SUN-T ZU SAVAŞ SANATI

SUN-TZU SAVAŞ SANATI Türkçesi Adil Demir KASTAŞ YAYINEVİ SAVAŞa SANATI Çinli f i l o z o f s a v a ş ç ı S U N - T Z U ' n u n g ü n ü m ü z d e n 2 5 0 0 yıl ö n c e y a z d ı ğ ı S A V A Ş S A N A T I isimli b u e s e r i n 1 3 b ö l ü m d e n oluşan 3 8 4 SAVAŞ TEORİSİ g ü n ü m ü z e kadar t ü m strateji uzmanlarının ve Harp A k a d e m i l e r i n i n t e m e l k a y n a k kitabı o l m u ş t u r . "SAVAŞMADAN KAZANMAK" prensibini a n a d o k t r i n o l a r a k alan b u e s e r : Taktik ve stratejik savaşlara yol gösterdiği kadar, g ü n ü m ü z e k o n o m i k v e s a n a y i s a v a ş l a r ı n a d a kılavuzluk e t m e k t e , E K O N O M İ S T v e P O L İ T İ K A C I L A R A d a yol g ö s t e r m e k t e d i r . T h o m a s Cleary'nin 1910 b a s ı m l ı " T h e A r t of W a r " adlı e s e r i n d e n Adil Demir tarafından çevrilmiştir. ISBN: 9 7 5 - 6 5 4 4 - 3 6 - 8 Çeviri © ADIL DEMİR Yayınlayan KASTAŞ YAYINEVİ Tel: 0 2 1 2 - 5 2 0 5 9 7 0 Kapak Tasarım RENK AJANS M. TANJU AK AD B a s k ı & Cilt KUŞAK OFSET Himaye-i Etfal Sokak Yıldırım İşhanı N o : 1 - 2 - 3 Cağaloğlu - istanbul Tel: 0 2 1 2 - 5 2 7 4 1 0 3 Ü ç ü n c ü Baskı Mart 2 0 0 8 SUN-TZU SAVAŞ SANATI o SAVAŞMADAN EKONOMİST YOL KAZANMAK VE GÖSTEREN K A S T AŞ DOKTRİNİ POLİTİKACILARA ESER Y A Y I N EVİ H i m a y e - i Etfal S o k . N o : 6 Dr. O r h a n b e y İş Hanı C a ğ a l o ğ l u - i s t a n b u l T e l : 0 2 1 2 5 2 0 5 9 7 0 Fax: 0 2 1 2 511 3 6 6 8 E-mail: [email protected] SUNUŞa SAVAŞ Bundan savaşçı yaklaşık Sun (Sunzi lavuzluk yıldır ettiği kacılara Feodal ları, ve Sun iş Tzu'nun de bugün büyük iki uzmanlarına kı- strateji Asyalı idareci yol topluma Japonya'da öğretilerini, ile kimse, doktrininin neredeyse rol bir adam- çağın siyaset uygulamışlardır. bugünkü Savaşmadan büyük politi- bilim Japonya'nın ünlü ve en göstermektedir. modern başarı çok Tzu'nun başarıdır,' sunda kazanmak oynadığı Gerbaen konu- birleşmişlerdir. Savaş bilmeyen Sanatı rekabet rarası çekişme tabın okurlarına vaşsız zafer kolojisinin üstünlük sız pek Sun teorileri gösteren bir Sanatı tarihinin modern klasik büyük filozof stratejileri ve gerek ünlü Savaş Sanatı'nın işadamlarına becerisini yaşamına çekten de toplumdan şarısında. bir bugün lider önce olan savaş askeri KİTABIDIR yıl Savaş modern geçme yüz yazılmış eser, tüm gibi beş eseridir. gerekse gecede bin bu etkileyici beşyüz BARIŞIN tarafından adlı ve bin iki Tzu bingfa) prestijli SANATI ve ve iş uygulama yararlar Bence. ya Savaş da içindeki bitmek gerekse ulusla- hatlarına ışık rekabetin analizi her zaman Sun becerisine kolaylıkla Sanatı fiziğinin, ile rakiplere anlaşılmasıdır. ve Kitap benzer Kisapsikarşı büyük bugünkü Tzu'nun sahip tutar. olabilmek, değerlendirildiğinde hemen layabileceği öğrencileri yollarının dünyası kişisel, yenilmez ve doğru okunarak kullanımının fikir savaş politikasının görülecek ana ana kazanmak, yaşamında şılaşılabileceği iş gerek mücadelenin verdiği kazanmanın dikkatle bugünün konusunda acıma- koşullarla kar- derslerinin pratik işadamlarına sağ- bulunacaktır. sadece araştırmanlarının askerlerin ya yararlanacağı da tarih bir kitap olmaktan çok lanma bugünün alanını en mında bulacak doğru yorumlamayı çilmez el ve oluşturan rülür. Hatta, rinin de Uzak daha iyi Çin cağı maddi yaset hem ve birbiriyle tehlikelere manevi dövüş anlaşılacaktır. yönetilenin iktidarların destek olmuştur. makta olan nedenle durarak ya sadece 'savunma ve davraYa- karışımı gelişmeyi Tao bölümü felsefesi olmuştur. şekilde oluşmasına düşmanı olan olduğunu öne çıkarır, gelişmenin yarata- olarak insanlığın dengelenmesine yanında miver- düşünce sürekli aynı içinde zarar Sanatı güçlerin çeker; Sanatı, da en gibi yaparak gücü aynı Bu Savaş barışın insan vurgularken Taoizm de gö- yöntemle- Bilindiği felsefesi zihinsel yönlerinin etkilendiği modelinin Çin ve da te- Sanatı'ndan Savaş savaş çelişen As- felsefe manevra belirleyici Doğu maksimum iyi dikkat çerçevesinde zamanda gibi Taoizm, sürekli de alanında benzer bu maddesel gelişmeyi ve de hasmına Kitabımızın boyunca Taoizm, teknolojik ge- dövüş Savaş çekilir dalgalanmaların şamın, özgü düşündürür. ile daha tarihi nışlarından vaz teknolojinin ölçüde bize okunduğunda anlaşılacak ve dolayısıyla yöntemleri geri prensibi öneren ve yöneliktir. anlamıyla orta- okuyarak, incelendiğinde bilim Doğu'ya olacağını gereğinde tam eseri adamlarının önemli Uzak kullanımı avlamaya saldırısı' Sanatı Taoizm'den dövüş güç iş gerekse bugünkü Doğu meye, gafil Savaş esinlenmiş nimum yıllık yarar- savaş olacaktır. Taoizm'den azından akıllı ve sınırsız ikibinbeşyüz psikolojinin, melini kullanım dünyasındaki bu Tzu'nun gerek iş becerecek kitabı Sun ya'da, dünyasındaki çok çabalar. hem Si- yönetenin, zamanın ihtiyaçları da yıkılmasına düşüncesini savaşın yansıt- değil kitabıdır. ADİL DEMİR İSTANBUL ŞİŞLİ 26 Ağustos 2001 6 aynı İÇİNDEKİLER A- SAVAŞ SANATI BARIŞIN ANAHTARIDIR Savaş Sanatı Ve T a o i z m 9 Savaş Sanatının Yapısı ve i ç e r i ğ i 25 Tarihi Ç e r ç e v e 38 B- SAVAŞ SANATI ( T a m m e t i n olarak 1 3 B ö l ü m 3 8 4 M a d d e ) Bölüm I Planlama B ö l ü m II Savaşın Maliyeti (19 M a d d e ) 46 B ö l ü m III S a v a ş t a Strateji (19 M a d d e ) 49 B ö l ü m IV Taktik 52 Bölüm V Enerji (23 M a d d e ) 54 Bölüm VI G ü c ü n Kullanımı (34 M a d d e ) 57 B ö l ü m VII S a v a ş t a M a n e v r a (37 M a d d e ) 61 B ö l ü m VIII T a k t i k D e ğ i ş t i r m e (14 M a d d e ) 64 B ö l ü m IX O r d u n u n i l e r l e m e s i (45 M a d d e ) Bölüm X (25 M a d d e ) (20 M a d d e ) Arazı F a k t ö r ü (31 Madde) 43 66 70 Bölüm XI A r a z i d e D o k u z K o n u m (68 M a d d e ) 74 B ö l ü m XII A t e ş l e Saldırı (22 M a d d e ) 81 B ö l ü m XIII C a s u s l u k V e i s t i h b a r a t (27 M a d d e ) 85 C- Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI SAVAŞ SANATI YORUMCULARI 87 Y O R U M L A R L A SAVAŞ SANATI 93-233 K a s t a ş Yayınları d i ğ e r savaş dizileri ve anılar. 234-240 7 SAVASa SANATI VE TAOİZM Eski lusu, bir Ç i n zamanının edilen üç kardeş tün olanın bilim otacıdan görüp, daha gencine, "En evinin duvarlarından kardeşim, dışına bir z a m a n l a r bir Ç i n s o y - adamlarından olarak aralarından bu büyük ağabeyim, ortaya "Ortanca yok eder, kabul en üs- çıkmadan dışarı ettiği için, çıkmaz." hastalıkları nedenle onun hastalıkla- yok şöhreti ortaya çıktığı de yaşadığı anda mahallenin çıkmaz." "Bana gelince, masaj yaparım. Bu ben Bu konu "İşte, neticiler açar, yapan komutanlar ve bundan daha ş u r u p l a r hazırlar, h e r y e r e yayılır." hangimiz en üzerine y o r u m liderler, için damarları nedenle şöhretim " Ş i m d i size s o r a r ı m gesi, en cevap vermiş, ruhunu şöhreti ileri kim o l d u ğ u n u s o r m u ş . Otacı rın öyküsüne göre, en üstün?" bir Ming ülkeyi önemli bir dönemi yöneten kıstas bil- tüm yö- bilmiyorum" der. Yaşlı otacının Tzu'nun felsefesi mayı gereksiz yişi, "Düşman ustalıktır," kılmaya lisi, otacının çeşitli tuzaklarını düşmanın yöneliktir. Büyük savaşmadan söylediği seviyeleri güçlerine kentleri Öyküdeki nedeniyle en Sun gibi yenmek ünlü en de- büyük Sun Tzu'ya göre de, ondan yok eder; saldırır; ustanın en En usta daha daha kötü komutan, az deneyimsonra geleni, komutan ise k u ş a t m a y a kalkar. büyük kimse gösteren büyük örnektir. vardır. boşa çıkartır, destekçilerini askeri surlarla çevrili davisi paralellik şekilde elinden g e l d i ğ i n c e çatış- ordularını Yine aynı düşmanın aynı bu d ü ş ü n c e y i yansıtan en savaşmanın düşman sözlerine de, kardeşin tarafından hastalıkları ö n c e d e n te- tanınmaması örneğinde olduğu gibi, savaşçı ve Sun Tzu da, başlamadan önce tarafından yeterince gerektiği kadar güçlerin şarıya ulaşmayı zanma stratejisi, minimum genel oluşturan Tedavi olan Savaş i ç v e dış vaş da Sanatı Ching mının ile Sanatı üzerindeki felsefesinin olmaktan bizlere, sorununu hatta çatışmaların nebileceğine Bilim çok ne felsefi stratejisinin klasikliğini önerdiği dırıcılık' nışın bunun da Taoist bir y a n s ı m a s ı Savaş ve ve SaTaoakı- konusuna gösteren Sun anlaşılmasının ne şekilde önle- Savaş Sanatı doktrinleri kabul etmektedir. bu de Savaş Savaş gelecek, olan,"derin kabul göre, üze- karşılık Taoist Sanatı Sanatı'nın bilginin s a ğ l a y a c a ğ ı Yenilmez- sonucunda olarak mekanizmalarını hümanizm buna siyasal deyiş Sanatı'na Klasiği etmektedir. bilginin yüceliği, lik Y e t e n e ğ i içinde kavuşturabileceğini, çıkmadan Taoist d ü ş ü n c e n i n ve gerek fel- Savaş doğru yüzyıllardır y a z m a k t a , düşüncenin Çin çözüme ortaya bi- Savaş Çin'in Tao yaklaşım nedenlerinin şekilde adamları, doğan bir etkisi ve yazılmış olan esinlenmiştir. akılcı daha kılavuzluk etkilerini önce, birlikte aynı savaşmanın savaş rindeki ile koşullarından ilham kabul edilmektedir. b e ş y ü z yıl dönemde Kakül- taşımaktadır. yazılmakta savaşlar sürecinde aynı ba- popüler Dövüş Sanatı'nın damgasını Taoizm ikibin (Yol v e G ü ç ) sosyal duygusal Tzu yine ödül- Savaşmadan tarihinin incelenip klasikliği bulunduğu jisi Çin Sanatı yüzyıllardır yaklaşık de tarih ile m a k s i m u m Tzu'nun g e r e k s e siyasi ç a l ı ş m a l a r ı n d a da Bundan te Sun Taoist d ü ş ü n c e n i n Taoist düşüncenin sefi, nedenle anlaşılarak, kullanımı hatlarıyla kaynağı stratejisinin bu savaş tarihçiler çizer. türlerini Sanatı daha nedeniyle değerlerinin amaçlayan adamlarınca aslında olmaları bilinmediklerinin, l e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altını Eldeki savaşları, kazanmış tarafından lim eski ç a ğ l a r d a yaşamış en değerli komutanların usta öylesine bilgi 'Savaştan ve güçlü Cay- davra- edilmektedir. savaşçı iyi bilir çatışma ki, psikolo- düşmanın her hareketini derhal algılayıp, her m a n e v r a y ı en az güç kullanımı Eski çağların Taoist olasılığa uygun en doğal ile u y g u l a r . çalışmalarından, Chung-ho chi (Denge ve A r m o n i Kitabı) T a o i s t bilginin ve p r a t i ğ i n savaşçı üzerindeki aşağıdaki etkisini sözlerle tanımlar: Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, olmadan önce, belayı bela gelmeden oluşmasından önce. yok olmayı yok önce kestirebilmektir. Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadan önce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmeden dünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kalmadan görevleri yerine getirmektir Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndürebilmek mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun yaşama, zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa, görevler başarıya kavuşturulabilir Bu sözlerin şüncesini soğukkanlılık erdemini zırlamakta değil, her t ü r d e n değişik da tepki Yine de tanımladığı benimsemiş ama Asya'lı sadece aynı gibi, ölüm hassaslığa D e n g e ve A r m o n i ya da Zen ulaştıkları fikrine zamanda koşullar altında, gösterecek Tao savaşçılar zihinlerini karşılarına ha- çıkacak zaman yitirmeden ulaşmakta kullanırlar. Kitabı düderin anın- d e r ki: Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başarmak, görmeden bilmek bunların tümü Tao'nun duygu ve yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla her şeyi anlamak, çabalamadan başarmak ile her şeyi başarabilmek, görmeden bilmek ile her şeyi bilebilmek mümkündür. Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anlamak sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilmek sayılmaz. Bu üç durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı gösterir. Gerçekten hissedebilmek ve de olayları oluşmadan görebilmek birbirlerine bağlı önleyebilmek, olarak geli- şen yeteneklerdir. Hiçbir karşılıksız hiç bir şey elde meyeceği bir yere gitmez Taoist çeşitli düşüncenin oluşumlara altındaki Savaş potansiyel gider. sine Sun da olan Taoist duğu savaş Bu ve karşılık Aynı akım sayısız kaynak ve düşünülen uzak d o ğ u kaynağını bir özellikle diğer önemli dövüş yöntemlerinde bireysel bin yıl s o n r a , verildiği / öğretilen kadar geri kabileleri, sihirli dövüş metodunun modelini olmuştu. bireysel imparator zamanına tanıştıran öğretilerin MÖ.3.Yüzyılda kendi- dövüş yön- prensipleri savaş ve de savunma oluşturur. toplum kavramını altında, İmparator vahşi bilimindeki köle Ching etkisi bilge tarafından savaş düşüncenin dana Sarı İmparator'dan gösterici yaşamdaki olmaktır. öğrencilerine Taoizm Sarı düşünsel de hassaslığı içinde geliştirildiği yine efsanevi bir Tzu'nun yönetim min da ile e l e g e ç i r i r . tekniklerinin / Sanatı E f s a n e y e g ö r e Sarı temleri uygun geliştirmeye yardımcı kavram sanatı yaşamış en biri sunar. Aynı dövüş amaçlarından karşı verme yeteneğini şey anlaşılmadan hissedilemez. edilemez, hiç kimse fayda gör- sona Çin'in içinde bulun- erdirerek Çin'e savaşçı klasik eseri / Ching a d l ı sanatları hümanist komutanlar da Taoist ve olan, eseri klasik analitik ve yazmışlardı. sanat için yol Ching'in t e m e l prensipleri Sun öne geleneksel Taoist eğiti- temellerini mey- savunma ve çıkarak savaş teknikleri Tzu'nun getirmişti. / Ching'ten Ching'dir. rında Aynı Çin'i mahveden iç Ching natı'na oldukça gellediğini, rektiğini en Sanatı Tao-te z a n a n l a r için sonraki Savaş de savaş paralel bile yıkıcı zorunlu vurgular. önemli gibi MÖ. olduğunu, ortala- kaleme alınan konusunda bir y a k l a ş ı m kalınmadıkça Tao-te binin birinci savaşlar sırasında kavramı belge Taoist gösterir. çoğu zaman savaştan Savaş Sa- Savaşın ka- üretimi en- kaçınılması ge- Tao öğretilerine inanan bir lider, dünyayı silahla zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tür zorlama aslına geri döner, ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük savaşları bereketsiz yıllar takip eder Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçınmak, zaferi kutlamamak yapılacak en iyi şeydir Zaferi kutlayanların gözünü kan bürümüştür ve bu tür insanların dünyaya yararı olamaz Benzer yaklaşım içindeki Savaş Sanatı da öfke açgözlülüğü yenilginin temel nedenleri olarak tanımlar. Tzu'ya savaşçı, duygusallıktan göre savaşı soğukkanlı, şinde olan kazanan kararlı savaşçıdır. savaşçı Öfkeli, kaybetmeye kızgın, öç mahkumdur. uzak, alma Tao-te ve Sun pe- Ching der ki; Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar, iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip gedüşmanlarına karşı herhangi bir duygu beslemezler. savaşta lenler, Sun tüm Tzu d e r ki; derinliklerine göklerin şekilde en "Savunmada saklanabilir, yüksek kendilerini katmanlarında tüccar manevra saklayarak hiçbir g ö s t e r i r , " y a d a "İyi u s t a i z b ı r a k m a z . " cileri olan Zen amacıyla ise Bu ulaşırlar." uzak d o ğ u Budistlerince şeyi yokmuş dövüş sanatının kendi gibi Bu d e y i m l e r , Tao kla- sanatlarını ilk ö ğ r e n - ifade e t m e k benimsenmiştir. Tao Yasalarında rekse askeri yönleri Eyaletlerin dramatik Hanedanı'nın siyasi ile önemli nan-tzu) adlı bir y e r e kitapta örgütlenmenin g e r e k sivil ilgili y a z ı l a r b u l u n m a k t a d ı r . sonunu başlarında arasında öğelerini olanlar yaparlar. ticaret d e y i m l e r i n d e de görebiliriz, hazinelerini siğinin ve geleneksel olanlar toprağın başarılı koruyarak kesin zafere Benzer yansımayı "iyi başarılı saldırıda takiben yazıldığı bilinen sahip olan bir t a m bölüm oluşturan Taoist savaş iktidara ve Savaşan gelen Tao geHan klasikleri Huan Efendileri Savaş Sanatı'nın t e m e l bilimine ayrılmıştır. (Huai- Savaş sanatında unsurdur. Duruş hamleye hazırlık nemli lunca. stratejinin anlaşılmazlığı en belirsiz, hamleler öngörülemez yapmak imkansızdır. Bir komutanı savaşta yenilgiden kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı yan hareket tarzıdır öo- uzak tutup, zafer ile izi algılanama- Yalnızca durumu bilinmeyene etki edilemez. Bilgeler öngörülmezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları algılanamaz; belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yolları kesilemez. Savaş Sanatı'nda Sun Tzu, ki g ö r ü n m e z ol. işitilmesin. O "Olabildiğince gizlen, O l a b i l d i ğ i n c e g i z e m l i ol, zaman düşmanının öyle öyle ki sesin kaderi senin bile elindedir." der. Gerek gelerek mal Sun insanların felsefi Tzu, çatışmanın gerekse ortaya gözüyle bakış ü z e r i n d e Huan görülemeyeceği birleşirler. re olarak a m a yine de en katı gereken bir zaferin araya ise nor- düşüncesindeki Sun Tzu'nun gibi Huan Efendileri'nin stratejileri de, derlikle yapılması Efendileri çıkamayacağı, bir Savaş Sanatı çatışmayı en son ça- kurallar altında, bir o p e r a s y o n doğru bir li- olarak algılarlar. Bir komutan kendi başına görmeli, bilmelidir Bunun anlamı, komutanın başkalarının göremediğini görmesi, başkalarının bilemediğini bitmesidir. Başkalarının göremediğini görmek parlak zeka. başkalarının bilemediğini bilmek üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çünkü sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma yapabilir, direnilmesi imkansız yerlere saldırabilirler. Taoizm'in ralellik ç o k sıkı gösterir. Taoist kavramları geniş eserde belirtildiği de siplerinden içeren, çerçeve kuralları ve içinde üzere Taoist hem fiziksel ruhsal eğitimde kullanılır. uygulamanın hem de pratikle barış / ve Ching ana pa- savaş adlı pren- psikolojik anlamlar "boşluk ve doluluk" yönetimidir. Savaş ve birisi, bir askeri öğreti Sanatı'nda doluluk yönetimi, tam Taoist bir bölümün dövüş 11 ayrıldığı sanatının fiziksel boşluk uygu- lamalarının olsun kaynakçalarından hükümetlerin oluşturur. olarak örgütsel Boşluk ve açıklayan olduğu ve gibi, Doluluk anlayışını Huan askeri o l s u n sivil sosyopolitik temellerini Efendileri kesin de başarının yolu düşüncelerini şu şekilde yansıtırlar: Bu bir "Boşluk" ve "Doluluk" meselesidir Astlar ile üstler arasında ayrılık varsa, komutanlar ve subayları birbirlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluşmuşsa, buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri yönetim iyi, astlar ile üstler tek bir düşüncede, istek ve enerjilerini birleştirmişlerse buna "Doluluk" denir. Becerikli lider halkını enerjiyle besleyerek , başkalarının "Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini boşaltır. maları yona Adalet ve ulusal krizlere layık noktaları refah olanlar güçlerin siyasal sosyal temeller de Savaş ilk b ö l ü m ü sosyal düzene, ç ü k bir g r u p şulları adlı bu yönetimin husus da yine ya Huan o pozis- ve güçlü konuya her örgüt öğretileri özel rakiplere, popülaritesine ilgili önem verilmiş, etik d e ğ e r l e r e , genel ahkü- galip gelebilir ve bu ko- ile a h l a k o l u ş t u r u r . Bu Efendileri tarafından askeri strateji için uygun karşı dayanışma ya ile arasında koşullar altında düzen, vurgulanan önemli, da eserin Tzu'ya göre b ü y ü k bir g r u b a da adalet, zayıf kesindir. stratejik olarak Sun devlet çalış- göreve planlama temelleri, Ching ulaştığında, olabildiğinde, başarı Sanatı'nda kitabın laka ayrılmıştır. / halka atandığında, görebildiğinde, Askeri y e r alır. tüm çözüm da ö n c ü Çın d ü ş ü n ü ş l e r i n d e n d i r . Güç yalnızca geniş bir arazi ile büyük nüfus topluluğu değildir. Zafer sadece güçlü silahlarda değildir. Güvenlik sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar meselesi değildir Otorite sadece kesin emirler ile katı cezalar değildir. Yaşayabilen bir örgüt kurabilenler sayıları az da olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplumlar büyük olsalar bile yok olurlar Bu Tzu'nun eski konu Çin'in Liang MÖ. Üçüncü yüzyılda öğretilerini takip ederek en ünlü tarafından askeri büyük strateji yaşamış, bir ş ö h r e t e Sun ulaşan', uzmanlarından Zhuge da vurgulanmıştı. Askeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyumunda yatar Asker arasında uyum olması halinde asker, üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle mücadele eder. Ama. askerle subaylar arasında itimat yoksa, savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duyacakları emirleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve eleştirmeye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit bir köylü sürüsünü bile yenebilmek olanaksız olur. Bu konuda eski bir atasözünü akıldan çıkarmamak gerekir." Askeri operasyon ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, bitirir. " Zhuge'nin dehası çizimleri ve kendisi ö y l e s i n e b ü y ü k t ü r ki, h a k k ı n d a yazılan b ü t ü n yazıları, her ş e y T a o c u yasa- l a r d a y e r alır. Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi silahlananlar savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları kuranlar savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetmediler, iyi kaybedenler ölmediler. Bu sözler, Tao-te olan, Ching'in savaşın savaşmadan Zhuge Liang n e m verir. kullanılması en bir d e v a m ı ayrıca son olan kazanmak Tao'nun çare olduğu düşüncesini, Savaş doktrini'ni klasik "Silahlar kötü kehanetin kaçınılmaz olmadıkça artık sona ermiş olduğu' ana fikri vurgulamaktadır. öğüdüne araçlarıdır, cak Liang da T a o ' n u n tarihi tezi olan nin Sanatı'nın de bu büyük ö- nedenle kullanılmamalıdır." An- 'orijinal insanlık devri- düşüncesine katılmaktadır. Liang da Sun Tzu gibi iç s a v a ş s o r u n u n a e ğ i l m i ş ve bu nedenle askeri lar çalışmaları daha çok emniyetine yönelik üzerine ülkenin gerek siyasal pratik ö ğ r e t i l e r l e akılcı odaklanmıştır. 16 gerekse yaklaşım- Askeri meselelerin yönetimi sınırlardaki ya da sınır bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok edilerek vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır. Medeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni budur. Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da budur Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da birbirlerine saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yoktur, insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savunur. Ülkeler darlar ülke aynı de yine amaçla güvendedir, fazla önem Zhuge de, Sun Tzu v e kişisel niteliklere ve katılmaktadır. hem Huan hem de askeri bağlı gösterdiğine hakkında Zhuge hem de inanılır. şunları liderlik g ü c ü n ü n olduğu düşünce- liderlik m a d d e s e l ahlaki gücün başkaları Ulusal kendisini, üzerindeki Bir inkar yöntemine eden güçlü Tzu'nun minimalist savaş felsefesi, beslenir. y a p a r a k akıllı lirtir. olmanın kaçınılmaz Zhuge, olmayan kaynağı olarak gönül Sun t o p l u m u n o r t a k ilgi a l a n ı araçlarıdır, olmadıkça çatışmadan Tzu, vurgular. L i a n g y i n e T a o - t e C h i n g ' d e n alıntı kehanetin stratejisi liderliğine ne ül- popüler olmayan Sun savaşçının t o p l u m u n tümüyle "Silahlar kötü nılması ana Zhuge göre, komutandır. birliğini fikrinden gücü yazar: k a r a k t e r tahlili halkını etkisi savunmanın Sonunda her şey komutanların askeri olan güvene kalır Popüler olmayan bir komutandan kesine fayda gelir ne de ordusuna. komutan li- unsurlardandır. Efendileri'nin bir k a v r a m d ı r ; şeklinde tehlikededir. gereken Taoist d ü ş ü n c e y e göre öz kontrolü hükümgüçlüyse, ülke popüler bilince kadar ahlaki insanın verilmesi besler, Yardımcılar liderlik d ü ş ü n c e l e r i n i ta- S u n T z u ' y a g ö r e h e m sivil en olduğu ordular kullanır. Sun Tzu'nun derlik sine amaçla yardımcılar zayıfsa Burada Zhuge, kip e t m e k t e d i r . bu bakanlar 17 ilgilendiğini nedenle be- kulla- kullanılmamalıdır." olmayan kaçınma bu savaştan düşüncesi ve ile gerekçesi Savaş Sa- natı'nın yakın bir inanırı olduğunu tek yolu, lardır. B u l u n d u ğ u n arazi ve iklim koşullarını halkının stratejisi gösterir. manın önceden "Silah belirlenmiş kullan- operasyon- dikkatle incele, kalbine bak. Askerine kında e ğ i t i m ver, ödül ve ceza y ö n t e m l e r i n i n açık o l m a s ı n a özen göster, düşmanın stratejisini d e k i t e h l i k e l i g e ç i t l e r e d i k k a t et, a y ı r t et, teçhizatın incele, masına çekilmek gerektiğini adapte kuvvetlendir, fer planları al. Ordunu, ol, saldırı askerlerini hazırla, ancak tüm ve yaşam bunları tam düşman üstüne gönderebilirsin." Tzu'nun anahtarı olan lığa d e ğ i l , Savaş sürat ve liderliğin yanışmaya da sahip koşulların zamanla- artırırken göre savunmanı ödüllendir, meselesini göz yerine getirdikten komutanların Sanatı'na koordinasyon en bağlıdır. üzerin- ne z a m a n ilerlemek gör, gücünü yalnızca Sun güvene iyi yeteneklerine ölüm yolunun hak- güvenli ve tehlikeli bölgeleri iki t a r a f ı n d a k o ş u l l a r ı n ı a r a ş t ı r , ya da geri kullanımı sonra ve komutası göre savaşta za- önüne altında başarının s a d e c e s t r a t e j i k hazır- büyük dayanağı olan psikolojik da- Z h u g e şöyle yazar: Komutan, ülkesi için yararlı bir araçtır. Önce stratejiyi belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran bir dal gibidir. Düşmanı ele geçirişi bir şahinin avına saldırışıdır. Sakinken gerili bir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan bir makine gibi.durdurulmaya çalışıldığı yere girer, en güçlü düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın görüşü yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği olmayan bir strateji, elinizde bir milyon kişilik bir ordu bile olsa düşmana gerekli korkuyu veremez. Sun büyük el ile ilgili rını Tzu'nun kendi düşüncelerini toparlayarak nekten klasik e s e r i n d e n , 'başarılı kitabı' olarak b a h s e d e n Z h u g e , özetler. kaynaklanan savaşçı Savaş Görüşleri Sanatı'nın 18 ana en temala- genellikle Taoist eğitimi ve ruhu lanır. stratejinin askeri örgütlenme gele- üzerinde odak- Size düşmanlık göstermeyenlere kötü düşünceler beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. Bir mühendisin verimliliği yalnızca bir uzmanın gözleriyle ölçülebilir. Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile hazırlanabilir Sun rın ve Tzu'yu takip eden Zhuge, süratin düşmanın oyununu beklenmedik bozmaktaki baskınla- avantajlarını vurgular. Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman bir ordu aynı avını kapmak üzere dalmakta olan bir şahin gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran bir nehir gibi savaşırsa, düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu momentinin kullanımı denilir. Daha Sanatı'nın rinde, ması aynı önce de belirtildiği ana t e m a l a r ı n d a n karşılaşılacak gerektiğini fikirdedir. biri durumlarla öğretir. Dikkatle Zhuge üzere de ilgili bu Sun Tzu'nun Savaş objektif olmaktır. nasıl tutkusuz k o n u d a da h e s a p l a n m ı ş saldırının Esekalın- Sun Tzu ile avantajlarını belirtir: Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak savaşmak zorundadır Burada güç ve adam hakkındaki Zhuge, Sun kaybıyla uyarılarını Tzu'nun, sonuçlanan aynen yetersiz Zaolan için planlamanın, harekatların sonuçları yazar. Bir ülke gerekli malzemeyi yüksek fiyatla almak zorunda kaldığında tükenmiş, malzemelerini uzun mesafelere taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar tekrarlanmama!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapasiteyle orantılı bir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken bu şekilde barış dolacaktır. Rekabet edemeyenden kurtul, ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır. 19 Zhuge, vaş son Sanatının zaferin olarak Tao-te ve Huan anlaşılmaz olanın Ching'in, Efendileri'nin hakkı Sun Tzu'nun geleneğine Sa- uyarak o l d u ğ u n u yazar: Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savunacağını bilemediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın nasıl saldıracağını bilemediği savunmadır. Bu nedenle savunmada başarı yüksek duvarlara bağlanamaz. Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları güvenliği garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman bir arada kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır: düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklemediği yerde karşısına çık. 'Bilinmez anahtarı nüşle olurken olarak Savaş bilmek' fikri yinelenmektedir. Sanatı arasındaki pek Bu en çok strateji güçlü kere zaferin Taocu düşü- bağlardan birini oluşturmaktadır. Taoist felsefenin öğretilerinin getirdiği pratik yönleri a n l a m a k b i z e ç e l i ş k i l i g e l e b i l e c e k bir i k i l e m i a n l a m a o l a n a ğ ı sağlar. dan Sun Tzu'nun bir y a n d a n savaşı da savaş stratejileri ö ğ r e t m e s i nabilire de sına bakışı Bir bu konuya bir d e T a o f e l s e f e s i n i n bakışın aynı anda ünlü bir T a o i s t t e k n i k t i r . yöntemle çözüm Yolu Tao-te olduğu bulur. Ching'de "Cennet insancıl ederler."diye bir men ve hiç d e yazılı cehennem insan zeka- günlerde olarak i n s a n l ı k dışı bu ile değer- ikilemler bu ikilemine acımasızlık bir d i ğ e r iyiliğin Aklın çıkar. insancıl değildir. halkı Kore saman Barış yazıdan bahsetmişse de, Orada k a b u l edilir. Tao-te Ching'in 1950lerdeki açılardan Çelişki ve kukla köpekler gibi yazmıştır, ardındaki farklı Savaş Sanatı'nın değildir,onlar da araştırman kurtulması' birbirinden t e m a s ı n d a ortaya çok şey s a m a n d a n de bir y a n - olarak algıla- ile b a k m a k g e r e k l i d i r . lendirilmesi örnek, lanetleyip bir ç e l i ş k i pek Bilgeler köpek gibi kabul ünlü filozofu. Batılı Anlaşması'nın 'Canavarın he- geminden Taoistler açısından olarak algılanmamış t a m tersine bu Budist öğretide olduğu gibi bir o b j e k t i f l i k ç a l ı ş m a s ı olduğu belirtil- miştir. M o d e r n a k ı m a g ö r e d e b u t ü r bir d ü ş ü n c e bir p s i k o l o g ya da sosyologun, beklentilerinin sinden sel çok, ülkelerin bağımsız davranışları, akılcı kararların çevresel faktörlerin gerekse toplumsal kaynaklandığı tezine etkisi kontrolün benzer bir düşünceleri biraraya ve gelme- altında, g e r e k birey- ötesindeki değerlerden düşünceden öteye gide- mez. Sun Tzu'nun vaş Sanatı'nda psikolojisinin türden klasik belirtilen gücünü duygularla eserinde olgu anlamaya arzulayanlar yenlere de büyük yarar sağlar. Bu ışık olduğu faktörlerini Tzu'nun çok yöneliktir. bu şekilde tüm amacı ediierek kısa Tao-te Ching bu üzere bu İnsanların güçten Savaş üzerine siyasal, hangi bu gücü kaçınmak koşullama Sa- çok toplum anlamak bakıldığında Çatışmaların mesleki minimize kadar altında davetten görülür. belirtildiği yönlendirilebileceğini kullanmayı silahlanmaya de kan d ö k ü c ü l ü k t e n iste- Sanatı'nın bir psikolojik ve çalışma maddi derinliğiyle analiz e t m e k t e k i savaşı teşvik e t m e k t e n kesilmesini Sun çok savaşın sağlamaktır. k o n u d a da Savaş Sanatı ile paralel- lik g ö s t e r i r : Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hazinem var. Birisi şefkat, ikincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başkaları üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret doğar, tutumluluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üzerinde öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği getirir. Şefkati, cesareti ve tutumluluğu bırakan, alçakgönüllülüğü terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada şefkat ise güvenliği sağlar. Klasik eserinde durulmadıkça sine ait 'çatışmasız dilmesinin her Sun Tzu kendini yakacak ne başarı' kadar Hoca askeri bir a t e ş e " stratejisinin kolay değilse saldırıyı "dur- benzetir ve kendi- her z a m a n de 'üstün elde e- etkililik' stratejisinin genellikle nimize edebileceğini başarı çoğunlukla Sanatı stratejisi rektiğini anlamsız hiç de bilmenin, vahşet bizlere öğretir. bir şey neyin, neyi, yok yapmadan ne ne ve olmayı mi- Taoist d ü ş ü n c e y e göre kazanılır; zaman zaman Savaş yapılmaması yapmayı bilmek gekadar ö n e m l i o l d u ğ u n u n altını çizer. Egzotik meme, Hareketsizlik lanır. Yine Hareket nır. uzak doğu savaş ve tutulmaz olma bilinmez Sanatı, uzak Sanatı da Varlık Bilimi enerji lamı Daha Taoism'in ilgilenirken, Savaş çağlarda,bu Ming kitabından biri olan etmenin, Bu Yolculuğu bilimini an- güç kral kılıcını sahibi kılıcı da ülkesinin kendisini uyanan silahlarla dünyayı sihirli olağachi) Moğol ile saldırı- önemli doktrin- ya da Sun olmanın ne dururken Tzu nun gibi so- biridir. karşılaştığı bir m a y m u n karıştıran bir m a y m u n kraldır. So- bir ş e y t a n ı y e n e r e k , ile ülkesine geri döndüğünde, Hatta oyuncak kılıçlar komutanı olan kılıç ülkesindeki yaptırarak di- savaş oynatır. Ancak, maalesef kahraman u s t a l a ş a r a k silahşor olur. maymunlara oyunları (Hsi-yu çalar. Şeytan'ın kullanmada baş belirleyici dört üzerinde edilmesinin başına g e ç e n maymun şeytanın sında Bilimi tam i n c e l e r k e n varlık bilimini gelişmenin ihmal zekasız kitaptaki hakkındaki Tao d ü ş ü n c e s i n i n maddesel göre medeniyetinin ğer Yaşam (1368-1644) nuçlar ürettiğine en güzel ö r n e k l e r d e n nuçta içeren kaynakla- Sanatı'nın Batı Y o l c u l u ğ u , yaşam psikolojik gelişmenin öğretilerine Batı kavuşmuştur. hiçe sayarak, konu Hanedanı'nın ları a l t ı n d a k i e s k i Ç i n ' d e ihmal ile kaynak- tekniklerini Bilimi'nden çekiçeren Bilimi'nden kültür Yaşam içermektedir. ileri görüş ölümsüzlüğe lerini Varlık ve dikkat niteliklerini iki k a v r a m ı n d e n g e s i n d e d i r . Taoist nüstü dövüş g e n e l d e zihin kullanımını bu Taoism'in doğu sanatının gibi kontrol bir d ü ş ü n c e y e savaş oyunu etmekte bu savaşçı başarısız kapılarak kendilerinin oynamalarının 21 komşu maymun olur. Kafa- oyuncak ülkelerce ger- çek savaş çalışması olarak algılandığı düşüncesine kapılır v e b u s e f e r k e n d i s i d e g e r ç e k bir s i l a h l a n m a y a r ı ş ı n a g i r i ş i r . Bu Onüçüncü yansıtıyor değil Yüzyıl Öyküdeki maymun mayı, ne yok edecek tuzağa Tuzağa arzuyu kadar da günümüzü kral e l i n d e k i g ü c ü akılsızca k u l l a n - d o ğ a l düzeni bozarak ortalığı kendini tır. eseri mi? düştüğünde yitirerek, ise varlık birbirine kattıktan sonra kendi kendine düşmesini içinde kaynaklanan bilimini anla- dayanılmaz araştırmaya yönelir. Dikka- tini akılcılık ve b i r l e ş m e y e t o p l a r . Maymun'un Tao'cu din düşüşü adamları gerektiğini söylerler ve Ruh Kazanında Simya Buda kendisine ile karşılaştığında içindeki Taoist eser I pişmesini başlar. yaratıkla savaşması Ching'de öğütlerler, belirtilen ancak maymun kral bu g e l i ş m e d e n kaçar. Buda, maymunun görecelilik kanununu maymunu beş n u ç l a r ı n d a n acı Beş dan yüzyıl pişman şunları gururunu kendisine element dağına çekmeye sonra olmuş kainatın karşı açıklayarak ele hapsederek konulmaz geçirir kibirinin ve so- m a h k u m eder. Budist tarihçi maymunun yattığı Kuan Yin yaptıkların- hapishaneye giderek yazar: Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç Akılsız bir kahramanlık gösterişine kapıldı. Çılgın bir yürekle çevresini yakıp yıkarak Ölümsüzlerin toplantısında; hizmet Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine Mutluluk cennetine koştu. Yüzbinlerce askerin arasında, Kendisine direnecek yoktu; Gökyüzündeki en yüksek cennet katında Ürkütücü bir varlıktı o. Ancak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı, Merak ediyoruz, artık kim bilir ne zaman yeniden çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek? 2} etmedi; kapılıp ortaya Şimdi maymun yalvarmaktadır. caklarını peşine artık s e r b e s t Azizler söylerler; düşmekte kendisini artık tüm bırakılması bir şartla gücünü kullanacaktır. Ancak için azizlere serbest bıraka- yalnızca bu aydınlanma aydınlanma d e c e k e n d i s i için d e ğ i l t ü m t o p l u m için o l a c a k t ı r . aziz, maymunu madan önce geçirir. Bu ranışa uzun yoluna çıkmak bir t e d b i r a l a r a k halka maymun kalkıştığında başını üzere maymunun tutkuya sıkarak sa- Son olarak serbest başına bir bırakhalka kapılarak yanlış bir d a v - dayanılmaz acı bir ve- recektir. S a v a ş S a n a t ı y ü z l e r c e yıldır, sik eserlerinden biri eserin en önemli her s a v a ş ç ı n ı n kayı unutan olarak bilinmektedir. bilgeliği Sun Tzu'nun başına geçirdiği savaşçıların d a n sıkıldığını s t r a t e j i n i n en ö n e m l i kla- gösteren başının halkadadır. nasıl Ancak bizce bu kendi eserini okuyan Tarih bu hal- bir s i h i r l i g ü ç t a r a f ı n - örneklerle doludur SAVAŞ Tao Tzu'nun SANATININ öğretilerinin Savaş felsefi Sanatı, Her iki eserde andıran bir bir bilge de halinde mutlak olduğunu siyasal klasiği İÇERİĞİ etkisi Tao-te altındaki Ching deyişler destan ağzından seslenerek rilmesi VE Sun adındaki paralellik gösterir. önerilen bilgenin bizlere ve Tao e s e r l e bir b a ş k a a ç ı d a n d a YAPISI kendi başarının, kahramanlarını söylenmektedir. aksi öğretilerinin taktirde söylemekte ve ise önerilerini Kitaplarda yerine geti- başarısızlığın tartışma kabul e t m e z bir ü s l u p ile i l e t m e k t e d i r Taocuların yaratılmayıp, araya Aynı çok getirilmesi düşünce olarak fikri bir k ı s m ı daha her bugün şeklinde Savaş iki de deyişlerin için de benzer tarafından derlenmesi hazırlandığını Sanatı eserin bilim T a o - t e C h i n g ' i n yazarı eski ileri öne sürülebilir. kaynaklardan adamlarınca yaygın ve bir sürmüştür Sonuç esinlendiği olarak kabul edilmek- tedir. Savaş mini Sanatı'nın vurgulamaya üzere, "Liderler planını hazırlar," birinci ayrılmıştır. herhangi ve bölümü I Planlama'nın Ching'de bir ş e y i de yapmadan "Liderler sorunları öne- belirtildiği önce mutlaka inceleyerek önlemini alırlar." Savaş harekattan faktörden manevraları konusunda Savaş ö n c e m u t l a k a göz ö n ü n e alınılması önemle bahseder: Uyum, hava, Sanatı her gereken beş arazi, askeri li- derlik ve disiplin faktörleri. Bu bağlamda "Uyum" faktörü, RUSU lir. siyasal l i d e r ile Gerek Tao, met T a o ' n u n vaşçı Sun neltilmesi" gerekse Tzu, iş Konfüçyüs'e " U y u m Yolu"na Uyumdan düşüncesi sivil l i d e r l i k l e d a h a d o ğ - halk a r a s ı n d a k i birliği bağlı olmalıdır. "halkın liderle Bu aynı olarak söz e t m e k t e d i r . 25 k o n u s u n a eği- göre dürüst bir h ü k ü - k o n u d a sahedefe yö- Hava f a k t ö r ü , hem orduyu halkla ilgilenir. doğru ilerleyen masını savaş ana ordunun hem mevsim Faktörü'ne arazinin güvenlik lanımı en de ter,"denilerek bu Askeri ana olma, insana bilgelere mutlaka göre, sürülmemesine duğu arazideki ihmal eden en az zararla hem "zekasız geçilmesi engebeler, önceden boyutlar öngörülerek, kılavuzların kul- ortaya çıkmaktadır. takibi çalılıklarda de I bi- Bu kriterler, cesaret ve Cesaretsiz otların ise kriterleri yine Konfüçyanizm'ce de insancıllık, yabani cesaret çık- bir k e r e d a h a v u r g u l a n m ı ş t ı r . verme, benzer. doğru alanında esnasında iyi t a n ı y a n olarak değerlerdendir. önem gücünün için savaş hakkındaki Savaş Sanatı hem geleneksel Taoizm gören üretim savaş de seçimi destekleyen gösterir. kılavuzsuz husus Liderlik hem savaş yöreyi unsur "Avın da arazideki faktörler Burada, önemli Ching'de gelince uzunluğu, gibi planlanmalıdır. halkın Bu faktörlerinden önemi mevsimin de askeri konu üretimin sağlamaya verilen Arazi uygun hem sağlanmasıdır. seçilerek gereken için askerler Buradaki kullanımının mevsimin ve yani oluşturan zeka, güvenilir kararlılıktır. sahip zeka, Budist olunan tarlanın filizlerin ekili temizlenmemesidir. olgunlaşmış ürünü kabul ol- İnsanı biçmesini bil- memektir." D i ğ e r iki d e ğ e r o l a n dere emrindekilerin güvenilir o l m a k ve sadakatini ve itaatini k a r a r l ı l ı k bir li- kazandıran olgu- lardır. Sözkonusu sel dayanışma kriterlerden ile faktörü, kullandığı temi askeri ile, beşincisi verimlilik ana konuları mekanizma liderlerde olan disiplin, ile olan ilgilenir. ceza ve ödül mutlaka aranılan temel den güvenilirlik ve Savaşçılar t a r a f ı n d a n adil ve d e n g e l i olarak k a b u l e d i l e - rek benimsenecek Yine vaşlara bir ö d ü l ilkeleri ve ile doğrudan sis- nitelikler- dır. büyük önem kararlılık örgütDisiplin ceza sisteminin bağlantılı- kurulmasına verilir. "Eyaletler çözüm Savaşı" arayan sırasında düşünürlerin 26 bitmek bilmeyen oluşturduğu sa- Yasallık Okulu da kişisel f e o d a l y ö n e t i m gütlenme ile Bu hukukun bölümün önemini ortaya siz durun." ustalık Tao-te zayıf ve karşı olmaya ve Sun bir ile ancak çok, oynayarak usta, Savaş Savaş ülke ve ana t e m a rın önem yük savaşçı maliyetini zorunlu sını, ele oranda gelmekten için güçlü kaçınmalı- düşmanın kızgınlığını büyük bölümü özet ka- maneviyatı kendisine olarak kriterini genel ayrılmıştır. süratin ve Özellikle büyük gözlerimizin verilmiştir. Savaşın amacıyla ç o k akın edilen üzerindeki geçirilecek bölümde, ülke Sun düşman salık Bu savaşın bölümdeki etkinliğin tutumlu ülke olarak en önemli uzak ülkelerdeki savaşla- kaynakları enerjinin önem ancak saldırarak üstün gelmeye Burada etkilerine ülke yararlanılmasını büyük için öfkesini, Kaynakların, Üçüncü en yanlış olmadıkça yöntemleriyle üç esnasında azaltmak bilinmez her d u r u m düşmanın ikinci prensibidir. yerine daha mak- sürpriz fak- psikolojik ve fiziksel faktörler. sürmesinin önem büyük düşmanı savaşçı kisi v u r g u l a n a r a k b u t ü r u z u n s a v a ş l a r d a n öğretilir. olan bozmaya, verir. Sanatı'nın savaş "En etki- "Savaşta ve akıllı karşıya çekilme dengeyi üzerindeki olduğu uzun karşı Sanatı'nın halk savaş gerçekten geri Sosyal, ilacı sır t u t m a g ö r e akıllı düşmanın kullanmaya gibi, bilgiye sahip olurken düşmana doğrudan karşı silah Tzu'ya arasındaki önüne serer: yazıldığı içerir. Etkiliyken ana sanatlardandır. düşmanla çalışmaktan gösterin. yegane nedenle olarak dişe-diş Sun Tzu, natları bu olmalı, zorlu dır. de ve zaferin becerileri Genel ör- aldatmacanın aldatmacayı gözükmektedir. taraf hakkında t a m çaredir. hazırlıklı Ching'de Sanatı harekat güçsüz beceriksiz bağlıdır; yönlendirme son Savaş "Askeri kendinizi simum verimliliğin törü ardından koyar: Gücünüz varken s i s t e m i n i n y e r i n e akılcı önemini vurgulamıştır. kullanılmasına ve Tzu o l u m s u z et- kaçınılması halkın dersi bü- üzerindeki özkaynak kullanımı kaynaklarının Kullanılma- esirlerinden maksimum verir. konu savaşta strateji'dir. yine tasarrufa verilmiştir. 