Department of Social Sciences

Rozdział 2 | Struktura badań Rozdział 3 | Dane. Przestrzenny kontekst analiz Rozdział 4 | Metodologia badań w ramach komponentu społecznego i powiązanie ich z przestrzenią osiedlową ▪ Typy morfologiczne osiedli Wrocławia Rozdział 5 | Aktywność mieszkańców i interesariuszy na wrocławskich osiedlach ▪ Aktywność mieszkańców w zgłaszaniu projektów do Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego ▪ Aktywność mieszkańców w zakresie aplikowania o "mikroGRANTY" Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016 ▪ Aktywności na osiedlach ▪ Aktywność mieszkańców w badaniach społecznych Rozdział 6 | Funkcjonowanie osiedli i życie na osiedlach ▪ Usługi w osiedlach ▪ Mieszkańcy osiedli ▪ Problemy w osiedlach i potrzeby mieszkańców ▪ Potencjał społeczny osiedli oraz model organizacji i funkcjonowania osiedla Rozdział 7 | Konkluzje i rekomendacje Aneks 1 | Zespół badawczy Aneks 2 | Ankieta internetowa: Jakość życia w przestrzeni lokalnej Aneks 3 | Scenariusz zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI) Bibliografia i spisy 7 13 19 49 63 125 193 199 201 225 231 9 rozdział 1

Raport prezentuje wyniki rocznego projektu badawczego dotyczącego postaw mieszkańców Wrocławia wobec kultury udostępnianej w przestrzeni miejskiej (w tym także sposobów uczestnictwa w niej) oraz ich stosunku do Europejskiej Stolicy Kultury. Studia jakościowe, prowadzone w formie zogniskowanych wywiadów grupowych, pozwoliły wniknąć w badaną problematykę, ujawniając różnorodność i złożoność analizowanych fenomenów. Wyniki badań wskazują, iż sposoby doświadczania ESK związany były z nawykami uczestnictwa w kulturze, te zaś traktować należy jako następstwo rozumienia kultury oraz jej roli i miejsca w życiu jednostek.

The report presents results of a year-long research project on the attitudes towards culture mediated in and by urban public space, on the ways of participating in urban culture and also on peoples' attitude towards the European Capital of Culture Wrocław 2016. Focused group interviews used as a method in this qualitative study allowed to gain a deeper insight into the researched matter and to reveal diversity and complexity of the phenomena under study. The results show that the way people experienced the European Capital of Culture is closely related to their well-established behaviors in the sphere of participation in culture. Their habits are the result of culture is understood and what role is ascribed to it in peoples' everyday lives.

The report contains analysis of data related to special events of EcoC Wrocław 2016. They were twelve events which organized the all-year rhythm of EcoC in Wrocław. In the report the emphasis was put on the social characteristics of the participants, on the social character of their engagement and on the assessment of the events in which a lot of attention was given to a multi-sensual experience of the events. An important aspect of the research was also the analysis of qualitative data collected in an open question in the survey.

Raport zawiera analizę danych odnoszących się do cyklu specjalnych weekendów ESK – 12 wydarzeń, które wyznaczały roczny rytm wrocławskiej edycji ESK. W raporcie skupiono się na charakterystyce społecznej uczestników badań specjalnych weekendów, uspołeczniającym charakterze ich uczestnictwa w weekendach, na ocenie wydarzeń pod względem organizacji oraz wieloaspektowego doświadczania wydarzeń. Istotnym elementem badań była analiza komentarzy jakościowych zebranych w ankiecie.

Services originally developed as natural concentrations of human activity, reflecting the Christallerian hierarchy of central places. Today, those natural mechanisms are challenged by strong competition from online facilities. More and more services are offered by the internet and this affects the traditional 'bricks-and-mortar' urban development. In this article, the main research problems of the inter-relatedness of real and virtual environments are defined in the context of urban neighbourhood service centres. The process of conversion from offline services into online ones is treated as a canvas for building a comprehensive research model for studying the development of the contemporary urban services sector in the local scale. Particular research questions and hypotheses are formulated and followed by a set of methods for further empirical research.

