χορός

Παρά την άρση των ορίων μεταξύ της μουσικής, της χορευτικής τέχνης και του θεάτρου, τις τελευταίες δεκαετίες, η μουσική και ο χορός προσεγγίζονται απλά ως συνυπάρχουσες και συνεργαζόμενες τέχνες. Σπάνια γίνεται αναφορά στη «σωματοποίηση» της μουσικής, ή/ και στη σκηνογραφική (ενδυματολογική και εικαστική) αποτύπωση των χορευτικών σχημάτων, με άλλα λόγια στην προσέγγιση μιας χορευτικής παράστασης ως «συμπυκνωμένου» συλλογικού πολιτισμικού (χορευτικού, μουσικού, θεατρικού, σκηνογραφικού και εικαστικού) γεγονότος. 
Αντίστοιχοι πειραματισμοί έχουν γίνει, όμως, στο εξωτερικό από τον πρωτοπόρο Αμερικανό χορογράφο-σκηνογράφο και συνθέτη Alwin Nikolais (1910-1993),  τη Γερμανική σχολή Bauhaus (1919-1933)  και τον Αμερικανό χορογράφο Paul Taylor (1930-),  ενώ τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εκπονηθεί σχετικές θεωρητικές προσεγγίσεις πάνω στη σχέση λογοτεχνίας – μουσικής- χορού- εικαστικών τεχνών σε έργα κυρίως του 20ού αιώνα. 
Αξιοσημείωτο είναι το ότι δημιουργική συνεργασία και συλ-λειτουργία μεταξύ μουσικής, χορού, θεατρικών κοστουμιών, καθώς και εικαστικών και εφαρμοσμένων τεχνών (ζωγραφική, σκηνογραφία) έχει επιτευχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1950 στις παραστάσεις του Ελληνικού Χοροδράματος.
Στο παρόν άρθρο εξετάζονται η χορογραφία της Ρ. Μάνου συνδυαστικά με τα κοστούμια & τη σκηνογρφία του Γιάννη Μόραλη και τη μουσική του Μ. Χατζιδάκι.

Τα ερμηνευτικά εργαλεία είναι της Εθνομουσικολογίας, της Λαογραφίας, της Εθνοχορολογίας και των Θεατρικών Σπουδών

Η διαμόρφωση ενός καλού μαθησιακού κλίματος στην τάξη αποτελεί ένα κρίσιμο ζητούμενο για
τη σημερινή σχολική πραγματικότητα καθώς επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της μάθησης των
παιδιών, αλλά και το κλίμα ολόκληρης της σχολικής κοινότητας. Σημαντικοί παράγοντες στη
διαμόρφωση ενός καλού μαθησιακού κλίματος είναι η καλλιέργεια δεξιοτήτων και αξιών. Ένα από
τα καταλληλότερα πλαίσια για την καλλιέργειά τους είναι η διδακτική ώρα της φυσικής αγωγής
και συγκεκριμένα η θεματική ενότητα του χορού, στο πλαίσιο του οποίου καλλιεργούνται αξίες
και δεξιότητες όπως η συνεργασία, ο σεβασμός, η ενότητα, η συνύπαρξη. Σκοπός της εργασίας
είναι, μέσα από βιβλιογραφική έρευνα, να αναδείξει την επίδραση της καλλιέργειας κινητικών
δεξιοτήτων και συγκεκριμένα του χορού στο κλίμα της τάξης και του σχολείου. Διαπιστώνεται ότι
η διδασκαλία κινητικών δεξιοτήτων όπως αυτή του χορού είναι σκόπιμο να αναπτυχθεί
περισσότερο στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης καθώς συμβάλλει ολιστικά στην καλλιέργεια
αξιών, δεξιοτήτων και καλού μαθησιακού κλίματος.

Η σκέψη των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων σχετικά με την ηθική αξιολόγηση της μουσικής και τη θέση της στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο ρόλος της μουσικής στην κοινωνική ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Η παρουσία της μουσικοχορευτικής πράξης σε διάφορες πτυχές της ζωής στην αρχαία Ελλάδα και στο Βυζάντιο.

