawG[m qENtavsmufppfr_xrf;&wJh ppf
wyf&J@ '%fcHEdkifr_udk r}uHKzl;wJhprf;oyfr_}uD;jzpfw,fvdk@ u|rf;usifolawG
u qdk=uygw,f? =unf;wyfeJ@ r&drf;wyfzGJ@awG&J@ tiftm;udk wyfom;
opfawGeJ@ tpOft+rJ jznfhwif;wdk;csJ@EdkifpGrf;&Sdzdk@ ta&;}uD;ovdk wdkufyGJ
jzpfaewJh e,fajrawGrSmvnf; tvSnfhus tr_xrf;Edkifzdk@ t&efwyfzGJ@awG
tvHktavmuf&Sd&rSm jzpfygw,fvdk@ qdkygw,f? EdkifiHjcm;odk@ apv$wfcJhwJh
=unf;wyfzGJ@wcsdK@[mqdk&if zGJ@pnf;yHktjynfh tiftm;r&Sd=uygbl;? wyf
om;opf pkaqmif;&cufwJh ta=umif;awGxJrSm tJ'DppfyGJawG[mvnf;
ta=umif;tcsufwck jzpfygw,f?
'DwywfrSmawmh umuG,fa&;0ef}uD;Xmeu t+rJwrf;wyft
wGuf wyfom;opf 168˜900 pkaqmif;EdkifcJhw,f? 'Db¾ma&;ESpftwGuf
owfrSwf&mcdkifE_ef;t&qdk&if 103µ &Sdw,fvdk@ qdkygw,f? EdkifiHawmf
tapmifhwyfzGJ@eJ@ t&efwyfzGJ@twGufqdk&ifawmh 104µ &&SdcJhw,fvdk@ qdk
w,f?
ta&twGuft&omru t&nftcsif;ydkif;rSmvnf; wdk;wufr_
awG&Sdw,fvdk@ qdkygw,f? wyfom;opf 95µ avmuf[m txufwef;
atmif+yD;olawG jzpfw,f? rESpfuqdk&if owfrSwfcsuf 90µ rjynfhrDbJ
txufwef;atmif+yD;ol 83µ omygw,f? t+rJwrf;wyftwGuf 'DESpf
vufcHvdkufolawGxJrSm t&nftcsif;ppfpmar;yGJrSm tedrfhqHk;vufcHEdkif
wJhtqifh trSwfomrDwJholu 1³5µ yJygw,f? t&ifESpfawGuqdk&if 4µ
eD;yg;&Sdw,f?
'Dvdk ta&twGufa&m/ t&nftcsif;ygwdk;vm&wm[m t&yf
buf tvkyftudkif&Sm;yg;r_/ ppfwyfvpmwdk;ay;wmeJ@ ppfom;pkaqmif;
a&;twGuf bwf*sufydkoHk;vmwmwdk@a=umifh jzpfw,fvdk@ qdkygw,f?
a=umfjimc/ aps;uGufxdk;azmufr_/ wyfom;opfpkaqmif;ay;olawG t
wGufeJ@ wjcm;tcawGygwGuf&if wyfom;opfwa,muftay:rSm um
uG,fa&;0ef}uD;Xme&J@ toHk;p&dwf[m a':vm 10˜000 avmuf&Sdw,f
vdk@ qdkygw,f? =unf;wyf&J@toHk;p&dwfu ydkrsm;ygw,f? a':vm 22˜000
30
&SdowJh? tJ'Dawmh pkaqmif;&&SdwJh wyfom;opf wodef;ajcmufaomif;
ausmftwGufqdk&if a':vm bDvsHcsD ukefuscJh&rSmyg?
'DESpf&cJhwJh atmifjrifr_a=umifh aemufESpfrSmawmh yifwm*Geft
aeeJ@ wyfom;opfpkaqmif;a&;rSm a':vm 5 bDvsHavmuf (11µ) av#mh
oHk;Edkifr,fvdk@ ar#mfvifhae=uygw,f?
vlemrsufjzLqdkufav q&móuufavvdk@ qdkpum;&Sdygw,f? t
ckawmh tvkyfvufrJhrsm;av yifwm*Gefóuufavjzpfae+yDeJ@wl&J@?

'Dvdk tvkyfvufrJhxlajymr_uae avmavmq,f csufaumif;

awG@aewmuawmh tar&duefppfbufu jzpfygw,f? pD;yGm;
a&;tcuf ppfa&;tcsufv@dk ajym&a
ajym&awmhr,feJ@wlygw,f? tar
&duef wyfom;opfpkpak qmif;a&;[m +yD;cJhwJh 35 ESpftwGif;rSm
wcgrS owfrSwf&mcdkifE_ef; rjynfhrDcJhyg? 'DESpfrSmawmh owfrSwf
&mE_
&mE_ef;jynfh±kHru ausmfvGefcJhw,fqdqkyd J? yifwm*GefppfXmecsKyf
a=unmcsufrSmawmh pD;yGm;a&;usqif;r_eJ@ tvkyfvufrJh wdk;
rsm;vmr_w@kd a=umifha&m/ wjcm;rufvkH; pwmawGa=umifhyg ydk
rsm;wJh vli,fawG[m æ

31
 urBmvHk;qkdif&m b¾ma&;uyf

armifoef;jra&$

vGefcJhwJh q,fpkESpf 2 cktwGif; urBmr_jyKjcif;ukd OD;aqmifvmcJhwJh EkdifiH

wumb¾mt&if;&J@ avmavmq,fjzpfay:aewJh uyfqkdufr_[m 1929
pD;yGm;ysufuyf=uD; tygt0if ,cifay:cJhzl;wJhuyfrsm;xuf ykdrkdeuf±_dif;
w,fvkd@ trsm;u wGufq=uw,f? uyf[m qufvufjzpfay:ae+yD; ol@
&J@ us,fjyef@euf±_dif;r_ukd twef=umwJhtxd cHpm;&ygOD;r,f?
uyftwGif; vef@Ekd;vmwJh t&if;&Sifpepf[m a&=uD;a&v#Hvm
wJhtcg EkdifiHykdifjyKr_qdkwJh &GufoabFmukd v$ifhvmw,f? 'g[m ,cifqkd
AD,uf,leD,HtwGuf tHhzG,fygyJ? uyfqkdufaewJh t&if;&Sifpepfukd um
uG,fzkd@ olwkd@&J@ EkdifiHawmftpkd;&eJ@ yk*~vduykdifqkdifr_qkdwmukd oabmw
&m;t& rumuG,fawmhbJ olwkd@csD;rGrf;cef;zGifhcJhwJh yk*~vdut&if;&J@
xnf0gr_eJ@ a&mifjcnfuGef@aewJh olwkd@&J@ bk&m;ocifjzpfwJh aps;uGufwkd@
udk t=uifemuif;pGm pGef@ypfvkduf=uw,f?
acwfopfyk*~vduykdifjyKr_&J@ a&S@awmfajy;jzpfwJh +Adwdef[m ,ck
tcg ol&J@b%fvkyfief;trsm;pkukd qkd&S,fvpfykdif Socialized jyKvm
w,f? (wcsdefu rm*&ufoufcsmajymwJh “pD;yGm;a&;vkyfief;xJ yg0if
ywfoufr_qkdwm tpkd;&&J@ tvkyfr[kwfbl;”qdkwJh pum;ukd jyefowd&
rdygw,f?) tar&duefjynfaxmifpku b¾ma&;pepf jyefrwfvmzkd@ t
cGefxrf;jynfolwkd@&J@ aiGaygif; tar&duefa':vm 2 'or 5 x&DvD,H (
1 x&DvD,H ] 1000 bDvD,H/ 1 bDvD,H ] oef; 1000) ukd oHk;pGJw,f?
jyifopforRw eDukdvyfpf qmukdZDu “vGwfvyfaps;uGuf Laissez-faire
edÏdwHoGm;+yDvkd@ ajymw,f?
32
 'Dae&mrSm qef@usifbuftrSefw&m; Paradox w&yfay:vm
w,f? avmavmvwfvwf uyfrS t&if;&Sifpepfukd u,fwifzkd@ tpkd;&
rsm;u ykdrdkpGufzufvmw,f? 'gayrJh 'g[m tay:,Htjcif;t&myJjzpf
w,f? t&if;&Sifpepf[m yk*~vdutjrwfukd t+rJwrf; tumtuG,fay;
+yD; vrf;csJ@oGm;rSmyJ jzpfw,f?
'Duyf[m vwfwavm q,fpkESpfrsm;twGif; ay:aygufvmwJh
urBmr_jyKjcif;&J@ rv$Ja&SmifEkdifwJh aemufqufwGJ tusdK;qufyJ jzpfw,f?
vpfb&,fvufopf (eD,kdvpf) oabmw&m;eJ@ axmufulxm;
wJh urBmr_jyKjcif;qkdwm[m {&mrtwkdif;twmeJ@ t&if;pkyHkr_ (t&if;&Sif
pepf zGH@+zdK;vmwmeJ@tr# t&if;pkpnf;r_eJ@ pkyHkr_jzpfvmwm[m w&m;yg
yJ)? xkdrS b¾mt&if; urBmjzef@usuf v$rf;ywfvmr_ }uD;xGm;vmjcif;yJ
jzpfw,f?
ol@rSm xl;jcm;csufawG &Sdw,f? rsufarSmufjzpfpOf[m trsdK;
om;EkdifiHwckukd tajccHwJh b¾mt&if;eJ@ +ydKifbuftrsdK;om; EkdifiHwck&J@
b¾mt&if;wkd@ twkduftcHjzpfwmr[kwfbl;? b¾mt&if;[m trsdK;
om;EkdifiHabmifukd ausmfvGefoGm;+yD jzpfw,f? ('g[m wcsdK@ajym=uovkd
trsdK;om;EkdifiHw&yf&J@ tcsKyftjcmtm%m uG,faysmufoGm;+yDqkdwJh o
abmr[kwfbl;)?
rnfokd@yifjzpfap *±kjyK&r,fhtcsufu rsufarSmufacwf b¾m
t&if; a&S@aqmifEkdifiH}uD;rsm;u tv$rf;rkd;cH woD;yk*~vduEkdifiHrsm;t
ay: tjrwfxkwfaoG;pkyfaejcif;yJjzpfw,f?
'ghtjyif 'Db¾mt&if;[m pD;yGm;zGH@+zdK;a&;ukd OD;wnfwJh pufr_
t&if;eJ@ aygif;pyf&r,fhtpm; tvsiftjref tjrwfxGufEkdifr,fh &if;ESD;
jr‡KyfESHr_rsm;ukd &Sm}uHzkd@ ykdrkdpdwfapmaew,f? 'ga=umifh ‚[m uyfyg;t
jzpf yGm;pD;vm+yD; tppftrSefzGH@+zdK;wdk;wufr_ukd ysufpD;qkwf,kwfapyg
w,f?
+yD;cJhwJh q,fpkESpfrsm;u a&S@wef;a&muf EkdifiH}uD;rsm;twGif; E_dif;
,SOfjcif;t& zGH@+zdK;r_E_ef;edrfh+yD; tvkyfvufrJE_ef; jrifh&jcif;&J@ta=umif;&if;
ukd &Sif;jy&mrSm 'Db¾mt&if; }uD;xGm;vmr_u ta&;}uD;wJh tykdif;u
yg0ifw,f? ta=umif;u EkdifiHwum aiGa=u;aps;upm;olrsm; (&J@t&if;
tESD;)ukd acsmhjrLqGJaqmifzdk@ t+ydKiftqkdif tcGefE_ef;xm;av#mhum b
¾ma&;vkdaiG xdef;csKyfwmawG vkyf=uw,f? 'DvkdeJ@ tpkd;&rsm;u toHk;
p&dwfav#mhcswJhtwGuf tvkyftudkifeJ@ jynfwGif;0,fvkdtm; usqif;+yD;
zGH@+zdK;r_E_ef; edrfhyg;&w,f?
'DvkdeJ@ a&S@wef;a&muf EkdifiH}uD;rsm;[m wwd,urBm ekdifiHrsm;&J@
pD;yGm;a&;tay: pm;usufopfajymif;zkd@ &Sm}uHvm=uw,f? vpfb&,f
33
vufopfay:vpDu b¾mt&if; EkdifiHwum twkdif;twmeJ@ vGwfvyf
pGm a&$@ajymif;Ekdifzdk@twGuf twm;tqD;rsm; z,f&Sm;ay;zkd@ awmif;qkd
w,f?wqufwnf; EkdifiHwumtvkyfcGJa0r_o¿mefopfukdvnf; awmif;
qkdw,f? 'Dw}udrfrSmawmh wkduf&kdufukdvkdeDe,fajr odrf;ykdufjcif;enf; r
[kwfawmhbJ wwd,urBm&J@pD;yGm;a&;ukd ‚wkd@&J@aemuf+rD;qGJtjzpf t
wif;tusyfoGwfoGif;wJhenf; jzpfw,f? 'g[m pD;yGm;ysufuyfjzpfay:ap
wJh tajccHta=umif;t&if;yJ jzpfw,f?
urBmr_jyKjcif;&J@ ta&;}uD;wJh xl;jcm;csufESpf&yfukd odxm;rS
vwfwavmuyfukd em;vnfEkdifr,f? yxrtcsuf - csrf;omEkdifiHaum
qif;&JEkdifiHyg/ ‚wdk@twGif; qif;&Jcsrf;omuGm[r_/ csrf;omEkdifiHeJ@ qif;&J
EkdifiHt=um; qif;&J - csrf;om uGm[r_? 'kwd,tcsuf - urBmr_jyKjcif;&J@
“tvkyftukdifr&SdbJ}uD;xGm;jcif;”qkdwJh xl;jcm;jcif;&mwkd@ jzpfw,f? bm
vkd@ 'Dvkdjzpf&ovJqkdawmh vlom;t&if;tjrpfpGrf;&nf zGH@+zdK;a&;twGuf
&if;ESD;jr‡KyfESH&rnfhtpm; wnf+rJwJh tjrifhrm;qHk;tjrwftpGef; &&Sda&;t
wGuf vlom;vkyftm;ae&mrSm tpm;xkd;zkd@ enf;ynmzGH@+zdK;a&;twGuf
&if;ESD;jr‡KyfESH=uvkd@yJ jzpfw,f? 'DumvtwGif; urBmhtwkdif;twmt&
tvkyftukdif zGH@+zdK;wkd;wufr_[m jynfwGif;xkwfvkyfr_eJ@ 0efaqmifr_ wef
zkd; GDP xuf t+rJwrf;edrfhaew,f?
'Dxl;jcm;csufESpf&yf aygif;vkdufwJhtcg urBmhvlOD;a&trsm;pk}uD;
&J@ 0,fvkdtm;avsmhenf;oGm;w,f? 'Dtcg xkwfvkyfvkdufwJh ypPnf;rsm;
a&mif;vkd@r&awmhwJhtwGuf t&if;&Sifpepf[m rv$Jra&Smifom uyf
qkdufawmhw,f? 'DtajctaeatmufrSm t&if;&Sifpepf[m ol&J@ tjrwf
a&csdefukd xdef;xm;a&;twGuf jynfoltrsm;ukd aiGacs;zkd@ tm;ay;tm;
ajr‡mufjyKjcif;jzifh/ ‚(+rDpm;)wkd@&J@ oHk;pGJr_a=umifh pD;yGm;a&;v_yf&Sm;xºu
r_ukd xdef;odrf;zdk@ vkyfaqmifw,f? b,fvkdyJjzpfap aºu;qyfcsdef a&muf
wJhtcg (rqyfEkdif) ysufuGufawmhw,f?
tar&dum;rSm 'Dtwkdif;jzpfcJhw,f/ }uD;rm;wJhtwkdif;twmeJ@
aºu;qyf&efysufuGufr_a=umifh twkd;av#mhacs;aiG tusyftwnf; (sub
- Prime crisis) ay:aygufw,f? (twkd;av#mhacs;aiG sub - prime qkdwm
aiGacs;csifatmif aoG;aqmifwJhtaeeJ@ yHkrSefxufav#mhwJh twkd;E_ef;eJ@
aiGacs;+yD; aemufrS twkd;E_ef;jyefjr‡ifhwm okd@r[kwf ra&&mwJhwefzkd;t
ay: tajccH+yD; aiGacs;ay;wmwkd@ukd qdkvkdw,f?)
aºu;qyfzkd@ ysufuGufwm[m &kwfw&ufjzpfvmwm r[kwf
bl;? atmufwkdbm 12/ 2007 The Wall Street Journal u ,ckvkd
azmfjyw,f? 2005 wGif tar&duef tcsrf;omqHk; 1µ u 0ifaiGtm;
vHk;&J@ 21 'or 2 µ ukd &&Sdw,f? 'g[m 19 µ (2004) xuf ykdrsm;+yD;
34
,ciftjrifhqHk; 20 'or 8 (2000) xufvnf; ykdrsm;w,f? 'geJ@ ajymif;
jyefatmufajc 50 µ&J@ 0ifaiG[m 0ifaiGtm;vHk; &J@ 12 'or 8 µ
(2005)/ 13 'or 4 µ (2004)eJ@ 13 µ (2000) wdk@ jzpfw,f? rnDr#r_
}uD;xGm;vmwJh tusdK;qufa=umifh Merrill Lynch &J@ tqdkt& 2008
-09 twGif; pm;oHk;oloHk;pGJr_ tar&duefa':vm 360 bDvD,H usqif;
oGm;w,f?
jrifhrm;wJh tjrwftpGef;&a&;twGuf t&if;[m ukefpnfopf
rsm; tqufrjywfzefwD;J+yD; aps;uGuf csJ@xGifw,f? rmhufpf ajymcJhovkdyJ
“xkwfvkyfa&;[m vlom;vkdtiftwGuf &kyf0wÎKukdom zefwD;wmr
[kwfbl;/ &kyf0wÎKtwGuf vlom;vkdtifukdvnf; zefwD;w,f”? rsuf
arSmufacwf a=umfjimvkyfief;[m 'gukd oufaocHaew,f? EkdifiHwum
b¾mt&if;&J@pkd;rkd;r_atmufrSm t&if;&Sifpepf[m b¾ma&;ukefpnf
opfrsm; zefwD;w,f? 'DtxJu wckuawmh rsufarSmufuyfudk jzpfay:
apwJh qifhyGm;ta&mif;t0,f derivatives rsm;yJ jzpfw,f?
qifhyGm;ta&mif;t0,f derivatives [m t&dyfb¾ma&;jzpf
+yD; tem*wftwGuf/ tjcm;a&G;p&mtwGuf a&S@ukdar#mf+yD; a&mif;0,f
wJh ta&mif;t0,frsm;jzpfw,f? tu,fI wpHkwa,muf[m pawmh
aps;uGufxJu &S,f,mwckukd a&mif;wm0,fwm[m tppftrSef
a&mif;0,fwmjzpfw,f? tu,fI wpHkwa,muf[m &S,f,mwckukd
0,frvm; r0,fbl;vm;qkdwJh a&G;cs,fp&mukd 0,fwma&mif;wmqkd&if
'g[m derivatives qifhyGm;ta&mif;t0,f jzpfw,f? a&G;cs,fp&mukd
a&mif;ol[m ,Hkcsif,Hk r,Hkcsifae tJ'D&S,f,mukd ykdifp&mrvkdbl;? t
vm;wl 0,foluvnf; tJ'D&S,f,mtwGuf aiGtjynfhay;p&m rvkdbl;?
Bank of International Settlement &J@ 2008 pufwifbm
xkwfjyefcsuft& derivatives qifhyGm;ta&mif;t0,f yrm%[m
a=umufcref;vdvd tar&duefa':vm 600 x&DvD,H ausmfw,f? 'g[m
2002 u tar&duefa':vm 100 x&DvD,Hxufpm&if trsm;}uD; wkd;
yGm;vmwm jzpfw,f? 'Dt&dyfpD;yGm;a&;[m urBmh GDP (tar&duefa':
vm 50 rS 60 x&DvD,H)xuf 10 qrS 12 qtxd }uD;rm;+yD; urBmh
pawmhaps;uGuftwGif; tppftrSefa&mif;0,fwJh yrm% jzpf +yD;/ jyifyrSm
a&mif;0,faewJh qifhyGm;rsm; derivatives tygt0if b¾maps;uGuft
wGif; ('kdifwGif;'kdifjyif) pkpkaygif;a&mif;0,fr_yrm%[m urBmh GDP xuf
tq 40 rsm;w,f? 'Db¾ma&;aps;upm;r_ ylazmif;[m twkdif;tq
r&Sd azmif;yGum aemufqHk; aygufuGJawmhwmyJ?
uyfqkduf&wJh ta=umif;&if;ukd cGJjcrf;pdwfjzm=unfh&mrSm (t
&if;&Sifpepf&J@ pepfwus tarGqufcHvmwJh v_yf&Sm;r_owWdukd r_ef0g;0g;
35
om &Sif;jy=u+yD;) vlwcsdK@&J@ avmb&rufa=umifh/ usifh0wfoduQm csdK;
azmufr_a=umifh (Ekdb,fqk&Sif aygc±krif)/ yGifhvif;xifomr&Sdr_a=umifh/
pnf;rsOf;pnf;urf; ,E©&m;csdK@wJhr_a=umifh/ taºu;ay;at*sifpDrsm;&J@ nHh
zsif;r_a=umifh pojzifh qkd=uw,f?
rmhufpf&J@ “t&if;usrf;” pufr_t&if;&SifEkdifiHrsm;&J@ rlvblw qkd
wJhtcef; ed*Hk;ykdif;wGif “t&if;[m ajcqHk;acgif;qHk; ar$;n‡if;aygufrsm;rS
wqifh aoG;eJ@tnpfta=u;rsm; wpufcsif;oGif;&mrS aygufzGm;vm
w,f”? 'Dtcsufudk taxmuftxm;jyKwJhtaeeJ@ tvkyform;or*~
acgif;aqmif TJ Durning &J@ tajymukd atmufajcrSwfpkrSm ,ckvkd ukd;
um;azmfjyw,f?
“vHkavmufwJh tjrwftpGef;&zkd@qdk&if t&if;[m ta=umuf
tvef@uif;w,f? 10µ tjrwftpGef;&&if ae&mwumrSm tvkyfcef@
w,f? 20 µ tjrwf&&if tm;wufoa&m &Sdw,f? 50µ tjrwf&&if
rsufESmajymifwkdufw,f? 100µom jrwfr,fqkd&if vlom;Oya'o tm;
vHk;ukd eif;acsypfw,f? 300µom jrwfr,fqkd&if tpOf;pm;tqifjcif
uif;rJh+yD; &mZ0wfr_usL;vGefwm/ xGufajy;&r,fhpGef@pm;r_vkyfwmwifr
u tcGifhom&if ol@ocifukdawmif pufwkdifykd@w,f”?
'g[m t&if;&J@ bmyJjzpfaeae trsm;qHk;tjrwftpGef;&vkdr_
a&m*gvuQ%mjzpfw,f? yk*~vduavmb&rufwkd@ pnf;rsOf;pnf;urf;
,E©&m;tm;enf;r_wdk@qdkwmawG[m vuf&Sduyf&J@ t&if;cHta=umif;r
[kwfbl;?
tu,fI tjrwftpGef;udk xkwfvkyfa&;pGrf;&nf }uD;xGm;
atmif jyefvnftoHk;jyK&if tvkyftudkifopfrsm; ay:aygufvmap+yD; t
rsm;jynfoloHk;pGJr_tm; jrifhwufvmum ykd}uD;wJh0,fvkdtm; jzpfay:vm
apygw,f? 'Dvkdenf;eJ@ pufr_xGef;um;+yD; ppfrSefwJh pD;yGm;a&;}uD;xGm;r_
ukd wGef;aqmfay;w,f? EkdifiHwumb¾mt&if; {&mrpkyHkr_[m t&if;
&Sifpepf&J@ oaE<ygw&m;t& txufygjzpfpOfukd rvkyfaqmifyJ aiGa=u;
aps;upm;jcif;jzifh rw&m;tjrwftpGef;&atmif vkyfaqmifvkd@jzpfw,f?
txufygjzpfpOfukd okwfoifz,f&Sm;+yD; b¾ma&;aps;upm;r_ ylazmif;eJ@
&pfywfwkyfaESmifvkdufw,f? 'g[m vuf0g;}uD;tkyft&if; }uD;xGm;vm
+yD; vGwfvyfpGm+ydKifqkdifr_ukd t+yD;ykdif okwfoifz,f&Sm;ypfvkdufyHkjcif;eJ@
twlwlygyJ?
1930 pD;yGm;ysufuyfu zufqpf0g' }uD;xGm;ay:aygufatmif
vrf;cif;ay;vkdufwmukd jyeftrSwf&zkd@ vkdw,f? urBmw0ef; vkyfaqmif
aewJh u,fra&;tpDtpOfrsm; (bail out packages) [m qef@usifbuf
tusdK;oufa&mufaew,f? Newyork Times owif;pmuawmif rae
36
ombJ tar&duefa':vm bDvsH 700 u,fra&;tpDtpOf[m “b%f
&Sif;wrf;awG aumif;atmif ulnDwmyJjzpfw,f” “tar&duefjynf
axmifpktwGif; xl;jcm;wJh &if;ESD;jr‡KyfESHr_pDrHudef;rsm;twGuf acs;aiGopf
rsm; &atmif axmufyHhwmrsdK; r&Sdbl;”? tJ'Du,fra&;rsm;[m uyfudk
zefwD; wJh b¾mt&if;ukd u,fq,fwmjzpf+yD;/ qkwf,kwfusqif;r_ukd
wm;qD; EkdifrSmr[kwfbl;? tvkyfvufrJhoef;aygif;rsm;pGm wkd;yGm;vm
awmhrSm jzpfw,f?
um;vfrmhufpf&J@ t&if;&Sifpepftay: pl;&SxufjrufwJh cGJjcrf;
pdwfjzmr_[m rSefuefa=umif; aemufw}udrf xyfrHoufaojyvkdufyg+yD?
uGefjrLepfawG[m 'Dt&if;&Sifpepfuyfqkdufr_a=umifh oef;aygif;rsm;pGm
aom a=uuGJzG,f ysufpD;qHk;±_H;epfem=u&wJh jynfolrsm;&J@ "m;pmcHjzpf&r_
ukd auseyftm;&ae=uwm r[kwfbl;? u|efawmfwkd@[m urBm}uD;ukd t
opfwzefajymif;vJzkd@ }udK;yrf;tm;xkwf=u&rSm jzpfw,f?

Sitaram Yechury (tdENd,) &Jh Zefe0g&D 11/ 2009

a[majymcsufrS “rsufarSmuft&if;&Sifpepf” tykdif;ukd aumufEkwfjyef
qkdygw,f?

source: Yechury’s Lecture on Global Financal Crisis. People’s

Democracy. January 18, 2009.

armifoef;jra&$

um;vfrmhufpf&J@ t&if;&Sifpepftay: pl;&SxufjrufwJh cGJjcrf;pdwfjzmr_

[m rSefuefa=umif; aemufw}udrf xyfrHoufaojyvkdufyg+yD? uGefjrLepf
awG[m 'Dt&if;&Sifpepf uyfqkdufr_a=umifh oef;aygif;rsm;pGmaom a=u
uGJzG,f ysufpD;qHk;±_H;epfem=u&wJh jynfolrsm;&J@ "m;pmcH
"m;pmcHjzpf&r_ukd auseyf
tm;&ae=uwm r[kwfbl;?

37
 &Jabmf±_,Of

tkdbm;rm;&J@ oHvGifcuf

2009 ckESpf Zefe0g&DvrS p+yD; tar&dueforRwtjzpf wm0ef

xrf;aqmifaewJh tdkbm;rm;[m urBmw0ef;rSm ol&J@oHcif;wrefcif;opf
csOf;uyfr_awGukd wufwufºuºu vkyfaqmifaeygw,f? txl;ojzifh o
rRwbk&Sfvufxuf 2001 pufwifbm 11 &uf ta&;tcif;t+yD;up
vkd@ tusdK;quftjzpf ay:aygufcJh&wJh ppfyGJ 2 yGJ&J@ *,uf±kdufcwfr_tae
eJ@ &&SdcJhwJh rGwfpvifurBm&J@rkef;wD;r_ukd ajyvnfatmif tpGrf;ukef =udK;
yrf;aewm awG@&ygw,f? ol@&J@EkdifiHjcm;c&D;pOfawGrSmvnf; rGwfpvif
EkdifiHawGudk OD;pm;ay;oGm;a&mufvnfywfae+yD; tJ'DEkdifiHawGu tv,f
tvwf0g'DrGwfpvifawG (wkd;wufwJhtawG;tac:/ taemufwkdif; t
awG;tac:awGbuf wdrf;n¸wfolrsm;)ukd pnf;±Hk;r_awG vkyfaqmifaeyg
w,f? Oyrmtm;jzifh tD&eftEkjrLudpPrSm =udKwifowfrSwfcsufawGrygwJh
t pnf;ta0;rsm; vkyfaqmif&ef/ ygvufpwkdif;EkdifiH xlaxmifwmukd
axmufcHwm pwmawGrSm awG@Ekdifygw,f?
'gawGukd tkdbm;rm; bma=umifhvkyfae&wmvJ?
yxrtcsufuawmh pD;yGm;a&; tajctaeawGa=umifhyg?
tar&duef[m tcktcsdefrSm ESpfq,fpkESpfrsm;pGmtwGif; tqkd;
0g;qHk; pD;yGm;ysufuyfxJ qkdufa&mufaeygw,f? tJ'DpD;yGm;ysufuyfxJu
vGwfajrmufEkdifzkd@twGuf tdkbm;rm;tpkd;&taeeJ@ tar&duefpD;yGm;a&;
tay: ,Hk=unfr_ jyefvnf&Ekdifzdk@ pD;yGm;a&;rufvHk;ay; v_H@aqmfr_vkyfief;
awG vkyfaqmifvm&ygw,f? tJ'DtajctaeatmufrSm EkdifiHwum&J@
axmufcHr_ukd tus,ftjyef@&&Sdxm;wJh EkdifiHjcm;a&;rl0g'w&yf azmf
aqmifzkd@ vkdtyfvmygw,f? 'ga=umifh tar&duefawGtay: emusnf;
38
rkef;wD;ae=uwJh rGwfpvifurBmeJ@ jyefvnfoifhjrwfvma&;[m tkdbm;
rm;tpkd;&twGuf tvdktyf=uD;vkdtyfaeygw,f? 'DtcsdefrSm EkdifiHwum
t cif;tusif;rSm &efvkdr_awG avsmhyg;vma&;[m tkdbm;rm;twGuf
a&G; cs,fr_wck jzpfvmygawmhw,f?
'kwd,uawmh ppfa&;tajctaeyg?
orRwbk&SfvufxufrSm zefwD;pwifcJhwJh tmz*efepPwefppfyGJeJ@
tD&wfppfyGJawG[m tar&duefrsm;twGuf tvGef@ukd epfemapygw,f?
'DppfyGJrsm;a=umifh tar&duefppfom;awG txdtckduf tust
qHk;rsm;±Hkru pD;yGm;a&;vnf; txdemvsuf&Sdygw,f? ykdqkd;0g;wmu
awmh tar&duefEkdifiH&J@ EkdifiHwumhyHk&dyfyg? rGwfpvifrsm;&J@ tar&duef
tay:tjrif[m a=umufzG,fvdvd qkd&Gm;oGm;cJhw,f? (Oyrm- azazmf0g
&Dvu xkwfjyefcJhwJh bDbDpD&J@pm&if;aumuf,lcsufw&yfrSm ygupPwefvl
rsdK; 12 µuyJ tar&duefawGukd taumif;jrif+yD; 69 µ uawmh tqkd;
jrifygw,f?)
'ga=umifh ppfa&;t&a&m/ EkdifiHa&;t&yg epfemqHk;±_H;ae&wJh 'D
ppfyGJrsm;u tar&duefawG *k%foduQm&Sd&Sd aemufqkwfcsifae=uyg+yD?
'ga=umifhyJ tkdbm;rm;taeeJ@ rGwfpvifurBmu wzufpGef;
a&mufolrsm; (ppfyGJrsm;rSm trmcHwkdufaeolrsm;)eJ@ tv,ftvwf0g'D
rsm; (ppfyGJukd wpHkw&m axmufcHcsufay;aeolrsm;)ukd cGJxkwfypfvdkyg
w,f? 'ga=umifhyJ rGwfpvifrsm;tay: wpHkw&m aysmhaysmif;wJh ay:vpD
udk tkdbm;rm; csrSwfvmjzpfygw,f?
wwd,uawmh oHcif;wrefcif;tajctaeyg?
vpfb&,f'Drkdu&ufwOD;jzpfwJh tkdbm;rm;[m oHcif;wrefcif;
rlawGrSm or±kd;us &DywfbvpfuifwOD;jzpfwJh bk&SfeJ@ tajccHtm;jzifh uGJ
vGJjcm;em;ygw,f? bk&Sfu wOD;wnf;Akdvfusa&;ay:vpDay: &yfwnf+yD;
vufOD;r_,lajz&Sif;wJh vkyf[efawGudk vkyfaqmifwwfolyDyD ra&r&m r
aocsmwJh +cdrf;ajcmufr_awGukd =urf;=urf;wrf;wrf; ukdifwG,fajz&Sif;wwf
ygw,f? 'gawGa=umifhyJ rGwfpvifawG&J@rkef;wD;&efvdkr_eJ@twl tar&duef
&J@ EkdifiHwumhyHk&dyf qkd;&Gm;oGm;&jcif; jzpfygw,f?
'gukd “tajymif;tvJvkyf&ef”qkdwJhaºu;a=umfoHeJ@ wufvmwJh
tkdbm;rm;[m ,ciforRwa[mif;rsm;jzpf=uwJh 0l;'±kd;0Dvqif/ z&ifu
vif ±kpAJheJ@ *|efuae'Dwkd@&J@ aysmhaysmif;wJh EkdifiHjcm;a&;&mAsL[mawGudk
vufcHusifhoHk;+yD;/ txl;ojzifh [m;AwfwuUokdvfu ygarmuQ*sdK;Zuf
Ekdif; wifoGif;wJh (smart power) yg0gtysHpm;qkdwJh,lqcsufukd ol@
tpkd;&&J@ EkdifiHjcm;a&;r[mAsL[mtjzpf vufcHvkyfaqmifvkdufygw,f?
39
 tJ'D (smart Power) qkdwmukd [Dv&Duvifwef (tkdbm;rm;
tpkd;&&J@ EkdifiHjcm;a&;0ef=uD;)u atmufygtwkdif; t"dy`m,fzGifhqkdcJhyg
w,f?
“u|efrwkd@[m (Smart power)vkd@ ac:qkd=uwJht&mukd toHk;
jyK&rSmjzpfygw,f? tJ'gawGuawmh u|efrwkd@toHk;jyKEkdifwJhtiftm;awG
- oHcif;wrefcif;/ pD;yGm;a&;/ ppfa&;/ EkdifiHa&;/ w&m;Oya'a&;eJ@ ,Of
aus;r_a&;&m pwmawGukd toHk;jyK&rSmyg? vkdtyfwJhtajctaeeJ@ t
ukdufnDqHk; tiftm;w&yf okd@r[kwf aygif;pyftiftm;awGudk oHk;&rSmyg?
u|efrwkd@[m rdrdwkd@&J@ rdwfaqGawGukda&m &efolawGudkyg 'Denf;emawG
oHk;&rSmjzpf+yD; r[mrdwfa[mif;awGudk ydkrdkckdifrmawmifhwif;ap+yD; r[m
rdwftopfawGudkvnf; zGJ@pnf;&ygvdrfhr,f”wJh?
'DtcsufawGuawmh tkdbm;rm; bma=umifh rGwfpvifurBmukd
oHvGifcuf okd@r[kwf +idrf;csrf;a&;urf;vSrf;&ovJqkdwmawG&J@ t
a=umif;&if;awG jzpfygw,f?
'Dvkd +idrf;csrf;a&;urf;vSrf;r_u bmtusdK;qufawG &EkdifygovJ?
a&wkdtusdK;pD;yGm;rsm;uawmh tar&duef&J@ EkdifiHwumt=urf;
zuf0g' wkdufzsufa&;twGuf yl;aygif;aqmif&Gufr_rsm;ukd &Ekdif+yD; ta&S@
tv,fykdif;a'ou +idrf;csrf;a&;vkyfief;pOfvkyfief;rsm;ukd wkd;jr‡ifhvkyf
aqmifEkdifygvdrhfr,f?
wu,fawmh ta&S@tv,fykdif;a'orSm tar&duef[m acgif;cJ
p&mjy\em=uD; 4 &yfeJ@ &ifqkdifae&ygw,f? (1) tD&wf (2) tmz*ef
epPwef (3) tD&efeJ@ (4) tpPa&;-ygvufpwkdif; jy\emrsm;yg? bk&Sf&J@
vufawG@b0u 'DudpP=uD;awGudk tar&duefEkdifiHwOD;wnf;u rajz&Sif;
Ekdifbl;qkdwm jyo+yD;yg+yD? 'ga=umifh rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@tultnD vkd
tyfvmygw,f?
tkdbm;rm;u tD&wfuae tar&duef ppfom;rsm;udk 2011 rSm
qkwfcGmzdk@ &nf&G,fxm;ygw,f? tD&wfuae tar&duefppfom;rsm; td
ajENrysufqkwfcGmEkdifzkd@/ at;at;csrf;csrf; *k%foduQ&Sd&Sd qkwfcGmEkdifzdk@ tD
&wfEkdifiHeJ@ tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;&J@ tultnD vkdtyfygw,f? tD&wfEkdifiH
wnf+idrfaezkd@vnf; vdktyfygw,f? 'ga=umifh tD&wf&J@tdrfeD;csif; rlqvif
EkdifiHrsm;jzpfwJh wl&uD/ tD&efeJ@ qD;&D;,m;wkd@&J@ yl;aygif;aqmif&Gufr_ &&Sd
a&;twGuf tdk;bm;rm;u =udK;pm;ae&wmyg? 'grSom tar&duefppf
om;rsm; atmifjrifpGmqkwfcGmEkdifygvdrfhr,f? tustqHk;r&Sd/ vHk+cHKpGm
qkwfcGmEkdifa&;ukd qkdvkdwmyg?
tmz*efepPwefeJ@ ygupPwef e,fcsif;pyfaewJha'o[m t=urf;
zuform;rsm;&J@ ykef;ckd&mae&m jzpf+yD; tar&duefrsm;tzkd@awmh tvGef
40
tE©&m,f =uD;ygw,f? 'ga=umifh ygupPwefEkdifiH&J@ yl;aygif;aqmif&Gufr_ r
&&if tmz*efepPwefrSm tar&duefawGqifE$JaewJh t=urf;zuf0g'wkduf
zsufa&;[mvnf; ratmifjrifEkdifygbl;? xkd@twlyJ tmz*efepPwef&J@ t
aemufbuf tdrfeD;csif;jzpfwJh tD&efeJ@ yl;aygif;r_vnf; vkdtyfaewmyg?
'ga=umifh rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@ axmufcHr_&a&;[m tar&duef
awG&J@ &nf&G,fcsufjzpfaeygw,f?
'ghtjyif tD&ef&J@ tEkjrL&nfrSef;csuf[mvnf; tar&duef&J@ t
"dur[mrdwf tpPa&;wkd@twGuf tE©&m,f=uD;jzpfaewJhtwGuf 'gukd
vnf; tar&duefu ajz&Sif;ay;&wJh 0wW&m;&Sdygw,f? 'ga=umifh tar&d
ueftaeeJ@ tD&efukd aysmhaysmif;wJhenf;emawGoHk;+yD; csOf;uyfvmwm
[m wjcm;rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@ pdwf"mwfa&;&mt& axmufcHr_ukd &&Sd
apygw,f?
tpPa&;-ygvufpwkdif;jy\emrSmvnf; +idrf;csrf;a&;&&Sda&;t
wGuf wjcm;tm&yf (okdr@[kwf rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@ yl;aygif;axmufcHr_
eJ@zsefajzr_udk vkdtyfaeygw,f? 'gtwGufawmh a&&Snfvkyfaqmif&rSmyg?
wu,fawmh rGwfpvifurBmeJ@qufqHa&; wkd;wufajyjypfvmr_[m t
ar&duefawG&J@ ta&S@tv,fykdif;qkdif&m a&&SnftusdK;pD;yGm;awGudk xdef;
odrf;ay;rSmjzpf+yD; tar&duefawG&J@ urBmhaoe*FAsL[majcvSrf;awGukd t
usdK;&Sdapygw,f?
tar&duefawG[m 1956 ckESpf pl;tufwl;ajrmif; ta&;tcif;
t+yD;rSm ta&S@tv,fykdif;a'ou qkwfcGmay;cJh&wJh t*FvdyfeJ@ jyifopf
wkd@&J@ae&mukd 0ifa&muf,l+yD;csdefupvkd@ v$rf;rdk;vmcJhwmyg? ppfat;um
vwGif;wkef;uvnf; ta&S@tv,fykdif;a'o[m tar&duefeJ@qkdAD,uf
±k&Sm;wkd@t=um; AkdvfvkwJhZmwfpif jzpfcJhygw,f? tar&duefu tckt
csdeftxd t"duZmwfaumifae&mrSm usefaecJh+yD; tar&dueftpkd;&
b,fvkdyJ tajymif;tvJ&Sd&Sd ta&S@tv,fykdif;a'oqkdif&m ay:vpDawG
uawmh odyfrajymif;vJvSygbl;?
a&eHt&if;tjrpf vHk+cHKa&;/ tpPa&;ukdumuG,fay;a&; oabm
xm;aysmhaysmif;wJh rGwfpvifEkdifiHawG xGef;um;a&;/ wjcm; tiftm;=uD;
EkdifiHawG 0ifa&mufrvmEkdifbJ tar&duefwOD;wnf;&J@ =oZmuGef,uf
ukd xdef;odrf;xm;Ekdifa&; qkdwmawG[m tar&duefawG&J@ ta&S@tv,f
ykdif;a'oqkdif&m tajccHtusdK;pD;yGm;awG jzpfygw,f? a&&SnfrSm 'D aoe
*FAsL[m&nfrSef;csufawG jynfh0zkd@[m rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@ yl;aygif;r_eJ@
axmufcHr_ vdktyfygw,f?
yifv,fauG@a'ou rGwfpvifEkdifiHawG[m urBmha&eH pkpkaygif;
&J@ 40 µ ESpfpOfxkwfvkyfaeygw,f? tar&duef&J@ vkdtyfwJha&eHawG t
41
jynfht0 &&Sda&;/ a&eHaps;usqif;a&;pwJh tar&duef&J@ a&eHeJ@ywfouf
wJh tusdK;pD;yGm;awG[m rGwfpvifEkdifiHrsm;eJ@ tkdbm;rm;tpkd;&&J@ qufqH
a&; ajyjypfr_tay: trsm;=uD;rlwnfygw,f?
tpPa&;EkdifiH vHk+cHKa&;twGufvnf; rGwfpvifEkdifiHrsm;&J@ yl;aygif;
aqmif&Gufr_ vdktyfjyefygw,f?
'ga=umifh tar&duefukd wpHkw&mvkdvm;wJh aysmhaysmif;wJh rGwf
pvifEkdifiHawG[m tm&yfeJ@tpPa&; +idrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJawG jiif;qef
jcif;rjyKbJ 'Da'oawGrSm tar&duefawG&J@=oZmukd umuG,fay;wJh t
ajccHtiftm;awG jzpfaeygw,f? tkdbm;rm;uvnf; bk&Sfvkd armufrm
wJh tjyKtrlawG/ tajymtqkdawGukd a&Smif&Sm;+yD; rGwfpvifawGukd rdwf
aqGzGJ@zkd@ =udK;pm;aewmyg?
'D tkdbm;rm;tpkd;&&J@ rGwfpvifawGeJ@r[mrdwfzGJ@a&; qHk;jzwf
csufeJ@ vkyfaqmifcsufrsm;[m pD;yGm;a&;tusyftwnf;twGif;u tar
&duefawGtwGuf a&wkd'kuQawGukd wpHkw&m ajz&Sif;Ekdif±Hkru tar&d
uef&J@ a&&Snfaoe*FAsL[m tusdK;pD;yGm;awGudkvnf; tumtuG,fay;
vsuf&Sdygw,f?

ukd;um;? ? April ,30,2009. Beijing Review.