Services originally developed as natural concentrations of human activity, reflecting the Christallerian hierarchy of central places. Today those natural mechanisms are challenged by strong competition from online facilities. More and more services are offered by the Internet and this affects the traditional „bricks-and-mortar‟ urban development. In this paper we examine the potential for conversion from offline to online channels in urbanized neighbourhoods. The research sample reflects the current trends in human settlement in Poland and includes a wellestablished urban neighbourhood (Pereca Square in Wrocław) and a rapidly developing suburban municipality (Rynek Square in Siechnice). A social research conducted in 2017 among users of public spaces and among service providers (276 respondents in total) enables drawing reliable hypotheses on the relationship between offline and online services in local contexts. The results show that about 58% of customers in Wrocław and 75% in Siechnice use online shopping whereas only 26% of service providers in Wrocław and 19% in Siechnice offer their products online. There is a significant potential for conversion from offline to online channels (and for hybridization of both of them) which is relatively higher in suburban neighbourhoods but lower in urban ones. The paper contributes to the current debate on the real-virtual dichotomy in urban development. In particular it addresses the question of the conflicting (competitive) or supporting (complementary) role of the Internet in shaping urban functions. It also gives a valuable insight into the demand-supply relationship in various (urban and suburban) settings and defines the potential for hybridization of online and offline channels in local urban services.

W tradycyjnym, hierarchicznym ujęciu systemu osadniczego lokalne centrum usługowe (LCU) zajmuje szczególną pozycję. Jest nie tylko podstawowym składnikiem sieci miejsc centralnych, ale również nośnikiem określonych, nietransferowalnych na inne poziomy hierarchii funkcji miastotwórczych. Pełni kluczową rolę wżyciu społeczności lokalnych, oferując dostęp do codziennych usług i przyczyniając się do podnoszenia jakości życia w obszarach mieszkaniowych.
Współcześnie te unikatowe funkcje ulegają jednak erozji na skutek rozwoju technologii (w tym zwłaszcza usług online) oraz zmian stylu życia (osłabienia więzi międzyludzkich, komercjalizacji zachowań w przestrzeniach konsumpcji, domocentryzmu). Aby LCU mogło sprostać wyzwaniom, jakie stawia przed nim cywilizacja, musi adaptować się do nowych okoliczności, musi być odpowiednio zaplanowane i zarządzane. W tej perspektywie centrum lokalne okazuje się sprawą polityczną – usytuowane na styku zagadnień z zakresu przestrzeni publicznych i wolnego rynku LCU wymaga skutecznego zarządzania przez władze publiczne różnych szczebli, w tym zwłaszcza przez samorządy gminne.
Prezentowana książka ma na celu uporządkowanie i rozwinięcie dotychczasowej wiedzy z zakresu kształtowania lokalnych centrów usługowych, a w dalszej perspektywie podniesienie jakości życia w obszarach zurbanizowanych w Polsce. Temu właśnie ma służyć tytułowy Model LCU, czyli zestaw reguł, jakimi powinny się kierować władze samorządowe, dążąc do wytworzenia lub utrzymania lokalnych centrów usługowych.
Koncepcja lokalnego (osiedlowego) ośrodka usługowego jako miejsca organizującego przestrzeń zamieszkiwania, zaspokajającego codzienne potrzeby i ogniskującego życie społeczności lokalnej jest znana w środowisku urbanistów i planistów przestrzennych oraz implementowana w praktyce projektowej. Brakuje jednak jej powiązania z szerszym nurtem polityki publicznej. Coraz liczniejsze przykłady wdrożeń, choć pod wieloma względami podobne do siebie, nie są odbiciem jakiejś jednej wizji rozwoju centrów lokalnych w obszarach zurbanizowanych – wynikają raczej z oddolnej inicjatywy pojedynczych samorządów. Tymczasem bez odniesienia do szerszych nurtów politycznych potencjał drzemiący w lokalnych centrach usługowych pozostanie w dużej mierze niewykorzystany. Dlatego ważnym zadaniem jakie stawia sobie ta książka jest wskazanie roli, jaką LCU ma do odegrania w kształtowaniu spójności terytorialnej oraz budowaniu silnych społeczności lokalnych.
Prezentowana praca wpisuje się w ten szeroki nurt badawczy, podejmując zagadnienie planowania, tworzenia i funkcjonowania LCU w obszarach zurbanizowanych o zróżnicowanym charakterze. Poprzez rekapitulację aktualnych teorii urbanistycznych i przeprowadzenie interdyscyplinarnych badań empirycznych projekt Model LCU przynosi zarówno praktykom, jak i badaczom nową wiedzę z zakresu planowania lokalnych ośrodków usługowych.
Można powiedzieć, że „wartość dodana” przeprowadzonych badań zasadza się na trzech elementach: 1) opracowaniu wszechstronnego, teoretycznego Modelu LCU określającego ramy, w jakich należy podejmować decyzje przestrzenne w osiedlach mieszkaniowych w celu zapewnienia mieszkańcom odpowiedniej jakości życia, a lokalnym usługodawcom warunków do stabilnego funkcjonowania i rozwoju na lokalnym rynku; 2) jednoznacznym powiązaniu koncepcji LCU z polityką spójności terytorialnej; 3) ukazaniu znaczenia LCU dla kształtowania silnych społeczności lokalnych.