27 Ana Burada da amaç, düş- mana doğrudan çalışmak yerine aldatmacaları rerek, ve hedef düşmanı düşman olabildiğince kaynaklarından Burada düşman saldırarak düşmanı kullanarak düşman masıdır. gibi doğruya yok kaynaklarını az zayiatla maksimum özkaynakların etmeye savaş ele yararın geçi- sağlan- tasarrufunda olduğu kaynaklarının da olabildiğince zarar g ö r m e d e n ele g e ç i r i l m e s i prensibidir. Bu k o n u d a S u n Tzu U s t a bizlere ünlü doktrini, "En iyi zafer savaşmadan kazanılan zafer- dir."deyişini öğretir Sun Tzu olarak, Tzu, ana en iyi olduğunu, bu bölümde bizlere taktikler de gösterir. amaç savaşmadan yöntemin kazanmak olduğu düşmanın planlarını bu yapılamazsa düşmanı rakmak gerektiğini öğretir. önemine dikkat çeker,ancak süratin ayrılması rumda olması işgal uzakta devam manla nuda kuvveti eaer. yecek ğişik değiş, sen çizer. gibi bir ancak masraf bu du- kapısından ile orantılı yine harekat stratejileri aynıdır: olabildiğince uzak Güçlü dur. benzer şekilde,"Üstesinden da, verilerek Kazanılacak zaferin vurgulayarak prensip direnmek konumlara bu de strateji bağlıysa Ching'de gücü savaştan koşullara meyanda, almaya altını hakkı söyler. Temel Ching'de bı- mutlaka aceleci- hazırlıkların kullanma düşmanın doğrudan I Aynı de ve gerektiğini kalınabileceğini Bölüm ile gerektiğinin gerektiğinin zafer bozmak Usta bu konuda da zaman faktö- likten kesin baştan İlk Sun izole e d e r e k z o r d a rünün yapılması için kötü her savaş karşı kadar alanında uyum hususun kader ne getirir." büyük düş- Bu denilmiştir. oranda haber karşılaşılabilecek göstermek gerekir. önemi,"geçilmezle ko- gelineme- de- Yine I karşılaştığında d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i l m e z geçilir olur." deyişiyle be- lirtilmiştir. Sun Tzu larak den Usta, kazanacağını sonra eder.Sun usta bize z a f e r i Tzu'ya savaşacağını, ne savaşçının gördüğünde garanti göre zaferi zaman ancak zaferi savaşacağı, edecek beş y ö n t e m d e n kazanacak savaşçı savaştan 2S kesin o- düşüncesin- kaçınacağını söz ne zaman bilen sa- vaşçıdır.Usta vetle komutan saldıracağını birliğine sahiptir, ne zaman bilir, az, emrindeki beklenmedik ne z a m a n asker koşullara ve b ü y ü k kuv- subaylar hazırdır, fikir komutan- ları s i y a s a l o t o r i t e n i n g ü d ü m ü n d e d e ğ i l d i r . Bu büyük hemen maz, Tzu son husus ahlaki ve hemen savaşı işte oldukça hiçbir yan, değerlendiremeyen time müdahale engel savaş konuda şüncesi zafere edilen, elde bizlere, zin orduya nız v a r d ı r , sanız o mesele bilgidedir. müdahale Sivil en önemli en kısa z a m a n gerekliliğinden belirleyen bu "Kendinizi ve ancak zaman beş y ö n t e m i kabul biriminde Hangi ne de tehlike de- tarafın iyi tanıyorsanız si- iyi b i l m e n i z e r a ğ m e n kendinizi savaşta olarak dü- d e ğ e r l e n d i r e n Sun karşınızdakini tanımıyorsanız yine her yönetimin gerektiği silah kaynaklanır. kendinizi ne askeri yöne- etmemesi bilginin yeterince Sun tanıma- bozarak zafere yoldaki için t e h l i k e y o k t u r , nızdakini yönetimin dengeleri giden kazanacağını Tzu güçleri edilecek ğerlendirilmesi başlatıl- hükümetlerdir. askeri çok Savaşlar anlatır. da ana alanındaki "askeri liderliğe yükler. tarafından sivil elindeki bir s i y a s a l etmesinin, olduğu,"gerçeğini Bu askerler genellikle bir d u r u m d a Askeri sorumluluk zaman başlatan böyle hassastır. entellektüel de kazanma karşınızdaki ile karşı karşışansı- bilmiyor- karşıyasınız demektir."der. Savaş en önemli tır. Yine Sanatı'nın Taoist anahtarının makta bu ken, olduğunu olanı Anlaşılmazlık önemli düşmana Sun bir v a r l ı k Sun Tzu uyumda Tzu savaş stratejisinin k o n u s u n a ayrılmışburada ve yorumcularından anlaşılamaz, kolaydır. zaferin anlaşılmaz oysa ol- Du Mu belirli bir Anlaşılamayan kazanır- k a y b e d e c e k t i r . " sözleriyle belirtir. olmayı geri pasif kalmaktan çekilmek ya olan kendini bölümü olan taktik yaklaşımla anlamak anlaşılır olan biri koşullara öğretir "şekilsiz Anlaşılmaz rada bir değişik hususu, konumda dördüncü unsurlarından da başkalarının göstermemeyi ayırmak saklanmak göremediklerini becermektir. gerekir. değildir. Bu- görmek, Burada yön- t e m yine a l d a t m a c a l a r d a d ı r . Fırsatları düşmandan önce gö- rerek, özellikle bilinir hızlı hareket büyük avantaj Bu bilinmesinde olduğunu yapın," der,"Ve duğu anda yüklenin. rinin ordu Tzu, Sanatı'nın Enerji'den sıra nın bir geleneksel değişikliği ve değişikliğin koşullarını sürprizin etkileyerek Sun reysel yani Tzu'nun örgüt içi ordunun çıkacaktır. ordunun Tzu'nun özel önem dünyaca olan Tzu'nun rekse tüm neden, sonsuz kolayca savaşıtaktik psikolojik vurulabileceği ko- öğretilerinin ana birlikteliktir. Bu zorunluluğu yerine "Güç"ün sayede bi- örgütün momenti bireylerden öne değil sonuç ararlar." kaynaklanan güce birliktelik eski Samuray'lardan Sanatı'nın bu Sun manevra sayıda düşmanın oluşturacağı Japonların dünyada hare- öneminin ve gerilla konusundaki olma erdirerek Savaş ya da Moment, öne çıkarır. kendisini ve eserini bilinen savaşçıları Sun birlikten sona konusu Savaşta komutanlar savaş alanında momentinden çekişmeleri bu bağlı tümünün "İyi çizerek d a y a n ı ş m a ve yeteneklere bu bir koordinasyonun gerektiğini, "Enerji" Tzu simgelemektedir. bahseder. düşmanı ol- ahlakın savaş alanında Güç, ile altını kullanılması Sun ve bölümünün savaş yöntemlerinin n u m a g e t i r m e n i n yararlarını teması disiplin dinamizmini kullanımından zayıf iyi s a v a ş ç ı l a r y e n i l m e l e - Burada vurgulanan becerisi "Kendinizi yalnızca konuşlanırlar." kastedilen ordunun arada ki, kalınacağının vurgular. beşinci kullanımıdır. bize ö r g ü t l e n m e yanı daha yerlerde vurgular. halindeki bir örgütlenmenin, önemini Moment'in ket içi Savaş Enerji'dir. karşı kesin zaferin yolunun hareketsiz düşmanınıza Unutmayın olanaksız olduğu bölümde daha Sun Tzu, hareket edileceği ya da yenilmez düşmana doğurur. düşünceyi takiben ne zaman iyi etmek, ve bugün ayıran kadar yararlı gücün en tarihi bireysel büyük özelliktir. modem Asya'da ge- bulunmasındaki temel birliktelik içindeki " M o m e n t ' e verdiği ö n e m d e d i r . 30 iç verdiği dövüş sanatı t ü m çağlardaki gerek bu sağlamasına Kitabın rını öne altıncı çıkaran kavramlar b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve Gücün yüzyıllardır oluşturmaktadır. Kullanımı Taoist Ana fikir savaş zayıf d ü ş t ü ğ ü mez yapar. savaşta rında anda değil bugünün yaygın manının kapasitesi sosyal enerjini becerisi daki mükemmellik O zaman kimse "Bir ordunun karşınıza bir ve düşman etmemizi, ancak yapısız belirli tutmanın düş- ayaklarına bir d ü z e n d e sürpriz dinamik bir her e n g e l i Sun Tzu'nun aracıdır. sözlerine belli bir k a l ı b ı olamaz. feri kazanma yeteneği Tao-te güçlerinin ya- aralarla sürekli test gerçek durumunu düş- akışkanlık yalnızca potansiyel Sun Tzu Ching'de de da düşmana belli göre belirtildiği bir b i r l i ğ i n bir k a l ı b ı y o k t u r . değişim çıbilir. Za- göstermek Buna deha denir." bölümü silahlı çatışma konuya ile il- ile s a v a ş m a n e v - görüşlerini özetler. anlatarak 31 başarılı yıpratmasını savaş alanındaki düzeni hakkında Sun Tzu'nun enerjiyi karşısına kulak verelim:" Askeri Suyun önemini Usta tersine aşındırmasını, Savaş Sanatı'nın yedinci hazırlığın Sun Tzu düşman tam ve koşullara adaptasyondan geçer. gili o l u p o r d u n u n tamamlanır. bilindiği gibi s u y u n da belirli yapısının aşmasını, şu ile bir y a p ı y a g e - olmayıp, karşın zayıf s a n ı l a n kan kuruluşun- belirli olmayış ve aracı bir ş e k l i olmamasına , tü- öğütler. benzetir, su, enerjisini fonksiyonudur. ile ç ı k a m a z . " belirli güçlerimizin bir o r d u y u a k a n s u y a ön savaşçılar kendi olması güçlerini reaksiyonlarını saklamamızı Bu raları yenil- manevrala- yapısının bir s t r a t e j i kendi kendi bir s a v u n m a v e ve iş diğer ordunun tirmesine d ü ş m a n ı teşvik etmemizi üzere de düşmanının olmanın sözleriyle, ayrıca d ü ş m a n l a r ı m ı z ı n elde bizi biri b u g ü n yalnız "İyi düşmanın korurken bilinmez Tzu'nun mandan tüketirken vererek hem kullanılmaktadır. gitmezler, Sun pısını enerjisini Bu b e c e r i bize, d ü ş m a n ı n basitlerinden hem Bu temellerini sağlarlar." Kendi ketme olarak ayağına gelmesini saldırma Bu taktiklerin en kavramla- ayrılmıştır. yönteminin düşmanın kendi enerjini koruma becerisidir. Doluluk" konusuna giren Haberalma Sun Tzu, "Hesabını yaptıktan sonra harekete geç. gören kazanır; hakkında ol. I silahlı savaşın Ching'e O zaman kuralı baktığımızda Uzağı ve yakını b u d u r . " der. Aynı da benzer ilk konu şekilde,"Hazır şans yanındadır." der. Her z a m a n k i karakteristik özelliği olan minimalist / te- m e l c i g ö r ü ş ü n ü S u n T z u ş u s ö z l e r l e bir k e r e d a h a t e k r a r l a r : "Düşmanın ğini enerjisini tüketin, kopartın." mum Doluluk yararlanma dur; ve düşman boşluk yöntemini de, komutanlarının prensiplerinden "İstekli düşmandan uzakta s e n d e l e y e n ve kaçana saldır," sözleriyle vurgular. rarengiz luk v e kalma becerisine Boşluk latır: sahip olacak savaşçı prensibine yönelik dört Enerji Uyumluluk Ustalığı, Yürek Savaş Sanatı'nın taşlarından luluk konusuna mutanlar biri karşılarına yaratma Güç arazinin yapısını Sun çıkan yeteneğine ezbere bölümü Taktik Ustalığı Tzu Usta anve bilseler bile bu uğurdaki çabala, götürecektir." diyerek şullara sağlamak uyum düşmelerinin komutanların yerine uyum I içinde kendi kendilerine felaketten yararlanama"anlayışı- seni felakete bulundukları önyargılarının başka "ko- sağlayarak Ching'de, çaban Uyum- bulundukları bundan nın da konuda, değillerse, hususta ustalığının ya bu koşullara sahip Bu ötesine savaş Değiştirme yacaklardır." demektedir. ceğini Dolu- ustalığın varlığını Ustalığı, sekizinci olan ayrılmıştır. avantaj çok için Es- Ustalığı. köşe ko- peşine kader g e t i r m e y e - ifade etmektedir. Taktik natı'nın Sun yüremaksi- değiştirme bir d i ğ e r ö n e m l i Tzu Usta düşmanın bu konusu niteliği konuyu, üzerimize karşılamaya yacağını hazırlıklı düşünmekten çok, k o n u m d a bulunmaktır." Tao'cu gili olarak, alacak olursanız, "yapınızı "askeri gelmeyeceğini düşmanı dırı doğal olan olarak Savaş hazır o l m a y a Sa- bağlıdır. operasyonlarda kural, ummaktan gelen olmak; çok, düşmanın düşmanın saldırma- saldıramayacağı I C h i n g ' d e d e b u k o n u ile il- sağlamlaştırmadan üzerinize gücünüzü tüketirsiniz." aşırı diyerek sal- karşı- miza çıkacak olmanın düşmanla önemi Savaş hazırlığı Sanatı'na anlamında yan fiziksel Sun Tzu güç, bu karşılaşmaya sürekli göre sınırlı zaferi konuda hazır olmak kalmaz. garanti yalnızca Zihinsel etmek da zafere yönelik i ç i n aşırı i s t e k l i o l m a k , y a ş a m a k i ç i n aşırı birisi, kendi beş tehlikeye sofuluk, özellikle bu üzerine Her ne sayısal "Askeri halkı yanına etmek, çekmeyi bu maddi konumunda olmadan eğitime bu üstünlük düşmanın gücünü başarmaktır." Grup düşmanını liderle deyişi de h a f i f e alan kendini takipçileri Bunun bağlıdır. konuda, de boyutlara çeşitleri gücün gü- önemle her z a m a n yararlı arınarak, tam ya bulunma- üzerinde saldırganlıktan Savaş Sanatı ilgi g e r e k t i r i r . Mencius aşırı esir düşmekten Dayanışma, ve edicisi sayısal olan bir b a ş k a "Stratejisi tahsil Tüm pozis- kaynakların hareketlerinin olabileceğinin konularda önemli konsantre yış v e yukarı doğal hiçbir z a m a n inkar başarılı cünü düşmana çekerek, sosyal ve psikolojik faktör ve etkilerin fiziksel olmayabilir, tekleyen konuşla- dikkat nehir vurgular. düşman kadar Sun Tzu karşısında durur. üzerinde yamaçların, üç getirir. üstünlüğün mışsa da, cün olarak noktaların, da üzerine sosyal ve psiko- noktalarına önemini yandan yorumlar her kullanabile- ilerlemesi fiziksel, ilk özel güneşli yörelerin bir açıdan yüksek tepelerin olduğu aşırılıkların k o n u d a da savaş sanatının Bunlar, belirgin arazideki bakarken da orduların Usta Fiziksel arazinin yonların, bol bölüm Sun Tzu açılardır. nılacak boölüm i s t e k l i o l m a k , aşırı bir d ü ş m a n t a r a f ı n d a n üzerinde durmuştur lojik psikolojik gelebilir. Dokuzuncu açısı olmaolamaz. çeker.Bunlar, duygusallıktır.Bu b a ş ı n a akıllı cek zaaflar haline yazılmıştır. aşırı dikkat malzeme yeterli liderin bakarken aşırı hazır hazırlığı için yutlarına öfke, olarak belirtilmektedir. gü- kestirerek, çalışmasını des- şöyle yazılmıştır: bireysel savaşçı Kurtaramaz." arasında karşılıklı anla- g e r ç e k l e ş m e s i de büyük ölçüde Konfüçyüs "Askerini Okulu eğitmeden bilgelerinden düşman üstüne gönderen Sun ile komutan Tzu da, onları birleştir; bu sana Onuncu ilgi türleri ayrı incelenerek, yöntemlerin şünmeye sus diğer edecek ve bölümde de h a n g i tür a r a z i d e nasıl kişinin Arazi bir h a - irdelenir. Arazi tipleri konulara yansıtılması ihtiyaç gösterir. A n c a k , komuta Bu uyumluluk üzerinedir. reket tarzı t a k i p e d i l m e s i g e r e ğ i gili savaş sanatı diyerek eğitim k o n u s u n a eğilir. taktik m a n e v r a ve ayrı komutandır."der. önemine dikkat çekmektedir. B ö l ü m arazi alanı eden kültüre yönlendir, zafer getirecektir." kültürün zafer üzerindeki ana perişan "Emrindekileri bu ile il- üzerinde dü- meseledeki temel hu- maddi, sosyal ve psikolojik ç e v r e ile i l i ş k i l e r i n i n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r . Sun ölümcül Tzu, burada organizasyon birlikteliğin moral çocukların gibi üzerine bak, seve atılacaklardır." gide aşırıya rin dan kolayca Bu olarak olan senin Sun Tzu olduğu Ana uğruna bu ilgi y i n e kendi ölüme seve arada askerlere gerektiğini, çocuklara sorumlu söz eder. etkileridir:"Askerlerine zaman kaçılmaması bölümde sev- aksi taktirde askerle- dönüşebileceğini önceden konusu da hem öğrenme, düşmanın düşmanın gebe ve konumlarını "Kendini ve de uyarma- için bilgi gelen Haber almadan genel hem güçlerinin de iyi fere giden Aynı konuda I toplama kendi zayıf n o k t a l a r ı n ı anlamak iyi tanıyorsan ile a r a z i Gökyüzü ile y e r y ü z ü n ü haber almadan C h i n g ' d e de, iyi diyerek çevre Tzu: için asla biliyorsan se- koşullarını ve açtığını ya da za- geçtiğini "Başlangıçta en- Sun zafer senin bilmenin zafere giden yolu yolun durumunu öğrenmek kastedilmektedir. zafer asla t ü k e n m e z . " düşmanını nunda anlamına işlenmektedir. düşmanını tehlikede değildir. bizlere iyi anlatır. hazırlan ki s o - Daşına d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r . Onbirinci bölüm, adlandırılmıştır. arazinin yalın yal o der. haşarı liderliğin edemez. haber alma nin ayrıca hatalarından çevre Bu Arazide bölümde konumundan içinde hangi Dokuz arazi iyice çok sosyal konumda 34 hangi Konum olarak detaylandırılarak konumu ile bu h a r e k e t tarzının sosse- içinde hangi konumda hangi hareket tarzının rektiğine yönelik öğütler bulunmaktadır. Sun Tzu Usta tarafından bu (a) Ç a t ı ş m a l ı (b) Yakın seçilmesi ge- ölümcül sa- d o k u z arazi, Arazi Arazi (c) İ h t i l a f l ı (d) A ç ı k Arazi Arazi (e) A n a h t a r (f) C i d d i Arazi Arazi (g) Z o r A r a z i (h) K u ş a t ı l m ı ş (i) ö l ü m c ü l olarak adlandırılmıştır. "Çatışmalı vaş Arazi Arazi" ya da mektedir. Arazi", sivil "Yakın Arazi" çalarına denilirken, geçiren tarafa "Açık Arazi", genel olarak çatışmaların birbirine "İhtilaflı avantaj da dilimleridir. manın "Zor Arazi", hiçbir "Kuşatılmış olup, fayda i l e t i ş i m i ç i n kilit g ö r e v i g ö - "Yakın zor olan sağlamadığı Araziler"e giriş Arazi"nin derinliklerinde girilmesi bu tür arazilerin en olmalarıdır. men Arazi", arazi ya son özelliği üzerinde tam tersine bulunan da arazi girmiş parçalarına olanakları önemli " Ö l ü m c ü l Arazi", pareline isimdir. arazilerdir. birbirlerinin arazi halinde araziler- ren "Ciddi düşman çekişme denil- arazilere.verilen "Anahtar Arazi"den anlaşılan, ülkelerin arazilere rahatlıkla girebildiği dir. düşman bitişik Arazi", sağlayan h e r iki t a r a f ı n üzerinde gerçekleştiği ol- denilir. derecede dar pusuya çok uygun bulunulduğunda he- savaşa girişmek ya da yok olmak seçeneklerinden bi- rinin s e ç i l m e s i n i m e c b u r e d e n arazi t ü r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r . Tanımını anlatan arazi Tzu, yapısının törlerini de lar.Farklı avantajları, laka yaptığı Sun her asker insan türü duyguları ve incelenmelidir." 35 ve uyumun uyum, ricat uygun içinde sosyal araziye türlerine için taktiklerine, üzerindeki ekleyerek arazi arazi çatışma ya taktikleri bulunulan psikolojik önemini da koşullar - tüm fak- vurgu- ilerlemenin bunlar mut- Savaş saldırıda Sanatı'nın ateşin onikinci kullanımı dakçılık yöntemleri ile silahlardan insanlık Sun biri için felaket Tzu başka Hoca, etmemeli, dikkate tır askeri "Yalnız, şeye, savaş aksi gazap sevince varlığına bir d a h a ve en Hoca ölümcül bu birini bölümde dile getirir kullanılması içinde içinde sana açıklığı yararı sözlerini dönüşebilir, ile derecede vurgulamışgörüyorsan vazgeç. Öfke ancak yok olmuş kavuşamaz, Sun sevk kışkırtmacılığı son olacağını hareketten . gere- ordusunu savaş sonuçlarının olanca taktirde asla ile b a ş l a r . konusundaki kızgınlık gerektiğini sonunda geç, kun- bir ç a b u k l u k l a s o n a e r d i r e n liderler gazap alınması harekete Kundaklama hükümet yapmamalı."diyerek Büyük kalmadıkça beklenmeyen "Hiçbir konu çeşitli çağdaki dileklerinden çare araçlarıdır." kendisinden incelenen konu, incelenmesi yaşadığı nedeniyle duygusal "Silahlar ancak ken kısaca Tzu'nun olması en Bu kundaklama sonrasına yönelik teknik hazırlıklar ve stratejilerin "Ateş"in bölümünde üzerinedir. ölüler y e n i d e n ne- bir ü l k e canlana- maz." Sun münü Tzu, Savaş casusluğa Sanatı'nın ayırarak konusu birinci strateji için ve son bölümünde strateji olan haber a l m a y a geri d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y l e de kitabı Bu ö ğ r e t i m tarzına lileri casusların uygun önemini olarak haber alma anlatmaya bir günlük zafer mizi için len edinmekteki edilir. Bu durumunu haolup, nedenle öğrenme- başarısızlık c a s u s l a r ı y a d a gizli ajanları Operasyonların arasından Düşman bilgileri mücadele düşmanın kaynakları tümüyle dışıdır." Sun Tzu, ayırır. yıllarca kaçınarak, sağlayacak insanlık bü- görev- başlar." Askeri r e k e t l e r bir ü l k e i ç i n s o n u o l m a y a n t ü k e t i m ödül vermekten çi- büyük gereksinim b ö l ü m d e kendisine özgü verimlilik hedefli minimalist olan en bölüaltı zilen tünleştirmiştir. ve onüçüncü kitabın tutulacak içindeki casuslara "İç gerçekleşeceği casuslara "Mahalli muhalif görevliler Casus"; Casus" arasından yakalanan 36 beş k a t e g o r i y e bölgedeki düşman insanlar adını verir. görevlendiricasuslarının iki t a r a f l ı çalıştırılmaları "Devşirme mana Casus" sızdırmak Casus" adını yöntemi denilir. amacıyla vermiştir. ile Gerçek yaratılan casuslara olmayan bilgileri gönderilen "Yaşayan casuslara Casus" adı bilgilerle gelip geri d ö n e n c a s u s l a r a verilen Sun Tzu'nun liderlik a ç ı s ı n d a n pratikteki karmaşıklığına sosyal psikolojik faktörlere vaş ve Sanatı, meselesi şüncesini, ve çek adalet bilgi "yalnızca casusların olduğunu bakışında söyleyerek sona "Casuslar, akılcılık gösterilmeksizin kurnazlık casusluğu ve önem çok erer. bilgi iyi kararını verilmiştir. Sa- Sun bir Tzu liderlik bu casuslardan diye hünerini dü- insanlık açıklar gerve, gösteren bir k o m u t a n z a f e r d e n e m i n bildirir. 37 gibi olmaksızın, alınamaz." kullanma konusunun olduğu başarının kullanılamaz; olmaksızın p a r l a k bir h ü k ü m d a r y a d a akıllı olabilir" d i y e r e k son her z a m a n büyük "Ölü edindiği isimdir. "Casusluk" kullanımındaki da ise ise düş- TARİHİ Savaş yüzyıllar dığı Sanatı'nın arasındaki adlı ünlü kurulmuş, nedanın Bu eseri sında ortaya çıkan kilerin bozulması için harekete yen bir ç a t ı ş m a otorite yaklaşık hanedanı beşinci ve boşluğu üçüncü döneminde beşyüz yıl yazılönce olarak bilinen çöküşü hanedanı ele sona ha- sonra- eyaletler arasındaki eyaletler arasında I bilgeler tarafından Hanedanın sonuçlanınca iliş- geçirmek ermek bilme- başlamıştır. dönemde yazılmış olanlarından Savaşan cel Chan ve ilişkilerin Eyaletler d ö n e m i n i n bizlere o dönem dönemidir. ile geçen M.Ö. Eyaletler" k a l e m e almış olan "Zhanguo askeri Çin'de Çin t a r i h i n d e C h o u parçalanma Bu eski "Savaşan bilinmektedir. Ching ÇERÇEVE eserler Eyaletlerin kuo t s " e adlı anlatıldığı arasında Stratejisi en önemli anlamındaki e s e r d e d ö n e m e ait s i y a s i bir d i z i öykü bir ç e ş i t g r a f i k a n l a t ı m ı içinde Savaşan b u l u n m a k t a ve dönemi yansıtmaktadır. Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; düzenbazlar ya da komplocular kendilerini süper güç yapacak ordular kurdular. Her birisi diğerinin yaptığını artırarak taklit edip sonsuz bir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar boyu süren sert çatışmalar sonucunda büyük eyaletler için çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar, kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar birbirlerinden ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı bir odam oluştu. Değerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu durum her geçen gün daha kötüleşti,. odada birbirleriyle durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı. 38 "Savaşan yaşamış Eyaletler" bulunan Konfüçyüs yaşamını, kişmeye sürükleyen denlerini anlamaya "Seçmeler"'de, düzenleri "Dini konuların yüzyıllar hakkında boyu Eyaletler" sürecek dönemi, Wei, iç çeeseri Konfüçyüs'ün ile canlandırılır. Konfüçyüs bilgim çalışmam ne- klasik Konfüçyüs'ten ister. hakkında eğitmen yıpranmanın karşılaşması yardım hiçbir arifesinde ve Konfüçyüs'ün hükümdarı düzeni filozof değerlerindeki bir h ü k ü m d a r l a konusunda meseleler gün ülkesini insan vakfetmişti. Hanedanı'nın hemen hümanist, "Savaşan öğütler verdiği Wei döneminin büyük var, yok." savaş kendisine ancak askeri diyerek ertesi h ü k ü m d a r ı terk eder. Hükümdarın kavramını üçüncü sında yüzyıllarda, yaşamış ele alınmıştır. orada Yen kadar gitmek kullanıyormuş. rışık eyaletlere Wei Eyaleti'ne söyler. göre olgunluk göre Konfüç- hocasına giderek Konfüçyüs Wei gidin" ise hatalarından hesabı Ben sizin, Hükümdarı döneminde saçmasapan kendi- bir da gibi dediğinizi duymuştum. giderek oradakilere yardımcı ne ülkesini ders şekilde olmadığı her de almı- öldüresiye halkın çıkış " d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp, "Gitmek için tek şey c e z a l a n m a n zamanlarda Bunun Konfüçyüs'ün nudaki Hui, orta- Bu ka- nedenle, olmamın doğru düşündüm." Mencius'un tır. Chuang-tzu yazılarına istediğini Ölenlerin Konfüçyüs, O tam tarafından bir t a r z d a y ö n e t i y o r , yolu da y o k m u ş . bulacağın Eyaletler d ö n e m i n i n filozof Duyduğuma tam İnsanlarını olduğunu insanlık M Ö . d ö r d ü n c ü ve ne yapacaksın?" diye sorar. Hui," alışılmadık öykü ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen hayatının yormuş. Taoist düşüncelerinden bu Chuang-tzu'nun Eyaleti'ne sine," boyu anlatan Savaşan olan yüs'ün en yakın Wei yüzyıllar çıkartmalarını pek barışsever az insancıllığını nedeni kimse orada Konfüçyüs bir uygulanmamasının beceriksizliği 39 ancak uygulamaya araştırıldığında, teorilerinin uygulamacıların hazırlanmışsın olacak." teze nedeni olmuştur. ile çalışmışgöre bu ko- Bir d i ğ e r t e - ze göre ise masının Konfüçyüs'ün nedeni adaletli olmayı Lao-tzu ile başka açılardan şiddete görünmekle olduklarını birlikte anlatır. katı hümanizmanın anlamıyla insanlar, oluşturduğunu anlatmıştır. klanından bilgesi sakla- katlederek yarattığı ortaya Aynı kendi duygusal içlerinde ustalar özgür bizlere soğukluğun özgür engel gibi kendisi de K o n f ü ç y ü s zamanının di- ölümümüzün çatışmaların gerçek çıkabilmesine Konfüçyüs g e l m i ş olan Buda halinde aşırı acı- engellemektedirler. Taoist haliyle Chuang-tzu, insanların esas objektifliğin doğal ile Bu tür ortaya çıkmasını acımasızlığın, ünlü ve humanizmasını yapıdaki acımasızlıkla çağlardaki anlaşılması ol- insancıl gizleyerek soruna Lao-tzu saldırgan duygusallığı hümanizmanın barışçı kendilerini yaklaşmışlardır. masız ğer olarak yönelik yapıda bir s a v a ş ç ı uygulanmamış anlamıyla Chuang-tzu'nun genel bizlere Eski gerçek i s t e m e m i ş olmalarıdır. uygulayanlar da dıkları politikalarının yöneticilerin sona kendimizce iyi ereceğini söylemiş- acımasızlığını, kainatın tir. Lao-tzu'nun insanlık olarak dışı kullanılabilen düklerini söyleyen sız bu konudaki olduğunu, dramatik bilgelerin içi saman sözlerinde acımasızlık nekler de esasında insanları dolu buluruz. örnekleri dinsel korkuluklar Chuang-tzu verir. Onun i ç v e dış ç a t ı ş m a l a r ı n kurban gibi gör- da sayı- verdiği ör- önlenmesine yö- neliktir. Bu antihumanizma, saldırganlığı sünü açıklama besleyen lamsızlığına filozoflarca amacından çok, yarı açgözlülük ve sahiplenme karşı bir tedavi yöntemi acımasız saldırganlık güdü- duygularının olarak an- kullanılmaya çalışılmıştır. Hindistan'aa, miş yanık lardı. bedenleri Budistler Bunu yapmalarının sahiplenme yanmış ziyaret etmeye duygularını nedeni, yörelerde gömülme- büyük özen gösteriyor- içlerindeki ürkütmekten insanlık idealine ve ö r n e k t o p l u m 40 ziyade açgözlülük ve düşüncelerini m o d e l i n e y ö n e l t m e k idi. Aynı şekilde, yaralarını en baş olan başlayarak, savaşın özünde insancıl anlaşılmasına açıdan Bunu katmaktan düşünce çok yaparken savaşın de savaşın saldırı ve duygukuşatma kadar tüm kullanırken değerlerin olarak olumsuz- de okurlarının tam değeri ile çalışır. bakıldığında, Taoist okurlarını kaynakların yamyamlığı sonuçlarına toplumsal çekmeye gözlemlenen unsuru ve Bunu sonundaki insan ve doğal savaş da ihanet ve y a b a n c ı l a ş m a gözler önüne serer. dikkatini, Bu Usta a n l a m a y a davet eder. nitelendirilebilecek lukları Tzu safhalarından larından gibi, Sun Savaş Sanatı'nda yönteminin okuduğumuz kitaba metnin bir kültür anlamıyla anlaşılmasının anahtarını vaş Sanatı yönüyle yen kişilerin dikkatini ç e k m e k t e o l d u k ç a başarılı o l m u ş t u r . bu Taoist felsefede öğreti lemi Sanatı sinde aracı kitabın olarak barışçıl ikilem savaş hemen aleyhtarı savaşını kendi Düşman hatlarının ortaya reklerıyle, duygularıyla çıkartır, oynar. 41 Sanatı'nın da olmasındadır. karşı sırlarını Sa- p e k aldırış e t m e - h e r z a m a n s t a n d a r t bir Savaş gerçekleştirir. düşmanın söyleyebiliriz. öğretilere kullanılmıştır. özünde savaşa oluşturduğunu tam yer aldığı prensipleri düşman gerisine iki- Savaş çerçevesarkar, askerlerinin yü- S A V A S3 SANATI Bölüm I PLANLAMA SUNTZU d e r ki, 1 . Savaş sanatı bir d e v l e t için yaşamsal öneme sa- hiptir. 2. Ölüm-kalım meselesidir. yahut yok olmanın yoludur. sinlikle kavuşmanın nedenle ihmal edilmesi ke- düşünülemez. 3. Savaş sinde Bu Güvenliğe Sanatı, mutlaka faktörün göz etkisi savaş önüne koşullarının alınması değerlendirilme- zorunlu beş önemli altındadır. 4. Bu faktörler: (a) U y u m (Ahlak) (b) H a v a Faktörü, (c) Faktörü, Arazi (d) L i d e r l i k Faktörü, (e) D i s i p l i n Faktörü' dür. 5. Uyum tanları Faktörü, ile şamlarını faktörü uyum hiçe ahlakı simgeler. Savaşçıların içinde olmalarının nedenidir. sayarak, tehlikelere aldırmadan komu- Astların ya- komutanla- rını t a k i p e t m e l e r i n i s a ğ l a r . 6. zaman Hava ile 7. Arazi mesafeleri, Faktörü gece ile mevsim zorluklarını Faktörü, alınması t e h l i k e ile g ü v e n l i k , ve dar geçitleri, gündüz, soğuk ile gereken kısa y a da açık arazi ile v a d i , boğazlar ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler. 43 sıcak, öne çıkartır. uzun 8. Liderlik Faktörü zekanın, saretin, düzenin 9. Disiplin leriyle ahenk paylaşımı, ların zafere güvenin, ce- gerekli olacak, faktörü asla birim- arasındaki lojistik d e s t e ğ i harcamalarının beş ordunun tüm subayların rütbe sağlayacak yol- kontrolüdür. bilerek kullanan kaybetmeyecektir. her ko- Bilmeyense ulaşamayacaktır. 1 1 . Bu ve için sayılan başarılı anlaşılan ilerlemesi, ile o r d u 10. Bu mutan Faktöründen içinde ordu bakımı insancıllığın, simgesidir. taktik rulara nedenle, kararlarda savaş alanında yapacağınız stratejik beş faktör ç e r ç e v e s i n d e benzer soruları kendinize aşağıdaki so- sormalısınız. 12. Sorular: (a) Hangi komutan "Ahlak (b) Hangi komutan daha yetenekli? (c) Hangi komutan Hava ve Arazi avantajlarını Hangi taraf daha (e) Hangi ordu daha güçlü? (f) disiplinli? orduda ceza-ödül yedi Benim soruya verilecek takip daha cevapları değerlendire- kehanetini yapabilirim. önerilerimi ulaşacaktır.Onu kavramı d a h a adil? rek zafer ya da y e n i l g i n i n uygulamayan Faktörlerinin Hangi tarafın subay ve askerleri daha eğitimli? düzenli, 13. Bu sahip? kullanabiliyor? (d) (g) H a n g i 14. Faktörüne" edin. komutanları uygulayacak Önerilerimi takip komutan dinlemeyen etmeyin. Kaderleri zafere ya da yenilgi- dir. 15. Önerilerimden masın satı karşınıza da çıkacak, kesinlikle 16.Koşullar göre planlarınızda fayda olacağını faydalanırken, size yardımı kurallara olabilecek uysun uy- h i ç b i r fır- kaçırmayın. ne kadar lehinize ae zaman, sakın zaman unutmayın. 42 olsa yeni durumlara değişiklikler yapmakta "ŞAŞIRTMA" SUN TZU ve "ALDATMACALAR" d e r ki, 17. T ü m savaşlar aldatmacalara ve şaşırtmaya daya- nır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n süz g ö s t e r m e l i ; sizmiş gibi ğunuz güçlü o l d u ^ğ u n u z d a ,' ^ " ' 3 kuvvetlerinizi durmalı; izlenimi burnunun en harekete geçirirken, d ü ş m a n a yaklaştığınızda, vermeli; dibinde uzakta olduğunuza 19. Düşmanı yanıltacak yemler 20. Düşmanın her man saldırısına hazırlayın. meye çalışın. görmesini sinirli Kendinizi ise Düzeninizi, ise kendinizi ise, düş- uzakta durun. daha çok sinirlendir- zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi küçük sağlayın. 2 2 . D i n l e n m e k istediğinde rahatsız edin. şik d u r u m d a y s a 2 3 . Hazır lerde düşmanın kandırın, vurun. güvenli yapıda ise kullanın. Sizden güçlü hareket- inandırmalısınız. düşmanı cenahı g ü ç3 - w uzakta oldu- olduğunuzda düşmanı k o n t r o l ü n ü z ü yitirmiş gibi yapıp, 2 1 . Düşman kendinizi bölmeye, olmadığı Güçleri birle- a y ı r m a y a çalışın. anda saldırın, hiç ummadığı yer- karşısına çıkın. 24. Zafere ta'rafından yönelik önceden taktik uygulamalarınızın anlaşılamaması düşman için g e r e k l i gizlilik t e d - birlerini alın. 25. Zaferi saplamayı cesi mutlaka vaşa bu yapmayı önce her i h t i m a l e da k o m u t a n savaş ö n c e s i en çok he- Savaşı yeterince girmeden arada kazanan yapandır. plan yitiren mutlaka karşı, unutmayın. komutan yapmamıştır. zafer yenilgi Plan ise Bu hesabı savaş ön- nedenle sa- yapın. hesabını ve stratejisini yapmaya verdiğiniz zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır. \5 Ancak, önem B ö l ü m II SAVAŞIN kadar SUN TZU d e r ki, 1. S a v a ş alanında ağır zırhlı savaşçı, nına bu cephe lara, bin arabasının savaşçıların gerisindeki konukların bulunan savaş taşınmalarını MALİYETİ harcamalar, gibi savaş aşağı ötedeki bir o bin zırhlı savaş ala- cephede ve alanında bulunacak ufak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , savaş arabalarına ö d e n e c e k tüm görürsünüz. yüz malzeme, rip t o p l a y a c a k o l u r s a n ı z g ü n d e e n rekeceğini hafif zırhlı, sıra kilometrelerce sağlayacak ağırlanması adet yanı Yüz bin maliyeti az bin zırh- alt a l t a g e t i - külçe gümüş s a v a ş ç ı l ı k bir o r d u ge- bundan donatılamaz 2. Savaş başladığında, vaşçılarınızın silahları maya Özellikle başlar. nüzün körleşmeye, hızla a z a l m a y a 3. devletin Hele bir zaferle zafer de, bir a n a gecikecek savaşma hedefi başladığını ülkenizin olursa, sa- şevkleri kuşattığınızda, kırılgücü- görürsünüz. sefer sağlayabileceği imkanları kısıtlı olanaklar çekilen ise, sıkıntıya değmeyecektir. 4. Silahlarınız yetersiz tükenip, kalıp, diğer komutanların sizin maya çalışmak harekete durumda, ne için k a d a r akıllı bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı 5. lamlı şevkiniz hazineniz eridiğinde daha Bu nedenle, olmasına rağmen, yana gelebileceğini yaptığınız aşırılıklardan geçtiklerini olursa sonuçları olsun bulunan yararlan- bir kimse Bu böyle engelleyemez. acelecilik akıl zaman kimse söyleyemez. 46 gücünüz göreceksiniz. hiç savaşta ile kırılıp, önce yanınızda aptallıkla eş an- yitirmenin de yan 6. Uzatmalı savaştan kazançla çıkmış bir ü l k e görül- memiştir. 7. Savaşı kazançla kapatmanın s a v a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi 8. göre umut Deneyimli, planlamasını akıllı yapar. bilen yolunu kişi kişidir. komutan Savaşa bulacak mevcut olanaklarına girince takviye gelmesine bağlamaz. 9. Savaş araç ve nimlerini ülkenden bulmanın yollarına malzemelerini, getir. Düşman bak. d i ğ e r lojistik g e r e k s i - arazisinde O zaman atlarına savaş esnasında yem aç kal- mazsın. 10. Devlet uzak d ü ş m a n tek ihtiyacını maliyesinin arazisinde gerektirir. kalan o r d u n u n zayıflığı, savaşması, ordunun daha vatanından çok lojistik d e s - Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda halkı fakirleşir. 1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ı n d a olması fiyatları yükseltir. Yüksek fiyatlar da 12.Yaşam halkın seviyesi yaşam seviyesini düştüğünde, düşürür. halk ağır y ü k altında kalır. 13. Düşük yaşam dişinde tırnağında halkın ek vergi olarak alınırken, vaş arabalarının mızrak, baları seviyesi, çekecek gelirlerinin devletin onarımı, kalkanların güç tükenmesi kalmaz, masrafları eksilen atların, ikmali, öküzlerin malzeme alımına yüzünden büyük ise zırhların, arabaları yapılan kısmı kırılan saok, yay, bu ara- ile harcamalarla ar- tar. 14. Bu nedenle, mana yıkmaya zeme kendi düşmandan çalışır. akıllı ülkesinden el bir komutan Düşmandan çıkacak konacak bir alınacak yirmi çuval giderlerini düş- bir a r a b a mal- araba hayvan malzemeye; yemi kendi ü l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k yirmi çuvala eşittir. 15. Düşmanı mamız gerekir. paylaştırılması 16. Bu savaş arabası yok etmek istiyorsak askerimizi Bu da alınacak ganimetlerin kızıştır- asker arasında ile y a p ı l a b i l i r . amaçla, ele savaş esnasında geçirildiğinde 47 savaş on ya da daha çok arabalarını ilk ara- bayı ele geçirene verin. Arabalardaki kendinizinkiyle değiştirin, arabalarınızın safına düşman bayraklarını ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı katıp savaşa devam edin. Ele kendi geçen e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n . 1 7 . Ele g e ç e n gücünüzü artırmakta 18. Savaşta düşman g a n i m e t l e r i n i ve esirleri kullanın. amacınız uzun 1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i ki, derini, ülkesinin elinde tutan kendi barış ya da kişidir. 48 sefer değil, ordu zafer olsun. komutanı tehlike içinde halkının ka- yaşamasını B ö l ü m III SAVAŞTA Sun Tzu d e r ki, 1 . Savaş Sanatı'nın sini t ü m ü y l e , yıkmanın zarara kimseye en 2. Bu faydası manın nedenle, üstün direncini 3. (a) çözüp, olmaz. Aynı nimetleri savaşların başarı ülke- şekilde, Yakıp bir o r d u y u sınırsızdır. tümünde d e m e k değildir. savaşmadan düşman ele g e ç i r m e fikridir. savaşarak Üstün zap- başarı düş- kırmaktır. Komutanlığın en üstün meziyeti d ü ş m a n planını meziyet d ü ş m a n güçlerinin birleş- kırmaktır. 3. mesini (b) En iyi ikinci engellemektir. 3. (c) nında pratik kavramı, uğratmadan da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n tetmek en STRATEJİ Üçüncüsü taarruzda En kötü ise d ü ş m a n o r d u s u n a savaş meyda- bulunmaktır. m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n bir k e n t i n kuşa- tılmasıdır. 4. Savaşta ana kurallardan surlarla korunan Kuşatmada bile kullanılacak 5. Öfkesini düşman taktik, boşu biri, m ü m k ü n olabildiğince kuşatılmasından savaş gereçlerinin kaçınmaktır. hazırlanması aylar s ü r e c e k t i r . sunu likle kentlerin kontrol üstüne ordusunun bilmeyen sürüsü az üçte birinin boşuna yok olmasından başka kuşatma en etmesini karınca esnasında başa gelen gibi komutan daha savaşın Bu başında sonuç getirmez. en ordu- yollayandır. Özel- büyük felaket bu- dur. 6 . Akıllı man kentlerini lider düşman kuşatmadan ordusunu ele savaşmadan, geçirmesini bilir. düş- Düşman krallığını savaş savaş oyunları meydanında 7. Ordusunu dığından adam savaş imparatorluk bile Stratejik Savaş on kesin önemli misli b ü y ü k ise s a l d ı r ; göz bir zafere kural: büyük 9. Güçleriniz eşitse düşmandan alanda düşmandan akıllıca iştir. ise ulaşabilir. bir İşte buna Elindeki düşmanı ordunun gücü kuşat; olduğu d u r m a n d a f a y d a var; zayıfsak mümkünse geri genelde gerçeği devlet güçlü; 1 2 . Bir k o m u t a n çekilmek k ü ç ü k bir k u v v e t l e de, asla 1 1 . Komutanlar devletin ise, kırdırma- Böylece beş hala ç a t ı ş m a y a girebilirsin; uzakta 10. Her ne k a d a r , sağlam boşuna dikebilir. misli iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l . zayıfsa daha yakın çok denir. 8. Savaşta yapmak sürecek savaşlardan meydanlarında tahtına yitirmeden düşmandan uzun ile b i t i r i r . büyük gücün ancak her yapılacak en inatçı bir d i r e n i ş kuvvetlerin zafere unutulmamalıdır. kalesidir. Kalenin her n o k t a s ı kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır. yapacağı üç hata ile o r d u s u n u n ba- şına f e l a k e t getirebilir. 13. (a) ğinde Orduya ordunun maması. bu ilerleme veya geri emri farkında ol- Buna orduyu topallaştırma da denir. 14. (b) Ordudaki koşulları krallığını y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e ninde çekilme emri verdi- uygulayamayacağının düşünmeksizin kalkması. Bu, orduyu askerin zih- huzursuzluk yaratır. 15. (c) Zor önüne almaksızın, koşullara uyum subay seçimi. askeri Bu, prensibini göz askerin güvenini sar- sar. 16. O r d u n u n rumdan tacakları diğer huzuru prenslerin Kesindir. Bu kaçar, güvenini yararlanmaya da orduya yitirirse çalışıp, anarşi bu sorun getirecek, duyara- zaferi olanaksızlaştıracaktır. 1 7 . Z a f e r için yiz: beş ana koşulun bulunduğunu bilmeli- (a) S a v a ş ı , vaşılmayacağım bilen (b) Savaşı, iyi kullanan (c) aynı (d) Savaşı, bilen 19. Kendinizi bilip, kazanır. ordusunun düşmanın her seviyedeki en hazır personeline olmadıgi zamanı askeri kapasiteye sahip olup, bile düşmanı girseniz düşmanı karşın yenilgiyle düşmanı yenilgi sa- kazanır. Sonuçta, savaşa de s a v a ş ı l ı p ne z a m a n e l i n d e k i zayıf g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e müdahale edilmeyen yüzlerce zafere zaman bek- kazanır. (e) S a v a ş ı , tarafından ne kazanır. Savaşı, ruhu veren lemesini ancak biliyorsanız, komutan ve kendinizi sonuçtan bilmiyorsanız, de tanışabilirsiniz. sizin kaçınılmazdır. 51 için sivil y ö n e t i m kazanır. iyi biliyorsanız, emin olabilirsiniz. kazanacağınız Ne gireceğiniz kendinizi her ne her s a v a ş t a B ö l ü m IV TAKTİK SUN TZU 1 . Eski dan d e r ki, savaşçılar, uzakta tutarlar; fırsatı kendilerini yenilgi olasılığınuygun kollarlar. 2. Yenilgiden Ancak, düşmanı 3 . İyi kendimizi korumak y e n m e fırsatını bir s a v a ş ç ı cak d ü ş m a n ı olmasa da savaşı koruyabilir, an- k o m u t a n g ü c ü yeterli becerebilir. savunma taktiklerine 5. Yenilmezlik elimizdedir. garantileyemez. üstün yetenekli kazanmayı y e n m e k ise s a l d ı r ı y ı bizim bize d ü ş m a n verir. kendisini yenilgiden yenmeyi 4. Sonuç olarak, bağlıdır, düşmanı gerektirir. 6. S a v u n m a d a dırı önce s o n r a d a d ü ş m a n ı y e n m e k için kalmak, güç yetersizliğini gösterir, sal- ise a ş ı r ı g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 7. Savunması saklanabilirken, rından ruma atağa , kalkar. ünlü ile komutan ünlüsü Sonuçta, bir topraktaki her d e l i ğ e cennetin üst elimizde kendimizi katmanlako- d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alır. 8. Zaferi savaş ile ataklığı ancak ustalığının 9. Savaşıp, "Aferin!" d e m e s i 10.Yerden değildir. Ayı, de savaş bir t ü y alanımıza girdiğinde görmek değildir. ülkeler güneşi gök gürültüsünü görüş zirvesi ele geçirildiğinde, tüm ülkenin ustalığının zirvesi değildir. kaldırmak görmek duymak da kulak 52 büyük keskin bir g ü c ü n görüş simgesi olmadığı hassaslığını gibi, göstermez. 1 1 . Eskilerin vanını sadece akıllı savaşta savaşçı lıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i 12. Kazandığı 13. Zaferlerini m a m a k zaferi man değil, akıllılık u n - savaşı kolay- kendisine ne ünlü bir a k ı l , ne getirir. hata yapmayarak kesinleştirir. Çünkü, kazanır. zaten Hata yenilmiş yap- bir d ü ş - ele g e ç i r i l m i ş t i r . 14. olacağı ğunda Usta savaşçı, pozisyonu bu fırsatı için yenilginin düşmanı olanaksız y e n m e fırsatı doğdu- kaçırmaz. zafer ancak zaferi komutan kendisi hazırlar, 15. Savaşta maya kum ile beceriklilikle elde etmiştir. zaferler de cesaret madalyası dediği savaşçı kazanması stratejisine kazandıktan sahip sonra komutan girer. ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r , çatış- Yenilgiye mah- zafere sonra yöne- lir. 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü rüne sımsıkı yapışır; 1 7. Askeri (a) b ö y l e c e başarıyı (c) Kontrolü, Hesaplama, Dengelenmesi, Zafer, önemli kıstaslardır. 18. ö l ç m e varlığını Hesaplama, lenmesi, mesi'ne Miktar Hesaplamaya; Toprağa; Miktar Kontrolü'ne; Zafer, Kontrolü, Olanakların Olanakların Ölç- Denge- Dengelen- borçludur. 19. Muzaffer lama ordunun bir ağırlığı, ordunun 2 0 . Saldırıya akan karşısına demir güllenin n a c a k bir b u ğ d a y t a n e s i yona Faktö- metotta, (d) O l a n a k l a r ı n meye; Disiplin ölçme, (b) M i k t a r (e) işler, k o n t r o l ü a l t ı n a alır. geçen nehir sularına çıkacak bir karşısında kefeye topko- kadardır. bir o r d u n u n benzer. 