&Jabmf±_,Of
4-8-09?

u|efrwkd@[m (Smart
( power)) vkd@ ac:qkd=uwJh t&mukd
toHk;jyK&rSmjzpfygw,f? tJ'gawGuawmh u|efrwk@d toHk;jyKEkdif
wJh tiftm;awG
m;awG - oHcif;wrefcif;/ pD;yGm;a&;/ ppfa&;/ EkdifiHa&;/
w&m;Oya'a&;eJ@ ,Ofaus;r_a&;&m pwmawGudk toHk;jyK&rSm
yg? vkdtyfwJhtajctaeeJ@ tukdufnDqkH; tiftm;w&yf okd@r
[kwf aygif;pyftiftm;awGukd oHk;&rSmyg?

42
 “စစ္နဲ႔ေတာ္လွန္ေရး”
ရး”ကုိ
ေျပာင္းေ̧၇ြ ့ျခင္း
သုိ ့မဟုတ....
္....

ေAာင္ပင္လယ္

(Aပုိင္းတစ္)

လက္ေတြ႔န႔ဲ သိျမင္မႈAစ
သမုိင္းေခတ္တေခတ္ကုိ ပုိင္းျခားသံုးသပ္ေျပာဆုိခ်မွတ္တဲ့ ျပႆနာဟာ မ
ဟာဗ်ဴဟာလကၡဏာေဆာင္တဲ့ ျပႆနာရပ္လုိ႔ မာ့က္စ္၀ါဒီတုိ႔က ယူဆၾက
တယ္။ ဒါက တခုလံုးAေျခAေနနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ကမၻာၾကည့္ၾကည့္တဲ့ ျပႆနာ
ရပ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနလုိ႔ပါ။ သမုိင္းေခတ္တခုရဲ႕ AဓိကAျခင္းAရာနဲ႔ ပင္မေရစီး
ဟာ သမုိင္းေခတ္တခုရဲ႕ Aေျခခံထူးျခားခ်က္ေတြကုိ ပံုေပၚထင္ဟပ္ေနပါ
တယ္။ ကမၻာႀကီးရဲ႕Aေျခခံပဋိပကၡနဲ႔ Aတြင္းAႏွစ္သာရေတြကုိလည္း ေဖာ္
ညႊန္းေနပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ Aဲဒီသမုိင္းေခတ္ႀကီးတခုရဲ႕ Aေထြေထြ
Uီးတည္မႈန႔ဲ တုိးတက္ျဖစ္ေပၚမႈ ေရွ႕AလားAလာကုိလည္း ညႊန္ျပေနပါ
တယ္။
ဒါဟာ တရုတ္ျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ သိျမင္မႈပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ သမုိင္းေခတ္ၾကီးရဲ႕ AဓိကAျခင္းAရာနဲ႔ ပင္မေရ
စီးကုိ မွန္ကန္တိက်စြာ ဆုပ္ကုိင္ႏုိင္ေရးနဲ႔ ကမၻာ့AေရးAခင္းမ်ားကုိ ခြဲျခမ္း
စိတ္ျဖာႏုိင္ေရးဟာ ႏုိင္ငံေရးပါတီတရပ္၊ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ႕ ျပင္ပဆက္ဆံေရးနဲ႔
ႏုိင္ငံျခားေရး ေပၚလစီမ်ားကို ေရးဆြဲက်င့္သံုးရာမွာ Aလြန္တရာ Aေရးႀကီး
လွတ့ဲ AေျခခံAေထာက္Aထားျပဳခ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ထားၾက
ပါတယ္။
၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ျပည္သစ္ကုိ တည္ေထာင္လုိက္ႏုိင္ၾကေပ
မယ့္ “စစ္ရဲ႕ၿခိမ္းေျခာက္မႈAႏၱရာယ္”ဟာ တရုတ္တုိ႔Aတြက္ ေလ်ာ့နည္း
ကြယ္ေပ်ာက္မသြားခဲ့ပါဘူး။ ဒါနဲ႔ဆန္႔က်င္စြာပဲ ေန႔စU္နဲ႔Aမွ် စစ္ရဲ႕ၿခိမ္း
ေျခာက္မႈခံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံတကာ၊ Aိမ္နီးခ်င္းတုိင္းႏုိင္ငံမ်ားနဲ႔Aတူ တရုတ္တုိ႔
43
ဟာ ေတာ္လွန္ေရးသတိ၊ စစ္ေရးသတိနဲ႔ ရွိေနခဲ့ၾကရပါတယ္။ Aဲဒီလုိ ကမၻာ
ႀကီးတခုလံုးေရာ ေဘးပတ္လည္ တုိင္းႏုိင္ငံေတြမွာပါ ခံစားေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ စစ္ရဲ႕
ၿခိမ္းေျခာက္မႈAျပင္ မိမိရဲ႕ ေမြးဖြားရွင္သန္စႏုိင္ငံသစ္ကုိ ပုခက္တြင္းမွာပဲ
နင္းေခ်သတ္ခံရမယ့္ Aႏၱရာယ္မ်ားနဲ႔ပါ ရင္ဆုိင္ရတဲ့Aတြက္ တရုတ္တုိ႔ဟာ
ရုပ္ဘ၀ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ AေနAထား ျဖစ္တည္မႈၾကားမွာ လုိက္ေလ်ာညီစြာ
“ႏိုင္ငံတကာတပ္ေပါင္းစု”ေပၚလစီကုိ ခ်မွတ္ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Aဲဒီ
ေခတ္ကာလရဲ႕ ျပင္ပဆက္ဆံေရး AေတြးAေခၚလမ္းညႊန္မႈတရပ္Aျဖစ္
ႏွစ္ရွည္လမ်ား သူတုိ႔ကုိင္စြဲလာခဲ့ၾကပါတယ္။

Uပမာ မဟာမိတ္ျပဳတာ၊ Aုပ္စုဖြဲ႔တာ၊ စစ္ေရးဆုိင္ရာမဟာဗ်ဴဟာ

ဆက္ဆံပူးေပါင္းမႈလုပ္တာ...စတဲ့နည္းလမ္းနည္းနာကုိ က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။
ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပင္ပက်ဴးေက်ာ္ရန္စ မခံရေရးကုိ ကုိယ့္နည္းကုိယ့္ဟန္
နဲ႔ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းခဲ့ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သမုိင္းေျခရာကုိ ျပန္ေကာက္ရင္ Aခုလို ေတြ႔ရွိႏုိင္

ပါတယ္။ ၂၀ ရာစု ၅၀ စုေခတ္ပုိင္းမွာ“တဖက္ေစာင္း ဆုိဗီယက္နဲ႔ေပါင္း”တဲ့
ေပၚလစီကုိ သူတုိ႔ကုိင္စြဲခဲ့ပါတယ္။ ၆၀ ခု ေခတ္ပုိင္းမွာ “Aေမရိကန္ ခုခံ
ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဆုိဗီယက္နဲ႔ တပ္ေပါင္းစုဖြဲ႔ေရး”ေပၚလစီကုိ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။
၇၀ စု ေခတ္ပုိင္းမွာေတာ့ “လုိင္းတလုိင္းတခြင္တျပင္”ေပၚလစီကုိ ေဖာ္
ေဆာင္ခ့ပ
ဲ ါတယ္။ ဒီေပၚလစီေတြဟာ ထုိေခတ္ထုိAခါက ျဖစ္တည္ခဲ့တဲ့ A
ခုိင္Aမာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ တရုတ္တုိ႔ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ ေတြးေခၚလမ္းညႊန္မႈေတြလုိ႔
ဆုိရပါမယ္။

သမုိင္းေခတ္ဟာ ရပ္တန္႔့မေနသလုိ Aရာကိစၥ Aျဖစ္Aပ်က္တုိ႔

ဟာလည္း ရပ္တန္႔မေနပါဘူး။ တံခါးဖြင့္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး AစUီးပုိင္း ကာ
လရဲ႕ေန႔ရက္ေတြကို တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္တုိ႔ဟာ သတိရွိရွိ၊ Aသိရွိရွိနဲ႔ ေက်ာ္
နင္းျဖတ္သန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ကမၻာႀကီးAဖို႔ေျပာရရင္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီး
ေနာက္ ေတြ႔ႀကံဳရင္ဆုိင္ရတဲ့ ေသာ့ခ်က္ကာလႀကီးျဖစ္သလုိ ႏုိင္ငံတကာ
Aခင္းAက်င္းရဲ႕Aေျပာင္းAလဲကာလႀကီးလုိ႔ သူတုိ႔ ေတြ႔ျမင္ၾကည့္ျမင္ခဲ့ပါ
တယ္။ တိန္႔ေရွာင္ဖင္ဟာ သူတုိ႔ထဲက ေရွ႕ေဆာင္သူပါပဲ။ သူဟာ သမုိင္းရုပ္
၀ါဒAျမင္န႔ဲ “ကမၻာစစ္၊ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး”တခုလံုးAေျခAေန AလားA
လာကုိ လက္ေတြ႔က်က် ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာစစ္ႀကီးျဖစ္ႏုိင္တဲ့
AေျခAေနဟာ ရွိၿမဲရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ ပထမAခ်က္ကုိ တင္ျပကာ တဆက္
တည္း ႏႈိင္းယွU္ခ်က္Aရ ကာလရွည္ႀကီးတခုမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရရွိႀကိဳး
ပမ္းႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ ဒုတိယAခ်က္ကုိပါ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္မႈကို
လည္း ရုပ္၀ါဒAျမင္နဲ႔ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ေဖာက္ထြက္ ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။
44
 Aမွန္မွာ ၂၀ ရာစု ၈၀ စုေခတ္Uီးပုိင္းမွာ Aေမရိကန္ဆုိဗီယက္
ဗုိလ္ႏွစ္ဗုိလ္ရဲ႕ Aားၿပိဳင္မႈတုိ႔ေၾကာင့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး Aင္Aားခ်ိန္ခြင္ညွာ
ဟာ ပ်က္ျပားခဲ့ရပါတယ္။ Aမ်ိဳးသား၊ ႏုိင္ငံAင္Aားစုတုိ႔ရဲ႕ AကြဲAၿပဲ၊ A
လဲAေမွာက္နဲ႔Aတူ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းမႈAသစ္ေတြ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။ Aဲ
ဒီလုိ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းမႈAသစ္မ်ားကုိ ေခါင္းေAးတည္ၿငိမ္စြာ ေ၀ဖန္သံုး
သပ္လုိ႔ ဆုိဗိယက္Aေမရိကန၊္ ဂ်ပန္Uေရာပနဲ႔ တတိယကမၻာ၊ မိမိတို႔တရုတ္
Aပါ ေပါင္းစပ္ေလ့လာလုိ႔ တိန္႔ေရွာင္ဖင္က“ၿငိမ္းခ်မ္းေရးAေၾကာင္း A
ခ်က္ရဲ႕ တုိးမ်ားတုိးပြားလာမႈဟာ စစ္ႀကီးျဖစ္မယ့္Aေၾကာင္းAခ်က္ရဲ႕ တုိး
မ်ားတုိးပြားမႈထက္ သာလြန္ေက်ာ္လြန္ေနတယ္”လို႔ ေျပာဆုိလုိက္ပါတယ္။

ဆုိဗီယက္Aေမရိကန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း “ကမၻာ့

စစ္ပႀဲြ ကီးကုိ ဆင္ႏႊဲတုိက္ခုိက္ဖုိ႔ဆုိတာ ဒီAင္Aားလြန္ ႏုိင္ငံႀကီးႏွစ္ႏုိင္ငံပဲ
တုိက္ႏုိင္တ့ဲ Aခ်က္Aလက္နဲ႔ Aရည္Aခ်င္းရွိမွာ.... ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုး က
တကယ္တမ္းက် မတုိက္ရဲၾကပါဘူး။ ပထမဆံုးေျပာရရင္ သူတုိ႔ႏွစ္Uီးလံုး မွာ
Aႏုျမဴဗံုးေတြ ရွိေနၾကတယ္။ သမရုိးက်လက္နက္ေတြလည္း Aမ်ား
ႀကီးရွိတယ္။ တUီးကုိတUီး Aျပတ္ေခ်မႈန္းႏုိင္တဲ့ Aင္Aားေတြရွိၾကတာ
ခ်ည္းပဲ....ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ဘယ္သူ႔ဘယ္သူကမွ Aရင္စ မလုပ္ရဲၾကပါဘူး”။ “ဒါ့
Aျပင္ ဆုိဗီယက္ Aေမရိကန္ ႏွစ္ႏုိင္ငံလံုးကလည္း ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ သူတုိ႔
ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ စစ္Aေျခခံစခန္းေတြကုိ ျဖန္႔ၾကက္တည္ေဆာက္ေနတယ္။
Aကုန္လံုးလည္း AတားAဆီး AဆံုးAရႈံးနဲ႔ ေတြ႔ႀကံဳေနရတယ္။ မၿပီးမ
ေျမာက္ႏုိင္ဘဲ ရွိေနၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ Aရမ္းမလုပ္ရဲၾကဘူး”လုိ႔ တိန္႔က
ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

တတိယကမၻာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း ဒီAင္Aားေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္း

ေရး တုိးတက္ျဖစ္ေပၚမႈရဲ႕ Aင္AားစုAျဖစ္ ၾကည့္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ သူက “တ
ရုတ္ AပါA၀င္ တတိယကမၻာဟာ ကုိယ့္ဟာကုိယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ခ်င္ၾက
တယ္။ စစ္ႀကီးက သူတုိ႔Aတြက္ ေကာင္းက်ိဳးရွိေစမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တတိ
ယကမၻာရဲ႕Aင္Aား Aထူးသျဖင့္ တတိယကမၻာထဲက ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့
လူUီးေရAမ်ားဆံုးရွိတဲ့ တရုတ္ျပည္ရဲ႕Aင္Aားဟာ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးAင္
Aား တုိးတက္ျဖစ္ေပၚမႈရဲ႕ Aေရးပါလွတဲ့ Aေၾကာင္းတရား Aျခင္းAရာ
ေတြ ျဖစ္တယ္” “တရုတ္ရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈက ႀကီးျမင့္ေလ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္း
ေရးဟာ ပုိၿပီးAားထား Aားျပဳႏုိင္ေလပဲ”လို႔ဆိုခဲ့ပါတယ္။

ဒုတိယကမၻာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလည္း “ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးAင္Aားစုဟာ
ဆုိဗီယက္Aေမရိကန္ႏွစ္ႏုိင္ငံ Aျပင္ဘက္က ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံမ်ားလည္း ပါ၀င္
သင့္တယ္။ စစ္ႀကီးကို တကယ္တုိက္ၾကရမယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔က တုိက္ၾကမွာ
မဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ”။“ဂ်ပန္ျပည္သူေတြက စစ္ကုိ မလုိလားၾကပါဘူး။ Uေရာပ
45
ျပည္သူေတြလည္း စစ္ႀကီးျဖစ္မွာကုိ မႏွစ္ၿမိဳ႕ၾကပါဘူး။ စစ္ကုိ မေမွ်ာ္လင့္
ပါဘူး”လုိ႔ ဆက္ရွင္းလင္းတင္ျပသြားပါတယ္။
Aထက္ပါ Aေၾကာင္းရင္းမ်ားေၾကာင့္ “Aတန္Aသင့္ရွိတဲ့ ၾကာ
ရွည္တ့ဲ ေခတ္ကာလတခုမွာ က်ယ္ျပန္႔ႀကီးမားတဲ့ ကမၻာ့စစ္ႀကီး ျဖစ္ႏုိင္စရာ
မရွိေသးဘဲဲ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းႏုိင္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္
ေတြ ရွိေနတယ္”လုိ႔ ရဲရဲေကာက္ခ်က္ဆြဲ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ AစU္AလာAရ ရွိခဲ့စြဲကုိင္ခဲ့တဲ့ တရုတ္တို႔ရဲ႕ “ကမၻာစစ္
ႀကီးျဖစ္မယ့္Aႏၱရာယ္ဟာ ရွိေနရံုမက က်ဳပ္တုိ႔နဲ႔ Aလြန္႔ကုိနီးကပ္ေနတယ္”
ဆိုိတ့ဲ AစြဲAလမ္းAေတြးAျမင္ကုိ တိန္႔ရဲ႕Uီးေဆာင္မႈနဲ႔ တဆင့္ၿပီးတဆင့္
လွည့္ေျပာင္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကမၻာစစ္ႀကီးနဲ႔ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျပႆ
နာကုိ လက္ေတြ႔က်က် ေ၀ဖန္ခြဲျခမ္းျပတဲ့ Aေျခခံေပၚကေန “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔
ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဟာ (ဒီေန႔) သမုိင္းေခတ္ႀကီးရဲ႕ AဓိကAျခင္းAရာနဲ႔ ပင္
မေရစီးျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ Aေတြးသစ္Aျမင္သစ္ ေပၚလစီကုိ တိန္႔ဟာ သူ႔ပါ
တီ၊ သူ႔ျပည္သူနဲ႔သူ႔တပ္မေတာ္က လက္ခံယံုၾကည္ေျပာင္းလဲလာေAာင္
လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၄ ခုႏွစ္ ေမလမွာ ဘရာဇီးသမၼတေဟာင္း ဖီကာလုိနဲ႔ ေတြ႔ဆံု
တဲ့Aခါ သူက “ဒီေန႔ မ်က္ေမွာက္ကမၻာမွာ ထင္ရွားေပၚလြင္ၿပီး ေရွ႕တန္း
ေရာက္ေနတဲ့ ျပႆနာ ႏွစ္ရပ္ရွိတယ္။ ပထမျပႆနာက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပ
ႆနာျဖစ္တယ္။ Aႏုျမဴဗံုးေတြ Aခု ရွိေနတယ္။ ဒီAႏုျမဴဗံုးေတြဟာ စစ္
ႀကီးျဖစ္တာနဲ႔ လူသားတရပ္လံုးကုိ AႀကီးAက်ယ္ ေသေၾကဆံုးရႈံးေစမွာ
ေျမႀကီး လက္ခတ္မလြဲပဲ။ ေနာက္ ဒုတိယျပႆနာက ကမၻာႀကီးရဲ႕ ေျမာက္
ျခမ္းနဲ႔ ေတာင္ျခမ္းျပႆနာ ျဖစ္တယ္။ ဒီျပႆနာကုိ မေျဖရွင္းၾကဘူးးဆုိရင္
ကမၻာ့စီးပြားေရးရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈကုိ Aဟန္႔Aတားႀကီးျဖစ္ေစမွာပဲ” လုိ႔
ေျပာလုိက္ပါတယ္။
၁၉၈၅ ခုႏွစ္ မတ္လထဲမွာ ဂ်ပန္Eည့္သည္ေတာ္မ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့
Aခါ “ကမၻာေပၚက လက္ရွိ တကယ့္ျပႆနာႀကီးဟာ တကမၻာလံုးနဲ႔ဆုိင္တဲ့
မဟာဗ်ဴဟာျပႆနာ တနည္းေျပာရရင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးျပႆနာပဲ။ တခု
က စီးပြားေရးျပႆနာ တနည္းေျပာရရင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးျပႆနာပဲ။ ၿငိမ္း
ခ်မ္းေရးျပႆနာဟာ Aေရွ႕Aေနာက္ျပႆနာ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးျပႆ
နာဆုိတာ ေတာင္ေျမာက္ျပႆနာ.... ေတာင္ေျမာက္ျပႆနာဟာ Aခရာ
ခ်က္က်တဲ့ျပႆနာ”လုိ႕ တိန္႔က ထပ္မံေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။
သူက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးဆုိတဲ့ ဒီျပႆနာႀကီး ၂
ရပ္ကို တခုလံုးလကၡဏာေဆာင္တဲ့ ကမၻာ့Aတုိင္းAတာေဆာင္တဲ့ ဆက္
စပ္မႈႀကီး၊ မဟာဗ်ဴဟာျပႆနာႀကီးျဖစ္တယ္လုိ႔ ၾကည့္ျမင္သေဘာထားခဲ့
46
ပါတယ္။ Aလားတူ Aေရွ႕Uေရာပႏုိင္ငံမ်ားရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈႀကီး
နဲ႔ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုႀကီး Aစည္းေျပလုိ႔ ၿပိဳကြဲမႈႀကီးၿပီးေနာက္မွာ“က
မၻာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးျပႆနာႀကီး ၂ ရပ္လံုးဟာ မေျဖရွင္း
ႏုိင္ေသးဘဲ တည္ရွိၿမဲတည္ရွိေနဆဲ”လို႔ နားလည္ခံယူခဲ့ပါတယ္။ Aထူး
သျဖင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးျပႆနာႀကီးဟာ ပုိၿပီးေတာင္ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္း
ေနတယ္လို႔ ရႈျမင္ပါတယ္။ ဒါ့Aျပင္ ကမၻာ့AစီAစU္သစ္တရပ္ ေပၚေပါက္
တည္ေဆာက္ႏုိင္ေရးကိုလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး Aေျခခံ
ျပႆနာတုိ႔ကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ မေျဖရွင္းႏုိင္ဆုိတဲ့ Aေၾကာင္းAခ်က္နဲ႔ ဆက္
စပ္ၿပီး သူ ၾကည့္ျမင္ခဲ့ပါတယ္။
ကေန႔ေတာ့ တရုတ္ရဲ႕ႏိုင္ငံတကာျပႆနာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ၾကည့္
ျမင္က်င့္သံုးမႈမွာ Aရင္နဲ႔မတူ ေျပာင္းလဲသြားပါၿပီ။ တိန္႔ေရွာင္ဖင္ရဲ႕ ၿငိမ္း
ခ်မ္းေရးနဲ႔ဖံ႔ၿြ ဖိဳးတုိးတက္ေရး AေတြးAျမင္AယူAဆသစ္ရဲ႕ေရွ႕ေဆာင္မႈ
ေAာက္မွာ သူတုိ႔ရဲ႕ ျပင္ပဆက္ဆံေရး ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီေတြကုိ သမုိင္း
ေခတ္ကာလနဲ႔Aညီ လွည့္ေျပာင္းေရႊ႕ေျပာင္းေနပါၿပီ။ “ႏုိင္ငံႀကီးတခုခုနဲ႔
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံမ်ားAုပ္စုနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း မ
ဟာမိတ္ဖ႔ျဲြ ခင္း၊ တပ္ေပါင္းစုဖြဲ႔ျခင္းဆိုတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာဆက္ဆံေရးမ်ိဳးကို မ
ျပဳလုပ္ေတာ့ပါ”“Aယူ၀ါဒAေရး AနီးAေ၀း သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ရင္းႏွီးခ်စ္
ၾကည္မႈကုိ စံမျပဳေတာ့ပါ”။
တရုတ္တုိ႔ ဒီတႀကိမ္ ျပဳျပင္ထိန္းညွိေရးဟာ သမုိင္းေခတ္ႀကီးတခု
ရဲ႕ Aလွည့္Aေျပာင္းနဲ႔မတူညီမႈကုိ လက္ခံက်င့္သံုးလုိက္တဲ့ Aမွတ္သေကၤ
တႀကီးတခုျဖစ္ပါတယ္။ “စစ္နဲ႔ေတာ္လွန္ေရး”သမုိင္းေခတ္တခုမွ “ၿငိမ္းခ်မ္း
ေရးနဲ႔ဖံ႔ၿြ ဖိဳးတုိးတက္ေရး”သမုိင္းေခတ္တခုဆီ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားၿပီဆုိတဲ့ ေတြး
ေခၚယူဆခ်က္ကုိ ႏုိင္ငံတကာAသိုင္းA၀ုိင္းထံ သူတုိ႔ AတိAလင္း တင္ျပ
လုိက္တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ။
ေAာင္ပင္လယ္

ကုိးကား။ ။ (၁) STUDIES ON MARXISM (2009-5)

(၂) တိန္႔ေရွာင္ဖင္ လက္ေရြးစU္ A တြဲ (သံုး)
(၃) ခၽြီရွင္းရဲ႕ “တရုတ္ႏုိင္ငံျခားေရးႏွစ္ ၅၀”စာA ုပ္ ၂၀၀၉
ခုႏွစ္ထုတ္။

47
 'Da&edrfhumvtwGif; uGefjrLepf
rLepfygwDrsm;&J@
tajymif;tvJrsm;eJ@vHk;yef;wkdufckdufr_rsm;

&JabmfatmifvGif

20 &mpk 90 ckESpfrsm;twGif; urBmr_jyKjcif;eJ@ owif;acwf tvsiftjref

jzpfxGef;vmr_awGu vlom;awG&J@ xkwfvkyfa&;yHkpH/ aexkdifpm;aomufr_
yHkpH/ awG;ac:r_yHkpH/ wefzkd;w&m;pwmawGay:rSm euf±_dif;wJh =oZmouf
a&mufr_ &Sdvmw,f? urBmr_jyKjcif;eJ@ owif;acwf&J@ pdefac:r_eJ@ 20 &mpk
aESmif;ykdif; qkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_ ta&;edrfhoGm;r_ukd }uHKawG@&wJhtcg EkdifiH
toD;oD;u uGefjrLepfygwDawG[m vrf;pOf/ vkyfief;pOfeJ@ ay:vpD&yfcH
csufrsm;ukd =udK;pm;xdef;n‡dcJh=uw,f? csKyfvkduf&if urBmhuGefjrLepfv_yf
&Sm;r_[m 'Da&edrfhumvrSmyJ &Sd+rJ&Sdaeao;w,f? vkyfief;pOfeJ@ay:vpD
xdef;n‡da&;rsm;ukd ausmfjzwf+yD;wJhaemuf EkdifiHwumuGefjrLepfygwDawG
rSm vlom;awG tm&Hkpkdufapmifh=unfhae&+yD; tHhtm;oifhoGm;apavmuf
wJhtjcif;t&mawG tawmftwef ay:xGef;vmw,f? urBmhqkd&S,fvpf
v_yf&Sm;r_[m zdtm;awGeJ@ tcuftcJawGatmufrSm wpHkw&maom jyef
vnf&Sifoefr_eJ@ zGH@+zdK;wkd;wufr_awG &&SdvmcJhw,fvkd@ qkdEkdifygw,f?

EkdifiHwum uGefjrLepfygwDrsm;&J@ tajctaetusOf;

qkdAD,ufeJ@ ta&S@Oa&myta&;tcif;&J@ ±kdufcwfr_atmufrSm
urBmhuGefjrLepfygwDawGeJ@ qkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_[m ,cif b,fwkef;urS
r=uHKzl;wJh±_H;edrfhr_eJ@ &ifqkdifvkduf&w,f? 'ga=umifh wcsdK@uGefjrLepfygwD
awG +ydKysufoGm;w,f? wcsdK@uGefjrLepfygwDawG trnfajymif;ukefw,f?
48
'gayrJh uGefjrLepfygwDtrsm;tjym;[m awmufav#muf tcuftcJ t
usyftwnf;awGeJ@ &ifqkdifae&ayr,fh tcuftcJ tusyftwnf;awG
=um;rSm pl;prf;avhvm&if; wnfwnf+idrf+idrfeJ@ a&S@ukd csDwufaeyg+yD? w
urBmvHk;ukd pkpnf;aygif;csKyf=unfhvkduf&if uGefjrLepfygwDawG wnf&Sda&;eJ@
zGH@+zdK;wkd;wufa&;[m tawmftwef tcuftcJ &Sd+rJ&SdaeqJjzpfw,f?
rsufarSmufumv urBmhEkdifiH 100 avmufrSm uGefjrLepfygwD t
rnfukd xdef;odrf;xm;wJh 'grSr[kwf rmhufpf0g'vuQ%mukd pGJpGJ+rJ+rJ qkyf
ukdifxm;wJh EkdifiHa&;ygwD 127 ygwD &Sdaew,f? ygwD0ifta&twGufrSm
(qkd&S,fvpfEkdifiH 5 EkdifiH ryg) 7 oef; &Sdygw,f? a'otvkdufqkd&if tm
&SwkdufrSm uGefjrLepfygwD 29 ygwD/ tmz&durSm 8 ygwD/ Oa&m yrSm 55
ygwD/ tdk&Sif;eD;,m;EkdifiHrsm;rSm 3 ygwD/ tar&duwkdufrSm 35 ygwD &Sd
aeygw,f? ‚wkd@teuf ygwD0if waomif;ausmf&SdwJh ygwD 30 &Sdygw,f?
tm%m&ygwDeJ@ wkdif;a&;jynf&mudpPrsm;ukd yg0ifaqmif&GufcGifh &aewJh
uGefjrLepfygwD pkpkaygif; 25 ygwD &Sdygw,f? tiftm;t&=unhf&if qkd
&S,fvpf EkdifiHawG/ zGH@+zdK;qJEkdifiHawG/ tajymif;tvJjzpfoGm;wJh a'ou
EkdifiHawGeJ@ zGH@+zdK;+yD;EkdifiHawGrSm rwlwJhtajctaeawG ay:xGef;aeygw,f?
qufvuf+yD; wpHkw&m jynfhjynfhpHkpHk wifjyoGm;ygr,f?