Dance as a subject of study is presented as a combination of the human body, its 'perpet-ual' motion and an acoustic accompaniment, which practically unfolds within space and time. In each society it appears as a multifaceted phenomenon, the most characteristic incarnation of which are the symbols of human movement. Movement is the fundamental component of dance. Consideration of the body not simply as a physical body with biological substance but also as a place of embodiment of social and cultural parameters is central. Both the anthropology of the body and the recent discussions about anthropology of the senses confront the body as a social agent, a place in which cultural practices and habits are inscribed and recorded consciously and unconsciously. Human movement in the context of dance practice has a social and aesthetic dimension, which leads to its conceptualisation and importance as vital dance factor. Despite the fact that movement analysis focuses mainly on physical and objective criteria, its incorporation into the social context provides the symbolic prerequisite for its interpretation.

Η αυξηµένη συµµετοχή, κυρίως ενήλικων ατόµων, σε δραστηριότητες µε ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς που προσφέρουν οι πολιτιστικοί σύλλογοι, έχει οδηγήσει στη δηµιουργία µιας σηµαντικής αγοράς εργασίας για έναν µεγάλο αριθµό στελεχιακού δυναµικού. Σκοπός της παρούσης εργασίας ήταν η διερεύνηση της συσχέτισης µεταξύ της επαγγελµατικής ασφάλειας και της επαγγελµατικής ικανοποίησης που βιώνει το προσωπικό πολιτιστικών συλλόγων, οι οποίοι περιλαµβάνουν δραστηριότητες µε ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Το δείγµα αποτέλεσαν 99 µέλη του προσωπικού πολιτιστικών συλλόγων που ήταν Νοµικά Πρόσωπα Ιδιωτικού ∆ικαίου, µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Οι αξιολογήσεις έγιναν µε την χρήση των ερωτηµατολογίων «Κλίµακα Επαγγελµατικής Ικανοποίησης» (ESI) των Koustelios και Bagiatis (1997) και «Minnesota Satisfaction Questionnaire» των Weiss, Dawis, England και Lofquist, (1967). Η ανάλυση συσχέτισης έδειξε ότι υπάρχει θετική συσχέτιση µεταξύ της επαγγελµατικής ασφάλειας και ορισµένων παραγόντων της επαγγελµατικής ικανοποίησης. Συγκεκριµένα η επαγγελµατική ασφάλεια συσχετίζεται θετικά µε τους παράγοντες «µισθός» (p<.05), «προαγωγή» (p<.01), «προϊστάµενος» (p<.01) και «συνολικά µε τον πολιτιστικό σύλλογο» (p<.01). Από την εφαρµογή των θεωριών της οργανωσιακής συµπεριφοράς σε νέους χώρους και γνωστικά αντικείµενα όπως ο ελληνικός παραδοσιακός χορός, προκύπτει ότι οι διοικήσεις των πολιτιστικών συλλόγων θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους την επαγγελµατική ασφάλεια ως έναν παράγοντα που µπορεί να αυξήσει την ικανοποίηση και να βελτιώσει την απόδοση του προσωπικού τους. Λέξεις κλειδιά: Επαγγελµατική Ασφάλεια, Επαγγελµατική Ικανοποίηση, Ελληνικός Παραδοσιακός Χορός, Πολιτιστικά Σωµατεία.

Η Πολυξένη Ματέυ, από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στην ιστορία του χορού και της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, σε μία επιστολή της προς τη Λορέντα Ράμου περιγράφει τις συνεργασίες της με τον Νίκο Σκαλκώτα, την ανάθεση της σουίτας μπαλέτου "Η γη και η θάλασσα της Ελλάδας" καθώς και τις παραστάσεις που ακολούθησαν σε χορογραφία της Υβόννης ντε Κίρικο. Το κείμενο της επιστολής είναι σχολιασμένο και εμπλουτισμένο με αρχειακό φωτογραφικό υλικό.

