ทัพเรือ

ทัพเรือ^[1] หรือ กองเรือ^[2] หรือ กองเรือรบ^[3] หรือ กองเรือนาวี (อังกฤษ: fleet หรือ naval fleet) คือรูปขบวนของเรือรบ ซึ่งเป็นรูปขบวนที่ใหญ่ที่สุดในกองทัพเรือ บังคับบัญชาโดยผู้นำเพียงคนเดียว^[4] ทัพเรือในทะเลเทียบเท่ากับกองทัพสนามของกองทัพบกบนฝั่ง

การใช้งานในภาษาไทย

ในประเทศไทยมีการใช้งานคำว่า fleet ในหลายรูปแบบ เช่น

เมื่อใช้เรียกขานของกองทัพเรือสหรัฐ จะใช้คำว่า ทัพเรือ เช่น Pacific Fleet คือ ทัพเรือแปซิฟิก
เมื่อใช้เรียกขานของกองทัพเรือจักรวรรดิญี่ปุ่น จะใช้คำว่า กองเรือ เช่น 2nd Fleet คือ กองเรือที่ 2
ในกองทัพเรือไทย ให้ความหมายคำว่า fleet ให้หมายถึง กองเรือยุทธการ ซึ่งเป็นหน่วยและรูปขบวนทางเรือระดับ Fleet เพียงหน่วยเดียวของกองทัพเรือไทย ขณะที่คำว่า กองเรือ ได้กำหนดให้ใช้คำว่า Squadron^[5]
ในคำศัพท์ทางการทหาร ให้ความหมาย fleet in being ว่า กองเรือคงชีพ^[2]

เนื่องจากคำว่า กองเรือ ให้ความหมายได้ทั้ง Fleet และ Squadron บทความนี้จึงขอใช้คำว่า ทัพเรือ เป็นหลัก เพื่อป้องกันการสับสนกับการกำหนดของกองทัพเรือไทยที่ให้ความหมายกองเรือว่า Squadron^[5]

วัตถุประสงค์

ในความหมายสมัยใหม่ ทัพเรือมักจะเป็นรูปขบวนที่ตั้งขึ้นเพื่อใช้งานถาวร แต่ก็ไม่เสมอไป โดยทั่วไปจะถูกกำหนดสำหรับประจำการในมหาสมุทรหรือทะเล และตั้งชื่อตามมหาสมุทรหรือทะเลนั้น แต่ในการกำหนดของกองทัพเรือสหรัฐจะกำหนดทัพเรือเป็นตัวเลข

ปกติทัพเรือจะบัญชาการโดยจากจอมพลเรือหรือพลเรือเอก ซึ่งมักจะดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารด้วย แต่ในหลายทัพเรือก็มักจะมอบหมายให้บัญชาการโดยพลเรือโท หรือพลเรือตรี โดยทัพเรือส่วนใหญ่สามารถแบ่งออกได้เป็นหลายกองเรือ (squadron) ซึ่งอยู่ภายใต้ทัพเรือของจอมพลเรือ ซึ่งกองเรือเหล่านั้นจะแบ่งออกเป็นอีกหลายหมู่เรือ (division) ในยุคสมัยของเรือใบ (Age of Sail) กองเรือจะแบ่งออกเป็น หมู่เรือหน้า หมู่เรือกลาง และหมู่เรือระวังหลัง ตั้งชื่อตามตำแหน่งของกองเรือในแนวเส้นประจัญบาน (line of battle) ในยุคปัจจุบัน กองเรือมักจะประกอบไปด้วยกลุ่มเรือรบในประเภทเดียวกันภายในชั้น เช่น เรือประจัญบาน หรือเรือลาดตระเวน

เนื่องจากกองทัพเรือขนาดเล็กจำนวนมากมีทัพเรือเพียงกองเดียว คำว่าทัพเรือ (fleet) จึงมีความหมายเดียวกันกับ กองทัพเรือ (navy)

ทัพเรือนานาชาติไม่ใช่เรื่องแปลกในประวัติศาสตร์นาวี เช่น หลายชาติประกอบกำลังเป็นทัพเรือสันนิบาตศักดิ์สิทธิ์ในยุทธการที่เลปันโต พ.ศ. 2114 และทัพเรือฝรั่งเศส-สเปน ที่เผชิญหน้ากับราชนาวีสหราชอาณาจักรที่ยุทธการทราฟัลการ์ พ.ศ. 2348 สำหรับในยุคปัจจุบัน เนโทได้จัดตั้งทัพเรือผสมและปฏิบัติการร่วมกันในระดับชาติหลายแห่ง เช่น ปฏิบัติการแอคทีฟเอนเดฟเวอร์ (Operation Active Endeavour)