(u) qkd&S,fvpfEkdifiHawGrSm tm%m&ygwDawG[m jyKjyifqef;

opfa&;eJ@wHcg;zGifha&;wkd@rSm tiftm;awmifhwif;r_ &aeygw,f? avm
avmq,fq,fESpfrsm;twGif; AD,uferf/ ajrmufukd&D;,m;/ vmtkdeJ@
usL;bm;qkd&S,fvpfEkdifiHawGrSm tm%m&ygwDawG[m qkdAD,ufeJ@ ta&S@
Oa&my tajymif;tvJumvtcsdefeJ@ E_dif;pm&if ygwD0ifta&twGuft
& rsm;pGmwkd;yGm;cJhw,f? ta&;tcif;umvu 'DEkdifiHawGrSm ygwD0if 4
oef; 5 odef; &SdcJh&mu ,ck 8 oef;txd wkd;yGm;cJhw,f? rsufarSmuf
umvrSm AD,uferfuGefjrLepfygwDrSm ygwD0if 3 oef; 1 odef;/ ajrmuf
ukd&D;,m;tvkyform;ygwDrSm ygwD0if 4 oef;/ vmtkdjynfol@awmf
vSefa&;ygwDrSm 1 oef; 4 odef; 8 aomif;eJ@ usL;bm;rSm ygwD0if 8 odef;
5 aomif; toD;oD;&Sdae=uygw,f? 'DEkdifiHawG[m EkdifiHwumuGefjrLepf
ygwDawGteuf vlOD;a&eJ@ ygwD0iftcsdK;tpm; t=uD;qHk;eJ@ pnf;±Hk;a&;
tiftm; tawmifhwif;qHk; EkdifiHawG jzpfygw,f? (w&kwfEdkifiHrSm ygwD0if
oef; 70 ausmf &Sdaeyg+yD?)
qdk&S,fvpfEkdifiHtm;vHk;[m qdkAD,ufeJ@ ta&S@Oa&my tajymif;
tvJ&J@ jyif;xefwJh *,uf&kdufcwfr_ cH&+yD;aemuf oifcef;pmawGukd euf
euf±_dif;±_dif; rSwf,l+yD; ygwD=uHhckdifa&;ukd *±kwpkduf tm;jznfhaqmif&GufcJh
=uw,f? ygwD&J@ tkyfcsKyfa&;tm%m qkyfukdifEkdifr_pGrf;&nfukd *±kwpkduf
49
jr‡ifhwifay;cJhw,f? ygwD&J@acgif;aqmifr_eJ@ qdk&S,fvpfpepfukd pGJpGJ+rJ+rJ qkyf
ukdifxm;cJhw,f? jynfwGif;EkdifiHa&;tajctae/ pD;yGm;a&;eJ@ vlr_a&; tajc
taeawG wnf+idrfa&;ukd xdef;odrf;xm;EkdifcJhw,f?
(c) zGH@+zdK;qJEkdifiHawGrS uGefjrLepfygwDawG[m tcuftcJrsm; t
wGif;rSm qufvufpl;prf; &SmazGae&qJ jzpfw,f? qdkAD,ufeJ@ta&S@ O
a&myEkdifiH tajymif;tvJ&J@*,ufukd 'DygwDawG[mvnf; jyif;xefeuf
±ldif;pGm cHpm;cJh=u&ygw,f? zGH@+zdK;qJEkdifiHawGrSm rdrdbmom zsufodrf;oGm;
wJhygwD odyfrrsm;ygbl;? 'geJ@ qef@usifpGm awmiftm&S/ awmiftmz&du/
vufwiftar&du pwJha'oawGrSm uGefjrLepfygwD tajrmuftjrm;[m
rlv&SdaewJh wyfzGJ@awGukd xdef;odrf;xm;Ekdif±Hkru ykdrkdwkd;csJ@EkdifcJhw,f?
'DygwDawGteuf E_dif;,SOfjcif;tm;jzifh tiftm;awmifhwif;wJh yg
wDawGuawmh tdENd,uGefjrLepfygwD (rmhuf0g') [m ,cktcg ygwD0if 7
odef; 9 aomif; 6 axmif &Sdygw,f? 'g[m tENd,vuf0J*kd%f;ygwDrsm;eJ@
tiftm;pkawGteuf tiftm;t=uD;qHk;ygwD jzpfygw,f? eDayguGefjrLepf
ygwD (nDnGwfaom rmhufpfvDeif0g) [m ygwD0if 1 odef; 1 aomif; &Sd
w,f? qkdufy&yfpfuGefjrLepfygwD (azhqm*kd%f;)/ vpfbEGefuGefjrLepfygwD
wkd@[m wkdif;jynftwGif; wpHkw&m=oZm&Sd+yD; ygwD0if axmifcsD&Sdygw,f?
ta&S@awmiftm&S&Sd tcsdK@EkdifiHrsm;rS uGefjrLepfygwDawG[m yu
wdbm0eJ@ twWbm0 ta=umif;tcsufrsm;t& avmavmq,fq,f
ESpfrsm;twGif; wpwp toHwdwfae&mrS tpteaysmufoGm;cJh=uw,f?
tmz&durSm tiftm;t=uD;qHk;ygwDuawmh awmiftmz&du
uGefjrLepfygwD jzpfw,f? ,cktcg ygwD0if 2 odef; 3 aomif;txd &Sdae
yg+yD?
vufwiftar&du wcsdK@uGefjrLepfygwDawG[m tJ'DEkdifiHawG&J@
vuf0Jtiftm;pkrsm;twGif; wav#mufvHk; ta&;=uD;wJh tiftm;w&yf
jzpfaecJhw,f? rdrdwkdif;jynf EkdifiHa&;avmutwGif;rSm wpHkw&m =oZm
&SdaewJh ta&;ygwJhygwDawGuawmh b&mZD;uGefjrLepfygwD(ygwD0if 2
odef;ausmf&Sd)eJ@ csDvDuGefjrLepfygwD (ygwD0if 4 aomif; 7 axmif&Sd) pwJh
ygwDawG jzpfw,f? AifeDZGJvm;eJ@O±ka*G; pwJhEkdifiHawGu uGefjrLepfygwD
awG[mvnf; ygwD0if axmiftcsdK@ &SdwJh ygwDawGjzpfw,f?
zGH@+zdK;qJEkdifiHawGrS uGefjrLepfygwDrsm;[m E_dif;,SOfjcif;tm;jzifh
tiftm;t& jyef@usJae=uw,f? ygwDtrsm;tjym;[m tiftm;csnfheJ@
ae+yD; tjrifawGuvnf; or±kd;ustjrifawGukd qkyfukdifxm;=uwmrkd@
EkdifiHa&; a&S@rsufESmpmrSm ay:xGufvmzkd@ wu,fhtiftm;/ vrf;a=umif;
eJ@enf;emawG csdK@wJhae=uw,f? wcsdK@uGefjrLepfygwDawG[m qkdAD,ufeJ@
ta&S@Oa&my taoG;ta&mifajymif;oGm;r_/ urBmhr_jyKjcif;eJ@ owif;acwf
50
jzpfxGef;vmr_wdk@&J@ &kdufcwfr_ukd tjyif;txefcH&ayr,fh oabmw&m;
opfawG/ ykdrkdopfvGifwJhtjrifawGudk zefwD;Ekdifr_eJ@ ay:vpDawG xdef;n‡d
Ekdifr_a=umifh acsmufxJu jyefwufEkdif+yD;/ zGH@+zdK;wdk;wufr_ &&Sdvmygw,f?
Oyrm - b&mZD;uGefjrLepfygwD/ awmiftmz&duuGefjrLepfygwD? eDayg
uGefjrLepfygwD (armf0g'D) [m 2008 {+yD 10 &ufae@u a&G;aumufyGJrSm
tEkdif&cJh+yD; eDaygrSm tm%m&ygwD jzpfcJhw,f? (tcktcg twkduftcH Ekdif
iHa&;ygwDtjzpf jyefvnfusqif;oGm;cJhw,f?)
(*) qdkAD,ufeJ@ta&S@Oa&myu tajymif;tvJ jzpfoGm;wJh Ekdif
iHawGrS uGefjrLepfygwDawGrSm tiftm;t& qkwf,kwfysufjym; usqif;
oGm;wm/ twGif;ykdif; *kd%f;toD;oD;uGJ+yJwm/ tajctae &_yfaxG;wm
awG &SdcJhw,f? 'gayrJh ,cktxd tJ'DEkdifiHawGrSm uGefjrLepfygwD 30
avmuf &SdaeqJjzpfw,f? wpHkw&m =oZm&SdwJhygwDawGuawmh ±k&Sm;
uGefjrLepfygwD (ygwD0if 1 odef; 6 aomif;)/ csufeJ@armfa&;AD;,m; uGefjrL
epfygwD (ygwD0if 1 odef; 4 aomif;)/ ,lu&def;uGefjrLepfygwD (ygwD0if 1
odef; 1 aomif;)/ tmZmbkdif*sefuGefjrLepfygwD (ygwD0if 6 aomif;) rkd'kd
AmuGefjrLepfygwD (1 aomif; 6 axmif)pwJh ygwDwkd@jzpfw,f? blvfa*;&D;
,m;/ [efa*&D/ csuf/ pvdkAuf/ t,fvfab;eD;,m;pwJh EkdifiHawGrSm uGef
jrLepfawGu rdrdwdk@&J@tzGJ@tpnf;rsm;ukd jyefvnfzGJ@pnf;=uw,f? ygwDem
rnfawGrSmvnf; trsdK;rsdK;uGJjym;ae+yD; tiftm;uvnf; wzGJ@eJ@wzGJ@ rwl
=uovkd =oZmoufa&mufr_vnf; rwl=uygbl;? wcsdK@EkdifiHawGrSmawmh
uGefjrLepfygwD trsm;tjym; &Sdaeygw,f? ykdvef/ &lar;eD;,m;eJ@ ,l*dkq
vyfEkdifiHawG +ydKuGJoGm;+yD;wJhaemuf tJ'DabmfvuefEkdifiHawGrSm 'Dae@
uGefjrLepfawG&J@owif;ukd rawG@&oavmufeD;eD; jzpfaejyD;/ uGefjrLepf
vuQ%maqmifwJh EkdifiHa&;ygwDawG&J@owif;ukd arSmifcsxm;ygw,f?
uGefjrLepf0g'ukd ,Hk=unf+rJ,Hk=unfaewJh jynfolrsm;ukd wjcm;emrnfeJ@
EkdifiHa&;ygwDrsm;ukdom xlaxmifcGifh&Sdygw,f 'grSr[kwf wjcm;EkdifiHa&;
ygwDtzGJ@tpnf;rsm;rSmom yg0ifv_yf&Sm;cGifh jyKxm;ygw,f?
wckvHk;t& csKyfajym&&if tJ'DEkdifiHawGrS uGefjrLepfygwDawG[m
vufiif;rSm wnf&Sda&;twGuf ±kef;uefwkdufyGJ0ifae&wJh tqifhukd ausmf
jzwf+yD;oGm;vkd@ wcsdK@ygwDawGrSm ygwD0ifta&twGuf tenf;i,f wkd;
yGm;vmaeyg+yD? t"duygwD=uD;awG[m tusyftwnf;awG eufeuf±_kdif;
±_dif; =uHKawG@ae&qJjzpfw,f? Oyrm- ±k&Sm;uGefjrLepfygwD[m tv,ft
vwf vuf,m*kd%f;&J@ n‡yfyl;n‡yfydwf xkd;ESufwkdufckdufr_rsm;atmufrSm
vl@tzGJ@tpnf;&J@axmufcHr_ usqif;cJhw,f? twGif;ykdif; +ydKuJGr_awG jzpf
ay:cJh&+yD; tzGJ@tpnf;&J@wkd;wufr_vnf; n‡dK;ajcmufcJh&w,f? ygwD0if
rsm;rSmvnf; touft&G,f =uD;&ifhukef+yD; =oZmvnf; t&ifuvkd r&Sd
51
awmhbl;? EkdifiHawmf 'l;rm;v$wfawmftwGif; tiftm;t=uD;qHk; eHygwf
(1) ygwD=uD;r[kwfawmhbl;? xl;xl;jcm;jcm;tjzpf wifjyxkdufwmu
awmh qkdAD,ufjynfaxmifpk&J@ a'oygwDwckukd qufcHxm;wJh ygwDw
&yfjzpfwJh rkd'kdAmuGefjrLepfygwD[m 2001 azazmf 0g&Dv 25 taxGaxG
a&G;aumufyGJtwGif;rSm tEkdif&cJhvkd@ qkdAD,ufeJ@ ta&S@Oa&mya'orSm
yxrOD;qHk; tm%m&uGefjrLepfygwD jzpfvmcJhjcif;ygyJ? +idrf;csrf;pGm 'Drkdu
a&pDyHkpHeJ@ EkdifiHa&;tm%m&EkdifcJhwJh EkdifiHa&;ygwDjzpfw,f? 'Dtjzpftysuf
a=umifh qkdAD,ufeJ@ ta&S@Oa&myrSmomru wurBmvHk;ukd wkefcgoGm;
apcJhw,f? (rSwfcsuf - 2009 tapmykdif; a&G;aumufyGJrSm ±H_;edrfhoGm;vkd@
twkduftcHEkdifiHa&;ygwD jzpfoGm;cJh&w,f ---- pmwrf;jyKpkol)? 'g[m
qdkAD,ufeJ@ta&S@Oa&my taoG;ta&mifajymif;vJr_ jzpfoGm;+yD;aemuf
urBmh qkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_rSm t=uD;tus,f vif;vufoGm;cJhwJh jzpf&yf
wck jzpfygw,f?
(C) zGH@+zdK;+yD;EkdifiHawGrS uGefjrLepfygwDawG[m qkdAD,ufeJ@ ta&S@
Oa&my taoG;ta&mifajymif;oGm;r_&J@xkd;ESufr_ukd tjyif;txefcH&yg
w,f? 'ga=umifh ygwDawG tiftm;qkwf,kwfukef+yD; ab;xkwfxm;jcif;
cH&ygw,f? tiftm;qHk;±_H;r_rSmvnf; tvGefrsm;jym;w,f? Oa&myrSm
ygwDpkpkaygif; 21 ygwD &Sdaeao;jyD; ygwD0ifpkpkaygif; 1 oef;eD;yg; &Sdaeyg
ao;w,f? ‚wkd@teuf tiftm;t&a&m =oZmt&yg E_dif;,SOfjcif;
tm;jzifh =uD;rm;wJh ygwDawGuawmh jyifopfuGefjrLepfygwD (,ck ygwD0if
1 odef; 3 aomif; &Sd)/ ay:wl*DuGefjrLepfygwD (tiftm; 9 aomif; &Sd)/
tDwvDjyefvnfwnfaqmufa&;uGefjrLepfygwD (,cktcg ygwD0if 9
aomif; 6 axmif)/ tDwvDuGefjrLepfygwD (ygwD0if 3 aomif; 5 axmif)/
pydefuGefjrLepfygwD (ygwD0if 4 aomif;ausmf)/ *&duGefjrLepfygwD (ygwD0if
3 aomif;) wkd@jzpfw,f? *smreDqkd&S,f'Drkdu&ufwpfygwD[m ,cif *smref
'Drkdu&ufwpfEkdifiHrS nDnGwfaomqkd&S,fvpfygwDukd qufcHxm;wJh ygwD
jzpf+yD; emrnftm;jzifh uGefjrLepfygwDvkd@ ,lrxm;ayr,fh rmhufpf0g'eJ@ qdk
&S,fvpf0g'ukd ,Hk=unf+rJ,Hk=unfaewJh ygwDjzpfw,f? *smreDta&S@ykdif;
rSm wpHkw&m =oZm&Sdygw,f?
qGD'if/ aemfa0pwJh EkdifiHawGrSmvnf; uGefjrLepfygwD tzGJ@tpnf;
rsm; &Sdaeygao;w,f? 'DygwDawGteuf tiftm;aumif;wJhygwDawGrSm
ygwD0ifawG axmifcsD&Sdae+yD; tiftm;enf;wJhygwDawGrSmawmh ygwD0if
&m*%ef;avmufyJ &Sdaeygw,f?
tar&duefuGefjrLepfygwDrSm ygwD0if 8˜000 &Sdaeygw,f? w
&m;0ifygwDjzpfw,f? tcsdK@vuf0J*kd%f;rsm;eJ@ tpkd;&qef@usifa&;yk*~dKvf
awG pkpnf;zGJ@pnf;xm;wmjzpfw,f?
52
 *syefuGefjrLepfygwD[m ygwD0if 4 odef; &Sdygw,f? *syefrSm&SdwJh
EkdifiHa&;ygwDawGteuf odyfonf;uspfvpfr_ t&SdqHk; ygwDjzpfw,f? ygwD
uvmyfpnf;aygif; 2 aomif; 5 axmif&SdaewJhtxd wjynfvHk;rSm pnf;±Hk;
a&; ykdufuGefawG jzef@=uufxm;&Sdaeyg+yD?
csKyfvkduf&if zGH@+zdK;jyD;EkdifiHawGrS uGefjrLepfygwDawG[m qdk&S,f
vpf0g' v_yf&Sm;r_ 'Da&edrfhtajctaeatmufrSm ygwDtrsm;pk[m r
wnfr+idrfjzpfaeovkd tiftm;t&a&m/ =oZmt&yg a,bk,stm;jzifh
usqif;aew,f? pnf;±Hk;zGJ@pnf;a&;awGrSmvnf; tcuf=uHKae&+yD; tcsdK@
ygwDawG[m ygwDwnf&Sda&;ukdyif =udK;yrf; tm;xkwfae&qJ jzpfw,f?
ta=umif;trsdK;rsdK;&J@ uef@owfcsKyfjc,fjcif;cHae&wJhtavsmuf
urBmhuGefjrLepfv_yf&Sm;r_[m tawmftwef &Snf=umwJh tcsdefwykdif;t
xd =uD;rm;wJh tcuftcJawGeJ@ zdtm;awGukd =uHKawG@&ifqkdifae&ygvdrfh
OD;r,f? tcsdefwdktwGif;rSm 'Da&edrfhumvuae ±kef;xGufEkdifzkd@qkdwm r
jzpfEkdifao;ygbl;? 'gayrJh urBmhr_jyKjcif;eJ@ owif;acwf tvsiftjref jzpf
xGef;wkd;wufaer_u EkdifiHwumuGefjrLepfygwDrsm;ukd pdefac:r_eJ@tcGifht
vrf;awGukd +ydKifwlwnf&Sdapwma=umifh 'Da&edrfhumvtwGif;&Sdaeayr,fh
ar#mfvifhcsufawG udef;atmif;wnf&Sdaeygw,f? ?

ukd;um;? ? rsufarSmufurBmeJ@ qkd&S,fvpf0g' *sme,f 2009/

&JabmfatmifvGif
2009 pufwifbm?

53
tar&duef - vufwiftar&du EkdifiHrsm; qufqHa&;
&JabmfxGef;jrwf

tar&duefeJ@ ol@&J@ vufwiftar&du u a&&Snf&efol=uD; 2 EdkifiHjzpfwJh

usL;bm;eJ@ AifeDZGJvm;wkd@ t=um;u wif;rmr_awG[m r=umao;cifu
awmh avsmhusvmaewm awG@&ygw,f? {+yDvu x&DeD'ufeJ@ wkdbuf
ukdEkdifiHrSm usif;ycJhwJh 5 =udrfajrmuf tar&duEkdifiHrsm; xdyfoD;tpnf;
ta0;rSm tar&dueforRwtkdbm;rm;u AifeDZGJvm;orRw[l*kdcsmAufpf
ukd aEG;aEG;axG;axG; E_wfqufpum;qkdcJh+yD; csmAufpfvufaqmifay;wJh
pmtkyfukd vufcHcJhygw,f? tJ'DyGJt+yD;rSmawmh csmAufpfu ol@EkdifiH jyef
ac:xm;wJh oHtrwfukd tar&duefukd jyefv$wfr,fvkd@vnf; a=unm
vkdufygw,f? AifeDZGJvm;a&eHukr`%Dwcku 0,fxm;wJh tar&duefykdif
u|ef;wu|ef;ukdvnf; jyefay;vkdufygw,f?
tar&duef[m ol@&J@toJpGJ &efolawmf=uD;usL;bm;eJ@ ywf
oufwJh ay:vpDtajymif;tvJuawmh ykdjrefqefygw,f? usL;bm;tay:
csrSwfxm;wJh c&D;oGm;vma&;/ rdom;pkvnfywfa&;/ aiGjyefykd@a&;eJ@ ukef
oG,fa&;pwmawGtay: ydwfqdk@wm;qD;xm;wm tawmfrsm;rsm;ukd
av#mhcsay;vkdufygw,f? 'ghtjyif usL;bm;oHt&m&SdtcsdK@eJ@vnf; tar
&duefoHt&m&Sdrsm; awG@qHkaqG;aEG;r_rsm;vnf; &SdcJh+yD; 'gawG[m 1960 ck
ESpf tapmykdif;rsm;upvkd@ usL;bm;tay:xm;&SdcJhwJh 0kdif;0ef;ydwfqdk@a&;
rsm;tay: =uD;rm;pGm *,uf±kdufcwfcJhygw,f?
'Djyefvnf xdef;n‡dr_rsm;u tkdbm;rm;tpkd;&&J@ vufwiftar
&dutay: csOf;uyfr_topfawG jyKvkyfae+yDqkdwm jyoaeygw,f? vuf
wiftar&duEkdifiHrsm;bufuvnf; rdrdwdk@&J@tpOftvmtusdK;pD;yGm;rsm;
t&a&m vwfwavmvkdtyfr_rsm;t&yg vuf&Sdtar&dueftay: ar#mf
vifhcsufawG xm;&Sdaeygw,f? a*smhbk&Sfvufxufu wif;rmat;puf
54
oGm;cJh&wJh tar&duefeJ@vufwiftar&dut=um; qufqHa&;awG[m
tar&duef&J@enf;emopfrsm; (txl;ojzifh tar&duEkdifiHrsm;&J@ 5 =udrf
ajrmuf xdyfoD;pnf;a0;yGJrSm jyocJhwJh tdkbm;rm;&J@ ESdrfESdrfcscsae[ef/
vufawG@uswJh yl;aygif;aqmif&GufvdkwJh pdwf"mwfazmfjycsufrsm;a=umifh
jyefvnf aEG;axG;vmygw,f? okd@aomfvnf; tkdbm;rm;tpkd;& =uHKawG@
ae&wJh jynfwGif;jynfy pdefac:csuftrsdK;rsdK;eJ@ tar&duef-vufwift
ar&du qufqHa&;twGif;u taqmufttHkjy\emrsm;a=umifh tcuf
tcJ tawmfrsm;rsm;awmh awG@p&m&Sdygao;w,f?
wu,fawmh tdkbm;rm;&J@ r=umcifu oGm;a&mufcJhwJhvuf
wiftar&duc&D;[m qufqHa&;awGukd jyefaE$;ay;vkdufwmygyJ? ol orR
woufwrf;pwif+yD;aemuf yxrqHk;t=udrf pkaygif;aqG;aEG;yGJ=uD;ukd
wufa&mufwmjzpfygw,f? bk&SfvufxufuusefcJhwJh oHcif;wrefcif; jy
\emawGukd &Sif;vif;ay;zdk@ ol =udK;pm;vHk;yef;wmawGukd awG@&ygw,f?
wu,fvnf; bk&Sf&J@ orRwoufwrf; &SpfESpfc&D;rSm vufwif
tar&duqkdwJh tar&duefawG&J@“aemufaz;+cH=uD;”eJ@ qufqHa&;awG
[m (ol@&J@rqifrjcifajymqkdr_/ pGufzufvkyfaqmifcsufawGa=umifh) qkd;
0g;ysuf,Gif;cJh&ygw,f? usL;bm;[m 0g&Sifwefuvkdvm;+yD; zdtm;ay;cJh
wJh tpkd;&tajymif;tvJqkdwm rjzpfay:cJh±Hkr#ru a'owGif;&J@ axmufcH
r_ukda&m EkdifiHwumh=oZmyg wkd;wuf&&SdcJhygw,f? AifeDZGJvm;orRw [l
*kdcsm;AufpfeJ@ bkdvD;AD;,m;orRw tJAkdrkd&Jvpfwkd@qkd&if tar&duefqef@
usifa&; ol&Jaumif;opfrsm;tjzpfawmif ay:vmcJhygao;w,f? a'o
qkdif&m t"dutiftm;=uD;EkdifiHrsm;jzpfwJh b&mZD;eJ@ tm*sifwD;em;EkdifiH
rsm;uawmif tar&duefeJ@ cyfuif;uif; jzpfvmygawmhw,f? 2005 ck
ESpfu tm*sifwD;em;rSm usif;ycJhwJh 4 =udrfajrmuf tar&duefrsm;&J@ xdyf
oD;aqG;aEG;yGJrSmqkd&if bk&Sf[m t&SufwuGJ tusdK;enf;eJ@ txD;usefjzpf
cJhygw,f? bk&SfwifoGif;wJh tJ'Da'owGif; vGwfvyfpGmukefoG,fcGifhqkdwJh
udpPrsdK;qkd&if b,folurS ta&;w,l xnfhoGif;raqG;aEG;cJhygbl;? tar
&duefeJ@ vufwiftar&du qufqHa&;orkdif;rSm 'Da&tedrfhqHk;ukd a&muf
&SdoGm;wm jzpfygw,f?
tar&duefa'orsm;rSm tar&duefjynfaxmifpk&J@=oZmv$rf;rkd;
r_ukd xdfef;odrf;wm[m 0g&Sifwef&J@ t"dutusdK;pD;yGm;yg? 2001 ckESpf
pufwifbm 11 &ufta&;tcif;t+yD;/ tar&dueftaeeJ@ rdrdwdk@ ao
e*FAsL[mtm&Hkpl;pkdufcsufukd ta&S@tv,fykdif;eJ@tm&S-ypdzdwfa'orsm;
ukd a&$@ajymif;vkduf&vkd@ ol@&J@ =oZmusqif; vpf[moGm;wJh vufwif
tar&dua'orSm ±k&Sm;eJ@w±kwf 0ifvmrSmukd ylyef&ygw,f? w±kwfeJ@
vufwiftar&du=um; wkd;wufvmwJh ukefoG,fa&;eJ@ pGrf;tifqufqH
55
a&;rsm;ukdvnf; olwkd@u oHo,eJ@ apmifh=unfhaewmyg? AifeDZGJvm;u
vnf; ±k&Sm;eJ@aygif;+yD; a&wyfavhusifhcef;/ ppfa&;yl;wGJavhusifhcef;awG
vkyfygao;w,f? b&mZD;eJ@ yD±l;wkd@uvnf; ±k&Sm;eJ@ ppfa&;yl;aygif;avh
usifhr_awG vkyfcJh+yD; vufeufcJ,rf;awGvnf; ±k&Sm;u a&mif;cscJhygao;
w,f? 'gawGukd tar&dueftrmcHtkyfpkawGu txdrcHEkdifjzpfvmaeyg
w,f? 'ga=umifh a&&Snftjrif&SdwJh tar&dueft&m&Sdrsm;eJ@ okawoe
XmeawGu vufwiftar&duqkdif&m 0g&Sifwef&J@rl0g'awGukd tajymif;
tvJvkyfzdk@ ajymqkdvm=uygw,f?
'ghtjyif tckusa&mufaewJh b¾ma&;tusyftwnf;=uD;
a=umifhvnf; tar&dueftpkd;&taeeJ@ vufwiftar&duqufqHa&;
wkd;wufzkd@ vkdvmygw,f? wu,fawmh tar&duefeJ@vufwiftar&du
t=um; ukefoG,fa&;awG[m tvGefeuf±_dif;ygw,f? tar&duefu 'Dae@
txd vufwiftar&durSm &if;ESD;jr‡KyfESHr_[m a':vmbDvsH 600(ajcmuf
&m) ausmfygw,f? tJ'DEkdifiHrsm;u b¾ma&;e,fy,f/ tajccHtaqmuf
ttHk aqmufvkyfa&;eJ@ o,HZmwwl;azmfa&;pwJh vkyfief;e,fy,f=uD;
trsm;tjym;rSm tar&duefawG vkyfukdifae=uygw,f? ESpfbuft=um;
ukefoG,fa&;uvnf; vGefcJhwJh 2 ESpftwGif; a':vmbDvsH 600 (ajcmuf
&m) ausmfygw,f? vufwiftar&duEkdifiHrsm;[m tar&dueftay:
pD;yGm;a&;t& tawmf=uD;=uD;rm;rm; rSDckdae&wmyg? pD;yGm;ysufuyf[m
vufwiftar&dutxd ysH@ESH@oGm;r,fqkd&ifawmh tar&duef&J@ pD;yGm;a&;
tusdK;pD;yGm;awG[mvnf; t=uD;tus,f xdckdufEkdifygw,f?
tar&duef[m vufwiftar&du&J@ ta&;t=uD;qHk; ukefoG,f
bufeJ@ yl;aygif;aqmif&Gufbuf jzpfygw,f? 'g[m vufwiftar&du
wwkdufvHk;u wnDwnGwfwnf; vufcHxm;wJhtcsufyg? Oyrm rufqD
udkqkd&if ol@EkdifiH&J@xGufukef 90 &mckdifE_ef;[m tar&duefukd wifykd@&
wmyg? tar&duefu jyefykd@ay;aewJh aiGawG[m tv,ftar&duEkdifiH
rsm;&J@ GDP &J@ 20µausmf &Sdygw,f? tar&duef[m b&mZD;eJ@ csDvDwdk@
&J@ ta&;=uD;qHk; ukefoG,fbufjzpf+yD; AifeDZGJvm;a&eHukd trsm;qHk;0,f,l
aeolvnf; jzpfygw,f? 'ga=umifh tar&duefpD;yGm;a&;eJ@ ukefoG,fa&;
ay:vpDtajymif;tvJrsm;[m vufwiftar&duefEkdifiHrsm;ukd wkduf±kduf
xdckdufapEkdifrSm jzpfygw,f?
'ga=umifhyJ olwkd@taeeJ@ tar&duefeJ@ jyefvnftqifajy oifh
jrwfvmzkd@ trsm;=uD; ar#mfvifhxm;ygw,f? *sD 20 0ifEkdifiHrsm;jzpfwJh b
&mZD;eJ@ rufqDukdwkd@qkd&if urBmhjy\emawGjzpfwJh zGH@+zdK;wdk;wufa&;/ t
rsdK;om; tusdK;pD;yGm;umuG,fa&;0g'/ ywf0ef;usifeJ@vHk+cHKa&;jy\emrsm;
pwmawGajz&Sif;&mrSm tar&duefeJ@yl;wGJvkyfaqmifEkdifa&;ukd vkdvm;ae
56
wmyg? tar&duef&J@ tpOftvmr[mrdwfrsm;jzpfwJh A[kdtar&du Ekdif
iHrsm;uvnf; tar&dueftaeeJ@ olwkd@EkdifiHawGtay: &if;ESD;jr‡KyfESHr_ qkdif
&may:vpDeJ@ a&$@ajymif;tvkyform;jy\emawGrSm OD;pm;ay;zkd@vnf;
ar#mfvifh=uygw,f? AifeDZGJvm;/ bkdvD;AD;,m;eJ@ tufauGa'gvkd vuf0J
,drf;EkdifiHrsm;uvnf; olwdk@&J@tar&duefqef@usifa&;avoHawGukd av#mh
csaeyg+yD?
uGJjym;jcm;em;wJh oabmw&m;/ tawG;tac:awGukd vufcH
xm;wJh usL;bm;vkdEkdifiHrsdK;uawmif tar&duefeJ@ qufqHa&;aumif;
rGefcsifaeygw,f? wu,fvnf; usL;bm;taeeJ@ ab;ywf0ef;usif wnf
+idrfr_ukdvnf; vkdtyfaewmyg? tar&duefu usL;bm;tay: &efvkdwJh
oabmxm;rsm;&Sdr_a=umifh usL;bm;taeeJ@uvnf; aiGa=u;tukeft
us tawmfcH+yD; ppfwyfudk wnfaqmufxm;&ygw,f? rdrdEkdifiHtwGuf
EkdifiHjcm;&if;ESD;jr‡KyfESHr_eJ@ aps;uGufukdvnf; usL;bm;taeeJ@ vkdtyfae
wmyg? tar&duef&J@ =um&Snf=umrsm; ydwfqdk@r_trsdK;rsdK;a=umifh wjcm;
EkdifiHjcm;ukr`%Drsm;uvnf; usL;bm;rSm aiGa=u;jr‡KyfESHr_ukd rvkyfaqmif
&Jygbl;? 'Dvkd EkdifiHjcm;&if;ESD;jr‡KyfESHr_wkd@/ EkdifiHjcm;c&D;oGm;wdk@ r&Sdr_a=umifh
usL;bm;&J@ pD;yGm;a&;u wufoifhoavmuf rwufEkdifjzpfaeygw,f?
'ga=umifhbJ usL;bm;taeeJ@ rESpfu &m[l;vfuufpx±kd wuf
vm+yD;uwnf;u jyKjyifajymif;vJr_awGukd vkyfaqmifvm+yD; tpdk;&ukd
vnf; ajymif;vJzGJ@pnf;cJhygw,f? Oyrmtm;jzifh tar&duefukd qef@usif
oltrmcHvdk@owif;=uD;wJh EkdifiHjcm;a&;0ef=uD;udk ukvor*~rSm usL;
bm;&J@ t+rJwrf;ukd,fpm;vS,ftjzpf wm0efxrf;cJhzl;wJh oabmxm;
aysmhaysmif;olvkd@ od=uwJh oHtrwfa[mif;wOD;eJ@ tpm;xkd;cJh=uygw,f?
'g[m usL;bm;taeeJ@ tar&duefeJ@ qufqHa&;aumif;rGefvma&;t
wGufvkyfwJh ay:vpDtajymif;tvJvkd@ jrif=u&ygw,f?
{+yDvuqkd&if tar&duef v$wfawmfukd,fpm;vS,f tzGJ@wzGJ@
usL;bm;ukd oGm;a&muf vnfywf=u+yD; (=uHKawmifh=uHKcJ) tem;,l+yDjzpf
wJh acgif;aqmifa[mif; zD',fuufpx±kdeJ@ awG@cGifh&cJh=uw,f? &m[l;vf
uufpx±kdeJ@vnf; em&Daygif;rsm;pGm wHcg;ydwfaqG;aEG;cJh=uygao;w,f?
'gawGu usL;bm;taeeJ@ tar&duefeJ@ qufqHa&;aumif;a&;twGuf
b,favmuf vHk;yef;aew,fqkdwm azmfjyygw,f? tdkbm;rm;&J@ ydwfqdk@
r_awGav#mhcsa&; qHk;jzwfcsufukd wkH@jyefwJhtaeeJ@ &m[l;vfuufpx±kdu
tar&duefeJ@ bmudpPrqkd b,ftcsdefrqkd aqG;aEG;zdk@vdkvm;a=umif; t
qifoifh&Sda=umif; ajymqkdxm;ygw,f? usL;bm;-tar&duef qufqH
a&;[m tJoavmuf vsifvsifjrefjref wkd;wufaumif;rGefvmaeygw,f?
57
 tJ'DxdyfoD;tpnf;ta0;rSm tkdbm;rm;u 'Dtpnf;ta0; t
wGif;u ajymqkdaqG;aEG;r_rsm;[m tar&duefeJ@ vufwiftar&dut
=um; “yl;aygif;aqmif&Gufr_&J@ acwfopfw&yf”ukd azmfaqmifcJhw,fvkd@
qdkcJhygw,f? okd@aomfvnf; 0g&Sifwef&J@ ay:vpDtajymif;tvJ txdef;t
n‡dawG[m wEkdifiHcsif;tvkdufyJ jzpfrSmyg? yxrtaeeJ@ tar&duefawG
[m t"du a'otiftm;=uD;EkdifiHrsm;eJ@ aoe*FAsL[myl;aygif;r_awGudk
wkd;wufvkyfaqmifygvdrfhr,f? urBmhb¾ma&;tusyftwnf; us,fjyef@
vmr_eJ@ a'owGif; olwkd@&J@ =oZmusqif;vmr_wkd@a=umifh tar&duef
taeeJ@ t"du a'otiftm;=uD;EkdifiHrsm;&J@ aoe*FAsL[m axmufcHr_udk
tonf;toef vkdtyfaeygw,f? 'ga=umifh EkdifiHwumhjy\emrsm;ukd
ajz&Sif;&mrSm b&mZD;wkd@/ rufqDukdwdk@/ csDvDwdk@eJ@ yl;aygif;vkyfaqmifzkd@
tar&dueftaeeJ@ pdwftm;xufoefaeygw,f? 'ghtjyif rdrd&J@ tpOft
vm rdwfaqGrsm;eJ@vnf; eD;eD;pyfpyf qufqHaerSmyg? rufqDudk/ ukdvHbD
,meJ@ A[kdtar&duEkdifiHrsm;[m tar&duefeJ@ tvGefopPm&SdwJh r[m
rdwfrsm;yg? 'ghtjyif a'owGif;u vuf0Jtpdk;&rsm;eJ@vnf; qufqHa&;
ajyjypfvma&;twGuf =udK;pm;aeygw,f?
okd@aomfvnf; tar&duefeJ@ vufwiftar&du qufqHa&;
awG[m 1960 ckESpfrsm;twGif; orRwuae'Dvufxufwkef;u &cJhwJh
&if;ESD;r_rsdK;awmh jyefr&Ekdifao;ygbl;? tdkbm;rm; tpkd;&taeeJ@uvnf;
OD;pm;ay;&r,fh jy\emrsm; Oyrm-jynfwGif;pD;yGm;a&;tusyftwnf;/
ta&S@tv,fykdif;udpP pwmawGa=umifh vufwiftar&duEkdifiHrsm;eJ@
qufqHa&;ukd a&S@wef;rwifEkdifygbl;? 'ghtjyif tJ'Da'otwGif; vuf0J
tiftm;pkawG tm;=uD;vmr_eJ@ wjcm;EkdifiHrsm;uvnf; vGwfvyfwJh oH
cif;wrefcif;vkyf[efawG vkyfaqmifvmr_a=umifha&m 0g&Sifwef&J@=oZm
eJ@v$rf;rkd;Ekdifr_tm;[m usqif;vmwmawG awG@vm&ygw,f? vGwfvyf
pGmukefoG,fcGifh aphpyfaqG;aEG;yGJawG/ a'oqkdif&mvHk+cHKa&;udpPawGrSm o
abmuGJvGJr_awG ydkrdkeuf±_dif;vmaewmukd awG@ae&ygw,f?
tar&dueftaeeJ@vnf; vuf0Jtpdk;&rsm;eJ@ oabmw&m;a&;
t& uGJvGJr_awGukd c%uav;eJ@ aygif;pyfEkdifrSm r[kwfygbl;? usL;bm;
vkdEkdifiHrsdK;uvnf; rdrdwdk@&J@ tcsKyftjcmtm%mykdifr_ukd tar&duefeJ@
qufqHr_aumif;a&;qdkwmeJ@ rvJEkdifygbl;? 'ghtjyif tar&duef&J@ trsdK;
om;tusdK;pD;yGm;umuG,fa&;0g' (Protectionism) tay: vufwif
tar&duEkdifiHrsm;u rcHr&yfEkdifjzpfaeygw,f? 'DvkdrsdK;ukefoG,fa&;u r
a&rwGufEkdifwJh pdefac:r_awG/ yËdyuQawGukd jzpfay:apOD;rSmyg? ?

ukd;um;? ? Beijing Review.May 14 . 2009.

