Το περιουσιακό αποτελεί διαχρονικά, ένα από τα καυτά ζητήματα σε όλες τις διαπραγματευτικές διαδικασίες. Καθίσταται ως δυσεπίλυτο, λόγω της εμμονής της τουρκοκυπριακής πλευράς στην εξουδετέρωση διεθνών συμβάσεων, προτάσσοντας ρυθμίσεις που θα ωφελούν τους σημερινούς παράνομους χρήστες.
Ως γνωστό, στα πλαίσια της συμφωνίας της 21ης Μαρτίου 2008, καταρτίστηκε μία ομάδα εργασίας που αφορά το περιουσιακό. Επικεφαλής αυτής της ομάδας από ελληνοκυπριακής πλευράς διορίστηκε η τέως υπουργός Εξωτερικών κ.Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή και από τουρκοκυπριακής πλευράς, ο κ.Αχμέτ Ερντενγκίζ, «γενικός διευθυντής» του λεγόμενου Υπουργείου Εξωτερικών.
Η 21η Απριλίου 2008, ήταν η μέρα κατά την οποία συνεδρίασε για πρώτη φορά η ομάδα εργασίας για το περιουσιακό. Κατά την συνεδρία έγινε μια πρώτη ανίχνευση των προθέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς, η οποία σημείωσε την ανάγκη εφαρμογής της αρχής της διζωνικότητας και διασφάλισης της πλειοψηφίας των Τουρκοκυπρίων στο κομμάτι που θα βρίσκεται υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Η ελληνοκυπριακή πλευρά σημείωσε ότι θα περίμενε από την άλλη πλευρά να φέρει μια πρόταση η οποία θα δίνει το δικαίωμα της επιστροφής σε όσο το δυνατόν περισσότερους πρόσφυγες υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, θα παρέχει το αναφαίρετο δικαίωμα επιστροφής σε όσους το επιθυμούν, καθώς και την ικανοποιητική αποζημείωση σε όσους δεν επιθυμούν να επιστρέψουν.
Παρά το αρνητικό κλίμα που εβγαινε μέσα από τις συναντήσεις των ομάδων εργασίας και των τεχνικών επιτροπών, παρά τη θωλούρα που επικρατούσε στη βάση λύσης του Κυπριακού και παρά τις προτροπές όλων των κομμάτων πλην του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, ο Πρόεδρος κ.Χριστόφιας, αποφάσισε την έναρξη απ’ευθείας διαπραγματεύσεων με τον κατοχικό ηγέτη.
Αφού προηγήθηκαν δεκαέξι συναντήσεις μεταξύ των δύο ανδρών, κατά τις οποίες συζητήθηκαν τα θέματα διακυβέρνησης και κατανομής εξουσιών, στις 28 Ιανουαρίου 2009, συζητήθηκε για πρώτη φορά το περιουσιακό. Οι δύο ηγέτες ξεκίνησαν από διαφορετικές αφετηρίες και όπως σύντομα διαφάνηκε διαφορετικές είναι και οι στοχεύσεις τους. Κατά την επίσημα πρώτη, ανταλλάγηκαν έγγραφα τα οποία παρουσίαζαν τις αρχικές θέσεις των δύο πλευρών.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2009, στη 18η συνάντηση των δύο ηγετών συνεχίστηκε η συζήτηση επί του περιουσιακού. Κατά την συνάντηση επικράτησε ένταση, η οποία προκλήθηκε από την μεγάλη διάσταση απόψεων που διαπιστώνονται και στο περιουσιακό. Το βασικό θέμα διαφοράς, που είναι και το μείζον για το κεφάλαιο αυτό, είναι ποιος έχει τον πρώτο λόγο στην περιουσία. Η τουρκοκυπριακή πλευρά, επέμεινε όπως έχει τον πρώτο λόγο ο παράνομος χρήστης, προβάλλοντας μάλιστα το ανυπόστατο επιχείρημα πως εάν υπάρξουν μετακινήσεις πληθυσμού, τότε «οι Τουρκοκύπριοι θα γίνουν για τρίτη φορά πρόσφυγες». Η ελληνοκυπριακή πλευρά, επέμεινε στη βασική αρχή, σύμφωνα με την οποία τον πρώτο λόγο για την περιουσία πρέπει να έχει ο νόμιμος ιδιοκτήτης.
