İçeriğe atla

Martinus Beijerinck

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Martinus Beijerinck
Doğum16 Mart 1851(1851-03-16)
Amsterdam, Hollanda
Ölüm1 Ocak 1931 (79 yaşında)
Gorssel, Hollanda
EğitimLeiden Üniversitesi
ÖdüllerLeeuwenhoek Medal (1905)
Kariyeri
DalıMikrobiyoloji
Çalıştığı kurumlarWageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi
Delft School of Microbiology (kurucusu)
EtkilendikleriAdolf Mayer
EtkiledikleriSergei Winogradsky
Beijerinck'in 1897'den 1921'e kadar çalıştığı Delft'teki Mikrobiyoloji Laboratuvarı

Martinus Willem Beijerinck (Felemenkçe telaffuz: [maɹˈtinʏs ˈʋɪləm ˈbɛiə̯rɪnk], 16 Mart 1851 - 1 Ocak 1931), viroloji ve çevresel mikrobiyolojinin kurucularından biri olan Hollandalı mikrobiyolog ve botanikçidir. "Contagium vivum liquidum" adını verdiği virüslerin keşfiyle tanınır.

Yaşamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları ve eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Amsterdam'da doğan Beijerinck, 1872'de Kimya Mühendisliği derecesini aldığı Delft Teknik Okulu'nda eğitim gördü. Doktora derecesini 1877'de Leiden Üniversitesinden aldı.[1]

O zamanlar bir politeknik olan Delft'in doktora verme hakkı yoktu, bu yüzden Leiden bu işlemi onlar adına gerçekleştirdi. Wageningen'deki Tarım Okulu'nda (şimdi Wageningen Üniversitesi) ve daha sonra Polytechnische Hogeschool Delft'te (Delft Polytechnic, şu anda Delft Teknik Üniversitesi) (1895'ten itibaren) mikrobiyoloji öğretmeni olarak görev yaptı. Delft Mikrobiyoloji Okulu'nu kurdu. Tarımsal ve endüstriyel mikrobiyoloji çalışmaları, biyoloji alanında temel keşiflere yol açtı. Başarıları, çağdaşları Robert Koch ve Louis Pasteur tarafından gölgelendi, çünkü onların aksine, Beijerinck asla insan hastalığı üzerine çalışmadı.

1877'de bitki safralarını tartışan ilk önemli araştırma makalesini yazdı. Bu makale daha sonra doktora tezinin temeli oldu.[2]

1885'te Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi'nin üyesi oldu.[3]

Bilimsel kariyer

[değiştir | kaynağı değiştir]
Beijerinck laboratuvarında çalışırken

Virolojinin kurucularından biri olarak kabul edilir.[4][5][6][7] 1898'de, tütün mozaik hastalığına bakteriden daha küçük bir enfeksiyöz ajanın neden olduğunu gösteren filtreleme deneylerinin sonuçlarını yayımladı.[8]

Elde ettiği sonuçlar, Dmitri Ivanovsky'nin 1892'de yaptığı benzer gözlemle uyumluydu.[9] Kendisinden önceki Ivanovsky ve Wageningen'deki selefi Adolf Mayer gibi, Beijerinck de filtrelenebilir enfeksiyöz ajanı kültürleyemedi; ancak, ajanın canlı bitkilerde replike edip çoğalabileceği sonucuna vardı. Bakteriyel olmayan doğasını belirtmek için yeni patojene virüs adını verdi. Beijerinck, virüse "contagium vivum liquidum" (bulaşıcı canlı sıvı) adını vererek, virüsün biraz sıvı yapılı olduğunu iddia etti.[10] 1935'te Wendell Stanley tarafından elde edilen tütün mozaik virüsünün (TMV) ilk kristalleri, 1939'da üretilen TMV'nin ilk elektron mikrografları ve 1941'de gerçekleştirilen TMV'nin ilk X-ışını kristalografik analizi virüsün partikül olduğunu kanıtlayana kadar değildi.

Nitrojen fiksasyonu,[11] iki atomlu nitrojen gazının amonyum iyonlarına dönüştürüldüğü ve bitkiler için uygun hale geldiği süreç de Beijerinck tarafından araştırıldı. Bakteriler, belirli bitkilerin (baklagiller) kök nodüllerinde yaşayarak nitrojen fiksasyonu gerçekleştirir. Beijerinck, toprak verimliliği ve tarım için hayati önem taşıyan bir biyokimyasal reaksiyonu keşfetmenin yanı sıra, bitkiler ve bakteriler arasındaki ortakyaşamın bu arketipik örneğini ortaya çıkarmıştır.

Beijerinck, bir anaerobik solunum şekli olan bakteriyel sülfat indirgeme olgusunu da keşfetmiştir. Bakterilerin sülfatı oksijen yerine terminal elektron alıcısı olarak kullanabileceğini öğrendi. Bu keşif, mevcut biyojeokimyasal döngü anlayışımız üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Şimdi Desulfovibrio desulfuricans[12] olarak bilinen Spirillum desulfuricans, bilinen ilk sülfat indirgeyen bakteri olarak Beijerinck tarafından izole edilmiş ve tanımlanmıştır.

