Tanbur

ÖZET Tarih sahnesinden, farklı biçimlerde yorumlanan, mirası farklı boyutlarda değerlendirilenler yalnızca siyasi kişilikler ya da Napolyon gibi askeri portreler değildir. Çoğu zaman kültürel aktörler, müzisyenler örneğinde olduğu gibi benzer bir yaklaşımla karşı karşıya kalırlar. Türk musikisinde icra alanında en önemli portreyi oluşturan Tanburî Cemil Bey de kimilerine göre bir gelenek yıkıcı kimilerine göre ise geleneğin benzersiz sesi olarak değerlendirilebilir. Tanburî Cemil Bey, yaşadığı dönemde yarattığı tüm sıra dışı etkiye rağmen sonraki yıllarda büyük bir ihmale uğramış, adeta unutulmaya terk edilmiştir. Oysa 1950'li yıllarda Niyazi Sayın ve Necdet Yaşar gibi değerli genç icracılar onu yeniden plakları üzerinden keşfetmişler, müzikal mirasını yorumlayarak modern çağa taşımışlardır. Bu genç kaşifler Cemil Bey'i yeniden, müziğin anlam dünyasında var edebilmişlerdir. Özellikle Niyazi Sayın, Tıpkı Cemil Bey'in yaptığı gibi klasik tavrın dışına çıkarak yeni bir tavır inşa edebilmiştir. Kısacası yaratıcı sanatçılarda ortak bir özellik olarak nitelendirilen " yaratıcı yıkıcılık " süreciyle bir geleneği yıkmış, yerine çok etkili olacak yeni bir gelenek kurabilmiştir. Bu tebliğde Neyzen Niyazi Sayın'ın Cumhuriyet döneminde Cemil Bey'in müziğinin kültürel taşıyıcılarından biri ve aynı zamanda kaynağa yönelik kâşif bir portre olarak analizi yapılacaktır. ABSTRACT It is not only political personalities or military portraits like Napoleon, which are interpreted in different forms and interpreted in different dimensions of history. Often, cultural actors face a similar approach, as is the case with musicians. Tanburî Cemil Bey who constitutes the most important portrait in the field of performing in Turkish musicals, according to some he is destroyer of tradition and according to others he is as an unique voice according to tradition. Tanburî Cemil Bey suffered a great deal of neglect in the following years despite all the extraordinary effects he had created in his life, and he was almost forgotten. However, in the 1950s, valuable young performers like Niyazi Sayın and Necdet Yaşar discovered it again on their recordings and interpreted the musical heritage and moved to modern age. These young explorers have been able to bring Cemil Bey back to the meaning of music again. Niyazi Sayın, in particular, was able to build a new attitude out of the classical attitude just as Cemil Bey did. Shortly, in the process of "creative destructiveness", which is described as a common feature in creative artists, a tradition has been able to break down a tradition and become a new and very effective one. In this paper, Neyzen Niyazi Sayın will be analyzed as one of the cultural bearers of Cemil Bey's music during the Republican period and as an explorative portrayal of the source at the same time.

Instrumental science (organology) researches, include significant indicators for the
ethnomusicology discipline both because they comprise findings regarding community life as
well as historical musicology and because they are a part of culture. While the etymology,
origin, and development process of instruments reflect information regarding the music theory
and/or practice of the period as well as information about the musical group of which it is a
member, they also ensure that we acquire data concerning the cultural structure of the society.
Organology is a research field where visual materials such as miniatures, hand drawings or
photographs can be among the main sources as well as it benefits from written sources such as
travel books, collection of biographies, memoirs, encyclopedic works, etc. and where
iconographic readings may be done as well. Based on questions such as “How have the root,
development and the process of use in Ottoman-Turkish maqam of the instrument of tanbur
as a family member of lute string instruments?" "In which era did the instrument of tanbur
gain a significant representation regarding Turkish maqam music theory and practice?” the
aim of this study has been the examination of the etymology of the instrument of tanbur and
its development process in the geography of Central Asia, and also the determination of
findings regarding its use in the 18th century when Turkish maqam music was flourished in
terms of theory and practice.

