Hareketli Grafikler

Yunancada yazmak, kazımak kökünden türetilmiş bir sözcük olan "grafik" kavramı, önceleri tek renkli, daha sonraları çok renkli olacak şekilde, tahta, metal veya taş gibi sert malzemelerin oyularak, üzerine boya sürülmek sureti ile deri veya kağıt gibi malzemelerin üzerine basılması ile elde edilen şekilleri ifade etmek için kullanılmıştır.

Grafik ve görsel iletişim tasarımı son on yıl içinde “hareketli tasarım” kavramıyla giderek daha fazla yoğunlaşan bir ilişki içinde olmuştur. Tasarımcı ve teknolojik araçlar (yazılım ve donanım) arasında ucuzlayan ve buna bağlı olarak güçlenen ortaklık sonucu, geleneksel grafik tasarımın yanısıra, etkileşimli (interaktif) ve zaman-temelli (time-based) ortamlar için de tasarım gereksinimi ve olanakları çoğalmıştır. Günümüzde tasarımcıdan artık sadece durağan tasarımlarla sınırlı kalmayıp, farklı disiplinleri de zorunlu kılan bir alanda iş üretmesi beklenmektedir. Ülkemizde hareketli grafik tasarımı alanında eğitim veren üniversite ve özel eğitim kurumlarının ders içeriklerine bakıldığında, genellikle yazılım eğitimlerini temel aldıkları görülmektedir. Oysa hareketli grafik tasarım doğası gereği ses, zaman, boyut, hareket, öykü gibi çok farklı kavramları birleştirdiğinden, yazılımı sadece bir araç olarak kullanıp asıl aktarmak istediği mesajı öne çıkartmalıdır. Bu nedenle tasarım öğrencisinin bilgi ve tecrübesini sadece yazılım çerçevesi ile sınırlamayıp, evrensel olan hareketli grafik dilini etkili ve kalıcı biçimde aktarmak gerekmektedir. Geleneksel tasarım prensiplerinin etkileşimli ve zaman-temelli yeni ortamlara uyarlanması sonucu ortaya çıkan bu yeni dil kendi içinde canlandırma, hareketli tipografi, ses tasarımı, etkileşim, yeni medya ve iletişim kültürü gibi birçok disiplini barındırmaktadır. Bu kavram ve disiplinlerden yola çıkan çalışma, hareketli grafik tasarım eğitiminde önem verilmesi gereken konuları vurgulamayı amaçlamaktadır.

Günümüz kitle iletişiminin, teknolojinin de etkisiyle giderek daha fazla "ekranlar" aracılığıyla gerçekleştiği inkar edilemez bir gerçektir. Önce sinema, daha sonra da televizyon ve bilgisayar teknolojilerinin gelişimiyle birlikte, hareketli görüntüler günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş; insanlar bilgi edinme, eğlenme, vakit geçirme gibi günlük ihtiyaçlarının çoğunu ekranlar aracılığıyla karşılamaya başlamıştır. Doksanlı yıllardan itibaren tüm dünyayı tek bir ağ haline getiren internetin de yaygınlaşmasıyla artık insanlar ekran karşısında her zamankinden daha fazla vakit geçirir hale gelmiştir. Kitle iletişiminin ekran üzerinde bu kadar yoğun biçimde yayılmasıyla birlikte grafik tasarımında ekrana özgü sınırlamalar ve zorunlulukların yanısıra yeni olanaklar, değişimler ve hatta yeni kavramlar ortaya çıkmıştır. Bu değişimlerin başında ise hareket, ses ve zaman öğelerinin de artık grafik tasarımın temel öğeleri haline gelmesidir. Hareketli grafiklerin evrimini incelemek için öncelikle hareketli grafiklerin tanımının doğru yapılması gerekir. Hareketli grafikler zaman-temelli medya (time-based media) ile ilişkili olarak hazırlanan tasarımlardır. Bu nedenle hareketli grafikler içinde video, film, animasyon, fotoğraf, illustrasyon ve müziği barındırabilir. Bu bakımdan hareketli grafikleri sadece hareket eden grafikler olarak tanımlamak yanlış olacaktır. Yani kendi etrafında dönen bir tabelayı hareketli grafik olarak kabul etmek mümkün değildir. Çünkü hareketli grafiklerin bu çok disiplinli altyapısı, tasarım ve sanatın içiçe geçtiği çok boyutlu bir ortama zemin hazırlamaktadır. Hareketli grafiklerin tarihçesine bakıldığında doksanlı yıllardan sonra büyük bir değişim yaşadığı görülmektedir. Bunun ilerleyen bilgisayar teknolojileriyle ilişkisi çok açıktır. Son 50 yıl içinde yaygınlaşan bir tasarım alanı olarak kabul edilse de, hareketli grafiklerin varlığı aslında sinemanın doğuşuyla birlikte başlamıştır. Sessiz sinema dönemine ait bir çok filmde kullanılan tipografik vurgular ve bunların görüntüler arasındaki geçişleri hareketli grafiklerin ilk örnekleri arasında gösterilmektedir. Görüntü 1 D.W. Griffith'in yönettiği Intolerance(1916) filminin açılış başlığı. Hareketli grafiklerin tarihine bakıldığında göze çarpan en önemli isimler hiç kulkusuz Amerikalı efsanevi tasarımcılar Saul Bass ve Pablo Ferro olmaktadır. The Man with Golden Arm (1955), Vertigo (1958) Anatomy of a Murder ( 1959) North by Northwest (1959) ve Psycho (1960) gibi bir çok ünlü filmin açılış jeneriklerini tasarlayan Bass, hareketli tipografiyi filmin esas görüntüleri ile ilişkili hale getirmesiyle bu alanda öncü olarak sayılmaktadır.