Το Orff-Schulwerk (OS) είναι µια από τις ευρύτερα διαδεδοµένες προσεγγίσεις µουσικοκινητικής αγωγής και µετρά, σχεδόν, ένα αιώνα ιστορίας. Ο Carl Orff επιµένει στη σηµασία της διατήρησης της δυνατότητας να προσαρµογής του OS στο χώρο, το χρόνο, τις πολιτισµικές και ιστορικές συνθήκες χωρίς να παίρνει ποτέ την τελική του µορφή. Η εργασία µελετά την πορεία των κύριων φορέων της µουσικοκινητικής αγωγής Orff για να διερευνήσει την εξέλιξης και µετάβασή της από τον 20ό στον 21ο αιώνα. Όπως φαίνεται το OS, στα τέλη του 20ού αιώνα, βιώνει µια περίοδο κρίσης µετά από µια µεγάλη περίοδο εξέλιξης και ανάπτυξης. Όµως από το δεύτερο µισό της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, ξεκινά µια περίοδος επαναπροσδιορισµού και σύνδεσης µε νέες θεωρητικές κατευθύνσεις, τα νέα µέσα και την τεχνολογία. Προσπαθεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες κοινωνικές και εκπαιδευτικές απαιτήσεις και επικαιροποιείται συνεχώς µέσα από οµαδικές διεργασίες και αλληλεπίδραση µε φορείς και άτοµα από όλο τον κόσµο. Orff-Schulwerk (OS) is one of the most well-known music and movement educational approaches with a history of almost one century. According Carl Orff, OS should remain open and capable to adapt itself in space, time and varied sociocultural context. This paper investigates OS's evolution and its transition from the 20th to the 21st century through the study of the actors and institutions that represent it. This paper argues that the end of 20th century finds OS in a deep crisis. Nevertheless, after the second half of the first decade of the 21st century we seem to have entered a new period of redefinition. OS attempts to connect itself with new theories, new media and technology and tries to respond to new social and educational requirements being in a constant process of update through the collaborative efforts teachers and institutions from all over the world.

Η διαμόρφωση ενός καλού μαθησιακού κλίματος στην τάξη αποτελεί ένα κρίσιμο ζητούμενο για τη σημερινή σχολική πραγματικότητα καθώς επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της μάθησης των παιδιών, αλλά και το κλίμα ολόκληρης της σχολικής κοινότητας. Σημαντικοί παράγοντες στη διαμόρφωση ενός καλού μαθησιακού κλίματος είναι η καλλιέργεια δεξιοτήτων και αξιών. Ένα από τα καταλληλότερα πλαίσια για την καλλιέργειά τους είναι η διδακτική ώρα της φυσικής αγωγής και συγκεκριμένα η θεματική ενότητα του χορού, στο πλαίσιο του οποίου καλλιεργούνται αξίες και δεξιότητες όπως η συνεργασία, ο σεβασμός, η ενότητα, η συνύπαρξη. Σκοπός της εργασίας είναι, μέσα από βιβλιογραφική έρευνα, να αναδείξει την επίδραση της καλλιέργειας κινητικών δεξιοτήτων και συγκεκριμένα του χορού στο κλίμα της τάξης και του σχολείου. Διαπιστώνεται ότι η διδασκαλία κινητικών δεξιοτήτων όπως αυτή του χορού είναι σκόπιμο να αναπτυχθεί περισσότερο στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης καθώς συμβάλλει ολιστικά στην καλλιέργεια αξιών, δεξιοτήτων και καλού μαθησιακού κλίματος.

