Papers by Katerina Tzavelopoulou
Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη λατρεία των ηρώων στις αγορές της αρχαιότητας. Πρόκειται για ένα σημ... more Η παρούσα μελέτη εξετάζει τη λατρεία των ηρώων στις αγορές της αρχαιότητας. Πρόκειται για ένα σημαντικό για την αρχαιολογική και θρησκειολογική έρευνα θέμα που χαρακτηρίζεται για το πλούσιο και πολυποίκιλο υλικό του. Η θεώρηση του αντικειμένου βασίζεται στη συνεξέταση των γραμματειακών και επιγραφικών κειμένων και των ανασκαφικών δεδομένων, ορισμένων αδημοσίευτων, που αποτελεί και την πρωτοτυπία του θέματος, καθώς οι παλαιότερες μελέτες επικεντρώθηκαν μόνο σε μία από τις δύο κατηγορίες. Η συνεξέτασή τους οδηγεί σε σημαντικά πορίσματα σχετικά με την τέλεση της ηρωολατρείας κατά την αρχαιότητα και τη σχέση της με την εκάστοτε πολιτική που την υπαγόρευε. Η έρευνα περιορίζεται γεωγραφικά στον Ελλαδικό, Αιγαιακό και Μικρασιατικό χώρο και επεκτείνεται χρονικά από τους ύστερους γεωμετρικούς έως τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους. Η μελέτη διαρθρώνεται σε δύο μέρη, των οποίων προτάσσεται μια σύντομη εισαγωγή. Το πρώτο και μεγαλύτερο σε έκταση μέρος αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια, που εξετάζο...
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ π. Κωνσταντίνος Ν. Καλλιανός, Ἱστορικὴ περιήγηση στὴν Χώρα τῆς Σκοπέλου: Βηματίζοντα... more ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ π. Κωνσταντίνος Ν. Καλλιανός, Ἱστορικὴ περιήγηση στὴν Χώρα τῆς Σκοπέλου: Βηματίζοντας μὲ νοσταλγία στὸν τόπο καὶ τὴν ἱστορία του, Κέντρο Μελετών Νήσου Σκοπέλου, Σκόπελος 2020 (Σελίδες 86, Φιλολογική επιμέλεια Ελένη Σπηλιώτη, .
Στην παρούσα ανακοίνωση θα παρουσιάσουμε μια διδακτική πρόταση που εφαρμόστηκε στο μάθημα της Λογ... more Στην παρούσα ανακοίνωση θα παρουσιάσουμε μια διδακτική πρόταση που εφαρμόστηκε στο μάθημα της Λογοτεχνίας της Α΄ Λυκείου. Συγκεκριμένα στο Β΄ Τετράμηνο οι μαθητές εργάστηκαν στην ενότητα "Παράδοση και Μοντερνισμός στη Νεοελληνική Ποίηση" αξιοποιώντας δημιουργικά πίνακες ζωγραφικής και φωτογραφίες. Ως διδακτικό εργαλείο χρησιμοποιήσαμε το facebook, ένα από τα πιο ισχυρά μέσα κοινωνικής δικτύωσης της εποχής μας. Το τελικό αποτέλεσμα των εργασιών των μαθητών σε μορφή βίντεο παρουσιάστηκε σε μαθητικό συνέδριο τον Μάιο του 2018. Απέσπασε θετικές κριτικές και χαρακτηρίστηκε ως η πιο πρωτότυπη και δημιουργική ιδέα. Η αξία της πρότασης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι μέσω μιας καινοτόμου βιωματικής και ομαδοσυνεργατικής διαδικασίας κινητοποιήσαμε το ενδιαφέρον των μαθητών τόσο για τη λογοτεχνία όσο και για τη ζωγραφική.