53 gücü derin bir kan- Bölüm V ENERJİ SUN TZU d e r ki, 1 . B ü y ü k b i r g ü c ü n k o n t r o l ü ile b i r k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü aynı p r e n s i p l e r e bağlıdır. Sadece rakamların bölünmesi ge- rekir. 2. K u m a n d a n ı z altında k ü ç ü k bir birlik a r a s ı n d a retleme bulunacak bir ordu Sadece ile işa- kullanımı değişir. 3. Ordunuzun düşman nabilmesinin güvencesi manevralara bağlıdır. 4. Ordunuzun karşısındaki saldırısına dolaylı düşman değirmen ve güçlü yanlarını veya kullanılır; sarsılmadan doğrudan üzerindeki taşına ancak zaferin daya- yapılacak etkisinin benzemesi, keşfetme bilimindeki 5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n mekte büyük b ü y ü k bir f a r k y o k t u r . yumurta düşmanın zayıf başarınıza bağlıdır. metod, güvencesi çatışmaya dolaylı gir- metotlar- dadır. 6. Beceriyle yeryüzü gibi durmaz; güneş ya uygulanan tükenmez; da dolaylı nehir ya ay gibi taktikler da yeniden hava ırmakların doğmak ya akışı için da gibi batar; dört m e v s i m gibi geri g e l m e k üzere gider. 7. S a d e c e yedi tanın karışımından 8. S a d e c e ve siyah) beş olmasına nota b u l u n m a s ı n a karşın bu yedi no- pek çok m e l o d i yaratılır. ana karşın renk ( bu sız r e n k ü r e t i l e b i l i r . 54 mavi, beş sarı, rengin kırmızı, karışımı beyaz ile s ı n ı r - 9. S a d e c e dört tad (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın taya bu dört tadın karışımları ile s o n s u z s a y ı d a lezzet or- çıkar. 10. Savaşta, fazla saldırı doğrudan m e t o d u yoktur. ve dolaylı A n c a k bu olmak üzere iki metodun ikiden karışım- ları ç e ş i t l i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş t u r u r . 1 1 . Doğrudan birbirine bağlanır. metod da dolaylı metod da s o n u n d a Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir. Asla bitmez. 12. Orduların sına çıkan taşları saldırısı sel 1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n layan şahinin baskınına benzer. Karşı- avına saldırıp parça- bile s ü r ü k l e r . kalitesi süzülüşündeki ahenge, zamanlamaya ben- usta savaşçı saldırıda k o r k u n ç , karar zer. 14. Bu nedenle, vermede çabuk olandır. 15. Enerji g e r i l m i ş yay, 16. Savaşın varmış gibi gözükse içinde o r d u n u n zamanda kargaşa başı yenilginin 17. Çalışılmış cesaretin; 18. Düzenliliği örtmek, kesi ilerisi altına de bu nır; düşmana düzensizlik enerji düşmanı bazı Bütün disiplinin; güçlülüğün karışıklık a n c a k bu aynı çalışılmış altına . s a k l a m a k ürkeklik gösterisi biriktirmektir. önemsiz ile G ü c ü zayıflık m a s - manevrasıdır. harekete zorlama yanıltıcı korku, hazırlayıcısıdır. pelerinin Cesareti a l m a k s a savaş taktik komutan, düzensizlik ilacıdır. düzensizlik, 19. Böylece düşmanı hip içinde yanıltıcıdır. meselesidir. için gürültüsü ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , çalışılmış zayıflık, k ı s a c a bir b ö l m e kararsa o k u n atılmasıdır. ve manevraları yemler verip ustalığına saustalıkla kulla- düşmanı yeme saldırtır. 2 0 . Yemleri sürekli hareket e t m e y e zorlar; tar, düşmanı bazda, ordusuyla sürekli pusuya ya- bekler. 2 1 . Akıllı s a v a ş ç ı , reysel olarak göstererek düşmanı s o n r a d a asıl birleşik e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; savaşçılarından 55 aşırı beklentide bi- bulunmaz. Becerisini doğru adamları seçip, enerjiyi üretip, 2 2 . Savaşçılar, nın ise birleşik enerjiyi üzerine tepelerden Unutmamalı ki tepelerden masını kullandığında, düşma- aşağı yuvarlanan taşlar gibi akarlar. bir t a ş d ü z l ü k t e h a r e k e t e d e m e z ; de akamaz. sağlamalıdır.Ustalık 2 3 . Usta savaşçıların Savaşçı, taşlarının ürettikleri enerji dizgin akan yuvarlak ol- binlerce enerji hakkındaki sözlerimin sonudur. 56 metre- yuvarlak taşla- momentidir. Bu, dört köşeli budur. lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a r a k d o l u rın yan yana getirerek birleşik kullanmakta gösterir. Bölüm VI GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU d e r ki, 1. Savaş alanına sonradan gelip kalır, savaşın başında 2 . Akıllı düşmanın kendi kararını şekilde darbelerle 4. bolsa düşmanın Düşman kür, kararını dinç girense daha düşmana kabul müsaade yaklaşmasına dinlenmeye layarak d i n l e n m e s i n e 5. bekleyen savaşa Düşmanı izin kamp eder ya kendi da iste- vuracağı olanak tanımaz. çekildiğinde kurmuşsa müsaade ettirir; vermez. sunarak düşmanın ya yaklaşmasına açlığa düşürür, ' düşmanını zorlamasına 3. D ü ş m a n a avantaj diği gelip gelir g e l m e z tükenir. savaşçı kendi ilk , yorar, yiyeceği h a r e k e t e t m e y e zor- etmez. savunmaya zorlayacak noktalarda gözü- beklenmediği yerlerde bulunur. 6. Ordu, feleri düşmanın bulunmadığı arazide geniş mesa- r a h a t ç a alabilir. 7. Saldırılarınızdan düşmanca manızın güvenliğinden sız o l d u ğ u başarıdan savunulmayan de 8. Saldırıda düşmana tan ise neye rini savunandır. düşmanın saldırmasının imkan- olabilirsiniz. başarılı komutan savunmada bilmeyen 9. K u r n a z l ı k ve gizlilik d e n i l e n yende görünmez öğrenip, olmayı; düşmanın yolu, Savun- saldırır; saldırdığını olmanın saldırmaktır. noktaları tutarak emin meyen emin noktalara senin neyi savunduğunu başarılı düşmana karşı kutsal sanat! sayende bile- komumevzile- Senin sa- duyulmaz kaderini elimizde tutuyoruz. 57 olan olmayı 10. Düşmanın ken direnişle zayıf düşman takibinden rahatlıkla 1 1 . Düşman yüksek bir t e p e d e zusundaysak mevzide olsa bizim isterse ç a t ı ş m a y a g i r m e k ar- istediğimiz yere çekip, bizim zorlamalıyız. arzulamadığımızda bile, ilerler- çabuksanız bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a , bulunsun, savaşmaya 12. Savaşı h e d e f alırsanız düşmandan kurtulursunuz. ister derin düşmanı koşullarımızda ortada noktalarını karşılaşmazsınız; bıraktığımız ise, izlerle kampımızın oynayarak izleri düşmanı şaşırtabiliriz. 13. mandan biliriz. Düşmanın gizleyerek güçlerimizi Bu arada düşmanı 14. Düşmanı arada tutarsak tek güç halinde öğrenip, parçalara kendimizi dağıtmadan bölmeyi düşmanın bir a r a d a t u t a - başarmak çok önemlidir. bölerken ayrı, düş- ayrı kendi güçlerimizi birimlerinin bir karşısına çıkabiliriz. 15. Böylece tün pozisyonunu zayıflattığımız bir g ü ç l e s a l d ı r a b i l i r s e k , düşman kuvvetlerine üs- düşmanlarımızı zora d ü ş ü r e b i - liriz. 16. ustaca Düşmana saldırmayı saklamalıyız. O zaman arzuladığımız noktayı düşman çok aynı anda göz önüne almak z o r u n d a rini bir toplu noktada birleştirmesine pek kalacak; engel çok olasılığı bu da güçle- olacaktır. Karşımıza bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a c a k t ı r . 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n , dirmeye meye kalktığında kalktığında sağlamaya ard cephesini, sağını çabaladığında ön cephesini güçlensolunu zayıflatacak; ise her her c e n a h ı kuvvetlendiryöne birden destek g ü c ü n ü yi- tirecektir. 18. Olası man birimlerini lama da çatışmalara her an zayıflatacak, bize sayısal hazır o l m a düşmanı konsantre düş- bilirsek, kendimizi sa- edebiliriz. 2 0 . A m a , yer, v e z a m a n cenaha, kaygısı tür çabalara zor- üstünlük sağlayacaktır. 19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı vaşa bu b i l i n e m i y o r s a sol ardçılar öncülere yardım 58 cenah edemeyecektir. Hele sağ bir de ordunun uç noktaları arasında büyük mesafe varsa bu p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır. 21 . Böyle bizden üstün bir d u r u m d a d ü ş m a n 22. Düşman sayıca bizden zimle kuvvetleri sayı olarak bile o l s a s o n u n d a z a f e r b i z i m o l a c a k t ı r . savaşmaktan keşfetmeye, üstünken caydırabiliriz. Bu bile d ü ş m a n ı da zafere yönelik stratejilerini bi- onun planlarını önceden anlamaya bağlıdır. 23. Düşmanı anlayın. kızıştırıp Saldırıya zorlayıp, k u v v e t l i v e zayıf n o k t a l a r ı n ı 24. Düşman kayese ederek ordusu hangi gücünü, hareket kendisini ortaya g ö s t e r m e y e zorlayın. ile kendi noktalarda t a l a r d a s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u 25. Taktik nız b u manevralar manevraları ustalıktır. korunmuş ve böylece dikkatle güçlü, hangi munok- keşfedin. en büyük saklamakta göstereceğiniz sakladığınızda düşmanın başarı- düşmanın taktisyen ca- beyinlerinden olacaksınız. 26. Unutmayın, yan düşmanın zafer sizin ne yaptığınızı anlayama- hatalı t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasında rebilir, ordunuzu sizden esnasındaki düşmandan Manevralarınızı suslarından kabiliyetini çıkartmaya, ancak kimsenin uyguladığım taktikleri göremediği , zafer herkes gö- yolunu açan stratejilerimdir. 2 8 . Size lamayın. zafer Ancak, kazandıran metotlarınızı bir t a k t i ğ i koşullara bir d a h a t e k r a r - göre gerekli deği- şiklikleri yaparak sürdürebilirsiniz. 29. Askeri taktikler suyun akışına benzer. Bildiğiniz gibi su doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar. 30. Böylece uzakta durup, 31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n zafere düşmanın 32. Suyun koşullar savaşta uygulanacak etkili yol güçlüden zayıfa saldırmaktır. eğimine göre akarsa, durumuna göre nasıl s a b i t bir ş e k l i y o k s a , yoktur. 59 asker de akar. savaşta da sabit 33. Taktiklerini ren komutan zafere düşmana 34. Beş e l e m e n t zaman kendi mevsimin günlerin göre (su, ateş, ağaç, b a ş l a r ı n a eşit d e r e c e d e etkilerinin değiştirebilmeyi bece- ulaşacaktır. yanı uzaması-kısalması sıra, da 60 ayın bu metal, toprak) belirleyici olmaz. med-cezir her Dört etkileşimi, beş e l e m e n t i etkiler. Bölüm VII SAVAŞTA MANEVRA SUN TZU der ki, 1 . Savaşta komutan emrini 2 . İyi bir k o m u t a n , santre ettiğinde, askerde tada birleştirmen, 3. Bundan en zor luğa, iştir. h ü k ü m d a r d a n alır. ordusunu toplayıp, bulunan değişik güçlerini nitelikleri kon- bir p o - dengelemelidir. s o n r a taktik m a n e v r a gelir. İnsanların talihsizliği içindeki kazanma Taktik manevra kötülük tohumlarını hırsına dönüştürmek doğru- dünyanın en zor işidir. 4. Savaşın MACA, man taktik sizi en önemli manevra karşısında beklerken, kip e d e r e k d ü ş m a n ı n anda vurarak bir s i l a h l a disiplinli kalabalık 6. Avantajlı hale uzun taktik olan ALDAT- orantılıdır. dolambaçlı düşmanı Düş- yolları ta- beklemediği manevralardan başka olursunuz. casına sevk konuma kalmasına rip, tam de neden 7. Avantajı ele teçhizatla, sürecek mutanlarınızla, uzun, öncü başka ordu ile yapmak geçebilmek için beklerseniz çoğunlukla Öte yandan etmek ayrı bir avantajlı; bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . gelmesini kalmış izlemekten ulaşmak biri doğru yapılamaz. disiplinsiz, lerce ile arkasına geçip, amaca 5. Manevrayı teçhizatlı sanatlarından yeteneği birliğin aynı ordunuzun amaçla malzeme bir ve çok birliği tam geç uçar- ekipmanından olur. geçirmek gece uğruna, gündüz yorucu yürüyüşlere birliklerinizin bir a v a n t a j ordunuza durmaksızın düşman zorlarsanız, eline kazanamazsınız. 61 emir vekilometreko- geçmesini 8. O r d u n u z u n g ü ç l ü likler geride kalacak; birimleri böylece hızla i l e r l e r k e n , birlikleriniz ağır bir- düşmana ulaştı- ğ ı n d a y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r . 9. Düşmanı olursanız, hem a n c a k yarı güçle 10. Aynı nuzun şaşırtmak öncü savaş elli mil yol yapacak liderini yitirecek h e m de meydanına varacaksınız. amaçla otuz kilometre yol yaparsanız ordu- ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 1 1 . Malzeme, bir o r d u n u n silah, m ü h i m m a t ve e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z . 12. Sahip lerle amacıyla birliklerinizin olduğu olanakları bilmediğimiz dost güç- işbirliği y a p a m a y ı z . 13. Önceden ormanlarını, uçurumlarını, tuzaklarını bataklıklarını, bilmediğimiz dağlarını, topraklardan bir or- d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 14. Yöresel olanaklarını 15. Savaşta mandan kılavuzlar avantaja gizle. doğanın duygularını, hareketlerini, amacını düş- kararını sana Kazanırsın. 16. Birliklerini çevre kullanmadan çeviremeyiz. birleştirme ya da bölme koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, 1 8 . Saldırı o r m a n gibi y o ğ u n ol. ve y a ğ m a d a ateş, düşmana direnişte yal- çın d a ğ ol. 19. Planlarınız g e c e n i n karanlığı gibi görülmez olsun, s a l d ı r ı n ı z ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n . 20. Yağmalamada lüştürün. Yeni dalanacağı yerleri ganimeti askerleriniz fethettiğinizde de arasında bö- askerlerinizin fay- imkanlar yaratın. 2 1 . Harekete g e ç m e d e n düşün, tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . Bu da manevra sanatıdır. 23. "Ordu Yönetim Kitabı" s ö y l e n e n s ö z f a z l a ileri g i t m e z . gereklidir. Cisimler de kolay, flamalar da bu yüzden gerekir. 62 der ki; Savaş alanında Davul ve g o n k l a r bu y ü z d e n kolay g ö r ü l e m e z . Bayrak ve 24. Bayrak, laklarını, askeri bir b ü t ü n 25. Bu karşısında ise flama, gözlerini bir boru ve gonklar askerlerimizin nokta üzerinde ku- yoğunlaştırabilmenin, haline g e t i r m e n i n araçlarıdır. şekilde tek ilerlemek en olanaksızlaşır gövde haline gelmiş büyük cesareti Büyük kitleleri bir bile aşar, yönetme ordunun gerilemek sanatı işte bu- dur. 26. Gece düz savaşında, savaşlarında zun g ö z ü n ü , ruhunu, Ordunun sallanmaya o k u m a sanatı 30. bu bilmek, düşman olduğu, geri Buna ruh saldırtır. kullanma açlıkla mücadele orduya düzensizliği, sanatıdır. iken uğraşıp dururken 32. Bayrak ve flamaları hedefe rahat, ederken yakın rahat olmak, bekleye- karnı t o k olabil- denir. düzenli, saldırmaktan sakin, kaçınmak güvenli koşulları gözü- değerlen- sanatıdır. 33. Tepede geçmiş düşmana mevzilenmiş karşı 34. Savaşmayı arzusu kuvvetli 35. orduya Düşmanın ya da tepe ilerlemek askeri bilen düşmana düşmanı aşağı saldırıya k u r a l l a r a aykırıdır. takip etme. Savaşma saldırma. gösterdiği yemi kapma. Evine dönen sataşma. 36. Düşman rak. bayrak askerini düşmanın yorgun düşmandaki uzakta Buna güç tasarruf sanatı dirme nedenle, değil, sükunetle henüz zorluklarla bir öğleyin kampa dönmektedir. zaman beklemek-inisiyatif düşman ken gün- ordunu- kullanın. keskindir; zaman girdiği ve 31. Düşman mek. işaretlerini, işaretlerini denir. Disiplin kargaşayı sabah olduğu beklentisine davul flama a k ş a m s a aklı bir k o m u t a n , keskin dönme ve ve k o m u t a n aklını yitirebilir. ruhu başlar; 2 9 . Akıllı ruhunun ateş bayrak kulağını e t k i l e m e k t e 27. Ordu 28. ise ordusunu Bunalmış düşmanı 37. Buna Savaş kuşattığında çok zorlama. Sanatı denir. 63 bir a ç ı k n o k t a bı- B ö l ü m VIII TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN TZU d e r ki, 1. Savaşta, sunu toplar, 2. Zor sek koşullar yolların Tehlikeli komutan emrini birleştiği pozisyonlar altındaki yerlerde yollarda olan 3. Girilmemesi ordular, gereken leri alır, ordu- yapma. Yük- işbirliği yap. oyalanma. Ku- yerlerde Ümitsiz koşullarda savaş. gereken kuşatılması mevziler, kamp müttefiklerinle ücra ş a t m a altında strateji değiştir. ken hükümdardan g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r . yollar, gereken dinlenmemesi saldırılmaması kentler, gereken gere- zorlanmaması hükümdar emir- vardır. 4. Taktik değişikliklerin avantajlarını tam olarak anla- y a n k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir. 5. Bunları lunduğu pratik avantaja 6. Savaş beye sahip o l s a bile, 7. Sanatı'nın Akıllı komutan tam ise, olarak içerisinde bilse bile bu- bilgisini çeviremez. olmayan Plan savaş Değiştirme öğrencisi, dersinde Beş Avantaja tecrüsahip iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r . liderin planlarında avantaj ve dezavantaj bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu değiştiğinde, 9. Öte den koşullarını adamlarını en beklentileri çıkması anlayamayan ülkenin sayede ana yandan, olası korumaya avantaj plana beklentilerimiz dönüp amacımıza zorlukların bir a v a n t a j ı ortasında yakalamaya; hazır o l m a l ı y ı z . 64 zorunlu olarak ulaşabiliriz. bile karşımıza kendimizi felaketler- 10. yaratarak, Düşman komutanlarını, sürekli d ü ş ü r t e r e k zorla, başlarına meşgul et; cazip yemlerin sayılarını çeşitli dertler peşine boşuna azalt. 1 1 . S a v a ş Sanatı bize d ü ş m a n ı n ü z e r i m i z e g e l m e m e sini ummaktansa düşmanın bize yonlarımızın düşmanı karşılamaya saldırmamasını düşmanın hazırlıklı dilemektense saldırısını olmamızı, bizim pozis- imkansızlaştırmasını öğ- retir. 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı beş hata felaket g e t i r e b i - lir. (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , yok olmaya götürür. (b) K o r k a k l ı k , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r . (c) A c e l e c i l i k , hakaretlerle (d) Ş e r e f D ü ş k ü n l ü ğ ü , (e) A d a m l a r ı n a aşırı kışkırtılabilir. utanmaya götürür. düşkünlük, endişe ve t e r e d d ü d e götürür. 13. Bu yebileceği beş hata bir k o m u t a n ı n , savaş alanında işle- beş savaş günahıdır. 1 4.Bir ordu yenildiğinde, mutlaka bu beş günahtadır. lideri katledildiğinde Bunları önemseyin. 65 neden B ö l ü m IX ORDUNUN İLERLEMESİ SUN TZU d e r ki, 1 . Şimdi meselemiz ordunun zünüz düşman işaretlerinde olsun. kamp kurmasında. Dağları Gö- ç a b u k g e ç i p va- dilere yakın yerleri tercih edin. 2. karşınıza DAĞ SAVAŞI:Kampı alarak kurun. yüksek Savaşmak için noktalarda güneşi tepelere tırmanma- yın. 3 . NEHİR ğince SAVAŞİ:Ordunuz kısa z a m a n d a 4. nehirden İlerlemekte ortasında olan karşılamak nehri g e ç t i ğ i n d e olabildi- uzaklasın. düşman nehir geçiyorsa, üzere saldırmayın. En iyi an nehrin düşma- nın y a r ı s ı n ı n g e ç t i ğ i y a r ı s ı n ı n h a l a s u i ç i n d e o l d u ğ u a n d ı r . 5. olun, olan Saldırı sakın geçmek düşmana saldırmayın. 6. Uzun mesafeli düşmandan karı hususunda nehri yüksek kadar sabırsız olursanız nehir k e n a r ı n d a d u r m a k t a silahlarınızı güneşe araziye yerleştirin. bakar Düşmana şekilde nehir yu- saldırmayın. 7. BATAKLIK nız e n ki SAVAŞI: kısa z a m a n d a 8. Bataklıkta yın ne üzere Bataklıkları geçerken amacı- bataklıktan çıkmak olsun. savaşmak zorunda elinizde su ve o t u n u z vardır. kalırsanız, Arkanızı unutma- ağaçlara verip savaşın. 9. DÜZ ALAN nızı t e p e l e r e v e r i p , SAVAŞ ID üz alanda sağınızı ve ardı- d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın. 10. Bu savaş bilgileri Sarı İmparator'un manını y e n m e k t e kullandığı stratejinin temel 66 pek çok düş- bilgileridir. 11. Tüm ordular dınlık alanları yüksek 12. Askerlerinize arazide 13. sağ lece hem doğal Bir Sağlıklı tepeye ya askerlerinizi 14. T e p e l e r e iyisi rıkların sık yamacına ko- geldiğinizde alarak yerleşin. hem de Böy- pozisyonunuzun faydalanmış yağmurlar olacaksınız. indiğinde köpürmüş geçmeyi olabilir. bu düşmanı Bu tür y e r l e r d e n uzakta uzakta du- ardında bu çukurla- büyük ya- çabuk çıkın, kalın. kalmaya sürüklemeye; düşmanın derin bataklıkların olabildiğince kalmadıkça buralara de sel y a m a ç l a r ı n ı n , çalılıkların, bölgelerden dikkat eder- düşmana tür saldırıya alanların olma- gösterin. 17. Kampınızın tülü kuru hastalıklardan beklemektir. bulunduğu sına özen korumuş uçurumların, 1 6 . Siz nehir karşınıza kabarmış, vadilerin, geçtiğinizde ay- k a m p yerlerini salgın maksimum böyle yerlerden zorda ken, da sağanak nehir 1 5 . Dik saklı zeminlere, bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r . güneşi avantajlarından r u m d a en alçak gösteriyor, askerlerinizi ardınıza, tasarladığınız rın, özen kuruyorsanız, rumuş olursunuz. eğimi yerleri karanlık yerlere tercih ederler. göletler, çevresinde tepeler, kamış tarlaları, ya da luklar varsa bu alanları adamakıllı Bu tür alanlar, pusu y ü k s e k otlarla çalılıklarla kaplı ör- koru- kontrol edin. kurmak isteyen düşman baskın- cılarının ve c a s u s l a r ı n ı n en ç o k t e r c i h ettikleri yerlerdir. 18. D ü ş m a n ise bulunduğu 19. D ü ş m a n sizin yakınlaşmasına sakin üzerine gelmenizi 20. yorsa, size pozisyonun Düşmanın rağmen doğal gücüne durmakla hala sakin inanıyor d e m e k t i r . birlikte sizi kışkırtıyorsa, istiyor d e m e k t i r . kamp yerine ulaşım kolay gözükü- m u t l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . 21. Ormandaki düşmanın ilerlediğinin perdelemeler ağaçlar arasındaki simgesidir. düşmanın sizi anlamındadır. 67 bir hareketlenme Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k şüphelendirmeye çalıştığı 22. Aniden Ürkmüş yükselen h a y v a n l a r ani 23. Ufukta balarının geniş Toz bulutları düşman reket ufak, pusunun dağılmış ufak ve küçük olduğunu düşmanın gösterileri toz ise Toz yönlere da dağılmakta ise İleri g e r i h a - düşmanın sesle verilen saldırıya komutlar, geçeceğini; kamp yap- yoğunlaşan sert ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n bu alçak belirtir. 2 5 . Hafif savaş arabaları ederse, savaş ara- bulutları piyadeler yaklaşmaktadır. çeşitli bulutları belirtisidir. bulutları gösterir. b i r l i k l e r i a t e ş için o d u n t o p l a m a k t a d ı r . 24. Sakin lıklar olduğunu bir a l a n a eden makta bir habercisidir. g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz ilerlemekte ama kuşlar bir b a s k ı n ı n düşmanın öne hazır- komutlar, saldırı işaretleridir. gelir de yanlara hareket savaş düzenine g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n belirtisidir. 26. Belirgin önerileri tuzak bir 27. Düşman kerler bölük, anlaşma ile birlikte gelmeyen barış belirtisidir. birlikleri arasında koşuşturma artar, as- bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir. 2 8 . Bazı birlikler ilerlerken bazıları geri ç e k i l i y o r s a , bu yemdir. 29. Askerler 3 0 . Su muşsa, ordu 31 . gördüğü mızraklarına yaslanıyorsa, getirmeye giden askerlerin susuz Düşman halde gürültü yapan kazanabileceği konduğu düşmanın 33. Kampta i ç m e k ol- kalmıştır. hareket etmiyorsa, 3 2 . Kuşların acıkmışlardır. ilk işi s u yerlerde sinirleri kargaşa tır. Bayraklar, rin içine fitne d ü ş m ü ş t ü r . avantajlı varsa flamalar aşağı bir pozisyon askerler tükenmiştir. düşman yoktur. Gece otoritesi zayıf- bozuktur. komutanın yukarı hareket ediyorsa aske- S u b a y l a r kızgın ise a s k e r y o r g u n - dur. 34. Düşman, kesip yorsa, maya yemeye çadırlarına hazır atlarını başlarsa, buğdayla yemek dönmeyeceklerini, olduklarını anlamalıyız. 68 beslemeye, kazanlarını ölene öküzlerini ateşe kadar koymusavaş- 35. sesle Küçük konuşan gruplar asker m u h a l e f e t i n varlığını 36. Çok ğini, halinde fısıldaşan gruplarının oluşması ya da alçak asker arasında kaynaklarının tükendi- gösterir. fazla ödül düşmanın ç o k f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı koşullarının varlığını be- lirtir. ,37. rünce Coşku korkuya ile 38. Gelen ateşkes girişip, düşmanın gücünü e l ç i l e r bize kompliman gö- gösterir. yapıyorsa, düşman istemektedir. 39. Düşman birlikleri lir a m a ç a t ı ş m a y a bu savaşa kapılmak haber almanın zaafını durumda kızgınlıkla ilerler, g i r m e y e ya da geri son derecede karşımıza diki- dönmeye uyanık ve tedbirli kalkmazsa olmamız ge- rekir. 4 0 . Birliklerimizin gücü ise düşman genellikle yapmamız gereken kından takip 41. mana şey, asker ise asla z a f e r komutanına durumda d ü ş m a n ı ya- çalışmaktır. planlamayı ihmal eden, düş- mahkumdur. güven komutanına Komutanına ker h e m e n eşit Bu güçlerimizi toplamak, hor g ö r ü p , 42. Komutanına asker hemen, saldırmaz. e d e r k e n takviye sağlamaya Düşmanı esir d ü ş m e y e diğinde düşmanla doğrudan duymayan itaatkar askere ceza veril- olmayacaktır. İtaatsiz kazanamaz. inanan güvenini askere ceza yitireceğinden uygulanmazsa yine as- başarısız ola- caktır. 43. Bu lamak için diğer yandan giden en nedenle ayırım komutanına inanmasını bir y a n d a n adıl çelik gibi disiplin altında tutmalıyız. sağ- davranıp, Bu zafere kesin yoldur. 44. Eğitimde ordu askerin göstermeden disiplinlidir. askere, Aksi emre itaat alışkanlığı v e r i l m i ş s e halde disiplin yoktur. Disiplin zaferin anahtarıdır. 45-Şayet gösterip, yönlü bir komutan hem h e m de emirlerine kesin olur. 69 adamlarına itaat i s t i y o r s a , güvendiğini k a z a n ç iki Bölüm X ARAZİ SUN TZU FAKTÖRÜ d e r ki, 1 . Altı ç e ş i t arazi vardır. (a) D ü z g ü n (b) Karışık (c) İhmal (d) Dar arazi. arazi. e d i l e c e k arazi. geçitler. (e) U ç u r u m l u tepeler. (f) D ü ş m a n d a n 2. Her Düzgün Arazi iki tarafın uzak da pozisyonlar. rahatlıkla 3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n yüksek, güneşli melerinizi girebileceği arazilere denilir. önce gelmeye; bölgelerini tutmaya dikkatle koruyun. O özen zaman arazinin gösterin. savaşa Malze- avantajla başlarsınız. 4. Terk edilmesi g e ç i r i l m e s i zor olan 5. Bu yenebilirsiniz. düşmanı tür bir Ama, kolay araziye olmakla araziden hazırlıksız d ü ş m a n sizi yenemezseniz birlikte yeniden ele Karışık Arazi denir. bu düşmana hazırlanmış, araziye saldırıp, bekliyorsa ve dönüşünüz olanaksız o l a c a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. Arazinin geçiremeyeceği Arazi konumu türdense bu tür da arazilere ilk a d ı m d a İhmal ele Edilecek denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e , bile h e r iki t a r a f ı n ilerlemektense kışkırtmak gerekir. g e l d i ğ i n d e saldırı düşman b i z e c a z i p bir y e m v e r s e gerileyerek düşmanı Düşman avantajı ordusunun üzerinize bir k ı s m ı bizde olacaktır. 70 gelmeye üzerimize 8. Dar g e ç i t l e r e gelince, vetlerinizi dikkatle yerleştirip, 9. nize zını Düşman engel ordusu olduğunda, inceleyin. İyi sizin tepeleri 1 1 . Düşman sizden ve her kolay lehinize 13. Bu dir. geçidi ele düşmanca kuv- bekleyin. geçirme- korunuş tar- ilk siz ele geçirmişseniz, yük- bekleyin. önce davranıp yerleşmişse, geri üze- çekiliyor gibi y a p a r a k y e r i n d e n deneyin. Düşmanla girmek man Düşmanı 12. varsa bir noktalara yerleşip düşmanı rine g i t m e y i n . çıkarmayı dar dar geçidin sizseniz gelmesini korunuyorsa üzerine gitmeyin. 10. Uçurumlu sek ve güneşli ilk e l e g e ç i r e n düşmanın aranızda ikinizin de oldukça güçleri olmayacağı gibi büyük birbirine savaşın bir mesafe yakınsa sonucu savaşa da her za- olmayabilir. altı Sorumluluk prensip Arazi f a k t ö r ü n ü n sahibi bir komutan bu ana prensipleri- prensipleri dikkatle incelemelidir. 14. O r d u n u n çok komutanın başına doğal hatalarından nedenlerin kaynaklanacak dışında,daha altı bela gele- bilir.Bu nlar: (a) Geri çekilme (b) Baş kaldırma. (c) Çöküş. (d) Harap olmak. (e) Kargaşa. (f) Bozgun. 1 5. Diğer koşullar aynı ğin karşısına kendisinin on liğin t e k şansı kalır. kaldırmadır. bir- Geri ç e k i l m e . 16. Askerler çok güçlü baş k a l m a k l a b i r l i k t e ş a y e t bir b i r l i - m i s l i bir d ü ş m a n ç ı k a r s a b u Subaylar ancak subayları güçlü zayıfsa asker zayıfsa, sonuç sonuç çö- küştür. 1 7 . Üst baş subayların komutanın manla savaşa emrini kızgınlıkla amirlerine beklemeden kendi başlarına 'Harap Olmak'tır. kalkmalarının sonucu 7I baş kaldırıp, düş- 1 8 . Bir k o m u t a n zayıf, ler a ç ı k , b e l i r g i n olmayıp, baylar da askerler de üstlük ordu katmanları 1 9 . Bir kendi düzensiz, dırtır y a dunun rast gele düşmanın üstüne k u r u l m u ş ise gerçek kendinden birliklerini saflarına emrindeki subu Kargaşa. bir b i r l i ğ i n i da s e ç m e ön sonucu komutan zayıf değişiyorsa; belirli g ö r e v l e r e s a h i p d e ğ i l v e d u r u m a tek ad verilebilir. de, otoritesini yitirmiş, verdiği emir- sürekli güçlü yerleştirmeyi gücünü güçlü düşmanı ihmal sezemez düşmana sal- karşısında ederse, or- bunun tek olabilir.Bozgun. 20. Sorumluluk sahibi her komutanın yenilgiye düş- m e m e k i ç i n d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı y o l v a r d ı r . 2 1 . Arazinin müttefikidir. sezme yeteneği, tehlikeleri, doğal koşulları Ancak,bunun yanı zafere giden mesafeleri bir güçlerin görme askerin sıra, en düşmanın kontrolü, kapasitesi önemli gücünü zorlukları, bir k o m u t a n ı n test sorularıdır. 22. mutan yan Bu hususları savaşı komutan zaferle varsa Düşmana karşı şeref ve şöhreti kullanan da olacağı ko- kullanama- kesinse, savaşın. Ama, görüyorsanız, savaşı başı- savaşın hükümdar kazanınca savaşan, karşısında geri çekilmesini k o r u m a k olan vadilere oğullarınız zafer bile düşünmeden yal- gibi kadar öz çocuklarınız takip bakın, yanınızda ölmeyi üs- tek amacı ül- mücevheridir. gibi edeceklerdir. kavuşacağı gereğinde bilen, komutanlar ülkelerinin 25. Askerlerinize derin ya savaşmayın. tün d ü ş m a n kesini istemese sonuçlanmayacağını 24. şan, sırasında bilmeyen mahkumdur. sonucunun hükümdar bile savaş Bunları kaybetmeye 2 3 . Savaşın nızdaki bilip kazanır. bakın, Onlara her şeye sizi en yetişkin tercih edeceklerdir. 26. Ancak, kullanamıyorsanız; rinizi askerinize düşkün yumuşak dinletemiyorsanız, kalpli o l d u ğ u n u z halde otorite olduğunuz askerleriniz 12 arasında halde emirle- kargaşa hü- küm sürüyorsa, askerleriniz yaramaz çocuklara dönmüştür. H i ç bir işe y a r a m a z l a r . 27. Askerlerimizin rağmen, ğilsek, düşmanın zafere giden yolun 28. Düşmanın likte kendi çeğini savaşa savaşa olduğunu olmadığının bilmemize farkında de- ancak yarısındayız demektir. savaşa askerlerimizin hazır hazır hazır savaşa göremiyorsak zafere olmadığını henüz giden yolun bilmekle bir- hazır o l m a d ı ğ ı ger- henüz yarısındayız demektir. 29. Düşmanın askerimizin üzerinde olmadığını dayız hazır bulduğumuz hazırlıklı olduğunu doğal göremiyorsak koşulların zafere asker, kendi rağmen, savaşmaya yolun yine uygun yarısın- geçtiğinde asla şaşır- birliğini asla k a y b e t m e z . den bahsedelim: "Düşmanı yorsanız, sin giden harekete 3 1 . Sonuç olarak "Savaş nında, olduğunu, bilmemize demektir. 30. Deneyimli maz, savaşa savaşa zafer 'Cennet'i konusunda biliyor, Sanatı'nın ünlü bir d e y i ş i n - b i l d i ğ i n i z k a d a r k e n d i n i z i d e bilişüpheniz 'Dünya'yı olacaktır." 73 olmasın. Bunun ya- tanıyorsanız zaferiniz ke- Bölüm XI ARAZİDE DOKUZ KONUM SUN T Z U d e r ki, 1 -Savaş Sanatı d o k u z tip arazi t a n ı m l a r . (a) K a r ı ş ı k Arazi (b) Yakın (c) Arazi İhtilaflı (d) A ç ı k Arazi Arazi (e) A n a h t a r (f) Ciddi (g) Zor Arazi Arazi Arazi (h) K u ş a t ı l m ı ş (i) Ümitsiz 2. Savaş kendi "Karışık Arazi" denir. 3. Düşman sınırlarımızın Arazi Arazi ülkemizde yapılıyorsa arazisine girmemize yakınındaysak bu tür bu rağmen araziye arazi t ü r ü n e henüz "Yakın kendi Arazi" denir. 4. Sahip olunması her iki tarafa da büyük avantaj s a ğ l a y a n araziye "İhtilaflı Arazi" denir. 5 . H e r iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e "Açık Arazi" 6. alan Üç denir. krallığın arazilerinin birleşme arazilere "Anahtar Arazi" denir. noktasında yer Bu tür arazilere sahip olan krallık, i m p a r a t o r l u ğ u n da b ü y ü k kısmına s a h i p olur. 7 . Bir o r d u d ü ş m a n karşın, ardında b u l u n d u ğ u arazi kuvvetli ülkesinin düşman bağrına girmiş olmasına kaleleri bulunmakta ise k o n u m u "Ciddi Arazi" olarak adlandırılır. 8. Geçilmesi zor olan dağlık o r m a n l a r , çalılık y a m a ç - lar, b a t a k l ı k l a r l a kaplı a r a z i l e r e "Zor A r a z i " d e n i r . 74 9 . Dar v a d i l e r d e n cık keçi denir. yolları ile geçilerek çıkılabilen ulaşılabilen, arazilere içinden dara- "Kuşatılmış B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f bir b i r l i k k o c a Arazi" bir o r d u y l a başa çıkabilir. 10. Sadece sağ gecikmeden çıkabileceğimiz 1 1 . İhtilaflı araziye savaşmamız "Ümitsiz Arazi" Karışık A r a z i ' d e s a v a ş m a . Arazi'de Yakın A r a z i ' d e d u r m a . 12. Açık Arazi'de d ü ş m a n ı n yolunu düşmanı zor ardçıları deneyimli arasındaki Böylece, olan ordu duruma düşen ulaşmasını man komutanları ahengi yanı sıra imdadına subaylarına kuvvetleri bir- güçlerin engel komutların birlik- avantaj bir şekilde saldırı karşısında sonra da bile a r a l a - gördükleri za- hareketsiz bekliyorlardı. ne için ilerlemekte yapardınız?" " D ü ş m a n için ç o k ö n e m l i olan çalışır, düşmanın diye olan sorul- bir ş e y i e l i m e g e - aman dilemesini bek- cevap verirlerdi. 19. Savaşta anı yedek bir a r a y a g e l d i ğ i n d e görmediklerinde bir d ü ş m a n , olmuş- bağlı yetişmesine verdiği sağlayacağını lerdim."diye kollayın. edilmiş sürat ana silahtır. Düşmanın Beklenmedik yollardan hazır o l m a - geçip, korunması noktalardan vurun. 20. Düşman topraklarını nun kendilerine 17. Kendilerine ilerliyorlar, çirmeye Ümit- öncüler: ustaları biliyorlardı. duğunda geçir. düşmanın bozmanın bozmanın birliklerin 18. "Düzgün ihmal gözden düzensizlik yaratmasını kuvvetli dığı Zor Arazi'de yo- da durduruyorlardı. 16. D ü ş m a n rında stratejini karargahlarının işbirliğini oluyor,komutanların lere yağmala. savaş. 15. Eskinin liklerle Anahtar et. 14. Kuşatılmış Arazi'de lardı. kapatma. işbirliği yap. 13. Ciddi Arazi'de luna d i k k a t l e d e v a m ile içinden saldırma. Arazi'de müttefiklerinle siz A r a z i ' d e halinde denir. prensipleri şunlardır: işgal Düşmanın 75 etmekte içine olan bir o r d u - ne kadar girerse- niz askerleriniz manı arasındaki 2 1 . Zengin ğin dayanışma askerleriniz arasındaki o kadar artar. Düş- dayanışma yok eder. ülkelere girdiğinde, ordunu besleyebilece- akınlar düzenle. 22. Adamlarının aşırı kesinti sürekli durumundan yapma. Enerjini, hareket halinde tut, 23. Askerlerini ölesiye savaşsınlar. rin beceremeyeceği şıya olan askerler Ücretlerinden olanaksız olduğu Ölümle karşı iş yoktur. de ol. yoğunlaştır. Ordunu değişik harekat planları geliştir. kaçışın ki, emin gücünü noktalara sür karşıya olan Ölüm tehlikesi subaylar da güçlerinin kaçma olanağı ile bir a s k e karşı kar- zirvesine çı- kalmayan as- karlar. 2 4 . Çıkış yolları kapalı, kerler k o r k u d u y g u s u n u yitirirler. şır. Hele, bir d e oluştururlar. mücadele 25. bile nuda Böyle yerine sonsuz bir de durumda kulakları getirilir; zor askerleriniz kirişte olur; arasındaki 27. Askerlerimiz olmak batıl paraya çok istememelerinden istemelerinden 29. Kafasına ğuna sıkı bir hüngür savaş ağlayanlar, her gösterirler, emir her ko- dönüşürler. kehanetleri dur- kalmaz. önem vermiyorlarsa bu değildir. bu da kesinlikle ö l m e k emri verdiğinizde, zırhlarını göz Ancak savaşa girdiklerinde olacağından Usta beklemeye değildir. 28. Askerlerinize yanlar çıkabilir. emir itikatları, başka korku Ömürleri çok uzun o l m u y o r s a , kahraman bir c e p h e verdiğiniz güvenebileceğiniz askerlere 26. Asker hüngür, inatçı gözüküyorsa, sınırsız s a d a k a t O zaman ölümden zengin topraklardaysa, gelmesi verirler. görmeden anında dur. yabancı Yardım Direnme güçleri sonsuzla- savaş saldırırsan, saldırırsan, şüpheniz taktisyeni çıngıraklı geçirir; zehirle yıka- birisinin yılana saldırır; gövdesine h e m d i ş l e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r . 76 her bir olmasın. kuyruğundaki dişlerini içlerinde yaşlarıyla benzer. kuyru- saldırırsan, 30. Bana, "Bir o r d u ç ı n g ı r a k l ı y ı l a n a b e n z e y e b i l i r m i ? " diye s o r a c a k olursanız, Aralarında tan Yueh'in c e v a b ı m " E v e t , " tir. anlaşmazlık askerleri naya y a k a l a n a c a k olurlarsa, araya olan Komutan aynı t e k n e d e nehri Wu ile geçerken Komubir f ı r t ı - s o l e l i n s a ğ e l e y a r d ı m ı g i b i bir geleceklerdir. 3 1 . S a v a ş t a z a f e r için, araçlarımızın t o p r a k t a k i 32. Savaşta yüksek bir seviyeye atlarımızın bir o r d u n u n cesaret seviyesi ulaşmasını sorusunun savaş yönetim prensibi belirlemek ve her asker için askerin bu sağlamaktır. 3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n nılacağı koşumlarına, izlerine g ü v e n yeterli değildir. cevabı aynı arazi a n d a nasıl en iyi pozisyonlarındaki kullaseçim- lerdedir. 3 4 . İşinin ehli tir g i b i , k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir k i ş i y i y ö n e - elinden tutarak yöneten 35. Çok dimdik durup, konuşmayarak, adaletli komutandır. gizliliği olarak disiplini güven altına sağlamak almak; komutanın görevidir. 36. yanlış Subaylarının, askerlerinin rapor ve olaylarla engellemesini de karıştırıp, nının kendi ordusu meli, kamp yerini ederek düşmandan tırmanıp hakkında sağlıklı değiştirip, esas en merdiveni 39. Gemilerini yakar, 40. Düşmanı rek, tehlikeye kendi anda, atmasını düşmaönle- yolları tercih başarmalıdır. yüksek bilmelidir. bir y e r e Elini gös- içine b a ş k a türlü s ü r e m e z . yiyecek olanak düşmesini karışık saklamayı kritik kazanlarını s u n u k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , anlaşılmasına değiştirerek, bilgi e d i n m e s i n i dolaylı, amacını komutanı, altındaki planlarını termeden ordusunu düşman yönünün gerektiğinde bilmelidir. 37. Savaş düzenlerini, 38. Ordu kafasını her şeyi s o r g u l a m a l a r ı n ı bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k uygun sağlamak 77 ordu- yaratmaz. planına görevlerindendir. kırar; bir noktaya komutanın en süreönemli 4 1 . Dokuz arazi lemler, saldırıya doğasının ana 42. kadar gidilirse prensibidir. her birine g ö r e alınacak ö n - savunmaya kanunlarını Düşman ileri türünün veya yönelik taktikler mutlaka özenle ile insan çalışmalıdır. arazisinde ilerlerken askerin kadar dayanışma göstereceği o Sınır y a k ı n l a r ı n d a genel ise t a m t e r s i n e prensip, ne kargaşa daha olasıdır. 4 3 . Kendi ğinde, ülkeni ardında bırakıp, kritik arazidesin labiliyorsa, birleşen demektir. yolların k o m ş u araziye girdi- Dört yönde bulunduğu iletişim kuru- anahtar arazidesin- dir. 44. Düşman yakın Bir önünde mış içlerine fazla girdiğinde ciddi ilerlemediğinde arazidesin. bulunduğun arazi arazidir. 45. Arazi ülkenin arazisinde Düşmanın ise arazi sağlam dar geçitler denir. Çıkış kaleleri bulunmaktaysa olanağı gerinde bu yoksa bu kalmış, araziye kuşatıl- araziye Ümitsiz denir. 46. Bu durumda, birliği aşılarım. yakın temas dağınık Yakın a r a z i d e olmasına arazide ise, tüm adamlarıma amaç birliklerimin arasında bakarım. 4 7 . İhtilaflı a r a z i d e , artçı birliklerime dikkat eder, hız- landırırım. 4 8 . Açık ğunlaştırdım. arazide, Birleşen dikkatimi yolların savunmam bulunduğu üzerinde anahtar yo- arazide m ü t t e f i k l e r i m l e işbirliğini ararım. 49. almaya Ciddi arazide çalışırdım. maksızın Zor ilerletmeye 5 0 . Kuşatılmış kapatırdım. tulmasının 51. yardım ğan Ümitsiz arazide Bunun inatçı ise ikmalini güvence dikkatimi ordumu altına dur- verirdim. arazide arazide, ümitsiz o l d u ğ u n u nedeni, gelmesinin üstü malzeme ordumun geri askerlerime çekilme yollarını hayatlarının düşman tarafından olanaksız kur- söylerdim. olduğunu bir d i r e n i ş g ü c ü , bilen kuşatıldığını, askerde ola- s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i - nin ortaya çıkacağını; yerine getireceğini 52. Durumunu yapamayız. bilmediğimiz Önceden ormanlarını, duyu askerlerimin akıl yararlanmadıkça, komşu uçurumlarını, tuzaklarını geçirmek tehlike altında her e m r i bilmemdir. bilmediğimiz işi değildir. doğanın prenslerle bataklıklarını, topraklardan Yöreyi sağladığı bilen işbirliği dağlarını, bir or- kılavuzlardan avantajları kullanama- yız. 53. Savaşçı göz ardı bir prens 54. Savaşçı komutanlıktaki duğundan bir ğında, çıkmaktan beş prensibi saldırdığında Kendisini birleşmesini düşmana olası ol- müttefiklerini işbirliği y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n gizli döndürür, kentlerini krallıklarını planlarını korkutur. fazla uygulayarak Bunu zorlanmadan ele başardıgeçirir, sona erdirir. 56. Askerlerine da ülkeye düşmanın kendi başını düşman bir caydırır. istemektense, düşman dışında dört, kuvvetlerinin gösterir. gösterip, 55. Diğer ülkelerle düşmanlarının güçlü düşman başarısıyla güçlü karşısına prens ustalığını, engellemekteki yardım aşağıdaki edemez. emirler k u r a l dışı buyur. ö d ü l l e r ver, Bunları hakkıyla önceki planların yaptığında, or- d u n u t ı p k ı t e k k i ş i l i k bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . 57. Askerlerine parlaksa göster. planı değil, görevi D u r u m sıkıntılıysa sakın 58. Ordunu ölüm tehlikesine, söyle. Sonucu, bir ş e y s ö y l e m e . zorluklara sür; zaferle dönecektir. 5 9 . İnsan rini sonuna 60 doğası gereği zora düşmedikçe yetenekle- kadar kullanmaz. . Savaşta zafer, kendi k o n u m u n u d ü ş m a n hedefle- rine g ö r e a y a r l a m a k l a gelir. 61 . Düşman nunda düşman 62. Buna saflarının komutanını ince ardına öldürme hesapla inatla başarısını k a z a n m a k denir. 7l) sarkmak, so- getirecektir. 63. Komutayı pat, ele a l d ı ğ ı n d a , cephedeki ön yolları ka- r e s m i k a y ı t l a r ı y o k et, e l ç i l e r i n g e ç i ş i n i e n g e l l e . 64. Savaş konseyinde kararlı ol, durum kontrolünü e l i n e al. 6 5 . D ü ş m a n ı n açık bıraktığı 66. manı Düşmanın zorla. kutsal Düşman ö ğ r e n m e n i n bir y o l u n u 67. Güçlerini 68. Düşmanın çekingen Düşman ol; açığı kapıdan varlıklarını birliklerinin içeri dal. ele ilerleme geçirerek düş- zamanlamasını bul. hazırlamadan açığını bitirici s a v a ş a g i r m e . buluncaya bulduğun için artık ç o k g e ç t i r . 80 an kadar yeni yaban tavşanı gelin gibi gibi fırla. Bölüm XII ATEŞLE SALDIRI SUN TZU d e r ki, 1 . Ateşle saldırının kamp anında maktır. yakmaktır, Üçüncüsü düncüsü maktır. ise beş yolu vardır. ikincisi malzeme düşmanın Beşinci yol taşıyan silah, da d ü ş m a n Birincisi askerleri malzeme depolarını araçları mühimmat yak- yakmak; dör- depolarını yak- b i r l i k l e r i n i n a r a s ı n a ateş at- maktır. 2. Saldırıya larına sahip geçmenin olmaktır. en Gerekli önemli koşulu malzeme ateş olanak- her an hazır t u t u l - malıdır. 