Papers by Anna Kochan
Pamietnik Literacki, 2015
WIEŚNIAK" ODNALEZIONY UWAGI O EDYCjACH UTWORU ANDRZEjA ZBYLITOWSKIEGO Andrzej Zbylitowski -XVI-wi... more WIEŚNIAK" ODNALEZIONY UWAGI O EDYCjACH UTWORU ANDRZEjA ZBYLITOWSKIEGO Andrzej Zbylitowski -XVI-wieczny poeta i dworzanin Zygmunta III Wazy, jest dziś znany badaczom i czytelnikom głównie z epickiej Drogi do Szwecyjej i dwóch utworów o tematyce ziemiańskiej: Żywota szlachcica we wsi oraz wydanego w r. 1600 Wieśniaka. Ten ostatni został napisany 8-zgłoskowcem i liczył nieco ponad 940 wersów. Składa się z dwóch części: pierwszą stanowi pochwała wsi, bohaterką drugiej jest "nimfa słowieńska", której poeta oferuje dary tejże wsi i nakłania, aby z nim zamieszkała. Całość poprzedza wiersz dedykacyjny Do Jaśnie Oświeconego Pana Janusza Książęcia J. M. Ostrowskiego [...] (44 wersy). Druk składa się z 16 kart formatu in quarto. Pierwszy wysoko ocenił Wieśniaka Hieronim juszyński -wiersz "ze wszystkich jego [tj. Zbylitowskiego] najgładszy" 1 . Euzebiusz Słowacki w dość obszernym studium, silnie zresztą oddziałującym na innych badaczy, uznał, iż to poeta nad wyraz godny szacunku, tak klasyfikując tę twórczość: "W żadnym języku nie można znaleźć wierszów poetyczniejszych i milszych w tym rodzaju" 2 . Stanisław Dobrzycki Żywot szlachcica we wsi i Wieśniaka traktował jako "pełne życia i naturalności", uważając opisy wsi za lepsze od tych, które wyszły spod pióra Szymona Szymonowica 3 . Stanisław Windakiewicz widział zaś w poecie głównie spadkobiercę jana Kochanowskiego, a Wieśniaka uznał za najwartościowszy w dorobku Zbylitowskiego i "bardzo wybitny w poezji ziemiańskiej utwór", wprawdzie "nieszczególnie natchniony, ale zajmujący i potoczysty" 4 . Oczywiście, zdarzały się także opinie krytyczne. Najokrutniejsza wyszła spod pióra Aleksandra Brücknera, który spuściznę literacką Zbylitowskiego scharakteryzował jako "mieszaninę całego mitologicznego balastu, bez którego i kroku nie robi poeta", uznając go nawet za "ojca tego bezsmaku" 5 . Wieśniak nie zaprzątał później uwagi badaczy i twórczość Zbylitowskiego ulegała stopniowemu zapomnieniu 6 . Ostatnim wydawcą Wieśniaka był Teodor Wierzbowski, wykładowca literatury 1 M. H. j u s z y ń s k i, Dykcjonarz poetów polskich. T. 2. Kraków 1820, s. 366. 2 E. S ł o w a c k i, Dzieła z pozostałych rękopismów ogłoszone. T. 3. Wilno 1826, s. 128. 3 S. D o b r z y c k i, Z dziejów literatury polskiej. Kraków 1907, s. 134. 4 S. W i n d a k i e w i c z, Poezja ziemiańska. Kraków 1938, s. 94-95. 5 A. B r ü c k n e r, Dzieje literatury polskiej w zarysie. T. 1. Warszawa 1903, s. 190-191. 6 Ostatnie wydania utworów A. Z b y l i t o w s k i e g o: Trzy podróże. Wstęp, objaśn. E. K o t a r s k i. Gdańsk 1973; Dwa panegiryki ku czci Zygmunta III Wazy. Oprac. H. K a s p r z a k -O b r ę b s k a.