Στην παρούσα ανακοίνωση θα παρουσιάσουμε μια πρόταση διαφοροποιημένης διδασκαλίας για το μάθημα τ... more Στην παρούσα ανακοίνωση θα παρουσιάσουμε μια πρόταση διαφοροποιημένης διδασκαλίας για το μάθημα της Λογοτεχνίας Γενικής Παιδείας στην Γ΄ Λυκείου. Οι μαθητές θα κληθούν να διαβάσουν το ποίημα Ο Καιόμενος του Τάκη Σινόπουλου και στη συνέχεια θα επιμεριστούν σε ομάδες με διαφοροποιημένο περιεχόμενο έρευνας και διαφοροποιημένο ως προς το κειμενικό είδος τελικό αποτέλεσμα.
Η αξία της πρότασης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι μέσω μιας πρωτότυπης βιωματικής και ομαδοσυνεργατικής διαδικασίας στοχεύουμε να κινητοποιήσουμε το ενδιαφέρον των τελειόφοιτων μαθητών τόσο για το μάθημα της Λογοτεχνίας όσο και για τα μαθήματα Γενικής Παιδείας του Ενιαίου Λυκείου.
Λιγοστοί ερευνητές ήδη από τα τέλη του 19ου αι. έχουν δηµοσιεύσει µελέτες σχετικές µε την αρχαία ... more Λιγοστοί ερευνητές ήδη από τα τέλη του 19ου αι. έχουν δηµοσιεύσει µελέτες σχετικές µε την αρχαία Πεπάρηθο. Ωστόσο ακόµη και σε αυτές γίνονται µόνο σύντοµες αναφορές στα ιερά και στις λατρείες του νησιού. Πράγµατι τα ανεσκαµµένα µνηµεία που σχετίζονται µε τη λατρεία παραµένουν µέχρι σήµερα ελάχιστα, µε σηµαντική εξαίρεση το Ασκληπιείο που έχει ανασκαφεί συστηµατικά, έχει αναδειχθεί και έχει αποτελέσει αντικείµενο ειδικότερων µελετών. Στην παρούσα ανακοίνωση θα επιχειρήσουµε τη συνολική διερεύνηση των διαφόρων πτυχών της άσκησης της λατρείας στη νήσο Πεπάρηθο κατά την αρχαιότητα. Η συνεξέταση των γραπτών πηγών, γραµµατειακών και επιγραφικών κειµένων, και των πρόσφατων ανασκαφικών δεδοµένων θα προσφέρει την πληρέστερη κατά το δυνατόν εικόνα για τα ιερά και τις λατρείες της αρχαίας Πεπαρήθου.
Αν και η διδακτική της αρχαιολογίας δεν υφίσταται ως αυτόνομο μάθημα στο ελληνικό σχολείο, είναι ... more Αν και η διδακτική της αρχαιολογίας δεν υφίσταται ως αυτόνομο μάθημα στο ελληνικό σχολείο, είναι μια επιστήμη που συναρπάζει τους μαθητές με τις ανακαλύψεις της. Οι ανασκαφές φαντάζουν στα μάτια τους περιπετειώδεις και τα ευρήματα μυθικά. Είναι πράγματι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει τα εκπαιδευτικά προγράμματα διαφόρων φορέων που απευθύνονται σε μαθητές και στόχο έχουν να τους φέρουν σε επαφή με την επιστήμη της αρχαιολογίας. Τι μπορεί να γίνει παράλληλα όμως σε επίπεδο σχολικών μονάδων; Ποια περιθώρια έχουν οι ίδιοι οι καθηγητές να φέρουν τους μαθητές σε επαφή με την αρχαιολογία στην καθημερινή διδακτική πράξη μέσα στις σχολικές αίθουσες με τα υπάρχοντα σχολικά εγχειρίδια, που αποτελούν τα βασικά εργαλεία τους; Και ποια εμπειρία μπορούν τελικά να αποκομίσουν οι μαθητές από τη διδασκαλία αυτή;
Η παρούσα ανακοίνωση εστιάζει στην προβολή της αρχαιολογίας μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας και των Αρχαίων Ελληνικών του γυμνασίου. Το ενδιαφέρον μας χρονολογικά οριοθετείται από τους Νεολιθικούς έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους σύμφωνα με το βιβλίο της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου. Το αντικείμενο έρευνας επικεντρώνεται στο γυμνάσιο, δεδομένου ότι αποτελεί την τελευταία υποχρεωτική βαθμίδα της εκπαίδευσης και παρουσιάζει σχετικά περιθώρια δημιουργικότητας, καθώς μαθητές και καθηγητές είναι απαλλαγμένοι από το άγχος των εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, κατατίθεται η προσωπική μας εμπειρία από την εφαρμογή διαφόρων δράσεων σχετικών με το θέμα σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης και διατυπώνονται οι προβληματισμοί μας και οι προοπτικές για ουσιαστικότερη προσέγγιση της επιστήμης της αρχαιολογίας.