58
r[mAsL[m xdef;csKyfa&;vufwHrsm;

[def;ukd

puFmylwuUokdvf&J@ ta&S@tm&S okawoeXmerSL;u pifusefeJ@wdbuf

jy\em[m w&kwfjynf&J@ jynfwGif;a&;vkd@ qkdaevifhupm; tJ'Djy\em
2 cku w&kwfjynf&J@ EkdifiHwumqufqHr_ukd xdckduf *,uf±kduf±Hkru ol@
&J@ajymif;vJwkd;wufr_ukdyg xdckdufqufEG,f xdef;uGyfcH&wJh taetxm;
rsdK;txd jzpfwnfaew,f? pifusefeJ@wdbufjy\emukd 'Dae@ aumif;rGef
pGmrajz&Sif;&if 'grSr[kwf aumif;rGefpGmrajz&Sif;EkdifcJh&if w±kwfjynf[m
ab;usyfeHusyfeJ@wkd;wJh ukef;wGif;ykdif;EkdifiH=uD;wEkdifiHtjzpf usa&muf
oGm;Ekdfifygw,fwJh? rdrd&J@ tiftm;awmifhwif;wJh wkdif;jynfwjynfjzpfa&;
pdwful;tdyfruf[m ±kyfvHk;ay:vmEkdifp&mr&SdwJh tajctaersdK; a&muf&Sd
oGm;Ekdifygw,fwJh?
bma=umifhckvkd ajymqkd&ygovJ?
t"duu pifusefeJ@ wdbuf[m wckeJ@wck tjyeftvSef ykd+yD;
qufEG,faewJh/ tjyeftvSef ykd+yD;axmufultm;jznfhaewJh ta&;udpP
=uD; jzpfvmaeovkd tJ'DjzpfpOf=uD;ukdvnf; wae@wjcm; ykd+yD;av#muf
vSrf;aevkd@ygyJ? qkdvkdwmu pifusefwdbufjy\em[m EkdifiHwum
vuQ%maqmifr_eJ@ a'ovuQ%maqmifr_tqifhtxd jzpfvmaevkd@
ygyJ?
EkdifiHwumvuQ%maqmifr_vdk@ ajymwm[m pifusefwdbuf jy
\emrSm taemuftkyfpku w±kwfjynf&J@ r[mAsL[m&nfrSef;csufukd
uef@owfcsKyfcs,fxdef;uGyfwJh vufeufud&d,meJ@ enf;emjzpfaevkd@ygyJ?
wzufrSm taemuftkyfpk&J@ wGef;aqmfay;r_a=umifh wdbufjy\em[m
jrifhrm;wJh usifh0wfoduQmykdif;qkdif&m pmemaxmufcHr_ukd ajymif;vJ&&Sdap
cJhygw,f? bkef;awmf=uD; 'vkdif;vm;rm;eJ@ wdbufcGJxGufa&; v_yf&Sm;r_
ukdvnf; us,fjyef@wJh pmemaxmufcHr_&&Sdatmif taemuftkyfpk[m vHk;
59
yef;aewJhwcsdefwnf;rSm w±kwftpkd;&&J@wdbufay:vpDukdvnf; o&Jo
bufvkdjzpfatmif t±kyfqkd;tusnf;wefatmif azmfjyjc,foaevkd@yg?
taemuftkyfpk&J@tckvkdoabmxm;rsdK; ay:vpDrsdK;a=umifh oG,f
0kdufvkd@jzpfap tusdK;oufa&mufr_ukdjzpfapwJh wdbufcGJxGufa&;v_yf&Sm;
r_eJ@ t=urf;zufr_ukd xdk;qGtm;ay;&m a&mufoGm;apcJhygw,f? wu,f
vkd@ wdbufcGJxGufa&;[m usifh0wfoduQmykdif;qkdif&m&J@ pmemaxmufcHr_
&oGm;&ifawmif t=urf;zufr_[m wzufwvrf;u tvSqifta&mif
wifay;ovkd wef;0ifoGm;Ekdifygw,f? taemuftkyfpktzdk@ajym&if pmem
axmufcHr_xuf w&kwfukd uef@owfxdef;uGyfa&;u ykd+yD; ta&;=uD;yg
w,f?
pifusefjy\em[mvnf; 'Dtwkdif;ygyJ?
taemuftkyfpk0ifEkdifiHrsm;[m olwdk@ukd,fwkdif t=urf;zuf0g'
&J@ +cdrf;ajcmufr_eJ@ &ifqkdif=uHKawG@ae&ayr,fhvnf; taemufEkdifiH&J@ EkdifiH
a&;orm;wcsdK@[m wu,fhwu,frSm aumif;wJht=urf;zuf0g'(w±kwf
ukd&nf&G,fwJh wkdufckdufr_)eJ@ raumif;wJht=urf;zuf0g'(taemuf tkyfpk
ukd&nf&G,fwJh wkdufckdufr_)ukd vufcHxm;=uwmjzpfygw,f? EkdifiHwcsdK@qkd
&if w±kwfjynf&J@ t=urf;zufr_qef@usifa&;eJ@ vl@tcGifhta&;ukd wGJzuf
csdwfqufxm;=uwJhtcg t=urf;zuf0g'ukd qEN&Sd&Sd r&Sd&Sd vufcHvkdufo
vkd jzpfoGm;&ygawmhw,f?
pifusefwdbufjy\em[m w&kwfjynfeJ@ tdrfeD;csif;EkdifiHrsm;&J@
qufqHa&;ukdvnf; *,uf±kdufygw,f? wcsdefxJrSm pifusefjy\em[m
w±kwfeJ@ rGwfpvifurBm&J@ qufqHa&;ukdvnf; *,uf±kdufEkdifygw,f?
tdrfeD;csif;wcsdK@rSm w±kwfeJ@ cspf=unf&if;ESD;wJh yl;aygif;aqmif&Gufcsuf
awG &Sd=uygw,f? twlwuG zGH@+zdK;wkd;wufEkdifa&;ukd =udK;yrf;ae=uyg
w,f? 'gayrJh wcsKd@EkdifiHawGusawmh w±kwfEkdifiH&J@ Edk;xtm;=uD;vmr_/ zGH@
+zdK;wkd;wufr_ukd “tEW&m,feJ@ jcdrf;ajcmufr_” vkd@ =unfhjrif=uwmvnf;
&Sdygw,f? wcsdK@EkdifiHqkd&if +ydKifbufEkdifiHtjzpfwifru &efbufjzpfEkdifwJh
(&efoltwk)EkdifiHvkd@yif =unfhjrifwmrsdK;&Sdygw,f? olwkd@wawG[m pif
usef wdbufjy\emukd ta=umif;jy toHk;cs+yD; w±kwfjynfukd uod
uatmuf vkyfwmrsdK;/ aps;qpfwmrsdK; vkyfcsif=uw,f?
taemuftkyfpktjrifeJ@ ±_&if pifusefwdbufa'o ESpfck[m w
±kwfjynfwGif;xJrSm “ta&mifawmfvSefa&;”vkd ta&;tcif;rsdK; jzpfvG,f
ay:vG,fwJh e,fajra'ovkd@ wGufqxm;=uygw,f? vlrsdK;a&;pdwf"mwf/
trsdK;om;a&;tjrifwkd@eJ@ w±kwfukd pdefac:wk+ydKifvkd@ aumif;wJht&yf
ae&mqkdwm taemufwkdif;om;awG odem;vnf=uygw,f? “ta&mif
awmfvSefa&;”qdkwmvnf; 'Drkdua&pDeJ@ vl@tcGifhta&;twGufyJvkd@ t
60
aemuftkyfpku tr$rf;wifajymae=uovkd r[kwfygbl;? wu,fvkd@ pif
usef wdbuf&J@ qlylaomif;usef;r_[m taemufeJ@ywfoufae&ifvnf;
w±kwfjynfxJrSmawmh b,fbufurS oufom tusdK;&SdEkdifrSm r[kwfyg
bl;? trsm;qHk; tusdK;tjrwf&&SdoGm;=ur,fholawGuawmh ol@EkdifiHjyify
u w&kwfjynfukd a=umufvef@rkef;wD;aewJh EkdifiHa&;tiftm;eJ@ yk*~dKvf
rsm;yJ jzpfaeygvdrfhr,f?
pifusefwdbufjy\em[m w&kwfjynfwGif;a&;&meJ@ EkdifiHjcm;
a&;&m&J@ qHkrSwfae&m jzpfaeyg+yD? ‘twGif;’eJ@‘tjyif’jy\em[m ay:
vGifxif&Sm;wJh e,fedrdwfrsOf;awG ckcg &Sif;&Sif;vif;vif;=uD; r&Sdawmhygbl;?
'Dvkd ta=umif;a=umifhyJ xifygw,f? w±kwftpkd;&u pifusefeJ@wdbuf
jy\emukd EkdifiHawmf&J@ t&if;cHtusqHk; A[kdr¾dKif tusdK;pD;yGm;jy\
emw&yftjzpf rSwf,laqmif&Gufaeyg+yD? tckvkdrsdK; =unfhjrifowfrSwf
vkduf+yDqkd&if EkdifiHjcm;a&;e,fy,f tygt0if jynfwGif;u &Sd&Sdor# t&if;
tESD; t&if;tjrpftm;vHk;ukd w±kwftpdk;&[m v_H@aqmfpnf;±Hk;azmf
aqmifoGm;rSm aocsmygw,f? taumif;qHk; temtusiftenf;qHk;/ qHk;
±_H;r_tedrfhqHk;jzpfatmif ajz&Sif;&rSmygyJ?
'Djy\emukd ukdifwG,fajz&Sif;&mrSm w±kwfjynftaeeJ@ atmuf
yg tcsuf 3 csufukd xnfhoGif; jyifqifpOf;pm;&vdrfhr,fvkd@ puFmylwuU
okdvf&J@ ta&S@tm&SokawoeXmerSL; usdef@,Hkvsefu wifjyaxmufjy
vkdufygw,f?
ol@&J@ yxrOD;qHk;tcsufu w±kwftpdk;&[m EkdifiHjcm;a&;/ jyify
qufqHa&;rSm b,fvkdyJ b,favmufyJ =udK;pm;tm;xkwf ajz&Sif;aomf
vnf;yJ taemuftkyfpkeJ@ tdrfeD;csif; EkdifiHwcsdK@&J@ “r[mAsL[m wGuf
csufr_”a=umifh qufvuf vufv#dKyg0ifaeOD;r,fqkdw,f? 'ga=umifh pif
usef wdbufjy\emukd w±kwfjynf&J@ jynfwGif;rSmyJ ukdifwG,fajz&Sif;Ekdif
atmif =udK;pm;vdrfhr,f/ tedrfhqHk; 'Djy\emawGukd xdef;csKyfEkdifwJh tae
txm;rsdK;&Sdatmif aqmif&Gufvdrfhr,f?
'kwd,tcsufu r[mAsL[mtav;xm;csufukd jyefvnfoHk;
oyf&r,f? w±kwfjynf&J@ yx0DEkdifiHa&; ywf0ef;usifa=umifh w±kwfjynf&J@
EdkifiHjcm;a&; tav;xm;r_[m tm&SrSm jzpfzkd@vkdr,f? tm&SrSm w±kwf&J@
Ekd;xtm;=uD;r_ukd rjyKEkdif rjyEkdifbl;qkd&if EkdifiHwumtwGif;rSm w±kwf&J@
Ekd;xtm;=uD;r_ukd ajymzkd@ ta&;omrSm r[kwfbl;? pifusef/ wdbuf&J@
ta&;tcif;ukd awG;=unhf&if tckvkd a&$@ajymif;r_[m ykd+yD;vkdtyfw,fvkd@
olu qkdygw,f?
wwd,tcsufuawmh ykd+yD; ta&;=uD;wJhtcsufyJvkd@ qkdxm;yg
w,f? qufvuf+yD; yifv,fa&jyif EkdifiHjcm;a&;vkyfief;ukd tm;jznfh
61
vkyfukdif&vdrfhr,fwJh? pifusef/ wdbufjy\emeJ@ w±kwfukd xdef;csKyfxm;
EkdifwJh tusdK;oufa&mufr_ wpHkw&mvnf;&SdwJh enf;AsL[m twkdif;yJ w
±kwfjynfukd xGufaygufydwf ukef;wGif;EdkifiHtjzpf +cHcwfuef@owf =udK;
yrf;csuf[m taemuftkyfpk&J@ r[mAsL[m jzpfw,fvkd@ qdkygw,f? t
a=umif;u xGufaygufydwfukef;wGif;ykdif; EkdifiHjcm;a&;r[mAsL[m[m w
±kwfjynfukd qufvuf+yD; rzGH@+zdK;rwkd;wufapEkdifwJhtjyif tqHk;rSm zGH@+zdK;
wkd;wufa&;ukdyif ab;tEW&m,fjzpfapcJhw,fqkdwm a&S;acwfw±kwf
jynf&J@ twdwforkdif;u jycJh+yDwJh? 'ga=umifh yifv,fa&jyifEkdifiHjcm;a&;
r[mAsL[mom ukef;wGif;ykdif;EkdifiHjcm;a&;r[mAsL[m&J@ tcuftcJjy
\emukd avsmhenf;atmif ajyvnfatmif vkyfaqmifEkdifrSmjzpfw,f
vkd@ puFmylynm&Sifu ajymqkdvkdufygw,f? ?

[def;uk
;ukd

w±kwfjynf&J@ yx0DEdkifiHa&; ywf0ef;usifa=umifh w±kwfjynf&J@

EdkifiHjcm;a&; tav;xm;r_[m tm&SrSm jzpfz@dk vkdr,f? tm&SrSm
w±kwf&J@ Ekd;xtm;=uD;r_udk rjyKEkdif rjyEkdifbl;qkd&if EkdifiHwum
twGif;rSm w±kwf&J&@J Ekd;xtm;=uD;r_udk ajymzk@d ta&;omrSm r
[kwfbl;?

62
 rsufarSmufpD;yGm;a&;tusyftwnf;&J@
ta=umif;&if;ZpfjrpfeJ@
'Dtusyftwnf;ukd b,fvkd&ifqdkifrvJ

&Jabmf+yHK;csdK

rsufarSmuf =uHKawG@ae&wJh pD;yGm;a&;tusyftwnf;eJ@ aiGa=u;tusyf

twnf;&J@ qkd;usdK;awG[m &yfwef@roGm;ao;bJ qufvuf jzpfay:aeqJ
jzpfw,f? t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;u uGefjrLepfygwDawG[m 'Dt=udrf pD;
yGm;a&;tusyftwnf;ukd wkH@jyefzdk@ tvsiftjref vkyfaqmifcJh=uw,f?
olwkd@[m pD;yGm;a&;tusyftwnf;eJ@ywfoufwJh a=unmcsufawGvnf;
xkwfjyef=uw,f? pD;yGm;a&;tusyftwnf;udk wHk@jyefwkdufckdufa&;t
wGuf vkyfief;pOfawG a&;qGJ=uw,f? rdrdEkdifiHu tvkyform;vlwef;pm;
eJ@ vkyfom;jynfvlxk=uD;u t&if;&Sifpepfukd qef@usifuef@uGufwJh v_yf
&Sm;r_rsm; ay:xGufvma&;ukd aqmif&GufcJh=uw,f? uGefjrLepfygwDrsm;eJ@
tvkyform;ygwDrsm;&J@ 10 =udrfajrmuf EkdifiHwumnDvmcHukd ac:,l
usif;y+yD; aiGa=u;tusyftwnf; ajz&Sif;a&;ay:vpDukd twlwuG aqG;
aEG;&SmazG=uw,f? 'Dtusyftwnf;jzpfay:vm&wJh ta=umif;&if;Zmpf
jrpfawGu b,fvkdvJ? 'Dtusyftwnf;ukd b,fvkd&ifqkdifrvJqkdwJh t
&if;&SifEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawG&J@ cGJjcrf;pdwfjzmr_awGukd pkpnf;
wifjyvkdufygw,f?

1? rsufarSmuftusyftwnf; jzpfay:apwJh ta=umif;&if;awG

u bmawGvJ
(u) 'Dt=udrf pD;yGm;a&;eJ@ aiGa=u;tusyftwnf;[m t&if;
&Sifpepf&J@ arG;&myg tajccHvlr_a&;yËd
&;yËdyuQrsm; zGH@+zdK;wkd;wufvmr_&J@
63
txGufypPnf;jzpfw,fvkd@ t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawGu
,lqw,f
qw,f?
urBmhuGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ 10 =udrf
ajrmufnDvmcHrSm *&duGefjrLepfygwD&J@ukd,fpm;vS,fu pD;yGm;a&;tusyf
twnf;&J@ t&if;tjrpfukd cGJjcrf;pdwfjzm+yD; tckvkd axmufjycJhw,f?
“avmavmq,fq,f tar&duefEkdifiHeJ@ tD;,ltzGJ@0ifEkdifiHawG&J@ pD;yGm;
a&;tajctaeu t&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;[m umvywfvuQ%m
aqmifwJh pD;yGm;a&;tusyftwnf; jzpfay:r,fhjzpf&yfrS ±kef;xGufzkd@ b,f
enf;eJ@rS rjzpfEkdifawmha=umif; ay:ay:vGifvGif azmfjyaew,f? tusyf
twnf;u wkdufckdufvmwJhtcg ukefxkwfvkyfr_ vl@tzGJ@tpnf;qefjcif;
eJ@ ukefxkwft&if;tESD;ukd t&if;&Sifrsm;u t+yD;tykdif odrf;,lxm;wJh t
=um;rSm &SdaewJh b,fvkdrSajz&Sif;vkd@r&EkdifwJh yËdyuQ[m =umav =uD;
rm;vmavjzpfa=umif; ay:vGifaew,f? t&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;&J@ yËd
yuQtm;vHk;[m jyif;xefxufjrufvmvkd@ qdk;qdk;0g;0g; aygufuGJxGuf
vmcJhwm”wJh?
ay:wl*DuGefjrLepfygwD A[kdaumfrwDu 2008 atmufwkdbm
27 &ufae@u“t&if;&Sifpepf tusyftwnf;eJ@ qkd&S,fvpfpepfukd a&G;
cs,fr_”qkdwJh acgif;pD;eJ@ a=unmcsufw&yfukd xkwfjyefvkdufw,f? a=u
nmcsufrSm rsufarSmuf EkdifiHwumaiGa=u;tusyftwnf; jzpfay:&jcif;
&J@ t&if;tjrpfukd cGJjcrf;pdwfjzmjyxm;w,f? “rsufarSmuf wae@wjcm;
euf±_dif;vmaewJh aiGa=u;tusyftwnf;[m 1929 rSm jzpfay:cJhwJh ‘r
[mpD;yGm;ysufuyf=uD;’+yD;wJhaemuf t&if;&Sifpepf&J@ t=uD;rm;qHk; pD;yGm;
a&;tusyftwnf;jzpfw,f? wurBmvHk;ukd wkefcgoGm;apwJh 'DaiGa=u;
tusyftwnf;=uD;[m t&if;&Sifpepfukd,fwkdif&J@yËdyuQawG zGH@+zdK;wkd;
wufvmr_&J@ rkcstusdK;qufjzpfw,f? t&if;&Sifpepf&J@ taqmufttHk
vuQ%maqmifwJh tusyftwnf;&J@ azmfjycsufjzpfw,f? 'g[m t&if;
&Sifpepf ukefxkwfvkyfr_yHkpH&J@ twGif;ykdif;yËdyuQeJ@ orkdif;tuef@towf &Sd
aer_wdk@eJ@ eD;eD;uyfuyf qufpyfae+yD; cGJjcm;vkd@r&Ekdifygbl;? 'g[m t&if;
&Sifpepf ukefxkwfvkyfr_yHkpH&J@ arG;&myg tvGeftu|H ukefxkwfvkyfr_eJ@ t
vGeftu|HpkyHkr_wkd@t=um;u yËdyuQ&J@rkcstusdK;qufjzpfw,f”vkd@oHk;oyf
azmfjyxm;w,f?
urBmhuGefjrLepfygwDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ 10 =udrf
ajrmufEkdifiHwumnDvmcHu xkwfjyefvkdufwJh “aqmfay:vkda=unm
csuf”(Proclamation of Sao Paulo) rSm 'Dt=udrf =uHKawG@ae&wJh pD;
yGm;a&;eJ@ aiGa=u;tusyftwnf;jzpfay:vmr_&J@ ZmpfjrpfeJ@ywfouf+yD;
wufa&mufvmwJh ukd,fpm;vS,ftoD;oD;&J@ wlnDwJhoabmxm;tjrif
64
ukd ckvkd azmfjyxm;w,f? “urBm=uD;[m twkdif;twmt& =uD;rm;wJh
jyif;xefwJh pD;yGm;a&;eJ@ aiGa=u;tusyftwnf;eJ@ =uHKawG@ae&w,f? t
&if;&Sifpepftusyftwnf;[m t&if;&Sifpepf yifukd,fobm0&J@ wkduf
±kduftusdK;qufjzpfw,f? t&if;&Sifpepfukd,fwkdifu rajz&Sif;EkdifwJh yËdy
uQ&J@ wkduf&kduftusdK;qufjzpfw,f? rsufarSmuftusyftwnf;[m
1929 ckESpfu jzpfyGm;cJhwJh ‘r[mpD;yGm;ysufuyf=uD;’+yD;aemuf tqkd;0g;
qHk; tusyftwnf;w&yf jzpfEkdifw,f”vkd@ azmfjycJhw,f?
(c) ‘vpfb&,f0g'opf’ay:vpD&J@ wGef;aqmfr_atmufrSm “&rf;
oef;rSef;qxm;wJh t&if;tESD;”&J@ 'D t=udrftusyftwnf; jzpfwnfr_
twGif;u tcef;u¾ukd t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawGu
txl;tav;xm;cJhw,f?
±k&Sm;uGefjrLepfygwD OuUÏ ZlumaemhAfu 'Dt=udrf tusyft
wnf; jzpfwnfvmr_twGif; “&rf;oef;rSef;qxm;wJh pD;yGm;a&;”&J@ tcef;
u¾ukd tav;xm;cJhw,f? olu 2008 Ekd0ifbm 20 &ufae@ ‘y&mA'g
owif;pm’rSm azmfjycJhwJh pmwrf;wcktwGif;rSm “&rf;oef;;rSef;qxm;wJh
pD;yGm;a&;[m taumiftxnf&SdwJhpD;yGm;a&;rS cGJxGufvm+yD; tusyft
wnf;ukd rvGJ{uef jzpfay:apw,f”? “aiGa=u;eJ@ aiGacs;vkyfief;[m ±kyf
0wÎKwefzkd;&J@ pkpkaygif;wefzdk;xuf ausmfvGefoGm;&if tusyftwnf;[m
a&SmifvGJr&Ekdifawmhygbl;”vkd@ axmufjyvkdufw,f?
*syefuGefjrLepfygwD OuUÏu 2008 atmufwkdbm 10 &ufae@
u &kyfoHtpDtpOfwck&J@ awG@qHkar;jref;r_ukd ajz=um;&mrSm “'Dt=udrf
aiGa=u;tusyftwnf;[m avmif;upm;0kdif;t&if;&Sifpepf&J@ ±_H;edrfhr_ jzpf
w,f? rsufarSmuft&if;&SifurBmrSm aiGa=u;pD;yGm;a&;[m taumif t
xnf&Sd pD;yGm;a&;yrm%&J@ 3 qjzpfw,f? tvGeftu|H aiGa=u;tacsmif
E_dufr_ tus,ftjyef@ jzpfyGm;vm+yD; ‚twGif; vdrfnmr_eJ@ [efaqmif
r_awGjzifh jynfhaew,f? 'Dt=udrf aiGa=u;tusyftwnf;[m 'Dvkd aiG
a=u;tacsmifE_dufr_awG&J@ tusdK;qufjzpfw,f? 'Dvkd tacsmifE_dufwJh t
&if;&Sifpepf 'grSr[kwf avmif;upm;0kdif;t&if;&Sifpepf&J@ Zmwfodfrf;cef;
[m 'kuQyifv,fa0&wJh±_H;edrfhr_rsdK;eJ@ rkcsyJ tqHk;owf&vdrfhr,f”vkd@ ajz
=um;cJhw,f?
tar&duefuGefjrLepfygwDOuUÏ qrf-0ufbfu “aiGa=u;eJ@ rsuf
arSmuftusyftwnf;---- tusyftwnf;ukd jzpfay:apwJh ta=umif;
&if;eJ@ ‚&J@xGuf&yfvrf;”qkdwJh pmwrf;rSm rmhufpf0g'&J@pD;yGm;a&;o
abmw&m;t& &rf;oef;rSef;qxm;wJhpD;yGm;a&;eJ@ taumiftxnf&SdpD;
yGm;a&;t=um;u yËdyuQukd cGJjcrf;pdwfjzmcJhw,f? vpfb&,f0g'opfay:
vpD&J@ wGef;aqmfr_atmufrSm &rf;oef;rSef;qxm;wJh t&if;tESD;&J@qkd;
65
&Gm;r_awG yGxvm+yD; aemufqHk;rSm t&if;&SifpepfaiGa=u;tusyftwnf;
aygufuGJzkd@ tckdiftrmjzpfpOfukd jzpfay:apawmhw,fvkd@ &Sif;jyxm;w,f?
qrf-0ufbfu tusyftwnf;ukd xdrd+yD; aygufuGJapwJh ta=umif;&if;
uawmh“vk,ufr_oabmaqmifwJh taºu;a&mif;taºu;0,fjcif;/ =uyf
rwfppfaq;r_awGukd zsufodrf;ypfjcif;eJ@ b,fawmhrS a&mifh&Jwif;wdrfr_
r&SdwJh avmbaZmvGefuJjcif;wkd@ jzpfw,f” vkd@ ,lqw,fwJh? olu 'D
t=udfrf pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m a&&SnfzGH@+zdK;wkd;wufr_ jzpfpOfwck
&J@ txGufypPnf;wck jzpf+yD;/ 'Dtusyftwnf;&J@ t&if;Zmpfjrpfukd &Sm
vdkuf&if &D*ifacwf vpfb&,f0g'opfay:vpD usifhoHk;cJhwJhumvukd
a&mufoGm;+yD; “20 &mpk 70 ckESpfrsm;uwnf;u pcJhwJh tar&duef pD;
yGm;a&; aiGa=u;qefr_”ukd tav;xm; axmufjyygw,f?
qrf-0ufbfu “aiGa=u;qefr_[m toGm; 2 buf&SdwJh "m;w
vufjzpf+yD; rdk;qef;yef;r[kwfovkd vufckyfoHvnf; r[kwfbl;”vkd@ xuf
xufjrufjruf axmufjyvkdufw,f? aiGa=u;qefr_qdkwm tusdK;eJ@tjypf
w0ufpD &Sdw,f? ‚u tar&dueft&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;vnfywf
&mrSm &SifoefpGrf;tm;opfrsm;ukd oGif;ay;+yD; tar&duefeJ@ urBmhpD;yGm;
a&;ukd wkd;yGm;apw,f? t&if;&Sifpepf&J@ umvywfvuQ%maqmifwJh
v_yf&Sm;r_ukd ykd&Snfvsm;apwmeJ@w+ydKifeuf t&if;&Sifpepf[m rdrdukd,f
ukd,f ykdrkdeuf±_dif;wJh yËdyuQukd jzpfay:apw,f? Oyrm-OpPm"ecGJa0a&;
rSm w&m;r#wr_r&Sdjcif;/ aºu;+rDawG awmifvkdyHkvmjcif;/ pD;yGm;a&; rwnf
r+idrf jzpfr_awG wkd;rsm;vmjcif;ponfæ wkd@[m aemufqHk;rSm euf±_dif;wJh
tusyftwnf;w&yftjzpf wpwp ajymif;vJoGm;awmhw,f?
olu tar&duefpD;yGm;a&;tusyftwnf;eJ@ urBmhpD;yGm;a&; t
usyftwnf;&J@ qufpyfr_ukd cGJjcrf;pdwfjzmjyvkdufao;w,f? “tar&d
uefpm;oHk;olawG&J@ 0,f,lEkdifpGrf;tm;[m aºu;+rDu armif;ESifwm jzpf
w,f? ‚[m wurBmvHk;uvkdtyfr_ukd usm;uefay;wmeJ@wcsdefwnf;
rSm urBmhpD;yGm;a&;eJ@ tar&duefpD;yGm;a&;ukd twkdif;twm =uD;rm;pGm
aiGa=u;qefoGm;ap+yD; aºu;+rDeJ@ ‚&J@rwnfr+idrfjzpfr_ukd twlwuG wkyf
aESmifxm;awmhw,f? 'DvkdeJ@ tar&duef pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m
jzpfay:wkd;yGm;oGm;+yD; urBmhvuQ%maqmifwJh pD;yGm;a&;tusyftwnf;
tjzpf rkcs jzpfay:vmawmhw,f”wJh?
2? rsufarSmuftusyftwnf;ukd b,fvkd &ifqkdifrvJ
tqufrjywf =uD;xGm;vmaewJh t&if;&SifpepfurBmhpD;yGm;a&;
tusyftwnf;eJ@ ‚&J@qkd;usdK;awGukd &ifqkdif&if; t&if;&SifEkdifiH toD;
oD;&Sd uGefjrLepfygwDawG[m v_yfv_yf&Sm;&Sm; jzpfvmw,f? olwkd@u rsuf
arSmufumvrSm t&if;&SifpepfEkdifiHa&;tm%mudk wGef;vSef&ef tajc
66
tae r&ifhusufao;bl;? 'gayrJh rsufarSmuftajctae[m jynfolawG
&J@ OD;wnfcsufqDokd@ a&S;±_csDwufoGm;zdk@awmh tusdK;&Sdw,fvkd@ ,lq
w,f?
*&duGefjrLepfygwD EkdifiHa&;OD;aqmiftzGJ@0ifwOD;u uGefjrLepfyg
wDrsm;eJ@ tvkyform;ygwDrsm;&J@ EkdifiHwumnDvmcHrSm “rsufarSmuf t
usyftwnf;tajctae[m tvkyform;vlwef;pm;eJ@wuG ‚&J@EdkifiH
a&;r[mrdwfrsm;eJ@ wjcm;vltzGJ@tpnf; vlwef;pm; tv$mtoD;oD;ukd
pnf;&Hk;v_H@aqmfa&;rSm t=uD;rm;qHk; tuef@towfjzpfae&if e,fcsJ@pepf
&J@ EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;qef@usifa&;eJ@ywf0ef;usif &nfrSef;csuf
rsm;ukd A[kdjyK+yD; ‘'%f&m&ae’wJh t&if;&Sifpepf&J@ 'D OD;acgif;ukd tcsdef
rD aq;uko/ emvefxa&;rvkyfbJ xkd;ESufwkdufckdufoGm;&r,f”vkd@ n¸ef
jycJhw,f?

t&if;&Siftpkd;&rsm;&J@ pD;yGm;a&;Ekd;xzkd@“ulnDaxmufyHhr_”
pDrHudef;rsm;ukd a0zefwJh oabmxm; ukdifpGJoG omG ;a&;
uGefjrLepfygwDawG[m b%fykdif&SifawGcsKyfukdifxm;wJh u,fwif
a&;pDrHudef;qkdwmawGukd qef@usif=uw,f? tar&duefuGefjrLepfygwDu
“tar&duefpD;yGm;a&;eJ@ aiGa=u;taqmufttHkawGukd u,fwifa&; 'D
Oya'rl=urf; tqkdjyKcsuf[m pD;yGm;a&;wkd;wufvma&;eJ@ oef;csD&SdaewJh
tar&duefom; omrefjynfolawG =uHKawG@ae&wJh ae@pOfaexkdifr_b0 t
usyftwnf;ajz&Sif;a&;udk v_H@aqmfay;ayr,fh odyf=uD;=uD;rm;rm; tusdK;
jyKEkdifrSmr[kwfbl;? wu,fhvufawG@t& omreftar&duef jynfolvl
xk=uD;[m aps;uGufpnf;urf;Oya'awG&J@ aESmifh,Sufxdyg;jcif;cHae&wm
yg? pD;yGm;a&;v_H@aqmfwJh 'DpDrHudef;awG[m ajzmifhajzmifh=uD;qef@usifwJh
OD;wnfcsufwckqDokd@oGm;aewma=umifh--- ‚u tar&duefjynfol
awGukd a':vm 700 bDvD,H&SdwJh pD;yGm;a&;ulnDaxmufyHha&; pDrHudef;
vufrSwfawG0,fa&;ukd awmif;qdkaew,f”vkd@ ,lqowJh?
+AdwdefuGefjrLepfygwDu +Adwdef/ tar&duefpwJh EkdifiHawGrSm “t
rsm;jynfolawG&J@b¾maiGa=u;rsm;eJ@ wjym;rSwefzdk;r&SdawmhwJh aiGa=u;
t&if;tESD;awGukd 0,fvkdufjcif;[m jynfolvlxkukd vdrfvnfvSnfhjzm;
jcif;jzpfw,f?”“trsm;qkdif&m aiGa=u;tajrmuftjrm;ukd b%frsm;ukd
ay;tyfvkdufjcif;[mvnf; vHk;0t"dy`m,fr&SdwJh tuGufaphaphvkyf=uH
xm;wJh trsm;ykdifpepfjzpfpOf[m jy\emukd ykdrkdjrifhrm;oGm;ap+yD; 'kuQykd
rsm;vmapygvdrhfr,f? 'Dvkdvkyfvkdufjcif;u tcGefaumufE_ef; ykdjrifhwuf
oGm;ap+yD; ukefypPnf;0,fvkdtm;ukd csnfheJ@oGm;apygvdrfhr,f? tpkd;&u
trsm;qdkif&mXmeawGrSm aiGyifaiG&if;jr‡KyfESHr_ avsmhenf;oGm;+yD; pD;yGm;a&;
67
pGrf;aqmifEkdifr_ v_yf&Sm;vmatmif ulnDa&;rSmvnf; csnfheJ@oGm;ygvdrhf
r,f”vkd@ ,lqygw,f?
±k&Sm;uGefjrLepfygwDOuUÏ ZlumaemhAfu ‘y&mA'g’eJ@‘qkdAD,uf
±k&Sm;’owif;pmwkd@rSm aiGa=u;tusyftwnf;eJ@ywfoufwJh vkyfief;pOf
oabmaqmifwJh aqmif;yg;wapmifukd xkwfjyefvkdufw,f? olu tpkd;&
&J@ aiGa=u;tusyftwnf;ukd ajz&Sif;a&;eJ@ywfoufwJh pDrHudef;&J@ t&if;cH
tm;jzifh tpcsDcsuf[m tacsmifE_duform;rsm;eJ@ b¾ma&;vuf0g;=uD;
tkyform;rsm;twGuf jzpffaew,f? EkdifiHolEkdifiHom;rsm;&J@aiGukd,l+yD;
b%fykdif&Sif=uD;rsm;u,fwifa&;[m rjzpfoifhbl;? tpkd;&[m trsm;jynf
ol rsm;eJ@ wzufwnf;rSm&yfwnf+yD; taumiftxnf&SdwJhpD;yGm;a&;ukd
axmufuloGm;zkd@ awmif;qkdw,fvkd@ ol@&J@,lqcsufukd xkwfazmfcJhw,f?
tdENd,uGefjrLepfygwD(rmhufpf0g')uawmh "e&Sifvlwef;pm;tpkd;
&awGu tcGefaqmifjynfolawG&J@aiGeJ@ +ydKusaewJhaiGa=u;t&if;tESD;
=uD;awG&J@uH=urRmukd u,fwifawmhr,fqkdwJhvkyf&yf[m vufawG@rSm
“tjrwftpGef;awGukd yk*~vduykdifjyKa&;”jzpf+yD; “jynfolykdifjyKa&;ukd qHk;
±_H;epfemapw,f”vkd@ ,lqw,f?
tkduf,mvefuGefjrLepfygwDu “tpkd;&u aps;uGufukd u,fwif
jcif;vkyf&yf[m ‘puULzJcsyfawGeJ@ pkyHkaqmufxm;wJhtdrfay:ukd xyfrH+yD; 'k
wd,xyf wifvkdufwm’jzpfvkd@ pD;yGm;a&;ylazmif;ukd ykdrkdjyif;xefvmap
vdfrfhr,f”vkd@ xifjrif,lqygowJh?
a[mfvef/ b,fvf*sD,ef/ vlZifbwfEkdifiHawGrS uGefjrLepfygwD 3
ygwDuawmh oabmxm; enf;enf; uGJjym;jcm;em;ae=uw,f? 2008
atmufwkdbm 7 &ufae@u 3 ygwD yl;aygif;+yD; owif;pm&Sif;vif;yGJvkyf
&mrSm EkdifiHtoD;oD;u tpkd;&awG[m jynfolawG&J@tcGefaiGeJ@ t&if;&Sif
b¾maiGa=u;pepfukd u,fwifaejcif;[m aemufxyf tusyftwnf;
opfw&yf jzpfay:vma&;twGuf tajccHtkwfjrpf rvGJraoG csay;ae
wmeJ@wlw,fvkd@ xifjrif,lq=uw,f? 'gayrJh olwkd@u EkdifiHtoD;oD;u
tpkd;&awGu b%fpwJh aiGa=u;pepfawGukd u,fwifa&;ukd wufwuf
ºuºu vkyfaqmifaer_awGukd axmufcHw,f? 'gayrJh olwkd@u b%fawG
u aiGpkvufrSwf0,f,ljcif;jzifh EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;[m wu,fppf
rSefwJh EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;r[kwfbl;vkd@ ,lq=uw,f? tusyft
wnf;ukd &ifqkdifae&csdefrSm twkdif;twm=uD;rm;wJh tpk&S,f,mvuf
rSwfawG atmwkdufa&mif;wmrsdK;awG ay:rvmatmifawmh a&Smif&Sm;&
r,fvkd@ ,lq=uw,f?

68

t&if;&Sif=uD;awGeJ@ aiGa=u;csrf;omolrsm;ukd tcGefeaf umufcHa&;
tpkd;&[m jynfolawG&J@tcGefawmfaiGeJ@ aiGa=u;t&if;tESD;
awG qHk;±_H;epfemr_twGuf aiGvufrSwfawG 0,f,la&;&J@ wefjyefaqmif
&GufcsuftaeeJ@ tusyftwnf;&J@qkd;usdK;awGukd t&if;tESD;ykdif&Sifrsm;u
wm0efcHap+yD; t&if;&Sif=uD;awGeJ@csrf;omolawGukd tcGefaiG ykdrdkpnf;
=uyf aumufcHoifhw,fvdk@ t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;u uGefjrLepfygwDawG
u ,lqw,f?
a[mfvef/ b,fvf*sD,ef/ vlZifbwf uGefjrLepfygwD 3 ygwDu
awmh tpk&S,f,mykdif&SifawG&J@tjrwfaiGukd uef@owfxm;oifhw,f?
uef@owfcsufxuf ausmfvGefwJhtykdif;ukd 100 &mckdifE_ef; tcGefaumuf
oifhw,fvdk@ tqkdjyKwifjyxm;=uw,f?
+AdwdefuGefjrLepfygwDu trsm;jynfolqkdif&m axmufyHha=u;rsm;
ukd zsufodrf;+yD;/ vlcsrf;omrsm;&J@ OpPm"eeJ@ ywfoufwJh tcGefawmf
awmif;cHa&;/ pGrf;tif/ b%feJ@ plygrm;uufrsm;&J@ vuf0g;=uD;tkyftjrwf
rsm;ukd rw&m;&&SdwJh tjrwfrsm;tjzpf tcGefawmfpnf;=uyfoGm;a&;ukd
awmif;qdkw,f?
*smreD uGefjrLepfygwDuawmh csrf;omºu,f0olrsm;tm; wkduf
±kduftcGefawmfaiG 1²5 &mckdifE_ef; aumufcHoGm;a&;ukd tpdk;&tm;
awmif;qkdxm;w,f?

vkyfom;jynfolrsm;&J@ pD;yGm;a&;tcGifhta&;rsm;eJ ;eJ@ tusdK;cH
pm;cGifhrsm;ukd umuG,foGm;a&;
tvkyform;vlwef;pm;eJ@ us,fajymvSwJh vkyfom;jynfolawG
[m 'Dt=udrf aiGa=u;tusyftwnf;&J@ jyif;xefqkd;0g;wJhtusdK;quf
awGukd t"ducH=u&olawGjzpfvkd@ t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepf yg
wDawGu tvkyform;vlwef;pm;eJ@vkyfom;jynfolawG&J@ pD;yGm;a&;t
cGifhta&;eJ@tusdK;cHpm;cGifhawGukd umuG,foGm;a&;qkdif&m awmif;qkdcsuf
awGeJ@ ywfoufwJh a=unmcsufeJ@ vkyfief;pOfawGukd wifjycJh=uw,f?
tar&duefuGefjrLepfygwDu tar&duefjynfolawG&J@ aexkdifpm;
aomufa&;tajctae acsmarmajyjypfaumif;rGefa&;udk ta&;=uD;qHk;
awmif;qkdcsuftjzpf tpkd;&xH awmif;qdkcJhw,f?
+AdwdefuGefjrLepfygwDu ‚&J@ “vuf0J*kd%f;vkyfief;pOf”rSm yif
pifvpm wkd;ay;a&;eJ@ vlr_zlvHka&;enf;emawG usifhoHk;oGm;a&;ukd tpkd;
&xH wifjyawmif;qdkxm;w,f?
ay:wl*DuGefjrLepfygwDu tvkyform;eJ@ vkyfom;jynfolawG&J@
vkyfcvpmrsm;ukd tvsiftjref ododomomwkd;jr‡ifhay;a&;/ qif;&JwJhrd
om;pkrsm;tm;vHk; vlr_axmufyHha&;wkd;jr‡ifhay;a&;/ trsdK;om;0ifaiGudk t
69
opfwzefjyefvnfcGJa0a&; aqmif&GufoGm;&ef tpdk;&ukd wifjyawmif;qkd
vkdufw,f?
*&duGefjrLepfygwD&J@ avmavmq,fq,f wkdufyGJ&nfrSef;csufu
awmh tvkyfvufrJhrsm;eJ@ vli,frsm;twGuf &Sm;yg;p&dwfrsm; axmufyHh
ay;&ef/ aetdrf&&Sdxm;wJhtrsdK;orD;i,frsm;tm; twkd;rJh tcef;caiG
xkwfacs;ay;&ef/ tdrfcef;cxkwfacs;aiGrsm;udk b,fvkdrS jyefr&Sif;Ekdifawmh
wJhtvkyform;rsm;eJ@ wjcm;vkyfom;rsm;&J@ aetdrfrsm;udk ppfaq;0&rf;
uyfjcif;eJ@ avvHwifa&mif;csjcif;rsm;udk &yfwef@ypf&ef/ b%frsm;u t
aºu;wifaewJh tdrfrsm;ukd odrf;,lcGifh/ avvHwifa&mif;cscGifhrsm;eJ@ t
vkyfvufrJhrsm;&J@ aiGacs;pmcsKyfrsm; rajymif;rvJ xdef;odrf;xm;jcif;eJ@ ae@
pOfvkdtyfaewJh taEG;"mwfaxmufyHha&;eJ@ vrf;yef;qufoG,fa&;rSm vkd
tyfwJh avmifpmqDwefzdk;jrifhwufaer_/ tcGefaiGwkd;jr‡ifhjcif;wkd@ukd w&m;
Oya't& &yfqkdif;ypf&efwkd@ukd awmif;qdkcJhygw,f?
±k&Sm;uGefjrLepfygwDu EkdifiHawmfu &duQm0,f,lwJh aps;E_ef;ukd
jr‡ifhwifay;&ef/ &duQmoD;ESHpkdufysdK;wJhv,form;rsm;&J@tusdK;pD;yGm;ukd xdef;
odrf;umuG,foGm;&ef wkd;csJ@pdkufysdK;+yD; wkd;csJ@r0,fwJh jy\emukd jyKjyif
oGm;&ef/ &duQmvHk+cHKa&;ukd tmrcHoGm;&efwkd@ukd tpkd;&xH wifjyawmif;
qkdvkdufw,f?
*syefuGefjrLepfygwDu 2008 Ekd0ifbm 11 &ufae@u ta&;ay:
pD;yGm;a&;pDrHaqmif&GufcsuftwGuf tqkdjyKcsufrsm; wifjycJhw,f? wifjy
csufawGuawmh tpkd;&pkaqmif;aiGrsm;xJrSm *syef,ef;aiG bDvD,H 6000
ukd xkwf,l+yD; tvkyfvufrJhrsm; tvkyf0ifvkyfa&;ukd axmufcH&ef/ b%f
awGu ti,fpm;eJ@tvwfpm;vkyfcif;rsm;ukd aiGacs;ray;wJhvkyf&yfukd
wm;jrpfoGm;&ef/ ‚wkd@u tao;pm;eJ@tvwfpm;vkyfcif;rsm;u acs;,l
xm;wJhaiGrsm;ukd twif;tusyf jyefvnfodrf;,laeonfh vkyf&yfrsm;
tm; wm;jrpfay;&ef/ pnf;pepfrsm;csrSwf+yD; tvkyftudkif&Sdolrsm;tm;
wnf+idrfa&;udk tmrcHoGm;&ef/ vlr_a&;tusdK;aqmifvkyfief;rsm;udk +yD;
jynfhpHkatmif xlaxmif+yD; jynfolvlxk&J@aexkdifr_b0 tmrcHoGm;&ef p
wmawGukd awmif;qdkvkdufw,f?