Beijerinck, çevredeki mikropları incelemek için temel bir yöntem olan zenginleştirme kültürünü icat etti. Lourens Baas Becking tarafından belirtilen "her şey her yerdedir, ancak çevre seçer" şeklindeki mikrobiyal ekoloji fikrini söylemekle sık sık yanlış bir şekilde ona atledilir.[13][14]

Kişisel hayat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Beijerinck, sosyal açıdan eksantrik bir figürdü. Öğrencilere sözlü olarak saldırılarda bulunurdu, hiç evlenmedi ve çok az profesyonel iş birliği yaptı. Ayrıca münzevi yaşam tarzı ve bilim ile evliliğin uyumsuz olması bakış açısıyla da biliniyordu. Öğrencileri ve velileri nezdindeki düşük popülerliği, sınıfta biyolojiye olan coşkusunu yaymayı çok sevdiği için, onu zaman zaman üzerdi. 1921'de 70 yaşında Delft Mikrobiyoloji Okulu'ndan emekli olduktan sonra, iki kız kardeşiyle birlikte hayatının geri kalanını yaşayacağı Gorssel'e taşındı.[15]

Tanınma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Beijerinckia (bir bakteri cinsi),[16] Beijerinckiaceae (Hyphomicrobiales familyası) ve Beijerinck krateri onun adını almıştır.

M.W. Beijerinck Viroloji Ödülü (MW Beijerinck Virologie Prijs) onun onuruna verilir.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Chung, K. T.; Ferris, D. H. (1996). "Martinus Willem Beijerinck (1851–1931): Pioneer of General Microbiology" (PDF). ASM News. 62 (10). Washington, D.C.: American Society For Microbiology. ss. 539--543. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2011. 
  2. ^ Bos (29 Mart 1999). "Beijerinck's Work on Tobacco Mosaic Virus: Historical Context and Legacy". Philosophical Transactions: Biological Sciences. 354 (1383): 675-685. doi:10.1098/rstb.1999.0420. PMC 1692537 $2. PMID 10212948. 
  3. ^ "Martinus Willem Beijerinck (1851 - 1931)". Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2015. 
  4. ^ Lustig (1992). "One Hundred Years of Virology". Journal of Virology. Washington, D.C. 66 (8): 4629-4631. doi:10.1128/JVI.66.8.4629-4631.1992. PMC 241285 $2. PMID 1629947. 
  5. ^ Bos (1995). "The Embryonic Beginning of Virology: Unbiased Thinking and Dogmatic Stagnation". Archives of Virology. 140 (3): 613-619. doi:10.1007/bf01718437. PMID 7733832. 
  6. ^ Zaitlin, Milton (1998). "The Discovery of the Causal Agent of the Tobacco Mosaic Disease" (PDF). Kung, S. D.; Yang, S. F. (Ed.). Discoveries in Plant Biology. Hong Kong: World Publishing Co. ss. 105-110. ISBN 978-981-02-1313-8. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2011. 
  7. ^ Lerner, K. L.; Lerner, B. W., (Ed.) (2002). World of Microbiology and Immunology. Thomas Gage Publishing. ISBN 0-7876-6540-1. Beijerinck asserted that the virus was liquid, but this theory was later disproved by Wendell Stanley, who demonstrated the particulate nature of viruses. Beijerinck, nevertheless, set the stage for twentieth-century virologists to uncover the secrets of viral pathogens now known to cause a wide range of plant and animal (including human) diseases 
  8. ^ Beijerinck, M. W. (1898). "Über ein Contagium vivum fluidum als Ursache der Fleckenkrankheit der Tabaksblätter" (PDF). Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam (Almanca). Cilt 65. ss. 1-22. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2023.  Translated into English in Johnson, J., Ed. (1942) Phytopathological classics. 18 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (St. Paul, Minnesota: American Phytopathological Society) No. 7, pp. 33–52 (St. Paul, Minnesota)
  9. ^ Iwanowski, D. (1892). "Über die Mosaikkrankheit der Tabakspflanze". Bulletin Scientifique Publié Par l'Académie Impériale des Sciences de Saint-Pétersbourg. Nouvelle Série III (Almanca ve Rusça). Cilt 35. St. Petersburg. ss. 67-70.  Translated into English in Johnson, J., Ed. (1942) Phytopathological classics (St. Paul, Minnesota: American Phytopathological Society) No. 7, pp. 27–-30.
  10. ^ Creager, Angela N. H. (2002). The Life of a Virus: Tobacco Mosaic Virus as an Experimental Model, 1930-1965. Chicago: University of Chicago Press. s. 26. ISBN 9780226120256. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  11. ^ Beijerinck, M.W, 1901, Über oligonitrophile Mikroben, Centralblatt für Bakteriologie, Parasitenkunde, Infektionskrankheiten und Hygiene, Abteilung II, Vol 7, pp. 561–582
  12. ^ Jean, Euzeby. "Genus Desulfovibrio". List of Prokaryotic names with Standing in Nomenclature. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2014. 
  13. ^ de Wit R, Bouvier T. (2006). "Everything is everywhere, but, the environment selects; what did Baas Becking and Beijerinck really say?". Environmental Microbiology. 8 (4): 755-758. doi:10.1111/j.1462-2920.2006.01017.x. PMID 16584487. 
  14. ^ Bass-Becking, Lourens G.M. (1934). "Geobiologie of inleiding tot de milieukunde". Lahey: W.P. Van Stockum & Zoon. 
  15. ^ Geertje Dekkers (24 Mart 2020). "De man die het virus bedacht" (Felemenkçe). 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Arahal, David R. (June 2016). "Beijerinckia". Bergey's Manual of Systematics of Archaea and Bacteria. ss. 1-18. doi:10.1002/9781118960608.gbm00795.pub2. ISBN 9781118960608. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Martinus_Beijerinck&oldid=33020051" sayfasından alınmıştır