Η κίνηση αποτελεί αναόσπαστο συνστατικό των παραστατικών τεχνών. Το κουκλοθέατρο είναι μια σύνθετη παραστατική τέχνη και επιτελείται μέσα  από τη σχέση κουκλοπαίχτη και κούκλας, η οποία βασίζεται, σε μεγάλο βαθμό στην κίνηση και συναντήθηκε πολλές φορές -και συνεχίζει τη σχέση- με την κατεξοχήν τέχνη της κίνησης, το χορό. Ο κουκλοπαίχτης, όπως και ο χορευτής, οφείλει να έχει επίγνωση της κίνησης προκειμένου να αναπτύξει την προσωπική του τεχνική και να μπορεί κατα τη διάρκεια της παράστσης να παίρνει λειτουργικές αποφάσεις. Ο Rudolf Laban, ο οποίος καθόρισε την εξέλιξη του σύγχρονου χορού και της μελέτης της κίνησης, σχηματοποίησε τη θεωρία του στο Laban Movement Analysis (L.M.A.). Το L.M.A. ως εργαλείο μπορεί να λειτουργήσει ως σύστημα παρατήρησης και μελέτης της κίνησης. Ταυτόχρονα οδηγεί στην επίγνωση της κίνησης και στη δυνατότητα λήψης κινητικών αποφάσεων. Μπορεί να συνδεθεί με τον ήχο και τη μουσική, ώστε οι σχεσεις της κίνησης και τα ηχητικά ερεθίσματα να εξυπηρετούν τις εκφραστικές επιδιώξεις των κινούμενων. Στο κουκλοθέατρο η ένωση της κούκλας με τον κουκλοπαίχρη σε ένα κινούμενο σώμα φέρνουν στο επίκεντρο την επίγνωση των κινητικών αποφάσεων ως μέρος της καλλτεχνικής δημιουργίας.

Η καποέιρα (IPA: /ka.puˈej.ɾɐ/) είναι βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη. Αναπτύχθηκε αρχικά από Αφρικανούς σκλάβους στη Βραζιλία, ξεκινώντας από την αποικιοκρατική περίοδο. Συμμετέχοντες από ένα roda (κύκλο) εναλλάσσονται παίζοντας όργανα, τραγουδώντας και χωρίζονται σε ζευγάρια στο κέντρο του κύκλου. Το παιχνίδι χαρακτηρίζεται από συνεχή ακροβατικά, προσποιήσεις, προφάσεις και εκτεταμένη χρήση του εδάφους, καθώς και σαρωτικών κινήσεων, κλωτσιών και κεφαλιών. Η τεχνική και η στρατηγική είναι τα στοιχεία-κλειδιά για ένα καλό παιχνίδι. Η καποέιρα έχει δύο κύρια είδη, γνωστά ως «τοπικό» και «Ανγκόλα».

Δημητρακοπούλου, Σ. (2022). «Η παιδαγωγική του χορού: Προτάσεις από τον διεθνή χώρο και η Ελληνική πραγματικότητα.» Υπό Δημοσίευση στα Πρακτικά της Διημερίδας «Δημόσιο Πανεπιστήμιο Χορού: Πράξη Ι» Σωματείο Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού (8-19 Ιουνίου 2022)  Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Αθήνα. https://sexwxo.weebly.com/
Τα κύρια ερωτήματα που θέτω στο κείμενο αυτό είναι: Πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε ακόμα και τους τρόπους με τους οποίους διδαχτήκαμε προς μια πιο διευρυμένη παιδαγωγική πρακτική; Ποια άλλα χαρακτηριστικά θα θέλαμε να φέρουμε στις δικές μας διδασκαλίες; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου που βρισκόμαστε και πως μέσα από την παιδαγωγική του χορού μπορούμε να ανακατασκευάσουμε την κοινωνία μας; Μέσα από σύντομη αναφορά στον πίνακα της Jo Butterworth καθώς και στο έργο της Άννα Χάλπριν χρησιμοποιώ το μεθοδολογικό της εργαλείο των κύκλων RSVP για να αναφερθώ στην Ελληνική πραγματικότητα κάνοντας αναφορά και σε παλαιότερα κείμενα Ελλήνων ερευνητριών της παιδαγωγικής του χορού.