'Drkdu&ufwpf EkdifiHawmfykdifjyKvk jyKvkyfjcif;rsm;ukd taumif
txnfazmfa&;
+AdwdefuGefjrLepfygwD taxGaxGtwGif;a&;rSL; a&mbwf-*&D
azh(pf)[m 2008 pufwifbm 28 ae@u “avmavmq,fq,fumv
rsm;twGif; EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;rsm;[m qkd&S,fvpfpepfta=umif;&if;
awG r[kwfbl;”qdkwJhpmwrf;xJrSm EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif; 3 rsdK;&Sd
a=umif;ukd &Sif;vif;jyxm;w,f? (u) t&if;pepf&J@ EkdifiHawmfykdifjyKvkyf
70
jcif;? ‚&J@ OD;wnfcsufrSm pD;yGm;a&;eJ@vlr_a&;tajccHtkwfjrpf jyKjyifa&;
r[kwfovkd "e&Sifvlwef;pm;&J@ OpPm"ersm;ukd odrf;,la&;eJ@ EkdifiHa&;t&
olwkd@ukdcsnfheJ@oGm;a&;r[kwfygbl;? t&if;&SifpepfzGH@+zdK;wkd;wufa&;eJ@tif
tm;awmifhwif;apa&; jzpfw,f? (c) vDeif&Sif;vif;zGifhqdkcJhwJh 'Drkdu
&ufwpf EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;? ‚[m ekdifiHawmfu EkdifiHa&;tm%m
&,la&;wkdufyGJ qifE$J&if; tvkyform;vlwef;pm;eJ@ vuf0J*kd%f;awmfvSef
a&;v_yf&Sm;r_awGu xkd;ppfumvudk a&muf&SdaewJhtcsdefrSm t&if;&Sifvl
wef;pm;&J@ pD;yGm;a&;eJ@EdkifiHa&;tiftm;awG csnfheJ@oGm;apa&;/ ‚wdk@&J@
t&if;tESD;rsm; vnfywfa&;rSm xifomjrifom&Sdapa&;/ trsm;jynfol
vlxkukd ykdrdkwm0efcHa&; &nf&G,fcsufeJ@ tvkyform;vlwef;pm;eJ@ ol@&J@
r[mrdwfrsm;&J@ tqifhae&mjr‡ifhwifa&; &nf&G,fcsuf jzpfygw,f? 'Dae@
AifeDZGJvm;eJ@ bkdvDbD;,m;wkd@rSm 'Dvkd 'Drkdu&ufwpf EkdifiHawmfykdifjyKvkyf
a&;rsm; aqmif&Gufaeygw,f? (*) qkd&S,fvpfpepf EkdifiHawmfykdifjyKvkyf
jcif;? EkdifiHawmf&J@ ta&;=uD;wJh tm%m,E©&m;tm;vHk; vuf0J*kd%f;&J@
xdef;csKyfr_atmuf a&muf&SdwmeJ@w+ydKifeuf vuf0J*kd%f;u ‚wkd@ukd
zsufqD;ypfvkduf+yD; jyefvnfzGJ@pnf;vkdufvkd@ ykdrdkopfvGifvmwJhtcg qdk&S,f
vpf0g' EkdifiHawmfykdifjyKvkyfa&;pDrHudef;rsm;ukd vkyfukdifaqmif&GufEkdifyg+yD?
'DpDrHaqmif&GufcsufawGrSm "e&Sifvlwef;pm;&J@t&if;tESD;awGukd bufpHk
uae odrf;ykduf+yD; 'grSr[kwf oifhavsmfwJhtpm;xdkd;ay;r_awG tygt0if
pufr_vkyfief;rsm;ukd 'Drkdu&ufwpfjyKjyifajymif;vJa&;eJ@ pD;yGm;a&;xdef;n‡d
r_rsm;ukd tus,ftjyef@ aqmif&GufoGm;&r,f?
a&mbwf-*&Dazh(pf)u t&if;&SifEkdifiHrsm;u aps;uGufu,fwif
a&;pDrHudef;awG[m t&if;&Sifpepf&J@ ppfrSefwJhEdkifiHawmfykdifjyKvkyfjcif; r
[kwfygbl;? 'gayrJh wu,fvkd@ ppfrSefwJhEkdifiHawmfykdif jyKvkyfw,fqkd&if 'D
vkd EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;rsm;[m tvkyform;vlwef;pm;tay: t
usdK;oufa&mufr_&SdwJh 'Drkdu&ufwpf EkdifiHawmfykdifjyKvkyfr_awGukd &&Sdap
Ekdifw,f? vuf0J*kd%f;u 'gukd axmufcHoifhw,f? wu,fvkd@ t&if;&Sif
pepf EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;u aoe*FAsL[mvkyfief;w&yfukd u,fwif
Ekdif&if 'grSr[kwf tvkyftukdiftajrmuftjrm; &&Sda&;ukd zefwD;Ekdif&if/
'g[m tpkd;&taeeJ@ 0ifa&mufpGufzufa&;/ trsm;ykdifpepfpDrHudef;ukd wm
0ef,lpdwfeJ@ wu,fht"dy`m,ft& tvkyform;awGukd pDrHtkyfcsKyfa&;rSm
yg0ifaqmif&Gufa&;twGuf =udK;yrf;aqmif&Guf&if tusdK;&Sdygvdrfhr,f? qdk
vdkwmu 'Drkdu&ufwpf EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;ygyJ? 'ga=umifh 'Drdku&uf
wpf EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;[m tvkyform;vlwef;pm;eJ@ ‚&J@ r[m
rdwfwkd@ EkdifiHa&;tm%mwkdufyGJ&J@ wpdwfwykdif;ukd t&,lqGwfcl;xm;Ekdif
rSom taumiftxnfazmfvkd@&wmyg? uGefjrLepfygwDu t&if;&Sifpepf
71
EkdifiHawmfykdifjyKvkyfa&; usifhoHk;jcif;ukd ¹cif;csufeJ@ axmufcH&wJh oabm
xm;[m 1917 u vDeifwifjycJhwJh tajccHrlw&yfay:rSm tajccHygw,f?
tJ'guawmh “EdkifiHawmfykdif vuf0g;=uD;tkyft&if;&Sifpepf[m qdk&S,fvpf
pepftwGuf ±kyf0wÎKt& tjynfhpHkqHk; jyifqifay;vkdufw,f? EkdifiHawmf
ykdif vuf0g;=uD;tkyft&if;&Sifpepf[m qkd&S,fvpfpepf&J@ t=udKumvjzpf
w,f? orkdif;avSum;xpf&J@ tqifhwqifhjzpfw,f? tJ'DtqifheJ@ qkd&S,f
vpfpepfvdk@ac:wJhtqifh t=um;rSm =um;tqifhqkdwmr&Sdbl;” qdkwJh t
csufygyJ?
+AdwdefuGefjrLepfygwDu “vuf0J*kd%f;vkyfief;pOf”twGif;rSm ae
tdrfrsm; wnfaqmufa&;/ pGrf;tifeJ@ qufoG,fa&;vkyfief; e,fy,frsm;
rSm trsm;qdkif&mt&if;tESD;rsm; jr‡KyfESHaqmif&Guf+yD; trsm;ykdifpepf t
aumiftxnfazmfaqmif&Gufa&;/vkyfief;rsm;wDxGifzefwD;a&;rSm twkdif;
twm=uD;rm;wJh aoe*FAsL[m0ifa&mufpGufzufr_ukd aqmif&GufoGm;&
r,f”vkd@ wifjyw,f?
tar&duefuGefjrLepfygwDuvnf; tcsdK@b%fawGrSm trsm;ykdif
pepfukd taumiftxnfazmfjcif;eJ@ywfoufvkd@ 'Db%fawG[m ,ckt
cg “u,fq,fa&;”aiGawG wpdwfwykdif;ukd toHk;cs+yD; 0,f,lr_awG vkyf
Ekdif=uw,f? 'g[m pdD;yGm;a&;rSm wkduf±kduf&if;ESD;jr‡KyfESHr_ukd aqmif&GufEkdif
apw,f? trsm;ykdifpepfukd tvHk;pHk 'grSr[kwf wpdwfwykdif; taumift
xnfazmfEkdifw,fvkd@ ,lqw,fwJh?

EkdifiHawmfu pD;yGm;a&;vnfywfr_ukd =uyfrwfjcif;eJ@ xdef;
csKyfjcif;rsm;ukd tm;jznfhoGm;a&;
t&if;&SifpepfEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawGu 'Dt=udrf aiG
a=u;tusyftwnf;ukdjzpfay:apwJh wkduf±kdufta=umif;&if;wck[m vpf
b&,f0g'opfay:vpDukd us,fus,fjyef@jyef@ usifhoHk;cJhr_atmufrSm EkdifiH
awmfu aiGa=u;eJ@pD;yGm;a&;v_yf&Sm;r_wckvHk;ukd =uyfrwfr_eJ@xdef;csKyfr_ukd
v$wfay;xmjcif;a=umifh jzpfw,fvkd@ ,lqw,f? 'ga=umifh pDyGm;a&; =uyf
rwfa&;eJ@xdef;csKyfa&;udk tm;jznfhoGm;a&;[m olwdk@&J@a,bk,s awmif;
qdkcsufjzpfw,f?
*syefuGefjrLepfygwDu “pnf;urf;Oya'r&SdwJh t&if;&Sifpepf[m
a&S@rqufEkdifawmhygbl;?” “pnf;urf;Oya'r&SdwJh t&if;&Sifpepf”[m
“xdef;csKyfr_&SdwJh pD;yGm;a&;”eJ@ tpm;xkd;a&;okd@ OD;wnfaeyg+yDvkd@ tav;
xm; axmufjyvkdufw,f? ‚ygwDu aiGa=u;vGwfvyfa&;ay:vpD[m
'%f&mtemw&jzpfaewJh tar&duefukd xda&mufatmif rukEkdifawmh
vkd@ aiGa=u;tacsmifE_dufwJh pnf;pepfawGukd xdef;csKyfa&; xlaxmifoGm;
a&; t,ltqukd &yfcHwifjyvkdufw,f?
72

pD;yGm;a&;vnfywfr_yHkpHopfukd xlaxmifoGm;a&;
vpfb&,f0g'opf pD;yGm;a&;vnfywfr_yHkpHukd jyKjyifajymif;vJypf
+yD; vlr_a&;/ pD;yGm;a&;t& jynfolvlxktwGuftusdK;&SdwJh OD;wnfcsuf
okd@ zGH@+zdK;wdk;wufoGm;a&;ukd t&if;&SifEkdifiHtoD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawG
u awmif;qdkw,f?
tar&duefuGefjrLepfygwDOuUÏ qrf-0ufbf[m 20 &mpk 30
ckESpfrsm;u orkdif;tawG@t=uHKrsm;ukd jyefvnfoHk;oyf+yD; 30 ckESpfrsm;u
pD;yGm;a&;qkwf,kwfysufjym;r_=uD;u z&ifuvif±kpbJheJ@ ol&J@t=uHay;
awG[m EkdifiHawmf&J@ZmwfaqmifawGeJ@ ‚wkd@&J@tpGrf;owWdawGukd om
reftar&duefawG&J@tusdK;ukd axmufxm;wJhtaeeJ@ topfwzef xdef;
n‡dvkduf=uzl;w,f? tJ'Dvkdxlaxmifzkd@ ±kpbJh&J@ opfvGifwJhvkyfief;tawG@
t=uHKawGukd avhvmpkyf,loifhw,f? OD;qHk;taeeJ@ 'Dae@ taumif
txnfazmf aqmif&Gufaer_awG[m tar&duefvkyfom;jynfolawG&J@ pD;
yGm;a&;/ EkdifiHa&;awmif;qkdr_awGeJ@ qDavsmfr_&Sd&r,f? pD;yGm;a&;vnfywf
r_ yHkpHopfw&yf xlaxmifw,fqkd&mrSmvnf; qkd&S,fvpfpepfyHkpHawmh r
[kwfygbl;? 'gayrJh 'g[mvnf; t&if;&Sifpepfukd,fpm;vS,fawG&J@ tcGifh
tm%meJ@ ‚&J@ vkyfaqmifcsufrsm;ukd pdefac:ygvdrfhr,f? +idrf;csrf;a&;eJ@
wef;wla&;pwJh rlawGukd =uHh=uHhckdifckdifqkyfukdif+yD; pGrf;tifeJ@aiGa=u; pkpnf;
aygif;csKyfr_yHkpHukd EkdifiHawmfu v$Jajymif;vufcH,l+yD; pD;yGm;a&;/ vlr_a&;
wkd@ukd ppfZmwfoGif;a&;r[kwfbJ tpdrf;a&mifjzpfxGef;a&;ukd taumif
txnfazmfoGm;zkd@ &yfcHajymqkdcJhw,f?

oufOD;qHykdifpepfeJ@ ppf0g'tiftm;awG acgif;axmifvmr_ukd
owdxm;a&;
20 &mpk 30 ckESpfrsm;twGif; pD;yGm;qkwf,kwfysufjym;r_=uD;
umvu *smreD/ tDwvD/ *syef zufqpfwkd@ tm%m&oGm;wJh orkdif;
oifcef;pm;t& pD;yGm;a&;tusyftwnf;u oufOD;qHykdifpepf/ ppf0g'/
zufqpf0g'eJ@ usL;ausmfa&;ppfyGJawG jzpfxGef;vmzkd@twGuf oifhavsmfwJh
&moDOwkeJ@ a&cHajrcH zefwD;ay;vkdufw,f? 'ga=umifh urBmhuGefjrLepfeJ@
tvkyform;ygwDawG&J@ 10 =udrfajrmuf EkdifiHwumnDvmcHu wurBm
vHk;u uGefjrLepfawG/ 'Drkdu&ufwpftiftm;pkawGeJ@ e,fcsJ@qef@usifa&;
tiftm;pkawGukd “jrifhjrifhrm;rm; owdxm;” oGm;=uzkd@ v_H@aqmfvkduf
w,f?

73

tvkyform;vlwef;pm;eJ@vkyfom;jynfolrsm;&J@ aoG;pnf;nDnGwfa&;
ukd tm;jznfha&;
txufazmfjyyg ay:vpDawG/ enf;y&d,m,fawGukd taumif
txnfazmfzkd@qkd&if tvkyform;vlwef;pm;eJ@vkyfom;jynfolawG&J@ aoG;
pnf;nDnGwfa&;ukd rSDckd+yD; wkdufyGJ0ifoGm;&vdrfhr,fvkd@ t&if;&SifEkdifiHt
oD;oD;&Sd uGefjrLepfygwDawGu ,lqw,f? urBmhuGefjrLepfygwDrsm;eJ@ t
vkyform;ygwDrsm;&J@ 10 =udrfajrmuf EkdifiHwumnDvmcHu tvkyfo
rm;vlwef;pm;&J@ wkdufyGJorkdif;tawG@t=uHKrsm;ukd a0zefoHk;oyf+yD; us,f
jyef@wJh vkyfom;jynfolvlxk=uD;tm; rdrd&J@pnf;vHk;nDnGwfr_ukd tm;jznfh
wkdufyGJ0ifoGm;=uzkd@ E_d;aqmfvkdufw,f? “pnf;vHk;nDnGwfr_om&Sd&if t
vkyform;eJ@vkyfom;jynfolawG[m pD;yGm;a&;/ vlr_a&;eJ@ EkdifiHa&;udpP
jzpfpOfawGukd ajz&Sif;Ekdifw,f? t&if;&Sif=uD;awGukd jynfolvlxk tusdK;
&Sda&;twGuf ta&;=uD;wJh vkdufavsmr_awGukd tusyfukdifenf;eJ@ awmif;
qkdEkdifw,f? zufqpfpepfeJ@ ppfyGJqDokd@ OD;wnfjzpfxGef;oGm;aer_tajc
taeukd xdef;csKyf+yD; wkd;wufwJh/ awmfvSefwJh =ueftifvuQ%mawG&SdwJh
euf±_dif;wJh jyKjyifajymif;vJa&;vrf;a=umif;ukd zGifhvSpfEkdifw,f” vk@d n¸efjy
vkdufygw,f? ?

ukd;um;? ? rsufarSmufurBmeJ@ qdk&S,fvpf0g' *sme,f/

trSwf (2)/ 2009

&Jabmf+yHK;csdK

urBmhuGefjrLepfygwDrsm;eJ@tvkyform;yg
rm;ygwDrsm;&J@10=ud
0=udrf
ajrmuf EkdifiHwumnDvmcHu tvkyform;vlwef;pm;&J@ wkdufyGJ
orkdif;tawG@t=uHKrsm;ukd a0zefokH;oyf+yD; us,fjyef@wJhvkvyk fom;
jynfolvlxk=uD;tm; rdrd&J@pnf;vHk;nDnGwfr_udk tm;jznfhwkduf
yGJ0ifoGm;=uzk@d E_d;aqmfvdkufw,f?

74
 taemufwkdif;t&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;tusyftwnf;eJ@
rsufarSmuf qkd&S,fvpfpepf

&Jabmfodef;0if;

rsufarSmuf taemufwkdif;t&if;&Sifpepf pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m

rmhufpf0g'&J@ odyH̀enf;usr_vuQ%mukd tjynfht0 oufaojyvkduf
w,f? 'DpD;yGm;a&;uyf
m;a&;uyfa=umifh urBmht&if;&Sifpepf&J@tiftm;eJ@ =oZm
m;a&;u
oufa&mufr_ukd t=uD;tus,f csnfheJ@oGm;apygvdrhfr,f? urBmhjynfol
rsm;ukd t&if;&Sifpepf&J@wu,fh&k&yk foGifukd &Sif;&Sif;vif;vif; odjrifa&;rS &;rSm
vnf; taxmuftul jyKygvdrfhr,f? pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m t
&if;eJ@tvkyft=um;u yËdyuQukd jyif;xefap+yD; t&if;&Sif;pepf&J&@J “+idrf;
csrf;pGm wpwpajymif;vJa&;”pDrHudef;ukd csnfheJ@oGm;apygw,f? wcsdef
wnf;rSm wcsdK@EkdifiHiaH wGrSm qkd&S,fvpfpepfv_yf&Sm;r_
;r_ zGH@+zdK;wkd;wufa&;t
wGuf tusdK;&SdwJh wkduf±kduf=oZmoufa&mufr_rsm;uk sm;ukd jzpfay:a y:apygvdrfh
r,f? tJ'Duae+yD; urBmhqkd&S,fvpf vpfpepf topfwzef zGH@+zdK;wkd;wufa&;
ukd wGef;aqmfay;ygvdrfhr,f?

qdkAD,ufeJ@ ta&S@Oa&my taoG;ta&mifajymif;vJr_ jzpfay:+yD;

aemuf t&if;&Sifpepf[m tawG;tac:t,ltqa&;&mt& 0g'jzef@csd
75
a&;ud&d,mawGukd tm;jznfh+yD; qkd&S,fvpf0g'ukd raumif;qkd;0g;tjzpf
tpGrf;ukef0g'jzef@awmhw,f? t&if;&SifpepfeJ@ywfoufvkd@ ukefxkwfpGrf;
tm;pk zGH@+zdK;wkd;wufr_ukd taESmiftzGJ@jzpfvmapwJh acwfaemufuswJh
ukefxkwfqufqHr_[m qkd&S,fvpfpepfeJ@ tpm;xkd;jcif;cH&vdrfhr,fqdkwm
ukd rmhufpfu apmpGmuwnf;u azmfxkwfcJhw,f? 'Dazmfxkwfcsuf[m
xyfrHjzpfrvmawmhbJ t&if;&SifpepfEkdifiHawGukd aqGpOfrsdK;quf ESpf
axmifcsDrajymif;vJwJh bk&ifEkdifiHrsm;vkdvdk 0g'jzef@=uygw,f? ,ck 17
ESpf =um+yD;wJhaemuf 'Dae@rSm orkdif;[m t=uifemuif;rJhpGm a0gvrf;r&J@
b¾maiGa=u;rkefwkdif;a=umifh yk*~vduykdifjzpfxGef;a&;ukd tcsuftcsm t
jzpfxm;wJh vpfb&,f0g'opf[m a'0gvDcHvkduf&+yDjzpfa=umif; a=unm
vkdufygw,f? wqufwnf; ESpfaygif; 70 twGif; taemufwkdif;t&if;
&Sifpepf&J@ t=uD;rm;qHk;tusyftwnf;&J@ uef@vef@umukd qGJzGifhvkdufyg+yD?
+Adwdef±kdufwmowif;Xmeu 2008 atmufwkdbm 15 &ufae@
owif;xJrSm “a0gvrf;r&J@ b¾maiGa=u;tusyftwnf; ay:aygufvm
wJhtavsmuf u|efawmfwkd@ t&ifuem;vnfcJhwJh t&if;&Sifpepf&J@ aovk
qJqJumvqkdwJh rmhufpf [kdwkef;u =udKwifedrdwfzwfcJhr_[m vufawG@
twGif; oufaojyvkd@&+yD? ,cktcg u|efawmfwkd@[m 'DpD;yGm;a&;tusyf
twnf;u pepf 2 cktay: euf±_dif;&Snf=umpGm *,uf±kdufcwfr_ukd rSef
uefwduspGm a0zefykdif;jcm;cef@rSef;zkd@ rwwfEkdifayr,fh pD;yGm;a&;tusyf
twnf;wkdif;[m t&if;&Sifpepf&J@pGrf;tm;ukd csnfheJ@oGm;ap+yD; qdk&S,f
vpfpepf topfwzef zGH@+zdK;wkd;wufvmr_ukd wGef;aqmfay;w,fqkdwm
ukdawmh oHo,&Sdp&m rvkdygbl;? uae@txd t&if;&Sifpepf a&S@aqmif
aewJh urBmhpepftwGif; pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m t&if;&Sifpepf&J@
tESpfom&ukd &Sif;&Sif;vif;vif; jrifawG@a&;twGuf taxmuftuljzpf
apygw,f? qkd&S,fvpfpepfu t&if;&Sifpepfukdtpm;xkd;r,fh orkdif;jzpf
pOf&J@ &cJvSwJhtcGifhtcgukd rSefuefwduspGm =unfhjrifoHk;oyf+yD; wGef;
aqmfay;a&;ukdvnf; taxmuftuljzpfygvdrfhr,f?
'Daqmif;yg;rSm rmhufpf&J@^m%fynmrsufpdwpHkukd toHk;jyK+yD; t
&if;&Sifpepf&J@pD;yGm;a&;tusyftwnf;ukd xkd;azmufum rsufarSmufurBmh
qkd&S,fvpfpepf&J@ tajctaew&yfvHk;ukd =unfh±_+yD; qkd&S,fvpfpepf&J@
tem*wfukd vSrf;ar#mf=unfhygr,f?

1? taemufwk wdik f; t&if;&SifpepfpD;yGm;a&;tus

;a&;tusyftwnf;u rmhufpf0g'&J@
odyH̀enf;usr_ukd tjynfht0
t0 oufaojyvkdufjcif;
rsufarSmuf tdrf+cHajrta&mif;t0,frS pwifavmifu|rf;vkduf
wJh tar&duefb¾ma&;tusyftwnf;[m taemufwkdif;t&if;&Sif pD;
76
yGm;a&;tusyftwnf;okd@ wpwpajymif;vJoGm;cJhw,f? 'Dtusyft
wnf;&J@qkd;usdK;awG tqufrjywf ododomomay:xGufvmawmh t&if;
&Sifpepfukd a&S@aevkduf umuG,fay;aeolawGu “0ifaiGxuf ykdoHk;pGJpm;
oHk;r_” “apmifh=uyfr_tqifh&mxl;r&Sdr_” “ay:vpDrSm;,Gif;r_” “tE©&m,f
ukd av#mhwGufr_”eJ@ “b¾maiGa=u; wDxGifzefwD;&mrSm c|wf,Gif;r_”
pwmawG[m 'DwcsD pD;yGm;a&;tusyftwnf;&J@ eHygwfwpfw&m;cHeJ@ jypf
'%fcwfay;vkdufolrsm;tjzpf uref;uwrf; a=unmvkduf=uw,f? 'gay
rJh rmhufpf0g'DawGuawmh 'gawG[m tay:,Hazmfjycsuf ta=umif;jcif;
&mawGjzpf±Hkomru wu,fha&aomufjrpf[m t&if;&SifpepfeJ@ ‚&J@t
wGif;ykdif;yËdyuQrsm;om jzpfw,fvkd@jrifygw,f? pD;yGm;a&;tusyftwnf;
jzpfay:vmapwJhjzpfpOf&J@ tusdK;ta=umif;awGukd =unfh=uygpkd@? a&S;u
tusyftwnf;awG jzpfcJhwJh jzpfpOfuawmh t&if;&Sifpepf&J@ twGif;ykdif;
yËdyuQ----tpG
----tpGef;2 bufuGJoGm;r_----xd
---- ----xda&mufr_&dSwJh vkdtyfcsufrsm;
----
rjynfhpHkr_-----u
-----ukefxkwfvkyfr_E_Edi_ f;,SOfjcif;t&ykdv#Hr_----
----- ---- pD;yGm;tusyf
twnf;----OpP
----OpPm"eawGukd zsufqD;jcif jcif;/ ykdv#HaewJh ukefxkwfvkyfEkdif
pGrf;ukd pdppfxkwfy,fjcif;----rl
----rlvae&mukd jyefvnfa&muf a&muf&Sdjcif; qkdwJh
jzpfpOft& jzpfcJhw,f? rsufarSmuftusyftwnf;jzpfay:vmwJh jzpfpOf
uawmh t&if;&S ;&Sifpepf&J@ twGif;ykdif;yËdyuQ----
---- tpGef;2 zuf uGJoGm;r_
---- xda&mufr_&SdwJh vkdtyfcsufrsrsm; rjynfhpHkr_ ----- ukefxkwfvkyfyrf _
E_dif;,SOfjcif;t& ykdv#Hr_----0if
----0ifaiGxuf ykdoHk;pGJpm;oHk;r_ (tpkd;&u 0ifaiG
----
xuf ykdoHk;pGJwJh pD;yGm;a&;eJ@ wOD;csif;u 0ifaiGxuf ykdoHk;pGJpm;oHk;r_ tyg
t0if)----uwd
----uwd0efcHcsufawGazmufzsufr_E_ef; jrifhwufvmr_--- --- pD;yGm;
--
a&;tusyftwnf;----yk ----ykdv#HaewJhukuek fxkwfvkyfEkdifpGrf;ukd pdppfxkwfy,f
jcif;-----rl
-----rlvae&mokd@ jyefvnfa&muf&Sdjcif; qkdwJh jzpfpOfygyJ? txuf
yg jzpfpOf 2 &yfukd avhvm=unfh&if t&if;&Sifpepf&J@ a&S;uay:cJhwJh t
usyftwnf;rsm;eJ@ rsufarSmuftusyftwnf;wkd@[m tESpfom& rwluGJ
jym;wm odyfr&Sdygbl;? tm;vHk;[m ukefxkwfvkyfr_ ykdv#Hr_a=umifh jzpfvm
wJh tusyftwnf;rsm;csnf;ygyJ? uGJjym;wJhtcsufuawmh a&S;utusyf
twnf;rsm;twGif; ukefxkwfvkyfr_ E_dif;,SOfcsuft&ykdv#Hr_[m xda&muf
wJh vkdtyfcsufrsm;rjynfhpHkwJhtcsuftjzpf ukefypPnf;awG a&mif;rxGuf
wmukd wkduf±kdufazmfjyw,f?
rsufarSmufacwf tusyftwnf;uawmh 0ifaiGxuf ykdoHk;pGJpm;
oHk;r_awG wkd;rsm;vmjcif;/ uwd0efcHcsufawGazmufzsufr_E_ef; wkd;rsm;
vmjcif;/ uGif;quf 2 ckwdk@rSwqifh (1) tusyftwnf;ukd a&$@qkdif;ay;
jcif; (2) ukefxkwfvkyfr_ ykdfv#Hjcif;[m xda&mufwJhvkdtyfcsufrsm; rjynfh
pHkr_tjzpf xyfrHwkduf±kdufrazmfjyawmhbJ xda&mufwJhvkdtyfcsufrsm; ykd
77
v#Haea=umif; azmfjy±Hkru “tvGeftu|Hjzpfr_”(“0ifaiGxuf ykdoHk;pGJpm;
oHk;r_” “aemufESpfpm;&r,fh&duQmukd ,ckpm;ypfjcif;”)tjzpf azmfjyw,f?
20 &mpk 30 ckESpfrsm;u jzpfcJhwJh pD;yGm;a&;tusyftwnf;}uD;u
&if;ESD;jr‡KyfESHr_rSm tpkd;&u 0ifa&mufpGufzufa&;eJ@ wOD;csif;pm;oHk;r_ v_H@
aqmfa&;ukd jzpfapcJhw,f? tESpfom&uawmh tpkd;&ukda&m wOD;csif;ukd
yg “ukefxkwfvkyfr_ E_dif;,SOfjcif;t&ykdv#Hr_”yËdyuQukd twlwuG pm;oHk;
ajz&Sif;oGm;a&;ukd wGef;aqmfzkd@jzpfw,f? tckwavm taemufwkdif;EkdifiH
awGu rsufarSmuftusyftwnf; ajz&Sif;&mrSm usifhoHk;aewJh b¾ma&;
ay:vpD/ aiGa=u;ay:vpD/ EkdifiHawmfykdifjyKvkyfjcif;pwJh pDrHaqmif&Gufcsuf
awG[m 1930 pD;yGm;ysufuyf=uD;wkef;ueJ@ tESpfom&t& rwlwmqdk
vkd@ bmrSr&Sdygbl;? tusdK;tmedoifusawmh usqif;vkd@awmif aeygao;
w,f? 'gawGtm;vHk;u wOD;csif;jzpfjzpf/ tpkd;&yJjzpfjzpf “0ifaiGxuf ykd
oHk;pGJpm;oHk;r_”ukd tjrpfjywfatmif rwkdufEkdif&if “xda&mufr_&SdwJh vkd
tyfcsufrvHkavmufr_” jzpfaea=umif;/ t&if;u pkd;rkd;cs,fvS,faewJh p
epfabmiftwGif;rSm b,fvkdaqmif&Gufr_rsdK;jzpfjzpf“ukefxkwfvkyfr_ E_dif;
,SOfjcif;t&ykdv#Hr_ tusyftwnf;”ukd t&if;tjrpfuae rajz&Sif;Ekdif
a=umif; vlawGukd ajymjyaew,f? “tusyftwnf;tm;vHk;&J@ wu,fh
t&if;cHtusqHk; ta=umif;&if;[m vlxk&J@qif;&JrGJjymusr_eJ@ olwkd@ pm;
aomufoHk;pGJa&;rSm tuef@towfjzpfae&r_wkd@om jzpfw,f? t&if;&Sif
ukefxkwfvkyfr_uawmh 'Dvkdtajctaeudk *±krpkdufbJ ukefxkwfpGrf;tm;
zGH@+zdK;wkd;wufa&;ukdom =uHpnftm;xkwfygw,f? (tck tar&duefarmf
awmfum;ukr`%D=uD;wck[m vkdtyfr_t& pufukefzGifhxkwfvkyf&if urBm
=uD;u wESpftwGufvkdtyfwJh armfawmfum;ta&twGufukd jynfh
atmif xkwfvkyfEkdifygw,f----(rl&if;pmwrf;jyKpkol) “vl@tzGJ@tpnf;&J@
yuwd pm;aomufoHk;pGJr_pGrf;tm;uom ukefxkwfpGrf;tm;zGH+zdK;wdk;wuf
a&;ukd abmifuef@owfxm;wmeJ@ wlw,f”vdk@ rmhufpfu ajymcJhw,f?
wu,fvkd@ ukefxkwfqufqHa&;t& xdef;n‡dr_aqmif&Gufa&;ukd jiif;y,f
&if “'Dtusyftwnf;ukd ajz&Sif;wJhenf;emrSefor#[m aemifrSm tusyf
twnf;ukd ykdrkdeuf±_dif;apwJh ta=umif;&if;awG jzpfvmvdrfhr,f”vkd@
rmhufpfu rSwf,lw,f? 'ga=umifh rmhufpf&J@avmh*spft& t&if;&Sifpepfukd
qkd&S,fvpfpepfeJ@ tpm;xkd;vkdufrSom/ ukefxkwfqufqHr_ajymif;vJa&;
ukd t&if;cHtm;jzifh taumiftxnfazmfEkdifrSom tusyftwnf;ukd t
&if;tjrpfuaejyKjyifwJh ay:vpD jzpfygvdrfhr,f? 'g[m rsufarSmufumv
rSm “t&if;usrf;”ukd ayG@ykdufzwf±_ae=u+yD; rsufarG;wqHk;om =unfh
wwfwJh taemufwkdif;abm*aA'ynm&SifawGeJ@ xdyfwef;EkdifiHa&;orm;
awG todtrSwfrjyKvdkwJh rjrifvkdwJht&m jzpfw,f?
78
 2? taemufwkdif; t&if;&SifpepfpDp;D yGm;a&;tusyftwnf;u
urBmhqdk&Spfvpfpepf topfwzef zGH@+zdK;wk ;wkd;wuf
wufa&;ukd wGef;aqmfay;vdrhf
r,f
1? pD;yGm;a&;tusyftwnf;u t&if;&Sifpepf&J@tiftm;eJ@ =o
Zmoufa&mufr_pGrf;tm;ukd t}uD;tus,f csnfheJ@oGm;apw,f? urBmh
b%f&J@ tpD&ifcHpmt& wurBmvHk; GDP wkd;wufr_E_ef;[m 2008 rSm
2²5 &mckdifE_ef;&SdcJh&mrS 2009 rSm 0²9 &mckdifE_ef;txd usqif;oGm;cJhw,f?
wurBmvHk;pD;yGm;a&;[m zGH@+zdK;qJEkdifiHawGu a&S@aqmifa&S@&GufjyK+yD;
“tm;aumif;aumif; wkd;wuf”ae&mrS “qkd;qkd;0g;0g; wnfwnf+idrf+idrf
r&Sd/ rSef;qvkd@r&”wJh tajctaeokd@ ajymif;vJoGm;cJhw,f? 'DvkdeJ@ ESpf 70
ausmftwGif; tqkd;0g;qHk; b¾ma&;tusyftwnf;ukd &ifqkdifvkduf&
awmhw,f? urBmhpD;yGm;a&;[m 2009 twGif; jyif;xefpGm t&Sdefavsmhus
vmae+yD; tar&duef/ taemufOa&myeJ@*syefwdk@[m ysufjym;qkwf
,kwfusqif;r_twGif; usa&mufaew,f? EkdifiHwumtmabmf pHkprf;a&;
Xme PRC u tar&duefrSm pwifjzpfay:vmwJh aiGa=u;tusyftwnf;
[m “tar&duefqef@usifa&;”topfwzefjyefay:vmzkd@ cGJjcrf;pdwfjzmr_
rsm;t& tvGefukd jzpfEkdifzG,f&m&Sdaew,fvdk@ qkdygw,f? tJ'DtzGJ@u Ekdif
iH 24 EkdifiHukd wv=um tcsdef,lpHkprf;avhvm+yD; &&Sdcsufukd tckwavm
xkwfjyefvkdufw,f? EkdifiHtrsm;pku jynfolawG[m tar&duefu olwkd@
EkdifiHtay: =oZmoufa&mufr_[m tEkwfvuQ%maqmifw,fvdk@ ,lq
=uowJh? tar&duefuvGJvkd@ usef 23 EkdifiHtwGif; ar;jref;cH&ol 50 &m
ckdifE_ef;ausmfu tar&duef&J@ =oZmoufa&mufr_[m taumif;buf
=oZmoufa&mufr_xuf tEkwfbufukd ykdrsm;w,fvkd@ azmfjy=uw,f?
tar&dueftay: opPmapmifhodwwfol=uD;jzpfwJh rdwfaqG=uD; +AdwdefEkdif
iHrSmawmif vl 72 &mckdifE_ef;u tar&dueftay: rauseyfa=umif; azmf
jyw,f? wcsdefwnf;rSm tar&duefu rdrdwkd@EkdifiHtay: =uD;rm;vSwJh t
EkwfvuQ%maqmifwJh qkd;usdK;awGukd zefwD;ay;aew,fvkd@ ,lq=uo
wJh? EkdifiHwum t=uHay;a&;tkyfpkwcku“wurBmvHk;rSm tar&duef
qef@usifa&; ay:xGufvmjcif;eJ@ 0g&Sifwefu vlyk*~dKvfwcsdK@&J@ vkyf&yfawG
[m eD;eD;uyfuyf qufpyfr_&Sdaew,f? vufwqkyfpm vlenf;pk[m r
w&m;enf;eJ@ rdrdwkd@tjrwf&&Sda&;twGuf urBmay:u vltrsm;pkukd
"m;pmcH vkyfawmhw,f”vdk@ azmfjycJhw,f?
2? pD;yGm;a&;tusyftwnf;u urBmhjynfolawGukd t&if;&Sif
pepf&J@ wu,fhZmwd&kyfudk zGifhjyvkdufjcif;a=umifh qkd&S,fvpfpepfokd@ jywf
jywfom;om; csDwufoGm;apvkdufw,f? tar&duefu emrnfausmf y
nm&SifwOD;jzpfwJh a';Apf-ppfa0umwmu t&if;&SifpepfrSm rnDr#r_
79
awG/ tvkyfvufrJhawG/ tvGeftrif; tvkyfvkyf&wmawG/ qif;&JrGJjym
usr_awG/ 'Drkdua&pDqdwfokOf;r_awG/ ZD0vuQ%mywf0ef;usif qkd;0g;r_ p
wmawG &Sdae+yD; 'Dc|wf,Gif;csufawGukd aumif;rGefatmifjyKjyifay;zd@k b,f
vkdrS rwwfEkdifygbl;? t&if;&SifpepfrSm tvkyfvufrJhjy\emvkd b,fvkd
rS '%f&mrusufEkdifwJh temrsdK;awG 10 ckavmuf&Sdaewmrkd@ rsufarSmuf
t &if;&SifpepfurBm[m “a&m*gu|rf;aeyg+yD/ w&ufeJ@w&ufawmif rwl
awmhbl;”vkd@awmif ajymae=uyg+yD? pD;yGm;a&;tusyftwnf; tajct
aeatmufrSm t&if;&Sifpepf&J@ trsdK;rsdK;aom jyif;xefqkd;0g;vSwJh c|wf
,Gif;csufawGeJ@ pD;yGm;a&;tusyftwnf;a=umifh jzpfay:vmwJh uHw&m;
[m “tpm;xkd;r&Ekdif”vkd@ 'kuQa&muf&w,fqkdwmukd od&Sdem;vnfae
wJh tvkyform;xk[m wae@xufwae@ rsm;vmae+yD? 20 &mpk 30 ckESpf
u jzpfay:cJhwJh pD;yGm;ysufuyf=uD;umvu oef;csD&SdaewJhtar&duef t
vkyform;rsm;[m “&k&Sm;olaX;=uD;ukd avhvm=u”qdkwJh aºu;a=umfoH
udk wifxm;+yD; t&if;&Sifpepfukd vrf;ay:xGuf qENjyqef@usifcJh=uw,f
qkdwmukdawmh odxm;zkd@ vkdtyfygw,f?
3? pD;yGm;a&;tusyftwnf;[m t&if;&Sifpepf&J@ t&if;eJ@ t
vkyft=um;u yËdyuQukd jyif;xefapjcif;a=umifh qkd&S,fvpfpepfzGH@+zdK;wdk;
wufa&;ukd wGef;aqmfw,f? ±kdufwmowif;Xmeu avmavmvwf
vwf tck aemufqHk;xkwfjyefvkdufwJh owif;awGt& *smreDEkdifiHom;
60 &mckdifE_ef;eJ@ jyifopfEkdifiHom; 64 &mckdifE_ef;wkd@u Oa&my&J@ pD;yGm;a&;
tajctae[m 'Dua&S@ ykdqkd;0g;/ 'kuQa&mufapvdrfhr,fvkd@ ,lq=uw,f
vdk@ qkdw,f? pD;yGm;a&;,kd,Gif;ysufpD;r_awGu vlawG&J@ rauseyfpdwfukd rD;
avmif&mavyifh vkyfaew,f? *&drSm twkdif;twm=uD;rm;vSwJh “r+idrf
rouf qlylv_yf&Sm;r_=uD;”u *&dwEkdifiHvHk;ukd pepfvuQ%maqmifwJh
tusyftwnf;twGif; usa&mufoGm;apvkdufw,f? jyifopf/ *smreD/ &k
&Sm; pwJhEkdifiHawGrS *&doH±Hk;awG[mvnf; wck+yD;wck uef@uGufqENjyr_
awG =uHKawG@ae&w,f? pD;yGm;a&;tusyftwnf;u aqmif=uOf;vmwJh
rwnfr+idrf ra&r&mjzpfaewJh pdwf"mwfa&;&m*,uf±kdufcwfr_[m O
a&my wjcm;EkdifiHrsm;ukdvnf; ul;pufoGm;cJhw,f? 'gwifru wcsdK@Oa&m
ya'oawGrSm “a'golykefxaewJhvli,fawG”u “Oa&myawmfvSefa&;”
aºu;a=umfoHukd aºu;a=umf+yD; vrf;awGay: xGufvm=uw,f? +Adwdefu
wcsKd@ tifwmeuf 0ufbfqkdufawGu *&dEkdifiHom;awG vrf;ay:xGuf
vmr_ukd avhvm=uzdk@/ “b%frsm;ukd rD;±_d@=uzkd@/ ,cktcsdef[m Oa&my
wckvHk; awmfvSefa&; ysH@ESH@oGm;a&;twGuf tcGifhtvrf; aumif;=uD;jzpf
w,f” qdkwJh &,f'Du,f*kd%f;u pmwrf;ukd wifjy=uzkd@ yef=um;xm;
w,f?
80
 4? pD;yGm;a&;tusyftwnf;u taemufwkdif;EkdifiHawGu pDrH
aqmif&GufaewJh “+idrf;csrf;pGm wpwpul;ajymif;a&;”pDrHudef;ukd taESmifh
t,SufjyKvkdufw,f? taemufwkdif;[m “qkdAD,ufeJ@ta&S@Oa&my t
ajymif;tvJ”&J@tm;ay;r_ukd cHae&+yD; wjcm;qkd&S,fvpfEkdifiHawGukd “+idrf;
csrf;pGm wpwpul;ajymif;a&;”pDrHudef;t& bufpHktus,ftjyef@ pDrH
aqmif&Gufaeygw,f? =udKwifar#mfrSef;xm;wJhtwkdif; wpHkw&m tusdK;
oufa&mufr_awG &&Sdaeyg+yD? wu,fvkd@om 'Dt=udrf pD;yGm;a&;tusyf
twnf;om “csdefukduf” ay:rvmcJh&if Ekd;=um;vmaewJh us,fajymvSwJh
jynfolawG[m t&if;&Sifpepf “+idrf;csrf;pGm wpwpul;ajymif;a&;” ukd,f
pm;vS,fawG&J@ vdrfnmr_y&d,m,feJ@ olwkd@&J@Zmwd±kyfukd wpwpeJ@ &Sif;
&Sif;vif;vif; odjrifvm=urSmr[kwfygbl;? 'Dvkdomqkd&if tusdK;qufu
vnf; rSef;qzkd@awmif cufvSygw,f? 'gomru pD;yGm;a&;tusyft
wnf;u qkd&S,f'Drkdu&ufwpf0g' tawG;tac:a&pD;a=umif; wcsDjyef
vnfv$rf;rkd;vmr_ukd jyif;xefpGm xkd;ESufwkdufckdufypfvkduf+yD; tkwfatmf
aomif;wif;vkyfae=uwJh “a,bk,surBmhwefzdk;w&m;” qkdwmukdvnf;
aps;uGufxJrSm ESpfjr‡Kyfypfvkdufygw,f?
5? wcsdK@EkdifiHawGrSm ay:aygufaewJh qkd&S,fvpf0g'v_yf&Sm;r_ jzpf
xGef;wkd;wufa&;tay: wkduf&kduf=oZmoufa&mufa&;twGuf pD;yGm;
a&;tusyfwnf;[m qef@usifbufuynmay;oltjzpf tusdK;&Sdygw,f?
wcsdK@EkdifiHawG[m orkdif;t&/ vufawG@t& trsdK;rsdK;aomta=umif;&if;
rsm;a=umifh taemufwkdif;zGH@+zdK;+yD; t&if;&SifEkdifiHrsm;&J@ zdtm;ay;r_ukd cH
ae&ygw,f? wcsdK@uawmh b,fvkd±kef;xGufrvJ a&G;cs,fwkdufyGJ0ifaeyg
w,f?t&if;&SifpepfpD;yGm;a&;tusyftwnf;atmufrSm usL;bm;/ajrmuf
udk&D;,m;qkd&S,fvpf0g'[m ykdrdkwnf+idrfvmaew,fqkdwm oHo,&Sdp
&m rvkdygbl;? AifeDZGJvm;&J@ 21 &mpkqkd&S,fvpf0g'v_yf&Sm;r_ ajcvSrf;
awG[m ykdrdkjywfom;vm+yD; eDayg/ tdENd, uGefjrLepf0g'v_yf&Sm;r_ rD;yGm;
av;rsm;[m awmrD;=uD;tjzpf avmifu|rf;vmEkdifygw,f?