3. A t e ş l e saldırının günleri mevsimi, yangın havanın kuru başlatmanın özel vardır. 4. Uygun mevsim özel g ü n l e r rüzgarın y ü k s e l d i ğ i 5. Ateşle saldırı olduğu aylar olup; olasılığa hazır olun- günlerdir. esnasında beş malıdır. 6. (a) Ateş den düşman kampına yaklaştığında 7. (b) Ateş d ü ş m a n a yaklaştığı leri h a l a s e s s i z i s e , koşullar u y g u n s a saldır; yoksa, 9. içinde (d) Dışarıdan ateşle kendi kendine yangın zamanı bekleyip, 10. (e) Rüzgara karşı halde düşman asker- bekle. Saldırma. 8. (c) Alevler yeterli yüksekliğe için gecikme- d ü ş m a n a saldır. ulaştığında saldırmak o l d u ğ u n y e r d e kal. saldırı olanaksızsa, çıkmasını bekleme. kampın Uygun saldır. Yangını başlattığında, saldırma. 8I rüzgarın ardında kal. 1 1 . Gündüz çıkan leri rüzgar uzun sürelidir. Gece esinti- ise ç a b u k d i n e r . 12. Her o r d u d a linmeli, yıldızların a t e ş l e ilgili hareketi bu b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi izlenmeli, ateşle bi- saldırı özel günleri takip edilmelidir. 13. Ateşi dir. saldırı S u y u saldırı aracı aracı olarak kullanmak zeka belirtisi- o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i - dir. 14. Suyla elinden düşman 15. Girişimcilik dırıp, durdurulabilir, ama tüm olanakları alınamaz. savaşı ruhunu kazanmaya mutandır.Çünkü sonuç, kullanmaksızın çalışan zaman düşmana komutan sal- şanssız ko- kaynak kaybından öte önceden hazırlar; ve değildir. 16. Bilge komutan komutan kaynaklarını 17. Avantaj şey olmadıkça görmedikçe ordularını kritik olmadıkça vaşa sokmamalı, 1 8 . Hiç planlarını usta değerlendirir. hareket etme; kullanma; kazanacak bulunduğun bir pozisyon savaşma. bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı hiç bir komutan kendi kendi öfkesi hırsı için için sa- savaşa kalkmamalı. 1 9 . Size rinizde 20. yete bir a v a n t a j ilerleyin, yoksa ye- Zamanla öfke mutluluğa, sinirlenme memnuni- dönüşebilir. 21 . Ancak, maz; sağlayacaksa kalın. yok edilen bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n kurula- ölüler c a n l a n a m a z . 2 2 . Bu nedenle, tedbirli olmalıdır. bilge h ü k ü m d a r dikkatli, iyi Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , güçlü tutmanın yolu budur. 82 komutan orduyu B ö l ü m XIII CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU 1 . Yüz bin göndermek, naklarını müşe d e r ki, askerlik halkın bir o r d u y u tüketir.Sadece günlük kadar yükselebilir. Ülke kargaşalık olacak, tükenen külecektir. Yüz b i n askerin duğu d ü ş ü n ü l e c e k olursa, olduğu için karşı ödüllerinin öğrenmeyi 3. Bu rına y a r a r l ı insanlar en yüz dışında savaş az dört, bin da yollarında beşyüz bin gü- büyük dö- aile o l - n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a devamını ihmal şekilde İSTİHBARAT'a kişi iyi bir böyleyken, düşmanın du- davranıştır. lider o l a m a z , hükümda- ulaşamaz. bir k o m u t a n ı n savaş oluşacak kazanıp, normal zafere asker- ulaşması bağlıdır. istihbarat hesaplamayla da 6. düşünerek e t m e k i n s a n l ı k dışı davranan kolaylıkla içinde durabilirler.Bu o l a m a y a c a ğ ı gibi z a f e r e de oranla 5. Bu bir k a ç g ü n karşıya 4. Bilge h ü k ü m d a r l a , da de, savaşlara devletin ola- harcamalar içinde etkinin kuvvetler, yıllarca maaşının, rumunu lere uzak anlaşılabilir. 2. D ü ş m a n sonuç kurup, üzerine b ü y ü k yük bindirir, ruh çağırmakla Düşmanın durumu ancak öğrenilebilinir. 7. Beş tür casus (a) Yöresel kullanılır. casuslar. (b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e (d) H ü k ü m l ü (e) H a y a t t a gelmez. T e c r ü b e ya başka insanlardan üretilemez. casuslar. casuslar. kalan casuslar. 83 8. Bu beş tür c a s u s u n gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i Kutsal hepsi 9. Yöresel kişilerden casuslardan haber alma 1 0 . "İç C a s u s " kıymetli anlaşılan Buna, "İplerin kullanılan kaynağıdır. bir b ö l g e d e y a ş a y a n hizmeti almaktır. düşman subaylarının 1 1 . "Devşirme Casuslar", düşman kullanımıdır. ele g e ç i r i l i p , düşman aley- casuslarıdır. 12. " H ü k ü m l ü " ya mak amacıyla çeşitli zim kullanıldığında Kullanımı" denilir. Bu g ü ç her h ü k ü m d a r ı n en hine bir a r a d a k i m s e ele g e ç i r e m e z . da "Ölü Casus"lar düşmanı yanılt- davranışlara yönlendirilip sonra da casuslarımızca düşmana bilinçli olarak belirtilen bica- suslardır. 13. "Yaşayan getirmeyi Casuslar", başaran 14. Ordu suslardır. içinde Başka değildir. düşman kampından haber casuslardır. hiç Yeryüzündeki en yakın takipte tutulacak bir casuslar birim başka hiç kadar kişiler ca- ödüle layık bir m e s l e k c a s u s l u k k a d a r gizliliğe sahip değildir. 15. Doğal sus üstün zekaya sahip olmayan hiç k i m s e c a - olamaz. 1 6 . C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların raporlarını anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n e m i n o l m a k için i n c e z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 1 8 . Uyanık ol! H e r iş için c a s u s k u l l a n . 1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı vermişse, gelmeden bir h a b e r i 2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , tetmek, tanların, betçilerin başkasına h e m c a s u s u h e m d e h a b e r i alan kişiyi ö l d ü r . isterse komutan isimlerini larımızın a m a c ı i s t e r bir ş e h r i z a p - bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n , bu yardımcılarının, ö ğ r e n m e k özel kapı komu- muhafızlarının, ö n e m e sahiptir. nö- Casus- bilgilere sahip olmaktır. 2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar tespit edilip, rüşvetle kandırılmalı, lerde tutulmalıdır. ele g e ç i r i l i p , Böylece onları devşirme casus yaparak kendi 84 rahat e d e c e k l e r i yer- kendi saflarımıza hizmetimizde çekip kullanabiliriz. 22. "Devşirme Casusların" bize sağlayacağı bilgiler sayesinde mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Yine yalnız kullanarak yanıltıcı 24. Son Casuslardan sayesinde "Ölü Casusları" olarak, yine onların sayesinde "Yaşayan bilgi alabiliriz. 25. Casus bilgi onların bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz. kullanmanın toplamaktır. C a s u s t a n " alınabilir. Bu tek bilgi amacı ise, ilk düşman hakkında olarak "Devşirme Bu nedenle "Devşirme Casus" el üstünde tutulmalıdır. 2 6 . Eski İmparator Hsia zamanlarda tarafından casusla gerçekleşmişti. Yin hanedanının kontrol Aynı edilen şekilde Chou I yükselmesi Chih Hanedanı adındaki d a Yin'e bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . 27. Ordunun casusluk h ü k ü m d a r bilge h ü k ü m d a r , usta komutandır. kanadını en Casusluk en iyi sonuç getirir. h a r e k a t t a k i b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r . 85 kullanan iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise Ordunun "SAVAŞ SANATI" YORUMCULARI Savaş sanatı çağının teorilerini onbir ünlü X7 yorumlayan, savaş filozofu 1. ÇAO ÇAO Çao (M.S.1 55-200) Çao, Çin askeri tarihinin dendir. Zekası ve ğerlere verdiği önemle şarak resmi madan mıştır. Bu yönetim Sağlık sorunlarını lik g ö r e v i n i Ancak, Hanedanı'nın harekete geçmesi isyancıları sına katılır. verilerek bir Çao sonra bölgenin görevine getirilmiş- Çao Çao, yöneticietmiştir. birinin im- imparator getirmek için Çao emekliliğine son vere- davet bastırarak hazırlamakta edilen üst d ü z e y imparator hanedanının bir kulla- çıkmakta tereddüt etmemiştir. saraya Esasında Han ile ö n e ç ı k - komutanlarından kukla karşısına da süre k e n d i s i n e bir o r d u İmparator tarafından olası baskarşı ilk o l a r a k y e r e l gösteren sert üzerine, rek t ü m aile s e r v e t i n i komutanın otuzuna memleketine d ö n m e y i tercih devirerek yerine bu kısa deula- isyankarlara başarı bölge yöneticiliği paratoru nıp, ancak sosyal yaşında Daha üstün askerlerin- Çao, ulaşmış, kendisine bahane bırakarak Han sonra verilmiş, çağrılarak gelen Çao başlatmıştır. bir s e f e r d e g ö s t e r d i ğ i görevi önde ünlü mevkilere başarısından başkentine tir. askeri ile onur derecesine yirmi çalışmalarını önemli düzenlenen kurnazlığı tarafından başına geçmesi diğer ara- unvanı konusunda da meyi tercih Onun yerine I Ching adındaki Taoist ese- eder. arasında yer alan, litikalarına ve siyasal hanedanından Kral şahsi başarılarına Wen'den bu yolu asalet karşın yazarları Çao Çao, teşvik edilmesine rin Çao Çao komutanların kendine seçme- kalitesine, hayran sosyal olduğu po- eski C h o u etkilenerek onun yanında yer alır. Çao ünlü bir Savaş Eski Çao becerileri Bu hususlarda Sanatı'nın en ünlü Çin'e kültürel özgü gerekse Çao'nun en önemdir. bilinen kahramanlığı, liderdir. şövalyelik savaş önemli Sefer Sun öğrenci bile özelliklerindendir. S8 stratejileriyle klasik eseri yorumcularındandır. uygun önem özelliklerinden esnasında ve kurallarına eğitimine ve Tzu'nun biri mutlaka olarak verdiği de bilinen gerek Çao okumaya verdiği her gün okuduğu 2 . M E N G SHİ ( L i a n g H a n e d a n ı , Meng Sanatı Shi hakkında yorumlarıdır. bilinen Zamanı 3. JİA LİN ( T a n g Hanedanı, Jia şekilde Lin de aynı tanınmaktadır. Tang luğu genişlemiş, Tang hanedanı M.S.502-556) en önemli husus Savaş iç savaş ve yokluk zamanıdır. 6 1 8-906) yalnızca Hanedanı siyasal ve Savaş kültürel dönemindeki Sanatı döneminde Çin etki alanı ayrıca yorumu Çin büyümüştür. Japonya bet'te de milliyetçiliğin y e r l e ş m e s i n d e önemli ile İmparatorve Ti- rol o y n a m ı ş t ı r . 4. Lİ QUAN (Tan Hanedanı, 6 1 8 - 9 0 6 ) Li Quan uzak yanısıra T a o i s m ' i n en o l a r a k Yinfu Taoist metin oluşan, Çin bu kültürel eseri anlayamamış. İmparator yaşlı bir kadın arasında kadının Kara eski olduğu, stratejisi 5. DU Daha kez Hanedanı kimliği YOU ait yorumlarda rağmen Kara At Dağı'ndaki ziyarete hiçbir ünlü gittiğinde karşısına çıkan anlamını anlatmış. Halk metnin Yaşlı ilk bir vecizelerden yönelik okumasına sonraları Dağı'nın Kadını olarak tanınan bu bir h ü k ü m d a r v e ö l ü m s ü z bir T a o i s t döneminde ne olursa incelemesiyle tarihe dağlara vurarak, Du askeri çok başlamış; savaşa ile t a n ı n m ı ş v e Y i n f u J i n g yaptığı kendini pek de ustalığının Li Q u a n , medeniyetlerine çalışmaya kendisine Gerçek yöntemleri zaman hem mezarını At dövüş eski çağlardaki Tang edilmiştir. dan isimli üzerinde hem bulunan şey Jing doğu büyük hayranlarındandır. Taoism yaygın olsun, olarak Li Quan kabul askeri adlı eseri de a s k e r i açı- geçmiştir. Daha sonra da çalışmaya vakfetmiştir. ( 7 3 5 - 8 1 2) You, Çin'in çeşitli bölgelerinde müfettiş ve savaş g ö z e t m e n i &9 savaş danışmanı, olarak çalışmıştır. Bila- hare merkezi hükümetlerde rede bu görevleri 6. DU MU Du ve Şeref kariyere lerde de g ö r e v almışsa da, kısa s ü - bırakmıştır. (803-852) Mu, Du You'nun torunudur. Şövalyesi ulaşarak elli y a ş ı n d a zar kitabesini ile ileri imparatorluk bulunmuştur. nüz unvanı sarayında A n c a k talihi iken Dürüstlük bir akademik önemli görev- kısa s ü r e d e s ö n m ü ş v e ölmüştür. hazırlayıp t ü m Kazandığı düzeyde Ölüm yatağında eserlerini yakmıştır. he- kendi me- Şiirleri ile ünlüdür. 7. ZHANG YU (Sung Askeri Sung liderler Hanedanı çılarının Moğol Çin hakkındaki zamanında biyografileri Kuzey Asya'daki üzerinde gittikçe artan istilaları Türklere Hanedanı,.960-1278) sonucunda bırakmak zorunda Çin, baskıları ülkesinin ile tanınır. Moğol savaş- hissediliyordu. büyük kısmını kalmıştı. 8. MEİ Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 ) Mei Yaochen, eden danı rın kargaşa sürecinden sıralarında düzenlenmesi Yaochen, YangXiu'nun Tang aynı Hanedanının sonra yaşamış ve ve da yakın kurulan Tang derlenmesi zamanda o arkadaşı sona ermesini yeni Sung Hanedanı'ndaki ile takip Hane- evrakla- görevlendirilmişti. çağların olduğu gibi ünlü Mei şairi Ou kendisi de ünlü bir y a z a r d ı . 9. W A N G Xİ (Sung Hanedanı, Wang Xi, misi'nde'öğretim Hanlin olarak görevlisiydi. 11. yüzyıl başı) bilinen İmparatorluk Akade- K o n f ü ç y ü s tarihi klasikleri a- rasında bilinen daki iki eseri sonu gelmeyen siyasi, ekonomik ve şatılmıştı;ancak kültür oldukça Taoizm ve Pratik dece ilkbahar ile yeni halkını Sonbahar Sung Zen-Budizm'de felsefenin Çin ve tanınır. önemli alan akımlar a n c a k Çin'i altına Vietnam ve Japonya da gözlerini Asya'daki kültürden da yaşanıyordu. bu Kore, bu halklarını etkilemeye kendileri ku- Konfüçyanizm, gelişmeler olmayan Çin, sorunlarla rolleri melere dikmiş; ülke askeri oluşturan Çinli adın- sıralarında canlıydı. formlarını değil ama Vakanameleri Hanedanı sa- kont- başlamıştı. bu geliş- de y a r a r l a n m a y a ça- balıyorlardı. 10. CHEN dığı HAO (Sung Chen Hao, büyük umutlar dayken subay rında g e l e n ülkesini olağanüstü ile korumaya 12.yy başı) bağımsızlık tanınmaktadır. olmuş, istilacılara ratorluk tahtına ordu Hanedanı, Kuzey karşı Asya'dan oluşturduğu koşmuştu. göz diken duygusu Henüz 1220'lerin gönüllü Daha sonraları bir d e r e b e y i n e ve yirmi taşıyaşın- ortala- ordusuyla da yine impa- karşı da gizli bir kurmuştur. 11. HO YANXİ H o Yanxi dığı ve Savaş den başka (Sung Hanedanı) hakkında Sanatı Sung üzerinde bilinen yoktur. 91 Hanedanı d ö n e m i n d e yaşa- yorumlar yazdığı gerçeğin- YORUMLARLA " S A V A Ş3 13 Bölüm 384 Savaş her maddesinin SANATI Madde'den oluşan Sanatı'nın ayrı 93 ayrı yorumları Bölüm I PLANLAMA SUN TZU 1 . S a v a ş s a n a t ı bir d e v l e t i ç i n y a ş a m s a l ö n e m e s a h i p t i r . 2. Ö l ü m - kalım meselesidir. Güvenliğe k a v u ş m a n ı n y a h u t yok olmanın yoludur. likle Bu nedenle ihmal edilmesi kesin- düşünülemez. YORUMLAR Lİ QUAN: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önemli olmasının tek nedeni savaşın bir ölüm-kalım meselesi olması ve savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilmemesi riskinin büyük olmasıdır. DU MU: Bir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamını sürdürmesi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir. LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok olacaktır. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenmek zorundadır. Eski bir deyiş: "Yaşamın bir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç verecektir. Bir diğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutulmaya götürecektir." JİA MEİ YAOCHEN: numuna; kurtulup lıdır. Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının kokurtulmayacağınız ise savaşın durumuna bağ- >4 SUN 3. Savaş Sanatı, savaş TZU koşullarının değerlendirilmesinde mutlaka göz önüne alınması zorunlu beş önemli f a k t ö r ü n etkisi altındadır. 4. Bu f a k t ö r l e r : (a) U Y U M (AHLAK) ( b ) HAVA Faktörü, (c) ARAZİ Faktörü, (d) LİDERLİK (e) D İ S İ P L İ N Faktörü, Faktörü, Faktörüdür. YORUMLAR DU MU: Mutlaka göz önüne alınması gereken beş husus vardır.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. Bunlar sizin karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu beş faktörün değerlendirilmesine bağlıdır Ancak o zaman hanginizin daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz yönde harekete geçirebilirsiniz. ÇAO siniz: keler. ÇAO: Aşağıdaki faktörleri liderlik, düşman, arazi, askerin WANG ceza Liderlik.çevre ödül yöntemlerini XI: ve koşulları, mutlaka karargahınızda gücü, mesafe değerlendirmelive olası tehli- disiplin, birlikler, subaylar göz önüne almalısınız. ile YU: Quan Ustanın da dediği gibi birlikler yola çıkarılmadan önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği tezini ileri sürmektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenlemelerin mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. Bunun nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşullarını, askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapılması zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere dayanmak zorunda olduğu gerçeğidir. ZHANG 95 Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması demektir. Liderlik ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara karşı yapılacak bir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilmesi gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının bir nedeni vardır. Bakılacak en önemli unsur astlarınız tarafından güvenilip güvenilmediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava durumu ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönetecek komutanın seçimine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm emirlerin yalnızca komutandan gelmesi zorunludur. WANG XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındaki uyumdur. Doğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı olacaktır. Ordunun yürümesi ancak bu koşulların varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlemesi liderlik yeteneğine bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur. SUN TZU 5 . U y u m f a k t ö r ü a h l a k ı s i m g e l e r . S a v a ş ç ı l a r ı n k o m u t a n l a r ı ile uyum içinde olmalarının nedenidir. Astların yaşamlarını hiçe sayarak, t e h l i k e l e r e a l d ı r m a d a n k o m u t a n l a r ı n ı takip etmelerini sağlar. YORUMLAR ÇAO duğu Bu gerçeğidir. ÇAO: sözün anlamı bilgili yönetimin en iyi Tehlike güvensizlikten kaynaklanır. kılavuz ol- YU: İnsanlara iyilik, itimat ve adaletle davranın ki onlar da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla itaat etsinler. Zorlukları neşeyle karşılayın, emrinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacaktır. ZHANG DU MU: Yol insancıllık ve adaleti simgeler Eski çağlarda yaşamış ünlü bir devlet adamı bir siyaset filozofuna askeri konular hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve adalet doğru yönetimin temellerini oluşturur, "demiş," hükümet düzgün çalışırsa halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lider uğruna ölümü bile göze alır." 96 LİN: Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da liderine sadık olur ve lideri sonuna kadar takip eder. JİA başarı askeri ve de SUN TZU 6 . H a v a F a k t ö r ü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile s ı c a k , z a m a n ile mevsim zorluklarını öne çıkartır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: kışın ayazında insanların iyiliği Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonların ya da yazın aşırı sıcağında gerçekleştirilmesini açısından zararlı görür. ZHANG YU: Eski çağlarda pek çok asker Hunlara karşı akınlarda parmaklarını don nedeniyle yitirmişlerdir. Yine pek çok asker hayatını güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta yitirmiştir. Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza getirilmesindeki hatadır. Bu gitmeyin, WANG XI: zamanda sözlerin amacını," başkasının "deyişinde bulabiliriz. ülkesine uygunsuz SUN TZU 7 . A r a z i F a k t ö r ü a l ı n m a s ı g e r e k e n kısa v e y a uzun m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g ü v e n l i ğ i , a ç ı k a r a z i ile v a d i , b o ğ a z l a r v e d a r , geçitleri, ö l ü m ya da y a ş a m şanslarını etkiler. YORUMLAR YU: Herhangi bir askeri operasyonda ilk bilinmesi gerekli arazinin konumudur. Kat edilecek mesafe bilindiğinde doğya da dolaylı yoldan gidilip gidilmeyeceği planlanabilir. Azorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinmesi gerekli askeri bir- ZHANG husus rudan razinin kararı 0 7 tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır zinin güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde savaşa girip girmeme kararını verebilirsiniz. Araise SUN TZU 8. K o m u t a n Faktörü zekanın, insancıllığın, güvenin, cesaretin,düzenin simgesidir. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bir komutanın bu beş değere sahip olması aranır. DU MU: Eski çağlardaki kralların Ahlaki Yolu'na göre birinci öncelik insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise birinci önceliği zekaya verirler. Bunun nedeni zekanın, planlama ve değişim yeteneğini içermesidir. Güvenilir olmak emrinizdekilerin uygulanacak ceza ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulaştıracak fırsatların tereddüt edilmeden yakalanmasıdır.Düzen ise ordu kademelerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin kurulmasıdır. LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insancıllık zayıflık doğurur. İtimat üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirmeyecektir. Komutadaki aşırı düzen zalimlik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki bir lider bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve her bir değeri gerektiği kadar kullanabilirse o komutan gerçek askeri liderdir. Onu takip edin. JİA SUN TZU 9. Disiplin F a k t ö r ü n d e n anlaşılan o r d u n u n t ü m birimleriyle ahenk içinde ilerlemesi, paylaşımı, ordu subayların arasındaki için g e r e k l i lojistik d e s t e ğ i n rütbe ulaşımını s a ğ l a y a c a k y o l l a r ı n b a k ı m ı ile o r d u h a r c a m a l a r ı n ı n k o n t r o lüdür. 98 YORUMLAR MEİ YAOCHEN: Met od, birliklerin düzenli bir şekilde gruplanmasıdır. Birlikleri bir arada tutarak ilerletme, emir komuta zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme tedariki ise lojistiğin görevidir. SUN TZU 1 0 . B u s a y ı l a n b e ş f a k t ö r ü b i l e r e k k u l l a n a n her k o m u t a n başarılı olacak, asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e zafere ulaşamayacaktır. YORUMLAR ZHANG YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sadece gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek olan komutan kazanacaktır. SUN TZU 11. Bu nedenle, savaş alanında yapacağınız stratejik kararlarda beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e a ş a ğ ı d a k i s o r u l a r a b e n z e r soruları kendinize sormalısınız. 12. SORULAR (a) Hangi komutan Ahlak Faktörüne sahip? ( b ) Hangi komutan daha y e t e n e k l i ? (c) Hangi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t ö r l e r i n i n a v a n t a j l a rını k u l l a n a b i l i y o r ? ( d ) Hangi taraf daha disiplinli? (e) H a n g i o r d u d a h a g ü ç l ü ? (f) H a n g i t a r a f ı n s u b a y v e a s k e r l e r i d a h a e ğ i t i m l i ? (q) Hangi o r d u d a c e z a - ö d ü l k a v r a m ı d a h a d ü z e n l i , d a h a adil? 13. Bu yedi s o r u y a v e r i l e c e k cevapları d e ğ e r l e n d i r e r e k zafer ya da yenilginin kehanetini yapabilirim. 99 14. B e n i m önerilerimi dinleyip uygulayacak komutan zafere ulaşacaktır. Onu takip edin. Önerilerimi dinlemeyen ya da uygulamayan komutanları takip etmeyin. Kaderleri yenilgidir. YORUMLAR Ll Q U A N : Ahlaklı siyasi lider mutlaka derlik yeteneğine de sahiptir. DU MU: Kendine daha uzak, daha DU laka YOU: MEİ savaşla mi yoksa ve güçlü düşmanın bir askeri li- mı pohpohlamadan akılcı? Ahlak yüce bir değerdir. sınanmalıdır. YAOCHEN: yüreğini sor-sen akıllı Siyasi liderliğin Ülkelerin en önemli siyasi sorusu liderleri kimin mut- halkın kazandığıdır. HO Y A N X I : Eski bir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü davranansa düşmanımdır. "der. Bu husustaki soruya gelince," Hangi tarafın hükümeti insancıl, hangisi zalimdir?" diye sorulmalıdır. YU: İlk yapılacak iş savaşa girişmiş iki ülkenin siyasi liderlerini Ahlak ve İnanç yönünden mukayese etmektir. Ondan sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıllık, cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi bakın bakalım kim daha avantajlı. ZHANG ÇAO ÇAO: landırmayı ihmal Kuralları kırılmaz şekilde hazırlayıp, bozanları ceza- etme. DU MU: Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun alt düzey olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin. DU Y O U : Hangi tarafın emirlerinin daha etkili olduğunu, hangi tarafın astlarının emirlere itaat etmekten kaçındığını mukayese edin. 100 MEI Yanlış WANG XI: bilecek emirleri DU Kanun YAOCHEN: MU: eşit cesaret kimin anlaşılmayacak güç herkesi kuralları, hazırlayabildiğine dikkat edin. üstler arasında uyum varsâ Astlar ve ve karşısında odaya eşittir. kolaylıkla savaş uygulana- sırasında çıkar. YOU: Hangi ordunun silahlarının daha etkili olduğunu, hangi tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün düzenli eğitim görmeyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt eder. Hergün düzenli eğitim görmeyen komutanlar da cephede ne yapacağını bilemez." deyişine önem verin. DU DU MU: ödüller orantısız, ceza rasgele olmamalı. DU Y O U : Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin lenmiş olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz zada aşırılık ise katliam doğurur. MEI Y A O C H E N : lünü verin. Cezayı uygulayın. ÇAO ÇAO: kaybedeceğini MEI cağını Bu belirce- ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ödühak edene ise size yakın bile olsalar cezayı yedi sorunun belideyecektir. YAOCHEN: anlamak açıkça masraf; kolay yanıtı Gerçek koşulları olacaktır. kimin kazanacağını incelediğinizde kimin kimin kazana- ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek olursanız savaşa girmeden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu konularda zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişmeden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı zafer önceden belideyebilir. 101 SUN 15. Ö n e r i l e r i m d e n TZU faydalanırken, kurallara uysun uymasın karşınıza çıkacak, size yardımı o l a b i l e c e k hiçbir fırsatı da kesinlikle kaçırmayın. 16. Koşullar ne k a d a r lehinize de olsa planlarınızda y e n i durumlara göre zaman zaman değişiklikler yapmakta fayda olacağını sakın unutmayın YORUMLAR ÇAO: Ordunun akışı ile belirlenir. ÇAO rın yapısı ŞAŞIRTMA" ve stratejiye bağlıdır; strateji ise olayla- "ALDATMACALAR" SUN TZU 17. Tüm savaşlar a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a dayanır. 1 8 . S a v a ş3 i ç3 i n e n ^g" ü' 3ç l ü o l d u ^ğ u n u z d a ,' kendinizi g ü ç3 s ü z w göstermeli; kuvvetlerinizi harekete geçirirken, hareketsizmiş gibi durmalı; düşmana yaklaştığınızda, uzakta olduğunuz izlenimi vermeli; düşmanın burnunun dibinde uzakta o l d u ğ u n u z d a ise olduğunuza düşmanı inandırmalısınız. YORUMLAR ÇAO ÇAO: datmacalara Askeri operasyonların dayanmalıdır. belirli bir formu MEI YAOCHEN: Aldatmacalar kullanılmaksızın remezsin; strateji geliştiremezsen de düşmanını sin. I02 olmamalı, al- strateji geliştikontrol edemez- WANG dır, XI: yoksa ZHANG rinde tirdi. Aldatmaca düşman üzerinde avantaj sağlama kendi askerini yönetmek doğruluğa dayalıdır. YU: olduğunda Güçlü olduğunda ürkek dur. Bu kendini yöntem amacı- zayıf göster; cesaretin Hunlara karşı başarı yege- Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birinin Hunlarla yaptığı işbirliği hakkında bir anısını anlattı. İmparator düşman güçlerini anlamak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İmparatorun en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İmparator böyle düşünmesinin nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana normal olarak en güçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sadece yaşlı ve zayıf askerlerin yer aldığını gördüm. O zaman da bunun kendilerini zayıf göstermek üzere hazırlanmış bir oyun olduğunu anladım. Saldırı için durumun uygun olmadığına olan inancım bundan kaynaklanıyor." dırır. katılır. reyle İmparator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalanSonra da kuvvetli bir birliğin başına geçerek bizzat akına Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün sümalzemesiz savaşmak zorunda kalır. İşte şarısıdır. der Li, bu, bir ordunun güçsüz gözükme taktiğinin ba- DU MU: Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşmanın durumunu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde mutlaka bir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim bir örnek Hunlara gönderdiğimiz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaşçıların karşılamalarıdır. DU YOU. Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır olduğunda kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf göstermelisin ki düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin. 103 XI: Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkmüş numarası yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlemeni öylesine ört ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket edebileceğini anlamaktansa seni bir deve gibi ağır aksak sansın. Ele geçireceğin noktaların anlaşılmamasını oralara saldırmaktan kaçındığını düşündürt. Düşman bulunduğun yer konusunda bile şüphede kalsın. WANG YU: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenimini ver. Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini düşünmesini sağla. ZAHNG SUN TZU 19. D ü ş m a n ı y a n ı l t a c a k y e m l e r kullanın. Düzeninizi, k o n t r o lünüzü y i t i r m i ş g i b i yapıp, düşmanı kandırın, vurun. YORUMLAR MEI metli YAOCHEN: Düşman eşyalada baştan çıkart. açgözlülük yapıyorsa, YU: Düşmana kazanç yollarını göstererek çıktıkları anda saldırıp yenmek kolay olacaktır. ZHANG tan DU MU: düşmanın Düşman şaşkınlığa işini bitirebilirsin. düştüğü LİN: Düşmanın içinde karışıklık düşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda bekler, o anda işlerini bitiririm. JİA anda bunu düşmanı cezbet. lehine kıy- Baş- kullanıp çıkartacak kişileri kullanıp düzenlerinin bozulmasını YU: Aldatmacalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağla. Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelmelerini sağlayabilirsen düşmanın yenilmesi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç- ZHANG 04 luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan teslim oldu. Wu'nun eline Yue on lada esir düştü. SUNTZU 20. D ü ş m a n ı n her c e n a h ı g ü v e n l i ise k e n d i n i z i d ü ş m a n s a l d ı r ı s ı n a h a z ı r l a y ı n . S i z d e n g ü ç l ü ise, u z a k t a d u r u n . YORUMLAR DU MU: Düşman yönetimi tam uyumlu ise, yani yönetenle yönetilen arasında karşılıklı bir sevgi varsa, düşman ordusunda uygulanan ödül ve ceza sistemi açık ve adaletli demektir; askerin eğitimi de mükemmeldir. Bu durum karşısında bu konuya dikkat etmeniz gerekir. Hazırlık yapmak için çatışmanın oluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü olduğunda karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği ve açık vereceği zamanı bekleyin. CHEN HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa bu düşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durumda çok dikkatli olmak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı için uygun zamanı bekleyin. HO YANXI: Düşmanın bulamıyorsanız yapacağınız beklemekten ibarettir. uyumluluğunu gözlerken bir tek şey kendinizi hazır açık tutup YU: Eski bir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun, hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleye giriştiğinizde mutlaka görmelisiniz" der. Yoğun noktalar düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine bir askeri deyiş, "Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa dur" der. ZHANG JİA LİN: düşmandaki Zayıfın değişiklikleri kuvvetliyle başa takip etmektedir. 105 çıkmasının tek yolu DU Y O L ) : Düşmanın depoları dolu, askerlerinin durumu üst seviyede ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle. Düşmandaki değişmeyi ve olası açıklıkları takip ederek değerlendir. SUN TZU 2 1 . D ü ş m a n s i n i r l i y a p ı d a ise d a h a ç o k s i n i r l e n d i r m e y e ç a lışın. Kendinizi görmesini zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k sağlayın YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın yayılmasını LI QU AN: Askeri liderler rinde kargaşa ve karışıklık öfkeye oluşur. ve tembelleşmesini kapıldığında, bekle. genellikle stratejile- MU: Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür komutanları sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir. DU MEI YAOCHEN: Düşman komutanları çabuk öfkelenir kızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girmelerini türdense sağla. YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onları aşağılayarak daha çok kızdırın. O zaman moralleri bozulacak, planlarını bir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracaktır. ZHANG SUN TZU 22. Dinlenmek istediğinde rahatsız edin. Güçleri birleşik d u r u m d a y s a bölmeye, ayırmaya çalışın. 106 YORUMLAR LI QU şıyorsa DU nın. rek MEt sını AN: bir Düşman size pahalı armağanlar ve şeyler planlıyordur. tatlı sözlerle yakla- YOU: Düşman harekete geçiyorsa tıpkı bir öküz gibi davraDüşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda bir araya gelevurun. YAOCHEN: sağlayın. Kendinizi zayıf gösterip düşmanın gururlanma- WANG XI: Zayıfmış gibi durup düşmanın böbürlenmesini sağla. O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenmeyecektir. Düşmanı tam dinlenme anında vurun. ÇAO ÇAO: Düşmanı hızınla yıprat. WANG XI: Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman ininden çıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol kanadına saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır. ZHANG ÇAO cıyla YU: Düşmanını yorarken ÇAO: Düşmanın içinde bozguncular kullan. kendi gücünü ikilik LI QU AN: Düşmanın düzenini arasına nifak sok, ve saldır. çıkartıp boz, koru, düşmanı komutanla DU MU: Düşman komutanıyla emrindekiler arasındaki rektiğinde rüşvet kullanarak bozmaya bak. dinç tut. bölmek ama- yardımcılarının uyumu ge- C H E N H A O : Düşman cimriyse sen cömert ol, düşman sert ise sen yumuşak davran. O zaman düşman komutası ile takipçilerinin birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir. 107 DU YOU: Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla emirlerindeki askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman zayıf düşecektir. ZHANG müttefikleri lünmüşü Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile arasında ikilik yaratarak bölünmelerini sağlayın. Böyenmek kolaydır. YU: SUN TZU 2 3 . Hazır o l m a d ı ğ ı a n d a s a l d ı r ı n , hiç u m m a d ı ğ ı yerlerde karşısına çıkın. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği gördüğünde harekete geç. anda saldır, hatlarında gedik MENG SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlenmeye geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı tanıma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntemin kaynağıdır. Ünlü bir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırı beklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır." SUN TZU 24. Zafere yönelik taktik uygulamalarınızın d ü ş m a n t a r a f ı n d a n ö n c e d e n a n l a ş ı l a m a m a s ı için g e r e k l i gizlilik t e d b i r l e r i n i alın. YORUMLAR ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun, tıpkı suyun belirli bir yapısı olmaması gibi, belirgin bir formu olmamalıdır.Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kısaca, düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durumun izlenmesi ise gözlerinizdedir. ÇAO 108 Ll QUAN: Düşmana en dırın. Zafer sizin olacaktır. gin olmamaktadır. hazır olmadığı, en beklemediği anda salSavaş sanatının özü gizlilikte ve belir- DU MU: Açıklama yapmak bir konu hakkında konuşmaktır. Bu nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntemleri belirli bir yapıda gerçekleştirilmemelidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir. Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecektir. Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz. MEI ğına YAOCHEN: göre önceden Düşmanı görmeden savaş ne söyleyebilirsiniz ki? SUN 25. Zaferi kazanan komutan mayı yapandır. Savaşı yapılamayaca- TZU savaş öncesi en çok hesapla- y i t i r e n k o m u t a n ise s a v a ş ö n c e s i m u t l a k a y e t e r i n c e plan y a p m a m ı ş t ı r . girmeden planı Bu nedenle savaşa önce mutlaka zafer hesabı yapın. Ancak, a r a d a her ihtimale karşı, y e n i l g i bu hesabını ve stratejisini y a p m a y ı da unutmayın. Plan y a p m a y a verdiğiniz ö n e m zafer ya da yenilginin belirleyici faktörü olacaktır. YORUMLAR YU: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesaplarınızın ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, hesaplarınızın ödülü hafif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacaktır. Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer,savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar. ZHANG 109 B ö l ü m II SAVAŞIN MALİYETİ SUN TZU 1 . S a v a ş a l a n ı n d a b u l u n a n bin a d e t h a f i f z ı r h l ı , bir o k a d a r ağır zırhlı s a v a ş a r a b a s ı n ı n yanı sıra y ü z bin zırhlı s a v a ş çı, b u s a v a ş ç ı l a r ı n k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i s a v a ş a l a n ı n a taşınmalarını sağlayacak malzeme, cephede gerisindeki harcamalar, savaş ve cephe alanında bulunacak ko- nukların ağırlanması gibi ufak tefek gereksinimleri, zırhlara, s a v a ş a r a b a l a r ı n a getirip toplayacak ödenecek tüm maliyeti alt alta o l u r s a n ı z g ü n d e e n a z bin k ü l ç e g ü - m ü ş g e r e k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin s a v a ş ç ı l ı k bir ordu bundan aşağı donatılamaz. 2. Savaş başladığında, zafer g e c i k e c e k olursa, savaşçılarınızın s i l a h l a r ı körleşmeye, savaşma şevkleri kırılmaya b a ş l a r . Ö z e l l i k l e bir a n a h e d e f i k u ş a t t ı ğ ı n ı z d a , g ü c ü n ü z ü n hızla a z a l m a y a başladığını 3 . H e l e bir d e , ü l k e n i z i n görürsünüz. sefer imkanları kısıtlı i s e , d e v l e t i n zaferle s a ğ l a y a b i l e c e ğ i olanaklar çekilen sıkıntıya d e ğ m e yecektir. YORUMLAR Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşın maliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına yerleştirilmiş olmasının nedeni budur. LİN: Savaş alanında galip gelseniz bile savaşın rumunda elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. rekatlarda hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir, JİA 110 uzaması duAskeri hasilahlarınızı körleştirirseniz ordunuz savaş kayıplarınız artacak, YU Çok uzun süren bir askeri aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin şılamayacak kadar sarsılacaktır. ZHANG Ll QUAN zer; kontrol harekata bütçesi yorularak ödenecek masrafları Eski bir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş dışında kalması halinde kendisini yakar. J İ A LİN Bir askeri operasyon çok yacak olursa, düşmanlarınız belirli 4. Silahlarınız ateşe uzun süre bir sonuca fikirlere ulaşabilir. DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. mak bela getirir. Savaşmaktan zevk kaderi kaybetmektir. SUN TZU tükenip, askerleriniz tükenecektir. Onları alarak bedel kar- ben- ulaşama- uzun süre kullangüçlerini tüketenlerin y e t e r s i z kalıp, ş e v k i n i z kırılıp, g ü c ü n ü z hazineniz eridiğinde daha önce yanınızda bulunan diğer k o m u t a n l a r ı n sizin yaptığınız aşırılıklardan y a r a r l a n m a y a ç a l ı ş m a k için h a r e k e t e geçtiklerini g ö r e c e k s i n i z . B u d u r u m d a , n e k a d a r akıllı olursa olsun hiç bir k i m s e b ö y l e b i r d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı s o n u ç l a r ı engelleyemez. YORUMLAR Ll QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük masraf doğurur. Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bırakır. Bu nedenle akıllı bir hükümet asla ordusunu savaş alanında uzun süre bırakmaz. SUN TZU 5. Bu nedenle, savaşta acelecilik aptallıkla eş anlamlı olmas ı n a r a ğ m e n , a k ı l ile z a m a n y i t i r m e n i n d e y a n y a n a g e l e bileceğini kimse söyleyemez. 6 . U z a t m a l ı s a v a ş t a n k a z a n ç l a ç ı k m ı ş bir ülke g ö r ü l m e m i ş t i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: kazanırlar. Bazıları beceriksiz bile olsalar süratleri sayesinde DU MU: Bazıları her ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olmanın avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış, ellerindeki kaynakları tüketmemiş olmalarındandır. CHEN HAO: Eski savaşçıların söylediği gibi gök gürültüsü gibi daha kulaklarını ödemeden gürlemeli, yıldırım gibi gözlerini kırpamadan çakmalısın. SUN TZU 7. Savaşı k a z a n ç l a k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi s a v a ş ı n v e r e c e ğ i z a r a r l a r ı e n iyi b i l e n k i ş i d i r . YORUMLAR Ll QUAN: dezavantajları Avantajlar inceleyin, ve o dezavantajlar zaman birbirine avantajları daha bağlıdır. Önce kolay anlarsı- nız. ÜN: Komutanlar aşırı gururlu, askerler tembel ise açgözlülük onlara olayların bir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu en büyük dezavantajdır. JİA DU YOU: Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirmenin planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne almak olmamışsa bu seferden herhangi bir kazançla çıkmanız düşünülemez. SUN TZU 8 . D e n e y i m l i , akıllı k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r ı n a g ö r e planlamasını yapar. Savaşa girince takviye gelmesine umut bağlamaz. 112 YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kullanarak zafere ulaşmasını bilmeniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye dönerek yeni birlikler kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Ordularınız ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle karşılamaktan kaçının. DU MU: önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele, sonra savaşa girebilip giremeyeceğine bak, birliklerini ancak ondan sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer getirebilirsin. LI QU A N : İki kere ordu cek, sıkıntı doğacaktır. hazırlama. O zaman ülken endişelene- SUN TZU 9. Savaş araç ve malzemelerini, diğer lojistik g e r e k s i n i m lerini ülkenden getir. Düşman arazisinde atlarına y e m b u l m a n ı n y o l l a r ı n a bak. O z a m a n s a v a ş e s n a s ı n d a aç kalmazsın. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını derlerini düşman üzerinden karşılamaya çalış. hesapla ve gi- LI QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla rını kullanacak olursan sefer seni uzaklara sürükleyecek bile olsa sıkıntı çekmezsin. ÇAO ÇAO: Silahların ülkenden, malzeme düşmandan. SUN TZU 10. Devlet m a l i y e s i n i n zayıflığı, o r d u n u n v a t a n ı n d a n uzak d ü ş a m arazisinde savaşması daha çok lojistik destek ihtiyacını gerektirir. Uzaktan yardımla y a ş a m a k zorunda olan o r d u n u n halkı f a k i r l e s i n 113 YORUMLAR Ll QUAN: Birliklerin yeniden kurulması daha çok vergi doğurur. MU: Guan Usta der ki;" Birlikler için gerekli malzemenin üçyüz mil öteye taşınması ülkenin bir yıllık üretimini, dödyüz mil öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretimini tüketir. Beşyüz mil öteye taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde üretici kaybolacak, yoksulluk gelecektir." DU JİA LİN: Malzemenin uzak mesafelere taşınması ülke kaynaklarının seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu durumda halk her geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır. ZHANG Y U: Yüzbin kişilik bir orduyu yediyüzbin ailenin uzak mesafelerde beslemek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter. SUN TZU 1 1 . Öte y a n d a n o r d u n u n yakında olması fiyatları yükseltir. Y ü k s e k f i y a t l a r d a halkın y a ş a m s e v i y e s i n i d ü ş ü r ü r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Ordu çok ileriye gittiğinde orduya yakın açgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse gerçek halk bir kez daha yoksullasın Ll OUAN: kaynakları bu Ordunun ticarette yakınında her zaman ticaret erir, yoksulluk halkı kuşatır. vardır. olan eden Halkın JİA LİN: Birlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlar kar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazanmalarına karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu dönemlerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer. 114 XI: Malzemenin altında ezilmesini getirir. Bu nedenle özellikle uzun WANG uzak mesafelere taşınması halkın masraf Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir. süreli seferler ülke için yıkım haline gelir. SUN TZU 12. Y a ş a m seviyesi d ü ş t ü ğ ü n d e , halk ağır y ü k a l t ı n d a kalır. 13. D ü ş ü k y a ş a m s e v i y e s i , g ü ç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın dişinde tırnağında kalmaz, gelirlerinin büyük kısmı ek v e r g i o l a r a k a l ı n ı r k e n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ı ise kırılan savaş arabalarının onarımı, e k s i l e n atların, zırhların, ok, y a y , m ı z r a k , k a l k a n l a r ı n i k m a l i , m a l z e m e a r a b a l a r ı ile b u arabaları çekecek öküzlerin alımına yapılan harcamalarla artar. YORUMLAR DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki kaynakların tükenmesine ve üretimin çökmesine neden olacaktır. HO Y A N X I : Halk cennetidir, insanlara göstermesi şarttır. bir ülkenin temel kaynağıdır: gıda ise hükmedecek yöneticilerin bu gerçeğe halkın saygı M El Y A O C H E N : Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş gücünü oluştururken kendi öz varlığının önemli bir kısmını elinden çıkartır. Hükümet de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu yıpranmış, halk ise tükenmiş bir konuma gelir. Vergilerin baskısının dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler kıtlıkla başbaşa kalır. SUN TZU 14. B u n e d e n l e , a k ı l l ı bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i d ü ş m a n a y ı k m a y a çalışır. D ü ş m a n d a n a l ı n a c a k bir a r a b a m a l z e m e kendi ülkesinden çıkacak yirmi araba malzemeye; d ü ş m a n d a n e l k o n a c a k bir ç u v a l h a y v a n y e m i k e n d i ülkesinden getirilecek yirmi çuvala eşittir 115 YORUMLAR ÇAO ÇAO: maliyeti genelde Savaş kendi esnasında taşınacak bedelinin yirmi katıdır. malzemenin taşıma ZHANG YU: Uzak ülkelerde savaşan bir orduya taşınacak bir kilo malzeme uğruna yirmi kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur. SUN TZU 15. D ü ş m a n ı y o k e t m e k i s t i y o r s a k a s k e r i m i z i k ı z ı ş t ı r m a m ı z gerekir. Bu da alınacak ganimetlerin asker arasında p a y l a ş t ı r ı l m a s ı ile y a p ı l a b i l i r YORUMLAR ZHANG YU: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştırarak öfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu arada askerinizi ele geçirdiKleri savaş ganimetleri ile ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele geçirmek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir. DU YU: İnsanlar savaşı fatlandı utacaklarını bilirlerse kazandıklarında savaşa daha WANG XI: Burada verilen öğüt, düşüncesidir. Yoksa talanı serbest çıkmasından başka fayda getirmez. zengin ödüllerle mutlu girerler. ödüllerin bırakmak müka- zenginleştirilmesi askerin elden SUN TZU 16. B u a m a ç l a , s a v a ş e s n a s ı n d a o n y a d a d a h a ç o k s a v a ş a r a b a s ı e l e g e ç i r i l d i ğ i n d e s a v a ş a r a b a l a r ı n ı ilk a r a b a y ı ele geçirene verin. Arabalardaki düşman bayraklarını kendin i z i n k i y l e d e ğ i ş t i r i n , ele g e ç e n s a v a ş a r a b a l a r ı n ı k e n d i a r a b a l a r ı n ı z ı n s a f ı n a katıp s a v a ş a d e v a m e d i n . Ele g e ç e n e s i r l e r e ise iyi d a v r a n ı n . 116 YORUMLAR MEI YAOCHEN: Ele geçen kalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. verin; o zaman herkesin gayrete ganimeti herkese dağıtmaya Bu nedenle bir kişiye ödül geleceğini göreceksiniz. Ele geçirdiğiniz saflarınıza kafin. kullanma şansını savaş arabalarının rengini O zaman düşmanın aynı da yok etmiş olursunuz. ÇAO ÇAO: değiştirerek kendi arabaları bir daha JİA LİN: malzemesinin Renkleri değiştirin ki düşman kullanıldığını fark etmesin. esasında kendi SUN TZU 17. Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i v e e s i r l e r i n i g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k t a kullanın. kendi YORUMLAR ZAHNG larınızda YU: Ele çalışsınlar geçirilen askerlere DU MU: Düşman askerlerini ele kullanmak gücünüze güç katacaktır. iyi davranın geçirerek ki düşman sizin saf- kaynaklarını MEI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne sorumluluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar. HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenmek için kullanmasını komutan her zaman her yerde en göçlü komutandır. orantılı bilen SUNTZU 1 8. Savaşta a m a c ı n ı z uzun s e f e r değil, zafer olsun. YORUMLAR. ÇAO ÇAO: kullanılmasını Uzun sefer fayda getirmez. bilemezsen kendini yakar. 117 Ordu ateşe benzer, M E N G SHI: çabuk olduğu En iyi savaş, savaştır. zaferin çabuk elde edilip, geri dönüşün MEI YAOCHEN: Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olmak önemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz. SUN TZU 1 9 . Ş u ç o k iyi b i l i n m e l i k i , o r d u k o m u t a n ı h a l k ı n ı n k a d e r i n i , ülkesinin barış ya da tehlike içinde y a ş a m a s ı n ı elinde t u t a n kişidir YORUMLAR Askeri lider akıllı ise Bu bize ÇAO ÇAO: MEI YAOCHEN: konu ülke güvendedir. komutan seçiminin önemini vurgu- lamaktadır. WANG Doğru XI: Halkın yaşamı, komutanın bulunması ülkenin dirliği komutanların en önemli meseledir. 118 elindedir. B ö l ü m III SAVAŞTA STRATEJİ SUN TZU 1. Savaş Sanatı'nın en pratik kavramı, d ü ş m a n tümüyle, zarara uğratmadan ülkesini ele g e ç i r m e fikridir. Y a k ı p y ı k m a n ı n k i m s e y e f a y d a s ı olmaz. Aynı ş e k i l d e , bir o r d u y u da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n nimetleri sınırsızdır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir, düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek aralarındaki iletişimi keser,düşmanı teslim olmaya zorlayabilirseniz bu en büyük başarı olur. Düşmana ölümüne saldırarak ülkeyi zorla ele geçirmek daha küçük bir başarıdır. JİA di LİN: Düşman ülkesine zarar vermeden ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu, LI QUAN: maktadır. DU tir. Hoca bize katletmenin en ele geçirdiğinde kenen büyük başarıdır önemli iş olmadığını En büyük başarı düşmanın teslim olmasını Saldırarak yok etmek büyük başarı sayılmaz. YOU: HO Y A N X I : En iyi politika, akışını düşmanın kendi arzusu strateji ve ile teslim anlat- becermek- baskı kullanarak olayların olmasına çevirmektir. ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ruhunu ve yönünü yitirmesine yardımcı ol ki karşındaki ordu savaşa bile girmeden işleyemez hale gelsin. Buna Tao usulü zafer denir. Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si- 119 perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirmek ise zorla elde edilen zaferdir. " Zhang Yu'nun bu sözlere yorumu ise," Tao usulü zafer ile zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin zarar görmesi ya da zarar görmemesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi insanlara merhamet gösterirken, suçluları cezalandırmayı başaracak olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız. XI: Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük tüm birimlere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir. WANG SUN TZU 2. Bu nedenle, savaşların t ü m ü n d e savaşarak z a p t e t m e k en üstün başarı deme k değildir. Üstün başarı düşmanın di- rencini s a v a ş m a d a n kırmaktır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: En üstün doğmadan teslim olmasıdır. Ll QUAN: Düşmanına CHEN HAO: denle en büyük başarı yapacağın düşmanın planlama Savaşta düşmanı başarı savaşmadan ile gerçek galip düşmanlıklar gel. öldürmek zorunluluktur.Bu kazanmaktır. ne- LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa girmeden teslim olmak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle veya katliamla kazanmaktan çok daha kıymetlidir. JİA MEI YAOCHEN:Buna zarar vermekten kaçınma meselesi deni- lebilir. ZAHNG YU: Zaferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını açık anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik- 120 terinle komutanlarını iyice eğitirsen manına kabul ettirme becerisini larak çökedebilirsen buna başarı WANG XI: maktan çok ve bu göstererek derim. Askeri operasyonlarda düşmanın stratejisini üstün konumunu düşdüşmanı psikolojik o- önemli olan çökedmektir. düşmanla savaş- YANXI: Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han Hanedanı'ndan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kamp kurar. Bu esnada düşmanları bir araya gelerek kendisini çatışmaya çekmeye çalışırlarsa da başaramazlar. HO Wang Po komutanları ile ok yağmuruna tutarlar. Bu arada lindeki şarap çanağına bile gelir. bozmadan olduğu yerde oturmaya akşam yemeği yerken kamplarını oklardan birisi Wang Po'nun eWang Po buna rağmen istifini devam eder. Bu sırada subaylardan biri Su Mo'nun çok yakına geldiğini ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su Mo'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu nedenle tedarikleri yeterli değil. Savaşa bir an önce girme konusunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açımızdan en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerimizi yıpranmaktan korumaktır. " SUN TZU 3. (a) K o m u t a n l ı ğ ı n en ü s t ü n m e z i y e t i d ü ş m a n planını çözüp, kırmaktır. YORUMLAR Düşmana ÇAO ÇAO larını hazırlamakta saldırının olduğu en uygun zamanı düşmanın plan- andır. DU YOU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirme planları yaparken saldırarak baskın yapmak en iyi çözümdür. Büyük savaşçı imparatorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarmakta başarılı olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok etmesini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir. 121 MEI YAOCHEN: WANG yük Buna XI: İnsanların başarıdır. zekanın karşısına zaferi denilir. akıllı planlama ile çıkmak en bü- HO Y A N X I : Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazırlandığında ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusunun yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana amacının daha en başında yüklenin. YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine yorumu, en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda bulunmanın olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve gizli hesaplamaların kullanılması yöntemiyle düşmanla savaşa bile girmeden düşmanı yenmek olduğudur. ZHANG SUN TZU 3 . ( b ) E n iyi i k i n c i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r i n i n b i r l e ş m e s i n i engellemektir. YORUMLAR Ll Q U A N : Bu konu dırma meselesidir. düşmana henüz daha ittifak oluştururken sal- CHEN HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam harekete geçtiği veya ittifak için görüşmeleri sürdürdüğü anda saldırarak yenmenin daha kolay olduğudur. MENG saldırıdan MEI SHI: Güçlü müttefiklerle caydıracaktır. YAOCHEN: WANG XI: yapılacak en manı yalnız Buna gözdağı işbirliği düşmanlarınızı ürkütecek, ile zafer denilir. Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durumlarda iyi iş düşmanın müttefikleri ile arasını bozarak düşbırakmaya çalışmaktır. HO Y A N X I : Sun Tzu Usta'nın bu sözlerle kastettiği mesele düşmana sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada, daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne gerileyebilir ne de iledeyebilir duruma sokmayı becermek önemlidir Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da etkileyeceğinden düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir. SUN 3 . ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n taarruzda bulunmaktır. TZU ordusuna savaş meydanında YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu ordunun tam kurulduğu zamanı belidmektedir. LİN-. Başarılı saldırıda üstün olmak birlikleri yıpratmadan harekete geçirmeye bağlıdır. Bu nedenle ünlü bir savaşçı-komutan," çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan değildir, "demiştir. JİA MEI YAOCHEN: Buna savaşın SUN zaferi denilir. TZU 3 . ( d ) E n k ö t ü m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n bir k e n t i n k u ş a t ı l masıdır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın arkasında savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırmak askeri operasyonların en zayıfıdır. Ll QUAN: Bir orduyu kalın surların ardındaki bir şehirde kuşattığınızda subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tembelleşecektir. DU en YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır. WANG XI: Şehir ele geçmeden askerleriniz katletmek ölecek ya saldırıların da sakat kalacaktır. YU: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilmesi sadece orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuçlanmayacak, pek çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu nedenle de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. Bir şehri kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara ancak başka çare kalmadığında uygulanacak bir yöntemdir. ZHANG SUN TZU 4. S a v a ş t a ana k u r a l l a r d a n biri, m ü m k ü n o l a b i l d i ğ i n c e surlarla k o r u n a n k e n t l e r i n k u ş a t ı l m a s ı n d a n k a ç ı n m a k t ı r . Kuşatmada kullanılacak savaş gereçlerinin hazırlanması bile aylar s ü r e c e k t i r . YORUMLAR DU MU: Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları azaltmak amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği prensibidir. Eski bir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş makinelerini harekete geçiremeyenin başı beladan kurtulamaz." MEI YAOCHEN: Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımının düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konumlarda yapılması gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır. YOU: Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapılarak salamda acele edilmemesi gerektiğini anlatmaya çalışıyor. Gerekli zamanın verilmesi gerektiğini söylerken hazırlık süresi hakkında başka yorum yapmıyor. ZHANG 124 SUN TZU 5. Öfkesini kontrol etmesini bilmeyen komutan ordusunu d ü ş m a n üstüne karınca s ü r ü s ü gibi yollayandır. tik, o r d u s u n u n en az üçte birinin boşu boşuna yok olmasından Bu tak- daha savaşın başında başka sonuç getirmez. Özellikle kuşatma esnasında başa gelen en büyük felaket budur. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma lemeden askerini bir karınca sürüsü gibi düşman cek olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü kalması olacaktır. SUN gereçlerini beksurlarına süreya da sakat TZU 6 . Akıllı lider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n , düşman k e n t l e r i n i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. D ü ş m a n krallığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k s a v a ş l a r d a n ç o k s a v a ş o y u n l a r ı ile b i t i r i r . YORUMLAR JİA ken manı L\ti:Düşman hatlarındaki çatlaklardan kendini düşman halkına sevdirmeyi içinden fethetmiş olursun. düşman başaracak içine süzülürolursan düş- Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaşmaktan çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara; düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini incelikle yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru. MEI eder. YAOCHEN:Savaş insanları yaralar, kuşatma ise herşeyi yok HO Y A N X I : Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve müttefiklerine saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana saldırı değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konusunda deneyimli komutanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmazlar. Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa daha çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etmeye bakarlar. YU: Tecrübeli bir savaş ustası düşman planlarını bozarak, düşmanın müttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girmeden yener. Bir kenti ele geçirmenin en kolay yöntemi şehrin düşman için en önemli noktasına saldırarak düşman savunmasının güçlü birimlerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerinden çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgelerine düzenlenecek sinsi bir saldırı amacı yerine getirecektir ZHANG DU ken rabil MU: Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durumdaybu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru bir ot kümesi gibi kıirsen iz savaş uzun sürmeyecektir. SUN TZU 7. Ordusunu savaş meydanlarında dan boşuna kırdırmadığın- i m p a r a t o r l u k tahtına göz dikebilir. B ö y l e c e bir a d a m bile y i t i r m e d e n kesin z a f e r e ulaşabilir. İşte b u n a S t r a t e j i k Savaş denir YORUMLAR ÇAO ğında, ÇAO: zaferin Düşmanla savaşmadan daha da büyük olacaktır. topyekün zafer kazandı- MEI YAOHEN: Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldığında, şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etme aşırı uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır. Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durumda ordunun gücü körleşmeyecek, kazancın da tam olacaktır. YU: Savaşa kuşatmaya kalkmadığında uzatmadığında kaynakların ZHANG girmediğinde askerlerin gücün tükenmeyecek, tükenmemiş olacaktır. 126 yaralanmayacak, savaş süresini Dünya üzerin- deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu durumda şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah içinde bir ülkeye ve güçlü bir orduya sahip olacaksın. İşte bu başarılı komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı'dır. SUN TZU 8 . S a v a ş t a ö n e m l i bir k u r a l : Elindeki o r d u n u n gücü d ü ş m a n - d a n o n m i s l i b ü y ü k ise d ü ş m a n ı k u ş a t ; saldır; beş misli büyük iki m i s l i b ü y ü k ise o r d u n u i k i y e b ö l . YORUMLAR ÇAO ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sahip olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman komutanları ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğer beşte iki gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düşmandan iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini doğrudan saldırıda kullanırken diğer yarıyı sürpriz saldırılarda kullan. DU MU: Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın on misli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düşmandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasında gedikler oluşur. Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine dağılacaktır. Düşman bu durumdayken kuşatılacak olursa tek kelime ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet meselesinden söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı seviyede olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak 127 bu sayede birliklerimiz zinciri bozulmayacaktır. arasında gedikler oluşmayacak, komuta HO YANXI: Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp mukayese ederken göz önüne almanız gereken önemli bir faktör de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır. Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü görüyorsanız o zaman düşmanı hiç bir çıkış olanağı tanımaksızın kuşatabilirsiniz. DU MU: Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki birlikleri beşe bölüp üç birlikle düşmana bir yandan saldırın. Yedekte tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazırlıksız açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın. CHENHAO: Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli olmasının yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç olduğudur. Düşman bidikleri herhangi bir yönde hareket edebileceğinden düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestirilemeyecek bir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri kuşatılırken geçerlidir. DU MU: Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda birliklerinizin bir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşmanın kendisini savunmak zorunda kalacağı bir noktaya saldırın. O zaman düşman saldırdığınız noktayı destekleme zorunda kalacak bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size elinizdeki diğer yarı ile düşmana karşı galip gelme fırsatı yaratacaktır. Savaş prensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. Her çatışmada cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz baskınlar için sayısal üstünlük bir önkoşul değildir. SUN TZU 9. G ü ç l e r i n i z e ş i t s e hala ç a t ı ş m a y a g i r e b i l i r s i n ; g ü c ü n zayıfsa d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a f a y d a var; a n c a k her alanda d ü ş m a n d a n zayıfsak geri ç e k i l m e k yapılacak en akıllıca iştir. 128 Y O R U M L A R ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durumunuz iyi bile olsa düşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak, sürpriz baskınlar düzenlemekte büyük fayda vardır. Aksi taktirde savunmada kalarak çatışmaya girmemek daha doğrudur. Düşman size karşı çok üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş kaçmaktır. XI: Muktedir olmak, emrinizdekileri ölümüne savaştırma yeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazanmak zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her zaman üstünlük getirmez. WANG Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğünüzde savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece cenahlarınız zarar görmeyecektir. Düşmanın gevşemesini bekleyip o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın. DU MU: Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta kalmayı yeğleyip, düşmanın bir açığını yakaladığınızda zafer için şansınızı büyük bir kararlılıkla deneyin. Güçlü olmak aynı zamanda öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanmak demektir. Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etmek güçlülük ya da cesaret değildir. C H E N HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek anlamı düşman senden çok ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve aşağılanmaya dayanmak demek değildir. LİN: Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşmandan gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin. Ondan sonra da beklenmedik yerlerde pusular kurarak düşmanını bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir başka yoludur. JİA ZHANG savaşmama Düşmanın öğüdü bence YU: senden güçlü olduğunda uzakta durup herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi- 129 telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık varken sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düşman senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilirsin. Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın açığını beklemek olacaktır. SUN TZU 1 0 . H e r n e k a d a r , k ü ç ü k bir k u v v e t l e i n a t ç ı bir d i r e n i ş y a p mak m ü m k ü n s e de, genelde büyük kuvvetlerin zafere daha yakın olduğu g e r ç e ğ i asla unutulmamalıdır. YORUMLAR LI QU A N : Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla savaşmaya kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir düşeceğidir. MENG SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından anlamı zayıf, küçük bir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendirmeyi unutarak güçlü, büyük bir ülkeye düşmanlık göstermesinin, savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski bir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da olamazsan, sonun yenilgidir." HO Y A N X I : Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırılarında yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır. Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük bir Hun kuvveti ile karşılaşırlar. Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rütbe ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, Hun'lar tarafından kendilerine katılması için davet edilir. Zhao emrindeki sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu'ya teslim olur. Bu sırada ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşırmıştır. Savaştan tek kurtulan kişi başkomutanı danışmanlarına Suya rar. olarak geri döndüğünde ordu ne yapmaları gerektiğini so- İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç bir komutanı cezalandırmadık. Bence ordumuz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğumuzu gösterelim, "der. Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der. "Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli güçlü Hun birlikleri ile karşılaştı. Bir gün boyunca en son askeri ölene dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitmeyecektir." SUN TZU 1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kalesidir. K a l e n i n her n o k t a s ı s a ğ l a m ise, d e v l e t g ü ç l ü ; kale ç ü r ü k s e devlet zayıftır. YORUMLAR ÇAO venilmez ÇAO: ise Kuvvetli komutanların planları odadadır. planları sızmaz. Komutan gü- LİN: Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Komutanların güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yüreklerinin ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle sorumluluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine büyük özen göstermek gerekir. JİA HO Y A N X I : Komple demek yetenek ve zekanın bir arada olması demektir. Bir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önemli koşulu komutanların komple yetenekli ve komple bilgili olmalarıdır Savaş alanına gidecek komutanların askerin yönetimi ve savaş düzenleri açısından askeri savaş bilimi konusunda eğitilmiş olması zorunludur. XI: İyi va akıllı gelir. Bunlardan biri WANG hale komutan, sadakat ve yetenek ile komple eksikse o komutan eksik komutandır. YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O zaülke güçlü olur. Ancak, en küçük bir açık bile düşmana salfırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır. ZHANG man dırı SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n y a p a c a ğ ı ü ç h a t a ile o r d u s u n u n b a ş ı n a felaket getirebilir. 13. (a) O r d u y a i l e r l e m e v e y a g e r i ç e k i l m e e m r i v e r d i ğ i n d e ordunun bu emri uygulayamayacağının farkında olmaması. Buna orduyu topallaştırma da denir. 14. ( b ) O r d u d a k i k o ş u l l a r ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u yönetir gibi y ö n e t m e y e kalkması. de krallığını Bu, a s k e r i n z i h n i n - huzursuzluk yaratır. 15. (c) Z o r k o ş u l l a r a u y u m askeri prensibini göz önüne al- maksızın, s u b a y s e ç i m i . Bu, a s k e r i n g ü v e n i n i s a r s a r 16. O r d u n u n h u z u r u k a ç a r , g ü v e n i n i y i t i r i r s e b u d u r u m d a n diğer prenslerin y a r a r l a n m a y a çalışıp, s o r u n y a r a t a c a k ları k e s i n d i r . B u d a o r d u y a a n a r ş i g e t i r e c e k , z a f e r i o l a naksızlaştıracaktır. YORUMLAR Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız yetki vermektir. O zaman her subay bir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar. WANG XI: DU MU: Askerler siviller gibi rır. Bunun nedeni askeri komuta miş olmasıdır. 132 yönetilecek ve yönetim olursa asker şaşıtarzının gelenekleş- MEI YAOCHEN: Askeri ve sivil meseleler farklıdır. usullerini askeri operasyon yönetiminde kullanmaya operasyon karışacaktır. Sivil yönetim kalkarsanız, ZHANG YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece bir ülke yönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorumluluğu paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntemler hakkında bilgi sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki birlikteliği bozar, askeri tereddüde iter. DU MU: Bunun ötesinde, emrindeki subaylarını yeteneklerine göre değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atamak için gerekli planlama becerisine sahip olmayan komutanlar da subaylarını otomatik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan atadıklarından askeri tereddüde sürüklerler. Bu konuda Haung Shigong," Yetki devretmeyi bilenler zeki, cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini göstermekten mutlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya koyarlar. Açgözlüler kar elde etme peşine düşerken, aptallar ölüme meydan okurlar. deyse 'ded' Ordunuz şaşkın davet ediyor' olacaktır ve kararsız olacağınızdan ise düşmanı üzerinize 'nerebaşınıza gelecek tek şey MENG SHI: Ordudaki birlikler sorumlulukları ve ne yapacakları hakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon bozukluğundan yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğuracaktır. SUN TZU 17. Z a f e r için beş a n a k o ş u l u n b u l u n d u ğ u n u b i l m e l i y i z : (a) S a v a ş ı , n e z a m a n s a v a ş ı l ı p , n e z a m a n s a v a ş ı l m a y a c a ğ ım bilen kazanır. ( b ) S a v a ş ı , e l i n d e k i z a y ı f g ü c ü d e k u v v e t l i g ü c ü d e e n iyi kullanan kazanır. 133 (c) Savaşı, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e aynı ruhu v e r e n kazanır. (d) Savaşı, d ü ş m a n ı n e n hazır o l m a d ı ğ ı z a m a n ı b e k l e m e s i n i bilen kazanır. (e) S a v a ş ı , a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l u p , sivil y ö n e t i m t a r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır. YORUMLAR HO YANXI: Kendini de düşmanını da iyi değedendir. DU Y O U : Zaman zaman büyük bir birlik ne kadar istese küçük bir gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol edebilir. Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir deyişe göre," Askeri zafer sayıdan değil işbirliğinden kaynaklanır. " YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini sağlayacak yöntemlerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak yöntemler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı meselesidir. ZHANG Bunun yanısıra, ordudaki komutanlar aynı görüşü paylaşıyorlarsa emirlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, asker savaşa arzulu olacaktır Böyle bir ordunun karşısında durulamaz. Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin sözleriyle," Kapıdan düşman görmüş gibi çıkmalısın." Shi Li de , "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın bir ordu için önemini vurgulamışlardır. Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Komutanlar asla sivillerce yönetilemez. LİN: Orduların hareketleri duruma göre dir. Bir orduyu cephe gerisinden yönetmeye yıpratıcı bir faktör bilmiyorum. JİA WANG runlu esneklik göstermelikalkmaktan daha XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilmesi zoolduğunda, tereddüt ve çekinme duygularına yer bırakıl- 134 manialıdır Aydın lider emrindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tereddüt etmeden değerlendirmek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz HO Y A N X I : Kural olarak bir askeri harekatın her aşamasında en az yüz kere taktik değiştirme zorunluluğu vardır. Koşullar uygun olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilmek gerekecektir. Savaş esnasında hükümetten görüş beklemek, yangın söndürmek için talimat beklemeye benzer. Emir geldiğinde odada küllerden başka bir şey kalmayabilir. DU MU: Bir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır. SUN TZU 1 8 . S o n u ç t a , d ü ş m a n ı v e k e n d i n i z i iyi b i l i y o r s a n ı z , y ü z l e r c e s a v a ş a bile g i r s e n i z s o n u ç t a n e m i n o l a b i l i r s i n i z . Kendinizi bilip, d ü ş m a n ı bilmiyorsanız, kazanacağınız her z a f e r e karşın y e n i l g i y l e de t a n ı ş a b i l i r s i n i z . Ne kendi dinizi ne de d ü ş m a n ı b i l m i y o r s a n ı z , sizin için g i r e c e ğ i n i z her s a v a ş t a y e n i l g i kaçınılmazdır. YORUMLAR LI QUAN: tehlike bunun zın durumunu Gücünüzü neresinde? bilemiyorsanız biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanız Ancak gücünüzü biliyorken düşmanınızafer hiç de garanti olamaz. DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri liderlerinizi karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durumunu kıyaslayın. Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız ortaya çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz. ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini nıyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için kazandırır Savunma, bir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz. iyi tazaman iseniz, Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldırıyı bilmemek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir. vaşta Savunma sanatını da saldırı yenilmeniz kaçınılmazdır. sanatını da bilmiyorsanız sa- DU MU: Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsünüz. Yapısı belirli bir düzende olmayanın içini görebilmek imkansızdır. Belirli bir düzeni sürdüreni ise anlamak kolaydır. Anlaşıl-, maz kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir. WANG XI: Askeri düşmanın konumuna operasyonlarda başarılı olanlar göre değiştirmesini bilenlerdir. durumlarını YU: Bu husus her iki ordunun savunma ve saldırı konumlarını gösterir. Orduların konumu gizli kaldığında düşman tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlaklarından sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı konusu, kuşatma planlanması ile de bağlantılıdır. ZHANG 1 36 B ö l ü m IV TAKTİK SUN TZU 1. Eski savaşçılar, önce kendilerini yenilgi uzakta tutarlar; sonra da düşmanı olasılığından y e n m e k için u y g u n fırsatı kollarlar. YORUMLAR ZHANG noktasını MEI Yenilmez beklemek ise YU: YAOCHEN: açığını bekleyip olmak, kendini bilmektir. düşmanını bilmektir. Konumunu gizle, iç düzenini Düşmanın kur, zayıf düşmanının saldır. SUN TZU 2. Yenilgiden kendimizi korumak bizim elimizdedir. Ancak, d ü ş m a n ı y e n m e f ı r s a t ı n ı bize d ü ş m a n verir. YORUMLAR DU MU: Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına her an hazır ol, izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düşmanı gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, zamanı geldiğinde saldır. WANG ise daha Yenilmezlik bir çok açık vermektir. XI: savunma SUN 3 . İyi b i r s a v a ş ç ı kendisini meselesidir. Yenilir TZU yenilgiden koruyabilir, ancak düşmanı yenmeyi garantileyemez. I37 olmak Y O R U M L A R DU MU: Düşmanının anlaşılır bir yapısı yoksa, düşman rında size avantaj sağlayacak bir açık bulunmuyorsa, ne hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz? hatlakadar YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, daima düşman saldırılarına hazır olursanız yenilmezliğe ulaşırsınız. Ancak düşmanın gücü ya da zayıflığını göremezsek zaferden nasıl emin olabiliriz? ZHANG SUN TZU 4. Sonuç olarak, üstün yetenekli komutan gücü yeterli olmasa da savaşı kazanmayı becerebilir. YORUMLAR ÇAO meyi ÇAO: de Düşmanın yapısını çözmeyi başaran düşmanı yen- başarabilir. DU MU: Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün yetip yetmeyeceğidir. Yoksa düşmanı size şekilde gevşetmeye zorlayamazsınız. düşmanı yenmeye avantaj sağlayacak DU YOU: Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısını çözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düşman yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durumdaysa zafer sizin için belirgin olmayacaktır. HO YANXI: mıştır Zaferin pısının belirsiz Zaferi bilmek, size yani yapacağınız elde edilememesi ise düşmana yani olmasına bağlıdır hazırlığa düşmanın kalya- SUN TZU 5. Yenilmezlik s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bağlıdır, m e k ise s a l d ı r ı y ı g e r e k t i r i r . 138 düşmanı yen- Y O R U M L A R ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma ze saldırdığında açık verecektir. için yapınızı gizleyin Düşman si- DU MU: Düşman saflarında açık görmediğiniz sürece yapınızı düşmandan saklayın Kendinizi yenilmez seviyede tutun ki elinizdeki güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en uygun saldırı zamanıdır. YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenmeye yeterli olmadığını bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasarruf etmektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan düşmanın kalbine saldırın. ZHANG SUN TZU 6 . S a v u n m a d a k a l m a k , g ü ç y e t e r s i z l i ğ i n i g ö s t e r i r , s a l d ı r ı ise aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r . YORUMLAR WANG olanak olanak XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterli yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla bulunmaktadır. Ll Q U A N : Gücü yeterli olmayan kalkacak olanın gücü bol olmalı. savunmada kalmalı. Saldırıya YU: Savunmada kalmamızın nedeni zafer için zorunlu bazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya geçmemizin nedeni ise elimizde düşmanı yenmek için gereğinden fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz Bunun anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girmeyeceğimiz, güvenlik içinde olduğumuzu görmedikçe savaşmayacağımız gerçeğidir. Bazıları malzeme yetersizliğinin zayıflık, malzeme fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse de bu da her zaman doğru değildir. ZHANG SUN TZU 7 . S a v u n m a s ı ile ü n l ü k o m u t a n t o p r a k t a k i h e r d e l i ğ e s a k l a n a b i l i r k e n , a t a k l ı ğ ı ile ü n l ü s ü c e n n e t i n ü s t k a t m a n l a r ı n d a k i y e r i n i alır. S o n u ç t a , b i r t a r a f t a k e n d i m i z i k o r u m a , d i ğ e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r a l ı r . YORUMLAR ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler. ÇAO DU MU: Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı ruhları, hayaletleri gibi görünmez ol. Saldırıya geçtiğinde hareketlerin hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzünden akan gök gürültüsü gibi hızlı ol, şimşek gibi çak; durdurulmaz ol. XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman üzerinde etkili olacak bir saldırı yolu görülemediği sürece sinip, sessizlik içinde ve düşman tarafından görülmeyecek şekilde beklemek olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak bir avantaj görüldüğünde düşünülmeli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları kullanılmalı, düşmanın senin durumunu önceden sezip hazırlanmasına izin vermemelisin. WANG SUN TZU 8. Zaferi ancak görüş alanımıza girdiğinde görmek savaş ustalığının zirvesi değildir. 9. Savaşıp, ülkeler ele g e ç i r i l d i ğ i n d e , t ü m ülkenin " A f e r i n ! " d e m e s i de savaş ustalığının zirvesi değildir. 140 Y O R U M L A R YU: Herkesin Gerçek bilgenin bildikleri kazanılan zafere herkes olanı görüp, saklanılan/ ZHANG WANG XI: Sıradan getirecek koşulları bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir. ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta 'aferin' der. Ancak gerçek kutlama gizli bularak zafer kazanana yapılmalıdır. insanlar zaferin bilemezler. anlamını bilseler de Ll QUAN: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir. zaferi gerçeğin JİA LİN: Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi görmeden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, yenilginin kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin gerçekleştirilmesi' denilir. SUN 10.Yerden TZU bir t ü y k a l d ı r m a k b ü y ü k b i r g ü c ü n s i m g e s i d e ğ i l - dir. Ayı, g ü n e ş i g ö r m e k k e s k i n g ö r ü ş o l m a d ı ğ ı gibi, g ö k g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassaslığını g ö s t e r m e z . YORUMLAR WNAG manı XI: Herkesin bildiğini bilmek bilgelik olmadığı zorlu savaşlarla yenmek de ustalık değildir. gibi Ll QUAN: Bilge ve yetenekli lider başkalarının öngöremediği rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, ranlıkta kalmak olarak isimlendirmesinin nedeni budur. SUN TZU 1 1 . Eskilerin akıllı s a v a ş ç ı d e d i ğ i s a v a ş ç ı akıllılık unvanını sadece savaşta kazanması ile d e ğ i l , s a v a ş ı k o l a y l ı k l a kazanmakta gösterdiği beceriklilikle elde etmiştir. düş- deka- Y O R U M L A R ÇAO ğunda ÇAO: saldır, Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, kazanmama şansı olduğunda DU MU: Düşman strateijisini gördüğünde yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden laylaşacaktır. zaferden saldırma. gizlice kaynak senin emin oldu- saldırı hazırlığı az olacağından için zafer ko- YU: Zaferi ancak zorlu bir savaştan sonra garanti edebildiğinde bu zafere 'zor zafer' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı bulduğunda düşmanı daha hazırlanma şansı vermeden kırarak elde edeceğin zafere ise 'kolay zafer ' denir. ZANG SUN TZU 1 2 . K a z a n d ı ğ ı z a f e r l e r k e n d i s i n e n e ü n l ü bir a k ı l , ne de cesaret madalyası getirir. 