Pamietnik Literacki, 2020
anna koCHan Uniwersytet Wrocławski "kot Ze LWem" mikołaJa reJa UWaGi o WerSJaCH tekStU na PoDStaW... more anna koCHan Uniwersytet Wrocławski "kot Ze LWem" mikołaJa reJa UWaGi o WerSJaCH tekStU na PoDStaWie FraGmentU oDnaLeZioneGo DrUkU i ZaCHoWaneGo rĘkoPiSU Dialog mikołaja reja Kot ze Lwem znany jest nam w całości z manuskryptu, w którym został zapisany pod tytułem: Kot ze Lwem rozprawia o swobodzie a o niewoli. Z rejestrów księgarskich wiemy, że utwór wydano przed 1559 r. i do niedawna uważano, że nie ocalał żaden drukowany egzemplarz tej edycji. rok 1559 to data pośmiertnego inwentarza ruchomości po księgarzu lwowskim Piotrze Poznańczyku: widnieje tam notka o jednym egzemplarzu interesującego nas dialogu pośród wielu innych druków z pozostawionego asortymentu handlowego 1 . Podczas prac nad inwentaryzacją starych druków przechowywanych w archiwum archidiecezjalnym w Gnieźnie w oprawie książki Consilia nicolasa Bohiera z 1554 r. Jakub łukaszewski i Wiesław Wydra odnaleźli fragmenty dziewięciu druków, w tym dwie karty rejowego dialogu Kot ze Lwem 2 . to wspaniałe i niezwykłe odkrycie, a trzeba dodać, że już niegdyś, bo niemal 100 lat wcześniej, w tymże archiwum Stanisław Piekarski odszukał pośród rzadkich dzieł ułamki innych zaginionych utworów nagłowiczanina 3 . Badacze poznańscy określają, iż książka Bohiera została oprawiona po 1554 roku 4 . Przekaz rękopiśmienny dialogu zachował się w kopiariuszu z lat 1548-1551 Biblioteki Czartoryskich w krakowie (sygn. 3581, s. 391-408) i tekst wydawano dotychczas na tej podstawie 5 . Datacją utworu zajął się niegdyś tadeusz Witczak, który ocenił, że Kot ze Lwem powstał około połowy XVi wieku 6 . Jak wynika z do-1 Zob. W. ł o z i ń s k i, Leopolitana. "kwartalnik Historyczny" 1890, s. 453. -k. B a d e c k i, Piotr z Poznania pierwszy stały księgarz lwowski †1559 r. "Lwowskie Studia Biblioteczne" 1932, s. 73. 2 J. ł u k a s z e w s k i, W. W y d r a, Fragmenty "Kota ze Lwem" Mikołaja Reja i innych druków z XVI w. odnalezione. Poznań 2016. 3 S. P i e k a r s k i, Fragmenty dwu zaginionych dialogów Mikołaja Reja. kraków 1923. 4 ł u k a s z e w s k i, W y d r a, op. cit., s. 8. 5 Jako pierwszy opublikował utwór Kot ze Lwem J. k o r z e n i e w s k i w artykule Nieznane polskie i łacińskie wiersze politycznej treści 1548-1551 ("rocznik Filarecki" t. 1 á1886ñ átransliteracjañ), potem ukazały się transkrypcje w opracowaniach J. k r z y ż a n o w s k i e g o (m. r e j, Pisma wierszem. áWybórñ. Wrocław 1954. Bn i 151) oraz a. k o c h a n (m. r e j, Wybór pism. Wstęp A. k oc h a n. Wyd. 2, popr. Wrocław 2015. Bn i 308). 6 T. W i t c z a k, Do genezy dialogu "Kot ze Lwem". W: Studia nad twórczością Mikołaja Reja. Warszawa-Poznań 1975.
Pamietnik Literacki, 2013
Odrodzenie I Reformacja W Polsce, 2006
Pamiętnik Literacki
Andrzej Zbylitowski-XVI-wieczny poeta i dworzanin Zygmunta III Wazy, jest dziś znany badaczom i c... more Andrzej Zbylitowski-XVI-wieczny poeta i dworzanin Zygmunta III Wazy, jest dziś znany badaczom i czytelnikom głównie z epickiej Drogi do Szwecyjej i dwóch utworów o tematyce ziemiańskiej: Żywota szlachcica we wsi oraz wydanego w r. 1600 Wieśniaka. Ten ostatni został napisany 8-zgłoskowcem i liczył nieco ponad 940 wersów. Składa się z dwóch części: pierwszą stanowi pochwała wsi, bohaterką drugiej jest "nimfa słowieńska", której poeta oferuje dary tejże wsi i nakłania, aby z nim zamieszkała. Całość poprzedza wiersz dedykacyjny Do Jaśnie Oświeconego Pana Janusza Książęcia J. M. Ostrowskiego [...] (44 wersy). Druk składa się z 16 kart formatu in quarto. Pierwszy wysoko ocenił Wieśniaka Hieronim juszyński-wiersz "ze wszystkich jego [tj. Zbylitowskiego] najgładszy" 1. Euzebiusz Słowacki w dość obszernym studium, silnie zresztą oddziałującym na innych badaczy, uznał, iż to poeta nad wyraz godny szacunku, tak klasyfikując tę twórczość: "W żadnym języku nie można znaleźć wierszów poetyczniejszych i milszych w tym rodzaju" 2. Stanisław Dobrzycki Żywot szlachcica we wsi i Wieśniaka traktował jako "pełne życia i naturalności", uważając opisy wsi za lepsze od tych, które wyszły spod pióra Szymona Szymonowica 3. Stanisław Windakiewicz widział zaś w poecie głównie spadkobiercę jana Kochanowskiego, a Wieśniaka uznał za najwartościowszy w dorobku Zbylitowskiego i "bardzo wybitny w poezji ziemiańskiej utwór", wprawdzie "nieszczególnie natchniony, ale zajmujący i potoczysty" 4. Oczywiście, zdarzały się także opinie krytyczne. Najokrutniejsza wyszła spod pióra Aleksandra Brücknera, który spuściznę literacką Zbylitowskiego scharakteryzował jako "mieszaninę całego mitologicznego balastu, bez którego i kroku nie robi poeta", uznając go nawet za "ojca tego bezsmaku" 5. Wieśniak nie zaprzątał później uwagi badaczy i twórczość Zbylitowskiego ulegała stopniowemu zapomnieniu 6. Ostatnim wydawcą Wieśniaka był Teodor Wierzbowski, wykładowca literatury 1 M. H. j u s z y ń s k i, Dykcjonarz poetów polskich.
Pamietnik Literacki, 2013
Edited Books by Anna Kochan
Miscellanea literackie i teatralne, 2010
przez przyjaciół i uczniów na 70. urodziny ofi arowane Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Część I
Uploads
Papers by Anna Kochan
Edited Books by Anna Kochan