3? taemufwkdif; t&if;&SifpepfpDp;D yGm;a&;tusyftwnf; tajc

taeatmufrSm urBmhqkd&S,fvpf0g0g'ukd vSrf;ar#mf=unhfjcif;
w±kwfEkdifiH qkd&S,fvpfpepfwnfaqmufr_ tESpf 60 &J@ atmif
jrifcsufawG[m urBm=uD;twGuf tm±Hkpl;pkduf=unfhp&m jzpfaew,f? jyK
jyifajymif;vJa&;eJ@ wHcg;zGifha&;qkdwJh =uD;jrwfwJhvkyfief;=uD;[m w±kwf
jynfxl;jcm;csufyg&SdwJh qkd&S,fvpf0g'vrf;a=umif;ay:rSm oGm;av us,f
0ef;av jzpfvmaew,f? usL;bm;/ ajrmufukd&D;,m;wkd@[m tar&duef
acgif;aqmifwJh e,fcsJ@orm;awG&J@ tiftm;=uD;vSwJhzdtm;atmufrSm
81
wnfwnf+idrf+idrf&yfwnfEkdifcJh±Hkru pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ zGH@+zdK;wkd;wufa&;
bufawGrSmvnf; tvGef=uD;rm;wJhatmifjrifcsufawG &&SdcJhw,f? GDP
wkd;wufr_E_ef;[m ESpfpOf 8 eJ@ 9 &mckdifE_ef; &SdcJh+yD; wcgw&H 10 &mckdifE_ef;
txda&mufvkd@ zGH@+zdK;wkd;wufr_ tvm;tvmaumif;w,f? qkd&S,fvpf
pepf[m a&S;acwfu vlrsm;pGrf;aqmifEkdifjcif;r&SdcJhao;wJh vkyfief;&yfjzpf
w,f? a&S@ukdcsDwufae&if; [kdtrSm;'DtrSm; pwmrsdK;awGomru jyif;
xefqkd;0g;vSwJh trSm;rsdK;awGvnf; ay:aygufvmEkdifygw,f? EkdifiHtoD;
oD;u uGefjrLepfygwDawG[m tawG@t=uHKrsm;ukd tqufrjywf ed*Hk;csKyf
+yD; rdrdwkd@&Jxl;jcm;csufvuQ%mt& av#mufvSrf;aeygw,f? u|efawmf
wkd@[m usdK;a=umif;&SdpGm ,Hk=unfaewmyg? u|efawmfwkd@[m trSefeJ@t
rSm; bufESpfbufu tawG@t=uHKoifcef;pmrsm;ukd ed*Hk;csKyf,lwJh tajc
cHay:rSm taemufwkdif;jynfolawG 'kuQcHae&r_tm; “tpm;xkd;p&mr&Sd
Ekdif jzpfaewm”ukd qkd&S,fvpfEkdifiHtoD;oD;u tpm;xkd;EkdifwJh qkd&S,f
vpf0g'pHerlemawG rkcs pkdufxlay;Ekdifygvdrfhr,f?
AifeDZGJvm;orRw csm;Aufpf ukd,fpm;jyKtqkdwifcJhwJh vufwif
tar&du 21 &mpk qkd&S,fvpf0g'v_yf&Sm;r_[m t!Gef@wvlvl zGH@+zdK;wkd;
wufaew,f? vpfb&,f0g'opf&J@ qif;&J'kuQawGukd w0=uD;cHpm;&+yD;
aemuf avmavmq,fq,fESpfrsm;twGif; vufwiftar&du vuf0J
*kd%f;toD;oD; EkdifiHa&;tm%m &vm=uw,f? t"dutm;jzifh &,f'D
u,f *kd%f;rsm;jzpfwJh AifeDZGJvm;/ bkdvD;AD;,m;/ tufauGa'g tpkd;&rsm;/
tv,ftvwf*kd%f;jzpfwJh b&mZD;/ csDvD/ O±ka*G;tpkd;&rsm;/ =um;*kd%f;
vkd@ qkd&r,fh tm*sifwD;em;/ eDum&m*Gmtpkd;& pwmawGjzpfw,f? 2004
atmufwkdbmrSpwif+yD; csmAufpfu “vl@u±k%m0g' xl;jcm;csufyg&SdwJh
t&if;&Sifpepf zGH@+zdK;wkd;wufa&;t,l0g'jzpfwJh wwd,vrf;a=umif;ukd
pGef@v$wfvkduf+yD; “21 &mpk qkd&S,fvpf0g'”ukd AifeDZGJvm; zGH@+zdK;wdk;wuf
a&;OD;wnfcsuf&J@ ta&;=uD;tawG;tac:tjzpf ajymif;vJcH,lvkdufw,f?
“t&if;&Sifpepf[m rdrdbmom ausmfvGefoGm;a&;ukd twGif;ykdif;rS t
aumiftxnfazmf aqmif&GufoGm;a&;[m tvm;tvmr&Sdygbl;?t&if;
&SifpepfausmfvGefoGm;a&;vrf;a=umif;[m qkd&S,fvpfpepf/w&m;r#wa&;
eJ@+idrf;csrf;a&;wkd@om jzpfEkdifygw,f?” “u|efawmfwkd@[m t&if;&Sifpepf
atmufrSm u|efawmfwkd@&nfrSef;csufyef;wkdifukd taumiftxnf razmf
Ekdifygbl;? =um;vrf;qkdwmvnf; rjzpfEkdifygbl;--- u|efawmfwkd@[m 21
qdk&S,fvpf0g'ukd rkcs xlaxmif&ygvdrfhr,f”vdk@ axmufjyvkdufw,f?
'gtwGuf EkdifiHa&;t&nD!Gwfaom awmfvSefa&;ygwDukd pwifxlaxmif
&ef? pD;yGm;a&;t& aoe*FAsL[mvuQ%maqmifwJh Xmersm;tm; xdef;
csKyfa&;rsm;ukd tm;jznfh&ef? txl;ojzifh qufoG,fa&;/ v#yfppfpGrf;tm;
82
eJ@ a&eHpwJh aoe*FAsL[mXmersm;tm; EkdifiHawmfykdifjyKa&;ukd t&Sdeft
[kefjr‡ifh aqmif&GufoGm;&ef? EkdifiHjcm;qufqHa&;e,fy,frSm tar&duef
u tqkdjyKwJh tar&duwkduf vGwfvyfwJhukefoG,fa&;a'o (ALCA)
xlaxmifa&;ukd twdtvif; qef@usifoGm;+yD; tar&duwkdufbdkvDAm pD
rHudef; (ALBA)eJ@ tpm;xkd; wufwufºuºupDrHaqmif&GufoGm;&ef?
awG;ac:,lqr_bufrSm tawG;tac:eJ@tmabmfe,fy,frSm wkdufyGJukd
tm;jznfh+yD; rmhufpf0g'oabmw&m; ynmay;a&;ukd tm;jznfhaqmif
&GufoGm;&ef?
eDayguGefjrLepfygwD(armf0g') ukd,fpm;jyKwJh wwd,urBmEkdifiH
rsm;&J@ qkd&S,fvpf0g'v_yf&Sm;r_[m jzpfxGef;wkd;wufaeqJ jzpfw,f? 10
ESpfausmf ppfa&;wkdufyGJrsm;&J@ tusdK;qufeJ@tmrcHcsufatmufrSm eDayg
uGefjrLepfygwD(armf0g') OuUÏ y&mcsef'g[m 2008 =o*kwf 18 rSm rJ
trsm;qHk;eJ@ 0ef=uD;csKyfjzpfvmw,f? 'DyxrtqifhatmifyGJu wwd,
urBmEkdifiHrsm;u awmfvSefwJhjynfolrsm;ukd tm;wufapcJhw,f? a&G;
aumufyGJrSm tEkdif&0ef=uD;csKyfjzpfvmwJh y&mcsef'g[m bDbDpD eDaygXm
ecGJ owif;axmuf&J@ tifwmAsL;ukd vufcHajz=um;&mrSm “u|efawmf
wkd@&J@&nfrSef;csuf[m uGefjrLepf0g'jzpfw,fqkdwm ,HkrSm;oHo, &Sdp&m
rvdkygbl;? u|efawmfwkd@[m 'Drdku&ufwpforRwEkdifiHawmfpepf jzpfxGef;
a&;rSwqifheJ@ a&G;aumufyGJrsm;ukd ausmfjzwf+yD; 'Dvkdw&m;Oya'enf;eJ@
jynfol@orRwEkdifiH xlaxmifoGm;a&;udk =uHpnftm;xkwfoGm;&ygvdrfh
r,f? 'D&nfrSef;csufukd taumiftxnfazmf aqmif&Guf&if;eJ@ qdk&S,f
vpfpepfeJ@ uGefjrLepfpepf taumiftxnfazmfaqmifa&;udk =udK;yrf;
oGm;&ygvdrfhr,f? zGJ@pnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya'[m jynfol@orRwEkdifiH
awmf/ qkd&S,fvpfpepfeJ@ uGefjrLepfpepftwGuf vrf;zGifhay;vdrfhr,fvdk@
u|efawmf,Hk=unfw,f”vkd@ tav;xm; ajymoGm;cJhw,f?
tdENd,jynf qkd&S,fvpf0g'v_yf&Sm;r_[m wpwp atmifjrifvm
aew,f? rsufarSmufumv tdENd,rSm uGefjrLepfygwD 3 ygwD[m *kd%f; 2
*kd%f; uGJaew,f? ‚wkd@teuf tdENd,jynfuGefjrLepfygwDeJ@ tdENd,uGef
jrLepfygwD(rmhufpf)wkd@rSm ygwD0if 6 odef;eJ@ 8 odef; toD;oD; &Sdaew,f?
'DygwD 2 &yfu Oya'wGif; v$wfawmfwkdufyGJrsm;rSwqifh +idrf;csrf;pGm EkdifiH
a&;tm%m&,la&; wpwpeJ@ qkd&S,fvpfpepfukd ul;ajymif;oGm;a&;ukd
,Hk=unfqkyfukdifxm;w,f? 'D 2 ygwD[m v$wfawmftwGif; trwfae&m
48 ae&mtxd &&SdcJh&mu tckaemufqHk; v$wfawmfa&G;aumufyGJrSm 2
ygwDaygif; trwfae&m 30 ausmf &&SdcJhw,fvkd@ od&ygw,f?
tdENd,jynfuGefjrLepfygwD(armf0g')[m 2007 Zefe0g&D 2 &uf
rSm usif;ywJh olwkd@&J@ e0rt=udrfjynfvHk;u|wfuGef*&ufrSm “t=urf;
83
zufawmfvSefa&;/ aus;vufajymufusm;ppfrSwqifh +rdK@rsm;ukd0kdif;/
aemufqHk; wjynfvHk;tm%modrf;a&;”qkdwJh jynfolppfyGJvrf;a=umif;ukd
&yfcHqkyfukdifxm;w,f? ygwD0iftiftm; 2 aomif;eD;yg; &Sdw,f? vuf
eufukdifajymufusm;wyf aomif;tcsdK@ &Sdw,f? jynfe,f 29 jynfe,ft
euf 13 jynfe,frSm ajymufusm;ppfv_yf&Sm;aew,fvkd@ owif;w&yfu
qkdw,f? wjynfvHk; ae&m 150 avmufrSm v_yf&Sm;aew,f? 'g[m
wjynfvHk;&J@ 4 yHk 1 yHk eD;yg;&Sdw,f? olwkd@&J@xdef;csKyfr_atmufrSm vlOD;a&
oef; 170 avmuf&Sdw,fvkd@ qkdygw,f?
tar&duef/ +Adwdef/ jyifopf/ *smreD/ *syefpwJh taemufwkdif; t
&if;&SifpepfEkdifiH=uD;awGrS qkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_[m ikyfv#dK;aew,f? tar
&duefuGefjrLepfygwDeJ@ uGefjrLepf0g'v_yf&Sm;r_[m awmufav#muf csnfheJ@
cJhw,f? ta=umif;&if;uawmh (1) tar&duef"e&Sifvlwef;pm;[m pkd;
rdk;tkyfcsKyfa&;bufrSm tawG@t=uHKºu,f0w,f? tawG;tac:t&eJ@ Ekdif
iHa&;t& xdef;csKyfr_eJ@zdESdyfr_rSmvnf; E_dif;,SOfjcif;tm;jzifh jyif;xefw,f?
'ga=umifh tar&duefuGefjrLepfygwDeJ@ uGefjrLepf0g'v_yf&Sm;r_ukd xdef;csKyf
xm;Ekdifw,f? (2) tar&duef "e&Sif=uD;vlwef;pm;[m urBmhjynfol
rsm;xHrS OpPm"eawGukd vk,ufr_rSwqifh rdrdEkdifiHujynfolawG&J@ aexkdif
r_b0a&csdefukd E_dif;,SOfjcif;tm;jzifh ykdjrifhapcJhw,f? tar&duefjynfol
vlxktygt0if wpHkw&m tusdK;cHpm;&wJh ynmwwfawG&J@ vlwef;pm;
awG;ac:,lqr_eJ@ wkd;wufEkd;=um;r_awGukd csnfheJ@oGm;apw,f? +Adwdef"e
&Sifvlwef;pm;[m ukdvkdeDe,fajrrS aoG;pkyfvk,uf&&SdvmwJh aiGa=u;eJ@
+Adwdeftvkyform;eJ@rif;nDrif;om;awGukd odrf;0,fypfvkdufw,fvkd@ tdef
*,fu axmufjyzl;w,f? tar&dueftvkyform;or*~/ ukefxkwfvkyf
a&;or*~awGrSmvnf; 'DtajctaersdK;awG &Sdaeygw,f? 'DvkdeJ@ tvkyf
orm;xkukd tvG,fwul xHkxkdif;oGm;apEkdifygw,f? Oa&myuGefjrLepfyg
wDawGeJ@ Oa&myuGefjrLepfv_yf&Sm;r_[m tar&duefxuf zGH@+zdK;wkd;wufr_
aumif;ygw,f?
rsufarSmuf EkdifiHwumuGefjrLepfv_yf&Sm;r_ 'Da&edrfhtajctae
twGif;rSm *syefuGefjrLepfygwD[m tiftm;csnf@eJ@roGm;&Hkru tqufr
jywf zGH@+zdK;wkd;wuf tm;aumif;vmaew,f? avmavmq,fq,f wESpf
twGif; *syefuGefjrLepfygwD[m wvysrf;r# uGefjrLepfygwD0iftopf
1000 ausmfavmuf wkd;yGm;aew,f? *syefuGefjrLepfygwDrSm ygwD0if 4
odef;ausmf/ a'oygwDuvmyfpnf; 26˜000 ausmf &Sdygw,f? qD;edwf
v$wfawmftwGif; trwfae&m 20 &Sdw,f? a'ov$wfawmf tqifh
toD;oD; v$wfawmfrsm;twGif; v$wfawmftrwfae&m 4˜400 &Sdw,f?
+rdK@e,ftqifhatmuf a'oqkdif&mtpkd;&rsm;twGif; tpkd;&wm0efcH t
84
jzpf uGefjrLepfygwD0if 10 OD; ta&G;cH&wm &Sdxm;ygw,f? *syefuGefjrL
epfygwD tmabmf “tvHeD*sme,f”[m apmifa& 2 oef; 3 odef;ausmf
xkwfa0 jzef@csd&+yD; vlxktwGif; wpHkw&m =oZm&Sdygw,f?
2008 Ekd0ifbm 21-23 &uftxd jyifopf/ +Adwdef/ 'def;rwf/
b,fvf*sD,ef/ tDwvD/ pydef/ zifvefpwJh Oa&myuGefjrLepfygwDrsm; tyg
t0if EkdifiHaygif; 50 rS uGefjrLepfygwDeJ@ tvkyform;ygwD 65 ygwDwkd@[m
b&mZD;EkdifiH aqmfykdvkd+rdK@rSm 'ort=udrfajrmuf EkdifiHwumuGefjrLepfyg
wDeJ@ tvkyform;ygwDwkd@&J@ tpnf;ta0;ukd usif;ycJhw,f? rsufarSmuf
pD;yGm;a&;tusyftwnf;u t&if;&Sifpepf[m vlr_pepfw&yftaeeJ@ t
uef@towf&Sdaer_ukd azmfxkwfjyvkdufwmjzpfw,fvkd@ 'Dtpnf;ta0;u
,lqw,f? uGefjrLepfrsm;uawmh ‚ukd awmfvSefa&;enf;jzifhom wGef;
vSefypfEkdifw,fvkd@ twdtvif; azmfjyvkdufw,f? tpnf;ta0;u
aemufqkH; twnfjyKvkdufwJh “aqmfykdvkda=unmcsuf”rSm t&if;&Sifpepf
tusyftwnf;a&S@arSmufrSm “qkd&S,fvpfpepfom tpm;xkd; a&G;cs,f&ef
&Sdawmha=umif;”tav;xm; azmfjyxm;w,f? rmhufpf0g'u qkd&S,fvpf
pepf[m t&if;&Sifpepfukd rkcs tpm;xkd;vdrfhr,fqdkwJh orkdif;&J@ rkcsw&m;
ukd azmfxkwfcJhayr,fh orkdif;zGH@+zdK;wkd;wufr_qkdwm b,fwkef;urS w
ajzmifhwnf; r[kwfcJhbl;? taemufwkdif; t&if;&SifpepfpD;yGm;a&;uyf[m
acsmufxJusaewJh urBmhqkd&S,fvpfpepfv_yf&Sm;r_ukd acsmufxJu jyef
wufEkdifa&;ukd wGef;aqmfay;+yD; qkd&S,fvpfv_yf&Sm;r_ wzefjrifhwufvm
r_eJ@ jynfvnfzGH@+zdK;wkd;wufvmr_ukd =udKqdkvkdufwm jzpfygw,f? ?

ukd;um;? ? rsufarSmufurBmESifh qdk&S,fvpf0g'/ 2009 trSwf 2 ?

&Jabmfodef;0if;
16-
16-9-2009?

85
 tiftm;trmeJ@
tiftm;taysmhukd
nDnGwfr#r#watmif
aygif;pnf;xm;wJh ynmom;ygwJhtif
tiftm;
(Smart power)

vSay:OD;

a':uvifwef okH;pGJajym=um;vkdufwJh ynmom;ygwJhtiftm; (Smart

power)qkdwmukd ,ae@pme,fZif;awGeJ@ rD'D,mawGrSm tawmfuav;
wGifwGifus,fus,f &nfn$ef;ukd;um;ajymqkdae=uwm awG@ae&ygw,f?
tJ'Dynmom;ygwJhtiftm;(Smart power)qkdwm bmt"dy`m,fvJ?

(1) tar&duefEkdifiHjcm;a&;0ef}uD; a':uvifwefu “zdtm;t}uD;qkH;

jy\emawGukd tar&dum;wEkdifiHwnf;u rajz&Sif;Ekdifbl;? tJovkdyJ 'D
jy\emawGukd tar&dum;rygbJ urBmu rajz&Sif;Ekdifbl;? tJ'ga=umifh
vufeufud&d,mawG tjynfht0 nDnGwfpGmaygif;pnf;tokH;csr,fh ynm
om;ygwJhtiftm;(Smart power)vkd@ac:wJhtiftm;ukd usrwkd@ tokH;cs
=u&vdrfhr,f”vkd@ ajymcJhwmyg? tJ'Dvkd ajym=um;+yD;uwnf;u 'Da0g[m
&ukd pmrsufESmawGay:rSmeJ@ bavmh(blogs)awGay:rSm tus,f tjyef@
&nfn$ef;ukd;um; ajymqkdvm=uwm jzpfygw,f?

(2) ESvkH;&nftaysmhtiftm;(soft power) wckwnf;eJ@ tusKd;ouf

a&mufr_aumif;wJh EkdifiHjcm;a&;ay:vpDukd rzefwD;Ekdifbl;qkdwmukd tjrif
r&Sif;jzpfae=uwmawGukd qef@usifzkd@twGuf 'Dynmom;ygwJhtiftm;
(Smart power)qkdwJh a0g[m&ukd Joseph S. Nye Jr u 2003 ckESpf
uwnf;u azmfxkwfcJhwmyg? tiftm;qkdwm wzufom;ukd ukd,fjzpf
apcsifovkd v_yf&Sm;apwJh t&nftcsif;w&yfyg? wzufom;ukd ukd,fjzpf
apcsifovkdvkyfvmatmif ckdif;EkdifwJh t&nftcsif;pGrf;&nfyg? 'Dtiftm;
qkdwmxJrSm tajccHenf;emokH;&yf yg0ifygw,f? ESdyfuGyfjcif;/ '%fcwf
86
jcif;eJ@ qGJaqmifodrf;oGif;jcif;wkd@ygyJ? ESvkH;&nftaysmhtiftm;qkdwm
ukd,fvkdcsifwJh &v'f&atmif qGJaqmifodrf;oGif;jcif;enf;eJ@ &atmif,lwJh
t&nftcsif;yg? EkdifiHwck[m wzufom;ukd bmqufvkyf&r,fqkdwm
=oZmokH; pDpOfay;Ekdif+yD; olwkd@vkdcsifwmawGukd ykHazmfay;Ekdifw,fqkd&if
acsmhcsnfwcg ajcmufcsnfwvSnfheJ@ tawmfav; tvkyfjzpfEkdifygw,f?
'gayrJh wzufom;ukd ukd,fvkdcsifovkd vkH;0ajymif;vJapzkd@ rvG,fygbl;?

(3) wkdif;jynfwck&J@ taysmhtiftm;xJrSm t"duuswJh yg0ifr_}uD; okH;

&yf&Sdygw,f? 1? tJ'Dwkdif;jynf&J@,Ofaus;r_ (wzufwkdif;jynfukd ESpfouf
oabmusapwJh ,Ofaus;r_awG)/ 2? tJ'Dwkdif;jynf&J@ wefzkd;w&m;awG
(rufvkH;&Sd+yD; t+rJtokH;jyKae&r,fh wefzkd;w&m;awG)eJ@ 3? ay:vpDawG
(tusKH;0ifr_&Sd+yD; w&m;0ifay:vpDvkd@ xifomjrifom&SdwJh ay:vpDawG)
ygyJ?

(4) taysmhtiftm;[m jy\emtm;vkH;ukd ajz&Sif;EkdifwJh jy'g;&SifvkH;

r[kwfygbl;? tar&duefjynfaxmifpk[m 1990 ckESpfrsm;twGif;rSm
wmvDbeftpkd;&ukd t,fukduf'geJ@vrf;cGJxGufvmatmif ol@&J@taysmh
tiftm;eJ@ qGJxkwfwmrsKd; b,fae&mrSmrS rvkyfEkdifcJhbl;? 2001 ckESpfrSm
ppfa&;t& trmxnftiftm;(vuf±kH;&nf)ukd tokH;jyKvkdufwJhtcgusrS
wmvDbeftpkd;&eJ@t,fukduf'gwkd@&J@ r[mrdwfzGJ@r_ tqkH;owfoGm;cJh&
w,f? 'gayrJh ykdrkdus,fjyef@wJh&nfrSef;csufawGjzpfwJh 'Drkdua&pDxGef;um;
atmif jr‡ifhwifay;a&;/ vl@tcGifhta&; umuG,fapmifha&Smufa&;/ EkdifiH
om;vl@tzGJ@tpnf;ukd zGH@+zKd;wkd;wufvmapa&; pwmrsKd;awGusawmh ao
ewfvufeufawG[m taumif;qkH; ukdifpGJtokH;jyK&r,fh vufeuftif
tm;awG r[kwfjyefygbl;?

(5) taysmhtiftm;&J@ t&if;tjrpfawGeJ@ trmtiftm;&J@ t&if;tjrpf

awGukd ESvkH;&nf vuf±kH;&nf nDnGwfatmif aygif;pnf;ay;zkd@qkd&if a&S@
aemufajrmfjrif qifjcifwkdif;xGmEkdifwJh todtjrif^m%fynm vkdtyfw,f
vkd@ Joseph S. Nye Jr u qkdygw,f? ol@&J@ “acgif;aqmifr_twGuf vkd
tyfaom tiftm;pGrf;&nfrsm;”qkdwJhtxJrSm 'Da&S@aemufajrmfjrif qif
jcifwkdif;xGmwJh ^m%fynmta=umif; azmfjyxm;ygw,f? EkdifiHjcm;a&;
ay:vpDrSm 'Dvkd a&S@aemufajrmfjrif qifjcifwkdif;xGmEkdifwJh ^m%fynm qkd
wm[m ADZpdwft& tvkdtavsmufxkd;xGif;odjrifEkdifwJ/h cGJjcrf;pdwfjzm
pdppftuJjzwfEkdifwJh u|rf;usifr_t&nftcsif;w&yfjzpfygw,f? 'Dt&nf
tcsif;u ay:vpDcsrSwfolrsm;twGuf orl[oabmaqmifwJh ynm
87
om;ygwJhr[mAsL[m (smart strategies) ukd azmfaqmifa&;wGuf &nf
rSef;csufawGeJ@ enf;AsL[mawGukd qDavsmfnDnGwfatmif orl[oabm
aqmifpGm aygif;pnf;xdefn‡d&mrSm taxmuftuljyKygw,f? t&if tar
&dueforRwawGxJrSmqkd&if a&mfe,f&D*ifeJ@ bk&Sft}uD;wkd@rSm 'Dvkd ^m%fy
nmt&nftcsif;rsKd; &Sdygw,f? bk&Sfti,frSm r&Sdygbl;vkd@ olu a&;om;
azmfjyxm;ygw,f?

(6) a&S@aemufajrmfjrif qifjcifwkdif;xGmEkdifwJh ^m%fynm[m tar&d

uefjynfaxmifpk&J@ tiftm;awGta=umif; em;vnf±kHr#ru ol@tiftm;
&J@tuef@towf&Sdr_ta=umif;ukdyg em;vnfxm;zkd@vkdygw,f? tar&d
uefjynfaxmifpk[m wckwnf;aom tiftm;vGefEkdifiH}uD;yg? 'gayrJh 'D
omvGefcsuf[m tifyg,mxlaxmifzkd@eJ@ Akdvfusv$rf;rkd;zkd@ jyÏmef;csuf r
[kwfygbl;? 'DomvGefcsuf[m vkyfcsif&mvkyfzkd@ bk&m;ay;wJh wefckd;Á'<d
yg'f r[kwfygbl;? tar&duefjynfaxmifpk[m =oZmt&Sdef}uD;vkd@ &yg
w,f? 'gayrJh urBmhwjcm;a'oawGukd xdef;odrf;csKyfukdifvkd@ r&ygbl;?

(7) a&S@aemufajrmfjrif qifjcifwkdif;xGmwJh ^m%fynm[m taysmhtif

tm;eJ@ trmtiftm;ukd orl[usus nDnGwfpGmaygif;pnf;&mrSm vkdtyf
ygw,f? taysmhtiftm;&J@ w&m;0ifvufeufud&d,mawG jzpf=uwJh (Ekdif
iHwumoHcif;wrefcif;udpPawG/ toHv$ifhxkwfjyefcsufawG/ EkdifiHcsif; t
vJtvS,f tay;t,ludpPawG/ zGH@+zKd;r_taxmuftulay;r_awG/ uyf
ab;u,fq,fa&;awG/ ppfwyf wckeJ@wck yl;aygif;qufoG,fr_awG[m
tar&dueftpkd;&tzGJ@twGif;rSm tysH@tESH@ tom;usaewJh vkyfief;udpP
awGyg? 'gayrJh 'gawGukd trmxnftiftm;eJ@aygif;pnf;+yD; wckvkH;v$rf;
+cKHwJh trsKd;om;vkH+cKHa&;aoe*FAsL[mtwGif; xnfhoGif;zkd@ }uKd;pm;wm
awmif r&SdcJhwmrkd@ wckvkH;v$rf;+cKH+yD; +yD;jynfhpkHwJh ay:vpDw&yf jzpfrvm
cJhygbl;? tar&dueftpkd;&[m toHv$ifhxkwfjyefcsufawGeJ@ EkdifiHcsif; t
jyeftvSef vJvS,fzvS,fr_awG/ tay;t,lvkyfr_awG t}udrf 500
avmufvkyfcJhw,fqkd&if ppfa&;tokH;jyKr_awGvnf; t}udrf 500avmuf
vkyfwmygyJ? 'g[m rSefuefwJh tcsKd;tpm;vm;? tar&dueftpkd;&[m
(a[mvD;0k'futp bDvfeJ@ rmvif'g*dwfwkd@&J@ azmifa';&Sif;awGtqkH;
tm;vkH;yg0ifwJh) t&yfbuftzGJ@tpnf;awGu taysmhtiftm; xkwf
vkyfay;olawGeJ@ b,fvkdyl;aygif;qufoG,foifhw,fqkdwm }uHqzkd@vkdyg
w,f?

88
(8) trSm;t,Gif;vkyfcJhwmawG renf;raem&SdcJhayr,fh tar&duefjynf
axmifpk&J@ ppfat;wkdufyGJr[mAsL[mrSm taysmhtiftm;eJ@ trmtif
tm;ukd nDnGwfpGmaygif;pnf;xm;wJh aygif;pnf;r_ yg0ifcJhw,f? tar&d
ueftpkd;&&J@ppftiftm;u qkdAD,uf&J@usL;ausmfr_ukd [ef@wm;aewJh w
csdefwnf;rSm tar&dueftawG;tac:uvnf; oHuef@vef@umaemuf
uG,fu uGefjrLepf0g'ukd oyfv#Kd+zKdcGJEkdifcJhw,fvkd@ Joseph S.NyeJr u
okH;oyfxm;ygw,f? bmvifwHwkdif; t+yD;wkdif+yKdusoGm;wm[m vuf
euf}uD; tajrmufqefawG oGef;}uJ+zKdcscJhvkd@ r[kwfbJ uGefjrLepf0g'ukd
opPmazmufzsufolawG&J@ wlvufeufawG/ ajr+zKdwJh bl;'kdZmpuf}uD;awG
ukdifpGJ+yD; +zKdcsvkd@ +yKduscJh&wmyg?

(9) 'Dae@vkd owif;eJ@enf;ynmacwfrSm atmifjrifr_qkdwm ppfwyfu t

Ekdif&olawGoufoufa=umifh r[kwfbJ tjzpftysuf tusKd;ta=umif;
t&_yftaxG;awGukd tEkdif&atmif ajz&Sif;EkdifolawGa=umifhvnf; jzpfyg
w,f? rsufarSmuf tpPvmrft=urf;zuf0g'ukdwkdufwJh wkdufyGJrSm ,Of
aus;r_csif; xdyfwkdufawG@r_[m tpPvmrfawGtcsif;csif;t=um; tawG;
tac:t& wkdufyGJjzpfr_xuf trsm;}uD;enf;ygw,f? tar&dueftpkd;&
[m rGwfpvifawG&J@ yifrtiftm;pkukd atmifjrifatmifrvkyfEkdif&if t
Ekdifr&Ekdifygbl;? tkdprmbifvm'ifvkdyk*~KdvfrsKd;ukd taysmhtiftm;eJ@ tEkdif
,lvkdufzkd@qkdwm jzpfEkdifajctawmfenf;ygw,f? 'DvkdudpPrsKd;rSm trmtif
tm;eJ@ aqmif&Gufzkd@vkdygw,f? 'gayrJh rGwfpvifurBmtwGif;rSm axGjym;
+yD; rwljcm;em;wJh tjriftrsKd;rsKd; &Sdaeygw,f? rGwfpvif trsm;tjym;u
tar&duefwefzkd;w&m;eJ@ tar&duefay:vpDawGukd oabmrwl=uyg
bl;? 'gayrJh 'g[m bifvm'ifukd vkdvm;w,fqkdwJh t"dy`m,fvnf; r
xGufygbl;? rGwfpviftpGef;a&mufolawGxJ topf0ifvmolawG&J@ t
a&twGufu towfcH&/ z,f&Sm;cHvkduf&wJh tpGef;a&mufawG&J@ ta&
twGufxuf ykdrsm;aeor# tar&dueftpkd;&eJ@ ol@&J@r[mrdwfawG[m
tpPvmrft=urf;zuf0g'tay: tEkdifr&Ekdifygbl;? tpGef;a&mufawG&J@
ta&twGuf avsmhenf;oGm;atmifvkyfzkd@eJ@ rGwfpvifyifrtiftm;pk&J@
ESvkH;om;eJ@pdwf"mwfukd tEkdif&zkd@ taysmhtiftm;qkdwJh ESvkH;&nf vkdtyf
ygw,f?