13. Z a f e r l e r i n i h a t a y a p m a y a r a k k a z a n ı r . H a t a y a p m a m a k z a f e r i k e s i n l e ş t i r i r . Ç ü n k ü , z a t e n y e n i l m i ş bir d ü ş m a n e l e geçirilmiştir YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yüce bilgelik açık olmaz. lamı yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak cesaret ve akıl ile alakası ne? Yüksek kazancın rekkolay olur; bunun HO Y A N X I : Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna lılık der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim eder? akılsöz YU: Gizli planlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde getirir Düşman hakkındaki değerlendirmeyi sağlayarak zaferi doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez. ZHANG 42 Kaybetmeden yeteneğinden ulaşacaktır LI QU rilmişse, kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı AN: bu Ordu yaşlı.asker düşman savaşı görebilme saldırı ile tembel, disiplin ve komuta şimdiden kaybetmiştir. birliği yiti- SUN TZU 14. U s t a s a v a ş ç ı , pozisyonu k e n d i s i için y e n i l g i n i n o l a n a k s ı z o l a c a ğ ı hazırlar, d ü ş m a n ı y e n m e fırsatı d o ğ d u ğ u n d a bu fırsatı kaçırmaz. YORUMLAR Ll Q U A N : Toprağını bulan yok olur. Burada topraktan ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir. DU MU: Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenilmezlik getirir. Buralarda düşmanın size saldırması mümkün değildir. Düşmanın yenilgisini getirecek koşulların değerlendirilmesi ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yapılacaktır. Bu durumda esas olan düşmanın koşullarının hiçbirinin değerlendirilme dışında kalmamasının sağlanmasıdır. SUN TZU 15. S a v a ş t a z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n çatışmaya ancak zaferi kazandıktan sonra girer. Yenilgiye mahkum k o m u t a n ise ö n c e ç a t ı ş m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y ö n e l i r . YORUMLAR ÇAO yen ÇAO: İşte bu arasındaki farktır. HO YANXI: Askeri stratejisi hazırlamaktır. husus, bir strateji sahibi ile önceden operasyonda ilk yapılacak iş Birlikler ancak o zaman \4i düşünme- bir kazanma gönderilebilir. Önceden planlamaz ve yacak olursanız zafer sizin tüm için strateijinizl ordunuzun gücüne hiç de belirgin olamaz. daya- LİN: Savaş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken ne kendinizin ne de düşmanınızın durumunu bilmiyorsanız, zaferi ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenmekten öteye gidemezsiniz. JİA SUN TZU 16. G e r ç e k lider A h l a k F a k t ö r ü n ü işler, D i s i p l i n F a k t ö r ü n e s ı m s ı k ı y a p ı ş ı r ; b ö y l e c e b a ş a r ı y ı k o n t r o l ü a l t ı n a alır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş Ahlak Faktörünü sağlayarak yenilmezlik seviyesine yükselmek, kuralları koymak ve düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır. Ll QUAN: Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz bir ülkeye saldırmamak, ordunun her girdiği yerden esir ya da ganimet almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek, geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok olmak üzere olan bir ülkenin hatalarını yinelememekbunların tümüne Ahlak ve Ahlak Kuralları denilir. Bir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek emirlere ölümüne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sistemi güvenilir ve adil ise bunu gerçekleştirmesini becerecek askeri lider, yolsuzluk içindeki her düşman karşısında zafere ulaşacaktır. SUN TZU 17. A s k e r i m e t o d ' d a (a) Ö l ç m e , (b) Miktar Kontrolü, (c) H e s a p l a m a , (d) Olanakların Dengelenmesi, (e) Z a f e r , ö n e m l i k ı s t a s l a r d ı r . 44 18. Ö l ç m e v a r l ı ğ ı - T o p r a ğ a ; Miktar Kontrolü - Ölçmeye; Hesaplama - Miktar Kontrolü'ne; Olanakların Dengelenmesi - Hesaplamaya; Zafer - Olanakların D e n g e l e n m e s i ne borçludur. YORUMLAR ÇAO de ÇAO: ölçümlerin kıyaslanması, nerede olduğunu gösterir. WANG XI: Ağır, her zaman hafife SUN 19. M u z a f f e r bir o r d u n u n karşı 20. Saldırıya g e ç e n nehir sularına zaferin de yenilginin galiptir. TZU k a r ş ı s ı n a ç ı k a c a k bir t o p l a m a o r d u - nun ağırlığı, d e m i r g ü l l e n i n bir b u ğ d a y t a n e s i bize karşısında kefeye konacak kadardır. bir o r d u n u n g ü c ü d e r i n bir k a n y o n a a k a n benzer. YORUMLAR DU MU: Ordumuzun savunmasının yapısı derin bir kanyonda biriken suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır. XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç savaşçılar moment gücünden yararlanarak savaşları, tüketmeden kazanmasını bilirler. WANG Usta rini 45 doğar. güçle- Bölüm V ENERJİ SUN TZU 1 . B ü y ü k bir g ü c ü n k o n t r o l ü ile bir k a ç k i ş i n i n k o n t r o l ü a y n ı p r e n s i p l e r e bağlıdır. Sadece rakamların bölünmesi gerekir 2. K u m a n d a n ı z altında bulunacak büyük bir o r d u ile k ü ç ü k bir b i r l i k a r a s ı n d a b ü y ü k bir f a r k y o k t u r . S a d e c e i ş a r e t l e me kullanımı değişir. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Flama katların koordinasyonu ve seslenmeler birliklerin ilerlemesi için kullanılan işaretlerdir. ve hare- SUN TZU 3. O r d u n u z u n d ü ş m a n saldırısına sarsılmadan d a y a n a b i i m e sinin güvencesi dolaylı veya d o ğ r u d a n yapılacak manev - ralara bağlıdır. YORUMLAR LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz baskınlarla çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima kazanır, asla yenilmezsiniz. JİA YANXI: Ordu birbiri içinde eriyen pekçok dönüşüm geçirir. Orduda hiç bir şey ne ılımlı, ne de sivridir. Asker adil bir amaç için yetiştirilmişse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim göstermesini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı, düşmanın sivri görmesini; sivri olanı ise ılımlı görmesini sağlayın. Ilımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda HO l-K) aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve sürpriz baskınlar bir aradadır. Ilımlı ve sivri yöntemlerin bir arada kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak zafer sadece şanslı bir zafer olacaktır YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin farklı açıklamaları vardır. Ilımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha çok çembere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı imparatoru Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri yöntemleri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan nasıl zafer kazandığını anlatır. ZHANG SUN TZU 4. O r d u n u z u n d ü ş m a n ü z e r i n d e k i etkisinin y u m u r t a karşıs ı n d a k i d e ğ i r m e n t a ş ı n a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayıf v e g ü ç l ü yanlarını k e ş f e t m e b i l i m i n d e k i başarınıza bağlıdır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Tam boşluğa tam dolulukla saldır. YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisine getirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk prensibimiz denir Düşmanın üstünüze gelmesini sağladığınızda üzerinize gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine gitmediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine dolulukla saldırmak yumurtaya değirmen taşı ile saldırmaya benzer. Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır. ZHANG SUN TZU 5 . Her t ü r l ü s a v a ş t a d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e kullanılır; a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i dolaylı m e t o t l a r d a d ı r . YORUMLAR ÇAO lırken; Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlemektir. ÇAO: N 7 karşıya a- SUN TZU 6. B e c e r i y l e u y g u l a n a n dolaylı t a k t i k l e r hava ya da yer yüzü gibi t ü k e n m e z ; nehir ya da ı r m a k l a r ı n akışı gibi d u r m a z ; g ü n e ş y a d a a y gibi y e n i d e n d o ğ m a k için b a t a r ; dört mevsim gibi geri gelmek üzere gider. YORUMLAR Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. Nehirler kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenmedik sürpriz baskınlar tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenmek bilmeyen değişikliğine sahiptir. Y U : Güneş ve ay gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeniden doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sönerler. Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir. ZHANG SUN TZU 7. Sadece yedi nota bulunmasına karşın bu yedi notanın karışımından pek çok melodi yaratılır. 8. S a d e c e beş ana renk ( mavi, sarı, kırmızı, beyaz ve siyah) o l m a s ı n a k a r ş ı n b u b e ş r e n g i n k a r ı ş ı m ı ile s ı n ı r s ı z r e n k üretilebilir. 9. S a d e c e d ö r t t a d (acı, ekşi, tatlı, tuzlu) b u l u n m a s ı n a karşın b u d ö r t t a d ı n k a r ı ş ı m l a r ı ile s o n s u z s a y ı d a l e z z e t o r t a y a çıkar. 10. Savaşta, d o ğ r u d a n ve dolaylı olmak üzere ikiden fazla s a l d ı r ı m e t o d u y o k t u r . A n c a k b u iki m e t o d u n k a r ı ş ı m l a r ı çeşitli manevra yöntemlerini oluşturur. 1 1 . D o ğ r u d a n m e t o d da dolaylı m e t o d da s o n u n d a b i r b i r i n e bağlanır. Asla Bu sonsuz dairede ilerlemek gibidir. bitmez. I6I Y O R U M L A R MEI YAOCHEN: WANG XI: Düşman Değişken harekatın sizi tüketemez. kullanımı sınırsızdır. SUN TZU 12. Orduların saldırısı sel baskınına b e n z e r . Karşısına çıkan taşları bile s ü r ü k l e r . 1 3 . V e r i l e c e k bir k a r a r ı n k a l i t e s i a v ı n a s a l d ı r ı p p a r ç a l a y a n şahinin süzülüşündeki ahenge, z a m a n l a m a y a benzer. 14. B u n e d e n l e , usta s a v a ş ç ı s a l d ı r ı d a k o r k u n ç , k a r a r v e r m e d e çabuk olandır. 15. Enerji g e r i l m i ş y a y , k a r a r s a o k u n a t ı l m a s ı d ı r . YORUMLAR DU MU: Ordunun bırakıldığında düşmanı nedeni budur. savaş yok momenti eder. SUN 16. Savaşın gibi öylesine şiddetlidir ki serbest Gerilmiş yaya benzetilmesinin TZU kargaşa ve gürültüsü içinde düzensizlik varmış gözükse de bu yanıltıcıdır. Bütün karışıklık içinde o r d u n u n b a ş ı ile s o n u g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k b u a y n ı z a manda yenilginin ilacıdır. 17. Çalışılmış d ü z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; çalışılmış k o r k u , c e s a r e t i n ; ç a l ı ş ı l m ı ş zayıflık, g ü ç l ü l ü ğ ü n hazı rlayı cıs ıd ır YORUMLAR Ll QUAN: tını sağlamayı kalmayacaktır. Hükümetin düzenini istismar edip, yönetilenlerin ihmal ederek halkı gücendirmişsen orada 14 9 rahadüzen JİA güç, olur. LİN: Düzeni kötüye kullanmak düzensizlik yaratır. Cesaret ve kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam bir düzene sahip olmaktır. Ancak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı gevşetmek amacıyla kendini zayıf göstermenin yolu da tam anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynamak o zaman kolay olacaktır. SUN TZU 18. Düzenliliği d ü z e n s i z l i k pelerinin altına s a k l a m a k kısaca bir b ö l m e örtmek, meselesidir. ilerisi için Cesareti enerji ürkeklik gösterisi biriktirmektir. ile Gücü zayıflık m a s k e s i altına a l m a k s a savaş t a k t i k manevrasıdır. YORUMLAR WANG Wl: Düzen ve düzensizlik, örgütlenme değişiklikleridir. Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık, moment ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı değişiklikleridir. Ll Q.UAN: Moment gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile cesurlasın Moment gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker. Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; momente göre herşey değişin CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır. Düşman ilerlemediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı avantajı moment gücü olarak alarak saldır. SUN TZU 19. Böylece d ü ş m a n ı h a r e k e t e z o r l a m a ustalığına s a h i p k o m u t a n , d ü ş m a n ı yanıltıcı m a n e v r a l a r ı ustalıkla kul- 150 lanır; d ü ş m a n a bazı ö n e m s i z y e m l e r v e r i p d ü ş m a n ı y e m e saldırtır. 20. Yemleri sürekli olarak g ö s t e r e r e k düşmanı s ü r e k l i ha- reket e t m e y e z o r l a r ; s o n r a d a asıl o r d u s u y l a p u s u y a yatar, düşmanı bekler. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmanın takip olduğunuzu belidecek yemlerdir. şinde olacaktır edeceği yemler düşmana tükenmiş Düşman daima avantajın pe- DU MU:Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir. Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekmek amacıyla kendini düşmanına zayıf göster. Düşmanından zayıf olduğunda İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın üzerine gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini yönlendirmiş olursun. Düşman avantajlı bir durumun peşine düşeceğinden seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın bir tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır XI: ister düşmanının seni takip etmesini sağla, isterse senden bir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuvvetin bulunmasına dikkat et. WANG SUN TZU 21 . Akıllı s a v a ş ç ı , b i r l e ş i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanır; b i r e y s e l bazda, s a v a ş ç ı l a r ı n d a n aşırı b e k l e n t i d e b u l u n m a z . risini d o ğ r u adamları seçip, Bece- yan yana getirerek birleşik enerjiyi üretip, kullanmakta gösterir. YORUMLAR Ll QUAN: Savaş esnasında moment gücüne sahip olduğunda, en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından yeteneklerine göre seçim yapmak ve uygun sorumluluklar ver- mek mümkün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, rarsız kimse kalmaz. dikkatli olan orduda ya- ME1 YAOCHEN: Sıradan insanlardan bireysel güç beklemek zordur, ancak moment gücü ile insanları hareketlendirmek daha kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip moment gücünün işi yapmasını beklemektir. YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün, kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. Her bir faktörün cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işler için suçlamaktansa her birine kapasitelerine uygun sorumlulukları belirlemelisin. ZHANG SUN TZU 22. Savaşçılar, birleşik enerjiyi kullandığında, düşmanın üzerine t e p e l e r d e n aşağı y u v a r l a n a n taşlar gibi akarlar. Unutmamalı ki bir t a ş düzlükte hareket edemez; dört k ö ş e l i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . S a v a ş ç ı , t a ş l a r ı n ı n y u varlak olmasını sağlamalıdır.Ustalık budur. 2 3 . Usta savaşçıların ürettikleri enerji binlerce metrelik dağlardan y u v a r l a n a r a k dolu dizgin akan yuvarlak taşların momentidir. Bu enerji hakkındaki sözlerimin sonudur. YORUMLAR DU MU: Bin metre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları durdurmak imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini aşılamış olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin momentidir. DU MU: Akıllı komutan doludan nedenle yapacağı ilk iş kendisinin doluluğunu anlamak olmalıdır. uzakta durup, boşa saldırır.Bu ve düşmanının boşluğunu ve B ö l ü m VI GÜCÜN KULLANIMI SUN TZU 1 . S a v a ş a l a n ı n a ilk gelip düşmanını b e k l e y e n d i n ç kalır, sonradan gelip, gelir gelmez savaşa girense daha savaşın başında tükenir. YORUMLAR JİA LİN: Savaş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlara yerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu şekilde avantajlı bir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine gitmeyip, birliklerinizi başka bir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düşman her hangi bir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çıkacak, üzerinize gelecektir. O zaman durumu çevirip, kendinizi yormadan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirmiş olursunuz. SUN 2 . Akıllı s a v a ş ç ı kendi TZU kararını d ü ş m a n a kabul ettirir; düş- m a n ı n k e n d i k a r a r ı n ı z o r l a m a s ı n a izin v e r m e z . YORUMLAR DU MU: Düşmanı üzerine manı beklemelisin. Düşmanın kıracaktır. çekerken üstüne gücünü muhafaza edip düşyürümek askerinin gücünü YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşalacaktır. Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir. ZHAG SUN TZU 3. D ü ş m a n a avantaj sunarak düşmanın ya kendi istediği şekilde y a k l a ş m a s ı n a müsaade eder ya da vuracağı darbe- lerle d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a o l a n a k t a n ı m a z . YORUMLAR HO Y A N X I : dinlenirken o ZHANG baştan düşman Düşmanı yorulsun. kullanacağın yemlerle baştan çıkart ki sen YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganimetlerle çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir. ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine kullanırken sana saldırmasını için koşmak zorunda kalacakları çekmek için ganimetlerin engellemek istediğinde yerlere saldırı düzenle. cazibesini savunmak DU YOU: Düşmanın geçmek zorunda olduğu bir geçidi tutarken düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaşması olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi. deliğin başındaki bir kedi onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki bir kaplan onbin geyiği durdurur. SUN TZU 4. Düşman d i n l e n m e y e çekildiğinde yorar, yiyeceği bolsa açlığa düşürür, kamp kurmuşsa hareket etmeye zorlaya- rak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e e t m e z . 5. Düşmanı savunmaya zorlayacak noktalarda gözükür, beklenmediği yerlerde bulunur. YORUMLAR ÇAO larını yerde dıma ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yolkesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yarkoşmasına neden ol LI QUAN: Düşmanına beklemediği anda saldırarak canını kurtarmak için kaçmak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını talan ederek aç bırak Kritik noktalaıda beklenmedik anda karşısına çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme. DU MU: Düşmanını açlıktan yok etme sanatı sadece düşman malzemelerini yok etmekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında Yuwen Huaji, ordusunu Li Mi üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenilgiyi kabullenmiş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının bu durumu Huaji'nin hoşuna gitti. Li Mi'nin nasılsa kendisine malzeme vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak askerinin bir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçmiş numarası yapan komutanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş Huaji- 'nin sonu oldu SUN TZU 6. Ordu, düşmanın bulunmadığı arazide geniş mesafeleri rahatça alabilir. 7. Saldırılarınızdan başarıdan emin olmanın yolu, düşmanca savunulmayan noktalara saldırmaktır. Savunmanızın venliğinden de düşmanın saldırmasının gü- imkansız olduğu noktaları tutarak emin olabilirsiniz. YORUMLAR CHEN HAO: Düşman hatlarındaki bir gediğe saldırı bu noktada düşman savunmasının bulunmaması demek değildir. Düşman savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince nöbetçiye sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı bir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış bir ordu ile çıkacak olursanız düşman önünüzde eriyip, yok olacaktır. Böyle bir durumda adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor- 155 muşçasına siniz. yorulmadan, sıkıntı çekmeden ilerlediğinizi görecek- SUN TZU 8. Saldırıda başarılı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u b i l e m e y e n d ü ş m a n a saldırır; s a v u n m a d a neye saldırdığını bilmeyen b a ş a r ı l ı o l a n k o m u t a n ise d ü ş m a n a karşı mevzilerini savunandır. YORUMLAR DU M U : . Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından çıktığında yemlerle kandırıp ardından vur. LI QU AN: İlerisini düşünmeyeni ele geçirmek saldır. Karşına kolaydır. CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi eksiklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin her yere saldırabilir ya da istediğin her yerde savunmanı kurabilirsin, işte o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğinin yetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, hazırlıktaki gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik, gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği. WANG Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, kurtarma operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik. ZAHNG YU: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzünde yaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın yer düşman tarafından savunulamayacaktır. Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar; nerede olduklarını anlamak olanaksızdır. Nerede olduğun bilinemediğinde kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır. SUN TZU 9. Kurnazlık ve gizlilik denilen kutsal s a n a t ! Senin s a y e n d e g ö r ü n m e z olmayı; senin sayende duyulmaz olmayı ö ğ - renip, düşmanın kaderini elimizde tutuyoruz. 156 Y O R U M L A R ÇAO ÇAO:Bu, doğru bilginin düşmana sızmaması demektir. LİN: Emirler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm içtenliği ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye kavuşacaktır. Kendini bu kadar 1 iyi saklayıp sırlarını koruduğunda düşman gerçek yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. Haber almaları başarısız kalacaktır. JİA MEI YAOCHEN: Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıklamazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla açık nokta bırakmazlar. DU MU: Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. vunma, hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da elindedir. Düşmanın kaderi sensin. DU Y O U : zemli bir ruh öylesine ustalıkla saklanmalısın gibi değişken olmalısın. Sessizlik saölümü senin ki görünmez MEI YAOCHEN: Yapısızlık öylesine sır içeren bir düşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine çabukluktur ki kimse seni göremez. olup, gi- gizliliktir ki gizemli bir SUN TZU 10. D ü ş m a n ı n zayıf noktalarını hedef alırsanız i l e r l e r k e n direnişle karşılaşmazsınız; düşmandan çabuksanız d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahatlıkla kurtulursunuz. YORUMLAR HO sini YANXI: biliyor ve Birliklerin düşmanın açıklarından geçerek ilerlemegeri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana- biliyorsa, düşman manı yenebilirsin seni yenme şansını yakalayamadan sen düş- YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları arasında bulacağın bir gediğe beklenmedik bir anda hızla saldırdığında düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz, olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere geri döndüğünde düşman seni nasıl takip edebilir ki? Askeri koşullar sürate bağlıdır. Rüzgar gibi gel, şimşek gibi git; o zaman düşmanların seni asla yenemeyecektir. ZHANG SUN TZU 1 1 . D ü ş m a n ister d e r i n bir h e n d e ğ i n a r d ı n d a , i s t e r s e y ü k s e k bir t e p e d e m e v z i d e bulunsun, çatışmaya girmek arzusundaysak düşmanı bizim istediğimiz yere çekip, bizim koşullarımızda savaşmaya zorlamalıyız. YORUMLAR ÇAO larını ÇAO ve kontrolüne Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş yoldüşmanın önemli sivil liderlerine saldır. Ll QUAN: al ve DU MU: Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın malzeme akışını durdur ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat. Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil liderlerine saldırılar düzenle. SUN TZU 12. S a v a ş ı a r z u l a m a d ı ğ ı m ı z d a ise, k a m p ı m ı z ı n izleri o r t a d a olsa bile, bıraktığımız izlerle o y n a y a r a k d ü ş m a n ı şaşır- tabiliriz YORUMLAR LIO.UAN: dıramasın Düşmanını şaşıdarak yanlış yollara yönelt ki sana sal- DU MU: Düşman saldırmak üzere üzerine geldiğinde karşısına çıkmaktansa stratejik bir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp özgüvenini sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sana karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile gelmişse hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine saldırmaya cesaret edememesini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp senden uzakta tutacak bir plan hazırla. Örneğin, bir seferinde Sima Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları açıp yolları temizlediğini görünce bir tuzaktan çekinerek saldırıdan vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır. ZAHNG SUN 13. TZU Düşmanın pozisyonunu öğrenip, kendimizi düşmandan g i z l e y e r e k g ü ç l e r i m i z i d a ğ ı t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z . Bu arada düşmanı bölmeyi başarmak çok önemlidir. YORUMLAR YU: Senin için normal olanı, düşmanın anormal görsün; senin için anormal olanı, normal sansın. Bu durum düşmanı yapısını belli etmeye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı alışılmadık olarak kullanma yeteneğini bir girdap değişkenliğine getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun. Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni göremediğinden her noktasını güvenlik altına almak amacıyla elindeki kuvvetlerini bölmek zorunda kalacaktır. ZHANG 159 SUN TZU 1 4 . D ü ş m a n ı p a r ç a l a r a b ö l e r k e n k e n d i g ü ç l e r i m i z i bir a r a d a t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı, ayrı birimlerinin karşısına güç tek halinde çıkabiliriz. YORUMLAR Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanları gördüğünde detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü bir noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen düşman pek çok noktayı aynı anda denetleyebilmek amacıyla elindeki güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin elindeki birleşik güç, karşısındaki bölünmüş parçalara karşı kesinlikle üstünlük kazanacaktır. ZHANGYU: SUN TZU 15. B ö y l e c e z a y ı f l a t t ı ğ ı m ı z d ü ş m a n güçle saldırabilirsek, k u v v e t l e r i n e ü s t ü n bir düşmanlarımızı zora düşürebiliriz. YORUMLAR DU MU: Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri kurduktan sonra düşmanın gerçek durumunu anlamasına fırsat vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek her yanını birden savunmak zorunda kalsın. Bu aynen yüksek bir tepeye çıkarak kalın bir ödünün ardından düşman kalesinin durumunu izlemeye benzer. Böyle bir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düzenini anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durumunu anlamış olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünmek zorunda kaldığında senin kuvvetlerinin bir noktada toplanması mümkün olur. Bilindiği gibi birleşik güçler her zaman için dağınık güçlere karşı üstün gelir. 60 SUN TZU 16. D ü ş m a n a s a l d ı r m a y ı a r z u l a d ı ğ ı m ı z n o k t a y ı ç o k u s t a c a saklamalıyız. O zaman düşman pek çok olasılığı anda göz önüne a l m a k z o r u n d a kalacak; bir n o k t a d a b i r l e ş t i r m e s i n e e n g e l aynı bu da güçlerini olacaktır. Karşımıza t o p l u bir d ü ş m a n g ü c ü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r i m l e r ç ı k a caktır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheye düşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen bölmek zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla zayıf birimler halinde kalmasını doğurur WANG verme, XI: yoksa Düşmana asla tüm kuvvetini o nereden noktaya saldıracağını toplar. anlama fırsatı SUN TZU 1 7 . B ö y l e bir d u r u m d a ; d ü ş m a n , ö n c e p h e s i n i ye kalktığında ard cephesini, solunu kalktığında sağını zayıflatacak; güçlendirme- kuvvetlendirmeye her y ö n e d e s t e k s a ğ l a - m a y a ç a b a l a d ı ğ ı n d a ise h e r c e n a h ı b i r d e n g ü c ü n ü y i t i r e cektir. YORUMLAR DU YU: dığında, Birlikler çeşitli yönleri güven doğal olarak küçük birimlere altında tutmak üzere dağılbölünmek zorunda kalırlar. SUN TZU 18. Olası ç a t ı ş m a l a r a her an hazır o l m a kaygısı d ü ş m a n birimlerini zayıflatacak, düşmanı bu tür çabalara zorlama da bize sayısal üstünlük sağlayacaktır. 19. Savaşılacak yer ve z a m a n ı bilirsek, konsantre edebiliriz. I6I kendimizi savaşa 2 0 . A m a , yer ve z a m a n b i l i n e m i y o r s a sol cenah, sağ c e n a h a , a r d ç ı l a r , ö n c ü l e r e y a r d ı m e d e m e y e c e k t i r . H e l e bir d e ordunun uç noktaları arasında büyük mesafe varsa b u p r o b l e m d a h a d a ö l d ü r ü c ü d u r u m alır. YORUMLAR DU YU: jisiz giden, Filozof Guan'ın savaşta kendi da söylediği gibi düşmanın kendini yok SUN üzerine strate- eder. TZU 2 1 . B ö y l e bir d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i s a y ı o l a r a k bizden üstün bile olsa s o n u n d a zafer bizim o l a c a k t ı r . YORUMLAR Ll Q U A N : Savaş yerini ve zamanını bilmediğinde elindeki güç düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yeneceğin konusunda emin olabilirsin? M E N G SHI: Düşmanına savaş yeri ve tanımazsan zafer her zaman senindir. zamanını kestirme şansı SUN TZU 22 Düşman sayıca bizden üstünken savaşmaktan caydırabiliriz. keşfetmeye, zafere bile d ü ş m a n ı Bu yönelik da bizimle onun planlarını stratejilerini önceden anlamaya bağlıdır YORUMLAR J İ A L İ N : Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hakkında yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile bulamayacaktır. 162 ZHANG YU: güçle gelmesine çıkamaz. Düşmanı güçlerini bölmeye zorla ve asla izin verme. O zaman kimse üzerine seninle tam başa SUN TZU 2 3 . D ü ş m a n ı kızıştırıp g ü c ü n ü , h a r e k e t k a b i l i y e t i n i anlayın. Saldırıya zorlayıp, kendisini ortaya ç ı k a r t m a y a , kuvvetli v e zayıf n o k t a l a r ı n ı g ö s t e r m e y e z o r l a y ı n . YORUMLAR MENG SHI: et; o zaman CHEN ranışlar yapısını Düşman planlarını koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını ve gerçek durumunu anlarsın. HAO: Düşmana saldırın ya da tam göstererek dikkatini çekin. Düşmanın anlamanın en kolay yolu budur. tersine saldırı takip kaçar gibi davve savunma DU MU: Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızda düşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlendirmek için şu stratejiyi geliştirmişti: Cesur askerlerden oluşan başıbozuk görüntüde bir birlik kurup düşman üzerine ani saldırılar düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaçmalarını sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin. Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan çekinin; komutanın bir stratejisi var demektir, öte yandan düşman başıbozuk bir güruh gibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o zaman düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu durumda hiç tereddüt etmeden saldırıya kalkabilirsiniz. SUN TZU 2 4 . D ü ş m a n o r d u s u ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e ederek hangi noktalarda sizden güçlü, hangi noktalarda s i z d e n zayıf o l d u ğ u n u keşfedin. 163 25. Taktik m a n e v r a l a r esnasındaki en büyük başarınız bu m a n e v r a l a r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z ustalıktır. Manevralarınızı sakladığınızda düşmanın c a s u s larından ve böylece düşmanın taktisyen beyinlerinden den k o r u n m u ş olacaksınız. YORUMLAR LI QU A N : Ordunuzun saflarını bozup gerilla birimleri kurun. Sonra da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak, düşmana zayıf ve düzensiz bir insan yığını havasını verin ki düşman belirli bir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan daha güçlü gösterin ki düşman başka bir düzene geçsin. Düşmanın üzerine gitmek ölüm, olduğunuz yerde kalmak ise yaşamak anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önemi odaya çıkmaktadır. DU MU: ölüm ve yaşamın belirlenme yeri savaş meydanıdır, ölüm alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: Her türlü yöntemi kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız edin. Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık vereceğini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı olduğunu anlayacaksınız. DU MU: Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü ğunu, hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, laştırın. oldukarşı- XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanlarını kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın güçlü olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını değerlendirebileceksiniz. WANG 164 SUN TZU 26. Unutmayın, zafer sizin ne yaptığınızı a n l a y a m a y a n düşmanın hatalı taktikleri s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasında u y g u l a d ı ğ ı m taktikleri herkes görebilir, ' ancak kimsenin göremediği, zafer yolunu açan stratejilerimde YORUMLAR YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uygulayarak düşmanı belirli bir kalıba sokmaya çalışmak olmalı. Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendiniz yapışız durumunuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamayacak, düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düşman size karşı etkili planlar hazırlayamayacaktır. ZHANG SUN TZU 2 8 . S i z e z a f e r k a z a n d ı r a n bir t a k t i ğ i bir d a h a t e k r a r l a m a y ı n . Ancak, metotlarınızı koşullara göre gerekli değişiklikleri yaparak sürdürebilirsiniz. YORUMLAR Ll QUAN: laşmak için DU çin Savaşta değişiklikler düşünmek zorunludur. asla eski stratejilerinize dayanmayın. MU: Düşman hangi düzene girerse düşman düzenine uyum gösteririm. girsin zaferi Zafere u- kazanmak i- SUN TZU 29. Askeri taktikler suyun akışına benzer. Bildiğiniz gibi su doğal olarak y ü k s e k l e r d e n aşağılara akar. 165 30. Böylece savaşta uygulanacak etkili yol g ü ç l ü d e n uzakta durup, zayıfa saldırmaktır. 31 . Su nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ö r e a k a r s a , a s k e r de z a f e r e düşmanın d u r u m u n a göre akar. 3 2 . S u y u n n a s ı l s a b i t bir ş e k l i y o k s a , s a v a ş t a d a s a b i t k o şullar yoktur. 33. Taktiklerini d ü ş m a n a göre d e ğ i ş t i r e b i l m e y i beceren komutan zafere ulaşacaktır. 34. Beş e l e m e n t (su, a t e ş , a ğ a ç , m e t a l , t o p r a k ) her z a m a n kendi başlarına eşit d e r e c e d e belirleyici olmaz. Dört m e v s i m i n etkilerinin yanı sıra, ayın med-cezir e t k i l e ş i m i , g ü n l e r i n uzaması-kısalması da bu beş e l e m e n t i etkiler. YORUMLAR Ll QUAN: Zafer düşmana bağlıdır. Hafif bir birlik düşmana uzun süre direnemez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka yitirirsin. Ağır birlikler kışkıdıldığında durumunu açığa çıkarmak zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha çok kızdır; düşman kuvvetli ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar düşür. Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma. MEI YAOCHEN: Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak zaferin esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını bilmezler. Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran gerçekleri anlayamazlar. Ll feri bir QUAN: kesinleştiren sırdır. Savaşta savaş zafer herkes bilimi pekaz 66 tarafından anlaşılabilir ancak zakişi tarafından bilinen gizemli Bölüm VII SAVAŞTA MANEVRA SUN TZU 1 . S a v a ş t a k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır. 2 . İyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t o p l a y ı p , g ü ç l e r i n i k o n s a n t r e e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b u l u n a n d e ğ i ş i k n i t e l i k l e r i bir p o t a d a birleştirmen, dengelemelidir. 3. B u n d a n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k m a n e v r a en z o r iştir. İ n s a n l a r ı n i ç i n d e k i k ö t ü l ü k t o h u m l a r ı n ı d o ğ r u luğa, talihsizliği k a z a n m a hırsına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a ' nın en z o r i ş i d i r YORUMLAR ZHANG savaşmak YU: Avantaj sağlamak dünyadaki en zor iştir. uğruna Ll Q U A N : Mücadele, avantajın takibidir. kuralları yerine getirildiğinde düşmana için mücadeleye kalkışılabilir, insanlarla yüzyüze Ancak doluluk ve boşluk karşı avantaj sağlamak XI: Mücadele, avantaj için çaba sarf etmektir. Avantajı elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana yorgunluğunu asla belli etmeyecektir. WANG 167 SUN TZU 4 . S a v a ş ı n e n ö n e m l i s a n a t l a r ı n d a n biri olan A L D A T M A C A , t a k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u o r a n t ı l ı d ı r . D ü ş m a n s i z i karşısında b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı yolları takip ederek d ü ş m a n ı n arkasına geçip, d ü ş m a n ı b e k l e m e d i ğ i anda v u r a r a k a m a c a u l a ş m a k t a k t i k m a n e v r a l a r d a n b a ş k a bir silahla yapılamaz. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir. DU MU: Düşmanı ağır hareket ettiğine inandırıp, izlenimi acele verirken et. LİN: Düşmanın önünde az bir yolu kaldığında düşmanın yolunu sahte yemler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze saldırmasını engellemiş olursunuz. JİA HO YANXI: Küçük bir birliği kullanarak düşmanı peşine takın, düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürpriz bir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşerek düşmanı beklemediği anda vurun. SUN TZU 5 . M a n e v r a y ı d i s i p l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ı ; d i s i p l i n siz, k a l a b a l ı k bir s ü r ü y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: Becerikli manevra karlı, dır. 168 beceriksiz manevra zararlı- SUN 6. Avantajlı TZU k o n u m a g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n t a m teçhiz- attı hale g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z ç o ğ u n l u k l a ç o k g e ç kalmış k a l m ı ş o l u r s u n u z . Ö t e y a n d a n aynı a m a ç l a bir birliği u ç a r casına sevk e t m e k de birliğin m a l z e m e ve e k i p m a n ı n d a n ayrı k a l m a s ı n a n e d e n olur. 7 . Avantajı ele g e ç i r m e k u ğ r u n a , o r d u n u z a e m i r v e r i p , t a m teçhizatla gece gündüz durmaksızın kilometrelerce sürecek uzun, y o r u c u mızla, ö n c ü yürüyüşlere birliklerinizin zorlarsanız, komutanları- d ü ş m a n e l i n e g e ç m e s i n i izle- m e k t e n b a ş k a bir a v a n t a j k a z a n a m a z s ı n ı z . 8 . O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r i m l e r i hızla i l e r l e r k e n ağır b i r l i k l e r geride k a l a c a k ; böylece birlikleriniz d ü ş m a n a ulaştığında y o r g u n v e a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o l a c a k t ı r . YORUMLAR LİN: Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin gücü yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmiş düşman ise mutlaka size saldıracaktır. JİA SUN TZU 9 . D ü ş m a n ı ş a ş ı r t m a k a m a c ı y l a elli mil y o l y a p a c a k olursanız, h e m ö n c ü birliklerinizin liderini y i t i r e c e k hem de ancak yarı güçle savaş meydanına varacaksınız. 10. Aynı a m a ç l a otuz k i l o m e t r e yol y a p a r s a n ı z o r d u n u z u n ü ç t e ikisi v a r a c a k t ı r . 11. Malzeme, silah, ordunun m ü h i m m a t v e e k i p m a n ı n ı y i t i r m i ş bir k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z 169 Y O R U M L A R MEI Y A O C H E N : Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son derecede önemlidir. Hazırlıksız bir ordu ile hazırlıklı bir orduya karşı savaşmak imkansızdır. SUN TZU 12. Sahip o l d u ğ u o l a n a k l a r ı b i l m e d i ğ i m i z d o s t g ü ç l e r l e iş birliği yapamayız. YORUMLAR ÇAO mediğiniz ÇAO: sürece Düşmanın kimse koşullarını, ile ittifak duygularını DU MU: Bence bu sözlerin gerçek bilmedikçe savaşmamanız gerektiğidir. düşmanla asla savaşmayın. CHEN HAO: Bence ve planlarını bil- kuramazsınız. her iki açıklama da anlamı rakibinizin planlarını Sirateijisini bilmediğiniz mantıklı. SUN TZU 13. Ö n c e d e n u ç u r u m l a r ı n ı , b a t a k l ı k l a r ı n ı , d a ğ l a r ı n ı , o r m a n l a r ı n ı , t u z a k l a r ı n ı b i l m e d i ğ i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . 1 4 . Y ö r e s e l kılavuzlar k u l l a n m a d a n d o ğ a n ı n avantaja çeviremeyiz. olanaklarını YORUMLAR LI QUAN: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabilmek amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır. Aksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu I Ching adlı l 70 eserde," Kılavuzsuz geyik rek vurgulanmıştır. ZHANG manevraya YU: Bulunduğun kalkma. avının sonu arazinin her YAOCHEN: Her ne kadar yöresel ya da tutulabilirse de en iyisi her türlü usta izcileri bizzat yetiştirmektir MEI SUN çalılıklarda türlü biter." ayrıntısını denile- bilmedikçe kılavuzlar ele geçirilebilir arazide görev yapabilecek TZU 15. S a v a ş t a d u y g u l a r ı n ı , h a r e k e t l e r i n i , a m a c ı n ı d ü ş m a n d a n gizle. Kazanırsın. YORUMLAR DU MU: Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak senin gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında düşman üzerinde hakimiyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıdmak amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır, planlarını ona göre hazırlarsın. SUN TZU 16. B i r l i k l e r i n i b i r l e ş t i r m e y a d a b ö l m e k a r a r ı n ı s a n a ç e v r e koşulları verdirtecektir. 