Read your PDF for free
Sign up to get access to over 50 million papers
By continuing, you agree to our Terms of Use
Continue with Email
Sign up or log in to continue reading.
Welcome to Academia
Sign up to continue reading.
Hi,
Log in to continue reading.
Reset password
Password reset
Check your email for your reset link.
Your link was sent to
Please hold while we log you in
Academia.eduAcademia.edu

Antalya Yöresinin Tarihsel Depremleri

2019

Doğal afetler ile etkilerinin ortaya konulması, bir devletin veya yörenin sosyal ve iktisat tarihinin ortaya konulması açısından önem arz etmektedir. Akdeniz kıyısında yer alan Antalya ve çevresinin tektonik yapısı oldukça karışıktır. 2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası'na göre bazı kısımları 2., bazı kısımları da 3. deprem bölgeleri içerisinde yer alan Antalya yöresinin Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde depremlerden etkilendiği görülmektedir. Antalya livası sınırları içerisinde 1886-1903 yılları arasında on defa ana deprem ile bunlardan sonra bir miktar artçı sarsıntının meydana geldiği tespit edilebilmiştir. Bunlar arasında en büyük depremler 8 Kasım 1886 tarihinde Elmalı'da ve 14 Kasım 1886'da Finike'de meydana gelmiştir. Dönemin arşiv belgeleri ve gazeteleri temel alınarak yapılan bu çalışma ile depremlerin nerelerde ve hangi sıklıkla yaşandığının ortaya konulması suretiyle bölgenin depremselliğine, bölgede yaşanan bazı büyük depremlerin yol açtığı hasar ve zâyiat ile bu sırada sergilenen afet yönetiminin ortaya konulması ile hem Antalya hem de doğal afet tarihi literatürüne katkı sağlanması hedeflenmiştir.

ANTALYA YÖRESİNİN TARİHSEL DEPREMLERİ (1886-1903) Selahattin SATILMIŞ Özet Doğal afetler ile etkilerinin ortaya konulması, bir devletin veya yörenin sosyal ve iktisat tarihinin ortaya konulması açısından önem arz etmektedir. Akdeniz kıyısında yer alan Antalya ve çevresinin tektonik yapısı oldukça karışıktır. 2019 yılında yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre bazı kısımları 2., bazı kısımları da 3. deprem bölgeleri içerisinde yer alan Antalya yöresinin Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde depremlerden etkilendiği görülmektedir. Antalya livası sınırları içerisinde 1886-1903 yılları arasında on defa ana deprem ile bunlardan sonra bir miktar artçı sarsıntının meydana geldiği tespit edilebilmiştir. Bunlar arasında en büyük depremler 8 Kasım 1886 tarihinde Elmalı’da ve 14 Kasım 1886’da Finike’de meydana gelmiştir. Dönemin arşiv belgeleri ve gazeteleri temel alınarak yapılan bu çalışma ile depremlerin nerelerde ve hangi sıklıkla yaşandığının ortaya konulması suretiyle bölgenin depremselliğine, bölgede yaşanan bazı büyük depremlerin yol açtığı hasar ve zâyiat ile bu sırada sergilenen afet yönetiminin ortaya konulması ile hem Antalya hem de doğal afet tarihi literatürüne katkı sağlanması hedeflenmiştir. Anahtar Kelimeler: Deprem, Osmanlı Devleti, Antalya, Elmalı, Finike, Alanya HISTORICAL EARTHQUAKES OF ANTALYA REGION (1886-1903) Abstract Revealing natural disasters and their effects is important for revealing the social and economic history of a state or region. The tectonic structure of Antalya and its surroundings on the Mediterranean