(10) tar&dueftpkd;&[m urBmt&yf&yfu jynfolawGeJ@tpkd;&awG&J@

‚wkd@bmom &,lEkdifpGrf;r&SdbJ vkdvm;awmifhwae&wJht&mawGukd
axmufyHhay;wJh urBmvkH;qkdif&m jynfol@tusLd;pD;yGm;twGuf xyfrH&if;
ESD;jr‡KyfESHjcif;tm;jzifh ynmom;ygwJhtiftm;(smart power)ukd &&Sdvm
89
Ekdifygw,f? pD;yGm;a&;zGH@+zKd;wkd;wufr_ &&Sda&;/ jynfol@usef;rma&;ukd vkH+cKH
pdwfcs&apa&;/ &moDOwkajymif;vJr_ukd wkdufckdufausmfeif;a&;/ wHcg;zGifh
xm;+yD; wnf+idrfr_&SdwJh EkdifiHwumhpD;yGm;a&;pepfukd xdef;odrf;xm;a&;
pwJhtcsuftm;vkH;ukd vkyfaqmifzkd@ tar&dueftpkd;&&J@ acgif;aqmifr_
rSm vkdtyfaeygw,f? taysmhtiftm;rSm ykdrkd}uD;rm;wJh &if;ESD;jr‡KyfESHr_awG
vkyf+yD; ppfa&;eJ@pD;yGm;a&;tiftm;awGukd ykdrkd+yD;jynfhpkHapjcif;jzifh tar&d
uefjynfaxmifpk[m urBmvkH;qkdif&mpdefac:r_awGukd &ifqkdiftEkdif&zkd@ vkd
tyfwJhtajccHawGukd jyefvnfwnfaqmufEkdifygvdrfhr,f? Tonfom
v#if wu,fppfrSefwJh ynmom;ygwJhtiftm;(smart power) jzpfyg
w,f?

ukd;um;? ? Get Smart By Joseph S.Nye Jr

English Digest 9-2009 rS

tar&d
tar&dueftawG;tac:uvnf; oHuef@vef@umaemufuG,f
u uGefjrLepf0g'ukd oyfv#Kd+zKdcJEG dkifcJhw,fv@dk JosephS.Nye Jr
u okH;oyfxm;ygw,f? bmvifwHwdkif; t+yD;wkdif+yKdusoGm;
wm[m vufeuf}uD;tajrmufqefawG oGef;}uJ+zKdcscJhvkd@ r
[kwfbJ uGefjrLepf0g'ukd opPmazmufzsufolawG&J&@J wlvuf
eufawG/ ajr+zKdwJhbl'k'dZk mpuf}uD;awG ukdifpJ+G yD; +zKdcsv@dk +yKduscJh&
wmyg?
90
 ဗမာျပည္ ဒီမိုကေရစီAေရးေတာ္ပုံ

(jynfwGif;rS &JabmfwOD;)

ဗမာျပည္မွာ ဒီမိုကေရစီေရးကို ေျပာလာတာႏွစ္ေပါင္းၾကာခဲ့ပါျပီ။ လြတ္လပ္

ေရးရခါစ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္က ၁၉၆၂ ခုႏွစ္Aထိ မည္ကာမတၱ ဒီမုိကေရစီ Aေငြ႔
Aသက္ကေလး ရလုိက္တာကလြဲျပီး ဒီမိုကေရစီဆိုတာ တခါမွမရွိခဲ့ပါ။ ပါ
လီမန္ဒီမုိကေရစီAေငြ႔Aသက္ရွိတဲ့ကာလလုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Aဲဒီ
ဖဆပလAစုိးရလက္ထက္မွာပဲ တကယ္ဒီမုိကေရစီမထြန္းကားလုိ႔ ျပည္
တြင္းစစ္ၾကီး စတင္ခဲ့တာ Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္မႈ ျပိဳကြဲတာျဖစ္ခဲ့တာ
ပါပဲ။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုက Aာဏာသိမ္းလိုက္တဲ့Aခါ
မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီ လုံး၀ဆိတ္သုU္းခဲ့တာ ကေန႔Aထိပါပဲ။ Aလုပ္သမား၊
လယ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ လူငယ္၊ ပညာရွင္၊ ကုန္သည္ပြဲစား စတာေတြ
AပါA၀င္ ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူလူထုတရပ္လုံးက လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့ေန႔
ကစျပီး ကေန႔Aထိ ဒီမုိကေရစီကုိ ေတာင့္တေနၾကပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီ
AေရးAတြက္လည္း မျပတ္လႈပ္ရွားေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမုိကေရစီ A
ခြင့္Aေရး တစြန္းတစကုိမွ မရႏိုင္ၾကေသးပါ။
ဒီမိုကေရစီရေရးကုိ Aျမင္Aမ်ိဳးမ်ိဳးနည္းလမ္း Aသြယ္သြယ္နဲ႔
တင္ျပေဆြးေႏြး လႈပ္ရွားလုပ္ေဆာင္ေနၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရး နား
မလည္ဘူး။ ဒီမိုကေရစီပဲလုိခ်င္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးAာ
ဏာ မလုိခ်င္ဘူး။ ဒီမုိကေရစီပဲလုိခ်င္တယ္လုိ႔ဆိုတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီမို
ကေရစီဆုိတာ တUီးခ်င္းလြတ္လပ္မႈကုိ Aေျခခံရမယ္ေျပာတယ္။ တခ်ိဳ႕က
ဒီမုိကေရစီဆုိတာ Aမ်ားစုၾကီးရဲ႕သေဘာထားAရAုပ္ခ်ဳပ္တာလုိ႔ဆုိတယ္။
ဒီမိုကေရစီကုိ Aမ်ိဳးမ်ိဳးAဓိပၸာယ္ဖြင့္ျပီး Aေကာင္Aထည္ေဖာ္ဖ
္ ုိ႔ နည္းလမ္း
Aမ်ိဳးမ်ိဳးကို ရွာၾကံၾကပါတယ္။
ဒီကေန႔ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ စစ္Aာဏာရွင္စနစ္ကုိ မဖယ္
ရွားႏိုင္မခ်င္း ဒီမုိကေရစီနဲ႔ လူ႕Aခြင့္Aေရးမရႏိုင္ဘူးဆုိတာပဲျဖစ္တယ္။ ဒီ
ေနရာမွာေတာ့ ျပည္သူလူထုၾကီးတရပ္လုံးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီလိုလားတဲ့ Aင္
AားစုေတြAားလုံး သေဘာတူမွ်ၾကပါတယ္။ ဒီလုိဆုိေတာ့ စစ္Aုပ္စုက ႏိုင္
ငံေရးAာဏာ ရယူထားသမွ် ျပည္သူလူထုၾကီးမွာ ဒီမိုကေရစီAခြင့္Aေရး
91
ရရွိႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ ျမင္ေတြ႔ေနရမွာပဲျဖစ္တယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထု
Aုံၾကြမႈၾကီးဟာ (ရွစ္ေလးလုံး လူထုAုံၾကြမ)ႈ ဒီမုိကေရစီAေရးေတာ္ပုံ လႈပ္
ရွားမႈၾကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈAရ ဒီမိုကေရစီAခြင့္Aေရးကို သာမန္
ျပည္သူလူထု Aရပ္သူAရပ္သားမ်ားပါမက AစုိးရAမႈထမ္းAရာထမ္းမ်ား
Aစိုးရလက္နက္ကုိင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား(တပ္၊ရဲ)Aားလုံးကပါ လုိလားေတာင့္တၾက
တယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါျဖင့္ရင္ ဒီမုိကေရစီAင္Aားစုေတြ AပါA
၀င္ ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူတရပ္လုံးမွာ ဘာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီAခြင့္Aေရး
ကို လက္၀ယ္ပုိင္ပုိင္မရခဲ့ၾကပါသလဲ။ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာက်င္းပတဲ့ ပါတီစုံ ဒီမို
ကေရစီ Aေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကုိ Aေကာင္Aထည္ေဖာ္ခဲ့မယ္
ဆုိရင္ Aဲဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ Aေရြးခ်ယ္ခံရတဲ့ Aမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီAဖြဲ႔
ခ်ဳပ္AပါA၀င္ ႏိုင္ငံေရးAင္Aားစုေတြရဲ႕ Aေရြးခ်ယ္ခံကိုယ္စားလွယ္ေတြ
က လႊတ္ေတာ္ေခၚယူျပီး AာဏာရAစိုးရတရပ္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဗမာ
ျပည္ဟာ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚေလွ်ာက္လွမ္းတာ Aႏွစ္ ၂၀ နီးပါး
ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ Aခုေတာ့ စစ္Aုပ္စုကပဲ AစုိးရAာဏာကုိ ခ်ဳပ္ကိုင္ထား
တာေၾကာင့္ ဗမာျပည္ဟာ ဒီမုိကေရစီကင္းမဲ့ျမဲ ကင္းမဲ့ေနရျပီး တုိင္းျပည္
လည္း မြဲသထက္မြဲေနပါတယ္။
စစ္Aစုိးရဟာ ႏုိင္ငံေရးAာဏာကုိ AမိAရ ကိုင္တြယ္ထားႏိုင္
တာေၾကာင့္ သူလုပ္ခ်င္တာေတြကုိ သူလြတ္လြတ္လပ္လပ္ၾကီး လုပ္ႏိုင္တာ
ပါပဲ။ Aမ်ိဳသားညီလာခံလည္း ေခၚခ်င္ေခၚ၊ ရပ္ခ်င္ရပ္၊ ဆက္က်င္းပခ်င္
က်င္းပ၊ Aျပီးသတ္ခ်င္သလို Aျပီးသတ္ခဲ့တယ္။ ၂၀၀၈ ခု AေျခခံUပေဒ
ကိုလည္း စိတ္ၾကိဳက္ေရးဆြဲခဲ့တယ္။ ၂၀၀၈ AေျခခံUပေဒကို Aတည္ျပဳခဲ့
ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲလည္း လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ ေရႊ႕ခ်င္ေရႊ႕မယ္။
လုပ္ခ်င္သလုိ လုပ္ပါလိမ့္Uီးမယ္။ စစ္Aုပ္စုမွာ ႏိုင္ငံေရးAာဏာရွိေနသေရြ႕
သူလုပ္ခ်င္တာ သူလုပ္ေနUီးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဖဆပလ Aဖြဲ႔ခ်ဳပ္ၾကီးရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ တမ်ိဳးသားလုံး စည္းလုံး
ညီညတ
ြ ္ျပီး လြတ္လပ္ေရးေAာင္ပြဲကုိ ရယူခဲ့တယ္။ ဒီေAာင္ပြဲကုိ သရဖူ
ေဆာင္းေပးတဲ့ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒကုိ Aပင္ပန္းခံေရးဆြဲခဲ့ၾကရ
တယ္။ ဒီေလာက္ ေလးနက္ခိုင္ခ့ံတဲ့ AေျခခံUပေဒကုိ ဗိုလ္ေန၀င္း ေခါင္း
ေဆာင္တ့ဲ စစ္Aုပ္စုက Aာဏာသိမ္းျပီး တခ်က္လႊတ္Aမိန္႔နဲ႔ ဖ်က္သိမ္းခဲ့
တယ္။ ၁၉၇၄ AေျခခံUပေဒကို ဗိုလ္ေန၀င္းစစ္Aုပ္စုက Aတည္ျပဳ A
သက္၀င္ေစခဲ့တယ္။ ဒီAေျခခံUပေဒကိုပဲ ဗိုလ္ေန၀င္းရဲ့စီစU္မႈနဲ႔ ဗိုလ္ေစာ
ေမာင္က Aာဏာသိမ္းျပီး ဖ်က္သိမ္းျပန္ပါတယ္။ Aခုေတာ့ ဗိုလ္သန္းေရႊ
က ၂၀၀၈ AေျခခံUပေဒကို Aတည္ျပဳလိုက္ျပီျဖစ္ပါတယ္။ AဲဒီAေျခခံU
ပေဒ Aသက္၀င္လာေAာင္လည္း လုပ္ပါေတာ့မယ္။

92
 ဗိုလ္ေန၀င္းေရာ၊ ဗိုလ္ေစာေမာင္၊ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔ ဘာေၾကာင့္ သူ
တုိ႔စစ္Aုပ္စုAတြက္ ဒီလုိလြတ္လြတ္လပ္လပ္ၾကီး လုပ္ႏိုင္ပါသလဲ။ ေသခ်ာ
တာကေတာ့ သူတုိ႔မွာ ႏိုင္ငံေရးAာဏာလက္၀ယ္ပုိင္ပုိင္ ကုိင္ထားလုိ႔ပဲ ျဖစ္
ပါတယ္။ Aကယ္၍သာ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ Aေရြးခ်ယ္ခံကုိယ္စားလွယ္
ေတြက ႏိုင္ငံေရးAာဏာကုိ ပုိင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ ကိုင္တြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုရင္လည္း
Aဲဒီလူထုကုိယ္စားလွယ္ေတြဟာ လူထုAက်ိဳးAတြက္ လြတ္လြတ္လပ္
လပ္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ Aဲဒါဆုိရင္ ျပည္သူလူထုၾကီးမွာ ဒီမိုက
ေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ စတင္ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

ဒါေတြကိုၾကည့္ရင္ ႏိုင္ငံေရးAာဏာနဲ႔ ဒီမုိကေရစီဆုိတာ ဒဂၤါးတ

ျပားရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလုိပဲျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ ေတြ႔ရမွာပဲ။ ႏိုင္ငံေရးAာဏာ
ကုိAရယူျပီး Aမ်ားေကာင္းစားဖုိ႔Aတြက္ လုပ္ေဆာင္မယ္ဆုိရင္ လူAမ်ား
စုၾကီး ဒီမုိကေရစီရမွာပါပဲ။ စစ္Aုပ္စုက ႏိုင္ငံေရးAာဏာရယူျပီး စစ္Aုပ္စု
Aက်ိဳးပဲ လုပ္ေဆာင္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ စစ္Aုပ္စုAတြက္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီ
ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔Aတြက္ေတာ့ ဒီမုိကေရစီ ဆိတ္သုU္းေနတာပါပဲ။ ဒါ
ေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုၾကီး ဒီမိုကေရစီနဲ႔လူ႔Aခြင့္Aေရးေတြ ရရွိခံစားႏိုင္ဖို႔
ဆုိရင္ ျပည္သူလူထုကုိ ကိုယ္စားျပဳတဲ့ Aင္Aားစုေတြက ႏိုင္ငံေရးAာဏာ
ကို AမိAရယူဖုိ႔ နည္းနည္းေလးမွ မေတြေ၀သင့္ပါ။

နAဖစစ္Aစိုးရက တရား၀င္Aာဏာရပိုင္ခြင့္ရွိေနတဲ့ လူထုကုိယ္

စားလွယ္ေတြကုိ Aာဏာငမ္းဖမ္းေနသူေတြ၊ Aာဏာကုိျဖတ္လမ္းနည္းနဲ႔
ရယူလုိသူေတြဆုိျပီး သူခိုးကလူဟစ္တဲ့Aလုပ္ကို Aရွက္မဲ့စြာ လုပ္ေနပါ
တယ္။ ဘာေၾကာင့္ နAဖစစ္Aစိုးရက ဒီလုိေျပာရသလဲဆုိေတာ့ နAဖ
ကိုယ္တိုင္ဟာ Aာဏာယစ္မူးေနတာ၊ Aာဏာကုိ AရူးAမူး မက္ေမာေန
တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ နAဖစစ္Aစိုးရဟာ Aာဏာငန္းဖမ္းေနတဲ့ Aာ
ဏာရူး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုAစုိးရမ်ိဳးဟာ ဒီမုိကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေပးပါမယ္
ဆုိတာ မAပ္မရာပါးစပ္က နတ္စကားထြက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခု
ႏွစ္AေျခခံUပေဒသာ Aသက္၀င္ျပီဆုိရင္ ဗမာျပည္လူထုၾကီးဟာ ဒီမိုက
ေရစီန႔ဲ ပုိAလွမ္းေ၀းသြားပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒသာဟာ
စစ္Aုပ္စုက ရာသက္ပန္ ႏိုင္ငံေရးAာဏာကိုင္ထားဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ကာကြယ္
ေရးUီးစီးခ်ဳပ္ကုိ သက္Uီးဆံပိုင္ဘုရင္တပါးလို Aာဏာေပးထားတဲ့ Aေျခခံ
Uပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒ ဖ်က္သိမ္းပစ္ေရးဟာ ျပည္

သူလူထုတရပ္လုံးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလုိလားတဲ့ Aင္AားစုAားလုံးရဲ႕ တာ၀န္
တရပ္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္AေျခခံUပေဒကို တိုက္ဖ်က္ရာမွာ Aင္
AားစုေတြAေနAထားAရ လုပ္နည္းေတြ မတူညီႏိုင္ၾကပါ။ Aမ်ိဳးသား ဒီ
93
မိုကေရစီAဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႕ စီAာရ္ပီပီ AပါA၀င္ Uပေဒတြင္းAင္Aားစုေတြက
နည္းနာတမ်ိဳးနဲ႔ တုိက္ဖ်က္ရပါလိမ့္မယ္။ Aပစ္Aခတ္ရပ္Aဖြဲ႔ေတြ က နည္း
တမ်ိဳးနဲ႔ တိုက္ရပါလိမ့္မယ္။ UပေဒပAဖြဲ႔Aစည္းေတြ၊ ျပည္ပေရာက္ Aဖြဲ႔A
စည္းေတြကလည္း နည္းတမ်ိဳးနဲ႔တုိက္ရပါလိမ့္မယ္။ Aင္Aားစု Aားလုံး
ဟာ ကုိယ့္AေနAထားAရ ကိုယ္Aသင့္ေတာ္ Aပိုင္ႏိုင္ဆုံးနည္းကို ေရြး
ခ်ယၿ္ပီးတုိက္ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္Aစိုးရက်င္းပမယ္ဆုိတဲ့ ၂၀၁၀ ေရြး
ေကာက္ပဲြ၀င္မယ္ဆုိတဲ့ Aင္Aားစုေတြေတာင္ ျပည္သူ႔Aတြက္ တကယ္
လုပ္မယ္ဆုိတဲ့ ပိုင္းျဖတ္ခ်က္ရွိရင္ သူ႔နည္းနဲ႔သူ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒ
ဖ်က္ေရးကုိ လုပ္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလုိလုပ္တဲ့Aခါမွာ တUီးနဲ႔တUီး ထိပ္တုိက္မတုိးမိေရး။ တUီးနဲ႔တ

Uီး နားလည္မႈရွိေရးဟာ Aေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလို နားလည္မႈရွိၾကမယ္ဆုိရင္
တUီးAေနAထားAရ တUီးက ေရြးခ်ယ္တဲ့နည္းနဲ႔ တျခားတUီးရဲ႕ AေနA
ထားAရ AျခားတUီးက ေရြးခ်ယ္ရတဲ့နည္းဟာ မတူႏိုင္ေပမယ့္ နည္းနာ
မတူလို႔ ျပႆနာမေပၚႏိုင္ပါ။ ဘယ္နည္းနာပဲ ေရြးခ်ယ္ပါေစ လူထုၾကီးမွာ
ဖြ႔ဖ
ဲ ႔စ
ဲြ ည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္နဲ႕ စည္းစည္းလုံးလုံးျဖစ္သြားေAာင္ သက္
ေရာက္ေစတဲ့နည္းေတြ ျဖစ္သြားဖုိ႔သာ Aဓိကျဖစ္ပါတယ္။ ကေန႔ ျပည္သူ
လူထုၾကီး (လူတန္းစားလူ႔AလႊာAသီးသီးမွာ ဘယ္လုိမွ ဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းစည္းနဲ႔
လႈပ္ရွားရပ္တည္ခြင့္ မရွိပါဘူး။ Aဲဒါေၾကာင့္ ဘယ္Aင္Aားစုမဆုိ လူထု
Aတြင္းမွာ ဖြဲ႔ဖြဲ႕စည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္ မိမိပိုင္ႏိုင္တဲ့နည္းနာနဲ႔ လုပ္ၾကရ
မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ Aင္AားစုAသီးသီးဟာ မိမိAင္Aား
ေတြကုိ လူထုၾကီးထဲမွာျမွဳပ္္ႏွံျပဲီး လူထုၾကီး ဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္
လုပ္ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ျပည္သူလူထုၾကီးကုိ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပ
ေဒ ဖ်က္သိမ္းေရးတုိက္ပြဲကုိ Uီးေဆာင္သြားၾကဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ လူထုၾကီးကုိ
ဒီလိုညီညတ
ြ ္တဲ့Uီးေဆာင္မႈ ေပးသြားၾကရင္ လူထုၾကီးဟာ တကယ္ သမိုင္း
ကို ဖန္တီးသြားမွာပါ။ လူထုၾကီးကို ဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္နဲ႔ ျပည္
သူလူထုၾကီး ႏိုင္ငံေရးAာဏာရရွိေAာင္ Uီးတည္ခ်က္မေပးႏိုင္ဘဲနဲ႔ေတာ့
ဘယ္လူထုၾကီးမွ Aုံၾကြလာလိမ့္မယ္မဟုတ္ပါ။ ဗမာျပည္လူထုၾကီးဟာ ဒီမုိ
ကေရစီAေရးAတြက္ တုိက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့Aေတြ႕Aၾကဳံ ႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္ေနျပီ
ျဖစ္တယ္။ လြတ္လပ္ေရးလုံးပန္းမႈကာလပါ ထည့္တြက္ရင္ ႏွစ္ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့
Aေတြ႔Aၾကဳံရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုၾကီးျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္သူလူထုၾကီး ဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္ Uီးေဆာင္မႈေပးႏိုင္

မယ္ဆုိရင္ ျပည္သူလူထုၾကီးမွာ မကုန္ခန္းႏိုင္တဲ့စြမ္းAားေတြကို တကယ္
ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ စစ္Aစုိးရရဲ႕Aုုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကုိ လူထုနည္းနဲ႔
တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ပါတယ္။ စစ္Aစိုးရရဲ႕Aုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား ဖရုိဖရဲျဖစ္ျပီး စစ္
94
Aုပ္စုထိပ္သီးေတြ ဘာကုိမွ Aမိန္႔ေပးလုိ႔မရေတာ့တဲ့Aခ်ိန္မွာ စစ္Aုပ္စုမွာ
ႏိုင္ငံေရးAာဏာ ဆုံးရႈံးသြားပါလိမ့္မယ္။ Aဲ့ဒီေနရာမွာ ျပည္သူလူထုၾကီးရဲ႕
ႏိုင္ငံေရးAာဏာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း Aစားထုိးႏိုင္ရပါမယ္။ ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္
စားျပဳတဲ့Aင္Aားစုေတြက ညီညြတ္စည္းလုံးတဲ့စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ျပည္သူလူထု
ကိုယ္စား ႏိုင္ငံေရးAာဏာကုိ AမိAရ ဆုပ္ကိုင္ဖုိ႔ပါ။ Aဲဒီလုိ ျပည္သူလူ
ထုလက္ထဲ ႏိုင္ငံေရးAာဏာေရာက္ရွိလာမွ ျပည္သူလူထုမွာ ဒီမိုကေရစီ
Aခြင့္Aေရးဆုိတာ ျမင္ေတြ႔လာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီAခါမွာ သတိျပဳရမွာ
တခုက ျပည္သူလူထုကိုယ္စား ႏိုင္ငံေရးAာဏာကိုင္သူေတြဟာ ျပည္သူ
လူထုAက်ိဳး သယ္ပုိးဖုိ႔ ေမ့ေလွ်ာ့သြားတာမျဖစ္ဖုိ႔။ တကိုယ္ေကာင္းမဆန္
ဖို႔န႔ဲ ျပည္သူလူထုAေပၚသစၥာရွိဖုိ႔ပါပဲ။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒကုိ တိုက္ဖ်က္ျပီး ျပည္သူလူထုၾကီး
လက္ထဲ Aာဏာေရာက္လာကာ ဒီမုိကေရစီထြန္းကားလာမွ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊
ဖြံ႕ျဖိဳးေရး၊ Aမ်ိဳးသားလူနည္းစုAေရး၊ စတဲ့စတဲ့ ျပႆနာAရပ္ရပ္ ကိစၥ
A၀၀ကို ဒီမုိကေရစီနည္းက်က် ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းသြားႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ Aဲ့
ဒီAခါမွ တကယ့္Aမ်ိဳးသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရး တကယ့္ျငိမ္းခ်မ္းေရး
တကယ့္တန္းတူေရး တကယ့္ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ေရးကုိ Aမွန္တကယ္ ေဖာ္ႏိုင္
မွာျဖစ္ပါတယ္။
Aဲဒီရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ေထြးပိုက္ထားျပီး စည္းစည္းလုံးလုံးနဲ႔
ျပည္သူလူထုၾကီးကုိ Uီးေဆာင္မႈေပးကာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AေျခခံUပေဒ တုိက္
ဖ်က္ေရးကို စိုက္လိုက္မတ္တတ္္ေဆာင္ရြက္သြားဖုိ႔ ကေန႔Aခ်ိန္ဟာ ေသ
ေရးရွင္ေရးတမွ် Aေရးၾကီးေနပါတယ္။ ဒီမုိကေရစီလုိလားတဲ့ Aင္Aားစု
တုိင္း လူပုဂၢိဳလ္တုိင္းဟာ လူထုၾကီး ဘယ္လုိဖြဲ႔ဖြဲ႔စည္းစည္းျဖစ္သြားေAာင္
ဘယ္လုိလုပ္မလဲ။ လူထုၾကီးစြမ္းAားနဲ႔ စစ္Aာဏာရွင္စနစ္ကုိ ဘယ္လုိ
တုိက္ဖ်က္မလဲ၊ ျပည္သူလူထုၾကီးလက္ထဲ ႏိုင္ငံေရးAာဏာ ရရွိလာေAာင္
ဘယ္လုိလုပ္မလဲဆုိတာကုိ Aခ်ိန္ရွိသေရြ႕စU္းစားမယ္ဆုိရင္ ျပည္သူ႔A
က်ိဳး Uီးထိပ္ပန္ျပီး ဒီမုိကေရစီAေရးကို Aားသြန္ခြန္စုိက္ ေဆာင္ရြက္ျဖစ္မွာ
ေသခ်ာပါတယ္။ တခုသတိျပဳသင့္တာက ဒီတုိက္ပြဲဟာ တပြဲေကာင္းနဲ႔ ျပီး
ျပတ္လိမ့္မယ္လုိ႔ မျမင္ဘဲ ပြဲစU္Aေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ျဖတ္သန္းရမယ္ ဆိုတာ
ပါပဲ။

ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္၊ ၂၀၀၉။

95
 တရုတ္ျပည္ရ႕ဲ “တာ
“တာ၀
တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ႏိုင္ငံႀကီး”ဆိတ့
ုတဲ့
သံတမန္မဟာဗ်ဴဟာ
သီရိျမိဳင္
(w±kwfjynf&J@=oZm}uD;xGm;vmr_tay: urBmu pdwf0ifpm;vm=u
w,f? pdk;&drfolu pdk;&drf=uw,f? 'ga=umifh w±kwf&J@EdkifiHjcm;a&;ay:vpD
tay: oHk;oyfwmawG/ wGufqwmawG rsm;vmw,f? jynfwGif;jynfy A
rmbmomeJ@ xkwfa0aewJh pme,fZif;awGxJrSmvnf; ab;utjrif/
ab;uxif
ab;uxifjrifcsufawG azmfjywmrywmrsm;ygw,f? w±kwfbufuaum b,f
vkd &yfcHwkH@jyefovJ?
2 buftjrif
tjrifrS =unfhEdkifatmif ,ckaqmif;yg;udk w±kwfbm
omrS ေကာက္ႏုတ္ bmomjyef azmfjyvdkufygw,f? rdrdwdkif;jynftusdK;pD;
yGm;tajccHay:rS oHk;oyf=unfhEdkifzdk@ &nf&G,f&if; jzpfw,f? pmwnf;)
တရုတ္ျပည္ရဲ႔တိုင္းျပည္Aင္Aား Aဆက္မျပတ္ ႀကီးမားလာၿပီး ႏိုင္ငံ

တကာၾသဇာ ျမင့္မားလာတဲ့Aခ်ိန္မွာ “တရုတ္ျပည္မွာ ၀တၱရားရိွတယ္္”ဆို

တဲ့Aျမင္ဟာ ေခတ္စားသထက္ ေခတ္စားလာပါတယ္။ တဖက္ကၾကည့္ရင္

“တရုတ္ျပည္ဟာ ျပိဳကဲြေတာ့မယ္”္ ဆိုတဲ့Aျမင္န“ဲ႔ တရုတ္ျပည္က ကမာၻကို

ၿခိမ္းေျခာက္ေနတယ္”ဆိုတဲ့Aျမင္ေတြလို တရုတ္ျပည္ဖံြ႔ၿဖိဳးမႈAေပၚမသကၤာ

မႈန႔ဲ တားဆီးမႈတို႔ျဖစ္ေနတာနဲ႔စာရင္္ “တရုတ္ျပည္မွာ ၀တၱရားရိွတယ္” ဆိုတဲ့

Aျမင္ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ကမၻာ့Aဆင့္ေနရာနဲ႔့ ႏိုင္ငံတကာစနစ္Aေပၚ ဂ

ယက္ရိုက္မႈမ်ားကို AသိAမွတ္ျပဳမႈ ျဖစ္ပါတယ္။ Aေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံမ်ား

က တရုတ္ျပည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့မဟာဗ်ဴဟာကို ျပန္လည္ထိန္းညွိျခင္းလည္း

ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္Aေနနဲ႔ ကမၻာ့၀တၱရားမ်ားကို ပိုမိုထမ္းေဆာင္ႏိုင္

ဖို႔ နိုင္ငံတကာက မွန္ကန္စြာ ေမွ်ာ္္လင့္ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Aျခားတ

96
ဖက္ကၾကည့္ရင္ ဒီAျမင္ဟာ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႔က ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲတရုတ္ျပည္Aေပၚ

“ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္”ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ တရုတ္

ျပည္Aတြက္ဒီAျမင္ဟာ“Aသြားနွစ္ဘက္ရိွေသာဓား”တလက္ျဖစ္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ဟာ ဒီAျမင္ကိုလက္Uီးမႈရိွရိွ ရင္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ႏုိုင္ငံတ

ကာျပႆနာမ်ားAေပၚ မိမိသေဘာထားကို ျပည့္ျပည့္စံုစံုေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါ

တယ္။ တရုတ္ျပည္သူမ်ားရဲ႕ Aက်ိဳးစီးပြားရရိွေရး၊ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တိုး

တက္မႈရရိွေရး ရႈေထာင့္မ်ားကေန မိိမိႏုိင္ငံရဲ႕Aဆင့္ေနရာနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့

၀တၱရားေတြကို လက္Uီးမႈရိွရိွ ထမ္းေဆာာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ တရုတ္ျပည္ဟာ ဒီAျမင္ေတြကိုရင္ဆိုင္ရာမွာ ႏုိင္ငံႀကီးပီသ

စြာတာ၀န္ယူမယ္ဆိုတဲ့ Aာမခံခ်က္ေပးလိုက္ျပီး “တာ၀န္ယူစိတ္ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံ

ႀကီး” ဆိုတ့ဲ သံတမန္မဟာဗ်ဴဟာကို ခ်မွတ္လိုက္ပါတယ္။

Aေသးစိတ္ေျပာရရ်င္ “တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ ႏိိုင္ငံႀကီး” ဆုိရာမွာ

ေAာက္ပါAေၾကာင္းAရာမ်ား ပါ၀င္တယ္။

(က) ဒီဗ်ဴဟာမွာ“တာ၀
တာ၀န္”ဆိုတာ နိုင္ငံတကာ၀
ကာ၀တၱရားကို Aဓိက

ဆိုလိုပါတယ္။

တိုင္းျပည္တြင္းတာ၀န္နွင့္ နိုင္ငံတကာတာ၀န္ဆိုတဲ့ Aေၾကာင္းAရာ

မ်ားပါ၀င္တ့ဲ နိုင္ငံတကာUပေဒAရေျပာရရင္ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ နိုင္ငံတကာ

၀တၱရားဆုိရာမွာ ေAာက္ပါAဓိိပၸာယ္မ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။

၁။ ကမာ့ၻAဖဲြ႔၀င္Aေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာ ေရရွည္ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လံုၿခံဳေရးွနဲ႔

Aတူတကြစည္ပင္သာယာေရးတို႔Aတြက္ Aလုပ္Aေကၽြ်းျပဳသင့္ပါတယ္။

၂။ ေဒသဆိုင္ရာနိုင္ငံၾကီးတခုAေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္ဟာ Aာရွ

97
တိုက္ရ႕ဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ျငိမ္ေရးနဲ႔့ စည္ပင္သာယာေရးတို႔Aတြက္ ႀကိဳး

ပမ္းသင့္ပါတယ္။

၃။ ဖြံ႔ျဖိဳးးဆဲဆိုရွယ္လစ္ႏုိင္ငံAေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္ဟာ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံနဲ႔ံ

ဆိုရွယ္လစ္ႏုိင္ငံမ်ားရဲ႕Aက်ိိဳးးစီးပြားမ်ားကို ကာကြယ္ျပီး ႏုိုင္ငံတကာတရား

မွ်တမႈန႔ဲ နုိုင္ငံတကာ Uပေဒတို႔ဘက္မွ ရပ္ခံေျပာဆိုသင့္ပါတယ္။

ဒါ့Aျပင္ ႏုိင္ငံတကာ့တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္တဲ့Aခ်ိန္မွာ ရုပ္၀တၱဳနဲ႔

စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ပံုစံႏွစ္မ်ိဳးရိွပါတယ္။ Uပမာ ရုပ္၀တၱဳပံုစံျဖစ္တဲ့ နိုင္ငံတကာ

ပံ့ပိုးကူညီမႈနဲ႔့ စိတ္ဓာတ္ေထာက္ခံမႈတို႔ျဖစ္ပါတယ္။

(ခ) “တာ
“တာ၀
တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ႏိုင္ငံႀကီး”Aေနနဲ႔ ထမ္းေဆာင္းတဲ့တာ၀
ာ၀န္ဟာ မိမိ

Aင္Aားနဲ႔ ကိုက္ညီသင့္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္Aတြက္ ျပည့္စံုတဲ့ ၀တၱရားAျမင္မွာ နိုင္ငံတကာတာ

၀န္န႔ဲ ျပည္တြင္းတာ၀န္တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ႏိိုင္ငံတ

ကာ့တာ၀န္ကို စူးစမ္းေလ့လာတဲ့Aခ်ိန္မွာ ျပည္တြင္းတာ၀န္နဲ႔့ျပည္ပတာ၀န္

ဘက္နွစ္ဘက္တို႔ကို ခ်င့္ခ်ိန္သင့္တယ္။

၁။ တရုတ္ျပည္ဟာ ေဒသတာ၀န္ကို ကမၻာ့တာ၀န္ထက္္ ပိုမိုထမ္း

ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ Aင္AားAရဆိုလွ်င္ တရုတ္ျပည္ဟာေဒသဆိုင္ရာ

ႏုိင္ငံႀကီး တခုသာျဖစ္ပါတယ္။ Aိမ္နီးနားခ်င္းဆက္ဆံေရးကို ေကာင္းမြန္စြာ

ေဆာင္ရက
ြ ္ျခင္းဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ လံုၿခံဳေရးAေျခခံ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္

ေမွာက္AေျခAေနကိုၾကည့္လွ်င္ တရုတ္ျပည္ေဘးပတ္လည္မွာ ပဋိပကၡနဲ႔

Aခ်င္းပြားမႈမ်ိဳးစံု ကိန္းေAာင္းေနပါတယ္။ Uပမာ ထိုင္၀မ္ကိစၥ၊ ကိုးရီး

ယားႏ်ဴကလီးယားကိစၥ၊ ေတာင္ပိုင္းတရုတ္ပင္လယ္ကိစၥ၊ ေတာင္Aာရွတင္း

မာမႈကိစၥ စတာေတြျဖစ္တယ္။

98
 ဒီကိစၥAားလံုးဟာ တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ ႏိုင္ငႀံကီးျဖစ္တဲ့ တရုတ္ျပည္ရဲ႕

ဉာဏ္စမ
ြ ္းဉာဏ္စနဲ႔ ့စြမ္းရည္တို႔ကို စမ္းသပ္ေနပါတယ္။

၂။ တိုင္းျပည္Aက်ိဳးစီးပြားကို Uီးထိပ္ပန္မႈဟာ တရုတ္ျပည္ ႏုိင္ငံတ

ကာတာ၀န္ထမ္းေဆာင္တဲ့Aခ်ိန္မွာ Aေရးႀကီးတဲ့မူတခုျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ

Uီးဆံုး တရုတ္ျပည္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးAေျခAေနနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ၀တၱရားမ်ားကိုသာ

ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ပါမယ္။ ေနာက္တခုက နိုင္ငံတကာတရားမွ်တမႈနဲ႔့ ႏိိုင္ငံတ

ကာUပေဒတို႔ေAာက္္မွာသာ ေဆာက္ရြက္ႏုိင္မယ္။ Uပမာ ျပည္ပ ေထာက္

ကူမႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းမႈ စသည္တို႔ျဖစ္တယ္။ စာရင္းမ်ား Aရဆိုလွ်င္

၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္ျပည္ရဲ ့ GDP ဟာ ကမၻာမွာ တတိယ Aဆင့္သို႔

ေရာက္ခ့ေ
ဲ ပမယ့္ တရုတ္ျပည္ဟာ ၀င္ေငြနည္းတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္တုန္းပါပဲဲ။ ထိပ္

ဆံုး စီးပြားေရးAင္Aားႀကီး (၁၀) ႏုိင္င္ငံAတြင္းမွာ ပါ၀င္ေပမယ့္ လူUီးေရ

ပ်မ္းမွ်နဲ႔တက
ြ ္ရင္ တရုတ္ျပည္ဟာ Aဆင့္ (၁၂၉) သာရွိတယ္။ Aေမရိကန္၊

Aဂၤလိပ္န႔ဲ ကေနဒါတို႔ဟာ တရုတ္ျပည္ထက္ (၁၅) ဆ ေက်ာ္ေနပါတယ္။

ဂ်ပန္၊ ဂ်ာမနီ၊ ျပင္သစ္၊ Aီတလီနဲ႔ စပိန္တို႔ဟာလည္း (၁၀) ဆ ေက်ာ္

ပါတယ္။

AခုAခိ်န္ တရုတ္ျပည္ရဲ႕လူUီးေရပ်မ္းမွ် GDP ကို ပံုမွန္၀ယ္Aားနဲ႔

တြက္ရင္ေတာင္မွ Aေမရိကန္ရဲ႕ ေျခာက္ပံုတပံုေတာင္မရိွပါ။ ဒါေၾကာင့္

တရုတ္ျပည္ႏုိင္ငံ့Aင္Aားနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ့့Aဆင့္ေနရာကို မွန္မွန္ကန္ကန္ခ်ိန္

ဆျပီး ျပင္ပAသံမ်ိဳးစံုရဲ႕ Aေႏွာင့္Aယွက္ကို ေဘးဖယ္ကာ မိမိနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့

ဖံ႔ျြ ဖိဳးေရးလမ္းစU္ကို စြဲကိုင္ရမယ္္။ ဒါဟာ “တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ နုိင္ငံၾကီး”

စိတ္ဓာတ္ရဲ႕ AေျခခံAစျပဳခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
99
 ၃။ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရာမွာ တUီးတည္းမဟုတ္ပါ။ ႏုိင္ငံAသီးသီး

နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရင္း တာ၀န္ကိုထမ္းေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပူးေပါင္း

ေဆာင္ရက
ြ ္ေရးနဲ႔ Aက်ိဳးစီပြားတူညီေရးတို႔ဟာ တရုတ္ျပည္ႏိုင္ငံတကာ့

တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ရာမွာ ရိွသင့္ရွိထိုက္တဲ့ လမ္းစU္ျဖစ္ပါတယ္။ Aေနာက္

