Pećina Rastuša
| Pećina Rastuša | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
 | |
| Lokacija | Atar sela Rastuša |
| Najbliži grad | Teslić |
| Površina | 0,1139 km² (0 mi² ) |
| Osnivanje | 2012. |
| Upravljačko tijelo | Opština Teslić |
Rastuša pećina nalazi se u neposrednoj blizini istoimenog sela (zaselak Subotići, od zadnjih kuća stotinjak metara), na padinama Hrnjinog brda, u općini Teslić, Bosna i Hercegovina. Nalazi se na 370 metara nadmorske visine. Uređena je za turističku posjetu. Planirani su radovi na sporednom ulazu u Rastušku pećinu, a planirana je i izrada Regulacionog plana dijela pećine, parkinga i sanitarnog čvora.
Pećina se sastoji od jednog osnovnog prostranog i nekoliko sporednih kanala ukupne dužine 440 metara, sa nizom dvorana od kojih su neke bogato ukrašene nakitom – stalaktitima, bigrenim kadama. Na nekoliko mjesta u hodnicima velike površine zidova su prekrivene „leopardovom kožom“ ili „hijeroglifima“, rijetkom pojavom u pećinama. Po tome svrstava se među tri u Evropi (pećina kod Vićence u Italiji i pećina nedaleko od Pariza). Istraživanja treba da daju odgovor koji su to minerali koji su stvorili takvu unutrašnjost pećine, što je prava rijetkost. [1]
Pećina je značajno paleontološko i arheološko nalazište. Istraživanja u pećini trajala su gotovo cijeli prošli vijek i još se analiziraju ti podaci. Najveća istraživanja obavljena su početkom 90-ih godina kada su stručnjaci iz Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine pronašli više eksponata.
U dvije sonde tada su pronađeni kosti i zubi pećinskog medvjeda (Ursus Spelaus) i dio čeljusti pleistocenskog vuka (Canis Lupus), kao i ostaci kamenog oruđa i drvenog uglja, koji potiču od prastarih stanovnika ove pećine, paleolitskih lovaca. Na nekoliko vrsta pronađeni su i tragovi "brušenja" (češanja) pećinskog medvjeda.
Kasnijim iskopavanjima u ulaznom dijelu nađena je keltska keramika i tragovi prethistorijske talionice željeza.
Početkom 21. og vijeka, stručnjaci sa britanskog Univerziteta Kembridž uz pomoć speleologa Banja Luke, tri godine obavljali su u ovoj pećini istraživanja. Po njihovom mišljenju, lokalitet pećine Rastuša kod Teslića predstavlja arheološki "Eldorado", jer je veoma bogat artefaktima iz ledenog doba, kao i iz perioda boravka neandertalca i prelaska sa skupljačke na poljoprivrednu proizvodnju u ovom regionu. Njihova istraživanja su proširila spisak nađenih tragova životinja: dabrovi, pećinski lavovi, divlje goveče, losovi i što je najinteresantnije – nosoroga. Ovo je najznačajnije otkriće i posve neočekivano.
Nađeni su kremenski artefakti koji po obradi i tehnologiji pripadaju periodu musterijana. Musterijan je svugdje vezan za neandertalce. To je kultura vezana za modernog čovjeka, za one koji su došli u Evropu 30.000-35.000 godina prije nove ere. Nađeni su i tragovi ljudi iz vremena 10.000 godina prije nove ere. Tek slijedi naučno objašnjenje nađenih rezultata.
Pored ove, u tom brdu ima još pet pećina. U jednoj od njih je manje jezero. Speleolozi su iza jezera ušli 156 metara u unutrašnjost. Dužina je još veća.
Pećina Rastuša je proglašena za zaštićeno podruje, slijedećih karakteristika:
- zaštićeno je područje od: 8.10.2012. godine[2]
- kategorija: III - spomenik prirode
- stepen zažtite: II
- površina: 11,39 ha
- upravljač: Opština Teslić
- mjesto: Rastuša, opština Teslić
- ↑ „Jasminko Mulaomerović, Ivo Lučić, dr. Jasmina Osmanković -KRŠ I PEĆINE BOSNE I HERCEGOVINE”. Centar za krš i speleologiju, Sarajevo, 2008. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „Odluka o zaštiti spomenika prirode "Pećina Rastuša"”. Službeni glasnik Republike Srpske, broj 87, 18.09.2012.. Pristupljeno 10.10.2021.
- Pećina Rastuš
- kosti nosoroga Arhivirano 2016-03-04 na Wayback Machine-u