coast is quite complicated. Entered into force in Turkey Earthquake Regions Map in 2019, based on the parts 2 and 3rd earthquake zone are seen to be affected by earthquakes in the late Ottoman period of the Antalya region. It was found that between 1886-1903, the main earthquake and some aftershocks occurred after the ten earthquakes. The biggest earthquakes occurred in Elmalı on 8 November 1886 and in Finike on 14 November 1886. This study, based on archival documents and newspapers of the period, contributes to the literature on both Antalya and natural disaster history by determining where and how often earthquakes occur and the damage and loss caused by some major earthquakes in the region and the disaster management exhibited during this period aimed to provide. Keywords: Earthquake, Ottoman State, Antalya, Elmalı, Finike, Alanya Bu çalışma “113K146” nolu ve “19. Yüzyıl Türkiye Deprem Tarihi ve Sosyo-Ekonomik Etkileri" başlıklı TÜBİTAK projesi kapsamında hazırlanmıştır.  Doç. Dr., Aksaray Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, sselahattin2003@hotmail.com  1 Giriş Türkiye’nin güneyinde ve Akdeniz’in kıyısında yer alan Antalya, 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan ve 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren “Türkiye Deprem Tehlike Haritası”na göre deprem riski azalan 46 şehir arasında yer almaktadır1. Antalya bu haritada 2. ve 3. Deprem Bölgesi’nde bulunmaktadır. Bu bağlamda sismik etkinliğin fazla olduğu batı kesimleri 2., az olduğu doğu kesimleri 3. Deprem Bölgesi içinde yer almaktadır. Şekil 1. 1 Ocak 2019 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Deprem Tehlike Haritası2 Antalya ve çevresinde etkili olan dört fay hattı bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Burdur ve Fethiye arasında yaklaşık 300 km boyunca uzanan Burdur-Fethiye-Rodos Fay Zonu’dur ki, küçük ve orta büyüklükte depremlerin yoğlun bir şekilde yaşandığı bir hattır. İkincisi, Helenik-Kıbrıs Fayı’nın uzantısı olan Finike Zonu’dur. Üçüncüsü Kıbrıs Yay’ının devamı niteliğindeki Kırkkavak Fayı ve Isparta-Serik boyunca uzanan 200 km’lik Aksu Bindirmesidir. Dördüncüsü ise Antalya Zonu’dur ki, Kemer-Isparta ve Kemer-Korkuteli uzanımlı deprem aktivitelerinin birleşiminden oluşur. Bölgede yaşanan büyük depremler genellikle birinci ve ikinci fay hatları üzerinde meydana gelmektedir3. https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/03/22/deprem-tehlikesi-yuksek-iller-degisti/ (Erişim tarihi: 24.02.2020). 2 https://deprem.afad.gov.tr/deprem-tehlike-haritasi (Erişim tarihi: 24.02.2020). 3 N. Dipova ve B. Cangir (2011). "Antalya İli Yerleşim Alanının Depremselliğinin Araştırılması", Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 35 (2), 96-99. 1 2 Şekil 1. Antalya ve civarındaki fay hatları (Dipova ve Cangir, 97, C.Glover ve A.H.F. Robertson’dan naklen alıntı) 1886 yılı öncesinde Antalya’da bazı büyük depremlerin yaşandığı bilinmektedir. 