1 7 . R ü z g a r g i b i hızlı, o r m a n g i b i y o ğ u n o l . 18. Saldırı v e y a ğ m a d a a t e ş , d ü ş m a n a d i r e n i ş t e yalçın d a ğ ol. I7l Y O R U M L A R Ll QUAN: Savaşta tıpkı rüzgar gibi iz bırakmadan gelip, şimşek gibi geri çekilmeli; birlikleriniz orman gibi düzenli olmalı. Saldırınız ovadaki yangın gibi bir tutam ot için bile açgözlü olmalı; savunmada ise dağlar gibi yerinden kımıldamamalı. WANG XI: Öylesine DU MU: duramasın. JİA tıpkı Açıkta esen rüzgar gibi hızlı ateşli ve olmalı. yabani olmalısın ki karşısında LİN: Harekete geçmek için odada avantaj görmediğin bir dağ gibi hareketsiz ol, hiç bir yeme kanma. kimse sürece SUN TZU 19. Planlarınız g e c e n i n karanlığı gibi g ö r ü l m e z olsun, saldırınız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü g i b i i n s i n . YORUMLAR MEI YAOCHEN: Planlarınız gecenin karanlığı gibi fından anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü nızda ise süratinizin karşısında kimse direnemesin. HO Y A N X I : düşmandan Tüm enerjinizi gizlemektir. bir arada kullanmanın düşman taragibi saldırdığı- yolu stratejinizi SUN TZU 20. Y a ğ m a l a m a d a ganimeti askerleriniz arasında bölüştürün Yeni yerleri fethettiğinizde de askerlerinizin faydalana- cağı imkanlar yaratın. YORUMLAR ZAHNG rarlanmak YU: ana Askeri kuraldır operasyonlarda düşman Ancak kaynakları bol 14 9 kaynaklarından yaolmayan ülkelerde yapılması gereken uygulama, talan için her gruplara ganimet toplama sırasının verilmesidir. her asker yeterince ganimet toplayabilecektir. seferinde Ancak o küçük zaman Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden bir kısmını elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir. Bazı yorumcular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim. ayırarak SUN TZU 21 . Harekete g e ç m e d e n düşün, tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a n a t ı n ı e n iyi b i l e n z a f e r e u l a ş a c a k t ı r . B u d a manevra sanatıdır. YORUMLAR Ll Q U A N : İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgunluk, açlık ve soğuktur. SUN 23. Ordu Y ö n e t i m TZU K i t a b ı d e r ki; söz fazla ileri g i t m e z . Davul Savaş alanında söylenen ve gonklar bu yüzden ge- reklidir. C i s i m l e r de kolay, kolay görülemez. Bayrak ve flamalar da bu yüzden gerekir. 24. Bayrak, flama, boru ve gonklar askerlerimizin kulakla- rını, g ö z l e r i n i bir n o k t a ü z e r i n d e y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n , askeri bir b ü t ü n h a l i n e g e t i r m e n i n a r a ç l a r ı d ı r . 2 5 . B u ş e k i l d e t e k g ö v d e h a l i n e g e l m i ş bir o r d u n u n k a ı ş ı sında i l e r l e m e k en b ü y ü k c e s a r e t i bile aşar, g e r i l e m e k ise o l a n a k s ı z l a s ı n B ü y ü k kitleleri y ö n e t m e s a n a t ı işte budur. 173 Y O R U M L A R MEI YAOCHEN: Askerin gözlerini kulaklarını birleştirmek onların aynı hedefe bakmalarını, aynı komutları dinlemelerini sağlayacağından asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller. Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker dağılarak ayrı taraflara yönetmez. SUN TZU 26. Gece savaşında, ateş ve davul işaretlerini , g ü n d ü z sav a ş l a r ı n d a ise b a y r a k v e f l a m a i ş a r e t l e r i n i o r d u n u z u n gözünü, kulağını e t k i l e m e k t e kullanın. YORUMLAR DU MU: Askerin vereceğiniz işaretlere MEI YAOCHEN: Askeri harekatlarda nılmasının bir diğer amacı da düşmanı WANG ve XI: ordunuzun uymasını türlü türlü şaşırtmak sağlamalısınız. işaretlerin olmalıdır. Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman gücünü olduğundan büyük görebilecektir. kulla- şaşıracak SUN TZU 2 7 . O r d u ruhunu, k o m u t a n aklını yitirebilir. YORUMLAR YU: Savaş enerjiye bağlıdır. Yaşayan her varlık savaşmaya zorlanabilir, ancak ölümüne savaşanların bu hırsı daha çok içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle askeri operasyonlardaki ana kurallardan biri ordudaki her kademenin aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle bir ordunun karşısına çıkmak büyük cesaret ister. ZHANG Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladığında saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenmiş olacağından zafer size daha yakın olacaktır. 174 Komutanların yüreğini sarsmak konusuna gelince komutanın kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu nedenle usta komutanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düzenini bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, birlikler arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar. HO Y A N X I : İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır. Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak kalplere sahiplermiş. Yine eski bir savaş kuralına göre, sıkı akıldan çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar. SUN TZU 28. Ordunun ruhu s a b a h keskindir; öğleyin bayrak sallan- maya başlar; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r . 2 9 . Akıllı bir k o m u t a n , b u n e d e n l e , a s k e r i n i d ü ş m a n ı n r u h u nun keskin olduğu zaman değil, y o r g u n olduğu, geri d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i ğ i z a m a n saldırtır. B u n a ruh o k u m a sanatı denir. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise bitişi simgeler. Asker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönmeyi düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli zamandır SUN TZU 30. Disiplin ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzensizliği, kargaşa- yı b e k l e m e k - inisiyatif k u l l a n m a sanatıdır. YORUMLAR DU MU: Bir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince ayarları yaparak emirleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma. 175 Düşmanın Saldır. düzensizliğini, düşman hatlarındaki kargaşayı kolla. YANXI: Yürekli bir komutan emrindeki bir milyon askeri en vahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlanacak stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar bir tek yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça hiçbir komutandan karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar vermesi, beklenmedik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her meseleyi büyük bir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması beklenemez, umulamaz. HO SUN TZU 31 . Düşman henüz uzakta iken hedefe yakın olmak, zorluklarla uğraşıp d u r u r k e n rahat, rahat düşman bekleyebilmek, d ü ş m a n açlıkla m ü c a d e l e e d e r k e n karnı tok olabilmek. Buna güç tasarruf sanatı denir. YORUMLAR Ll QUAN: Bu bir ev sahibi- DU MU: Bu düşmanın getidme meselesidir. misafir gücü ayağına mukayesesi meselesidir. gitmektense düşmanı ayağına SUN TZU 3 2 . B a y r a k v e f l a m a l a r ı d ü z e n l i , s a k i n , g ü v e n l i g ö z ü k e n bir orduya saldırmaktan kaçınmak koşulları d e ğ e r l e n d i r m e sanatıdır. YORUMLAR HO Y A N X I : meselesidir. Bu daha önce de vurgulanan güçlüden uzak durma SUN TZU 3 3 . T e p e d e mevzilenmiş ya da tepe aşağı saldırıya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı ilerlemek askeri kurallara aykırıdır. 76 Y O R U M L A R DU MU: Tepelerde ya da saldırıdan kaçının Yüksekten karşısına çıkmayın yüksek yerlerde mevzilenmiş düşmana aşağı saldırıya geçen düşmanın SUN TZU 34. S a v a ş m a y ı bilen d ü ş m a n ı t a k i p e t m e . S a v a ş m a arzusu kuvvetli d ü ş m a n a saldırma. YORUMLAR LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmaya başlamışsa bunun ardında mutlaka bir tuzak vardır. Böyle bir durumda asla düşmanı takibe kalkmayın. JİA Ll QUAN: Yaochen de, Güçlü enerjiden uzakta durun. "enerjinin afallamasını bekleyin," Bu konuda demiştir. Mei SUN TZU 35. D ü ş m a n ı n g ö s t e r d i ğ i y e m i k a p m a . Evine d ö n e n o r d u y a sataşma. YORUMLAR LI QUAN: Asker karşı çıkılamaz. MEİ YAOCHEN: eve Bu dönme arzusuna durumdaki düşman kapıldığında askeri ölümüne kararına savaşır. SUN TZU 3 6 . D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ı ğ ı n d a bir açık n o k t a bırak. Bunalmış düşmanı çok zorlama. 177 Y O R U M L A R ÇAO şatıp ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden kubir tarafı açık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin. MU: Düşmana ölümüne savaşmasın. tır. bir yaşam yolu O zaman gösterin ki düşman size karşı düşmanı yenmek kolaylaşacak- MEI Doğa gereğince DU YAOCHEN: hayvan sonuna kadar kuralları umudu tükenmiş bir savaşır. YU: Düşman gemilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı altındaki en küçük hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklınızdan çıkarmayın. ZHANG SUN TZU 37. Buna Savaş Sanatı denir. 178 B ö l ü m VIII TAKTİK DEĞİŞTİRME SUN 1. Savaşta, TZU k o m u t a n e m r i n i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u t o p l a r , g ü ç l e r i n i bir a r a y a g e t i r i r . 2. Zor koşullar altındaki yerlerde kamp y a p m a . Yüksek yolların b i r l e ş t i ğ i y o l l a r d a m ü t t e f i k l e r i n l e i ş b i r l i ğ i y a p . Tehlikeli pozisyonlar olan ücra yerlerde oyalanma. Kuşatma altında strateji değiştir. Ümitsiz koşullarda savaş YORUMLAR ZHANG olayların YU: akışına Taktik göre değiştirme değişerek belidi yöntemlere bağlı kalmamak, harekete geçmek demektir. LİN: Kuşatılmış arazi her tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip çıkarken sizin için çıkış son derecede zor olacaktır. Bu tür arazide bulunduğunuzda özel planlar yaparak düşmanın üzerinize gelmesini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelemeye çalışın. JİA Ll tık QUAN: askerinizin Askerinizi ölümcül bir öz savaşı olacaktır. SUN konuma yerleştirdiğinizde bu ar- TZU 3. Girilmemesi g e r e k e n yollar, saldırılmaması g e r e k e n o r d u lar, k u ş a t ı l m a s ı g e r e k e n mevziler, kentler, zorlanmaması gereken d i n l e n m e m e s i gereken hükümdar emirleri vardır I 7 l Y O R U M L A R Ll QUAN: Üzerinde dar geçitlerin, duğu yollardan geçmeyin. pusuya uygun yerlerin bulun- DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapmayın, ölümcül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek birliklerine saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın. ÇAO: Zor bir arazide düşmana saldırmak her ne kadar mümkünse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına dayanmanın zoduğudur. Böyle bir arazide kalmak elde edilecek kazancın yitirilmesinden başka sonuç getirmeyeceği gibi kuşatılmış arazideki düşmanınız da kurtulma umudunu yitirerek size karşı ölümüne savaşacaktır. ÇAO Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşınıza çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilmesi ya da yitirilmesi kolay bir yer ise boşuna ele geçirmek için savaşmaya kalkmayın. Hızınızı artırmak gerektiğinde sivil yönetimin emirlerini beklemekle asla zaman yitirmeyin. DU MU: Silahlar lanetli cihazlardır; Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, düşmanı, ardında hükümdarı olmayan çatışmanın kalitesi düşüktür. aşağıda toprağı .önünde ölüm savaşçılarıdır. SUN TZU 4. Taktik değişikliklerin avantajlarını t a m olarak anlayan k o m u t a n b i r l i k l e r i n i n a s ı l y ö n e t e c e ğ i n i iyi b i l i r . 5 . B u n l a r ı a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, içerisinde bulunduğu ü l k e n i n k o ş u l l a r ı n ı t a m o l a r a k bilse bile b i l g i s i n i p r a t i k avantaja çeviremez. 6. Savaş Sanatı'nın Plan D e ğ i ş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü b e y e sahip olmayan savaş öğrencisi, Beş Avantaja s a h i p olsa b i l e , a d a m l a r ı n ı e n iyi ş e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t ı r . 180 Y O R U M L A R LİN: Bulunduğunuz arazinin konumunu çok iyi bilseniz bile aklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz. Komutanlığın en önemli niteliklerinden biri koşullara uyum yeteneğidir. Koşulların momentine göre değişmeyi başarabilirseniz, koşulların sağladığı avantajın niteliği değişmeyeceğinden zarar gören taraf siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla belirgin bir kalıba bağlı kalmayın. Bu prensibi tam olarak kavradığınızdan eminseniz, emrinizdekileri harekete geçirmeye başlayabilirsiniz. JİA Koşullara uymak için bir kaç örnek vermek gerekirse: • düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark ettiğiniz bir yolda ilerlemekten vazgeçmek; • umutsuzluğa kapıldığından ölümüne savaşmaya hazır olduğunu fark ettiğiniz zayıf bir düşman birliğine saldırıdan vazgeçmek; • bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta komutanlara, sadık İdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz bir kenti kuşatmaktan vazgeçmek; • mücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek ele geçirilebilecek bir arazi parçası için, elde edildikten sonra muhafaza edilebilmesinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığınızda savaşmaktan vazgeçmek; • normal koşullarda uyulması gereken sivil hükümet lerine bu emirlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok getireceğini anladığınızda itaat etmemek; söylenebilir. Bu olaylarla o anda tür kararların önceden verilmesi mümkün karşılaşıldığında değerlendirmenin yapılması ve. verilmesi zorunludur. emirzarar değildir; kararın Her türlü kısa yola sapmak, her türlü zayıf kenti kuşatmaya kalkmak, alınabilecek her türlü araziye göz dikmek, her türlü orduya komuta etmeye kalkmak yalnızca açgözlülüktür. Bu bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda yetenekli olmadığınızda, yalnızca emrinizdekileri gerektiği yönde harekete geçirememekle kalmayacak, ordunuzu yok edecek, askerlerinizi tüketeceksiniz. İRİ SUN TZU 7. Akıllı liderin p l a n l a r ı n d a a v a n t a j ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu sayede avantaj beklentilerimiz zorunlu olarak değiştiğ- inde, ana plana d ö n ü p a m a c ı m ı z a ulaşabiliriz. 9. Öte y a n d a n , zorlukların ortasında o l a s ı bir a v a n t a j ı y a k a l a m a y a ; rumaya bile karşımıza ç ı k m a s ı kendimizi f e l a k e t l e r d e n ko- hazır o l m a l ı y ı z . 10. D ü ş m a n k o m u t a n l a r ı n ı , başlarına çeşitli dertler yarata- rak, s ü r e k l i m e ş g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e ş i n e b o ş u n a d ü ş ü r t e r e k zorla, sayılarını azalt. YORUMLAR HO Y A N X I : bilge komutan ZHANG Başka yormak Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; her iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir. YU: Düşmanı bir strateji de ve çalışmasına bu nedenle zor duruma sokarak teslim olmaya zorla. düşman saflarına nifak sokarak düşmanı engel olmaktır. DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı tanıma. Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirmen gereken asıl görevin güçlü bir ordu, zengin bir ülke, uyumlu bir toplum ve düzenli bir yaşam düzeyi kurmaktır. SUN 1 1 . Savaş Sanatı bize d ü ş m a n ı n üzerimize g e l m e m e s i n i , ummaktansa düşmanı düşmanın TZU karşılamaya hazırlıklı o l m a m ı z ı , bize s a l d ı r m a m a s ı n ı d i l e m e k t e n s e pozisyonlarımızın d ü ş m a n ı n saldırısını masını öğretir. 18 2 bizim imkansızlaştır- Y O R U M L A R HO YANXI: Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen içindeyken karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı daha odaya çıkmadan fark etmeyi başararak, engel olmayı becerebilirsen sen gerçekten en iyisin. SUN TZU 1 2 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı b e ş h a t a f e l a k e t g e t i r e b i l i r . (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g ö t ü r ü r . (b) K o r k a k l ı k , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e g ö t ü r ü r . (c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k ı ş k ı r t ı l a b i l i r . (d) Şeref D ü ş k ü n l ü ğ ü , utanmaya götürür. (e) A d a m l a r ı n a a ş ı r ı d ü ş k ü n l ü k , endişe ve t e r e d d ü d e götürür YORUMLAR ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne giriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tür her türlü pusuya kolay düşerler. savaşmaya komutanlar MENG SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri dönmektedir. Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında emrindeki askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddüde kapılır. Böyle bir ordunun sonu esaret ya da yok olmaktır. ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şeref düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize gelmeye zorlayabilirsiniz. Ayrıca, düşmanın korumak için önem verdiği yerlere yapacak saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşmak zorunda kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü yitirecektir. 83 SUN TZU 1 3 . B u b e ş h a t a bir k o m u t a n ı n , s a v a ş a l a n ı n d a i ş l e y e b i l e c e ğ i beş savaş günahıdır. 1 4 . Bir o r d u y e n i l d i ğ i n d e , l i d e r i k a t l e d i l d i ğ i n d e n e d e n m u t laka bu beş g ü n a h t a d ı r . Bunları ö n e m s e y i n YORUMLAR CHEN HAO: Başarılı komutanlar başka türlüdür: Ne ölüme koşarlar ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç bir zaman hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçmeleri ya da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun olmaz, asla öfkelenmezler. 18 4 B ö l ü m IX ORDUNUN İLERLEMESİ SUN 1. Şimdi TZU meselemiz ordunun kamp düşman işaretlerinde olsun. kurmasında. Gözünüz Dağları çabuk geçip vadilere yakın yerleri tercih edin YORUMLAR Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence lerde su ve çayıdardan yararlanın. ÇAO ile ÇAO: ilgilidir. Bu, konu ilerlemek SUN 2 . DAĞ SAVAŞI: alarak kurun. için en altına avantajlı alıp, yolun vadi- seçilmesi TZU Kampı y ü k s e k n o k t a l a r d a güneşi karşınıza S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a y ı n . YORUMLAR DU MU: Eski yapılır, "derler. savaşçılar,"savaş SUN 3 . NEHİR SAVAŞI: yukarı değil yokuş aşağı TZU Ordunuz nehri geçtiğinde olabildiğince kısa z a m a n d a n e h i r d e n 4. İlerlemekte yokuş uzaklasın. olan d ü ş m a n nehir geçiyorsa, nehrin orta- sında karşılamak üzere saldırmayın. E n iyi a n d ü ş m a n ı n yarısının g e ç t i ğ i yarısının hala su içinde o l d u ğ u andır. 18 5 Y O R U M L A R ÇAO ÇAO ve Ll Düşmanı QUAN: nehir geçmeye zorla. SUN TZU 5. Saldırı hususunda ne kadar sabırsız olursanız olun, sakın nehri g e ç m e k üzere nehir kenarında d u r m a k t a olan düşmana 6. Uzun saldırmayın. mesafeli mandan yukarı silahlarınızı yüksek araziye güneşe bakar yerleştirin. şekilde Düşmana düşnehir saldırmayın. YORUMLAR LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalma olasılığının yanı sıra düşman' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaşmaktan uzak kalın ki bir yandan düşmanla diğer yandan nehir sularıyla savaşmak zorunda kalmayın. JİA DU MU: Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdeki botları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak üzerinize saldırabilir. SUN TZU 7. BATAKLIK SAVAŞI: Bataklıkları geçerken amacınız en unutmayın ki kısa z a m a n d a b a t a k l ı k t a n ç ı k m a k o l s u n . 8. Bataklıkta elinizde su savaşmak ve zorunda otunuz vardır. savaşın. 186 kalırsanız, Arkanızı ağaçlara verip Y O R U M L A R XI: Düşmanla böyle bir durumda karşılaşmanız halinde bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde yararlanmak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız. WANG SUN 9. DÜZ ALAN SAVAŞI: TZU Düz a l a n d a sağınızı ve ardınızı t e p e - lere v e r i p , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın. YORUMLAR DU MU: Savaşçı İmparator Taigong'un çıkarmayın. "Bir ordu her zaman nehir ya peleri ise sağına almalıdır." şu sözlerini asla akıldan da bataklığı soluna, te- MEI YAOCHEN: Savaş için daima savaş araçlarınızın rahat hareket edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek tepeleri sağ ardınıza aldığınızda moment sizden yanadır. Bu durum özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır. SUN TZU 10. Bu savaş bilgileri Sarı İ m p a r a t o r ' u n pek çok d ü ş m a n ı n ı y e n m e k t e kullandığı stratejinin t e m e l bilgileridir. YORUMLAR ZHANG savaş dır. YU: sanatı Sarı İmparatordan burada söz kavramının kendisinin döneminde SUN edilmesinin başlamış TZU 1 1 . T ü m ordular y ü k s e k yerleri alçak zeminlere, aydınlık alanları karanlık yerlere tercih ederler. 87 nedeni olması- Y O R U M L A R Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarken yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle moment gücünü ardlarına alır, alçak yeriçinde boğuşur. MEI YAOCHEN: alçak yerler rutubetli yükseklerdeki birlikler dekiler ise zorluklar WANG XI: depresyon ve Karanlık ve rutubetli yerlerde hastalıklar baş gösterir. uzun süre kalan insanda SUN TZU 12. A s k e r l e r i n i z e ö z e n g ö s t e r i y o r , k a m p y e r l e r i n i k u r u a r a zide kuruyorsanız, askerlerinizi korumuş olursunuz.Sağlıklı salgın hastalıklardan bir o r d u z a f e r e d a h a y a k ı n d ı r YORUMLAR MEI YAOCHEN: ile zaferden emin Bu gerçekleri olabilirler. iyi bilenler moment gücü nedeni SUN TZU 1 3 . Bir t e p e y e y a d a n e h i r y a m a c ı n a g e l d i ğ i n i z d e e ğ i m i s a ğ ardınıza, g ü n e ş i karşınıza alarak y e r l e ş i n . B ö y l e c e h e m askerlerinizi korumuş hem avantajlarından de pozisyonunuzun doğal m a k s i m u m faydalanmış olacaksınız. YORUMLAR ZHANG konumundan YU: Askeri doğar. operasyonlarda en büyük avantaj arazinin SUN TZU 14. T e p e l e r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d i ğ i n d e g e ç m e y i t a s a r ladığınız nehir kabarmış, k ö p ü r m ü ş olabilir. Bu d u r u m da en iyisi b e k l e m e k t i r . 188 Y O R U M L A R ÇAO Beklemekteki kalmamaktır. ÇAO: tında amaç nehiri SUN geçerken sel baskını al- TZU 1 5 . Dik u ç u r u m l a r ı n , s e l y a m a ç l a r ı n ı n , d e r i n ç u k u r l a r ı n , s a k lı v a d i l e r i n , sık ç a l ı l ı k l a r ı n , bataklıkların büyük yarıkların b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n olabildiğince ç a b u k çıkın, böyle y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ı k ç a uzakta kalın. 1 6 . Siz b u t ü r y e r l e r d e n u z a k t a k a l m a y a d i k k a t e d e r k e n , d ü ş manı buralara sürüklemeye; mizde de d ü ş m a n ı n ardında d ü ş m a n a saldırıya geçtiğibu tür alanların olmasına özen gösterin. YORUMLAR ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tür arazilerden uzakta kalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana değil, sizden yana olsun. SUN TZU 17. Kampınızın ç e v r e s i n d e tepeler, yüksek otlarla örtülü göletler, kamış tarlaları, ya da çalılıklarla kaplı koruluklar varsa bu alanları adamakıllı kontrol edin. Bu tür alanlar, pusu kurmak isteyen d ü ş m a n baskıncı- larının v e c a s u s l a r ı n ı n e n ç o k t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r . YORUMLAR YU: Bu tür arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurmak için ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğunuzu, verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir. ZHANG 89 SUN TZU 18. D ü ş m a n size y a k ı n l a ş m a s ı n a r a ğ m e n bulunduğu h a l a s a k i n ise pozisyonun doğal gücüne inanıyor d e m e k t i r . 19. D ü ş m a n s a k i n d u r m a k l a b i r l i k t e sizi k ı ş k ı r t ı y o r s a , sizin üzerine gelmenizi 20. Düşmanın istiyor d e m e k t i r . kamp yerine ulaşım kolay g ö z ü k ü y o r s a , mut- l a k a s i z e bir y e m g ö s t e r i y o r d u r . YORUMLAR DU MU: Düşman doğal olarak güvenli bir pozisyonda bulunmaktansa üssünü başka bir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamı vardır: Orada kendisine bir avantaj görmüştür. SUN 21. Ormandaki manın TZU ağaçlar arasındaki ilerlediğinin simgesidir. bir h a r e k e t l e n m e düş- Sık o t l a k l a r d a g ö z ü k e c e k p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çalıştığı anlamındadır. YORUMLAR DU YU: Çalılar tuzak kurulduğuna arasında perdeleme inandırmaktır. SUN yapan düşmanın amacı TZU 2 2 . A n i d e n y ü k s e l e n k u ş l a r bir p u s u n u n b e l i r t i s i d i r . Ü r k m ü ş h a y v a n l a r a n i bir b a s k ı n ı n h a b e r c i s i d i r . 23. Ufukta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulutları savaş arabalarının i l e r l e m e k t e o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . T o z bulutları alçak a m a g e n i ş bir a l a n a d a ğ ı l m ı ş ise p i y a d e l e r y a k l a ş m a k tadır. Toz bulutları ufak, ufak ve çeşitli yönlere dağıl- m a k t a ise d ü ş m a n b i r l i k l e r i a t e ş i ç i n o d u n t o p l a m a k t a dır. İleri g e r i h a r e k e t e d e n k ü ç ü k t o z b u l u t l a r ı d a düşmanın kamp yapmakta olduğunu 90 belirtir. sizi Y O R U M L A R MEI YAOCHEN: Hafif birliklerin kampı SUN da hafif tozlu olur. TZU 24. Sakin sesle verilen komutlar, y o ğ u n l a ş a n hazırlıklar d ü ş m a n ı n saldırıya g e ç e c e ğ i n i ; sert komutlar, saldırı g ö s t e r i l e r i ise d ü ş m a n ı n g e r i ç e k i l e c e ğ i n i n i ş a r e t l e r i d i r . YORUMLAR ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşmeye geldimutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük bir süsavaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz. ÇAO ğinde ratle Düşman elçileri sizinle sed düşmanın amacı sizi korkutarak ZHANG YU: liyorsa, maktır. konuşuyor, bidikleri ilergeri çekilmenizi sağla- XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez. WANG ğunda SUN edici oldu- TZU 25. Hafif s a v a ş a r a b a l a r ı öne gelir de y a n l a r a h a r e k e t e d e r s e , bu düşmanın savaş düzenine g e ç m e k t e olduğunun belir- tisidir. YORUMLAR ÇAO dır: ÇAO: Birlikler dizilmeye başladığında tek amaç var- Savaş. DU MU: Hafif savaş araçları savaş alanının sınırlarını oluşturur. SUN TZU 2 6 . B e l i r g i n bir a n l a ş m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n b a r ı ş ö n e r i l e r i tuzak belirtisidir. 191 YORUMLAR CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka bir nedeni vardır. Bu durumda düşman ya bir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu rahatça çözebilmek için geçici olarak zaman kazanmaya çalışmaktadır ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflemektedir. SUN TZU 27. Düşman birlikleri arasında koşuşturma artar, askerler bölük, bölük t o p l a n ı r l a r s a kritik an gelmiştir. YORUMLAR LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka bir nedeni vardır. Akla ilk gelmesi gereken olasılık düşmana takviyelerin geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapılacak en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır. JİA SUN TZU 2 8 . Bazı birlikler ilerlerken bazıları geri çekiliyorsa, bu y e m - dir. YORUMLAR DU gaşa MU: ve Düşman sizi üzerine çekmek amacı ile kendisinde düzensizlik varmış numarası yapmaktadır. SUN TZU 29. Askerler mızraklarına yaslanıyorsa, acıkmışlardır. kar- 3 0 . S u g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk işi s u i ç m e k o l m u ş s a , ordu susuz kalmıştır. YORUMLAR YU: Aç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahlayaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep biryemek yediğinden eğer bir asker açsa tüm ordu aç demektir. ZHANG rına likte WANG YU: susuzluğun Bu işaretlerin analizi ile dolaştığını görebilirsiniz. SUN düşmanın peşinde açlık ve TZU 3 1 . D ü ş m a n k a z a n a b i l e c e ğ i a v a n t a j l ı bir p o z i s y o n g ö r d ü ğ ü halde hareket e t m i y o r s a , askerler t ü k e n m i ş t i r . YORUMLAR YU: Asker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa zorlanamaz. Bu nedenle böyle bir durumda başlarındaki komutan bir avantaj görse bile askere saldırı emri vermekten kaçınır. ZHANG SUN TZU 32. Kuşların konduğu yerlerde düşman yoktur. Gece gürültü yapan düşmanın sinirleri bozuktur. YORUMLAR Ll CUAN: Surlarında kuşlar gördüğünüz ÇAO man ÇAO:Düşman askerleri gece komutanı ürkmüş demektir. DU rında MU: İnsanlar sadece birbirlerine seslenerek vakti kale terk gürültü edilmiştir. yapıyorsa korktuklarında veya huzursuz cesaret bulmaya çalışırlar. 93 düş- oldukla- CHEN HAO: Her on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda diğer dokuz kişi her ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini o bir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan askerin başındaki komutan korku içindedir. SUN TZU 33. K a m p t a k a r g a ş a varsa k o m u t a n ı n o t o r i t e s i zayıftır. Bayraklar, flamalar aşağı yukarı hareket ediyorsa askerin i ç i n e f i t n e d ü ş m ü ş t ü r . S u b a y l a r k ı z g ı n ise asker yor- gundur. YORUMLAR LI QU AN: Komutanın otoritesi kalmadığında ordu başıbozuktur. YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzenlemektir. Flamalar düzensiz bir şekilde sallandığında ordunun karışıklık içinde bulunduğu anlaşılır. ZHANG JİA LİN: İnsanlar yorulduğunda kolay sinirlenirler. SUN TZU 34. Düşman, atlarını buğdayla beslemeye, öküzlerini kesip y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlarını ateşe koymuyorsa, çadırlarına dönmeyeceklerini, ölene kadar savaşmaya hazır o l d u k l a r ı n ı a n l a m a l ı y ı z . YORUMLAR MEI YAOCHEN: Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yemek kaplarını bırakıp, çadırlarına dönmemeye başlamışsa umutlarını iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlamak gerekir. SUN TZU 35. Küçük gruplar halinde fısıldaşan ya da alçak sesle ko- nuşan asker gruplarının oluşması asker arasında muhalefetin varlığını gösterir. 194 Y O R U M L A R MEI YAOCHEN: Askerler arasında fısıldaşma askerin duygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket ise görevlerin ihmal edilmekte olduğunu gösteren önemli lardır. gerçek etmesi mesaj- XI: Asker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin, görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur. WANG SUN TZU 36. Çok fazla ödül düşmanın kaynaklarının tükendiğini, çok f a z l a c e z a ise a ş ı r ı s ı k ı n t ı k o ş u l l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı n ı b e l i r t i r . YORUMLAR DU MU: Komutanlar ellerindeki momentin gücü tükendiğinde askeri şevke getirmek ve isyana kalkmalarını önlemek için sürekli ödüller vermeye başlarla. Asker yorulduğunda cezadan korkuyu unutur, bu durumda askeri korkutmak için komutanlar sürekli ceza vermeye başlarlar. MEI YAOCHEN: Asker kendisine verilen emirleri yerine getiremeyecek kadar yorulduğunda komutanlar otoriteyi sürdürmek için ceza yağdırmaya başlarlar. SUN TZU 3 7 . C o ş k u ile s a v a ş a g i r i ş i p , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e k o r kuya kapılmak haber almanın zaafını gösterir. YORUMLAR QU A N : Olabilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten korkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu likle kötü olur. LI 195 sonra genel- SUN TZU 3 8 . G e l e n e l ç i l e r bize k o m p l i m a n y a p ı y o r s a , d ü ş m a n a t e ş k e s istemektedir. YORUMLAR Düşman teslim olmaksızın barış ister şekilde amacı dinlenmek için zaman kazanmaktır. DU YU: yaklaştığında WANG Bu XI: durumda moment güçleri daha fazla size dayanama- yacaktır. SUN TZU 39. D ü ş m a n birlikleri kızgınlıkla ilerler, karşımıza dikilir a m a . çatışmaya girmeye ya da geri d ö n m e y e kalkmazsa bu durumda son d e r e c e d e uyanık ve tedbirli olmamız gerekir. YORUMLAR ÇAO dur ÇAO: Düşman kesinlikle sürpriz bir saldırıya hazırlanıyor- SUN TZU 40. Birliklerimizin gücü düşmanla h e m e n , h e m e n e ş i t ise düşman genellikle doğrudan saldırmaz. mamız g e r e k e n şey, güçlerimizi Bu durumda yap- toplamak, düşmanı yak- ından takip e d e r k e n takviye s a ğ l a m a y a çalışmaktır. YORUMLAR CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün olmadığında düşman üzerine ilerlemek o an için bize herhangi bir avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istemektense elimizdeki işçileri ordumuza katmak zafer için daha yararlı olacaktır LİN: Büyük bir gücün kendinden o güce prestij sağlamaz. Prestij daha den üstün güce saldırısından doğar. JİA 18 2 küçük bir birliğe saldırması çok küçük bidiğin kendin- SUN TZU 41 . D ü ş m a n ı hor g ö r ü p , p l a n l a m a y ı ihmal e d e n , d ü ş m a n a esir d ü ş m e y e mahkumdur. YORUMLAR MU: Önceden planlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine venerek bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan rafın kaderi düşmana esir düşmektir. DU SUN güta- TZU 42. Komutanına güven d u y m a y a n askere ceza verildiğinde asker komutanına itaatkar olmayacaktır. İtaatsiz asker ise a s l a z a f e r k a z a n a m a z . Komutanına inanan askere ceza uygulanmazsa asker Komutanına güvenini yitireceğinden yine başarısız olacaktır. YORUMLAR WANG XI: şından cektir. itibaren Askerin kafasında kurulamamışsa, güven ve saygı duyguları en baasker size bağlılık göstermeye- ZHANG YU: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayısıyla asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu konumlarda bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker mağrurlaşacak, normal görevini yapmaktan uzaklaşacaktır. SUN TZU 43. Bu nedenle askerin komutanına inanmasını sağlamak i ç i n a y ı r ı m g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n a d i l d a v r a n ı p , d i ğ e r y a n d a n çelik gibi disiplin altında tutmalıyız. giden en kesin yoldur. 97 Bu zafere Y O R U M L A R ÇAO ÇAO: adaletten Ll vaş QUAN: sanatı insancıl davranmak kültür sanatından, disiplin ise gelirken, sa- doğar. Kültür sanatı cömertlik ve disiplin ve cezaya dayanır. MEI YAOCHEN: Askere sedlikle birleştir. Sertlikle sindir. ödül anlamına cömert ve insancıl cömertlik yanyana davran, disiplin geldiğinde zafer ve ke- SUN TZU 44. Eğitimde askere, e m r e itaat alışkanlığı verilmişse ordu disiplinlidir. Aksi halde disiplin yoktur. Disiplin zaferin anahtarıdır. 4 5 . Ş a y e t bir k o m u t a n h e m a d a m l a r ı n a g ü v e n d i ğ i n i g ö s t e r i p , h e m d e e m i r l e r i n e k e s i n i t a a t i s t i y o r s a , k a z a n ç iki y ö n l ü olur. YORUMLAR DU MU: Emre itaat askerliğin yaşam tarzıdır. Normal zamanlarda en başından itibaren cömedlik ve güvenilidik ile onur ve düzen bidikte mevcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşılaştığında düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz güven ve anlayış ile karşı koyacaktır. 198 Bölüm X ARAZİ FAKTÖRÜ SUN T Z U 1. Altı ç e ş i t a r a z i v a r d ı r . (a) D ü z g ü n arazi. (b) Karışık a r a z i . (c) İ h m a l e d i l e c e k a r a z i . ( d ) Dar g e ç i t l e r . (e) U ç u r u m l u tepeler. (f) Düşmandan uzak pozisyonlar. 2. Heriki tarafın da rahatlıkla girebileceği arazilere "Düzgün Arazi" denilir. 3. Bu tür araziye d ü ş m a n d a n önce g e l m e y e ; arazinin y ü k s e k , güneşli bölgelerini t u t m a y a özen gösterin. Malzemelerinizi dikkatle koruyun. 4. Terk edilmesi O zaman savaşa avantajla başlarsınız. kolay o l m a k l a birlikte y e n i d e n ele g e ç i r i l m e - si zor olan araziye "Karışık Arazi" denir. 5 . B u t ü r bir a r a z i d e n irsiniz. A m a , hazırlıksız d ü ş m a n a d ü ş m a n sizi hazırlanmış, saldırıp, yenebilbekliyorsa ve düş- manı y e n e m e z s e n i z bu araziye dönüşünüz olanaksız olac a k ; sizin için f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6 . A r a z i n i n k o n u m u h e r iki t a r a f ı n d a ilk a d ı m d a e l e g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu tür arazilere "İhmal Edilecek Arazi" denir. 7 . B ö y l e bir a r a z i d e , d ü ş m a n b i z e c a z i p bir y e m v e r s e bile ilerlemektense gerileyerek kışkırtmak gerekir. düşmanı üzerinize gelmeye Düşman ordusunun bir k ı s m ı geldiğinde saldırı avantajı bizde olacaktır. I9 0 üzerimize 8. Dar g e ç i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e ç i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i nizi d i k k a t l e y e r l e ş l e ş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s i n i b e k l e y i n . 9 . D ü ş m a n o r d u s u s i z i n d a r bir g e ç i d i e l e g e ç i r m e n i z e e n g e l olduğunda, yin. dar g e ç i d i n d ü ş m a n c a k o n m u ş tarzını incele- İyi k o r u n u y o r s a ü z e r i n e g i t m e y i n . 1 0 . U ç u r u m l u t e p e l e r i ilk s i z e l e g e ç i r m i ş s e n i z , y ü k s e k v e güneşli noktalara yerleşip düşmanı bekleyin. 1 1 . Düşman sizden önce davranıp y e r l e ş m i ş s e , üzerine gitmeyin. Düşmanı geri çekiliyor gibi y a p a r a k yerinden çıkarmayı deneyin. 12. D ü ş m a n l a a r a n ı z d a o l d u k ç a b ü y ü k bir m e s a f e v a r s a v e her ikinizin d e g ü ç l e r i birbirine yakınsa savaşa girmek kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u d a lehinize her z a m a n olmayabilir. 1 3 . B u altı p r e n s i p Arazi f a k t ö r ü n ü n a n a p r e n s i p l e r i d i r . Sor u m l u l u k s a h i b i bir k o m u t a n b u p r e n s i p l e r i d i k k a t l e i n c e lemelidir. YORUMLAR Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu araziya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği LI QUAN: leri bilmeyen gerçeğindendir. MEI zaferi önem YAOCHEN: Askerin kendisinden kazandığı yer arazidir. Bu nedenle verilmelidir. yararlandığı ve üzerinde arazi faktörüne en büyük SUN TZU 14. O r d u n u n basına doğal nedenlerin dışında, daha çok k o m u t a n ı n h a t a l a r ı n d a n k a y n a k l a n a c a k altı bela g e l e bilir. Bunlar: (a) G e r i ç e k i l m e . (b) Baş kaldırma. (c) Ç ö k ü ş . 200 (d) H a r a p o l m a k . (e) Kargaşa. (f) Bozgun. 15. D i ğ e r k o ş u l l a r a y n ı k a l m a k l a karşısına kendisinin on birlikte misli bir şayet bir b i r l i ğ i n düşman çıkarsa bu birliğin t e k ş a n s ı kalır. Geri ç e k i l m e . 16. A s k e r l e r ç o k g ü ç l ü a n c a k s u b a y l a r ı kaldırmadır. zayıfsa sonuç baş- Subaylar güçlü asker zayıfsa,sonuç çöküş- tür. 1 7 . Ü s t s u b a y l a r ı n kızgınlıkla a m i r l e r i n e baş kaldırıp, baş komutanın emrini b e k l e m e d e n kendi başlarına d ü ş m a n la savaşa kalkmalarının s o n u c u Harap Olmak'tır. 1 8 . Bir k o m u t a n zayıf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i ş , v e r d i ğ i e m i r l e r açık, belirgin olmayıp, sürekli değişiyorsa; emrindeki subaylar da a s k e r l e r de belirli g ö r e v l e r e sahip değil ve üstüne üstlük ordu katmanları düzensiz, k u r u l m u ş ise b u d u r u m a t e k a d v e r i l e b i l i r . rast gele Kargaşa. 1 9 . Bir k o m u t a n d ü ş m a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü s e z e m e z d e , zayıf bir b i r l i ğ i n i kendinden güçlü düşmana kendi saldırtır ya da s e ç m e birliklerini güçlü düşmanı karşısında ordunun ön saflarına yerleştirmeyi ihmal ederse, bunun tek s o n u cu olabilir. Bozgun. YORUMLAR YU: Genel olarak, düşmanı tek bir fikir üzerinde kenetlenerek tüm rinde yardımlaşmasından geçer. ZHANG SUN 20. Sorumluluk sahibi yenmenin birliklerin yolu aynı askeri liderin amaç üze- TZU her k o m u t a n ı n y e n i l g i y e d ü ş m e m e k için d i k k a t e t m e s i g e r e k e n altı yol vardır. 2 1 . A r a z i n i n d o ğ a l k o ş u l l a r ı bir a s k e r i n e n ö n e m l i m ü t t e f i kidir. A n c a k , b u n u n yanı sıra, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü s e z m e 201 yeteneği, zafere giden güçlerin kontrolü, zorlukları, t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g ö r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n ı n test sorularıdır. 22. Bu hususları bilip s a v a ş s ı r a s ı n d a kullanan komutan savaşı kazanır. Bunları bilmeyen ya da k u l l a n a m a y a n komutan kaybetmeye mahkumdur. YORUMLAR LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar. JİA göre ayırmasını CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık bir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; ikincisi, rakamların değerlendirilmesinde yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim; dördüncüsü, mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin yetersizliği; sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçmede yetersizliktir. ZHANG Bu hususlara dikkat etmeyen yenilecektir. içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen bilmeyen komutansa kaybedecektir. YU: Düşmanın kazanacak, komutan SUN TZU 23. Savaşın s o n u c u n u n zafer olacağı kesinse, başınızdaki h ü k ü m d a r i s t e m e s e bile s a v a ş ı n . A m a , s a v a ş ı n z a f e r l e sonuçlanmayacağını görüyorsanız, hükümdar yalvarsa bile s a v a ş m a y ı n . 