တိုင္းႏိိုင္ငံၾကီးမ်ားမွ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ေျပာဆိုတုိက္ခိုက္မႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ

လည္းဲ ဒီလမ္းစU္ဟာ ပိုျပီးAေရးၾကီးပါတယ္။

၄။ နိုင္ငံတကာတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရာမွာ တာ၀န္နဲ႔့ကိုက္ညီတဲ့ A

ခြင့္Aေရးကို ရေAာင္ယူျပီး ကိုယ့္မဟာဗ်ဴဟာAားသာခ်က္ကို Aက်ိဴးစီး

ပြားAျဖစ္သို႔္ေျပာင္းလဲသင့္ပါတယ္။ Uပမာ ႏုိင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြ

Aဖဲ႔စ
ြ တဲ့ ႏိိုင္ငံတကာစီးပြားေရးAဖဲြ႔Aစည္းမ်ားထဲမွ Aစုရွယ္ယာႏႈန္း၊ မဲေပး

ဆံုးျဖတ္ခြင့္နဲ႔ Aကိ်ဳးသက္ေရာက္မႈတို႔ကို ျမွင့္တင္ရမယ္။ Aခြင့္သာပါက

စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ယွွU္ျပိဳင္စြမ္းAားရိွတဲ့ လက္ေတြ႔Aရင္းAႏွွီးမ်ားကိုရယူ

ေရး၊ တရုတ္ျပည္Aေပၚ Aတတ္ပညာကန္႔သတ္ခ်က္နဲ႔ လက္၀ါးႀကီးAုပ္မႈ

မ်ား ေလွ်ာ့ေပးေရးတို႔ကို Aေမရိကန္နဲ႔Uေရာပထံသို႔ ေတာင္းဆိုျခင္း စ

သည္တို႔ျဖစ္တယ္။

(ဂ)“တာ
)“တာ၀
တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့နုိင္ငံႀကီး”ရဲ႕ Uီးတည္ခ်က္ဟာ “မွ
“မွ်တေျပျပစ္တဲ့ကမၻာ”

တည္ေဆာက္ေရး ျဖစ္
ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ တရုတ္ျပည္ဟာ မူလကတည္းက “ဗိုလ္က်စုိးမုိးေရး မလုပ”္ ဆိုတဲ့

AေတြးAေခၚ ရိွတယ္။ ထမ္းေဆာင္ရမယ့္တာ၀န္ကို ေက်ပြန္ျပီးရင္္လည္း

တရုတ္ျပည္ဟာ“ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္” မျဖစ္္ႏုိင္ပါ။ “စူပါနိုင္ငံၾကီး” လည္း

မလုပ္ပါ။ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ႏိုိင္ငံေတာ္Uီးတည္ခ်က္ဟာ နိုင္ငံတကာနဲ႔့ Aတူ

မွ်တေျပျပစ္ေသာကမၻာကို တည္ေဆာက္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။“ျငိမ္းခ်မ္းေရး။ တိုး

100
တက္ေရး၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး” “တရားမွ်တျပီး သင့္ျမတ္တဲ့ကမၻာ့ စ

နစ္သစ္” “သိပၸံနည္းးက်ဖံြ႔ျဖိဳးေရး” “ယU္ေက်းမႈမ်ိဳးစံုတည္ရိွျခင္းကို ေလး

စားေရး” “လံုၿခံဳ ေရးစနစ္သစ္” စသည္တို႔မွ “မွ်တေျပျပစ္တဲ့ကမၻာ တည္

ေဆာက္ေရး”Aထိ တရုတ္ျပည္ရဲ႔ သံတမန္ေရးရာေပၚလစီမ်ားဟာ ၾကြယ္

၀ျပည့္စံုစာြ ရိွေနပါတယ္။ “တရုတ္ျပည္ရဲ႕တရုတ္၊ Aာရွရဲ႕တရုတ္၊ ကမၻာရဲ႕

တရုတ”္ ဆိုတ့ဲAျမင္ဟာ တရုတ္ျပည္ရဲ႕ နိုင္ငံေတာ္ဆိုင္ရာမွန္းေမွ်ာ္ခ်က္

ျဖစ္ပါတယ္။

၂။“တာ၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ႏိုင္ငံႀကီး”ဆုိတဲ့ေတြးေခၚမႈုဟာ “မွ်တေျပျပစ္တဲ့

ကမၻာ”တည္ေဆာက္ေရး မဟာဗ်ဴဟာရဲ႕ Aစိတ္Aပိုင္းျဖစ္ၿပီး လုပ္ငန္းသ

ေဘာေဆာင္တဲ့ သံတမန္AေတြးAေခၚျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ဟာ ႏိိုင္ငံ

ႀကီးမဟာဗ်ဴဟာလမ္းစU္ကို စူးစမ္းရွာေဖြရာမွာ မိမိတိုင္းျပည္ရဲ႕ ႏုိင္ငံတကာ

Aဆင့္ေနရာနဲ႕ ဖြံ႔ျဖိဳးေရးUီးတည္ခ်က္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိရွိထားရ

မယ္္။ ဒါကိုAေျခခံမွသာ တရုတ္ျပည္Aေနနဲ႔ နိုင္ငံတကာနဲ႔ Aျပန္Aလွန္

ပူးေပါင္းမႈမ်ားAတြင္းမွာ ရသင့္ရထိုက္တဲ့ တိုင္းျပည္Aက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ရ

ယူႏုိင္လိမ့္မယ္။ မိမိနိုင္ငံAဆင့္ေနရာနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာတို႔ကိုျမွွင့္တင္ႏိုင္မယ္။

ႏိိုင္ငံတကာ Aထူးသျဖင့္ Aေနာက္တိုင္းႏုိင္ငံမ်ားက တရုတ္ျပည္ Aလ်င္

Aျမန္တိုးတက္မႈAေပၚ သက္ေရာက္ေသာဖိAားကို ဒီမဟာဗ်ဴဟာက A

တိုင္းAတာတခုAထိ ေလ်ာ့ေစႏုိင္လိမ့္မယ္္။ တခ်ိန္တည္းတြြင္ ကမၻာနဲ႔ေရာ

ေႏွာေပါင္းစပ္ေရးကို စနစ္တက်ျဖစ္ေစျပီး တိုးတက္ေစလိမ့္မယ္္။ ႏိုင္ငံ

တကာဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္တြင္ သိကၡာတက္ေစၿပီး ေခတ္သစ္တရုတ္ျပည္

သံတမန္ေရးေတာင္းဆိုခ်က္ကိုလည္း ျပည့္ျပည့္စံုစံု ထင္ဟပ္ႏိုင္ပါလိမ့္

မယ္။ဒါေၾကာင့္ ေခတ္သစ္သံတမန္ေရးAေတြးAေခၚမ်ားAတြင္းမွ “တာ

101
၀န္ယူစိတ္ရိွတဲ့ႏိုင္ငံႀကီး” ဆုိတဲ့ေတြးေခၚမႈဟာ “တရုတ္ျပည္မွာ ၀တၱရားရိွ

တယ္” ဆိုတဲ့Aျမင္Aမ်ိဳးမ်ိဳးကို ရင္ဆိုင္ႏုိင္တဲ့ Aေကာင္းဆံုးေရြးခ်ယ္မႈ ျဖစ္

ပါတယ္။ မိမိတိုင္းျပည္ရဲ ့ လက္ေတြ႔AေျခAေနနဲ ့ ဖံြ႔ျဖိဳးေရးလိုAပ္မႈတို႔ကို

Aေျခခံရန္လိုAပ္ပါတယ္။ ထို႔ျပင္္ “မ်ွတေျပျပစ္တဲ့ကမၻာ” တည္ေဆာက္

ေရးဆိုတ့သ
ဲ ံတမန္ေရးမဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ သိိပၸံနည္းက်ၿပီး တိုးတက္မႈရိွတဲ့ တာ

၀န္ယူစိတ္ရွိတဲ့နိုင္ငံႀကီးဆိုတဲ့ သံတမန္ေရးAေတြးAေခၚတို႔Aား ေပါင္းစပ္

ရန္ လိုAပ္ပါတယ္။ ဒီAခ်က္မ်ားဟာ ေရရွည္Aက်ိဳးရိွတဲ့ ျပည္တြင္း ျပည္ပ

ဖံ႔ျြ ဖိဳးေရးပတ္၀န္းက်င္ကို ရယူရန္Aတြက္ Aေရးႀကီးတဲ့Aေျခခံနဲ႔့ လက္

ေတြ႔က်တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း

AေျခAေနေAာက္တြင္ တံခါးဖြင့္ေရးနဲ႔ ျပဳျပင္ေရးေပၚလစီနဲ႔ ေခတ္မီတည္

ေဆာက္ေရးေပၚလစီတို႔Aတြက္ Aေရးႀကီးတဲ့Aာမခံခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ တ

ရုတ္ျပည္န႔က
ဲ မၻာဟာ Aရင္ကလို “တုံ႔ျပန္ျခင္း”သက္သက္ဆန္ၿပီး လက္Uီး

မႈမ့တ
ဲ ့ဲ ဆက္စပ္မႈမဟုတ္ေတာ့ပါ။ Aျပန္Aလွန္ AသိAမွတ္ျပဳၿပီး ေကာင္း

မြန္တ့ဲ ဆက္စပ္မႈ ျဖစ္ေနပါၿပီ။တရုတ္ျပည္ဟာ မိမိကိုယ္ကို ဖံြ႔ျဖိဳးတိုးတက္

ေစတာနဲ႔တခ်ိန္တည္းမွာ ကမၻာ့ကိုေပးထားတဲ့Aာမခံခ်က္မ်ား Aေကာင္A

ထည္ေဖာ္ေရးကို ပုိၿပီး Aားစိုက္လာပါၿပီ။ မ်က္ေမွာက္ကမၻာ့စနစ္နဲ႔ ေရာ

ေႏွာေပါင္းစပ္ႏုိင္ၿပီး ဒီစနစ္တြင္းမွာ တာ၀န္ယူသူတUီး ျဖစ္လာေAာင္ ပိုမို

ႀကိဳးပမ္းသင့္ပါတယ္။ တရုတ္ျပည္ဟာ မိမိတိုင္းျပည္ Aက်ိဳးစီးပြားကို A

ေကာင္Aထည္ေဖာ္ေနရံုမက ကမၻာ့ျပည္သူမ်ားAတြက္ ေကာင္းမႈျပဳဖို႔ ဆႏၵ

ရိွၿပီး လက္ေတြ႔လုပ္ကိုင္မႈမ်ားလည္း ရိွပါတယ္။ ဒါဟာ နိုင္ငံႀကီးတခု ရိွသင့္

တဲ့စိတ္ဓာတ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ukd;um;? ။ rsufarSmufurBmESihf qkd&S,fvpf0g' *sme,f၊ Aမွတ္ ၄-၂၀၀၉။

102
 owif;eJ@ rSwfcsuf

urBmhpD;yGm;a&;-
;a&;- 2010 a&G;aumufyJG-5 axmifwefaiGpuUL

urBmhpD;yGm;a&;/
;a&;/
zGH+zKd;qJEkdifiHrsm;. t&if;tESD;pD;0ifr_ tar&duefa':vm 165 bDvsHom
&Sdawmhrnf?
2008 ckESpfu a':vm 461 bDvsH &SdcJhonf?
(urBmhb%f xkwfjyefcsuf)
Goldman Sachs tzGJ@ cef@rSef;csuft& “2010 ckESpfwGif
zGH@+zKd;qJEkdifiHrsm;okd@ t&if;tESD;pD;0ifr_ xkd;pkdufusrnf? emvefxzkd@ t
cufcJqkH; }uKd;pm;=u&rnf? vmrnfh 3 ESpfumvtwGif; rwnf+idrfr_rsKd;
pkHESifh eyef;vkH;=u&rnfӾwJh?

2010 a&G;aumufyJ?G
urBmhpD;yGm;a&; bmawGyJjzpfjzpf vmrnfhESpfrSm a&G;aumufyGJ
vkyfukdvkyfr,f æ vkd@ Akdvfoef;a&$u a=unmvkdufyg+yD?

5 axmifwef aiGpuUL?
urBmw0Srf;rSmawmh tar&duefa':vm&J@ckdifrmr_ukd oHo,
jzpfvm=u+yD; EkdifiHwcsKd@u ‘urBmokH; t&efaiG’wrsKd; wDxGifxkwfa0 okH;
pGJzkd@ pkdif;jyif;ae=uonf? u|efawmfwkd@qDrSmawmhæ
orkdif;rSm(*%ef;t&) wefzkd;t}uD;qkH; aiGpuULwrsKd; xGufvmcJh
yg+yD?
ynm&Sifrsm;u wkdif;jynfpD;yGm;a&; *,uf±kdufcwfr_ &Sd-r&Sd t
jyif;yGm;ae=uonf? b,folrSefovJ- rSm;ovJ od&zkd@ tcsdefwck apmifh
&ygrnf?
103
 vrf;ab;aps;onfwa,muf. rSwfcsufukd oGm;&if;vm&if;
=um;vkduf&onf?
“taru ajymw,f/ qefwjynf ESpf&m-okH;&muae waxmif
wefxGufvmvkd@ bmrSr=umbl;/ qefwjynf waxmif jzpfoGm;wmyJ?
ckvnf; 5 axmifwef}uD; xGufvm+yD? nnf;- =unfhae/ qefwjynf
5000 jzpfawmhr,f? tokH;tpGJ =unfhokH;ath- vkd@ ajymw,fӾwJh?
vufawG@uvmwJhtodrkd@ oabmusp&mawmh taumif;
om;?

owif;eJ@ rSwfcsuf

a&G;aumufyGJ+yD; a&G;aumufyGJ
+yD;cJhwJhtywfxJrSm tmz*eforRwumZdkif;u orRwa&G;aumufyGJudk Edk
0ifbmv 7 &ufae@rSm xyfrHusif;yr,fvdk@ a=unmvdkufygw,f? tar&d
ueftxufv$wfawmftrwf *|efu,f&DeJ@ taemufwdkif;oHwrefawG+cH
&H+yD; ðyvkyfwJh owif;pm&Sif;vif;yGJrSm tckvdk a=unmvdkufwm jzpfyg
w,f?
tmz*efepPweforRwa&G;aumufyGJudk 'DESpf =o*kwfv 20 &uf
ae@u usif;ycJhw,f? vGwfvyfaoma&G;aumufyGJaumfr&Sif (IEC) u
a&G;aumufyGJ&v'fudk pufwifbmvv,frSm a=unmcJhw,f? vuf&Sd
orRwumZdkif;u rJ 55µ&&Sd+yD; jyefta&G;cH&w,fvdk@qdkw,f? 'gayrJh a&G;
aumufyGJrSm rormr_awG&SdcJhw,fqdk+yD; jy\emawG wufcJhw,f?
ukvor*~u}uD;rSL;wJh a&G;aumufyGJwdkif=um;a&;aumfr&SiftzGJ@
u jyefvnfpdppfr_awG vkyfcJhw,f? 'Daemuf orRwumZdkif;&&SdwJh rJaygif;
3²1 oef;teuf oHk;yHkwyHkausmf[m vdrfvnfxm;wmawGjzpfvdk@ w&m;
r0ifbl;vdk@ qdkw,f? orRwumZdkif;u 'gudk vufrcHygbl;? =o*kwfv
104
a&G;aumufyGJrSm ol[m w&m;r#wpGmeJ@ tEdkif&&SdcJhw,fvdk@yJ cH,lygw,f?
a&G;aumufyGJrSm rormr_tenf;tusOf;om &SdcJh+yD; tJ'Daumfr&SiftzGJ@u
tmz*efa&G;aumufyGJudk rw&m;emrnfzsufwmomjzpfw,fvdk@ ajymcJh
w,f? tJ'Daumfr&SiftzGJ@udk,fwdkif jyefvnf tppftaq;cH&r,fvdk@
vnf; +cdrf;ajcmufcJhw,f? 'DvdkeJ@ tmz*efa&G;aumufyGJ[m vdyfcJwnf;
vnf; tajcqdkufcJh&w,f?
'DaemufrSmawmh orRwumZdkif;tay:rSm ukvor*~ wdkif=um;
a&;aumfr&Sif&J@ awG@&Sdcsufudk vufcHzdk@ EdkifiHwumzdtm;awG wdk;yGm;vm
cJhw,f? txl;ojzifh tar&duefqDu jzpfw,f? 'DudpPeJ@ywfouf+yD; t
ar&dueforRw tdkbm;rm;&J@ tmz*efeJ@ygupPwefEdkifiHqdkif&m txl;oH
wrefjzpfol &pfcspf[dk;vfb±kcfeJ@ orRwumZdkif;wdk@[m tawmfav; t
ajctwifjzpf=uw,fvdk@vnf; qdkygw,f? 'DaemufrSm [dk;vfb±kcfudk
tmz*efrSm vufrcHEdkifygbl;qdkwJhtxd jzpfvmw,f? 'geJ@ tar&duef
txufv$wfawmf EdkifiHjcm;qufqHa&;aumfrwDOuUX txufv$wf
awmftrwf u,f&Du ol@ae&mrSm tpm;0if+yD; orRwumZdkif;udk quf
vufaqG;aEG; zdtm;ay;cJhw,f?
u,f&Du umZdkif;udkaqG;aEG;cJhwJh em&Daygif;[m 72 em&D &Sdo
wJh? EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;uvifwefuvnf; rdepfav;q,f=um zkef;eJ@ p
um;ajymcJhw,f? +Adwdef0ef}uD;csKyfa*:'Gefba&mif;u umbl;vfudk oHk;
}udrf vmtm;jznfhay;cJhw,f? tJ'Dzdtm;ay;yGJrSm 0ifygzdk@ jyifopfEkdifiH
jcm;a&;0ef}uD; bm;ewfaumhcsfemvnf; umbl;vfudk vmcJhw,f? ukv
or*~taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfeJ@ aewdk;tzGJ@twGif;a&;rª;wdk@uvnf;
e,l;a,mufeJ@b&yfq,fvfuae+yD; 'DyGJrSm wwyfwtm; 0ifyg=uyg
w,f? aemufqHk;rSm u,f&Dwdk@u orRwumZdkif;udk cyfjyif;jyif; owif;
pum; yg;cJh=uw,f? 'Dtwdkif; qufacgif;rmae&if tar&duef&J@&efol
jzpfoGm;vdrfhr,f qdkwmygyJ?
'DtcgrSmawmh orRumZdkif;[m wif;rcHEdkifawmhygbl;? vuf&Sdt
aetxm;awGt& tmz*efrSm tar&duefeJ@taemuftkyfpk&J@ axmufcH
r_r&bJ tpdk;&w&yf &yfwnfEdkifzdk@[m rjzpfEdkifygbl;? 'ga=umifhvnf; um
Zdkif;[m tar&duefeJ@ taemuftkyfpk&J@zdtm;udk wif;rcHEdkifbJ tav#mh
ay;vdkuf&wm jzpfygw,f? 'gayrJh 'kwd,tausmh a&G;aumufyGJuvnf;
jy\emawGudk ajyvnfapr,fvdk@ ,lqvdk@r&ygbl;? a&G;aumufyGJudk }uD;
=uyfr,fhaumfr&Sif (IEC) [m orRwumZdkif;bufudk vdkufw,fvdk@ pGyfpGJ
cHxm;&wmyg? aemuf+yD; aqmif;wGif;umv tat;'%fa=umifh rJay;
ol ydkenf;Edkifw,fvdk@vnf; ajym=uygw,f?
105
 ydkta&;}uD;wmu tmz*efjynfolawGuvnf; 'Da&G;aumufyGJ
udk pdwf0ifpm;yHk r&Sdygbl;? yxrt}udrfwkef;u rJay;cGifh&Sdol 15 oef;t
euf 4²3 oef;om rJay;cJhw,fvdk@qdkw,f? oHk;yHkwyHkawmif r&Sdygbl;?
wmvDbefawG&J@ +cdrf;ajcmufr_a=umifh tckvdk enf;yg;&wmvdk@ qdkygw,f?
'gayrJh yxrt}udrf rJay;yGJ+yD;wJhaemuf umbl;vfòr@ay:u vltawmf
rsm;rsm;u 'Da&G;aumufyGJ[m ajrmuftar&dum;eJ@ taemufOa&my
pdwfauseyfzdk@ vkyfwmjzpfw,fvdk@ ajymae=uwmyg? 'ghtjyif tmz*ef
jynfolwOD;uvnf; tckvdkajymygw,f? olu ol[m tckvmr,fh 'kwd
,ta=umh rJay;yGJom r[kwfbl;/ aemuf b,fa&G;aumufyGJrSmrS rJay;
awmhrSmr[kwfbl;vdk@ qdkygw,f? bma=umifhvJqdkawmh 'DrJay;yGJawG[m
taemuftiftm;pkawG&J@ tm;òyifyGJawGjzpfaevdk@ygyJwJh?
vuf&SdtajctaerSm tar&duefu vufrcH&if tmz*efrSm
tpdk;& jzpfEdkifrSmr[kwf? tar&duefóuufwJhtpdk;&usjyefawmh jynfol
awGu tar&duef±kyfao;rdk@ rESpfòr@Edkif? a&G;aumufyGJawG t}udrf}udrf
usif;yvnf; tmz*efjy\emu ajyvnfoGm;rSm r[kwfyg? *smat;udk
ol@tar±dkufwJhZmwfom jzpfaerSmyg?

owif;eJ@ rSwfcsuf

qdkufbmppfyGJrS x±dk*sifjrif;
'Dae@enf;ynmacwf}uD;rSm wDxGifxkwfvkyfxm;wJh ppfvufeufypPnf;
awG[mvnf; acwfrDenf;ynmawGudk toHk;ðy=u&ygw,f? acwfrDppf
vufeufypPnf;eJ@ enf;ynmawG[m uGefysLwmeJ@ xdef;csKyfwmawGcsnf;
ygyJ? uGefysLwmqdkwJhtwdkif; ao;i,fwJhcspfjym;av;awGudk toHk;ðy&yg
w,f? tJ'Dcspfjym;av;awGrSm tvGefao;i,fwJh x&efppPwmav;awG
oef;csD+yD; wcsdK@qdk oef;axmifcsD+yD;ygwm jzpfygw,f? tJ'Doef;aygif;rsm;
pGmaom x&efppPwmawGxJrSm rvdkvm;tyfwJh x&efppPwmav;awG x
±dk*sifjrif;vdk ygvmrSmudk pdk;&drf&ygw,f? ta&;}uD;wJhtcsdefusrS tJ'D x±dk
106
*sifjrif;[m xv_yf&Sm;+yD; rdrd&efbufu ta0;uae vdkovdk toHk;csap
cdkif;oGm;Edkifvdk@ jzpfygw,f? 'ga=umifh ppfbufrSm toHk;ðyr,fhcspfjym;av;
awG[m tvGef@udk vHkðcHpdwfcs&zdk@ vdkygw,f?
tar&duefyifwm*GefppfXmecsKyf[m ppfbufrSmoHk;zdk@ pdwfcs&wJh
cspfjym;awG &&Sda&;udk txl;vHk@vpdkufvHk;yef;cJhygw,f? 'gayrJh avmavm
q,frSm ESpfpOf0,f,lwJh a':vm 3²5 bDvsHausmfwefzdk;&SdwJh cspfjym;awG
xJu 2µ om tar&duefukr`%DawGu jynfwGif;pdwfcs&wJhpuf±HkawGrSm
xkwfvkyfwm jzpfygw,f? 'ga=umifh ppfbufeJ@ axmufvSrf;a&;bufrS
vuf&Sdwm0efxrf;aqmifqJaum/ tem;,loGm;wJh t&m&Sd}uD;awGyg tJ'D
cspfjym;awGxJrSm x±dk*sifjrif;awG ygvmrSmudk txl;pdk;&drfae=uygw,f?
tar&duefpuf±Hktawmfrsm;rsm;[m jynfyudk a&$@oGm;=uwma=umifh ydk
pdk;&drfvm=u&w,f? tcktcsdefrSm uGefysLwmcspfjym;pkpkaygif;&J@ ig;yHkwyHk
udkom tar&duefjynfrSm xkwfvkyfwm jzpfw,f? tqifhtjrifhqHk; enf;
ynmudk toHk;ðywJh cspfjym;awGqdk&if cspfjym;pkpkaygif;&J@ av;yHkwyHkudkyJ
tar&duefjynfrSm xkwfvkyfaewm jzpfygw,f?
'Dvdk pdk;&drfae=uwm[m ta=umif;rJhr[kwfygbl;? 'Dx±dk*sifjrif;
udk tar&duefawGu toHk;ðycJh+yD;jzpfvdk@ygyJ? 'DvdkoHk;cJhw,fqdkwJh udpPawG
udk tJ'Dtcsdefu wm0ef&SdcJholwcsdK@u jyefazmfxkwfvm=uvdk@vnf; tck
vdk ajymEdkifwm jzpfygw,f?
2007 ckESpfrSm tpPa&;vfu qD;&D;,m;&J@ wnfaqmufvufp
EsLuvD;,m;puf±Hkudk AHk;}uJwdkufcdkufzsufqD;cJhpOfu csOf;uyfvmwJh tpP
a&;av,mOfawG[m qD;&D;,m;a&'gpepfrSm ray:cJhygbl;? tJ'Dwkef;u
awmh qD;&D;,m;&J@a&'gpepfudk tpPa&;u ¹ywfodyfaESmifh,Suf (jamm
ing technology) EdkifcJhwma=umifhvdk@ ,lqcJh=uygw,f? 'gayrJh tar&d
uef enf;ynmpmapmifjzpfwJh (IEEE Spectrum) 'DZifbmvxkwf
xJrSm Oa&mywdkufu pufr_Zmpfjrpfwckudk udk;um;+yD; tpPa&;[m qD;
&D;,m;a&'gpepfwnfaqmufpOfu ygoGm;wJh x±dk*sifjrif;udkoHk;+yD; a&'gp
epf &yfqkdif;oGm;atmifvkyfcJhwm jzpfEdkifw,fvdk@ azmfjycJhygw,f? tifwm
AsL;wckrSmvnf; tar&duef wydkif;v#yful;ypPnf;xkwfpuf±HkrS trnfr
azmfvdkwJh t&m&SdcsKyf}uD;wOD;u ol[m tJ'Dppfqifa&;udpPudk twGif;us
us odcJhw,fvdk@ ajymygw,f? tJ'D a&'gpepf&yfqdkif;oGm;atmifvkyfwJh
enf;ynmudk tar&duefu tpPa&;tDvufxa&mepf axmufvSrf;a&;
at*sifpD (,lepf 8200) udk ay;cJhw,fvdk@ qdkygw,f? w&m;0ifay;cJhwm
awmh r[kwfbl;? 'gayrJh tar&dueftpdk;&udk today;+yD; ay;cJhwmjzpf
w,fvdk@ qdkygw,f?
107
 &D*iftpdk;&vufxufwkef;u avwyftwGif;0efjzpfol aom
rwfpfpD&d'f (Thomas C. Reed) uvnf; tJ'Dvdk x±dk*sifjrif;jr‡KyfESHcJhwJh
jzpf&yfwckta=umif;udk 2004 ckESpfrSm xkwfazmfa&;om;cJhygw,f? qdkAD
,ufjynfaxmifpk[m uae'gEdkifiHrS taysmhxnfwck 0,f,l&mrSm x±dk
*sifjrif;udk tar&duefjynfaxmifpku atmifjrifpGm xnfhay;vdkufEdkif
w,fvdk@ qdkygw,f? tJ'D taysmhxnfudk qdkufab;&D;,m;rSm jzwfoG,f
xm;wJh "mwfaiG@ydkufvdkif; xdef;csKyf&mrSm toHk;ðyzdk@ jzpfygw,f? tJ'D x±dk
*sifjrif;a=umifh taysmhxnf[m aumif;rGefpGm rvnfywfEdkifbJ 1982
ckrSmawmh ydkufvdkif;aygufuGJr_txd jzpfcJh&w,fvdk@ qdkw,f?
0SufpmpufxkwfvkyfwJh qGpfukr`%DwckjzpfwJh(Crypto AG) [m
vnf; tJ'D x±dk*sifjrif;'%fudk cHcJh&ygw,f? &D*iftpdk;& vufxufuyg
yJ? 1980 ckESpfawGwkef;u vpfAsm;eJ@tD&efudk tar&duefu oHwrefa&;
t& ta&;,lr_awGvkyfpOfumvu jzpfygw,f? tJ'D 0Sufpmpufudk t
oHk;ðy+yD; ay;ydk@=uwJh tpdk;&tawmfrsm;rsm;&J@ tDvufxa&mepf a=u;
eef;awGudk tar&duefu &&SdcJhw,fvdk@ trsm;u wGuf=uygw,f? tJ'D
0SufpmpufrSmoHk;wJh trmxnfxJrSm jr‡KyfESHxm;wJh x±dk*sifjrif; aus;Zl;
a=umifhvdk@ qdkygw,f?
tJ'Dvdk olrsm;tay:rSm rawmfrw&m;vkyfcJhwJh tar&duef[m
ol@udk tJ'Dvdk jyeftvkyfcH&rSm t}uD;tus,fpdk;&drfaewm jzpfygw,f? 'D
vdk a&S@wef;a&mufenf;ynmawGudk xkwfvkyfEdkifwJhEdkifiHqdkwm vufcsdK;
a&vdk@ &ygw,f? 'ga=umifh 'DqdkufbmppfyGJqdkwmrSm a&S@wef;a&mufEdkifiH
}uD;awGom vufOD;r_&Sd+yD; tompD;&ae=uOD;rSm jzpfygw,f? acwfrDenf;
ynmawGudk olwdk@tay:tm;xm;ae&wJh acwfaemufuswJhEdkifiHawGu
awmh olwdk@vufckyfxJua& jzpfaeOD;rSmyg? txl;ojzifh olwdk@ppfvuf
eufypPnf;awGudk tm;udk;0,f,lxm;=uwJh EdkifiHawGuawmh tawmfhudk
rsufcHk;v_yfp&mygyJ?

owif;eJ@ rSwfcsuf
“urBmhqef - jrefrmhqef”
atmufwdkbmv ukefcgeD;tcsdef - zdvpfydkifrSm qefnDvmcH usif;yyg
w,f? &moDOwk'%fa=umifh vmr,fhESpf qef&Sm;/ qefaps;aumif;r,fvdk@
a=unmoGm;w,f? vlwdkif; cef@rSef;xm;wJhtcsufyJ?
108
 etzvnf; odw,f? 'ga=umifh 0ef}uD;csKyfvkyfwJholu ‘jynf
e,f wdkif;wcsdK@rSvGJI a'oqef zlvHkae+yD? wjynfvHk;twdkif;twmjzifh
ydkv#Hae+yD’vdk@ 2 ywfavmufapm+yD; a=unmxm;vdkufw,f? ESpfpOf qef
wefcsdef 4 oef;avmuf ydkae+yDvdk@vnf; pme,fZif;awGrSm xnfhxm;cJh
w,f?
&Sif;+yD? wcsufckwf 2 csufjywfyJ? qefawG xkwfa&mif;=uawmh
r,f?
jynfwGif;tajctae -
Adkvfodef;pdefrdef@cGef;a¹cwJhtcsdefu wdkif;jynf&J@ pyg;usD jrpf0u|ef;
ay:bufrSm ºuufxaevdk@ v,fawG 30µ rS 50µ txd ysufaecsdef?
“{&m0wDºuufawGudk rESdrfeif;Edkif&if xdcdkufysufpD;qHk;±H_;r_awG
jzpfvdrfhr,f”vdk@ &efukeftajcpdkuf ukvor*~ AFO tzGJ@u a=unm
vdkufw,f?
v,form;awGb0 -
tylydkif;a'owGif v,f,mrJh vlOD;a&onf aus;vufvlOD;a&.
42µ &Sdae+yD? yckuULòr@e,fwckwnf;wGif 80µ awmif &Sdonf[k *sme,f
wapmifu azmfjyxm;wm zwfvdkuf&w,f? wjcm;a'oawGrSmvnf; r
xl;jcm;vSyg? ppfwyfuodrf;wJh v,f,majr/ ppftm%mydkifawG&J@ uH
aºu;csajr&Sifukr`%D}uD;awGu wdkif;rSL;trdef@eJ@ odrf;,lvdkufwJhajrawG
a=umifh v,form;awGudk 'Db0a&mufapwmygyJ?
tvm;tvm -
2010 a&G;aumufyGJudpP/ typf&yftzGJ@awGtwGuf e,fjcm;
apmifhwyf (BGF)/ qefawG jynfyxkwfa&mif;r,fhudpPawG[m a&S@ESpft
wGif; Armjynf&J@EdkifiHa&;oGifjyifudk ajymif;apEdkifwJht&mawGvdk@ xifjrif
rdyga=umif;?

owif;eJ@rSwfcsuf
jyef
yefckefxGufvmwJh bvJ,m;&J@ twdwfu t&d t&dyfrJ?
2009ckESpfukefqHk;cgeD;csdefrSm +Adwdo#0ef}uD;csKyfa[mif; wdkeDbvJ,m;
wa,muf jyefckefxGufvmygw,f? tJ'gu tD;,lac:Oa&myor*~rSm O
uUÏtjzpf ta±G;cHzdk@twGuf vHk;yef;vmwmygyJ?
109
 'gayrJh wdkeDbvJ,m;[m tar&duef&J@ vufaxmuftjzpf
(lieutenant)aer,fvdk@ ajymifajymifwif;wif;ajymcJholjzpfwJhtavsmuf
oleJ@ywfoufwJhajymp&mtcsufawG ay:xGufvmygw,f? tJ'DtxJu
xGufvmwJhtcsufwckuawmh tD&wfudk0if+yD;wdkufzdk@ oleJ@bk±Sfwdk@ b,f
vdkpOf;pm;cJh=uw,fqdkwmygyJ?
2002ckESpf Zlvdkifvwkef;u 0ef}uD;csKyf±Hk;rSm wdkeDbvJ,m;eJ@ t
wl +Adwdo#jynfyaxmufvSrf;a&;tzGJ@}uD; trftdkif 16 (MI-16) acgif;
aqmif &pfcs'f'D;,m;vAf(Richard Dearlove)/ *sufpxa&m (Jack
Straw)eJ@ a±S@aecsKyfwdk@wufa&mufwJh tpnf;ta0;&J@rSwfwrf;rSm qm
bGJ@&wJh &pfcswf'D,m;vAfu bvJ,m;udk tckvdk tpD&ifcHcJhw,fqdkwm
awG@ae&ygw,f? 0g±Sifwef[m “ppfudkawmh wdkufawmhrSmyJ? bk±Sfu qm
'rfudk t=urf;zufr_/ zsuftm;jyif;vufeufydkifqdkifr_wdk@eJ@ qufpyf+yD; ppf
a&;enf;eJ@ z,f±Sm;csifaewm? owif;tcsuftvufawGudk ay:vpDeJ@
udkufatmifvkyfaew,f?”
'DaemufrSm EdkifiHjcm;a&;0ef}uD;*sufpxa&mu bvJ,m;udk 'Dvdk
qufajymygw,f? “tcsuftvufawGu rcdkifvHkbl;? qm'rfu ol@tdrf
eD;em;csif;awGudk +cdrf;ajcmufaewmr[kwfbl;? ol@&J@ zsuftm;jyif;vuf
eufqdkwmuvnf; vpfAsm;/ ajrmufudk&D;,m;/ tD&efwdk@avmuf tpGrf;
r±Sdbl;? u|efawmfwdk@taeeJ@ vufeuftiftm;oHk;wmudk w&m;0ifapzdk@
twGuf tpDtpOfwck azmfxkwf&r,f?”
'DtcgrSm a±S@aecsKyfu “ppfcif;zdk@twGuf Oya't& cGihfðywmu
udk,fhudk,fudkumuG,fwJhtaeeJ@jzpfap/ vlom;csif; pmemwJhtaeeJ@jzpf
ap/ ukvor*~vHkòcHa&;aumifpDu tcGifhtm%may;vdk@jzpfap qdkwJh t
csufoHk;csufyJ ±Sdygw,f? qm'rf[lpdef&J@udpP[m yxrtcsufeJ@ 'kwd,
tcsufwdk@[m rudkufnDygbl;”vdk@ axmufjyvdkufygw,f?
'DaemufrSm bk±Sfa&m bvJ,m;yg ukvor*~u cGifhðycsuf r&±SdcJh
=uygbl;?
2002ckESpfwkef;u aygufxGufcJhwJhrSwfwrf;wckrSmawmh *sufpx
a&m[m wdkeDbvJ,m;udk w&m;0ifppfðyzdk@twGufqdk&if bmtcsufawG
jyEdkif&r,fqdkwmudk owday;cJhwm awG@&ygw,f? olajymwmawGu- (1)
EdkifiHwckudk vufeufeJ@wdkufcdkufwm/ 'grSr[kwf wdkufcdkufawmhrSm ao
csmaewm? (2) vufeufeJ@ajz±Sif;zdk@[m rkcsvdktyf&r,f? wjcm;enf;
vrf;eJ@ ajz±Sif;vdk@vHk;0r&awmhbl;? (3) rdrdudk,frdrdumuG,fa&;twGuf
wdkufwm[m tcsdK;tpm;tm;jzihf oihfwifhavsmufywfoavmuf jzpf&
r,f? &nfrSef;csuf[m vma&mufwdkufcdkufwmudk umuG,fzdk@jzpf&r,f-
110
qdkwmawGjzpfygw,f? 'ghtjyif pxa&mu zsuftm;jyif;vufeufudk ydkif
qdkifwmjzpfap/ ðyvkyfwmjzpfap/ 'g[m “toHk;ðywmeJ@ nDr#jcif;jyvdk@r&
ygbl;? vdktyfwmu wdkufvdrfhr,fqdkwJh uHaouHr taxmuftxm;yg”
vdk@ ajymcJhygao;w,f?
yHkjyifav;uawmh 'gygyJvdk@qdk&avrvm;yg? tD&wfrSmawmh tck
xufxd aoG;acsmif;pD;aewkef;ygyJ?

owif;eJ@rSwfcsuf

orkdif;trSefeJ@ orkdif;trSm;?

u|efawmfwkd@taeeJ@ EkdifiHa&;udpPawGrSm ypPKy`efukd =unfhw,f? tem*wf

ukd ar#mfac:w,f? twdwfukd jyefvSefwJhudpPawGukd a&S@wef;wifavhr&Sdyg
bl;?
'gayrJh tck EkdifiHa&;udpPawG a&;om;cGifh vkdifpif&xm;wJh *sm
e,fwapmifrSm orkdif;rSm;awG ykHrSm;±k
m;±kduf a&;om;aewm awG@&w,f?
Oyrm - zufqpfawmfvSefa&;umv avxD;qif;&Jabmfw
a,muf&J@emrnfukd azmfjy&mrS
jy&mrSm ukdoef;(=unfhjrifwkdif)qkd+yD;ygvmw,f
mw,f?
wu,fu tdENd,ukd ocifAkdvfac:oG ac:oGm;wJh “ukdoef;”qkdwm
w±kwftrsKd;om;“OD;ukdukud}k uD;”qkdolyg? tqkdyg ukdoef; ac: OD;ukdukd}uD;
[m ,cktcsdeftxd raoraysmuf ouf&Sdxif&Sm; &Sdaeao;yga=umif;?

111
112
113