8 Mart 1743’te Antalya’da büyük bir deprem meydana gelmiş ve çok sayıda ev yıkılmıştır. Artçı şokları 20 Mart’a kadar süren depremde Antalya’nın yanı sıra çok sayıda köy de depremden ağır yara almıştır4. Diğer taraftan, her ne kadar elde bir tarihi veri bulunmasa da, Fethiye, Üzümlü, Döğer, Eşen (Kestep) ve Ağırdos’ta en az 57 kişinin yaşamını yitirmesine, 1.000’den fazla binanın yıkılmasına ve bölge zemininde yarıkların oluşmasına sebep olan 28 Şubat 1851 depreminin5, bu bölgenin hemen doğusunda bulunan Elmalı ve civarını etkilememiş olması düşünülemez. Üstelik bu depremin, Elmalı ve Fethiye arasında etkin olan Burdur-FethiyeRodos Fay Zonu üzerinde meydana geldiğini düşünülürse bu ihtimal daha da kuvvetlenecektir. Bu nedenle 1851 depreminin bir ihtimal Elmalı bölgesinde küçük miktarda da olsa hasarlara yol açtığı tahmin edilebilir. Antalya bölgesinin tarihsel depremleri hakkında doğrudan bir çalışma bulunmamakla birlikte Nicholas Ambraseys’in kaleme aldığı Earthquakes in the Mediterranean and Middle East A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900 isimli eserde bu çalışmanın zaman ve saha sınırları içerisinde kalan üç depreme değinilmiş olmakla birlikte bunlardan birisinin tarihi yanlış verilmiştir. Arşiv belgeleri ve dönemin gazeteleri temel alınarak hazırlanan bu çalışmada ise Antalya bölgesinde yaşanan on deprem, yol açtıkları hasar, zayiat ve afet yönetimi açılarından ele alınarak, bölgenin depremselliği ve afet tarihine ışık tutulmaya çalışılmıştır. 4 N. Ambraseys (2009). Earthquakes in the Mediterranean and Middle East A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900, London: Imperial College, 570. 5 S. Satılmış ve A. Keleş (2015). “28 Şubat 1851 Megri (Fethiye) Depremi”, VII. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (Ağustos 2015) Kitapçığı, Ed. Recai Coşkun vd., Aralık 2015, 579-589; M. Yazıcı (2012). "1851 Megri Depremi", Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 115-128. 3 8 Kasım 1886 Depremi Saat 14.00 sularında Elmalı ve civarında yaşanan deprem çok şiddetli derecede meydana gelmiş ve bir dakika kadar, uzun sayılabilecek bir müddet devam etmiştir. Arşiv belgelerinin ifadesiyle deprem esnasında “aynı anda 200 top atılmış gibi bir gürültü işitilmiş” ve “bu gürültü Bey Dağları tarafına doğru gidip gelmiştir”6. Deprem, Antalya merkezde de şiddetli derecede hissedilmiştir7. Depremin Yol açtığı Hasar Deprem, Elmalı kazasının bir mahallesinde ve yedi köyünde hasara yol açmış ve toplam 934 nüfusu etkilemiştir. Tahmini toplam zarar 131.350 kuruş olarak hesaplanmıştır8. Elmalı kaza merkezinde can kaybı yaşanmamışsa da9 birçok bina yıkılmaktan ya da hasar görmekten kurtulamamıştır. Kaza merkezinde ağır hasara uğrayan binalardan birisi hükümet konağıdır ki kullanılamayacak derecede tehlikeli bir hal almıştır10. Depremin en fazla zarar verdiği köylerden birisi, Elmalı kazasının kuzey doğusunda bulunan Ovacık’tır ki depremden sonra köy halkının ekonomik durumu ciddi bir şekilde sarsılmıştır11. Deprem, Elmalı civarında heyelana sebep olmuş; inşası tamamlanmak üzere olan bir şose yolun sol tarafındaki dağlardan büyük ve küçük olmak üzere yüzü aşkın taş yuvarlanmıştır. Deprem ve heyelanın yol açtığı korku sebebiyle amelenin dağıldığı haber alınmış ve durumun kontrolü için buraya bir kondüktör gönderilmiştir. Yolun üstüne ve Söğle köyünün içine kadar gelen taşlar, yolda çalışmakta olan ya da oradan gelip geçmekte olan hiç bir insana isabet etmezken, adı geçen köyde 1 beygir ve 