ทัพเรือสมัยใหม่

ทัพเรือสมัยใหม่เป็นการผสมเรือผิวน้ำ เรือดำน้ำ เรือสนับสนุน และอากาศยานประจำเรือในการปฏิบัติการทางเรือในทะเล โดยรู้จักกันในชื่อบลูวอเตอร์ หรือโอเชียน (มหาสมุทร), กรีนวอเตอร์ หรือลิทเทอเริล (ชายฝั่ง), บราวน์วอเตอร์ หรือกองกำลังชายฝั่ง/แม่น้ำ ซึ่งทัพเรือขนาดใหญ่มักจะแบ่งออกเป็นหมู่เรือที่มีหมายเลขที่มีจำนวนน้อยกว่าหรือว่าใช้ชื่อทัพเรือตามพื้นที่ปฏิบัติการทางภูมิศาสตร์ หรือตามการจัดกลุ่มเรือประเภทเดียวกันเพื่อง่ายต่อการบริหารจัดการ

ทัพเรือสมัยใหม่มักจะเป็นหน่วยธุรการ และมีการจัดทัพเรือเฉพาะกิจสำหรับการปฏิบัติการเฉพาะด้าน

รายชื่อทัพเรือ

ทัพเรือสหราชอาณาจักร - ทัพเรือใหญ่ (Grand Fleet), ทัพเรือบ้าน (Home Fleet), ทัพเรือแอตแลนติก (Atlantic Fleet), ทัพเรือแปซิฟิกของสหราชอาณาจักร (British Pacific Fleet)
ทัพเรือเยอรมนี - ทัพเรือทะเลหลวง (High Seas Fleet)
ทัพเรือรัสเซีย - ทัพเรือบอลติก (Baltic Fleet), ทัพเรือทะเลดำ (Black Sea Fleet), ทัพเรือแปซิฟิก (Pacific Fleet), ทัพเรือเหนือ (Northern Fleet), ทัพเรือแคสเปียน (Caspian Flotilla), กองเรือยุทธการที่ 5 (5th Squadron)
ทัพเรือญี่ปุ่น - กองเรือผสม (Combined Fleet), กองเรือที่ 1 (1st Fleet), กองเรือที่ 2 (2nd Fleet), คิโดบุไต (Kidō Butai)
ทัพเรือสหรัฐ - ทัพเรือที่ 7 ของสหรัฐ (United States Seventh Fleet), ทัพเรือแปซิฟิก (Pacific Fleet)
ทัพเรือจีน - ทัพเรือทะเลตะวันออก (East Sea Fleet), ทัพเรือเป่ย์หยาง (Beiyang Fleet)
ทัพเรืออินเดีย - ทัพเรือตะวันออก (Eastern Fleet), ทัพเรือตะวันตก (Western Fleet)
ทัพเรือซาอุดีอาระเบีย - ทัพเรือตะวันออก (Eastern Fleet), ทัพเรือตะวันตก (Western Fleet)
ทัพเรืออิหร่าน - กองเรือเหนือ (Northern Fleet), กองเรือใต้ (Southern Fleet)
ทัพเรือไทย - กองเรือยุทธการ (Royal Thai Fleet)

รูปภาพทัพเรือในประวัติศาสตร์

ทัพเรือสหราชอาณาจักร (ทัพเรือใหญ่)
โปสการ์ดการประชุมทัพเรือใหญ่เพื่อพระราชทานในพระมหากษัตริย์
ทัพเรือเยอรมนี (ทัพเรือทะเลหลวง)
ทัพเรือญี่ปุ่น (กองเรือผสม)
ทัพเรือบรรทุกเครื่องบินญี่ปุ่นช่วงการโจมตีเพิร์ลฮาร์เบอร์ งานศิลปะโดยจอห์น แฮมิลตัน
ทัพเรือสหรัฐ
ทัพเรือบรรทุกเครื่องบินที่สามของสหรัฐ ในวันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ. 1944
ทัพเรือรัสเซีย (ทัพเรือทะเลดำ)
ทัพเรือออสเตรีย-ฮังการี
ทัพเรือจีน (ทัพเรือเป่ย์หยาง)