ÖZ Bu çalışmada, görsel iletişim tasarımı sorunları bağlamında bir 'üç boyutlu sayısal ortamda modelleme ve animasyon aracı' öğretimi dersinin tasarlanması ve uygulanmasına yönelik prensipler belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma 'Bilgisayar Animasyonu ve Üç Boyutlu Modelleme' isimli dersi kapsamaktadır. Dersin tasarımında oluşturmacı öğretim teorisi ve öğretimi ayrıntılama teorisi temel alınmıştır. Tasarım ve program öğretim modülleri birlikte tasarlanmıştır. Derse 35 ve 15 kişi olmak üzere iki ayrı sayıda öğrenci grubu katılmıştır. Ders süreci örnek olay analizi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiş ve üç boyutlu ortam aracı öğretimi dersleri için tasarım prensipleri belirlenmiştir. Bu prensipler sırasıyla eğitim, dersin süresi, yazılım de donanım kaynaklı teknik sorunlar, eğitimci, program arayüzü, uzamsal görselleştirme becerisi ile ilgili konular ve grup kaynaklı konular olarak saptanmıştır. ABSTRACT In this study, design principles of a 'three dimensional modeling and animation tool instruction' have been studied in the context of visual communication design domain by analyzing the 'Computer Animation and 3D modeling' course. The course is designed based on constructivist and elaboration theories. Visual design modules have been designed with software instruction modules as an organic inseparable body. Two student groups attended the course as 35 and 15 people. Couse has been analyzed by using qualitative case study techniques and 'design principles for three dimensional tool instruction instruction' have been listed as: instruction, technical issues related with software and hardware, instructor, software interface, spatial visualization abilities, course duration and group issues.

Jenerik tasarımı, sinema sektöründe ileri düzeyde bir öneme sahip olan, tanımlı bir alan olarak görülmektedir. Film jenerikleri, izleyiciye film başlamadan önce filmin türü, konusu hakkında ipuçları sunmakta ve film hakkında merakının uyanmasını sağlamaktadır. Bu makalede, jenerik tasarımcısı Maurice Binder'in Dr. No'dan (1962) başlayarak Licence to Kill (1989) filmine kadar yapmış olduğu "007 James Bond" filmlerinin jenerik tasarımları ele alınmış, jeneriklerde kullanılan tekniklerle kurulan ortak tasarım dili anlayışı tespit edilmiş ve Binder'in grafik tasarım tarihine kattığı yenilikçi anlayış incelenmiştir. Özellikle tüm 007 James Bond filmlerinin açılışında kullanılan Gun Barrel (Silah Namlusu) görüntüsü ve Binder'in jenerik tasarımındaki dehası, döneminin teknolojisine göre dikkate değer buluşlar elde etmiştir.


Title design is considered as a defined area with advanced level of importance in movie sector. Movie titles offer viewers some tips about the type of the movie, its subject before the beginning and arouse curiousity about the movie. On this article, title designs of "007 James Bond" movies of title designer Maurice Binder starting from Dr. No (1962) till Licence to Kill (1989) movie are addressed. Especially the Gun Barrel image used for the opening parts of all 007 James Bond movies and the prodigy of Binder in title design obtained considerable inventions according to the technology of the era. A common design language understanding established with the techniques used in generics is found and the innovative understanding provided by Binder to graphic design history is examined.