Salta al contegnùo

Declinasion

Da Wikipedia, l'ençiclopedia libara.

In lenguìstica ła declinasion l'è l'insieme de łe varie fórme che ciapa i nomi, i agetivi, i artìcołi e i pronomi par indicar ła funsion sintàtica che i ga inte na fraxe. Łe fórme łe canbia drio ła final (dexinensa) o ła parte inisial de ła paroła (prefiso) o in baxe a canbiaminti interni de vocal o consonante.

Tradisionalmente ła declinasion ła vien divixa in caxi (lat. casus "el cascar, nar zo, ła caduta") o sia el modo che ła paroła ła casca quando che ła vóxe ła va zo in fóndo a ła paroła, ndando a finir in vari modi. Questo parché łe prime łéngue studiàe (łatin, grego, sànscrito) łe baxava ła só declinasion su ła final. In latin gh'era sie caxi (tri caxi direti nominativo, acuxativo, vocativo e tri caxi obliqui genitivo, dativo, ablativo) ma ghe xe altre łéngue anca moderne che łe ghen'à de pi.

Par exenpio:

Ła declinasion ła distingue anca el xenare come maschil, feminil e in caxo nèutro che in serte łéngue el vien sostituìo da ła clase che ła raprexenta de łe caratarìstiche fìxiche come animà/inanimà, uman/no-uman, vegetal, èser soranaturałe, roba fata a man/roba naturałe. El swahili par exenpio el ga un sistema de clasi, mentre el svedéxe el ga un sistema misto baxà su "maschil (uman), feminil (uman), nèutro, xenare-comun (=no-uman ma gnanca nèutro)".

Da ùltimo, ła declinasion ła distingue anca el nùmaro o sia de sòłito el singołar, el plural e in caxo el dual (che indica i pari de robe: dó man, dó careghe). In serte łéngue ghe xe el trial (tri robe) e el quatrial quatro e łe łéngue dei signi le ga parfin el quinquial (grupi de sinque robe).

Controło de autoritàLCCN (ENsh99005494 · GND (DE4133570-3 · BNF (FRcb120825406 (data)
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Declinasion&oldid=1012009"