1 kısrağın telef olmasına yol açmıştır. Ayrıca bahsi geçen şose yolun göl tarafı da yıkılarak tahrip olmuştur12. Bunun yanı sıra dağdan odun kesip hayvanına yüklemek üzere olan on beş yaşlarında bir çocuk, deprem sırasında üzerine yıkılan ağaç nedeniyle eşeğiyle birlikte can vermiştir. Bahsi geçen çocuğun o civarda bulunan Çiftlik-i Cedid köyünden Kilimoğlu ailesinden olduğu kayıtlara geçmiştir13. Bunların yanı sıra Elmalı’nın güneybatısında bulunan Tekke köyünde Murtaza isimli birinin erkek torunu, deprem sırasında bir duvarın üzerine yıkılması sebebiyle yaralanmıştır14. Tekke köyünde bulunan Abdal Musa Dergâhı15 da hasar gören yerler arasındadır16. Artçı Şoklar BOA, Y.PRK.DH., 1/110, 26 S 1304 (Not: Arşiv belgelerine dair kodların açıklamaları kaynakçada verilmiştir). 7 BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304. 8 BOA, DH.MKT., 1391/42, 15 R 1304. 9 BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304. 10 BOA, DH.MKT., 1388/116, 4 R 1304. 11 BOA, DH.MKT., 1424/101, 16 N 1304. 12 BOA, Y.PRK.DH., 1/110, 26 S 1304; BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304. 13 BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304; Başka bir belgede ise hayatını kaybeden çocuğa ve hayvana dağlardan gelen taşların isabet ettiği belirtilmiştir. Y.PRK.DH., 1/110, 26 S 1304. 14 BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304. 15 XIV. Yüzyılda Antalya’nın Elmalı ilçesinin Tekke köyünde kurulan Abdal Musa Tekkesi XVII. yüzyılda zengin vakıflara sahip tam teşekküllü bir Bektaşi Dergâhı haline gelmiştir. Tekke köyü, Abdal Musa Tekkesi’ne vakfedilen yerlerden birisidir. 1826’da yeniçeri ocağıyla birlikte lağvedilen bu Bektaşi tekkesi 1874’te verilen izinle yeniden faaliyetlerine başlamıştır. Tekke önce II. Abdülhamit tarafından, sonra da 1910 yılında Yusuf Baba isimli bir şeyh tarafından tamir ettirilmiştir. 1968 itibariyle ayakta kalmış tek binası türbe olup, bu tarihte Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tamir ettirilerek ziyarete açılmıştır. M. B. Tanman, “Abdal Mûsâ Tekkesi”, DİA, c. 1, 1988, 65-66. 16 BOA, DH.MKT., 1391/42, 15 R 1304. 6 4 Ana depremin yaşandığı gün artçı şoklar çok sık bir şekilde; 15 defa kendisini hissettirmiştir17. Özellikle ana depremin meydana geldiği 8 Kasım 1886 tarihinden itibaren yedi gün ardı ardına şiddetli ya da hafif derecelerde çok sayıda artçı şok yaşanmıştır. Bir hafta sonunda yaşanan bir artçı sarsıntıya, ana depremde olduğu gibi, büyük bir gürültü eşlik etmiştir18. Bu arada artçı şokların uzun bir süre devam ettiği görülmektedir. Öyle ki Sadaret makamına yazılan 22 Aralık 188619 ve 10 Ocak 1887 tarihli arşiv belgelerinde bölgede artçı şokların devam ettiği bildirilmektedir. Bununla birlikte yaşanan artçı sarsıntıların hiçbirisi hasara yol açmamıştır20. Afet Yönetimi Yapılan inceleme neticesinde, depremin yedi köy ile Elmalı kazasının bir mahallesinde 934 nüfusu etkilediği ve 131.350 kuruş zarara uğrattığı, dolayısıyla depremzedelerin yardıma ihtiyaçları olduğu anlaşılmıştır21. Deprem sonrasında afetzedelerin en fazla ihtiyaç duyduğu şey, başlarını sokabilecekleri bir barınaktır. Bu bağlamda Elmalı kazasının ve Teke livasının bağlı olduğu Konya Valiliği açıkta kalan sakinlerin