History Studies

Bu çalışma Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) siyasal alandaki konumunun ana belirleyicilerini ortaya koymaya çalışmaktadır. TSK'nın genelde laik ulus devlet, özelde ise Kemalist ideoloji için taşıdığı iddia edilen "koruyucu" rolüne ışık tutmak için Türkiye'deki askeri müdahalelerin tarihsel, teorik, yasal ve kurumsal özellikleri incelenecektir. Bilindiği üzere, Türk ordusu ulus-devlet yaratma sürecinde önemli bir rol oynamış ve modernleşme sürecinin de taşıyıcı gücü olmuştur. Bu sebeple, ordunun erken cumhuriyet tarihinden günümüze kadar siyasal alanda konumlanmasında kayda değer bir meydan okumayla karşılaşmadığı iddia edilebilir. Diğer modern ordulardan farklı olarak, TSK ülkeyi "iç düşman" unsurlarından koruyacak yasal ve kurumsal bir özerkliğe sahiptir. "İç düşman" konsepti siyasal İslam ve Kürt milliyetçiliğine atıfta bulunarak TSK'nın siyaset alanına direkt ve(ya) dolaylı müdahalelerine zemin hazırlamaktadır. Günümüz Türkiye'sinde hala neden Türk ordusunun kendini rejimin nihai koruyucusu olarak gördüğü cevaplanması gereken önemli bir sorudur. Bu bağlamda, sivillerin rolü, siyasal kültür, tarihi arkaplan, sosyo-kültürel yapı, ekonomik gelişmişlik seviyesi ve yasal\anayasal düzenlemeler ele alınıp son kertede bu çok boyutlu faktörlerin askeri elitlerin siyasal rol edinmesine yol açtığı iddia edilebilir. Çalışmada, İslami kimliğin ve Kürt kimliğinin askeri elitler tarafından bir güvenlik meselesi olarak ele alınmasıyla aslında Türk devletinin milletin kendinden korunduğu iddia edilmektedir.

Öz: Kendilerini "öteki" yoluyla tanıtma ve tanıma çabası içerisinde olan şarkiyatçılar, sıklıkla kadınların temsiline odaklanmış, anlatılarında cinsiyetlendirilmiş bir mekân olarak harem ve kafesli pencerelerin gerisinde hayattan kopuk olarak yaşayan, korunmaya muhtaç, aciz doğulu kadını betimlemişlerdir. Şarkiyatçıların edilgen olan ve "Türk Kadınları" diye genelde çoğul olarak kullanılan anlatımları, milliyetçi söylem içerisinde etkin olan ve kitleler önünde konuşabilen bir bireye dönüşür. Milliyetçi söylemde Türk kadını savaşa katkı veren "ulusun annesi" haline gelir ve kadın olarak temsil edilen vatan gibi o da korunmalıdır. Bu çalışmada, Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında Türk kadını algısı, şarkiyatçı ve milliyetçi söylem içerisinde incelenip karşılaştırılacak, savaş zamanı Türk kadını anlatılarından örnekler verilecektir. Çalışmada amaçlanan, şarkiyatçı söylem ile milliyetçi söylemin Türk kadını betimlemeleri bağlamında karşılaştırılmasıyla her i...

Öz 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı/93 Harbi, 1856 Paris Antlaşması'ndan sonra yayılmacı politikasını devam ettiren Rusya'nın, Şark Meselesi kapsamında Osmanlı Devleti'nin tasfiyesinde üstünlüğü ele geçirme çabası sonucunda ortaya çıkmıştır. Rusya sözde Şark Meselesi'ni çözmek ve Osmanlı tebaası Hristiyanları korumak iddiasıyla 24 Nisan 1877'de Osmanlı Devleti'ne savaş ilân etmiştir. Kafkas ve Balkan cephelerinde süren savaşla birlikte girilen siyasî ve ekonomik türbülans ise savaş sonrasında Osmanlı Devleti'nin Rus istilasına uğrayan pek çok yerinde olduğu gibi Edirne Vilayeti'nde de önemli dönüşümleri beraberinde getirmiştir. Yeni kurulan Şarkî Rumeli Vilayeti ve Bulgaristan Prensliği Edirne Vilayeti'nin sil baştan yeniden yapılandırılmasını zorunlu kılmıştır. Edirne Vilayeti'nin, Hristiyan bir vali tarafından yönetilen ve mümtaz bir eyalet konumunda olan Şarkî Rumeli Vilayeti'yle sınır olması nedeniyle devletin bu hususlarda atacağı adımların ayrıntılı olarak hesaplanmasını gerekli kılmıştır. Sahip olduğu stratejik konum dolayısıyla düzen ve asayişin sağlanması, imarı, adli yapının oluşturulması, vilayetin ekonomik döngüye tekrar katılması öncelikli hususları teşkil etmiştir. Devletin bu düzenlemeleri yaparken karşılaştığı en büyük problem ise maddi zorluklardır. Halkın maddi ve manevi yardımıyla söz konusu sorun aşılmıştır. Bu çalışma kapsamında Osmanlı Devleti'nin savaş ile birlikte sınırları değişen ve ağır kayıplar yaşayan Edirne Vilayeti'ni tekrar ayağa kaldırmak için idarî, malî, askerî ve sosyal alanlardaki düzenlemelerine yer verilecektir.