Οικονοµία στη διαχείριση φυσικών πόρων και υλικών και σεβασµός του περιβάλλοντος κατά την αρχαιότ... more Οικονοµία στη διαχείριση φυσικών πόρων και υλικών και σεβασµός του περιβάλλοντος κατά την αρχαιότητα: Παραδείγµατα από τη ΝΑ Αττική Παρόλο που κατά την αρχαιότητα η ανθρώπινη επέµβαση στο περιβάλλον ήταν περιορισµένη και τα περιβαλλοντικά προβλήµατα δεν ήταν έντονα, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αναπτύξει µια κατά κανόνα ευνοϊκή συµπεριφορά προς το περιβάλλον σε τέτοιο βαθµό που θα µπορούσαµε να κάνουµε λόγο ακόµη και για περιβαλλοντική συνείδηση. Η οικολογική τους ευαισθησία αποτυπώνεται στη θρησκεία, στη φιλοσοφία και στον τρόπο διαβίωσής τους. Η θεοποίηση των φυσικών φαινοµένων και η λατρεία της φύσης, καθώς και η επιστηµονική µελέτη της από τους φιλοσόφους απέτρεπε την καταστρεπτική-τουλάχιστον σε µεγάλο βαθµό-επέµβαση στο περιβάλλον. Επιπλέον, οι αρχαίοι Έλληνες εναρµόνιζαν τις ενέργειές τους µε τη φύση για την επίτευξη του καλύτερου αποτελέσµατος και απέφευγαν την υπερκµετάλλευση και καταπάτηση των φυσικών πόρων προωθώντας την επαναχρησιµοποίηση των υλικών, όπου αυτό ήταν δυνατό και συµφέρον. Η παρούσα ανακοίνωση επιχειρεί να παρουσιάσει αυτήν την οικονοµία στη διαχείριση των φυσικών πόρων και των υλικών µέσα από ανασκαφικά δεδοµένα από το Λαύριο, την Πεντέλη, τη Βραυρώνα, το Θορικό και άλλες θέσεις της Νοτιοανατολικής Αττικής, επιβεβαιώνοντας έτσι το σεβασµό που έδειχναν οι αρχαίοι Έλληνες απέναντι στο περιβάλλον.