ve devlet memurlarının barınmaları amacıyla Antalya Redif Kumandanlığına çadır sevkiyatı hususunda yetki verilmesi için merkezi hükümete başvuruda bulunmuştur. Bu konudaki yazışmalar çadır probleminin bir türlü çözülemediğini göstermektedir. Depremin üzerinden neredeyse yirmi gün geçmesine rağmen hala çadır talebinin yenilendiği görülmektedir ki, bu da bu süre zarfında Elmalı depremzedelerinin ve memurların zor şartlarda ve korku içerisinde yaşam mücadelesi verdiğini göstermektedir22. Zaten Seraskerliğin (Genelkurmay Başkanlığının) talep karşısında verdiği cevap, çadır konusunda sıkıntılar yaşandığı ve redif depolarında bulunan eşyanın verilmesinin uygun olmadığı yönündedir23. Neticede, resmi yazışmalardan anlaşıldığı üzere evleri yıkılan ya da oturulamayacak derecede hasar gören köylerdeki depremzedeler yaylalarındaki kulübelere yerleşmişlerdir. Elmalı kaza merkezinde evleri yıkılmayan halk ise büyük endişe ve korku yaşamalarına rağmen evlerinde ikamete devam etmişlerdir24. Deprem sonrasında ihtiyaç içerisinde kalan Elmalı afetzedelerin yaralarının sarılması ve yaşadıkları sefaletin ortadan kaldırılması amacıyla mahalli yetkilerin İstanbul’daki merkezi hükümetten yardım istedikleri anlaşılmaktadır. Bu bağlamda ülkenin çeşitli yerlerinde, Elmalı, Dursunbey (Balıkesir), Kuşadası’nda yaşanan depremler ve İzmit’te yaşanan yangından dolayı ekonomik olarak zor durumda kalan afetzedeler için yardım toplanmasına karar verilmiştir. Cevdet Paşa’nın gayretleriyle kurulan komisyon 371.461 kuruş toplamıştır. Bu paranın 11.000 kuruşu masraflara harcanmıştır. Kalan 360.461 kuruşun önemli bir kısmı, 301.320 kuruşu, yangından önemli derecede etkilenen İzmit’e bağlı Arslanbey afetzedelerine, geri kalan 59.141 kuruşu ise birkaç yerde depreme maruz kalan halk ya da bu şehirlerin ihtiyaçları için harcanmıştır25. Elmalı depremzedelerinin payına ne kadar düştüğü ise bilinmemektedir. Yapılan hesaplamalara göre bazı odaları yıkılmaya yüz tutan ve içinde oturulması mümkün olmayan Elmalı hükümet konağının tamiri için gerekli taş ve ağaçların masrafları 12.000 kuruş tutmuş ve Konya Valiliği bu paranın yardım paralarından karşılanması için merkezi hükümetten yetki istemiştir. Bu bağlamda merkezi hükümet kamu binalarından inşa ve 17 BOA, Y.A.HUS., 196/56, 13 S 1304. BOA, DH.MKT., 1378/84, 19 S 1304; Y.PRK.DH., 1/110, 26 S 1304. 19 BOA, DH.MKT., 1388/116, 4 R 1304. 20 BOA, DH.MKT., 1391/42, 15 R 1304. 21 BOA, DH.MKT., 1388/116, 4 R 1304; DH.MKT., 1391/42, 15 R 1304. 22 BOA, DH.MKT., 1381/58, 2 RA 1304. 23 BOA, DH.MKT., 1378/84, 19 S 1304; DH.MKT., 1388/116, 4 R 1304. 24 BOA, DH.MKT., 1388/116, 4 R 1304; DH.MKT., 1484/48, 15 RA 1304. 25 BOA, Y.MTV., 27/62,26 ZA 1304. 18 5 tamirinin emanet ya da maktuen usullerinden hangisi daha kârlı ise o şekilde yaptırılması hususunda talimat verilmiştir26. Yaşanan afet sonrasında, durumu oldukça kötüleşen depremzedeler için bazı kolaylıklar getirildiği görülmektedir. Bu bağlamda Konya Valiliği, merkezi hükümetten, deprem sonrası ekonomik durumu çok kötü olan köylerden Ovacık köyü halkının 1887 yılı temettû‘, arâzi ve emlâk vergilerinin affını talep etmiştir27. Bu talebi inceleyen Bab-ı Ali, Maliye Nezaretinin kanunlarda emlâk ve temettu‘ât