Antik Hellen Dünyası'nda tahkim davaları anlaşmazlıklar için yaygın bir çözüm yöntemi olarak sıklıkla kullanılmıştır. Hellen kent devletleri aralarındaki anlaşmazlıkları ikili olarak çözemediklerinde itibar sahibi üçüncü bir kent devletinden arabuluculuk talebinde bulunmaktaydılar. Bu barışçıl yöntem yaygın bir şekilde uygulanırken zaman zaman kent devletleri, aralarında yaptıkları antlaşma metinlerine ileride oluşabilecek olası anlaşmazlıkların çözümü için tahkim şartı ile ilgili maddeyi de ekliyorlardı. Hatta hakem olarak seçilebilecek kent ya da kentlerin adları da eklenmekteydi. Bu seçimler yapılırken en ince detayına kadar belirlenebiliyordu. Tahkim davalarına bakacak olan mahkeme heyeti üyelerinin seçimleri titizlikle yapılmaktaydı. Bu barışçıl yöntem Hellenistik krallıklar ve Roma Dönemi Küçük Asia'sında devam ettirilmeye çalışılmıştır. Ancak Roma'nın bölgeye tamamen hâkim olmasıyla daha çok senatusun tahkim davalarına müdahil olmaya başladığını görmekteyiz. İlk dönemlerde senatus bu davalara müdahil olmadan üçüncü bir kenti görevlendirmekteydi. Ancak her güçlü devletin yaptığı gibi bölgedeki kendi çıkarlarının gözetilmesine önem vermekteydi. Bu nedenle de tahkim davalarında tam olarak tarafsız ve adaletli davrandığını söylememiz çok da olası değildir. Bu tahkim davalarının en bilinen örneklerinden biri, Samos ile Priene kentleri arasında yaşanan arazi anlaşmazlığı nedeniyle çok defa tekrarlanmış olan tahkim davalarıdır.

Uşak Üniversitesi-Uşak Öz: Anadolu Hellenistik Dönem ve sonrasında özellikle ticari, askeri ve siyasi bakımdan öneme sahip bir yer olmuştur. Büyük İskender'in varisleri olarak kendilerini gören ardılları bu önemli coğrafyaya sahip olmayı iktidarlarının devamı için vazgeçilmez olarak görmüşlerdir. Kyropedin Savaşı'ndan başlayarak Roma'ya yenildikleri Magnesia Savaşı'na kadar Seleukoslar Anadolu'ya hâkim olabilmek için askeri, siyasi ve idari bir çaba göstermişlerdir. Anadolu'nun hâkimiyetini tam olarak sağlayabilmek için başta Ptolemaioslar olmak üzere, Anadolu'da kurulan Hellenistik Krallıklar ile mücadele etmişlerdir. Anadolu'da yer alan kentlerin desteğini sağlayabilmek için kimi zaman askeri kimi zaman da sosyo-kültürel yöntemler denemişlerdir. Bu süreç yaklaşık doksan yıl devam etmiştir. Bu çalışmanın amacı Hellenistik Dönem krallıklarından Seleukosların Anadolu'yu hâkimiyet altına alma mücadelesini, modern kaynaklar ile birlikte dönemin tarihini aktaran antik kaynaklar ve döneme ait epigrafik kaynaklardan yararlanarak ortaya koymaya çalışmaktır.

1950 Genel Seçimleri, CHP yöneticileri için beklenmedik bir şekilde sonuçlanmıştır. Özellikle CHP'nin seçimleri kazanması durumunda başbakanlık koltuğuna oturması beklenen Nihat Erim için şok etkisi yaratmıştır. Hayal kırıklığına uğrayan Erim, 1950 Seçimlerinin sonuçlarını bir "kaza" olarak görmüş ve "milletin DP tarafından 1950'ye kadar geçen zaman içinde aldatıldığı", "14 Mayıs'ta milletin aldanma duygusuna kapılarak DP'yi iktidara getirdiği" tezini savunmaya başlamıştır. 1946-1950 yılları arasında uzlaşmacı bir siyasi portre çizmiş olan Erim, halka gerçekleri anlatmak ve göstermek adına dört yıl boyunca DP iktidarına yönelik uzlaşmaz ve amansız bir muhalefet politikası yürütmüştür. CHP Genel Başkanı İnönü'den aldığı örtülü destekle ve Ulus Gazetesi'nin başında olmanın verdiği avantajlarla sert muhalefetini, CHP'nin genel politikası haline getirmiştir. Eleştirilerinin odak noktası, rejimin geleceği ile ilgili konulardı. Muhalefetteyken demokratik ilerlemeyi hızlandıracağı sözünü veren DP, iktidara geldikten sonra sözünü unutarak tam tersi bir politika izlemeye başlamıştır. Erim tarafından, DP'nin gerçek amacının diktatörlük kurmak olduğu seçmene anlatılmasına rağmen; 1954 Genel Seçimlerinde seçmen yine DP'yi tercih etmiştir. Erim'in 1954 Seçimlerini, önceki seçimlerin aksine, olgunlukla karşılayıp kabullendiği ve sert muhalefet metodunu değiştirdiği görülmüştür.

Kars'ın Rus yönetimine geçtiği 1878 yılında Rum nüfusun yaşadığı tek köy olarak kayda geçen Vezinköy ve Peygamber Elias Şapeli metnin ana konusunu oluşturmaktadır. Kars, 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra 3 Mart 1878'de imzalanan Ayastefanos Antlaşması'nın 19. maddesine göre de Ruslara bırakılmıştır. Kars'ın 5 km güneydoğusunda bulunan, günümüzdeki adı Ölçülü olan Vezinköy, Osmanlı döneminde, 1860'larda Trabzon'dan taş ustası olarak tabyalarda çalıştırılmak üzere getirilen Rumların yerleştiği köydür.