Syros is a Cycladic island with great history and tradition. Researchers have mainly focused on t... more Syros is a Cycladic island with great history and tradition. Researchers have mainly focused on the Early Cycladic times because of the significant findings from the settlements of Chalandriani and Kastri, but also on Modern times because of the naval and industrial wealth of Ermoupolis. In contrast, only a small number of studies examine the Classical and the Hellenistic period of the island, mainly because Syros-although a member of the First and Second Athenian League and later of the League of Islanders (Nesiote League)-played a secondary role in the Aegean region. In these studies only brief references are made to the sanctuaries of Syros, since there are few excavated monuments associated with cults. This study aims to investigate the religious practices which were held in Syros in antiquity. All information will be derived from older and recent archaeological data as well as literary and epigraphic evidence. Parallel study of these elements will result in important conclusions regarding sanctuaries and cults in ancient Syros. Ιερά και λατρείες στην αρχαία Σύρο ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Σύρος είναι ένα νησί των Κυκλάδων µε σηµαντική ιστορία και παράδοση. Η έρευνα έχει κυρίως επικεντρωθεί στους Πρωτοκυκλαδικούς χρόνους λόγω των σηµαντικών ευρηµάτων από τους οικισµούς της Χαλανδριανής και του Καστριού, αλλά και στους νεότερους χρόνους εξαιτίας του ναυτικού και βιοµηχανικού πλούτου της Ερµούπολης. Αντίθετα, επειδή η Σύρος, αν και µέλος της Α΄ και Β΄ Αθηναϊκής Συµµαχίας και αργότερα του Κοινού των Νησιωτών, διαδραµάτιζε δευτερεύοντα ρόλο στην περιοχή του Αιγαίου στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους, λιγοστές µελέτες εξετάζουν τη συγκεκριµένη περίοδο. Σε αυτές µάλιστα γίνονται σύντοµες µόνο αναφορές σε ιερά της Σύρου, εφόσον τα ανεσκαµµένα µνηµεία που σχετίζονται µε τη λατρεία παραµένουν έως σήµερα ελάχιστα. Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως στόχο να διερευνήσει τις λατρευτικές πρακτικές που τελούνταν στη Σύρο κατά την αρχαιότητα. Πεδίο έρευνας θα αποτελέσουν τόσο τα παλαιότερα και πρόσφατα ανασκαφικά δεδοµένα, όσο και οι γραπτές πηγές, γραµµατειακές και κυρίως επιγραφικές, που διασώζουν σηµαντικές µαρτυρίες. Η συνεξέταση των στοιχείων αυτών θα οδηγήσει στη διαµόρφωσηµιας ολοκληρωµένης εικόνας για τα ιερά και τις λατρείες στην αρχαία Σύρο.
Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Α΄Λυκείου κατά το σχολικό έτος 2014-2015 σχεδιάστηκε κ... more Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Α΄Λυκείου κατά το σχολικό έτος 2014-2015 σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε Κυνήγι Θησαυρού στην πόλη της Σκοπέλου. Στη δράση αυτή, που διεξήχθη με επιτυχία στις 7 Μαΐου 2015, συμμετείχαν οι μαθητές και οι μαθήτριες όλου του ΓΕΛ Σκοπέλου.
Βασικός στόχος ήταν η γνωριμία με τις αρχαιότητες του νησιού. Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από ένα παιχνίδι γρίφων εμπλούτισαν τις γνώσεις τους και κινητοποίησαν διάφορους μηχανισμούς βιωματικής μάθησης. Χωρισμένοι σε έξι ομάδες για τρεις ολόκληρες ώρες περπάτησαν στα δρομάκια της πόλης, εντόπισαν κρυμμένα μηνύματα, έλυσαν γρίφους και έμαθαν πολλά για την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου τους. Οι ομάδες που κατέκτησαν την πρώτη και δεύτερη θέση στεφανώθηκαν με στεφάνια ελιάς.
Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει τις λατρευτικές πρακτικές που τελούνταν προς τιµήν των ηρώων από το... more Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει τις λατρευτικές πρακτικές που τελούνταν προς τιµήν των ηρώων από τους ύστερους γεωµετρικούς έως τους πρώιµους ρωµαϊκούς χρόνους στην Πελοπόννησο. Κατά την παρούσα έρευνα συλλέγουµε, επεξεργαζόµαστε και συνθέτουµε τα κινητά και µη ευρήµατα των ανεσκαµµένων µνηµείων φωτίζοντας παραµέτρους, στις οποίες δεν είχε δοθεί σηµασία έως τώρα. Μέσα από τη συνθετική µελέτη του ανασκαφικού υλικού, κυρίως των αρχιτεκτονικών καταλοίπων, των ευρηµάτων της κεραµικής και των οστεολογικών καταλοίπων, αναζητούµε ερµηνείες σχετικές µε τις λατρευτικές πρακτικές που τελούνταν στα ηρώα. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στις αιµατηρές θυσίες, στις δηµοφιλέστερες ιερουργίες µε τις οποίες οι πιστοί επεδίωκαν να τιµήσουν και να ευχαριστήσουν τους ήρωες, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την προσωπική και κοινωνική ευηµερία. Για αρκετά χρόνια επικρατούσε στη διεθνή βιβλιογραφία η άποψη ότι προς τιµήν των θεών τελούνταν το πρωί σε βωµούς «θυσίες» ζώων συνοδεία λατρευτικών γευµάτων, κατά τα οποία το κρέας των θυµάτων καταναλωνόταν από τους πιστούς, ενώ προς τιµήν των ηρώων τελούνταν το απόγευµα ή το βράδυ σε χαµηλές εσχάρες «ἐναγίσµατα», δηλαδή ολοκαυτώµατα ζώων, κατά τα οποία τα θύµατα καταστρέφονταν ολοσχερώς. Η παραπάνω απόλυτη διάκριση, όµως, θεωρείται παρωχηµένη από σύγχρονους ερευνητές, οι οποίοι βασιζόµενοι µόνο σε γραπτές µαρτυρίες, στην αρχαία ελληνική γραµµατεία και τις επιγραφές, υποστηρίζουν ότι δεν προορίζονταν όλα τα ολοκαυτώµατα για χθόνιες θεότητες, ούτε ότι όλες οι χθόνιες θεότητες και οι ήρωες απαιτούσαν την ολοκαύτωση των ζώων. Στην παρούσα ανακοίνωση θα επιχειρήσουµε για πρώτη φορά µέσα από την κριτική σύνθεση των ανασκαφικών δεδοµένων να διατυπώσουµε συµπεράσµατα σχετικά µε το είδος των αιµατηρών θυσιών που επιλέγονταν για τους ήρωες κατά την αρχαιότητα.
Στις αρχαίες ελληνικές κοινωνίες το κράτος ήταν άρρηκτα συνδεδεµένο µε τη θρησκεία, καθώς υποκινο... more Στις αρχαίες ελληνικές κοινωνίες το κράτος ήταν άρρηκτα συνδεδεµένο µε τη θρησκεία, καθώς υποκινούσε και διαχειριζόταν κάθε λατρευτική δραστηριότητα.
Στις αρχαίες ελληνικές κοινωνίες το κράτος ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με τη θρησκεία, καθώς υποκινο... more Στις αρχαίες ελληνικές κοινωνίες το κράτος ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με τη θρησκεία, καθώς υποκινούσε και διαχειριζόταν κάθε λατρευτική δραστηριότητα, μέσω των οποίων συχνά καθόριζε τους κοινωνικούς και τους πολιτικούς δεσμούς των πολιτών. Η σύνδεση της ηρωολατρείας με τη γένεση και την εξέλιξη της πόλης-κράτους και η απόλυτη πίστη των ανθρώπων στους ήρωες και τους μύθους τους ώθησε την άρχουσα τάξη ήδη από την αρχαϊκή εποχή στη χρησιμοποίησή τους ως μέσο χειραγώγησης του δήμου. Ο ρόλος του μαντείου των Δελφών υπήρξε καθοριστικός, καθώς συχνά το κράτος προωθούσε ερμηνείες των χρησμών για να εξυπηρετήσει πολιτικούς ή ιδιοτελείς στόχους. Κατάλληλος χώρος για την έκφραση ανάλογων πρακτικών αναδείχθηκε η Αγορά, ο πυρήνας των πολιτικών, κοινωνικών, δικαστικών, θρησκευτικών και οικονομικών δραστηριοτήτων των πολιτών.
Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα πορίσματα από τη διδακτορική διατριβή της ομιλούσας που φέρει τον τίτλο «Λατρείες ηρώων στις Αγορές της αρχαιότητας». Το θέμα επικεντρώνεται στη σχέση πολιτικής και ηρωολατρείας στις αγορές των αρχαίων ελληνικών πόλεων κατά τους αρχαϊκούς και τους κλασικούς χρόνους. Διερευνώνται τα κριτήρια που καθόρισαν την επιλογή της Αγοράς ως χώρου άσκησης της λατρείας των ηρώων καθώς και την ανέγερση μνημείων με σαφή πολιτικό συμβολισμό στο κέντρο της πόλης. Στη συνέχεια, ερευνώνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κίνητρα ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων οδήγησαν στην κατάργηση της λατρείας ενός ήρωα και στην αντικατάστασή του από άλλον. Τέλος, παρουσιάζονται οι σκοπιμότητες που εξυπηρέτησαν οι ανακομιδές των οστών των προγόνων και η χρησιμοποίησή τους από τις αρχές ως μέσο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Παράλληλα, συνεξετάζεται ο ρόλος που διαδραμάτιζε το μαντείο των Δελφών στη θέσπιση ορισμένων λατρειών ηρώων στις αγορές των ελληνικών πόλεων.
The Polis provided the fundamental framework in which Greek religion functioned. It anchored and legitimated all religious activity that provided cohesion and identity for social groups. Hero Cult was related to the birth and development of the greek Polis. The state used the heroes and their myths as an effective weapon in the political propaganda and it often interpreted oracles of Delphi in order to realize political or private intentions. The Agora was the appropriate place for these practices, because it was the centre of political, social, judicial, religious and economical activities of the citizens.
This paper presents the first conclusions that resulted from our dissertation under the title ‘‘Hero Cult at the Agoras of ancient greek cities’’. Length restrictions force us to limit our study to the relationship of Politics and Hero Cult at the greek Agoras during the Archaic and Classical Period. We examine the monuments which were erected in the heart of the city and we establish the motives for the termination of some hero cults and their replacement from others. Finally, this paper presents the Politics of Bone Transferal and the role of Delphi to the establishment of some Hero Cults at the Agoras of ancient greek cities.
Conference Presentations by Katerina Tzavelopoulou
Η παρούσα ανακοίνωση, τµήµα της διδακτορικής διατριβής της γράφουσας, εξετάζει τις λατρευτικές πρ... more Η παρούσα ανακοίνωση, τµήµα της διδακτορικής διατριβής της γράφουσας, εξετάζει τις λατρευτικές πρακτικές που τελούνταν προς τους ήρωες κατά την αρχαιότητα. Τα πορίσµατα προκύπτουν από τη µελέτη των κινητών και µη
Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα πορίσµατα από τη συστηµατική µελέτη της κεραµικής... more Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα πορίσµατα από τη συστηµατική µελέτη της κεραµικής, που έφεραν στο φως οι εργασίες της πρώτης εξαετίας (2002)(2003)(2004)(2005)(2006)(2007)(2008) της Πανεπιστηµιακής ανασκαφής στο χώρο του «Διογενείου Γυµνασίου» στην Πλάκα των Αθηνών. Πρόκειται για σύνθεση τριών ξεχωριστών µελετών µε θέµα: α. Κεραµική της αρχαιότητας, β. Εφυαλωµένη κεραµική και γ.
Talks by Katerina Tzavelopoulou
Uploads
Papers by Katerina Tzavelopoulou
Η αξία της πρότασης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι μέσω μιας πρωτότυπης βιωματικής και ομαδοσυνεργατικής διαδικασίας στοχεύουμε να κινητοποιήσουμε το ενδιαφέρον των τελειόφοιτων μαθητών τόσο για το μάθημα της Λογοτεχνίας όσο και για τα μαθήματα Γενικής Παιδείας του Ενιαίου Λυκείου.
Η παρούσα ανακοίνωση εστιάζει στην προβολή της αρχαιολογίας μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας και των Αρχαίων Ελληνικών του γυμνασίου. Το ενδιαφέρον μας χρονολογικά οριοθετείται από τους Νεολιθικούς έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους σύμφωνα με το βιβλίο της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου. Το αντικείμενο έρευνας επικεντρώνεται στο γυμνάσιο, δεδομένου ότι αποτελεί την τελευταία υποχρεωτική βαθμίδα της εκπαίδευσης και παρουσιάζει σχετικά περιθώρια δημιουργικότητας, καθώς μαθητές και καθηγητές είναι απαλλαγμένοι από το άγχος των εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, κατατίθεται η προσωπική μας εμπειρία από την εφαρμογή διαφόρων δράσεων σχετικών με το θέμα σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης και διατυπώνονται οι προβληματισμοί μας και οι προοπτικές για ουσιαστικότερη προσέγγιση της επιστήμης της αρχαιολογίας.