vergilerinin tamamen affına yönelik bir düzenlemesinin olmadığı ve şimdiye kadar böyle bir uygulamaya gidilmediği yönündeki görüşü doğrultusunda Konya Valiliğinin bu talebini kabul etmemiştir. Bununla birlikte bahsi geçen vergilerin bir yıl süreyle ertelenmesini uygun gördüğü gibi, emlâk vergisinde de indirime giderek binde dört oranında alınmasını kararlaştırmıştır28. Bunların yanı sıra hasar gören Abdal Musa Dergâhına ait zararın da araştırılacağı Teke Mutasarrıflığından bildirilmiş29 olmakla birlikte tamir faaliyetiyle ilgili herhangi bir bilgiye rastlanmamıştır. 14 Kasım 1886 Depremi30 Finike nahiyesinde sabah saat 10.00 sularında şiddetli derecede meydana gelen bu deprem de birtakım hasarlara yol açmıştır. Deprem, can kaybının yaşanmadığı Finike nahiyesinde bazı binaların duvarlarının yarılmasına ve birkaç ocak bacasının yıkılmasına sebep olmuştur. Finike’nin İskele halkı, depremin şiddeti nedeniyle korku ve endişeye kapılarak evlerini terk etmiş ve bir süre gecelerini çadır ve kulübelerde geçirmek zorunda kalmıştır. 16 Kasım 1886 tarihinde Finike depreminin dört artçı sarsıntısı yaşanmıştır31. Deprem Finike’nin kuzeyinde bulunan Avlan (Göltarla) köyünü de etkilemiştir. Sadaret makamına hitaben kaleme alınan 26 Kasım 1886 tarihli yazıda birkaç günden beri depremlerin meydana geldiği belirtilen Avlan köyünde bir çocuk hayatını kaybetmiş, bazı binaların duvarları yarılmış ya da bacaları yıkılmıştır. Bunun üzerine merkezi hükümet afetzede halkın heyecanının teskin edilmesini Konya valisine tavsiye etmiştir32. 26 Ekim 1892 Depremi Deprem, Elmalı kazasına bağlı Tekke köyünde hissedilmiş ve 10 saniye sürmüştür33. 27 Ekim 1896 Depremi Deprem, Elmalı’da gündüz vakitlerinde yaşanmıştır34. 7 Kasım 1897 Depremi 26 BOA, DH.MKT., 1426/60, 27 N 1304. BOA, DH.MKT., 1424/101, 16 N 1304. 28 BOA, DH.MKT., 1444/34, 15 Z 1304; DH.MKT., 1448/45, 1 M 1305. 29 BOA, DH.MKT., 1391/42, 15 R 1304. 30 Ambraseys depremin tarihlendirmesinde bir yanlışlık yaparak, 8 Ocak 1887 olarak vermiştir. Ambraseys, 752. 31 BOA, Y.PRK.DH., 1/110, 26 S 1304. 32 BOA, DH.MKT., 1381/58, 2 RA 1304. 33 The Levant Herald, Vol. XII, sayı 40, 31 Ekim 1892. 34 The Levant Herald, Vol. XVI, sayı 44, 2 Kasım 1896; Ambraseys, 786. 27 6 Deprem, Antalya’da şiddetli derecede meydana gelmiştir. Birkaç defa artçı şoku yaşanan deprem hasara yol açmamıştır35. 5 Nisan 1898 Depremi Deprem Elmalı’da akşama doğru saat 18.40 sularında, bilgiyi veren gazetenin ifadesiyle “az şiddetlice” meydana gelmiştir36. 26 Ağustos 1900 Depremi Elmalı’da akşam saatlerinde meydana gelen bu deprem şiddetli derecede hissedilmesine rağmen hasara yol açmamıştır37. 14 Eylül 1900 Depremi Deprem, Elmalı’da akşam ezanından üç buçuk saat sonra, 22.45 sularında şiddetli derecede meydana gelmiştir. Çok kısa süren deprem hasara yol açmamıştır38. 