Maximilian II Emanuel van Beyern
Maximilian II Emanuel van Beyern (Duuts: Maximilian Emanuel Ludwig Maria Joseph Kajetan Anton Nikolaus Franz Ignaz Felix), kortweg Max Emanuel (München, 11 juli 1662 - München, 26 februoari 1726), bygenoamd de Blowwe Keurvorst (noa 't kleur van zyn woapnuutrustienge), was van 1679 toet 1726 keurvorst van 't Keurvorstndom Beyern en van 1691 toet 1706 landvoogd van de Spoansche Nederlandn.
Max Emanuel was de zeune van keurvorst Ferdinand Maria van Beyern en Henriëtte Adelheid van Savoye, dochter van Victor Amadeus I van Savoye. Je volgde in 1679 zyn voader ip en je was deur zyn schatkiste interessant vo zowel keizer Leopold I of vo de Fransche keunienk Louis XIV. Je koos vo de kant van den êestn en je trouwde mè zyn dochter Maria Antonia van Ôostnryk.
In teegnstellienge toet zyn voader bemoeide Max Emanuel hem uutdrukkelik met d' Europeesche pollitiek. Je was in 1683 anwezig by 't beleg van Weenn en doarachter vocht 'n an de kant van de keizer in de Turksche Oorloogn. By de veroverienge van Belgrado in 1688 ist 'n gekwetst gerakt deur e pyle. Je wierd doarip deur de keizer benoemd toet generalissimus, een hoge militaire rank, en je leidde azo zyn troepn noar Italië, woar dat 'n 't beleg van Carmagnola meemakte. In de Neegnjoarign Oorloge stoend 'n an de kant van de Liga van Augsburg.
In december 1691 wierd 'n benoemd toet Spoansche landvoogd van de Zuudelike Nederlandn. Je weunde doar ook sedert moarte 1692, moar in de loop van tyd liet 'n 't doageliks bestier mêer en mêer over an Jan van Brouchoven.
Deur zyn twêede trouw (1694) mè Theresia Kunigunde Sobieska krêegt 'n, achter de dôod van heur voader Jan III Sobieski, de keure vo keunienk van Pooln te kommn. Moa je verkoos van in West-Europa te bluuvn.
Den oenverwachtn dôod van zyn zesjoarig zeuntje Joseph Ferdinand, die deur keunienk Carlos II van Spanje toet zyn erfgenoam was gekoozn, makte een ende an zyn ambitieuze plann. 't Feit da Carlos by testament Filips V, e klêenzeune van keunienk Louis XIV van Frankryk, toet erfgenoam benoemde, leidde in 1701 toet de Spoansche Successieoorloge. Max Emanuel kêerde in da joar were noa Beyern en je koos in den oorloge de kant van de Fransche keunienk. Moar achter 't Frans-Beiers verlies in de Slag by Blenheim most 'n in 1704 zyn land verloatn. Je wierd in 1706 tegoare mè zyn broere Jozef Clemens van Beyern in de ryksban gedoan.
Je verblêef sedert 1704 were in de Nederlandn, moa de Grôte Alliansje (e verboend tusschn Iengeland, de Republiek van de Nederlandn, Ôostnryk en Pruusn) bezette in 1706 't Groafschap Vloandern en in 1709 't Groafschap Henegouwn. Max Emanuel krêeg in 1712 van Filips V de soevereiniteit over de nie-bezette gewestn Hertogdom Luxemburg en Noamn. Achter de Vrede van Utrecht (1713) en de Vrede van Rastatt (1714), woaby dat 'n de juste verkreegn soevereiniteit ofstoend an Ôostnryk, wierd 'n hersteld ip de Beyersche trône. Achter dat 'n in 1717 d' Ôostnrykers steunde teegn de Turkn, krêegt 'n ook zyn keurvorstelike stemme were.
Achter zyn dôod de 26ste februoari 1726 wierd 'n ipgevolgd deur zyn zeune Karl Albrecht van Beyern, die in 1742 ols Karl VII keizer kwam van 't Heilig Rooms Ryk.
Vrouwn en joengers
[bewerkn | brontekst bewerken]Max Emanuel trouwde de 15e juli 1685 mè Maria Antonia van Ôostnryk, dochter van keizer Leopold I van 't Heilig Rooms Ryk en Margaretha Theresia van Spanje. Under joengers:
- Leopold Ferdinand (1689), prins van Beyern, stierf drie doagn achter de geboorte
- Anton (1690), prins van Beyern, stierf nog dezelfstn dag
- Joseph Ferdinand van Beyern (1692-1699), keurprins van Beyern, prins van Asturië
Je kwam weeuwnoare in 1692 en je trouwde in 1695 mè Theresia Kunigunde Sobieska, prinsesse van Pooln, dochter van Jan III Sobieski, keunienk van Pooln en Marie Casimire Louise de la Grange d’Arquien. Under joengers:
- Dôodgeboorn zeune (1695)
- Maria Anna Caroline (1696-1750), de 29stn oktober 1720 toegetreedn in 't klôoster by de clarissn
- Karl Albrecht (1697-1745), keurvorst van Beyern, Rooms keizer, keunienk van Boheemn
- Philipp Moritz Maria (1698-1719), postuum verkoozn toet bisschop van Paderborn en Münster
- Ferdinand Maria Innocentius (1699-1738), keizerlik veldmoarschalk
- Clemens August (1700-1761), keurvorst en eirtsbisschop van Keuln, prins-bisschop van Hildesheim, Münster, Paderborn en Osnabrück
- Wilhelm (1701-1704), prins van Beyern
- Alois Johann Adolf (1702-1705), prins van Beyern
- Johann Theodor (1703-1763), prins-bisschop van Luuk, bisschop van Regensburg en Freising
- Maximilian Emanuel Thomas (1704-1709), prins van Beyern