Kantemiroğlu (1673-1723) tanbur sazını, “İnsan nefesinden çıkan sesleri, ezgileri kusursuz olarak icra edebildiği için, gördüğü ve bildiği çalgılar içinde en mükemmel çalgı” olarak tanımlanmaktadır. 20.yy.'da Müzikolog Rauf Yektâ Bey (1871-1935) Türk Mûsıkîsi repertuarında bulunan birçok eserin tanburî bestekârlar tarafından bestelenmesinden dolayı tanbur sazını “Doğu'nun piyanosu” olarak nitelendirmektedir (İÜ. TEY.2768; v.1a; Yektâ, 1912; 190). 17.yy'da Ali Ufkî Bey tarafından yazılan “Mecmûa-i Saz u Söz” repertuarı; aynı makam/eser sıralama bölümleri (Fasıl) çatısı altında birleştirildiklerini, söz edilen makamların ortak ara/ süsleyici perdeler ile icra edildiklerini göstermektedir. Diğer mûsıkî eser ve metodlarda yer alan, birbirinden farklı “Makam, avaze, terkip” ve seyir örneklerinin tanbur ile çalınabilmesi için, tanbur perde sapında ve dizisinde yer alan perdeler hangileridir? (BM. Sloane 3114; Cevher, 2003; 931-1016). Türk Mûsıkîsi tarihi içinde görülen zengin ezgi yapılarının (15.-20 yy. aralığı:1736 adet) icrâ edilebilmesi için, icracıların tercihlerine göre kaç çeşit tanbur üretildiğine, tanbur sapında hangi perdelerin eklendiğine veya çıkartıldığına, fark yaratan perdelerin adlarına ve perde bağlarına dair soruları tek kaynakta yanıtlayan bir çalışma görülememiştir (Judetz,2010; 133-163; Uslu, 2006;126-127; Ergan,1994;158).

Özet- Doğayı taklit etmek (mimesis), sanatçı ile alımlayıcı arasında bir duygu aktarım mekanizması olmak gibi sanatın özüne dair tartışmalar devam ede dursun, sanat; sanatçı ile sanatçı arasındaki etki zinciriyle beraber süregider. Üstelik bu ilke, Cennet’ten Esma’yı öğrenerek gelen Hz. Adem’e, dolayısıyla eskiye, geçmişten gelene ulu bir gözlükle bakan Doğu (İslam) toplumlarında da, sanatçının edimini İlahî yaratıcılığa meydan okumak olarak gören Batı (Hristiyan) toplumlarında da aynıdır. Otodidaktizmin en önemli başvuru kaynağı, sanatçıların daha evvelki sanat eserleri üzerine yaptığı gözlemlerdir ki bu evrensel metod, sanat eserlerinin zaman içerisindeki seyrinde en etkin belirleyicidir. 20. yüzyıl bidayetinin dâhî Türk müzik sanatçısı Tanburî Cemil Bey’in, icrasıyla kendi kuşağının ve sonraki nesillerin sanatçılarını etkilediği malumdur. Yaşadığı devrin yenilik-perver ruhuyla Türk müziğinde birçok hareketin ilki olmak kaderini yaşayan Cemil Bey, ortaya koyduğu besteleriyle, bu alanda etkilendiği isimleri bildirirken Türk müziği besteciliğinde öteden beri var olan nazirelerin modern bir yorumunu da yapmıştır. Bu hususta yalnız değildir; dönem, saz müziğinden, şarkılara birçok nazire örnekleriyle doludur.
Abstract- The art imitates the nature (mimesis), the art is a mechanism that transfers of emotions between the artist and the receptor... etc. The discussions on the essence of art continue as an endless argue. By the way, the art continues with the chain of interaction between the artist and the artist. Moreover, this principle is the same in Eastern (Islamic) societies who look a respecting eyes to the past because of belief that Adam came from Paradise by learning Esma and in Western (Christian) societies who saw the creativity act of the artist as a challenge to the God. As a very common and old method the observations of the artists on the artworks from the past is so determinant about the road of artworks in the future time in addition, it is also the most significant reference point of the autodidacism. It is known that the genius Turkish music artist Tanburî Cemil Bey of the early 20th century has influenced the artists of his own generation and subsequent generations. Cemil Bey, who lived his destiny to be the first of many movements in Turkish music with the innovator spirit of his period, announcing of the names he was influenced in this field with his compositions. On the other hand he made made a modern interpretation of the Nazire that exists have been in Turkish music composition for a long time. He is not alone in this regard because the period is full of many Nazire examples from instrumental music to songs.