10 Ocak 1903 Depremi Antalya ve Alanya’da sabah saat 07.000 sularında yaşanan bu deprem de hasara yol açmamıştır39. Sonuç Arşiv belgeleri ve dönemin gazeteleri üzerinden yapılan araştırma neticesinde günümüz Antalya ili sınırları içerisinde, 1886-1903 yılları arasında, artçı şoklar hariç 10 depremin yaşandığı tespit edilebilmiştir. Bununla birlikte bahsi geçen kaynaklara yansımayan ya da gözden kaçan depremlerin yaşanmış olabileceği unutulmamalıdır. Yaşanan depremlerden ikisi hasara ve az miktarda can kaybına ve yaralanmaya yol açarken, diğerleri herhangi bir zarara sebep olmamıştır. Sadece iki deprem sonrasında artçı şokların yaşandığı bölgede sarsıntıların dağılımına bakıldığında önemli bir bölümünün Elmalı kazasında gerçekleştiği dikkatleri çekmektedir. Elmalı’da 6 deprem yaşanırken, Antalya’da 3, Finike ve Alanya’da ise 1’er defa ana sarsıntı meydana gelmiştir. Antalya bölgesinde meydana gelen depremlerin en büyüğü Elmalı kazası ve köylerinde önemli derecede hasara yol açan 8 Kasım 1886’da tarihli depremdir. Bu deprem, 1.000’e yakın nüfusu etkilediği gibi, önemli miktarda hasar ve zarara da yol açmıştır. Ayrıca bölgede heyelana sebep olan tek deprem olma özelliğine sahiptir. Bu deprem sonrasında yerel hükümet görevlilerince gerçekleştirilen hasar tespiti, afetzedelerin beslenme ve barınma ihtiyaçlarının giderilmesi için gösterilen gayretler ve İstanbul’da yardım kampanyaların düzenlenmesi ve depremzedelere ait vergilerde indirim sağlanması ve ertelenmesi hususları, Osmanlı afet Sabah, sayı 2869, 22 C 1315; Ambraseys, 788. İkdâm, sayı 1343, 19 ZA 1315. 37 The Levant Herald, Vol. XX, sayı 31, 20 Ağustos 1900. 38 İkdâm, sayı 2263, 21 C 1318. 39 İkdâm, sayı 3083, 15 L 1320. 35 36 7 yönetimi hakkında ipuçları sağlamakta olup, özellikle çadır temini konusunda bazı sıkıntıların yaşandığı görülmüştür. Bölgede etkili olan ikinci büyük deprem ise Elmalı’dan altı gün sonra Finike’de gerçekleşen ve hafif derecede hasara yol açan depremdir. Kaynakça I-Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri (BOA) Dahiliye Mektubi Kalemi (DH.MKT.) 1378/84, 19 S 1304; 1381/58, 2 RA 1304; 1388/116, 4 R 1304; 1391/42, 15 R 1304; 1424/101, 16 N 1304; 1426/60, 27 N 1304; 1444/34, 15 Z 1304; 1448/45, 1 M 1305; 1484/48, 15 RA 1304. Yıldız Hususi Evrakı (Y.A.HUS.) 196/56, 13 S 1304. Yıldız Mütenevvia Evrakı (Y.MTV.) 27/62,26 ZA 1304. Yıldız Perakende Evrakı Dahiliye (Y.PRK.DH.) 1/110, 26 S 1304. II-Süreli Yayınlar İkdâm, sayı 1343, 19 ZA 1315; sayı 2263, 21 C 1318; sayı 3083, 15 L 1320. Sabah, sayı 2869, 22 C 1315. The Levant Herald, Vol. XII, sayı 40, 31 Ekim 1892; Vol. XVI, sayı 44, 2 Kasım 1896; Vol. XX, sayı 31, 20 Ağustos 1900. III-Kitaplar, Makaleler ve Tezler Ambraseys, N. (2009). Earthquakes in the Mediterranean and Middle East A Multidisciplinary Study of Seismicity up to 1900, London: Imperial College. Dipova, N. ve Cangir, B. (2011). "Antalya İli Yerleşim Alanının Depremselliğinin Araştırılması", Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 35 (2), 93-114. Satılmış S. ve Keleş A. (2015). “28 Şubat 1851 Megri (Fethiye) Depremi”, VII. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (Ağustos 2015) Kitapçığı, Ed. Recai Coşkun vd., Aralık 2015, 579-589 Tanman, M. B. (1988). “Abdal Mûsâ Tekkesi”, DİA, c. 1, 1988, 65-66. Yazıcı, M. (2012). "1851 Megri Depremi", Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 115-128. IV. İnternet Kaynakları https://deprem.afad.gov.tr/deprem-tehlike-haritasi (Erişim tarihi: 24.02.2020) https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2019/03/22/deprem-tehlikesi-yuksek-illerdegisti/ (Erişim tarihi: 24.02.2020). 8