Βασικός στόχος ήταν η γνωριμία με τις αρχαιότητες του νησιού. Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από ένα παιχνίδι γρίφων εμπλούτισαν τις γνώσεις τους και κινητοποίησαν διάφορους μηχανισμούς βιωματικής μάθησης. Χωρισμένοι σε έξι ομάδες για τρεις ολόκληρες ώρες περπάτησαν στα δρομάκια της πόλης, εντόπισαν κρυμμένα μηνύματα, έλυσαν γρίφους και έμαθαν πολλά για την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου τους. Οι ομάδες που κατέκτησαν την πρώτη και δεύτερη θέση στεφανώθηκαν με στεφάνια ελιάς.
Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα πορίσματα από τη διδακτορική διατριβή της ομιλούσας που φέρει τον τίτλο «Λατρείες ηρώων στις Αγορές της αρχαιότητας». Το θέμα επικεντρώνεται στη σχέση πολιτικής και ηρωολατρείας στις αγορές των αρχαίων ελληνικών πόλεων κατά τους αρχαϊκούς και τους κλασικούς χρόνους. Διερευνώνται τα κριτήρια που καθόρισαν την επιλογή της Αγοράς ως χώρου άσκησης της λατρείας των ηρώων καθώς και την ανέγερση μνημείων με σαφή πολιτικό συμβολισμό στο κέντρο της πόλης. Στη συνέχεια, ερευνώνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κίνητρα ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων οδήγησαν στην κατάργηση της λατρείας ενός ήρωα και στην αντικατάστασή του από άλλον. Τέλος, παρουσιάζονται οι σκοπιμότητες που εξυπηρέτησαν οι ανακομιδές των οστών των προγόνων και η χρησιμοποίησή τους από τις αρχές ως μέσο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Παράλληλα, συνεξετάζεται ο ρόλος που διαδραμάτιζε το μαντείο των Δελφών στη θέσπιση ορισμένων λατρειών ηρώων στις αγορές των ελληνικών πόλεων.
The Polis provided the fundamental framework in which Greek religion functioned. It anchored and legitimated all religious activity that provided cohesion and identity for social groups. Hero Cult was related to the birth and development of the greek Polis. The state used the heroes and their myths as an effective weapon in the political propaganda and it often interpreted oracles of Delphi in order to realize political or private intentions. The Agora was the appropriate place for these practices, because it was the centre of political, social, judicial, religious and economical activities of the citizens.
This paper presents the first conclusions that resulted from our dissertation under the title ‘‘Hero Cult at the Agoras of ancient greek cities’’. Length restrictions force us to limit our study to the relationship of Politics and Hero Cult at the greek Agoras during the Archaic and Classical Period. We examine the monuments which were erected in the heart of the city and we establish the motives for the termination of some hero cults and their replacement from others. Finally, this paper presents the Politics of Bone Transferal and the role of Delphi to the establishment of some Hero Cults at the Agoras of ancient greek cities.
Conference Presentations by Katerina Tzavelopoulou
Talks by Katerina Tzavelopoulou
Η αξία της πρότασης αυτής έγκειται στο γεγονός ότι μέσω μιας πρωτότυπης βιωματικής και ομαδοσυνεργατικής διαδικασίας στοχεύουμε να κινητοποιήσουμε το ενδιαφέρον των τελειόφοιτων μαθητών τόσο για το μάθημα της Λογοτεχνίας όσο και για τα μαθήματα Γενικής Παιδείας του Ενιαίου Λυκείου.