24. Düşmana karşı, savaşı kazanınca k a v u ş a c a ğ ı şan, ş e r e f ve şöhreti düşünmeden savaşan; g e r e ğ i n d e üstün d ü ş m a n karşısında geri çekilmesini bilen, tek amacı tek amacı ülkesini k o r u m a k olan k o m u t a n l a r ülkelerinin mücevheridir. Y O R U M L A R YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her emirde ülkesinin yararını ve emrindeki askerin yaşamını düşünen kişidir. Böyle yararlı hizmetkarlar ülkenin servetidir. ZHANG SUN TZU 25. A s k e r l e r i n i z e öz ç o c u k l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en d e r i n vadilere kadar takip edeceklerdir. Onlara yetişkin oğullarınız g i b i b a k ı n , y a n ı n ı z d a ölmeyi her ş e y e t e r c i h edeceklerdir. YORUMLAR LI QUAN: nizde Askere doğru davrandığınızda askerin tüm gücü emri- olacaktır. SUN 26. Ancak, askerinize TZU düşkün olduğunuz halde otorite kul- lanamıyorsanız; y u m u ş a k kalpli olduğunuz halde emir- lerinizi d i n l e t e m i y o r s a n ı z , a s k e r l e r i n i z a r a s ı n d a k a r g a ş a hüküm sürüyorsa, askerleriniz yaramaz çocuklara dön- m ü ş t ü r . Hiç bir işe y a r a m a z l a r . YORUMLAR ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak hiç bir amaca hizmet etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte uygulanmadığında asker şımarık bir çocuk gibi ya her yaptığı için ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulamadan yararlı bir sonuç çıkmayacağı gibi vereceği zarar da büyük olabilir. ÇAO 203 SUN TZU 27. Askerlerimizin men, s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u bilmemize rağ- d ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı n f a r k ı n d a d e ğ i l - ilsek, z a f e r e g i d e n y o l u n a n c a k y a r ı s ı n d a y ı z d e m e k t i r . 2 8 . D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazır o l m a d ı ğ ı n ı bilmekle birlikte ken- d i a s k e r l e r i m i z i n s a v a ş a h e n ü z hazır o l m a d ı ğ ı g e r ç e ğ i n i göremiyorsak zafere giden yolun henüz yarısındayız demektir. 29. D ü ş m a n ı n s a v a ş a hazırlıklı o l d u ğ u n u , kendi askerimizin s a v a ş a hazır o l d u ğ u n u b i l m e m i z e r a ğ m e n , duğumuz doğal koşulların savaşmaya göremiyorsak zafere giden yolun üzerinde bul- uygun olmadığını yine yarısındayız de- mektir. YORUMLAR XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilmiyor ya da düşmanı bilirken kendinizi bilmiyorsanız her iki durumda da zaferden emin olamazsınız. Kendinizi de düşmanınızı da adamakıllı tanıdığınızda bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulunduğunuz arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendirmeyi unutmamanız son derecede önemlidir. WANG SUN TZU 30. Deneyimli asker, harekete g e ç t i ğ i n d e asla şaşırmaz, birliğini asla k a y b e t m e z . 31 . Sonuç o l a r a k Savaş S a n a t ı ' n ı n ünlü bir d e y i ş i n d e n b a h sedelim: Düşmanı bildiğiniz kadar kendinizi de biliyor- sanız, zafer k o n u s u n d a ş ü p h e n i z olmasın. da, C e n n e t i biliyor, Dünyayı olacaktır. 204 Bunun yanın- tanıyorsanız zaferiniz kesin Y O R U M L A R DU sanız şuna Harekete geçmeden zafer ya da yenilgiyi savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki yıpratmazsınız. MU: öngörebiliyorgüçleri bo- MEI YAOCHEN: Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızı görebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörlerini iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilmez geçitler çıkmayacaktır 2 0 5 B ö l ü m XI ARAZİDE DOKUZ KONUM SUN TZU 1. Savaş Sanatı d o k u z t i p arazi t a n ı m l a r . (a) Karışık Arazi (b) Yakın Arazi (c) İhtilaflı Arazi (d) Açık Arazi ( e ) A n a h t a r Arazi ( f ) Ciddi Arazi (g) Zor Arazi (h) Kuşatılmış Arazi ( i ) Ümitsiz Arazi 2. Savaş kendi ü l k e m i z d e yapılıyorsa bu arazi t ü r ü n e "Karışık Arazi denir. YORUMLAR ÇAO ÇAO: rin dağılması Asker toprağına çok kolay olur. bağlı ve birlikler yurda yakınsa aske- SUN TZU 3. Düşman arazisine g i r m e m i z e rağmen henüz kendi sınırlarımızın y a k ı n ı n d a y s a k b u t ü r a r a z i y e " Y a k ı n A r a z i " d e n i r . YORUMLAR ÇAO ÇAO: her an geri Bu tür arazide unutulmaması dönebileceği faktörüdür. 206 gereken şey askerlerin DU MU: Ne zaman ki bir ordu ilerler ve düşman gemileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını termelidir. arazisine girerse askerine gös- SUN TZU 4. Sahip olunması h e r iki t a r a f a d a b ü y ü k a v a n t a j s a ğ l a y a n araziye İhtilaflı Arazi d e n i r YORUMLAR ÇAOO ÇAO: zilerde DU maz zayıf MU: olduğu Azınlığın taraf güçlüyü Doğal engeller yerlerdir. çoğunluğa dize ile üstünlük sağlayabileceği ara- getirebilir. stratejik geçitler çatışmanın kaçınıl- SUN TZU 5 . Her iki t a r a f ı n d a k o l a y l ı k l a g i r i p ç ı k a b i l d i ğ i a r a z i y e A ç ı k Arazi denir. YORUMLAR YU: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir. ZHANG kün müm- SUN TZU 6. Üç krallığın arazilerinin b i r l e ş m e zilere Anahtar Arazi denir. lık, noktasında yer alan ara- Bu tür arazilere sahip olan kral- i m p a r a t o r l u ğ u n da büyük kısmına sahip olur. YORUMLAR HO Y A N X I : Anahtar arazi çeşitli ana yolların geçiren tarafın ülkenin her tarafına ulaşımı 207 birleştiği ve eline ilk kontrol altına alabile- ceği arazilerdir. şurken, elinde Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavututamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır. SUN TZU 7 . Bir o r d u d ü ş m a n ü l k e s i n i n b a ğ r ı n a g i r m i ş o l m a s ı n a k a r şın, a r d ı n d a kuvvetli düşman k a l e l e r i b u l u n m a k t a ise b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u Ciddi Arazi olarak adlandırılır. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Bu tür arazilere geriye dönüşün zor olduğu arazi de- nilir. SUN TZU 8. G e ç i l m e s i zor olan dağlık o r m a n l a r , çalılık y a m a ç l a r , taklıklarla kaplı arazilere ZOR ARAZİ ba- denir. YORUMLAR HO YANXI: Zor arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazılmasının ya da engellerin inşasının zor olması nedeniyle savunma yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş mümkün olabildiğince kısa sürede çıkmaktır. SUN TZU 9. Dar v a d i l e r d e n g e ç i l e r e k u l a ş ı l a b i l e n , i ç i n d e n d a r a c ı k keçi y o l l a r ı ile ç ı k ı l a b i l e n a r a z i l e r e k u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e n i r . B u t ü r a l a n l a r d a z a y ı f b i r b i r l i k k o c a bir o r d u y l a b a ş a ç ı k a b i l i r . YORUMLAR MEI reye YAOCHEN: olağanüstü Bu tür arazilerden uyabilme yeteneğidir. 208 geçebilmenin tek yolu çev- ZHANG YU: askeri kolayca yerleridir. Girişi dar, durdurabilir. ardı Bu kapalı bu tür arazilerde bir kişi bin nedenle bu tür araziler tam pusu SUN TZU 10. Sadece g e c i k m e d e n savaşmamız halinde içinden sağ çıkabileceğimiz araziye Ümitsiz Arazi denir. YORUMLAR CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker da yanan evden çıkamayan insana benzer. MEI YAOCHEN: İlerlemek, gerilemek ya mümkün olmadığında savaşmaktan başka SUN delik sandaldan ya da yanlara yönelmek seçenek yoktur. TZU 1 1 . Karışık A r a z i d e s a v a ş m a . Y a k ı n A r a z i d e d u r m a . İhtilaflı Arazide saldırma. 12. Açık A r a z i d e d ü ş m a n ı n y o l u n u kapatma. Anahtar Arazide müttefiklerinle işbirliği yap. 13. Ciddi a r a z i d e d ü ş m a n ı y a ğ m a l a . Zor Arazide yoluna dik- katle d e v a m et. 14. K u ş a t ı l m ı ş A r a z i d e s t r a t e j i n i g ö z d e n g e ç i r . Ümitsiz Arazi- de savaş. YORUMLAR Ll OUAN: Karışık arazide askerin firar olasılığı yüksektir. MEI Y A O C H E N : Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi dilimleridir. Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını duvara yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa konsantre olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük 209 kentlerden ve siye edilir. ÇAO maz. ÇAO: Esas ana yollardan uzakta durarak hızla yol almak tav- ihtilaflı arazide düşmana saldırmak avantaj sağlaavantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir. WANG XI: Açık arazileri kapatmak doğru iş bu tür arazilerdeki yolların masını sağlamaktır. MENG SHI: ğine bağlıdır. tirmek tehlike doğru değildir. Yapılacak en iaşe temini amacı ile kullanıl- Anahtar arazide güvenliğin yolu müttefiklerle işbirliMüttefik sahibi olmak güven getirirken, müttefik yiyaratır. ÇAO ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu konuda Li Quan'in notu ise," Düşman arazisinde ilerlerken halkı adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etmekten kaçının. Han hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele geçirdiğinde talan ya da yağma yapmayarak ülke halkının kalbini kazanmış. LI QUAN: çıkmaya bak. ÇAO ÇAO: Zor arazide Kuşatılmış siper kurmak arazide imkansız düşmana sürpriz olduğundan acele taktikler hazırla. CHEN HAO: Ümitsiz araziye düşen her asker ölümüne savaşa caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün ki yaşasınlar, "demiştir. SUN TZU 1 5 . E s k i n i n d e n e y i m l i k o m u t a n l a r ı , d ü ş m a n ı n ö n c ü l e r i ile ardçıları arasındaki ahengi bozmanın ustaları olmuşlardı. Böylece, ordu karargahlarının kendilerine bağlı birliklerle olan işbirliğini b o z m a n ı n yanı sıra y e d e k güçlerin zor d u r u m a düşen birliklerin imdadına y e t i ş m e s i n e engel oluyor, komutanların subaylarına verdiği ların b i r l i k l e r e u l a ş m a s ı n ı d a d u r d u r u y o r l a r d ı . 2I0 komut- 16. D ü ş m a n kuvvetleri bir a r a y a g e l d i ğ i n d e düzensizlik yaratmasını bile a r a l a r ı n d a biliyorlardı. 17. Kendilerine a v a n t a j s a ğ l a y a c a ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i z a m a n ilerliyorlar, g ö r m e d i k l e r i n d e hareketsiz bekliyorlardı. YORUMLAR LI QUAN: Eski komutanlar sürekli değişik taktikler uygulayarak düşmanın aklını karıştırıyor, bir oradan bir buradan yaptıkları baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu durumda düşman kendisini toparlayıp plan yapmak için zaman bulamıyordu. SUN TZU 1 8 . " D ü z g ü n bir ş e k i l d e s a l d ı r ı i ç i n i l e r l e m e k t e o l a n k u v v e t l i bir d ü ş m a n da karşısında ne yapardınız?" diye s o r u l d u ğ u n - " D ü ş m a n için ç o k önemli olan bir ş e y i e l i m e g e ç i r - m e y e çalışır, s o n r a d a d ü ş m a n ı n a m a n d i l e m e s i n i beklerdim. " diye cevap verirlerdi. YORUMLAR XI: Kendinize avantajlı bir pozisyon seçip yerleştikten sonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düşman sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır. WANG CHEN HAO: Düşman için yalnızca düşmanın dayanakları nemli bulunan her şeydir. çok önemli olan şeyden kastedilen olmayıp düşman tarafından ö- SUN TZU 1 9. S a v a ş t a s ü r a t ana silahtır. D ü ş m a n ı n hazır o l m a d ı ğ ı anı kollayın. edilmiş B e k l e n m e d i k yollardan geçip, k o r u n m a s ı ihmal noktalardan vurun. I7l YORUMLAR CHEN nın en HAO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalamaönemli aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır SUN TZU 2 0 . D ü ş m a n t o p r a k l a r ı n ı i ş g a l e t m e k t e o l a n bir o r d u n u n p r e n s i p l e r i şunlardır: D ü ş m a n ı n içine ne kadar g i r e r s e n i z askerleriniz arasındaki dayanışma o kadar artar. Düşmanı askerleriniz arasındaki dayanışma yok eder. YORUMLAR DU MU: Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin, askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o derecede konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölümüne savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle bir orduyu yenmek hemen hemen imkansızdır. SUN TZU 21 . Zengin ülkelere girdiğinde, o r d u n u b e s l e y e b i l e c e ğ i n akınlar düzenle. 22. A d a m l a r ı n ı n d u r u m u n d a n e m i n ol. Ü c r e t l e r i n d e n aşırı kesinti y a p m a . Enerjini, g ü c ü n ü yoğunlaştır. Ordunu sürekli hareket halinde tut, değişik harekat planları geliştir. YORUMLAR XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra munu gizle, planlarını sakla, düşmanca nın açığını gözle. WANG 2I2 gücünü elinde tut, duruanlaşılmaz olup düşma- SUN 23. Askerlerini TZU kaçışın olanaksız o l d u ğ u ölesiye savaşsınlar. n o k t a l a r a s ü r ki, Ölümle karşı karşıya olan bir a s k e r i n b e c e r e m e y e c e ğ i i ş y o k t u r . Ö l ü m t e h l i k e s i ile k a r ş ı k a r ş ı şıya olan a s k e r l e r d e s u b a y l a r d a g ü ç l e r i n i n z i r v e s i n e çıkarlar. 2 4 . Çıkış yolları kapalı, k a ç m a olanağı kalmayan korku duygusunu yitirirler. askerler Direnme güçleri sonsuzlasın H e l e , bir d e y a b a n c ı t o p r a k l a r d a y s a , i n a t ç ı bir c e p h e o l u ş t u r u r l a r . Y a r d ı m g e l m e s i d e z o r g ö z ü k ü y o r s a , s ı k ı bir mücadele verirler. YORUMLAR ÇAO ÇAO: Çaresiz insanlar ölümden SUN korkmazlar. TZU 2 5 . B ö y l e bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z e m i r b e k l e m e y e b i l e g ö r meden kulakları yerine getirilir; kirişte olur; v e r d i ğ i n i z her e m i r a n ı n d a sınırsız s a d a k a t gösterirler, sonsuz güvenebileceğiniz askerlere her konuda dönüşürler. YORUMLAR DU MU: ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast demeden üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu durumda hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur, emirlere sadık kalırlar. SUN TZU 2 6 . A s k e r a r a s ı n d a k i batıl itikatları, k e h a n e t l e r i d u r d u r . O zaman ö l ü m d e n başka korku kalmaz. 27. Askerlerimiz paraya çok önem vermiyorlarsa bu zengin olmak istememelerinden değildir. Ö m ü r l e r i ç o k u z u n o l m u y o r s a , b u d a k e s i n l i k l e ö l m e k istemelerinden değildir. 28. Askerlerinize savaş emri verdiğinizde, hüngür ağlayanlar, zırhlarını içlerinde hüngür, gözyaşlarıyla yıkayanlar ç ı k a b i l i r . A n c a k s a v a ş a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i n i n bir k a h raman olacağından şüpheniz olmasın. YORUMLAR Savaşçı mülkünü bırakır. göstergesidir ÇAO malını ğının DU ğinde ÇAO: MU: ölümüne WANG savaşa girerken başka çare kalmamışsa, Savaşçının ağlaması ölümüne savaşaca- Değerli mallara sahip savaşacak ruhu yitirir. XI: Ağlamalarının tek asker malını bırakmak istemedi Bu da onun sonu olur. nedeni heyecanlanmış olmalarıdır SUN TZU 29. Usta savaş t a k t i s y e n i çıngıraklı yılana benzer. Kafasına saldırırsan, kuyruğundaki zehirle saldırır; kuyruğuna sal- dırırsan, dişlerini geçirir; gövdesine saldırırsan, hem dişl e r i ile h e m d e k u y r u ğ u ile s a l d ı r ı r . YORUMLAR YU: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun temelidir. Sekiz Klasik Savaş Manevrası isimli el kitabında bu konu; "ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda dört başı sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı her yerde olduğunda düşman ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir. ZHANG SUN TZU 30. Bana, "Bir ordu çıngıraklı yılana benzeyebilir mi?" diye s o r a c a k olursanız, c e v a b ı m " E v e t , " tir. Aralarında anlaşmazlık olan 214 Komutan Wu ile K o m u t a n Y u e h ' i n a s k e r l e r i a y n ı t e k n e d e n e h r i g e ç e r k e n bir f ı r t ı n a ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin s a ğ ele y a r d ı m ı gibi bir a r a y a g e l e c e k l e r d i r . YORUMLAR MEI YAOCHEN: Bu gücü sağlayan SUN faktör pozisyonun gücüdür. TZU 3 1 . S a v a ş t a z a f e r için, a t l a r ı m ı z ı n k o ş u m l a r ı n a , s a v a ş a r a ç larımızın t o p r a k t a k i izlerine g ü v e n y e t e r l i değildir. YORUMLAR DU MU: Savaş alanında atların koşumları sadece atları bir çizgide tutmak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölümcül noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, birbirlerine iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer. SUN TZU 3 2 . S a v a ş t a bir o r d u n u n y ö n e t i m p r e n s i b i a s k e r için y ü k s e k bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k v e h e r a s k e r i n ye bu seviye- ulaşmasını sağlamaktır. 3 3 . G ü ç l ü l ü k ile z a y ı f l ı ğ ı n a y n ı a n d a n a s ı l e n iyi k u l l a n ı l a c a ğ ı s o r u s u n u n cevabı arazi pozisyonlarındaki seçimlerdedir. YORUMLAR CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur asker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir. ZHANG elindeki YU: Arazinin avantajlarından tam asker zayıf da olsa kazanabilirsin. 2\5 olarak yararlandığında SUN TZU 3 4 . İşinin ehli k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir kişiyi y ö n e t i r g i b i , elinden tutarak yöneten komutandır. YORUMLAR DU ğin MU: Çaresizlik mecazıdır. içindeki askerin SUN yönetimdeki kolaylık, askerli- TZU 35. Çok k o n u ş m a y a r a k , gizliliği güven altına almak; dimdik durup, adaletli olarak disiplini s a ğ l a m a k komutanın g ö r e vidir. YORUMLAR MEI rece nize sizi Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız südüşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askeriadaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç bir düşman rahatsız edemeyecektir. YAOCHEN: YU: Bilge komutanın emirleri sakin ve dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli Hiç bir düşman böyle bir komutanı hafife alamaz. ZHANG derinlerde gizli-' ve disiplinlidir. SUN TZU 36. Subaylarının, askerlerinin kafasını g e r e k t i ğ i n d e yanlış rapor ve olaylarla karıştırıp, her ş e y i sorgulamalarını engellemesini de bilmelidir. YORUMLAR LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planların olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte çıkarmayı tercih eder. 216 DU MU bilmeden ZHANG YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin bir şey emirlere itaat etmesi gerektiğidir. ve SUN TZU 37. Savaş düzenlerini, planlarını d e ğ i ş t i r e r e k , düşmanının kendi o r d u s u hakkında sağlıklı bilgi e d i n m e s i n i önlemeli; yerini değiştirip, dolaylı, karışık yolları t e r c i h e d e r e k düş- mandan esas amacını saklamayı başarmalıdır. YORUMLAR YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesindir. Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyonlarda aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü körüne emrinde tutmak da yararlı bir araçtır." ZHANG SUN TZU 3 8 . O r d u k o m u t a n ı , e n k r i t i k a n d a , y ü k s e k bir y e r e t ı r m a n ı p altındaki merdiveni atmasını den o r d u s u n u düşman bilmelidir. Elini 39. G e m i l e r i n i yakar, y i y e c e k kazanlarını kırar; k o y u n s ü r ü s ü g i b i bir o t a r a f a , yönünün anlaşılmasına gösterme- içine başka türlü s ü r e m e z . ordusunu bir b u t a r a f a y ö n e l t e r e k olanak yaratmaz. YORUMLAR ÇAO ğinde ÇAO: Komutanın bunu olmasını sağlamaktır. yapmaktaki amacı askerin fikir birli- Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gemileri ve köprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker, komutanın planını bilmediğinde tıpkı bir koyun sürüsü gibi komutanının peşinden gider 217 SUN TZU 4 0 . D ü ş m a n ı k e n d i p l a n ı n a u y g u n bir n o k t a y a s ü r e r e k , t e h l i keye düşmesini sağlamak komutanın en önemli görev- lerindendir. 41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her birine g ö r e a l ı n a c a k ö n l e m l e r , saldırıya veya s a v u n m a y a yönelik doğasının ana kanunlarını t a k t i k l e r ile i n s a n mutlaka özenle çalışmalıdır. YORUMLAR DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile zavantajlarından bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün san üzerindeki etkilerini kullanmaktır dein- SUN TZU 42. Düşman arazisinde ilerlerken genel prensip, ne kadar ileri g i d i l i r s e a s k e r i n prensibidir. daha o kadar dayanışma göstereceği Sınır y a k ı n l a r ı n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a ş a olasıdır. 43. Kendi ülkeni a r d ı n d a bırakıp, komşu kritik arazidesin d e m e k t i r . yorsa, birleşen yolların araziye girdiğinde, Dört y ö n d e iletişim kurulabili- bulunduğu anahtar arazidesindir. 4 4 . Bir ülkenin içlerine g i r d i ğ i n d e ciddi a r a z i d e s i n . Düşman arazisinde fazla ilerlemediğinde bulunduğun arazi yakın arazidir. 4 5 . D ü ş m a n ı n s a ğ l a m k a l e l e r i g e r i n d e k a l m ı ş , ö n ü n d e ise d a r geçitler b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşatılmış arazi denir. Çıkış o l a n a ğ ı y o k s a bu a r a z i y e Ümitsiz Arazi d e n i r . 4 6 . Bu d u r u m d a , dağınık arazide a d a m l a r ı m a a m a ç birliği a ş ı l a r ı m . Y a k ı n a r a z i d e ise, t ü m b i r l i k l e r i m i n a r a s ı n d a yakın temas olmasına bakarım. 218 47. İhtilaflı arazide, artçı b i r l i k l e r i m e d i k k a t eder, hızlandırırım. 48. Açık arazide, tırırım. dikkatimi savunmam üzerinde yoğunlaş- Birleşen yolların bulunduğu anahtar arazide müttefiklerimle işbirliğini ararım. 49. Ciddi arazide m a l z e m e ikmalini g ü v e n c e altına almaya ç a l ı ş ı r d ı m . Z o r a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s ı z ı n ilerletmeye verirdim. 50. Kuşatılmış arazide o r d u m u n geri ç e k i l m e yollarını kapatırdım. Ümitsiz arazide, askerlerime hayatlarının kurtul- masının ümitsiz olduğunu söylerdim. 51 . Bunun nedeni, d ü ş m a n t a r a f ı n d a n gelmesinin olanaksız olduğunu t ü i n a t ç ı bir d i r e n i ş kuşatıldığını, yardım bilen a s k e r d e olağan üs- g ü c ü , s ı n ı r s ı z bir s a v a ş m a i s t e ğ i n i n ortaya çıkacağını; askerlerimin t e h l i k e a l t ı n d a her e m r i yerine getireceğini bilmemdir. YORUMLAR DU Mü: Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana direnerek zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizlikle karşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarını oluştururlar. MENG SHI: Korku yollarında ilerleyen SUN 52. Durumunu asker her emre itaat eder. TZU bilmediğimiz k o m ş u prenslerle işbirliği y a p a - m a y ı z . Ö n c e d e n uçurumlarını, bataklıklarını, dağlarını, ormanlarını, tuzaklarını bilmediğimiz topraklardan y u g e ç i r m e k a k ı l işi d e ğ i l d i r . Y ö r e y i b i l e n yararlanmadıkça, doğanın bir o r d u - kılavuzlardan sağladığı avantajları kullana- mayız. 219 5 3 . S a v a ş ç ı bir p r e n s a ş a ğ ı d a k i d ö r t , b e ş p r e n s i b i g ö z a r d ı edemez. 5 4 . S a v a ş ç ı b i r p r e n s g ü ç l ü bir ülkeye saldırdığında gene- rallikteki ustalığını, d ü ş m a n kuvvetlerinin birleşmesini e n g e l l e m e k t e k i başarısıyla gösterir. Kendisini düşmana o l d u ğ u n d a n g ü ç l ü g ö s t e r i p , d ü ş m a n ı n olası m ü t t e f i k l e r ini k a r ş ı s ı n a ç ı k m a k t a n c a y d ı r ı r . YORUMLAR XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu durumda en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte bir orduyu kuramayacaktır. WANG ZHANG YU: Güçlü bir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki göstererek arkanda saf olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık olan ülkelere güçlü bir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri senden ürkerek başka ülkelerle ittifak kurma cesaretini gösteremeyeceklerdir. SUN TZU 55. D i ğ e r ü l k e l e r l e i ş b i r l i ğ i y a p m a k t a n y a d a o n l a r d a n y a r d ı m i s t e m e k t e n s e , k e n d i gizli planlarını u y g u l a y a r a k d ü ş m a n larının başını d ö n d ü r ü r , k o r k u t u r . Bunu başardığında, d ü ş m a n kentlerini fazla z o r l a n m a d a n ele geçirir, d ü ş m a n krallıklarını sona erdirir. YORUMLAR YU: Müttefik ve yardımcılar için çaba göstermemen halinde izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi kuramadığın taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel öfkeni kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise aslında kendi ülkeni yok edersin. ZHANG kını Bu konudaki birleştiremeyip, başka bir yorum ise düşmanın olan askerini toplayamıyor, müttefikleriyle ülke bir halara- ya gelemiyorsa bu durumda düşmanının ritesini iyice yitirmesini sağla ki düşman arzun çerçevesinde elde edebilesin. SUN temas yollarını kes, kalelerini, ülkesini otokendi TZU 5 6 . A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r ver, ö n c e k i p l a n l a r ı n dışında da emirler buyur. Bunları hakkıyla yaptığında, ordunu t ı p k ı t e k kişilik bir b i r i m m i ş g i b i y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n . YORUMLAR MEI YAOCHEN: Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde lebilecek ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et. LİN: Bir şatoyu ya da ülkeyi ele uygulamadığın ceza veya ödüller koy. şında hükümet kararları al, uygula. JİA SUN veriaynı geçirmek istediğinde ülkende Her zamanki kuralların dı- TZU 57. A s k e r l e r i n e planı değil, g ö r e v i söyle. S o n u c u , p a r l a k s a göster. D u r u m sıkıntılıysa sakın bir ş e y s ö y l e m e . YORUMLAR MEI YAOCHEN: Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerinden sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat. Başlarına gelebileceklerden asla söz etme. WANG lacaktır. caktır ZHANG maya XI: Asker Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden oendişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapıla- YU: müsaittir. İnsan psikolojisi korkudan 11 uzaklaşıp, ödüle koş- SUN TZU 58. Ordunu ölüm tehlikesine, zorluklara sür; zaferle dönecektir. 59. İnsan d o ğ a s ı g e r e ğ i z o r a d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e r i n i s o nuna kadar kullanmaz. YORUMLAR MEI YAOCHEN: Asker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıklarında kazanmaları ya da kaybetmeleri tümüyle böyle zamanlarda ne yapabileceklerine bağlıdır. SUN TZU 60. Savaşta zafer, kendi konumunu d ü ş m a n hedeflerine göre a y a r l a m a k l a gelir. 61 . Düşman saflarının ardına inatla s a r k m a k , s o n u n d a düş- man komutanını ö l d ü r m e başarısını getirecektir. 6 2 . B u n a ince hesapla k a z a n m a k denir. YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları arasında bir açık göremiyorsan yapacağın iş kendi formunu düşmandan gizleyip, izlerini yok etmektir. Düşmanı gizlice takip ederken, sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman senden oldukça güçlü olduğundan seni hor görüyorsa, kendini olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni küçümseyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip et ki tam rahata erip açık verdiğinde vurabilesin. Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük kalacaktır. Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının doğurduğu taktiklerdir. 2 2 2 YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et. uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye derim. SUN TZU ZHANG Sonra buna 63. K o m u t a y ı ele a l d ı ğ ı n d a , c e p h e d e k i ön yolları kapat, resmi kayıtları y o k et, elçilerin g e ç i ş i n i e n g e l l e . YORUMLAR ZHANG YU: Bir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji belirlendiğinde sınırlar kapatılıp, resmi kayıtlar imha edilmelidir ki casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın. SUN TZU 6 4 . S a v a ş k o n s e y i n d e k a r a r l ı ol, d u r u m k o n t r o l ü n ü e l i n e al. YORUMLAR MEI YAOÇHEN: kararlılık ketumluk Savaş konseyindeki sağlayacaktır. SUN planlamadaki sertlik ve TZU 65. D ü ş m a n ı n açık bıraktığı kapıdan içeri dal. 66. Düşmanın k u t s a l varlıklarını ele g e ç i r e r e k d ü ş m a n ı zorla. Düşman birliklerinin bir y o l u n u 67. Güçlerini ilerleme zamanlamasını öğrenmenin bul. hazırlamadan bitirici savaşa girme. 68. Düşmanın açığını buluncaya kadar yeni gelin gibi çekingen ol; açığı b u l d u ğ u n an y a b a n t a v ş a n ı gibi fırla. D ü ş m a n için artık ç o k g e ç t i r . 223 B ö l ü m XI I ATEŞLE SALDIRI SUN TZU 1. A t e ş l e saldırının beş yolu vardır. anında yakmaktır. Üçüncüsü Birincisi askerleri kamp İkincisi m a l z e m e depolarını yakmaktır. malzeme taşıyan araçları yakmak; ise d ü ş m a n ı n s i l a h , dördüncüsü mühimmat depolarını yakmaktır. Beşinci yol da d ü ş m a n birliklerinin arasına ateş atmaktır. 2. Saldırıya g e ç m e n i n en önemli koşulu ateş olanaklarına sahip olmaktır. G e r e k l i m a l z e m e her a n hazır t u t u l m a l ı d ı r . 3. Ateşle saldırının mevsimi, yangın b a ş l a t m a n ı n özel g ü n leri 4. vardır. Uygun mevsim havanın kuru o l d u ğ u aylar olup; özel g ü n - ler r ü z g a r ı n y ü k s e l d i ğ i g ü n l e r d i r . 5 . A t e ş l e s a l d ı r ı e s n a s ı n d a beş o l a s ı l ı ğ a hazır o l u n m a l ı d ı r . 6 . (a) A t e ş d ü ş m a n k a m p ı n a y a k l a ş t ı ğ ı n d a d ü ş m a n a g e c i k m e d e n saldır. 7 . (b) A t e ş d ü ş m a n a y a k l a ş t ı ğ ı h a l d e d ü ş m a n a s k e r l e r i hala s e s s i z ise, b e k l e . S a l d ı r m a . 8 . (c) A l e v l e r y e t e r l i y ü k s e k l i ğ e u l a ş t ı ğ ı n d a s a l d ı r m a k için k o ş u I l a r u y g u n s a saldır; y o k s a , o l d u ğ u n y e r d e kal. YORUMLAR Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındaki DU MU: amaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatı yaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etmek mümkün değildir. Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırmak akıl işi değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davranmamızın gerektiğini öğretiyor SUN TZU 9. (d) D ı ş a r ı d a n a t e ş l e saldırı o l a n a k s ı z s a , k a m p ı n i ç i n d e kendi kendine yangın çıkmasını bekleme. Uygun zamanı bekleyip, saldır. YORUMLAR ZHANG YU: zorunlu değildir. tılabilir önemli ratılmasıdır. Düşman kampında yangın çıkarmak için beklemek Yangın düşman kampının çevresinden de başlaolan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının yaSUN TZU 10. ( e ) Y a n g ı n ı b a ş l a t t ı ğ ı n d a , r ü z g a r ı n a r d ı n d a kal. R ü z g a r a karşı s a l d ı r m a . YORUMLAR MEI mez. YAOCHEN: Düşmanın Ateşin sonuna momentine karşı kadar savaşacağı saldırmak kesindir. sonuç getir- SUN TZU 1 1 . G ü n d ü z ç ı k a n r ü z g a r u z u n s ü r e l i d i r . G e c e e s i n t i l e r i ise çabuk diner. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu unutma. 2 2 5 gece sakın SUN 12. Her o r d u d a TZU a t e ş l e i l g i l i b u b e ş o l a s ı l ı k ç o k iyi b i l i n m e l i , yıldızların h a r e k e t i izlenmeli, a t e ş l e saldırı özel g ü n l e r i takip edilmelidir. • YORUMLAR YU: Ateşi kullanarak düşmana saldırıyı bilmek yeterli değildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı konacağını da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava koşullarını takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkı sıkıya bağlı kalmalıyız. ZHANG SUN TZU 1 3. Ateşi saldırı aracı olarak k u l l a n m a k zeka belirtisidir. Suyu s a l d ı r ı a r a c ı o l a r a k k u l l a n m a k ise g ü ç g ö s t e r g e s i d i r . 14. Suyla d ü ş m a n d u r d u r u l a b i l i r , a m a t ü m o l a n a k l a r ı e l i n d e n alınamaz. YORUMLAR ZHANG Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman bölmekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf sizin birlikleriniz gücünü korumuş olacaktır. YU: ordusunu düşerken SUN TZU 15. Girişimcilik savaşı ruhunu kullanmaksızın kazanmaya çalışan düşmana saldırıp, k o m u t a n şanssız k o m u t a n d ı r Çünkü sonuç, zaman ve kaynak kaybından öte değildir. 1 6 . B i l g e k o m u t a n planlarını ö n c e d e n hazırlar; usta k o m u t a n kaynaklarını değerlendirir. 1 7 . A v a n t a j g ö r m e d i k ç e h a r e k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir ş e y olmadıkça ordularını kullanma; kritik o l m a d ı k ç a s a v a ş m a . 226 bulunduğun pozisyon YORUMLAR ZHANG YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerle doludur. Akıllı hükümdarlar savaşta yenilgiden olabildiğince kaçınmalı bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır. Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır. SUN TZU 1 8 . Hiç bir h ü k ü m d a r o r d u l a r ı n ı k e n d i ö f k e s i için s a v a ş a s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n k e n d i hırsı i ç i n s a v a ş a k a l k mamalı. 1 9 . Size bir a v a n t a j s a ğ l a y a c a k s a i l e r l e y i n , y o k s a y e r i n i z d e kalın. 20. Zamanla öfke mutluluğa, s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d ö n ü şebilir. 2 1 . A n c a k , y o k e d i l e n bir k r a l l ı k a s l a y e n i d e n k u r u l a m a z ; ölüler canlanamaz. 2 2 . B u n e d e n l e , b i l g e h ü k ü m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n t e d b i r l i o l m a l ı d ı r . Bir ü l k e y i b a r ı ş i ç i n d e y ö n e t m e n i n , o r d u y u güçlü t u t m a n ı n yolu budur. YORUMLAR ÇAO ÇAO: W A N G XI: dan başka Orduyu kendi amaçlarınız Duygularınızda yarar getirmez. tutarsızlık için size kullanmayın. onur ve itimat kaybın- ZHANG YU: Silah kullanımında dikkatli bir hükümet ülkesini venlik içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin dusu bütünlük içindedir 227 güor- B ö l ü m XIII CASUSLUK VE İSTİHBARAT SUN TZU 1 . Y ü z b i n a s k e r l i k bir o r d u y u k u r u p , u z a k s a v a ş l a r a g ö n d e r mek, halkın üzerine büyük y ü k bindirir, devletin o l a n a k l a rını t ü k e t i r . S a d e c e g ü n l ü k h a r c a m a l a r y ü z bin g ü m ü ş e k a d a r y ü k s e l e b i l i r . Ülke içinde d e , d ı ş ı n d a da b ü y ü k kargaşalık olacak, t ü k e n e n insanlar savaş yollarında dökülec e k t i r . Yüz bin a s k e r i n en az d ö r t , b e ş y ü z bin aile o l d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o l u r s a , e t k i n i n n e k a d a r g e n i ş bir a l a n d a o l duğu anlaşılabilir. 2. Düşman kuvvetler, bir k a ç g ü n i ç i n d e o l u ş a c a k bir s o n u ç için y ı l l a r c a karşı karşıya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n , m a a ş ı nın, ödüllerinin öğrenmeyi devamını düşünerek düşmanın durumunu i h m a l e t m e k insanlık dışı d a v r a n ı ş t ı r . 3 . B u ş e k i l d e d a v r a n a n kişi lider o l a m a z , hükümdarına yarar- lı o l a m a y a c a ğ ı gibi zafere de ulaşamaz. 4. Bilge hükümdarla, iyi bir k o m u t a n ı n n o r m a l a s k e r l e r e oranla kolaylıkla savaş kazanıp, zafere ulaşması İSTİHBARAT'a bağlıdır. 5. Bu i s t i h b a r a t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e l m e z . T e c r ü b e ya da h e s a p lamayla da üretilemez. 6. Düşmanın durumu ancak başka insanlardan öğrenilebili- nir. 7-Beş tür casus (a) Y ö r e s e l kullanılır. casuslar. (b) İç c a s u s l a r . (c) D e v ş i r m e Casuslar. 228 (d) H ü k ü m l ü Casuslar. (e) H a y a t t a K a l a n C a s u s l a r . 8 . B u b e ş t ü r c a s u s u n h e p s i bir a r a d a k u l l a n ı l d ı ğ ı n d a g i z l i ist i h b a r a t s i s t e m i n i kimse ele g e ç i r e m e z . Buna, Kutsal Kullanımı denilir. kıymetli İplerin Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en kaynağıdır. 9. Yöresel casuslardan anlaşılan bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i - lerden haber alma hizmeti almaktır. 10. İ ç c a s u s d ü ş m a n s u b a y l a r ı n ı n kullanımıdır. 1 1 . D e v ş i r m e c a s u s l a r , ele g e ç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h i n e kullanılan d ü ş m a n c a s u s l a r ı d ı r . 12. H ü k ü m l ü y a d a Ölü c a s u s l a r d ü ş m a n ı y a n ı l t m a k a m a c ı y l a çeşitli davranışlara yönlendirilip sonra da bizim casuslarımızca d ü ş m a n a bilinçli olarak belirtilen casuslardır. 13. Y a ş a y a n c a s u s l a r , başaran düşman kampından haber getirmeyi casuslardır. YORUMLAR ZHANG mutanlar balarıdır. YU: İç casuslar düşman yönetiminin ile düşman tarafından cezalandırılmış hor gördüğü kosubayların akra- DU MU: Düşman yönetiminde işini yitirmiş zeki yöneticilerin yanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları gereği açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine inandıkları mevkilere getirilmemiş olanlarla ülkenin karşılaşacağı zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı amaçlayanlar da bulunabilir. Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy edinmişler de vardır. laşılarak zırlanan Bunların her birine ülkenin gerçek planlar hakkında gizlice, çeşitli rüşvet durumunu öğrenmek, bilgi almak mümkün yöntemleri ile yaksizinle ilgili haolabileceği gibi yi- ne bu tür insanları kullanarak yaratmak da olasıdır. düşman ülkesinde kargaşa ve ikilik Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cömert davranarak kendi yanınıza çekin. Bu tür devşirme casuslar karşı casusluk ya da iki taraflı casuslukta kullanılır. XI: Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize bilgi verilmesi için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi vermek amacıyla geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletmek üzere kullanılan casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölümdür; bu yüzden bu tür casuslara ölü casus da denilir. WANG DU YU: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz casuslar düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu casuslardan edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. Ancak gerçek düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ölümdür. DU MU: Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslardır. Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünümlü ancak zeki, dış görünümlerinden anlaşılması imkansız cesarette, güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça satın alınması imkansız olduğu gibi yine bu casuslar açlık, susuzluk, onursuzluk gibi her türlü zorluğa aldırış bile etmezler. SUN TZU 14. O r d u i ç i n d e e n yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k kişiler c a s u s l a r d ı r . B a ş k a hiç bir b i r i m c a s u s l a r k a d a r ö d ü l e l a y ı k d e ğ i l d i r . Y e r y ü z ü n d e k i b a ş k a hiç b i r m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i z l i liğe s a h i p d e ğ i l d i r . YORUMLAR DU YU: Kendisine man için çalışmaya, Bu nedenle casuslara iyi davranılmayan casus dönekleşerek düşsizin hakkınızda bilgi taşımaya başlayabilir. zengin ödüller verin ki yaptıkları işe güve- 230 niniz olsun. etmektedir. Görevini gizlilikle yapmayan casus kesinlikle intihar SUN TZU 1 5 . D o ğ a l ü s t ü n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hiç k i m s e c a s u s o l a maz. 16. C a s u s l a r iyilik v e d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z . 17. Casusların raporlarını anlamak ve d o ğ r u l u ğ u n d a n emin o l m a k için ince z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 18. Uyanık ol! Her iş için c a s u s k u l l a n . YORUMLAR DU MU: Her meselenin çözümü önceden edinilen bilgiye dayalı - SUN TZU 1 9 . Bir c a s u s z a m a n ı g e l m e d e n bir h a b e r i b a ş k a s ı n a v e r m i s se, h e m c a s u s u h e m de h a b e r i alan kişiyi öldür. YORUMLAR MEI haberi Casusu öldürmenin nedeni öldürmenin nedeni ise konuşmasını YAOCHEN: alanı bilgiyi sızdırması, engellemektir. SUN TZU 2 0 . A m a ç i s t e r bir o r d u y u v u r m a k , i s t e r bir ş e h r i z a p t e t m e k , i s t e r s e bir k i ş i y e s u i k a s t d ü z e n l e m e k o l s u n , komutanlar- ın, k o m u t a n y a r d ı m c ı l a r ı n ı n , k a p ı m u h a f ı z l a r ı n ı n , n ö b e t ç i lerin isimlerini ö ğ r e n m e k özel ö n e m e sahiptir. Casuslarımızın amacı bu bilgilere sahip olmaktır. YORUMLAR DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hakkında bilgi almak son derecede önemlidir. O zaman, her bir düşman için kapasitelerine uygun önlemler alınabilir. SUN T Z U 2 1 . Düşmanın aramıza g ö n d e r d i ğ i casuslar t e s p i t edilip, rüşv e t l e k a n d ı r ı l m a l ı , ele g e ç i r i l i p r a h a t e d e c e k l e r i y e r l e r d e tutulmalıdır. Böylece onları kendi saflarımıza çekip devşirme casus yaparak kendi hizmetimizde kullanabiliriz. 2 2 . D e v ş i r m e c a s u s l a r ı n bize s a ğ l a y a c a ğ ı b i l g i l e r s a y e s i n d e mahalli ve iç casusları elde edebiliriz. 2 3 . Y i n e y a l n ı z o n l a r ı n s a y e s i n d e Ölü c a s u s l a r ı k u l l a n a r a k yanıltıcı bilgileri d ü ş m a n a ulaştırabiliriz. 24. Son olarak, yine onların s a y e s i n d e Y a ş a y a n c a s u s l a r d a n bilgi alabiliriz. YORUMLAR ZHANG YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanın içindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursunuz. Bu yöntemle ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldatmak amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların vereceği bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan casusları düşmana gönderin. SUN TZU 25. Casus k u l l a n m a n ı n tek a m a c ı d ü ş m a n h a k k ı n d a bilgi t o p l a m a k t ı r . B u b i l g i ise, ilk o l a r a k D e v ş i r m e C a s u s t a n a l ı n a bilir. B u n e d e n l e D e v ş i r m e C a s u s e l ü s t ü n d e t u t u l m a l ı d ı r . 232 2 6 . Eski z a m a n l a r d a Y i n h a n e d a n ı n ı n y ü k s e l m e s i Hsia t a r a f ı n d a n kontrol edilen I Chih a d ı n d a k i İmparator casusla g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı şekilde Chou H a n e d a n ı da Yin'e bağlı c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e ç m i ş t i . YORUMLAR DU MU: Düşmanın gerçek durumunu anlamak ve bu amaçla başka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok iyi davranmak gerekir. SUN TZU 2 7 . O r d u n u n c a s u s l u k k a n a d ı n ı e n iyi k u l l a n a n h ü k ü m d a r b i l g e h ü k ü m d a r , e n iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise u s t a komutandır. Casusluk sonuç getirir. Ordunun harekattaki b a ş a r ı s ı c a s u s l a r ı n b e c e r i s i ile o r a n t ı l ı d ı r . YORUMLAR DU MU: Düşmanın durumu bilinmedikçe bir ordunun operasyona kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan yapılamaz.