Στη 19η συνάντηση των δύο ηγετών, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2009, συνεχίστηκε η συζήτηση επί των περιουσιών. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας επέμεινε στο τρίπτυχο επιστροφή – απ
οζημιώσεις – ανταλλαγή, κάτι το οποίο φραστικά αποδέχεται και ο κατοχικός ηγέτης, αλλά στα κριτήρια που θέτει, εξουδετερώνει την πρώτη πτυχή. Ο τελευταίος ενισχύοντας την αδιάλλακτη του στάση, εξέφρασε την άποψη ότι εάν οι σημερινοί διαμένοντες στην ξένη περιοσία έχουν επενδύσει περισσότερα από ό,τι ήταν η αξία της, τότε αυτή θα παραμείνει στα χέρια τους, καθώς και ότι σε καμιά περίπτωση δεν θα επιστραφούν περιουσίες Ελληνοκυπρίων, που βρίσκονται σε περιοχές οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί στρατιωτικές. Ειδικά από την τελευταία του πρόταση, φαίνεται η επιβολή θέσεων της Άγκυρας, αλλά και η πρόθεση του Αττίλα να μην απομακρύνει τα κατοχικά του στρατεύματα.Σε συνέχεια της συζήτησης επί του περιουσιακού, στην 20η συνάντηση των δύο ηγετών, που πραγματοποιήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2009, ο κατοχικός ηγέτης πρότεινε την σύσταση δικαστηρίου, στο οποίο θα καταλήγουν τα θέματα των περιουσιών. Κάτι που σαφέστατα δεν λύνει το πρόβλημα και παράλληλα αφήνει ανοικτό ενδεχόμενο, μελλοντικών συγκρούσεων των δύο κοινοτήτων, αφού πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι δίκαιες αποφάσεις του εν λόγω δικαστηρίου, δεν θα ικανοποιούν τους παράνομους χρήστες των ελληνοκυπριακών περιουσιών.
Προσωρινό τέλος στο καυτό κεφάλαιο του περιουσιακού, έβαλαν οι δύο ηγέτες στην 21η συνάντηση τους, στις 5 Μαρτίου 2009. Σύμφωνα με δηλώσεις του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο η συζήτηση για το περιουσιακό παραπέμθηκε στους δύο συμβούλους Γιώργο Ιακώβου και Οζντίλ Ναμί.
Στις 28 Απριλίου 2009 και ενώ οι συζητήσεις στα πλαίσια των απ’ευθείας διαπραγματεύσεων, συνεχίστηκαν για ευρωπαϊκά θέματα, εκδίδεται η απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στο Λουξεμβούργο για την υπόθεση του Μελέτη Αποστολίδη εναντίον του ζεύγους Όραμς από τη Βρετανία, ανάβοντας φωτιά στο κεφάλαιο του περιουσιακού.
Το Δ.Ε.Κ. δικαίωσε πλήρως το Μελέτη Αποστολίδη, ο οποίος είχε κινηθεί νομικά εναντίον των Όραμς επειδή είχαν ανεγείρει οικία σε γη που του ανήκει στην Κερύνεια και απεφάνθη ότι η αναστολή της εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου στις περιοχές στις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο και το γεγονός ότι η απόφαση δεν μπορεί στην πράξη να εκτελεστεί στον τόπο όπου βρίσκεται το ακίνητο δεν εμποδίζουν την αναγνώριση και την εκτέλεση της σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, ξεκαθαρίζοντας ότι η απόφαση ενός δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας πρέπει να αναγνωρίζεται και να εφαρμόζεται από τα άλλα κράτη μέλη ακόμη και όταν αφορά έκταση που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της νήσου.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας κληθείς να σχολιάσει αν η απόφαση αλλάζει κάτι στις διαπραγματεύσεις, είπε ότι «οι διαπραγματεύσεις, είναι διαπραγματεύσεις και δεν πρέπει αυτή τη στιγμή να μας κυριεύσει ο ενθουσιασμός και να θεωρήσουμε ότι τα πάντα επιλύονται ως δια μαγείας, ένεκα της απόφασης του Δικαστηρίου. Θα δώσουμε την μάχη, αξιοποιώντας όλα όσα επιχειρήματα προσφέρονται από το διεθνές δίκαιο, το ευρωπαϊκό δίκαιο και από τις οποιεσδήποτε άλλες διεθνείς συμβάσεις», προσθέτωντας ότι αυτή η απόφαση: «είναι και επιβεβαίωση της ορθότητας των δικών μας θέσεων που υποστηρίζουμε στις συνομιλίες».