Η παρούσα ανακοίνωση εστιάζει στην προβολή της αρχαιολογίας μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια της Ιστορίας και των Αρχαίων Ελληνικών του γυμνασίου. Το ενδιαφέρον μας χρονολογικά οριοθετείται από τους Νεολιθικούς έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους σύμφωνα με το βιβλίο της Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου. Το αντικείμενο έρευνας επικεντρώνεται στο γυμνάσιο, δεδομένου ότι αποτελεί την τελευταία υποχρεωτική βαθμίδα της εκπαίδευσης και παρουσιάζει σχετικά περιθώρια δημιουργικότητας, καθώς μαθητές και καθηγητές είναι απαλλαγμένοι από το άγχος των εξετάσεων για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα, κατατίθεται η προσωπική μας εμπειρία από την εφαρμογή διαφόρων δράσεων σχετικών με το θέμα σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης και διατυπώνονται οι προβληματισμοί μας και οι προοπτικές για ουσιαστικότερη προσέγγιση της επιστήμης της αρχαιολογίας.
Βασικός στόχος ήταν η γνωριμία με τις αρχαιότητες του νησιού. Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από ένα παιχνίδι γρίφων εμπλούτισαν τις γνώσεις τους και κινητοποίησαν διάφορους μηχανισμούς βιωματικής μάθησης. Χωρισμένοι σε έξι ομάδες για τρεις ολόκληρες ώρες περπάτησαν στα δρομάκια της πόλης, εντόπισαν κρυμμένα μηνύματα, έλυσαν γρίφους και έμαθαν πολλά για την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου τους. Οι ομάδες που κατέκτησαν την πρώτη και δεύτερη θέση στεφανώθηκαν με στεφάνια ελιάς.
Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα πρώτα πορίσματα από τη διδακτορική διατριβή της ομιλούσας που φέρει τον τίτλο «Λατρείες ηρώων στις Αγορές της αρχαιότητας». Το θέμα επικεντρώνεται στη σχέση πολιτικής και ηρωολατρείας στις αγορές των αρχαίων ελληνικών πόλεων κατά τους αρχαϊκούς και τους κλασικούς χρόνους. Διερευνώνται τα κριτήρια που καθόρισαν την επιλογή της Αγοράς ως χώρου άσκησης της λατρείας των ηρώων καθώς και την ανέγερση μνημείων με σαφή πολιτικό συμβολισμό στο κέντρο της πόλης. Στη συνέχεια, ερευνώνται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κίνητρα ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων οδήγησαν στην κατάργηση της λατρείας ενός ήρωα και στην αντικατάστασή του από άλλον. Τέλος, παρουσιάζονται οι σκοπιμότητες που εξυπηρέτησαν οι ανακομιδές των οστών των προγόνων και η χρησιμοποίησή τους από τις αρχές ως μέσο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Παράλληλα, συνεξετάζεται ο ρόλος που διαδραμάτιζε το μαντείο των Δελφών στη θέσπιση ορισμένων λατρειών ηρώων στις αγορές των ελληνικών πόλεων.
The Polis provided the fundamental framework in which Greek religion functioned. It anchored and legitimated all religious activity that provided cohesion and identity for social groups. Hero Cult was related to the birth and development of the greek Polis. The state used the heroes and their myths as an effective weapon in the political propaganda and it often interpreted oracles of Delphi in order to realize political or private intentions. The Agora was the appropriate place for these practices, because it was the centre of political, social, judicial, religious and economical activities of the citizens.
This paper presents the first conclusions that resulted from our dissertation under the title ‘‘Hero Cult at the Agoras of ancient greek cities’’. Length restrictions force us to limit our study to the relationship of Politics and Hero Cult at the greek Agoras during the Archaic and Classical Period. We examine the monuments which were erected in the heart of the city and we establish the motives for the termination of some hero cults and their replacement from others. Finally, this paper presents the Politics of Bone Transferal and the role of Delphi to the establishment of some Hero Cults at the Agoras of ancient greek cities.