Mediterranean Periplus – voyages in time and space, around and beyond the sea of civilizations: we follow the movements of peoples, goods, ideas and cultural patterns in our historical space, underlying that exchange was the determining factor in the development of civilizations; therefore, the latter constitute a common heritage of the Mediterranean peoples.

In Turkish Music instrument performing, tanbur has been very popular due to its ability to meet the requirements of our music.  In addition to this, many names in the performance of tanbur from past to present have contributed to the development of this instrument with their unique styles. Izzettin Okte, who was considered to be the biggest tanburi of 1950s, is one of the names that should be mentioned at the very beginning. The aim of this study is to determine the ornamentation techniques, expression elements, plectrum usage and maqam usage of İzzettin Ökte in terms of Buselik taqsim. The scanning model was used in this study. Literature search was made in order to reach the written sources about İzzettin Ökte and archive search was performed to reach the distribution of Ökte. The Buselik taqsim of İzzettin Ökte was noted and findings were obtained using the categorical type of content analysis. The findings were explained in detail under the sub-problem headings. In the light of the findings, it was concluded that in the performing of Buselik taqsim, İzzettin Ökte performed a distinctive performing style by applying the decoration techniques and ornamental elements skillfully and with the different plectrum use.

Reflections of the change in the process of adapting to the conditions of a nation could be identically monitored in traditional musical structure, one of the most significant elements of culture, and in traditional instruments. Researchers could have a general idea about socio-cultural situation, industrial and technological development levels when they study the changes in traditional musical instruments. Besides, structural changes in instruments indicate the change in musical priorities and habits. Failing in preservation and transmission of cultural heritage, and lack of ideal conditions in museums lead to inconveniences in these studies. Information about musical culture before the Republic Period in Turkey could be supplied in sources like edvars, festival books and engravings. After the foundation of the Republic, the number of printed publication has increased with the foundation of music conservatoires and departments of fine arts. Identification of these structural changes in the baglama and tanbur, the two major instruments in traditional Turkish music, by justifying the reasons in the light of these sources would make a significant contribution to the organology literature.

TANBURUN 1000 YILI VE MEŞK HALKALARI
AÇIK DAVETTİR-
4 mart Çarşamba 19.00
Boğaziçi Universitesi
Kuzey kampüsü
New Hall Binası
NH 202
Konuklarimiz: Hocaların hocası, 60. Sanat yılını dolduran Tanburî Sadun Aksüt Hocamız ve eski öğrencisi Tanburî Ali Güven...
Ve Tanburun 1000 yılı sunumu...
Gökçe Güneygül

Saygı ve sevgilerimizle...

Tanbur sazının tarih içinde  hangi evrelerden geçtiğini görsel malzeme üzerinden bin yıla yayan bu çalışma günümüze kadar tanbur sazının tarihini anlamak ve gelmiş, geçmiş tanbur sazendelerini anmak maksadıyla oluşturulmuştur.
Bu minvalde sazın perde düzenleri karşılaştırmalı olarak tespit edilmiş ve çerçeve çizilmiştir. Seminer özeti yayınlanacaktır.
Seminer/Söyleşi tarihi: 26.10.2019
Sultanahmet Türk Edebiyat Vakfı
Saat : 11.00
Açık davettir.

AÇIK DAVETİYE...
17. YÜZYIL
SESLERİN SEYYÂHI:
EVLİYÂ ÇELEBİ'NİN KAYIP SAZLARI
SEMİNER/SÖYLEŞİSİ

Araştırmacı Müzik Öğretmeni
Gökçe Güneygül

Acizâne bendenizin 17. yüzyıldan ve yüzyıllar arası örneklerle ,tasvirlerle görsel olarak ve sözlü anlatımımla Evliya Çelebi'nin kişiliği kadar renkli bir sunumla bugün kaybolmuş sazları anacağız.
Şereflendirirseniz, onur duyarız. Saygılarımızla..

HAMMAMİZÂDE DEDE EFENDİ'NİN EVİ
14 ARALIK CUMARTESİ SAAT 17.00
AHIRKAPI CADDESİ NO:17
SULTANAHMET / FATİH
.