Παράλληλα στα κατεχόμενα επεκράτησε έντονη δυσαρέσκεια και προβληματισμός. Ο Ταλάτ, έσπευσε με γραπτή του δήλωση, να καθησυχάσει την κοινή γνώμη στα κατεχόμενα, καθώς εκδηλώθηκε πια η α
νησυχία ότι η απόφαση του ΔΕΚ άνοιξε το δρόμο σε όσους Ελληνοκυπρίους επιθυμούν να διεκδικήσουν την περιουσία τους που Τουρκοκύπριοι έχουν σφετεριστεί και έχουν πωλήσει σε Ευρωπαίους πολίτες. Με περισσό θράσος δήλωσε ότι «είναι απαράδεκτο ότι το ΔΕΚ αγνόησε ότι η υπόθεση μεταξύ του κ. Αποστολίδη και του ζεύγους Όραμς ήταν αποτέλεσμα, όχι παράνομης ενέργειας από το ζεύγος Όραμς, αλλά άμεσο αποτέλεσμα του ζητήματος των περιουσιών στην Κύπρο και το γεγονός ότι υπάρχουν δύο καθεστώτα περιουσιών και δύο διαφορετικοί νόμοι στις δύο πλευρές του νησιού». Συνεχίζοντας τον παραλογισμό του σημείωσε ότι «η αναζήτηση λύσης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν θα πρέπει να θεωρείται σημάδι αδυναμίας» και ότι οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν καταδείξει ότι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ τυγχάνει «εκμετάλλευσης» και δεν βοηθά τη λύση του Κυπριακού.Οι Βρετανοί όμως επιβεβαιώνοντας την μόνιμα εχθρική πολιτική τους για την Κύπρο, έδειξαν τις πραγματικές τους προθέσεις στην έδρα του ΟΗΕ. Στις 15 Μαϊου λοιπόν μοιράσθηκε η έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ στα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Στην έκθεση αυτή συμπεριλαμβανόταν μία παράγραφος η οποία αναφερόταν στην απόφαση του ΔΕΚ για την υπόθεση Όραμς.
Ακολουθώντας μια πρακτική που δεν συνηθίζεται στο Διεθνή Οργανισμό, η Γραμματεία προέβη σε τροποποίηση της εν λόγω έκθεσης, η οποία επανακυκλοφόρησε τροποποιημένη στις 20 Μαϊου. Η μοναδική αλλαγή αφορούσε στην αφαίρεση ολόκληρης της σχετικής παραγράφου για την υπόθεση Όραμς, γεγονός που ξεσήκωσε έντονες αντιδράσεις στην πολιτική αρένα της Κύπρου.
Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών σε σχετική του ανακοίνωση τονίζει επικριτικά, ότι η αφαίρεση της επίμαχης παραγράφου που συνδέεται άμεσα με την ουσία του Κυπριακού, αποτελεί μεγάλη πολιτική ήττα. «Δεν κατανοούμε πώς και γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία «επέτρεψε» αυτή την εξέλιξη. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η τροποποίηση της τελευταίας στιγμής έγινε μάλλον κατόπιν συνεννόησης με την Κυπριακή Κυβέρνηση», προσθέτουν και διερωτούνται «γιατί όμως δίνεται η εντύπωση ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση φαίνεται να υποβαθμίζει τη σημασία της υπόθεσης Οραμς;».
Ο βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κόμματος κ.Ρίκκος Ερωτοκρίτου αναφερόμενος στις αιχμές που άφησε κατά της Κυβέρνησης το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών δήλωσε ότι: «εάν είναι έτσι, φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν έχει καμιά πρόθεση να αξιοποιήσει πολιτικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων την απόφαση στην υπόθεση Οραμς και φροντίζει από τώρα να την εξουδετερώσει την οποιαδήποτε πολιτική σημασία αυτής της απόφασης», καλώντας παράλληλα την Κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει την θέση της επί του θέματος.
Σε γραπτή δήλωσή του, ο Υφυπουργός παρά τω Προέδρω Τίτος Χριστοφίδης ανέφερε ότι: «ενόψει των διεργασιών που διεξάγονται στα Ηνωμένα Έθνη για την υιοθέτηση του ψηφίσματος για την ανανέωση των όρων εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, η Κυπριακή Δημοκρατία προβαίνει σε όλες τις ενδεικνυόμενες ενέργειες για ενίσχυση της θετικής προοπτικής των διαπραγματεύσεων», κάτι που δυστυχώς δεν διαψεύδει τις κατηγορίες του ΕΥΡΩΚΟ και των Οικολόγων.
Η συνέχιση της συζήτησης για το περιουσιακό, η οποία γέμισε το μεγάλο καλάθι των διαφωνιών αναμένεται να συνεχισθεί στις επικείμενες συναντήσεις Χριστόφια και Ταλάτ. Το κεφάλαιο αυτό, παίρνει μια νέα τροπή, αφού με την απόφαση του ΔΕΚ, εξουδετερώνονται τα επιχειρήματα της τουρκοκυπριακής πλευράς. Η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει πλεον στα χέρια της ένα ισχυρό χαρτί, το οποίο οφείλουν να σεβαστούν οι τουρκοκύπριοι, εάν πραγματικά επιδιώκουν μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση και εάν βέβαια το χρησιμοποιήσουμε!
